Jezelf disciplineren om zonde te overwinnen hoeft niet
altijd te betekenen dat je iets doet. Tijd doorbrengen voor het Heilig
Sacrament in stille aanbidding is ook een geweldige manier om onze lagere instincten
te overwinnen en ons dichter bij Jezus te brengen. Jezus aanbidden in de
Eucharistie is één van Satans ergste nachtmerries, aangezien de meeste van zijn
bekoringen afhangen van de bevrediging van één of meer van onze zintuigen. Door
onze zintuigen te beperken als een offer aan Jezus, kunnen we onze geest tot
rust brengen en luisteren naar de zachte stem van onze Heer terwijl Hij tot ons
hart spreekt, terwijl we Hem tegelijkertijd de eer en aanbidding schenken die Hem,
als onze Verlosser toekomt.
Besef je dat Jezus er speciaal voor jou en voor jou alleen is
in het tabernakel? Hij brandt van het verlangen om in je hart te komen...
luister niet naar de demon, lach hem uit en ga zonder angst verder om de Jezus
van vrede en liefde te ontvangen. - H. Theresia van Lisieux
4 De ultieme oplossing voor zonde
Ten slotte is er een laatste oefening die het werk van
vasten en bidden tot een gewone levensstijl zal maken waarin het overwinnen van
onszelf een tweede natuur wordt. Deze ultieme oplossing voor het overwinnen van
zonde is de beoefening van de 7 Heilige Deugden.
Een deugd is een positieve eigenschap, kwaliteit of
praktijk die God beter weerspiegelt door de daden van de mens. Het is: "een
gewoonte en vastberadenheid om het goede te doen. Het stelt de persoon niet
alleen in staat om goede daden te verrichten, maar ook om het beste van
zichzelf te geven. Een deugdzaam persoon neigt naar het goede met al zijn
zintuiglijke en spirituele vermogens; hij streeft naar het goede en kiest het
in concrete daden. Het doel van een deugdzaam leven is om als God te
worden." (CC63)
De 7 Hoofdzonden verzetten zich tegen de 7 Heilige Deugden
en worden dus gebruikt als instrumenten door Satan om te voorkomen dat wij de
'weerspiegeling van God' zijn voor onze medemens. De beoefening van de 7
Heilige Deugden kan ons helpen onze gevallen natuur te overwinnen en ons leiden
op het pad dat Jezus voor ons heeft uitgestippeld. Het volgende is een
vergelijking tussen de 7 Heilige Deugden en de 7 Hoofdzonden:
De 7 Hoofdzonden
en de 7 Deugden
1 Fides (Geloof)
versus Superbia (hoogmoed - hovaardigheid
- ijdelheid)
2 Spes (Hoop)
versus Invidia (nijd - jaloezie -
afgunst)
3 Caritas (Naastenliefde/Liefde
- liefdadigheid) versus Ira (woede -
toorn - wraak - gramschap)
4 Prudentia
(Voorzichtigheid - verstandigheid - wijsheid) versus Acedia (gemakzucht - traagheid - luidheid - vadsigheid)
5 Temperantia
(Gematigdheid - matigheid - zelfbeheersing) versus Avaritia (hebzucht - gierigheid)
6 Fortitudo
(Moed - sterkte - vasthoudendheid - standvastigheid - focus) versus Gula (onmatigheid - gulzigheid -
vraatzucht)
7 Iustitia (Rechtvaardigheid
- rechtschapenheid) versus Luxuria
(onkuisheid - lust - wellust)
Uitleg van de 7 deugden
Prudentia: Voorzichtigheid wordt 'auriga virtutum' genoemd (de wagenmenner van de
deugden); het leidt de andere deugden, door regels en maatstaven te stellen
waarop alle andere deugden moeten volgen. Het is voorzichtigheid die het
gewetensoordeel onmiddellijk leidt, een gouden kruisbestuiving om niet de wil
(de dierlijke rechterkwab) maar het intellect (de logische linkerkwab) te perfectioneren
in zijn praktische beslissingen. Zijn functie is om aan te geven welke
handelwijze in welke omstandigheid dan ook moet worden genomen. De H. Thomas
van Aquino noemde voorzichtigheid 'de juiste reden in actie'. Met behulp van
deze deugd kunnen we op elk willekeurig moment in menselijke aangelegenheden
zien wat deugdzaam is en wat niet, en hoe we het ene kunnen bereiken terwijl we
het andere vermijden. Het neigt de verstandige mens om in alle dingen volgens
de juiste reden te handelen.
Iustitia: Gerechtheid is de belangrijkste van de kardinale deugden. In
tegenstelling tot voorzichtigheid die het intellect vervolmaakt, vervolmaakt
rechtvaardigheid de wil (de rechterkwab) door deze ertoe te neigen om aan God
en de naaste te geven wat hen toebehoort. Gerechtigheid jegens God wordt de
"deugd van religie" genoemd, terwijl gerechtigheid jegens mensen
iemand ertoe aanzet de rechten van een ieder te respecteren en in menselijke
relaties de harmonie tot stand te brengen die billijkheid bevordert met betrekking
tot personen en het algemeen welzijn.
Fortitudo: Standvastigheid is de morele deugd die zorgt voor moed in moeilijkheden.
Het versterkt de vastberadenheid om verleidingen te weerstaan, obstakels in het
morele leven te overwinnen en stelt iemand in staat angst, zelfs angst voor de
dood, te overwinnen ter verdediging van een rechtvaardige zaak.
De H. Thomas noemt de specifieke
deugd van standvastigheid dat wat de grootste gevaren trotseert, en daarom wat de
strijd aangaat zelfs met inzet van het leven. Standvastigheid heeft niet zozeer
te maken met aggredi (aanval) als wel met sustinere (uithoudingsvermogen): wat
betekent dat de moedige man angstaanjagende omstandigheden moet doorstaan,
eerder dan ertegen op te komen.
Standvastigheid, als één van de
gaven van de Heilige Geest, is een bovennatuurlijke deugd. Het is morele moed
tegen de boze geest van de tijd, tegen ongepaste modes, tegen menselijk
respect, tegen de algemene neiging om het comfortabelste, wellustigste te
zoeken. We hebben de moed van standvastigheid nodig om ook in armoede of
ontbering geduldig te zijn, met volharding door alle moeilijkheden heen, zelfs
die van het martelaarschap.
Temperantia: Matigheid is de morele deugd die de aantrekkingskracht van genoegens
matigt en zorgt voor evenwicht in het gebruik van gecreëerd goede (zoals het
matigen van alcohol). Het zorgt ervoor dat de rechterkwab (de wil) zijn
aangeboren instincten beheerst en zijn verlangens binnen de perken houdt, al
naargelang de rede dat voorschrijft.
Matigheid wordt vaak geprezen in het Oude Testament:
"Volg niet je lage verlangens, maar bedwing je begeerte." In het
Nieuwe Testament wordt het "gematigdheid" of "nuchterheid"
genoemd. We behoren 'nuchter, oprecht en godvruchtig te leven in deze wereld'.
Het kan worden gedefinieerd als de rechtvaardige gewoonte
die een mens ertoe brengt zijn natuurlijke begeerte voor de genoegens van de
zintuigen te beheersen in overeenstemming met de norm die door de rede wordt
voorgeschreven. Het is dus de deugd die de begeerte in toom houdt of die het
verlangen naar genoegens en verrukkingen, die het menselijk hart het sterkst
aantrekt, beheerst.
Fides: Geloof,
objectief gezien, staat voor de som van waarheden die door God in de Schrift en
in de traditie zijn geopenbaard en die de Heilige Kerk ons voorstelt voor ons
geloof. Subjectief gezien staat geloof voor de gewoonte of deugd waarmee we
instemmen met die waarheden. Door het geloof "draagt de mens zich
vrijelijk over aan God." En om deze reden probeert de gelovige in alle
dingen Gods wil te kennen en te doen.
Spes: Hoop
is de theologische deugd waardoor we het koninkrijk der hemelen en het eeuwige
leven als ons geluk verlangen, en ons vertrouwen stellen op de beloften van
Christus en niet vertrouwend op onze eigen kracht, maar op de hulp van de
genade van de Heilige Geest. "Laten we de belijdenis van onze hoop
vasthouden zonder te wankelen, want Hij die beloofde is getrouw."
De deugd van hoop beantwoordt aan het streven naar geluk
dat God in het hart van ieder mens heeft gelegd; het neemt de hoop op die de
activiteiten van de mensen inspireert en zuivert hen om hen te ordenen naar het
Koninkrijk der hemelen; het weerhoudt de mens van ontmoediging; het ondersteunt
hem in tijden van verlatenheid. De woorden van de H. Paulus (Romeinen 8:24) geven
de essentie weer: "Want wij zijn gered door hoop."
Hoop is ook een wapen dat ons beschermt in de heilsstrijd:
"Laten we ... het harnas van geloof en naastenliefde aantrekken, en als
helm de hoop op redding." Het schenkt ons zelfs onder beproeving vreugde:
"Verheug jullie in je hoop, wees geduldig in beproevingen." Hoop
wordt uitgedrukt en gevoed in gebed, vooral in het Onze Vader, de samenvatting
van alles waar de hoop ons naar doet verlangen.
Caritas: Naastenliefde/liefde is de theologische deugd waardoor we God boven
alles liefhebben om zijnentwil, en onze naaste als onszelf uit liefde voor God.
De Apostel Paulus geeft een onovertroffen beschrijving van
liefde: 1 Korintiërs 13:4-7: De
liefde is geduldig en vriendelijk. Liefde wordt niet jaloers. Liefde schept
niet op en vindt zichzelf niet vreselijk belangrijk. Liefde zegt of doet
geen onaardige dingen en denkt niet alleen maar aan zichzelf. Liefde raakt niet
verbitterd. Liefde vergeeft als een ander iets verkeerds heeft gedaan. Liefde
is niet blij met oneerlijke dingen, maar met de waarheid. Liefde vertelt
fouten van andere mensen niet door, denkt altijd het beste van een ander en
blijft altijd geduldig.
1
Korintiers 13:1-3,13: Stel dat ik de talen van de mensen en van de
engelen kon spreken. Maar als ik dat
zonder liefde deed, was het alleen maar lawaai. Stel dat ik kon
profeteren, al Gods verborgen plannen kende, alles wist wat er te weten valt en
zoveel geloof had dat ik bergen kon verplaatsen. Maar als ik dat zonder liefde deed, stelde ik niets voor. Stel
dat ik alles wat ik had weggaf aan de arme mensen, en stel dat ik er trots op
kon zijn dat ik mijn lichaam opofferde vanwege mijn geloof in de Heer.
Maar als ik dat zonder liefde deed, had
ik er niets aan. We hebben dus deze drie dingen: geloof, hoop en liefde. Maar
de belangrijkste van deze drie is de liefde.
De beoefening van alle deugden wordt bezield en
geïnspireerd door naastenliefde/liefde, die "alles in perfecte harmonie
samenbindt". Naastenliefde is de belichaamde vorm van de deugden, omdat ze
ze articuleert en ordent.