In de school van de H. Geest - Jacques Philippe

Inleiding:

Uit het Dagboek van Zr Faustina Kowalska (1905-1938):

Mijn Jezus, het is echt gemakkelijk om Heilig te worden; er is maar een beetje goede wil voor nodig! En als Jezus dit minimum aan goede wil in een ziel vindt, geeft Hij Zich snel aan haar. En niets kan Hem stoppen, noch onze fouten, noch onze struikelingen, absoluut niets. Jezus haast zich om die ziel te helpen; en als de ziel trouw is aan deze genade van God, kan ze in korte tijd het hoogste niveau van Heiligheid bereiken, dat een geschapen wezen maar kan bereiken op aarde. God is erg vrijgevig en weigert Zijn genade aan niemand. Hij geeft zelfs meer dan we vragen. De kortste weg is trouw zijn aan de inspiraties van de Heilige Geest.

Deze mooie tekst komt uit het dagboek van de H. Faustina. Ook al is het eenvoudig en beknopt, levert het een uiterst belangrijke boodschap voor mensen die streven naar Heiligheid - mensen die zoveel mogelijk willen reageren op Gods Liefde. De belangrijkste vraag voor zulke zielen en een vraag die hen soms pijn doet, is te weten wat ze met deze boodschap aan moeten.

Misschien heb je je nooit echt zorgen gemaakt over deze vraag. Misschien heb je er nooit naar gestreefd God zoveel lief te hebben, als Hij maar mogelijk kan worden bemind door een mens. Zo niet, dan vraag ik je: smeek nu de Heilige Geest om dat verlangen in je te leggen, en dat je Hem zelfs smeekt om je rusteloos te maken totdat je dat verlangen hebt. Dan zal je echt gelukkig zijn, want zo sprak de Heer:

Matteüs 5:6: Gelukkig wie hongeren en dorsten naar gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden.

Degenen die streven naar de volheid van Liefde, is elke suggestie die hen een duidelijker laat zien of een snellere weg toont naar dat doel, uiterst waardevol. Bijna niemand beseft het, maar naar mijn mening is het net zo belangrijk om toegewijde mensen te helpen nog Heiliger te worden, en sneller, als zondaars te helpen bekeren. Het komt de Kerk evenzeer ten goede. De wereld zal gered worden door de gebeden van de Heiligen.

Daarom is het erg belangrijk, ook al begrijpt niet iedereen het, om het beste deel van de boodschappen van Heiligen door te geven aan hedendaagse Christenen om hen te helpen sneller vooruitgang te boeken naar de perfectie van Liefde.

De belangrijkste vraag in dit proces kan zijn dat we niet weten waar we onze inspanningen op moeten richten. Het antwoord is niet altijd duidelijk, en het is ook niet wat we het eerst zouden vermoeden.

De H. Faustina geeft ons in haar dagboek, een indicatie uit haar eigen ervaring die de moeite waard is om aandacht aan te besteden: de kortste weg naar Heiligheid is trouw te zijn aan de inspiraties van de Heilige Geest. In plaats van onze inspanningen te concentreren op gebieden in ons leven waar ze onproductief zouden blijken te zijn, stelt Zr Faustina voor om ze op dit punt te concentreren: wees waakzaam voor de inspiraties van de Heilige Geest. Erken ze, verwelkom ze en breng ze in praktijk. Trouw zijn aan dergelijke inspiraties is verreweg de meest "lonende" cursus.

Laten we eerst eens kijken waarom, en dan proberen te zien wat er precies bij komt kijken.

1 Heiligheid is het Werk van de H. Geest

Er is een wijdverbreid maar verkeerd idee dat Heiligheid het werk van mensen is: dat wat we nodig hebben een duidelijk programma van perfectie is, met moed en geduld aan de slag te gaan, en het beetje bij beetje te bereiken. En dat is alles.

Helaas (of gelukkig!) is er veel meer dan dat. Er is wel moed en geduld voor nodig, ongetwijfeld. Maar het is zeker niet waar dat Heiligheid het resultaat is van een levensprogramma die we voor ons instellen. Er zijn verschillende redenen waarom Heiligheid niet het werk van mensen is. Dit zijn de twee belangrijkste:

1 De Taak gaat onze kracht te boven

Het is onmogelijk om op eigen kracht Heiligheid te bereiken. De hele H. Schrift leert ons dat het enkel de vrucht van Gods genade kan zijn. Jezus vertelt ons: Joh 15:5: Zo kunnen jullie geen vrucht dragen als jullie niet in Mij blijven. En de H. Paulus zegt: Rom 7:18: Ik wil het goede wel, maar het goede doen kan ik niet. De Heiligen zijn hiervan zelf getuige. De H. Louis Grignion de Montfort spreekt over Heiliging dat Gods Plan voor ons is en zegt:

Wat een bewonderenswaardig werk: stof veranderde in licht, vuil in reinheid, zonde in Heiligheid, het schepsel in de Schepper en de mens in God! Bewonderenswaardig werk, maar een werk dat op zich al moeilijk is, en onmogelijk voor de natuur zonder hulp! Alleen God kan door Zijn genade - overvloedige, buitengewone genade - het volbrengen; en de schepping van het hele universum is niet zo'n overtreffend meesterwerk als dit.

Hoe groot onze inspanningen ook zijn, we kunnen onszelf niet veranderen. Alleen God kan tot op de bodem komen van onze gebreken en onze beperkingen op het gebied van Liefde. Hij alleen heeft voldoende beheersing over ons hart om dat te realiseren. Als we dit beseffen, besparen we onszelf een hoop ontmoediging en vruchteloze strijd. We hoeven niet op eigen kracht Heilig te worden; we moeten leren hoe we ons door God tot Heiligen kunnen laten maken.

Dat betekent natuurlijk niet dat we er geen moeite voor hoeven te doen; maar als we willen dat onze inspanningen niet vruchteloos blijven, moeten we ze naar het juiste einddoel leiden. We moeten vechten, niet om Heiligheid bereiken als resultaat van onze eigen inspanningen, maar God in ons laten handelen zonder weerstand te bieden; we moeten vechten om ons zo volledig mogelijk open te stellen voor Zijn genade, die ons heiligt.

Deze opening van onszelf vereist veel nederigheid omdat het betekent: afstand doen van onze neiging, die geboren is uit trots en alles zelf wil regelen; het betekent accepteren onze eigen nietigheid enzovoort. Maar tegelijkertijd is het heel bemoedigend.

Het is bemoedigend omdat onze eigen krachten beperkt zijn, maar Gods kracht en Liefde niet. En we kunnen onfeilbaar de hulp krijgen van die kracht en Liefde om onze zwakheid te hulp te komen. Het enige wat we hoeven te doen is het feit van onze zwakheid en nietigheid erkennen en toegeven, en al ons vertrouwen en onze hoop stellen op God alleen. Kortom, het is heel eenvoudig; maar zoals alle eenvoudige dingen duurt het jaren voordat we het begrijpen en vooral beoefenen.

Het geheim van Heiligheid kan worden omschreven als het ontdekken dat we alles kunnen verkrijgen van God, op voorwaarde dat we weten hoe we het Hem kunnen ‘ontfutselenÿ. Dat is het geheim van de kleine weg van de H. Theresia van Lisieux: God heeft het hart van een vader en we kunnen onfeilbaar van Hem verkrijgen wat we nodig hebben, als we weten hoe we Hem ter harte moeten nemen. Hier is een tekst uit a brief van de H. Theresia van Lisieux, die ons kan helpen begrijpen wat dit betekent:

Ik wil proberen je door een heel eenvoudige vergelijking te laten begrijpen hoeveel Jezus houdt van zielen, zelfs onvolmaakte zielen, die zich aan Hem toevertrouwen. Stel je voor dat een vader twee kinderen heeft die stout en ongehoorzaam zijn geweest; en wanneer hij komt om ze te straffen, hij het ene kind bevend ziet wegrennen van angst, omdat het weet dat het een straf verdient. En het andere kind daarentegen, werpt zich in de armen van zijn vader en zegt hem dat het hem spijt omdat hij zijn vader onaangenaam was. Het kind zegt dat hij van zijn vader houdt en dat hij vanaf nu om het te bewijzen, het goede zal doen. Als dat kind zijn vader hem vraagt te straffen met een kus, dan geloof ik dat het hart van de gelukkige vader het kinderlijk vertrouwen van zijn zoon niet zal kunnen weerstaan, omdat hij de oprechtheid en Liefde van het kind kent. Toch weet de vader ook dat zijn zoon terug in dezelfde fouten zal vervallen, maar dat hij altijd klaar zal staan om hem te vergeven, omdat zijn zoon altijd een beroep doet op zijn hart.

Ik denkt dat de H. Theresia dit idee dat we alles van God kunnen krijgen in de werken van de H. Johannes van het Kruis vond, die vrijwel de enige leraar was die ze had. Dit is wat hij zegt in het Geestelijk Hooglied:

Groot is de kracht en volharding van Liefde, omdat ze God overwint en Hem bindt. Gelukkig is de ziel die liefheeft, want die ziel houdt God gevangen, en verkrijgt van Hem alles wat hij of zij wenst. Want Gods natuur is zodanig dat, als we een beroep doen op Hem door Liefde, op de juiste manier, we Hem zullen laten doen wat we willen.

Deze gedurfde uitdrukking over de kracht die onze Liefde en ons vertrouwen kunnen uitoefenen op Gods Hart bevat een mooie en zeer diepe waarheid. De H. Johannes van het Kruis drukt het elders uit met andere woorden: Wat Gods Hart raakt en erover triomfeert, is vaste hoop.

En nogmaals: God heeft zo'n hoge achting voor de hoop van zielen die onophoudelijk zich tot Hem richten en op Hem alleen vertrouwen, dat men echt kan zeggen dat ze alles krijgen waar ze op hopen.

Heiligheid is geen programma voor het leven, maar iets dat we van God hebben gekregen. Er zijn zelfs onfeilbare middelen om het te verkrijgen, en het belangrijkste is om te weten wat deze zijn. Wij allen hebben de kracht om Heilig te worden, eenvoudigweg omdat God zich laat winnen door het vertrouwen dat we in Hem stellen. Het doel van de volgende paragrafen is om ons op het goede spoor te zetten.

2 Enkel God kent de levensweg van elke persoon

Een tweede reden waarom we niet Heilig worden door eenvoudigweg een plan voor onszelf op te stellen is: dat er net zoveel vormen van Heiligheid zijn, en daarom ook wegen naar Heiligheid, als er mensen zijn. Voor God is elke persoon absoluut uniek. Heiligheid is niet de realisatie van een gegeven model van perfectie dat voor iedereen identiek is. Het is de opkomst van een absoluut unieke realiteit die alleen God kent, en die Hij alleen tot bloei brengt.

Geen enkele mens weet waaruit zijn eigen Heiligheid bestaat. Heiligheid wordt ons alleen geopenbaard door graden, terwijl we verder op tocht gaan, en het is dikwijls iets heel anders dan we ons voorstellen, zozeer zelfs dat het grootste obstakel op het pad naar Heiligheid kan zijn ons vast te klampen aan het beeld dat we hebben van onze eigen perfectie.

Wat God wil is altijd anders, niet wat we verwachten; maar uiteindelijk is het oneindig mooier, omdat alleen God in staat is om totaal unieke meesterwerken te creëren, terwijl wij mensen alleen kunnen kopiëren.

Deze uniciteit heeft een belangrijk gevolg. Om Heiligheid te bereiken, kunnen we niet tevreden zijn in enkel de algemene principes te volgen die voor iedereen gelden. We moeten ook begrijpen wat God in het bijzonder van ons verwacht, wat Hij misschien van niemand anders verwacht. Hoe kunnen we ontdekken wat het is wat Hij vraagt aan ons? Op verschillende manieren, natuurlijk: door de gebeurtenissen in ons leven, door advies van een geestelijk leidsman, en ook op vele andere manieren.

Onder deze manieren is er één die zo fundamenteel en belangrijk is dat het uitleg verdient:  inspiraties van Goddelijke Genade. Met andere woorden, innerlijke ingevingen, bewegingen van de Heilige Geest in de diepten van ons hart waardoor God ons bekend maakt wat Hij van ons verwacht, en ons tegelijkertijd de kracht geeft die we nodig hebben om het te volbrengen, tenminste als we ermee instemmen. Hoe we deze inspiraties moeten onderscheiden en ze ontvangen wordt later besproken.

Om Heilig te worden, moeten we natuurlijk zo hard mogelijk proberen om Gods Wil te doen, zoals het tot ons komt op een algemene manier die voor iedereen geldt: door de H. Schrift, de Geboden, enzovoort. Het is ook onontbeerlijk om verder te gaan: streven om niet alleen te weten wat God van iedereen in het algemeen verwacht, maar ook wat Hij meer specifiek van ons, als individu, verwacht. Dat is waar inspiraties van tel zijn. Deze inspiraties zijn zelfs nodig om Gods algemene Wil voor ons te kennen.

De eerste reden hiervoor is dat als we streven naar perfectie, we zoveel dingen moeten aanpakken, zoveel geboden en deugden te beoefenen, dat het voor ons onmogelijk is om te vechten op alle fronten. En daarom is het belangrijk om op elk moment te weten welke deugd we prioriteit moeten aan geven, niet volgens onze eigen ideeën, maar volgens wat God werkelijk van ons verwacht. Dat is oneindig veel effectiever. En het is niet altijd wat we zou denken.

Het kan gebeuren dat we bovenmenselijke inspanningen leveren om op één punt ons te verbeteren, terwijl God iets anders van ons verwacht. We kunnen bijvoorbeeld een uiterste inspanning leveren om een karakterfout te corrigeren, terwijl God van ons verwacht het met nederigheid te accepteren. De inspiraties van genade zijn van onschatbare waarde om ons in staat te stellen onze inspanningen correct richten, te midden van de vele veldslagen die we moeten voeren.

Zonder deze inspiraties, bestaat er een ernstig gevaar dat we ons ofwel te gemakkelijk laten gaan op bepaalde punten, of meer van onszelf eisen dan God van ons eist, wat net zo slecht is, en vaker voorkomt dan we zelf zouden denken. God roept ons tot volmaaktheid, maar Hij is geen perfectionist. En perfectie wordt niet zozeer bereikt door uiterlijke overeenstemming met een ideaal, dan door innerlijke trouw aan Gods inspiraties.

Er is een tweede reden, die uit ervaring blijkt. Ook al weten we dat Gods Wil en geboden voor iedereen gelden, hebben we niet altijd de kracht om ze na te komen. Elke keer dat we trouw reageren op een beweging van de Geest, uit een verlangen om volgzaam te zijn aan wat God van ons verwacht, ook al is het op zich bijna onbeduidend, trekt deze getrouwheid genade en kracht aan over ons.

Die kracht kan dan worden toegepast op andere gebieden en kunnen ons op een dag in staat stellen de geboden te beoefenen die we tot dan toe niet in staat waren om volledig te vervullen. Dit kan worden gezien als een toepassing van de belofte gedaan door Jezus in het Evangelie: Matt 25:21: Voortreffelijk, je bent een goede en betrouwbare dienaar. Omdat je betrouwbaar bent gebleken in het beheer van een klein bedrag, zal ik je over veel meer aanstellen. Wees welkom bij het feestmaal van je heer.

Men kan een fundamentele ´geestelijke¡ wet¡ eruit afleiden: We zullen de genade verkrijgen om trouw te zijn in de belangrijke dingen die we tegenwoordig onmogelijk als onmogelijk aanzien, door trouw te zijn in de kleine dingen die binnen ons bereik liggen, vooral als het die kleine dingen zijn die de Heilige Geest aan ons vraagt ​​door ons hart daartoe op te roepen met Zijn inspiraties.

Ten slotte is er een overweging die van kapitaal belang is, die ons kan motiveren om trouw deze inspiraties te willen volgen. Als we besluiten ons in te spannen om spirituele vooruitgang te boeken volgens onze ideeën en onze eigen criteria, zijn we er niet zeker van dat we zullen slagen. Zoals we hebben gezien, is er soms een groot verschil tussen wat God werkelijk vraagt van ons verwacht, en wat we ons voorstellen dat Hij vraagt.

We zullen niet de genade hebben om te doen wat God niet van ons verwacht. Maar voor wat Hij wel  vraagt, heeft Hij ons Zijn genade beloofd: God verleent wat Hij gebiedt. Wanneer God ons inspireert om iets te doen (en als het werkelijk God is die de bron van die inspiratie is), verleent Hij tegelijk het vermogen om het te doen, zelfs als het buiten ons vermogen ligt of het ons reeds van in het begin afschrikt. Elke beweging die van God komt, brengt zowel verlichting van begrip voor wat God van plan is, en de kracht om het te volbrengen: Licht dat de geest verlicht en kracht dat de wil versterkt.

3 Getrouwheid aan Zijn Genade trekt verdere Genaden voor ons aan

Hier is een verhaal van Zr Faustina, opnieuw overgenomen uit haar dagboek:

Vanavond probeerde ik al mijn oefeningen te doen voor het Getijdengebed, omdat ik me zieker voelde dan normaal. Direct na het Getijdengebed ging ik naar bed. Maar toen ik mijn cel binnenging, voelde ik ineens innerlijk dat ik naar de cel van Zuster N. moest omdat ze hulp nodig had. Ik ging rechtstreeks naar haar cel en Zuster N. zei: "O, wat is het goed, Zuster, dat God je stuurde!¡ En ze sprak met zo'n lage stem dat ik haar nauwelijks kon horen. Ze zei: "Zuster, breng me alsjeblieft een beetje thee met citroen, want ik heb zo'n dorst en ik kan me niet bewegen. Ik heb zoveel te lijden." En ze had echt veel te lijden, want ze had hoge koorts. Ik zette haar wat comfortabeler en leste haar dorst met een beetje thee. Toen ik terug naar mijn cel ging, werd mijn ziel doordrongen van een grote Liefde voor God en ik begreep dat we veel aandacht moesten besteden aan innerlijke inspiraties en ze trouw volgen. En getrouwheid aan één genade trekt andere genaden aan.

Deze tekst illustreert enkele van de dingen die we zojuist hebben bekeken. Het onderstreept een kernpunt: elke daad van getrouwheid aan een inspiratie wordt beloond met overvloediger genaden, vooral door frequentere en sterkere inspiraties. De ziel wordt gestaag aangetrokken tot grotere getrouwheid aan God, een helderder inzicht in Zijn Wil en een groter gemak om ze te volbrengen.

De H. Franciscus van Sales zegt eveneens: Wanneer we voordeel halen uit een inspiratie die onze Heer zendt, zendt Hij een andere, en zo zet onze Heer Zijn genaden voort zolang wij er voordeel uit blijven halen.

En dat is de fundamentele dynamiek die ons geleidelijk tot Heiligheid kan brengen: onze getrouwheid aan genade die andere genaden aantrekt voor ons. De H. Theresia van Lisieux getuigt ook van deze "dynamiek van getrouwheid" die het steeds gemakkelijker maakt om Gods Wil te volbrengen:

De beoefening van deugd werd zoet en natuurlijk voor mij. In het begin was mijn strijd dikwijls lastig in mijn ogen, maar geleidelijk verdween dit en verzaking werd me gemakkelijk voor mij, zelfs vanaf het begin. Jezus zei dit: Matt 25:29 Want wie heeft zal nog meer krijgen, en wel in overvloed (voor de goede en betrouwbare dienaar). Voor één genade die ik heb ontvangen en er trouw aan was, schonk Hij me een groot aantal andere.

Hieraan moet worden toegevoegd dat dit proces gepaard gaat met de genade van vreugde: ook al is het gehoorzamen aan de H. Geest in het begin dikwijls moeilijk voor ons, omdat het in strijd is met onze angsten, onze gehechtheden, enzovoort. Maar gehoorzaamheid wordt uiteindelijk altijd een bron van vreugde en geluk. Het gaat gepaard met een uitstorting van genade die ons hart vergroot en zorgt dat onze ziel zich vrij en gelukkig voelt om de paden van de Heer te bewandelen:

Psalm 119:32-34: Ik zal voortgaan op de weg van Uw geboden, want U geeft mij ruimte. Wijs mij, Heer, de weg van Uw wetten, dan volk ik die tot het einde toe. Geef mij inzicht, en ik zal Uw wet volgen, hem onderhouden met heel mijn hart.

God beloont ons als royaal zoals alleen Hij dat kan. Hij behandelt ons zoals alleen God dat kan. Nog een spirituele wet, die de moeite waard is om nota van te nemen en dat wordt bevestigd door ervaring, is deze: dit pad van volgzaamheid aan de bewegingen van de H. Geest kan veeleisend zijn, omdat "de Geest ademt waar Hij wil"(Joh 3:8), maar het is een pad van vrijheid en geluk. We mogen op tocht gaan zonder beperking, ons hart wordt niet beperkt maar uitgebreid. Deze vergroting van het hart is een duidelijk teken van de aanwezigheid van de H. Geest.

De H. Geest wordt terecht de Vertrooster genoemd. Wanneer de aanrakingen van de Geest, die ons verlichten en ons ertoe aanzetten te handelen, goed worden ontvangen, storten ze niet alleen licht en kracht in ons hart, maar ook troost en vrede. Dit gebeurt zelfs als hun voorwerp iets onbelangrijks is. Dit komt omdat deze aanrakingen voortkomen uit de H. Geest, en daardoor delen ze in Gods kracht om ons te troosten en te vervullen.

Slechts een kleine hoeveelheid van de zalving van de H. Geest kan ons hart met meer tevredenheid vullen dan alle rijkdommen van de aarde, omdat ze deelt in Gods oneindigheid. Richard van Sint-Victor zegt: Ik bevestig in stoutmoedigheid dat slechts één enkele druppel van deze Goddelijke troost kan doen wat alle geneugten van de wereld niet kunnen. De geneugten van deze wereld kunnen het hart niet bevredigen; en één enkele druppel van de innerlijke zoetheid die de H. Geest in de ziel uitstort, verheugt ze volkomen en veroorzaakt in haar een heilig dronkenschap.

We lezen in Psalm 23:5: U zalft mijn hoofd met olie, mijn beker vloeit over. Deze zalving van de Geest wordt onfeilbaar verspreid in de zielen van degenen die het goede doen dat de H. Geest in hen influistert. Hier vinden we nog een grote wet van het geestelijk leven: Wat echt in staat is om ons hart te bevredigen, zijn niet zozeer de gaven die we ontvangen, maar het goede dat God inspireert en dat we beoefenen. Er is meer geluk in geven dan in ontvangen.

We kunnen dan zien hoe vruchtbaar het is om de bewegingen van de H. Geest te verwelkomen en te volgen, tot op het punt waar we met Zr Faustina kunnen zeggen dat dit het belangrijkste middel is voor onze Heiliging. Hieruit komen verschillende vragen naar voren. Hoe kunnen we deze bewegingen van de H. Geest herkennen en onderscheiden? Ontvangt iedereen ze? Hoe dikwijls? Hoe kunnen we hun aanwezigheid cultiveren in ons geestelijk leven?

Het is de moeite waard om eerst naar deze vragen te kijken.