Deel 18 : De gelijkenis van 'De onvruchtbare vijgenboom'

Gebaseerd op : www.holyhome.nl van Simon J. Stamhuis en de preek van Joseph Wallis, voorganger

Lukas 13:6-9 : En Hij sprak deze gelijkenis: Iemand had een vijgenboom, die in zijn wijngaard geplant was; hij kwam er vruchten aan zoeken, maar vond er geen. Toen zei hij tot den wijngaardenier: Zie, al drie jaar kom ik aan die vijgeboom vruchten zoeken, en vind er geen. Houw hem om; waarom put hij de grond nog uit? Maar hij antwoordde hem: Heer, laat hem dit jaar nog staan, totdat ik eerst de grond om hem heen heb omgespit, en bemest. Misschien draagt hij het volgend jaar vrucht. Zo niet, houw hem dan om.

Uitleg

Een parabel over geduld en vertrouwen

De vijgenboom is een loofboom, waarvan de nieuwe bladeren pas laat inhet voorjaar verschijnen. Hij is een snelgroeier, omdat zijn wortels zich diep in de grond boren en over een groot gebied verspreiden. Na zeven jaar draagt hij voor het eerst vrucht. Wat opvalt is dat je in de Bijbel nooit over zijn bloemen leest. En hierin ligt zijn geheim: die zitten in de vrucht!

Hoe worden die dan bestoven? Er zijn mannelijke en vrouwelijke vijgenbomen, en er is een bepaald soort wesp waarvan het vrouwtje, die in een mannelijke boom uit het ei komt, door een nauwe opening van de vijg naar buiten vliegt. Daarbij raakt zij het mannelijke stuifmeel aan, dat zij vervolgens naar een vrouwelijke boom brengt, met het doel daar haar eieren te leggen. Dat lukt haar niet, want de vrouwelijke bloemstijlen zijn te lang, dus komen er geen larven voort. Maar de bestoven bloemen zijn wèl vruchtbaar!

Vijgenboom – wikipedia

De vijgenboom of vijg (Ficus carica) is een struik of kleine boom uit de moerbeifamilie.

De vijg is een wijd vertakte struik of een iets overhellende boom met omhooggaande, knobbelige takken met een gladde metaalgrijze bast. Als de struik of boom ouder wordt, ontstaat er een donkergrijs patroon. De boom wordt circa tien meter hoog.

Bladeren

De bladeren zijn dik en leerachtig. Ze kunnen 30 x 25 cm groot worden. De bladsteel is 5-10 cm lang. De bovenzijde van het blad is donkergroen en ruwbehaard; de onderzijde is eveneens behaard en heeft witte nerven. De nervatuur van het blad is veernervig en de bladinsnijding gedeeld.

Bloemen

De vijgenboom heeft kleine bloemen. Ze zijn opgesloten in een bijna gesloten bloembodem die vlezig is. De mannelijke bloemen zitten vlak bij de opening.

De wilde vijgenboom produceert niet eenmaal, maar driemaal per jaar bloemen en vruchten. Aan de buitenzijde lijkt de bloem nog het meest op een onrijpe groene vrucht. Zij is gevormd uit de tot een harde schil peervormig uitgegroeide bloembodem. Aan de binnenzijde bevinden zich in een holle ruimte de werkelijke bloemetjes; de vrouwelijke onderin, de mannelijke boven bij de zeer kleine opening.

De bevruchting van de vijgenboom geschiedt door symbiose met de gewone vijgenwesp, die zowel zichzelf als de vijg voortplant. Een bevruchte vrouwelijke wesp betreedt de vijg door een opening in de opening, bevrucht vrouwelijke vijgebloemen met stuifmeel en legt haar eieren in deze bloemen, waarna ze sterft. De vrouwelijke bloemen in de vijg vormen dan hun zaden. De vijg gaat rijpen, verandert van kleur en geur en wordt zacht, evenals de schil. Het 'vruchtvlees' is groen of rood, smaakt zoet en bevat een heleboel kleine vruchtjes.

De wespeëitjes komen na weken uit: mannelijke vleugelloze wespen gaan het eerst op door gaten in hun galletjes te knagen en bevruchten de vrouwtjes met sperma in het galletje. Later komen de mannetjes terug en maken het gat groter zodat de vrouwtjes uit het galletje en de vijg kunnen nadat ze stuifmeel van de mannelijke bloemen hebben opgedaan. Dan hebben vrouwtjes minder dan 48 uur de tijd om een andere vijgeboom te vinden met een vijg om het stuifmeel af te leveren en eieren te leggen, waarmee een volgende kringloop begint.

De vijgenwesp komt in Nederland niet voor. De onbevruchte bloem kan hierdoor niet afrijpen en valt af. Om toch ook in ons gematigde klimaat eetbare vruchten te krijgen zijn er parthenocarpe cultivars ontwikkeld. Dit wil zeggen dat de planten vruchten ontwikkelen zonder dat er een bevruchting aan te pas komt. Een voordeel van deze maagdelijke vruchtzetting is dat deze variëteiten vrij zijn van pitten.

Vruchten

De vijgen zijn donkergroen en peervormig. Als ze rijpen, worden ze violet of zwart.

Een vijgenboom heeft drie reeksen vruchten. Van de eerste reeks vruchten zit de knop al gereed van voor de winter; deze knop moet dus overwinteren. In het gematigde klimaat van België en Nederland kan het gebeuren dat deze knoppen bevriezen en dat de eerste reeks vruchten niet uitkomt. Dit is echter de enige reeks vruchten die in ons noordelijke klimaat zeker zal rijpen. De tweede reeks vruchten kan in uitzonderlijk warme en lange zomers ook nog tot rijping komen, maar dat is niet zo dikwijls het geval. De derde reeks heeft geen enkele kans om te rijpen in ons klimaat.

Verspreiding

De boom komt van nature voor in westelijk Azie. Al in de oudheid werd de soort daar gekweekt. De boom wordt aangeplant om de eetbare vruchten. In Zuid-Europa zijn vijgenbomen een algemene verschijning. Dankzij de steeds zachtere winters kan de vijgenboom tegenwoordig ook goed in België en Nederland gehouden worden. Vaak wordt de plant tegen een muur geplant.

In de noordelijke streken van Europa worden parthenocarpe vijgensoorten geweekt. Dat zijn soorten waarvan de vruchten zich ontwikkelen zonder dat er bevruchting plaatsvindt. De insecten die in het zuiden van Europa voor de bevruchting zorgen, komen in het noorden immers niet voor.

Uitleg 1: Israël

Jezus gebruikt de vijgenboom in zijn leer vooral als beeld van het volk Israël. In Lucas 13:6-9 vergelijkt Hij zijn volksgenoten met een onvruchtbare vijgenboom, die rijp is om omgehakt te worden. Als "hovenier" is Hij bereid hen een laatste kans te geven door hen te "bemesten", d.w.z. hen nog krachtiger aan te spreken op hun verantwoordelijkheid.

Maar deze extra inspanning bleek tevergeefs, want een half jaar later vervloekt Hij een vijgenboom in de buurt van Jeruzalem, omdat die wel bladeren, maar geen vruchten heeft (Matteüs 21:18-19). Dit is geen ongeduld, maar een levend beeld van de natie Israël, die de schijn van godsdienst toont, maar in werkelijkheid geen godsvrucht voortbrengt.

Jezus past dit beeld ook toe op zijn wederkomst (Lucas 21:29-31). Het uitlopen van de boom duidt waarschijnlijk op het weer opbloeien van Israël als natie, iets dat in recente tijden werkelijkheid is geworden. De zomer van zijn Koninkrijk komt er aan!

Uitleg 2

Er is een boodschap in de onvruchtbare vijgenboom voor elk van ons. God verleent ons zijn grote barmhartigheid en genade. Hij voorziet in onze noden en houdt ons, mensenras, in stand. Hij bemint ons en is bezorgd om ons. Maar God heeft Zijn grenzen. Hij kijkt wat we doen met wat Hij ons geschonken heeft. Er zij mensen die de liefde en barmhartigheid van God verwerpen of tegenwerken, evenals mensen die maar van God ontvangen maar niet denken om iets aan God te geven. Dit is een boodschap voor deze mensen. 

De man met de fruitboom is symbolisch voor God. De boom is symbolisch voor de mens. God heeft ons hier op aarde geplaatst. We behoren tot Hem. Hij “plantte” ons hier, we zijn niet toevallig hier geplaatst. God heeft een plan voor ons leven. De man verwachtte vruchten van zijn boom en kwam kijken of er vruchten aan de boom hingen. Hij deed alles wat hij kon om de boom vruchten te laten dragen. Hij plantte de boom in een wijngaard. Hij had een tuinier. Hij had een plaats uitgekozen om de boom te planten. Hij had de boom water en mest gegeven. Geen werk werd gespaard om de boom vruchten te laten dragen. De man had recht om vruchten van zijn boom te verwachten. 

God heeft het recht om van ons leven vruchten te plukken. God heeft ons geschapen. Hij is goed voor ons. Hij heeft elk van ons op de plaats gezet waar we Hem het best kunnen dienen. Hij heeft in elk mens doorheen de jaren gewerkt. Hij heeft geen werk of moeite gespaard om in ons te werken en Hij heeft alles wat mogelijk is gedaan voor ons zodat we zouden worden wat Hij voor ons heeft bedoeld. God verwacht de vrucht van berouw en bekering van de mens. Hij wil de vruchten zien van dienstbaarheid en karakter. Hij wil dat we andere mensen aanzetten om ook Christelijk te worden. 

Loof en vruchten nemen sterkte van de boom weg, maar vruchten zijn voor iedereen van nut, terwijl het loof alleen de boom tot nut is. Loof kan soms zelfs de boom niet van nut zijn. Het loof van de boom werd gesnoeid, om kracht te geven aan het fruit. Velen onder ons hebben loof in hun leven dat de kracht wegneemt uit hun leven en ze dor maakt. Het loof van zonde, slechte gewoonten, wereldse instelling, luiheid, onbezorgdheid onder andere. We steken teveel van onze energie in het loof en niet genoeg in de vruchten. Teveel mensen dragen geen vruchten van bekering omwille van het loof van zonde. 

Drie jaar had de man geduld had met de boom. Dit was te lang om te wachten op vruchten voor dit soort boom. God is reeds lang aan het lijden met de meesten onder ons. God heeft jaren gewacht op ons om gered te worden en Hem te dienen. Sommigen, een minderheid, hebben zich tot Christus gewend, maar God heeft gewacht op de rest om vruchten van dienstbaarheid te zien. Het lijkt erop dat velen zich geen zorgen maken en dat ze twee meesters kunnen dienen: God en de duivel, prins van de wereld. Hoe dwaas. 

Het lijden van God is zoals in de tijd van Noah. Hij wachtte in de dagen van Israel’s tocht door de woestijn. Hij wacht tegenwoordig nog. Hoelang moet God wachten op jou? De tuinier vraagt de man nog eens geduld te tonen. Hij vraagt om nog 1 jaar. Misschien zag de tuinier mogelijkheden om de boom nog te redden. Misschien zag hij kleine knoppen die mogelijks vruchten zouden worden. Misshcien had hij reeds zo lang met de boom gewerkt dat hij niet wilde dat de boom werd omgehakt. Welke reden ook, hij nam het op voor de boom en werd gehoord. Hier zien we een smeekgebed, of gebed van voorspraak in parabelvorm. 

God wacht op velen vandaag. Hij heeft lang gewacht, maar nu is de tijd van wachten bijna voorbij. God zal rekenschap vragen aan elk van ons. God zal na de Waarschuwing maar een beetje tijd meer geven om tot bekering te komen. Het is nu tijd om iets aan je situatie te doen. Er is natuurlijk altijd de H. Maagd Maria die voor Gods troon staat om te bemiddelen bij het oordeel van God over je leven. Het is daarom noodzakelijk dat je tot haar bidt en vraagt om haar hulp. Zij is de Moeder van de mensheid en de Moeder van God. Zij is de ideale voorspreekster voor onze ellendige situatie. 

Het is aan te raden dat je bidt voor de mensen rond je. Als zij niet bidden is het goed dat jij bemiddelt voor hen.

Omhakken? Waarom? Dorheid is tegengesteld aan het hele doel van planten. Een fruitboom die geen vruchten draagt is waardeloos. Deze boom neemt plaats in. De boom nam van de eigenaar, en gaf niets in ruil. Omhakken omdat de boom waardeloos is. Het is als zout zonder smaak, licht dat niet brandt. De pijnlijke waarheid is dat vele Christenen zeggen dat ze Christen zijn, maar geen hulp zijn voor God. Ze zijn lauw. Sommigen gaan nog naar de Kerk, maar eens ze buiten de Kerk zijn groeten ze zelfs dezen niet die samen met hen in de Kerk zaten. Laat staan dat ze iets voor God zouden doen. Je moet jezelf eens de vraag stellen: “Wat soort wereld zou deze wereld zijn als elke andere persoon zoals ik zou zijn?”