2 Hoe kunnen we inspiraties cultiveren?
God houdt van iedereen met unieke
Liefde. Hij wil ons allen tot perfectie leiden, maar tegelijk heeft Hij zeer
verschillende paden voor verschillende mensen. Dit betekent dat de frequentie
en de kenmerken van de inspiraties van genade van persoon tot persoon
verschillen. We kunnen de Geest niet dwingen, en God is meester van Zijn gaven.
Maar er kan niet aan getwijfeld
worden dat God aan elke persoon ten minste de inspiraties zal schenken hij
nodig heeft voor zijn Heiliging. Dit is wat de H. Franciscus van Sales zegt:
Zij die hun hart open houden voor Heilige
inspiraties zijn gelukkig, want ze zullen nooit diegene missen die ze nodig
hebben om goed en toegewijd hun levensstaat te beleven, en om de plichten van
hun roeping op een Heilige manier uit te oefenen. Want zoals God door Zijn
natuur aan elk dier de instincten geeft die nodig zijn voor het behoud en voor
de uitoefening van zijn natuurlijke eigenschappen, zo ook geeft Hij aan ieder
van ons de inspiratie die we nodig hebben om te leven, te handelen en ons te
onderhouden in het spirituele leven, als we Gods genade niet weerstaan.
Er moet ook aan worden toegevoegd
dat deze bewegingen van de H. Geest (hoewel ze helaas weinig plaats hebben in
het leven van veel Christenen) niet iets uitzonderlijks zijn in zichzelf, maar
deel uitmaken van het ´normale functioneren¡ van het geestelijk leven.
De H. Paulus suggereert dit
wanneer hij zegt: Rom 8:14: Allen die door de Geest van God worden geleid, zijn
kinderen van God, en Gal 5:25: Wanneer de Geest ons leven leidt, laten we dan
ook de richting volgen die de Geest ons wijst.
We hebben allen de adoptie ontvangen
als kinderen van God en de genade van de H. Geest in het Sacrament van het Doopsel.
De normale vrucht van dit Sacrament is het ontkiemen van de gaven van de H.
Geest in ons leven, waarvan het doel is ´de ziel voor te bereiden om de
impuls van goddelijke inspiratie onmiddellijk te volgen¡.
De H. Thomas van Aquino zegt ook:
De gaven van de Heilige Geest zorgen dat al
de vermogens van de ziel in staat zijn zich te onderwerpen aan de bewegingen
van God.
Elke Christen zou naar deze
inspiraties van genade moeten verlangen en erom bidden. Natuurlijk, schenkt God
ze in meer of mindere mate, en ´van iedereen aan wie veel gegeven is, zal veel
worden geëist, en hoe meer aan iemand is toevertrouwd, des te meer zal van hem
worden gevraagd.¡ (Lucas 12:48) en degenen aan wie minder wordt gegeven, zal
minder van hen verwacht worden.
Maar het blijft waar dat
inspiraties geen optioneel extra zijn in het spirituele leven, omdat ze
beslissend kunnen zijn voor de spirituele vooruitgang, en het is van het
grootste belang om ze in ons leven te verwelkomen.
Wat zal in het bijzonder de
inspiraties van genade in ons laten plaatsvinden? Wat kunnen we doen zodat God
ons zoveel mogelijk er voordeel uit laat halen? Er zijn een bepaald aantal
omstandigheden die ervoor zorgen dat ze in onze ziel verschijnen.
1 Beoefen lofprijzing en dankzegging
Wat ons ervan weerhoudt om
overvloediger genaden van God te ontvangen, kan heel eenvoudig erin liggen dat
we niet voldoende dankbaar zijn en Hem niet bedanken voor de genaden die Hij
ons reeds heeft gegeven. Het lijdt geen twijfel dat als we God met heel ons
hart danken voor elke ontvangen genade, vooral voor de inspiraties, Hij er ons
meer zal schenken.
De H. Theresia van Lisieux zei
tegen haar zus Céline: Wat de meeste
genaden van Onze Heer aantrekt voor ons, is dankbaarheid, want als we Hem
danken voor een gave, is Hij ontroerd en haast zich om ons er nog tien te
geven, en als we Hem nogmaals danken met dezelfde oprechtheid, wat een
onberekenbare vermenigvuldiging van genaden trekken we aan! ik heb dit
meegemaakt: probeer het en je zal het zien. Mijn dankbaarheid voor alles wat Hij
me geeft is grenzeloos, en ik bewijs Hem dit op duizend manieren.
Dit zou niet iets berekends
moeten zijn, maar het resultaat van het besef van ondankbaarheid jegens God ons
gevangen houdt in onszelf en ons afsluit voor Zijn genade. Psalm 103:2 zegt:
Prijs de Heer, mijn ziel, vergeet niet één van Zijn weldaden.
Lofprijzing zuivert het hart en
bereidt het wonderbaarlijk voor om Goddelijke genade en de bewegingen van de H.
Geest te ontvangen.
2 Verlang de inspiraties te ontvangen en bid om
ze te ontvangen
We moeten natuurlijk naar Gods
inspiraties verlangen en er dikwijls in gebed om vragen: Vraag en er zal je
gegeven worden. (Lucas 11:9) Eén van de smeekbeden die we het vaakst tot God
richten, zou moeten zijn: "Inspireer me in al mijn beslissingen, en laat
me nooit één van Uw inspiraties verwaarlozen."
We moeten erom vragen in al onze
levensomstandigheden. Op kritieke momenten wanneer we voor belangrijke keuzes
staan, of wanneer we de indruk hebben dat ons leven met onze Heer meer verzwakt
en er nieuw leven moet worden ingeblazen. Het kan goed zijn om een paar dagen op
bezinning te gaan en intenser te bidden om het Licht van de H. Geest. Het zou
vreemd zijn als God ons dan Zijn inspiraties zou weigeren.
3 Neem je voor om God niets te weigeren
Wat nog belangrijker is dan
bewust, expliciet gebed over dit onderwerp, is dat we een sterke en constante
vastberadenheid aan de dag leggen om God in alles te gehoorzamen, in grote of
kleine zaken, zonder enige uitzondering. Hoe meer God deze gezindheid van
totale volgzaamheid in ons ziet, hoe meer Hij ons zal begunstigen met Zijn
inspiraties.
Dit wil niet zeggen dat we in
feite in staat moeten zijn God in absoluut alles te gehoorzamen: dat is nog
steeds iets dat voor ons onmogelijk is vanwege onze zwakheid. Maar we moeten
wel vastbesloten zijn om God in alles te gehoorzamen, en al het mogelijke doen
om ervoor te zorgen, in het bijzonder door gebed, dat we ons voornemen blijven versterken
om geen enkele wens van God te veronachtzamen die Hij ons kenbaar maakt, hoe
klein ze ook is.
Deze vastberadenheid mag ook geen
scrupule worden dat de duivel zou kunnen gebruiken om ons te ontmoedigen, een
angst om Gods Wil te ‘missenÿ of het niet te begrijpen. Op dit vlak, zoals in
alles, moeten we ons laten leiden door Liefde en niet door angst. De H.
Franciscus van Sales zei altijd: we
moeten er meer van houden te gehoorzamen dan dat we vrezen ongehoorzaam zijn.
We moeten ons voortdurend versterken
in ons besluit om God volgzaam te zijn. Bedenk dat de duivel onze volgzaamheid
nooit gebruikt om ons van streek of ontmoedigd te maken over onze onvermijdelijke
mislukkingen.
4 Beoefen een kinderlijke en getrouwe
gehoorzaamheid
Als we willen dat God meer Zijn Wil
aan ons openbaart door Zijn inspiraties, moeten we beginnen met Zijn wensen,
die we reeds kennen, te gehoorzamen. Deze gehoorzaamheid kan op verschillende
manieren worden toegepast. Zoals we eerder zagen, trekt elke getrouwheid in genade
nieuwe genaden aan, die steeds groter in aantal. Als we aandachtig zijn en de
bewegingen van de H. Geest gehoorzamen, zullen deze genaden overvloediger worden.
Als we daarentegen inspiraties
negeren, is er een gevaar dat ze steeds minder frequent zullen worden. Jezus
zegt in Lucas 19:26: Wie heeft zal nog meer krijgen; maar wie niets heeft, hem
zal zelfs wat hij heeft worden ontnomen. Om meer inspiraties te krijgen moeten
we beginnen met het gehoorzamen van deze die we ontvangen.
Vervolgens is het duidelijk dat
God ons meer inspiratie zal schenken als Hij ziet dat we getrouw zijn bij het
vervullen van Zijn Wil, als Zijn Wil tot ons komt op andere manieren: de Geboden,
de plichten van onze levensstaat, enzovoort. Gods Wil wordt op vele manieren
uitgedrukt, en die kennen we zonder dat er bijzondere inspiratie nodig is. We
kennen Gods Wil zoals uitgedrukt in een algemene weg door de Geboden van de H. Schrift,
de leer van de Kerk, de eisen die maken deel uit van onze roeping, en deze die
voortkomen uit de beoefening van ons werk bijvoorbeeld.
Als we een oprecht verlangen
hebben naar getrouwheid op deze vlakken, zal God ons begunstigen met meer
bewegingen van Zijn H. Geest. Als we onvoorzichtig zijn met onze normale
plichten en taken, hoezeer we dan ook God smeken om bijzondere inspiraties, is er
niet veel kans dat Hij ze schenkt.
Laten we ook niet vergeten om,
uit liefde voor God, in te stemmen met alle legitieme mogelijkheden voor gehoorzaamheid
die zich voordoen op het vlak van de samenleving, het gezin of het sociale
leven. Natuurlijk moeten we God meer gehoorzamen dan mensen, maar het zou een
illusie zijn om te denken dat we in staat zijn om God te gehoorzamen als we
niet in staat zijn om andere mensen te gehoorzamen. De reden hiervoor is dat in
beide gevallen hetzelfde obstakel moet worden overwonnen: gehechtheid aan
onszelf en aan onze eigen wil.
Als we mensen alleen kunnen
gehoorzamen als het in ons kraam past, houden we onszelf voor de gek over de
mogelijkheid om de H. Geest te gehoorzamen. Als we nooit bereid zijn afstand te
doen onze eigen wil (onze ideeën, onze smaak, onze gehechtheden) voor andere
mensen, wat is de garantie dan dat we dat kunnen als God het ons vraagt?
5 Beoefen overgave
Ten slotte mogen we het soort
gehoorzaamheid niet vergeten, dat misschien wel het belangrijkste is en het meest
over het hoofd wordt gezien: wat men ´gehoorzaamheid aan gebeurtenissen¡ zou
kunnen noemen. Deze notie stelt duidelijk een moeilijk theologisch en
existentieel probleem.
"Gehoorzaamheid aan
gebeurtenissen" betekent niet vervallen in fatalisme of passiviteit, en
ook niet zeggen dat alles wat er gebeurt Gods Wil is, want God wil geen kwaad
of zonde. Veel dingen gebeuren die God niet wil. Maar Hij staat ze, in Zijn
wijsheid, nog steeds toe en ze blijven een struikelblok of schandaal voor onze
geest. God vraagt ons om alles te doen wat we kunnen om het kwaad te elimineren.
Maar ondanks onze inspanningen is
er altijd een hele reeks omstandigheden waar we niets aan kunnen doen, die niet
per se door God gewild zijn, maar toch door Hem worden toegestaan, en waar God ons
uitnodigt om er in vertrouwen en vreedzaam mee in te stemmen, zelfs als ze ons
laten lijden en problemen veroorzaken.
Er wordt ons niet gevraagd om in
te stemmen met het kwaad, maar om in te stemmen met de mysterieuze wijsheid van
God die het kwaad toelaat. Onze toestemming is niet een compromis sluiten met
het kwaad, maar een uitdrukking van ons vertrouwen dat God sterker is dan het
kwaad.
Dit is een vorm van
gehoorzaamheid die pijnlijk is, maar zeer vruchtbaar. Het betekent dat nadat we
alles hebben gedaan wat in onze macht ligt, we uitgenodigd worden in
confrontatie met wat nog steeds aan onze wil wordt opgelegd door gebeurtenissen,
een houding van berusting, overgave en een
kinderlijk vertrouwen aan te nemen jegens onze Hemelse Vader, in het Geloof dat:
voor wie volgens Zijn voornemen geroepen zijn, alles bijdraagt aan het goede.
(Rom 8:28).
Om een voorbeeld te geven: God
wilde niet het verraad van Judas of de lafheid van Pilatus (God kan zonde niet
willen); maar Hij stond het toe, en Hij wilde dat Jezus Zijn kinderlijke instemming
zou geven voor deze gebeurtenissen. En dat is wat Hij deed: Abba, Vader, voor U
is alles mogelijk, neem deze beker van Mij weg. Maar laat niet gebeuren wat Ik
wil, maar wat U wilt. (Marcus 14:36)
De gebeurtenissen in het leven
zijn per slot van rekening de zekerste uitdrukking van Gods Wil, omdat er geen gevaar
bestaat dat we ze subjectief interpreteren. Als God ziet dat we volgzaam zijn in
de gebeurtenissen, in staat zijn om vreedzaam en liefdevol in te stemmen met
wat de gebeurtenissen in het leven ons "opleggen", in een geest van kinderlijk
vertrouwen en overgave aan Zijn Wil, kan er geen twijfel over bestaan dat Hij
persoonlijke uitingen van Zijn Wil voor ons zal vermenigvuldigen door de
werking van Zijn Geest die tot ons hart spreekt.
Als we echter altijd in opstand
komen en weerspannig zijn voor moeilijkheden, en God tarten, zal het moeilijk
zijn voor de H. Geest om ons leven in goede banen te leiden. Wat ons het meest
ervan weerhoudt om Heilig te worden, is ongetwijfeld de moeilijkheid die we
hebben om volledig in te stemmen met alles wat ons overkomt, niet in de
zin van een fatalistische passiviteit, maar in de zin van een vertrouwende
totale overgave in de handen van onze God de Vader.
Wanneer we geconfronteerd worden
met pijnlijke gebeurtenissen, zijn we dikwijls ofwel opstandig, verdragen we ze
onwillig of leggen we er ons passief bij neer. Maar God nodigt ons uit tot een positieve
en vruchtbare houding zoals deze van de H. Theresia van Lisieux, die als kind
zei: Ik kies het allemaal! We kunnen
dit de betekenis geven: ik kies alles wat God voor mij wil. Ik zal me
niet tevreden stellen met alleen te volharden, maar met een vrije daad van mijn
wil. Ik besluit te kiezen wat ik niet heb gekozen.
De H. Theresia gebruikte de uitdrukking:
Ik wil alles wat me moeilijkheden
bezorgt. Uiterlijk verandert het niet niets aan de situatie, maar innerlijk
verandert alles. Deze instemming, geïnspireerd door Liefde en vertrouwen, maakt
ons vrij en actief in plaats van passief, en stelt God in staat om recht te
schrijven op kromme lijnen bij alles wat ons overkomt, of het nu goed of slecht
is.
6 Beoefen onthechting
We kunnen de bewegingen van de H.
Geest niet ontvangen als we stevig gehecht blijven aan onze bezittingen, onze
ideeën of ons standpunt. Om ons te laten leiden door Gods Geest hebben we een
grote volgzaamheid en een groot aanpassingsvermogen nodig. We kunnen deze geleidelijk
verwerven door onthechting te beoefenen. We zouden ons moeten inspannen om ons aan
niets vast te klampen, noch materieel, noch affectief, noch geestelijk.
De afstandelijkheid waar we naar
moeten streven is niet door te zeggen "naar de hel met alles", of om
onverschillig te worden voor alles, of ons een soort gedwongen ascese op te
leggen en ons te ontdoen van alles wat ons leven uitmaakt. Dat is niet het soort
afstandelijkheid die onze Heer van ons verwacht.
Maar we moeten ons hart in een
houding van onthechting houden, een soort van vrijheid, een afstand, een
innerlijk voorbehoud, wat betekent dat als een bepaald ding of gewoonte, of
relatie, of ons persoonlijk plan wordt ontnomen, we er geen drama van maken.
Een dergelijke onthechting moet in alle aspecten van ons leven worden beoefend.
Maar het is niet het materiële aspect dat het belangrijkst is. We worden soms
veel meer gehinderd in onze spirituele vooruitgang, door gehechtheid aan onze
eigen ideeën, gezichtspunten en manieren om dingen aan te pakken.
Misschien vinden we het nuttig om
het advies van een Franciscaan uit de 16e eeuw, Joannes De Bonilla
te lezen: Laat uw wil altijd klaar zijn
voor alles wat er gebeurt, en uw genegenheid perfect ontkoppeld. Wil niet het
ene liever dan het andere; maar als je toch het ene verkiest, laat het dan op
zoÿn manier zijn dat als het tegengestelde gebeurt, je niet overstuur bent maar
het accepteert met gelijke voldoening. Ware vrijheid is je nergens aan vast te
houden, niet afhankelijk te zijn en geen vooringenomenheid te hebben. God
verricht Zijn wonderen alleen in een onthechte en afstandelijke ziel.
Zelfs als de doelstellingen die
we nastreven op zichzelf al uitstekend zijn, kan de gehechtheid aan onze eigen
"wijsheid" een ernstig obstakel zijn op de weg van volgzaamheid aan
de H. Geest. Een dergelijk obstakel is des te groter omdat dit soort
gehechtheid dikwijls onopgemerkt blijft, omdat het natuurlijk gemakkelijker is als
we niet beseffen dat we gehecht zijn aan onze eigen wil wanneer wat we willen op
zich goed is.
Omdat het object waar we naar
streven goed is, voelen we ons gerechtvaardigd
door het te willen met een koppigheid die ons verblindt; en we realiseren ons
niet dat de manier waarop we willen dat ons idee tot stand te komt niet noodzakelijk
in overeenstemming is met Gods Plannen.
Onze wijsheid en die van God
vallen praktisch nooit perfect samen; en dit gebrek aan congruentie betekent
dat we in elk stadium van onze spirituele tocht nooit ertoe zullen komen de
onthechting van onze persoonlijke ideeën te beoefenen, hoe goedbedoeld deze ook
mogen zijn.
7 Beoefen stilte en vrede
Gods Geest is een geest van
vrede, en Hij spreekt en handelt in vrede en zachtmoedigheid, nooit in tumult
en opwinding. Bovendien zijn de bewegingen van de Geest delicate aanrakingen die
geen groot geluid maken en alleen ons spirituele bewustzijn kunnen
binnendringen als we in onszelf een soort kalme zone van stilte en vrede hebben.
Als onze innerlijke wereld luidruchtig is en geagiteerd, zal de zachte stem van
de H. Geest het erg moeilijk vinden om gehoord te worden. Als we de bewegingen
van de H. Geest willen herkennen en volgen, is dat van het grootste belang om
onder alle omstandigheden een vredig hart te bewaren.
Het is niet gemakkelijk, maar
door onze hoop op God te vestigen, verlatenheid, nederigheid en acceptatie van
onze innerlijke armoede door een onwankelbaar vertrouwen in Gods barmhartigheid
te beoefenen, zullen we geleidelijk vrede bereiken.
Het belang van vrede in de geest
is niet te onderschatten, want als we niet actief proberen om in alle omstandigheden
"vrede te beoefenen" - en er zijn genoeg omstandigheden die dreigen
om ons de vrede te laten verliezen- zal het moeilijk voor ons zijn om de stem
van de Heilige Geest te horen wanneer Hij wil spreken. De beroering die we in ons hart toelaten zal vrijwel
zeker ervoor zorgen dat we Zijn stem niet horen.
Wanneer we moeilijke momenten
meemaken, is de inspanning die we doen om in vrede te blijven ondanks alles een
goede zaak, want alleen al het feit dat we onze gemoedsrust bewaren zal ons de
beste kans bieden om niet op een menselijke, geagiteerde, haastige manier op de
situatie te reageren. Op die manier kunnen we aandacht schenken aan wat de H.
Geest ons zou kunnen suggereren, wat uiteraard veel winstgevender zal zijn.
Daarom moeten in de praktijk
brengen wat de H. Johannes van het Kruis zei:
Zorg ervoor dat u uw hart in vrede bewaart. Laat
geen enkele gebeurtenis van deze wereld uw hart van streek maken... Zelfs als
alles hier beneden uit elkaar zou vallen en alle dingen tegen u waren, dan zou
het geen zin hebben om uzelf erover op te winden, want dat zou u meer nadeel dan
voordeel opleveren.
Het grootste kwaad dat het ons
opwinden doet, is dat het ons niet in staat stelt om de impulsen van de H.
Geest te volgen. Het bewaren van vrede is gekoppeld aan het beoefenen van
stilte. Deze stilte is geen lege stilte: het is vrede, aandacht voor Gods
aanwezigheid en aandacht voor anderen, hoopvol wachtend en vertrouwend op God.
We laten ons soms overvallen door
overmatig lawaai - niet zoveel fysiek lawaai, maar de onophoudelijke wervelwind
van gedachten, verbeeldingen en woorden die we hebben gehoord of gezegd - en
dit alles voedt alleen maar onze zorgen, angsten en frustraties, en laat de H.
Geest duidelijk weinig kans om van Zich te laten horen.
Stilte is geen leegte, maar een
algemene innerlijke houding die ons in staat stelt een innerlijke cel in
ons hart te hebben, om een uitdrukking te gebruiken van de H. Catharina van
Siena, waar we in Gods aanwezigheid zijn en met Hem praten. Stilte is het
tegenovergestelde van de losbandigheid van de ziel in nieuwsgierigheid, roddels,
enzovoort. Het is een vermogen om ons bijna spontaan in onszelf te keren, ons innerlijk
terug te trekken om in Gods aanwezigheid te vertoeven.
|