Een artikel van Pro Vita – magazine Gezin & Leven - mei 2020

Dit wilde ik u niet onthouden, commentaar van mij

De voordelen van een groot gezin

Met 3 kinderen wordt een gezin vandaag als ‘kroostrijk’ beschouwd. Wat een contrast eigenlijk met hen die 5 of 10 kinderen verwelkomen. Of wat denken van het gezin van de H. Catharina van Siena: zij was de 23^ste van 25 kinderen! Natuurlijk zijn niet alle families geroepen tot zo’n buitengewone roeping, maar als Catharina’s ouders niet zo gul waren geweest, zou deze grote heilige nooit geboren geweest zijn. Vandaag heerst er echter heel wat angst of weerstand tegenover grote gezinnen.

Drie kinderen is kroostrijk. In deze tijd moet je door de band om rond te komen met twee gaan werken. Als je de kinderen volledig in hun taken en bezigheden wilt volgen en er controle over hebben is drie toch het maximum. In Catharina’s tijd (1347-1380) waren kinderen degene die moesten mee gaan werken bij hun ouders, of op een ander. De vader van Catharina was wolverver, en een vooraanstaand rijk burger. Aan de nodige middelen zal het niet ontbroken hebben, aangezien zij zich op jonge leeftijd kon bezighouden met liefdadigheid.

Zo zijn er onheilsprofeten die stellen dat grote gezinnen leiden tot overbevolking en hun grote ecologische voetafdruk tot toekomstige catastrofes. Gaan die rampscenario’s echter niet over zaken die deels onvoorspelbaar zijn, terwijl ze dan weer door anderen worden weerlegd? Schuilt er achter hun kritiek misschien een soort zelfrechtvaardiging van hun eigen kleinmoedigheid om geen of slechts 1 kind te willen? Geven deze profeten eigenlijk zelf hun luxe en exotische vakanties op? Maar al zou er een oprechte bezorgdheid voor de mensheid uit hun oproep spreken, toch heeft de Kerk uitgelegd dat hun vrees onterecht is, dat er voldoende voedsel en hulpbronnen zijn voor een grotere bevolking als de verdeling rechtvaardig gebeurt. Het zijn niet de grote gezinnen maar de grote verbruikers die moeten aangesproken worden op hun hebzucht.

Dus 1 kind hebben of geen is eerder kleinmoedig. De schrijver is van een planeet buiten ons zonnestelsel. Niet iedereen baadt in luxe en weelde. De cijfers bevestigen het nogmaals: 80% van de kinderen was niet in de positie om aan pre-teaching te doen wegens gebrek aan eigen ruimte om te kunnen studeren, 60% van de kinderen had geen laptop of computer, en ongeveer 10% had het ongeluk dat een ouder werkloos of ziek was en er voedsel op tafel kwam, niet bepaald een luxe.

Natuurlijk zijn er legitieme bezorgdheden omtrent een groot gezin: ben ik wel voldoende psychologisch draagkrachtig, zal ik met mijn inkomen de kosten aankunnen, zullen mijn kinderen een plekje vinden in mijn huis, genoeg kleding hebben en kunnen studeren? Dergelijke bezorgdheden zijn redelijk, voor zover ze geen excuus vormen voor onnodige terughoudendheid of een voorwendsel om het eigen comfort te behouden. Moet bijvoorbeeld elk kind wel een eigen kamer hebben? Is een kind met een eigen ‘suite’ gelukkiger dan kinderen die een kamer delen? En wat is “krap”, in een tijd waar men spreekt over de voordelen van downsizing. Vanuit de huidige ecologische beweging en de waarde van soberheid, mag men toch wel wat inperken op de eigen overvloed.

Een kind MOET toch een eigen kamer hebben als het op een leeftijd gekomen is dat de studies dat vereisen. We spreken over een gewone kamer: geen 30m2 maar 14m2. Een ruimte voor je kind is geen kwestie van overvloed, maar van noodzaak.  Bovendien wil ik eens zien als je 4 kinderen hebt en ze zijn allen kotstudenten, hoe je het rooit met studiebeurzen. ’t Zal niet vet zijn! Als je daaraan niet denkt, ben je gewoon onverantwoordelijk! Als je je kinderen de nodige studies niet kunt laten doen, dan faal je gewoon in deze tijd.

Dus voorzichtigheid, ja, maar waarom grote gezinnen als ‘onverantwoordelijk’ stigmatiseren, alsof ze niet om de toekomst zouden geven? Zouden veel kinderen juist geen positief teken zijn van en voor het vertrouwen in de toekomst? De pessimisten hebben het argument tegen zich dat in onze streken de bevolking krimpt en de vergrijzing toeneemt. Het vruchtbaarheidscijfer in België is 1.7 kinderen per koppel, terwijl het hoger moet zijn dan 2 om de vernieuwing van de bevolking te verzekeren. De dreiging ligt dus meer in een tekort dan een teveel aan kinderen.

Je moet geen kinderen op de wereld zetten om het geboortecijfer op te krikken. Wat een onzin! Je moet kinderen op de wereld zetten, zodat ze een goed gelukkig leven zouden kunnen leiden!  En dat van in het begin. Een slechte kindertijd dragen kinderen hun hele leven mee.

Grote gezinnen dus onverantwoordelijk?! Neem daarbij dat een groot gezin juist de ideale plek is om verantwoordelijkheid aan te leren. Iedereen zal het er zeker over eens zijn dat een groot gezin een hoop werk meebrengt. Naast gezinsondersteuning is de oplossing daarvoor een goede samenwerking in het huishouden, met een taakverdeling waarin ook de kinderen hun verantwoordelijkheid kunnen opnemen en aanleren. Een kind dat dagelijks de veters wordt geknoopt, zal minder snel zelfredzaam worden. Een kind dat zijn ouders bezig ziet met de kleintjes, zal sneller leren zijn plan trekken, meer zelfvertrouwen opbouwen en met trots uiteindelijk de kleintjes zelf helpen.

Dus kleine gezinnen zijn niet ideaal om verantwoordelijkheid aan te leren. Wel kinderen waar de ouders werken en die geen broers of zussen hebben, zijn op zichzelf aangewezen en zullen vlugger zelf iets zoeken, on plaats van het aan een ander te vragen. Bovendien zijn ze gemakkelijker van karakter en gemoedelijker dan deze die ruzie maken om haantje de voorste te zijn in een groot gezin en de kaas niet van hun boterham te laten eten. En vooral de jongste kinderen van het gezin zijn heel dikwijls meer verwend dan een kind alleen.

Verantwoordelijkheid leren is ook beseffen dat de wereld niet rond jezelf draait. Een kind dat dit ontdekt in een groot gezin, wordt sneller en serener bewust van de behoeftes van anderen. Als we gewend zijn geraakt om boven alles aan onszelf te denken, kost het moeite om met de ander rekening te houden, je plaats af te staan, of te delen. In een groot gezin wordt door de gewoonte van wederzijdse hulp de solidariteit als een tweede natuur ingegrift in het kind, en alle verbonden deugden.

Meestal wordt er gewoon door de band ruzie gemaakt om niet te moeten delen. En als de een wat meer heeft dan de ander wordt aan de mouw van de ouders getrokken.

Daarbij wordt samenwerking echt gegrond als er sprake is van een gemeenschappelijk doel. Wanneer we verschillende doelen nastreven, hebben we meer de neiging om het deken naar onszelf toe te trekken. Een gedeeld doel echter maakt onze wederkerige dienstbaarheid sterker. Vandaar ook het belang van een geloofs- en gebedsleven. Ouders en kinderen, we hebben dezelfde bestemming: de hemel! Het is aan ons om onze ontvangen genaden samen te leggen, om samen te werken en te komen tot onze bestemming: ons vaderland in de hemel (Fil. 3,20).

Een gezin met geen kinderen of 1 kind of een groot gezin met kinderen hebben allen dezelfde bestemming, of niet soms.

En ja, ik zal meer rust vinden om te bidden als ik alleen ben. En met 1 kind naar de mis gaan zal gemakkelijker zijn dan met meerdere. Maar wat men verliest door het rumoer is een verdienste als offer. Daarbij geef ik met veel kinderen wel een deel van mijn rust op, maar toch niet mijn verlangen om te bidden. En “het verlangen naar gebed is reeds gebed”, aldus kardinaal Bona (Principia et documenta vitae Christianae, 44).

De persoon in kwestie is kardinaal. Hij heeft geen kinderen die dag en nacht onder zijn toezicht staan.

Met de hemel als doel leert een mens ook relativeren, of het juiste belang hechten aan alles. Want als de hemel ons doel is, dan is Christus’ dubbele gebod de weg: God beminnen en je naaste als jezelf. Precies in dit licht kunnen we het leven evalueren. Wellicht zal je met een groot gezin niet de laatste smartphone kunnen bieden aan elk van je kinderen, of een selfie nemen in een duur skigebied. Toch weten we dat dit niet bijdraagt tot ons geluk. Om de hemel binnen te gaan “zullen we worden beoordeeld op liefde”, schrijft St Jan van het Kruis (Dichos di Amor y de Luz, 59)

Ik vraag mij toch echt af van welke planeet dat de schrijver komt. Denkt deze echt dat iedereen naar een duur skigebied kan en voor ieder kind een smartphone kan kopen?

Diezelfde kerkleraar behoedt ons daarbij op te gaan in het verlangen naar een groot gezin, omdat we uiteindelijk van onze eigen verlangens moeten afsterven, zodat we volledig open komen te staan voor de werking van Gods liefde doorheen ons, wat dat ook is, en Hij weet dat het beste. We moeten onze vreugde niet op het aantal kinderen, maar op God richten: “Men moet zich niet verheugen over zijn kinderen omdat zij talrijk zijn of omdat zij rijk zijn en begiftigd met natuurlijke begaafdheden en schoonheid en goederen der fortuin, maar alleen omdat ze God dienen. Absolom, de zoon van David, had niets aan zijn schoonheid, rijkdom, of afkomst, want hij diende God niet. Daarom was het ijdel in zo iemand zijn vreugde te stellen. Vandaar is het eveneens ijdel naar kinderen te verlangen, zoals sommigen dat doen. Zij brengen de hele wereld in opstand en beroering uit verlangen naar kinderen. Zij weten echter niet of deze goed zullen zijn en God dienen. Evenmin weten zij of datgene wat zij verhopen niet in droefheid zal veranderen, of rust en troost niet in moeite en verdriet zullen overgaan en of de eer geen oneer zal worden, en of zij misschien niet, zoals velen doen, vanwege hun kinderen God beledigen.” (Bestijging van de berg Karmel, boek III, 18.4)

Niet mijn wil dus, maar het onderscheiden van Gods wil. “Het kind behoort niet tot de categorie van het ‘moeten’, maar tot die van het ‘krijgen’. (Catechismus 2378) En juist van daaruit mag wie het ouderschap als een geschenk te beurt valt dit als een “eer” beschouwen en mag men een groot gezin om haar “grootmoedigheid” prijzen (Gaudium et spes, 48, 50). Een groot gezin waar het leven wordt verwelkomd als een geschenk van de goede God, waar kinderen de ware schat van hun ouders zijn, waar de broederlijke naastenliefde kan openbloeien: dat is een bewust gezin, met een gevoel voor waarden die prioritair belang zijn. En dat dit niet steeds gemakkelijk is, niet slechts rooskleurig is, dat men uit zijn comfortzone moet treden: dit is juist een voorwaarde voor vooruitgang. Wie sport beoefent of een cursus volgt, weet dat vooruitgang inspanning kost. Zo staat het dagelijks leven van een Christelijk gezin open voor het leven: meer kinderen vergen meer inspanningen, maar bieden ook zoveel meer tevredenheid. De inspanning, met de genade van God, loont. “Ik ben ervan overtuigd dat het lijden van deze tijd niet opweegt tegen de heerlijkheid waarvan ons de openbaring te wachten staat”, zegt St Paulus (Rom 8.28)

Ik hoop dat we nooit een toestand krijgen zoals in China, waar de staat zich gaat bemoeien met het aantal kinderen dat je op de wereld wil zetten. Maar in dit artikel krijg je de indruk dat het is zoals tientallen jaren geleden dat de priesters van de preekstoel stonden te roepen dat de mensen meer kinderen moesten krijgen of dat ze anders naar de hel zouden gaan wegens het niet naleven van de geboden. Bovendien is deze maatschappij vooral niet kindvriendelijk. Er moet nog veel meer gebeuren, dat vrouwen gemakkelijker langere perioden kan thuisblijven en het terug opnemen van de job gemakkelijker wordt. En dat de financiële draagkracht van het gezin naar boven gaat. Niet iedereen is rijk, en wat als er iemand permanent ziek of werkloos valt, bij een echtscheiding, en in het ergste geval sterft.

De inspanningen op deze weg mogen ons zelfs minder ontmoedigen, omdat er juist zoveel vertroostingen zijn. Rozen hebben wel doornen, maar hebben vooral prachtige bloemen. Wat een beloning, te zien hoe onze kinderen elkaar behelpen, spelen en delen met elkaar, zich samen verheugen op duizend manieren: de liefde Gods komt erin tot leven. Een groot gezin samen is reeds, in afwachting van de hemel, een vertroosting in de beproevingen. Een groot gezin is, met de inspanning die het vergt, over de hele lijn een winst voor wat echt telt, in tijd en eeuwigheid.

Elk gezin, met of zonder kinderen, vraagt inspanning. Wat een zever!

Mijn abonnement is opgezegd, dat is zeker!