|
 De Kruisverheffing met St Helena en Constantijn
de Grote
Heilige Kruisverheffing (14
september): Het Heilig Kruis werd - naar overgeleverde verhalen -
gevonden door St. Helena, de moeder van Constantijn de Grote. Omstreeks
324 maakte zij een pelgrimstocht naar Jeruzalem en liet opgravingen doen.
Daarbij zou, behalve de kruisvinding, ook de grafkelder ontdekt zijn. Hierover
werd voor het eerst bericht in 325 door Eusebius van Caesarea. Uit de 4e
eeuw stammen ook de verslagen van bisschop Cyrillus van Jeruzalem, Ambrosius
van Milaan, Socrates Scholasticus en Theodoretus van Cyrrhus. Uit het jaar 383 is
er een verslag van de religieuze Egeria bewaard, die een bedevaart naar
Jeruzalem maakte.
De oorsprong van het
jaarlijks feest van de Kruisverheffing gaat terug tot de kerkwijding van de
basiliek van het Heilig Graf in Jeruzalem op 13 september 335. Deze kerk
werd gebouwd in opdracht van Helena, op de plaats waar - volgens de
overlevering - het lichaam van Christus tussen kruisdood en verrijzenis was
te rusten gelegd meer bepaald op de plaats van de gevonden grafkelder, achter
Golgotha. Tijdens het jaarlijkse kerkwijdingsfeest werd het kruis - waaraan
volgens de traditie Jezus geleden had - aan het volk getoond.
Het kruis werd door
Helena gedeeld; een deel bleef in Jeruzalem en twee andere delen schonk zij aan
Constantinopel en Rome. Vooral vanaf de kruistochten ontstond een
onstuitbare verspreiding van kruis-relieken en aansluitend werd het feest
van de Kruisverheffing gevierd op de plaatsen waar de relieken terechtkwamen.
De Regel van Benedictus (41,
6-8) laat naar oude kerkgebruiken bij het feest van de Kruisverheffing de
kleine vasten beginnen, die in de grote vasten (de veertigdagentijd voor Pasen)
uitloopt. Bijgevolg is dit feest in de benedictijnse traditie van bijzonder
belang en hebben kloosterordes uit deze traditie zoals de cisterciënzers en
trappisten een rol gespeeld in de verspreiding van het feest in Europa.
Het tonen van het kruis als teken van verlossing door Christus, verspreidde
zich zo over de hele Kerk.
|
