In wikipedia: Cognitieve dissonantie is de onaangename spanning die iemand ervaart bij tegenstrijdige overtuigingen, ideeën of opvattingen of bij handelen in strijd met de eigen overtuiging. In zijn boek A Theory of Cognitive Dissonance uit 1957 stelde Leon Festinger dat mensen streven naar het verkleinen van dissonantie en daarvoor hun opvattingen of gedrag aanpassen.

De oorspronkelijke theorie

Deze ervaren onvrede leidt ertoe dat men een of meer meningen of attituden onbewust herziet om ze meer met elkaar in overeenstemming te brengen, consonant te maken.

Praktijkonderzoek

Aan de ontdekking en verdere uitwerking ging een praktijkonderzoek vooraf. In 1956 las Festinger een artikel in een lokale krant met de kop: Profeet van de planeet Clarion zegt tegen stad: ontvlucht de vloed. Een huisvrouw uit Chicago genaamd Marion Keech had op mysterieuze wijze boodschappen ontvangen in haar huis in de vorm van zelfschrijvende berichten door buitenaardse wezens van de planeet Clarion. De berichten onthulden dat de wereld ten onder zou gaan door een grote vloedgolf voor zonsopkomst op 21 december. De groep van "gelovigen", voorgegaan door Keech, had gedrag vertoond waaruit duidelijk bleek hoe sterk hun geloof in het doemscenario was. Sommigen hadden hun baan, school of familie verlaten om zich voor te bereiden op de vlucht met een vliegende schotel, die zou komen om de groep ware gelovigen te redden.

Festinger en zijn collegaÿs zagen dit als een interessante case. Zij verwachtten dat het niet uitkomen van de profetie bij de groep een sterk en pijnlijk gevoel, een cognitieve dissonantie, zou veroorzaken. Het zou moeilijk zijn de ideeën waarmee alles begonnen was helemaal los te laten. Marion Keech en de groep waren zo diep in het geloof betrokken dat ze aanzienlijke moeite zouden doen om het in stand te houden. Het verschil tussen waargenomen feiten en het diepgewortelde geloof zou een onaangename innerlijke toestand teweegbrengen bij de groep.

De groep zou met dit vervelende gevoel om kunnen gaan door actief steun te gaan zoeken voor hun oorspronkelijke geloof. Festinger schreef daarover: Wanneer steeds meer mensen ervan kunnen worden overtuigd dat het geloof correct is, dan moet het blijkbaar wel kloppen. In dit geval gold dat als Keech consonante (bevestigende) elementen kon toevoegen door anderen te overtuigen van het basale geloof in de buitenaardse wezens, dat de omvang van de door haar ervaren dissonantie zou worden verkleind. Festinger en collegaÿs voorspelden dat het uitblijven van de zondvloed en buitenaardse wezens gevolgd zou worden door enthousiaste pogingen om steun te vinden voor het geloof, waardoor de pijn verlicht zou worden.

De ontwikkelingen in de groep illustreren goed hoe mensen kunnen omgaan met cognitieve dissonantie. Festinger en zijn collega's deden onderzoek naar de groep door middel van observerende deelname en noteerden de volgende ontwikkelingen:

Vóór 20 december. De groep mijdt publiciteit. Interviews worden maar mondjesmaat gegeven. Direct contact met Keech is voorbehouden aan hen die de groep ervan kunnen overtuigen dat ze ware gelovigen zijn. De groep ontwikkelt een soort geloofssysteem – gevoed door de automatische berichten van de planeet Clarion – waarin de details van de vloedgolf, de reden ervan en de manier waarop de groep zal worden gered worden uitgewerkt.

20 december. De groep verwacht dat een buitenaardse bezoeker hen rond middernacht zal roepen en hen zal meenemen naar een klaar staand ruimteschip. Zoals geïnstrueerd zorgt de groep ervoor dat ze geen enkel metalen voorwerp meer op zich dragen. Naarmate middernacht dichterbij komt, worden ritsen, beha's en andere metaalhoudende kledingstukken verwijderd. Daarna wordt er gewacht.

00:05, 21 december. Geen bezoek. Iemand in de groep merkt op dat het op een andere klok nog 23:55 is. De groep komt overeen dat het nog geen middernacht is.

00:10. Ook de tweede klok geeft aan dat het middernacht is. Nog steeds komt er geen bezoeker. De groep is stomverbaasd. De vloedgolf zelf is niet meer dan zeven uur van hen verwijderd.

04:00. De groep heeft enkele uren in ultieme verbazing stilgezeten. Tevergeefs worden enkele pogingen gedaan om een aanvaardbare uitleg te geven. Keech begint te huilen.

04:45. Opnieuw ontvangt mevrouw Keech een buitenaards bericht. Het bericht meldt dat God heeft besloten de aarde te sparen en niet te vernietigen. De vloedgolf zal niet plaatsvinden. De kleine groep heeft, door de hele nacht te waken, zoveel licht verspreid dat God de wereld heeft gespaard.

's Middags, 21 december. Kranten worden gebeld en de groep wil interviews geven. In groot contrast met de voormalige schuwheid richting de pers, begint de groep met een actieve campagne om de boodschap over een zo groot mogelijk publiek te verspreiden.

Meer voorbeelden

Een ander voorbeeld: een vrouw wil een nieuwe auto kopen, heeft al een keuze gemaakt voor een merk maar aarzelt tussen twee verschillende kleuren, rood en blauw. De blauwe kan wél in metallic geleverd worden maar de rode níét. Zij vindt daarbij de rode het mooist, maar wil ook metallic om de lak beter te beschermen. Na lang aarzelen laat zij de metalliclak ten slotte de doorslag geven, ook omdat de garagehouder haar dat aanraadt, en zij kiest voor de blauwe auto. Na een paar weken in de nieuwe (blauwe) auto gereden te hebben merkt zij dat als zij een rode auto van hetzelfde merk ziet rijden, zij die minder mooi vindt dan zij eerst dacht. Onbewust heeft zij haar mening herzien. Er is niet langer een strijdigheid van een verlangen naar een rode auto door het feit dat zij voor een blauwe gekozen heeft.

Aronson (1969) stelde dat cognitieve dissonantie óók ontstaat wanneer mensen zich bewust worden (nieuwe cognitie) dat hun huidig gedrag strijdig is met het beeld dat ze van zichzelf hadden (oude cognitie). In dit geval gaat het dus niet om een proces op onbewust niveau, bijvoorbeeld het veranderen van een mening over een bepaald onderwerp nadat hierover nieuwe kennis is vergaard.

***

De mens is geen robot

Er is echter een element waarmee de samenzweerders geen rekening hebben gehouden: menselijke zwakheid enerzijds en de kracht van God anderzijds. Menselijke zwakheid zal ervoor zorgen dat sommige medeplichtigen aan deze samenzwering niet volledig gehoorzaam zijn aan de bevelen die ze hebben gekregen, of zullen denken dat ze persoonlijk voordeel kunnen halen uit de pseudo-pandemie door bedrog en corruptie aan de kaak te stellen; sommigen zullen eerst aan hun eigen belang denken, anderen zullen iedereen de verplichting van het vaccin opleggen, maar ze zullen enige scrupules hebben als het gaat om het vaccineren van hun eigen kind of hun bejaarde ouder; sommigen zullen vrezen dat een pandemische farce hen op de een of andere manier bij het schandaal zal betrekken, en ze zullen beginnen te bekennen en te praten; anderen zullen worden gebruikt en vervolgens op brute wijze terzijde worden geschoven, en dit zal bij hen het verlangen naar wraak opwekken en ertoe leiden dat ze de achtergrond van het plan onthullen. Beetje bij beetje zal deze lemen kolos onverbiddelijk instorten op zijn eigen leugens en zijn eigen misdaden.

Een heilzame waarschuwing

Aan de andere kant is er de kracht van God. Sommigen van ons geloofden aanvankelijk dat de pandemie echt was, en dachten met een bovennatuurlijke geest dat het op de een of andere manier een goddelijke straf was voor de ernstige zonden van individuen en naties: ze riepen op tot eerherstel en gebeden om God het einde van de plaag te vragen. In het licht van het bewijs dat er geen pandemie is en dat de doden opzettelijk zijn veroorzaakt om de gevolgen voor de bevolking te overdrijven, moeten we Covid beschouwen als een plaag, niet op zichzelf, maar ondanks alles wat het heeft onthuld: het plan van Satan voor de oprichting van de Nieuwe Wereld Orde, die moet leiden tot de heerschappij van de Antichrist. De Heer laat ons, met de strengheid van een Vader, zien dat Hij nog steeds Zijn kinderen en de misleidde mensheid wil vermanen en hen wijzen op de gevolgen van zonde. Hij laat ons zien welke wereld ons te wachten staat als we niet weten hoe we ons moeten bekeren, als we de weg van het verderf niet verlaten en naar Hem terugkeren in gehoorzaamheid aan Zijn heilige Wet en het leven van Genade aanvaarden.

De reactie van Katholieken

Maar om de naties tot God te laten terugkeren, moeten hun leden reeds bij Hem horen. Om ervoor te zorgen dat Christus Koning van de naties is, moet Hij eerst regeren in onze ziel, onze gezinnen en onze gemeenschappen, en Hij moet vooral regeren in de Heilige Kerk, over Zijn dienaren, over de Paus en over de Bisschoppen. Zolang de levende en ware God woedend is omdat Hij naast afgoden en demonen wordt geplaatst, kunnen we niet hopen dat de Goddelijke Barmhartigheid een einde zal maken aan deze plaag en de vijand zal verslaan.

Moge deze periode van voorbereiding op het Heilige Pasen voor ons allen een tijd met een heilig doel zijn: in boetedoening, vasten en offer moeten we aan de voet van het Kruis komen en in het Lijden van onze Redder Zijn overwinning op de Boze. Door de Verlosser te laten kruisigen op het Kruishout, tekende Satan zijn eigen nederlaag, die in de Eindtijd nog definitief moet worden gemaakt, maar zeer zeker en onverbiddelijk is.

Laten we terugkeren naar God! Laten we terugkeren naar het Geloof, zuiver en totaal, zonder compromissen te sluiten met de wereldse mentaliteit. Laten we terugkeren naar de Christelijke moraal, naar de Heiligheid van het Leven, naar de zuiverheid van gewoonten. Het aantal  rechtvaardigen zal de rechterhand van de Almachtige in bedwang houden en de kerk toestaan de Golgotha van haar laatste vervolging onder ogen te zien met dezelfde waardigheid waarmee Haar Hoofd haar voorafging, omdat het Kruis de koninklijke weg is die leidt naar de glorie van de Verrijzenis. De brede en comfortabele weg is degene die we vandaag zien, en helaas weten we heel goed waar deze toe leidt. Moge de krachtige bescherming van de Allerheiligste Maagd, Onze Lieve Vrouw en Koningin, ons bijstaan in deze historische momenten: moge Zij Onze Generaal zijn in deze spirituele strijd, samen met de H. Aartsengel Michaël en het hele hemelse Hof.

+ Carlo Maria Viganò, Aartsbisschop
25 maart 2021
In Annuntiatione Beatae Mariae Virginis