Aflaat (uit: wikipedia)

Een aflaat (indulgentia in het Latijn) is de kwijtschelding voor God van tijdelijke straffen (penitentie) voor zonden die, wat de schuld betreft, reeds vergeven werden. Volgens de Katholieke leer moet elke zondaar namelijk een straf ondergaan voor zijn zonden, om de ziel te zuiveren en de morele orde en de eer van God te herstellen. Door het geloof in de verbondenheid van de gelovigen in Jezus, wordt het door de kerk ook mogelijk geacht dat een ander deze straf voldoet. De aflaat houdt in dat de kerk in naam van de goede daden van Jezus en de heiligen deze straf laat opheffen.

Het is een praktijk in de Katholieke Kerk die nauw verbonden is met het sacrament van de biecht. De zonde moet namelijk eerst zijn opgebiecht, er moet berouw zijn voor de zonde en een vast voornemen deze niet meer te begaan. Een gelovige kan deze kwijtschelding onder bepaalde welomschreven voorwaarden verwerven door toedoen van de Kerk.

De aflaat is gedeeltelijk of vol, naargelang hij iemand geheel of gedeeltelijk verlost van de tijdelijke straffen die voor de zonde verschuldigd zijn. Gelovigen kunnen ook aflaten bekomen voor gestorvenen om hen te helpen bij het uitboeten van hun tijdelijke zondestraffen in het vagevuur. De paragrafen 1471 tot en met 1479 van de Katechismus van de Katholieke Kerk behandelen de leer en de praktijk van de aflaten.

Huidige regeling

1. Vereiste voorwaarden

• Om aflaten te kunnen verdienen moet men in staat van genade zijn en
• De intentie hebben om de aflaat te verdienen.
• Algemeen beginsel is: men kan slechts eenmaal per dag een volle aflaat verdienen, met uitzondering alleen van stervensgevaar (zie §2, nr.6).

Het is vereist dat alle gehechtheid aan zonde, zelfs kleine dagelijkse zonde, afwezig is. Indien aan de laatste voorwaarde minder perfect wordt voldaan of wanneer de drie voorgeschreven voorwaarden (d) niet vervuld zijn, zal de aflaat slechts een gedeeltelijke zijn

• De drie gewone voorwaarden om een volle aflaat te verdienen zijn: biechten, de H. Communie ontvangen en mondgebed (mondeling gebed, niet inwendig alleen) tot intentie van de paus.

Voor het gebed tot intentie van de paus volstaat men met een Onze Vader en een Weesgegroet, of een gebed van gelijke duur.

Is voor het verdienen van een aflaat bovendien het bezoek van een kerk of kapel voorgeschreven, dan moet men bij dat bezoek bidden een Onze Vader en de Geloofsbelijdenis. Hierdoor vervalt echter niet het gebed tot intentie van de paus.

Over de drie gewone voorwaarden (biecht, communie en gebed tot intentie van de paus): de biecht kan meerdere dagen vóór of na het voorgeschreven werk voldaan worden; maar de communie en het gebed tot intentie van de paus horen op dezelfde dag te geschieden als het voorgeschreven werk. Voor de biecht is tot acht dagen voor of na een gebruikelijke termijn. Het kerkbezoek met de vereiste gebeden kan vanaf 's middags 12 uur daags vóór de aflaatdag plaats hebben. Eén enkele sacramentele Biecht volstaat om verschillende volle aflaten te verdienen; maar de communie moet ontvangen worden en het gebed voor de intentie van de paus moet herhaald worden telkens wanneer men een volle aflaat wil verkrijgen.

Gedeeltelijke en volle aflaten kunnen altijd worden toegepast op de overledenen door een smeekgebed. Om een aflaat verbonden aan een gebed te verdienen, volstaat het dat gebed op te zeggen al of niet afwisselend met een andere persoon, of het mentaal te volgen terwijl het door een ander wordt opgezegd. Het gebed moet dus door iemand opgezegd worden, uitsluitend stil mentaal bidden volstaat niet, tenzij het tegendeel uitdrukkelijk is vermeld. Sommige kerken bieden gelegenheid in een bepaald tijdsbestek aflaten voor overledenen te verdienen.

Een aflaat gehecht aan het gebruik van een godsvruchtig voorwerp verdwijnt enkel, wanneer de sacramentale volledig vernield of verkocht is.

2. Lijst van de belangrijkste volle aflaten

Een volle aflaat is te verdienen voor de volgende gebeden of oefeningen:

1. Gebedje "En ego" (Gebed tot de gekruisigde Jezus) na de communie, maar alleen op de vrijdagen van vasten- en passietijd.
2. Een geestelijke oefening van ten minste drie dagen.
3. Oefening van eerherstel op het feest van het H. Hart, publiek gebeden.
4. Gebed van toewijding op het feest van Christus Koning.
5. Bezoek en aanbidding van het Heilig Sacrament gedurende een half uur.
6. De pauselijke zegen, verleend door de paus, bijvoorbeeld tijdens het Urbi et Orbi, door een bisschop, of in het stervensuur door een priester. Bij afwezigheid van een priester verleent de Kerk automatisch deze volle aflaat.
7. Bij eerste mis, eerste communie: de betreffende persoon en alle aanwezige gelovigen.
8. Rozenhoedje: gebeden in kerk, kapel, familieverband of religieuze communiteit.
9. Lezing van de H. Schrift gedurende een half uur.
10. Het publiek bidden van het "Te Deum" op de laatste dag van het jaar.
11. Veni Creator Spiritus op 1 januari en op Pinksteren, mits publiek gebeden.
12. Op 2 augustus (Portiuncula-aflaat) bij bezoek aan een kerk, en volgens eigen Directorium van het Bisdom.
13. Kruiswegoefening. Voor wie echter de oefeningen niet kunnen verrichten volstaat een lezing of meditatie over het lijden van Christus gedurende een half uur.
14. Bezoek van kerk of kapel op Allerzielen; alsook bezoek van het kerkhof elke dag van het octaaf (1 tot 8 november).
15. Godvruchtig bezoek van de parochiekerk, op een patroonsfeest of op 2 augustus (Portiuncula-aflaat). De ordinarius kan de dag veranderen. Bij het bezoek is vereist één Onze Vader en de geloofsbelijdenis te bidden.
16. Hernieuwing van de doopbeloften op de Vigilie van Pasen en op de verjaardag van het doopsel.
17. Het gebruik van een godvruchtig voorwerp (kruisje, kroontje, medaille e.a.) door paus of bisschop gewijd, maar alleen op het Hoogfeest van de H. Petrus en Paulus, als men de geloofsbelijdenis bidt.
18. Het volledig uitlopen van de precies voorgeschreven route van de Stille Omgang te Amsterdam.

3. Commutatie en dispensatie

De biechtvaders zijn bevoegd voor hen die ze niet kunnen vervullen, zowel het voorgeschreven werk als de vereiste voorwaarden in andere te commuteren. De plaatselijke Ordinarissen kunnen bovendien hun eigen gelovigen op plaatsen, waar dit heel moeilijk voor hen is, dispenseren van de biecht en het ontvangen van de communie. Zij moeten echter berouw hebben over hun zonden en voornemens zijn, zodra mogelijk aan die verplichting te voldoen.

4. Over de gedeeltelijke aflaten

Bij gedeeltelijke aflaten wordt niet meer gesproken over jaren en dagen. Als maatstaf geldt, dat de Kerk zoveel kwijtschelding van kerkelijke straffen toevoegt als de gelovige reeds verkrijgt overeenkomstig de voortreffelijkheid van het werk en de liefde, waarmede het verricht wordt. Gedeeltelijke aflaten zijn aan veel gebedsoefeningen en schietgebeden verbonden, te veel om te vermelden. Maar iets nieuws in de nieuwe aflatencodex is, dat daar vier algemene concessies van gedeeltelijke aflaten worden gedaan voor verschillende soorten van godvruchtige werken, zonder verdere voorwaarden. De vier concessies zijn de volgende:

1. Een gedeeltelijke aflaat wordt verleend aan elke gelovige die in het vervullen van zijn plichten en in het dragen van de lasten van het leven met nederig vertrouwen zijn geest tot God verheft met toevoeging, al is het ook alleen inwendig, van een of andere godvruchtige aanroeping.
2. Een gedeeltelijke aflaat wordt verleend aan alle gelovigen die door de geest van geloof geleid, zichzelf of hun goederen prijsgeven ten dienste van hun medemensen die in nood verkeren.
3. Een gedeeltelijke aflaat wordt verleend aan elke gelovige die zich in de geest van boetvaardigheid uit vrije wil onthoudt van iets dat geoorloofd en aangenaam is.
4. Een gedeeltelijke aflaat wordt toegekend aan de gelovige die voor anderen op spontane wijze openlijk getuigenis aflegt van zijn geloof in de concrete omstandigheden van zijn dagelijks leven (Deze vierde concessie kwam erbij sinds 1999).

Verder kan elke gelovige die een godvruchtig voorwerp (kruisje, rozenkrans, scapulier, medaille), dat door een priester gewijd is, in vrome gezindheid gebruikt, een gedeeltelijke aflaat verdienen.

Uit: prentencatechismus.org

Algemene voorwaarden

Om aflaten te kunnen verdienen moet men in staat van genade zijn (dit wil zeggen geen zware zonden op het geweten hebben) en de intentie hebben om de aflaat te verdienen. Algemeen beginsel is: men kan slechts een keer per dag een volle aflaat verdienen, met uitzondering in stervensgevaar.

Het is vereist dat alle gehechtheid aan zonde, zelfs kleine dagelijkse zonde, afwezig is. Indien aan de laatste voorwaarde minder perfect wordt voldaan of wanneer de drie voorgeschreven voorwaarden (hieronder) niet vervuld zijn, zal de aflaat slechts gedeeltelijk zijn.

De drie gewone voorwaarden om een volle aflaat te verdienen zijn: biecht, communie en gebed tot intentie van de Paus. Eén biecht is voldoende voor meerdere volle aflaten; maar met één communie en één gebed tot intentie van de Paus kan men maar één volle aflaat verdienen.

Voor het gebed tot intentie van de Paus volstaat men met een Onze Vader en een Weesgegroet, of een gebed van gelijke duur. Is voor het verdienen van een aflaat bovendien het bezoek van een kerk of kapel voorgeschreven, dan moet men bij dat bezoek een Onze Vader en de Geloofsbelijdenis bidden. Hierdoor vervalt echter niet het gebed voor de Paus.

Deze drie gewone voorwaarden (biecht, communie en gebed voor de Paus) kunnen meerdere dagen vóór of na het voorgeschreven werk voldaan worden; maar het is passend, dat de communie en het gebed voor de Paus op dezelfde dag geschieden als het voorgeschreven werk. Voor de biecht is tot acht dagen voor of na, een gebruikelijke termijn. Het kerkbezoek met de vereiste gebeden kan vanaf ÿs middags 12 uur daags voor de aflaatdag plaats hebben.
Gedeeltelijke en volle aflaten kunnen altijd worden toegepast op de overledenen door een smeekgebed.

Om een aflaat verbonden aan een gebed te verdienen, volstaat het dat gebed luidop te zeggen al of niet afwisselend met een andere persoon, of het mentaal te volgen terwijl het door een ander wordt gezegd. Het gebed moet dus door iemand luidop gezegd worden, enkel stil (mentaal) bidden volstaat dus niet, tenzij het tegendeel uitdrukkelijk is vermeld.

Een aflaat toegekend aan het gebruik van een godsvruchtig voorwerp (bijv. het gebruik van een rozenkrans op het feest van de HH Petrus en Paulus, die gewijd werd door de paus of door een andere bisschop), verdwijnt enkel wanneer dat sacramentalie volledig vernield of verkocht is.