De verloren zoon

Gebaseerd op: www.holyhome.nl van Simon J. Stamhuis, preek van David Goering, voorganger

Lucas 15:11-32: Nog sprak Hij: Een man had twee zonen. De jongste van beiden zei tot den vader: Vader, geef mij het deel der goederen, dat me toekomt. En hij verdeelde zijn vermogen onder hen. Een paar dagen later pakte de jongste zoon alles bijeen, en vertrok naar een ver land. Daar verkwistte hij zijn vermogen door een losbandig leven. Maar toen hij er alles had doorgejaagd, kwam er een grote hongersnood in dat land, en begon hij gebrek te lijden. En hij ging zich verhuren aan een der burgers van dat land; en deze stuurde hem naar zijn velden, om zwijnen te hoeden. Nu had hij zo graag zijn buik willen vullen met de schillen, die de zwijnen aten; maar niemand, die ze hem gaf. Toen kwam hij tot inkeer, en sprak: Hoeveel knechten van mijn vader hebben brood in overvloed, en ik sterf hier van honger. Ik wil opstaan en naar mijn vader gaan, en hem zeggen: Vader, ik heb gezondigd tegen de hemel en tegen u; ik verdien niet meer, uw zoon te heten; behandel me als een van uw knechten. En hij stond op, en ging naar zijn vader.

Nog was hij ver weg, toen zijn vader hem zag, en ten diepste ontroerd werd; hij vloog naar hem toe, viel om zijn hals, en overlaadde hem met kussen. De zoon sprak tot hem: Vader, ik heb gezondigd tegen de hemel en tegen u; ik verdien niet meer, uw zoon te heten. Maar de vader zei tot zijn knechten: Gauw, haalt het beste kleed, en trekt het hem aan; doet hem een ring aan zijn hand, en schoenen aan zijn voeten; vooruit, slacht het gemeste kalf, en laat ons eten en vrolijk zijn. Want mijn zoon hier was dood en is levend geworden, hij was verloren en is teruggevonden. En ze begonnen feest te vieren. Zijn oudste zoon was op het land. Maar toen hij terugkeerde, dicht bij huis kwam, en muziek hoorde en dans, riep hij een der knechten, en vroeg wat er gaande was. Deze zei hem: Uw broer is gekomen; uw vader heeft het gemeste kalf geslacht, omdat hij hem behouden heeft teruggekregen.

Toen werd hij kwaad, en wilde niet naar binnen gaan. Zijn vader ging dus naar buiten, en drong er op aan dat hij mee zou komen vieren. Maar hij antwoordde, en zei tot zijn vader: Zie, zoveel jaren dien ik u reeds, en nog nooit heb ik uw gebod overtreden; toch hebt ge mij nooit een bokje gegeven, om met mijn vrienden feest te vieren.  En nu die jongen van u is teruggekomen, die uw vermogen verbrast heeft met eerloze vrouwen, nu slacht ge voor hem het gemeste kalf. Maar hij zei hem: Kind, gij zijt altoos bij me, en al het mijne is het uwe. Neen, feest en vreugde moet er zijn; want uw broer hier was dood, en is levend geworden, hij was verloren, en is teruggevonden.

Philip Yancey vertelt het waar gebeurde verhaal van een weggelopen dochter die opgroeide in een klein stadje in Michigan. Ze had er genoeg van dat haar ouderwetse ouders voortdurend kritiek hadden op haar piercings, de muziek waar ze naar luisterde, haar kledij en haar vriendenkring en ze loopt van huis weg. Ze eindigde in Detroit waar ze een man ontmoet langs straat. Hij heeft in de gaten dat ze als hoer veel kan opbrengen omdat ze nog minderjarig is. Hij lijft haar in met de belofte dat ze veel geld zal verdienen en ze beland in de prostitutie. Een tijdje gaat het goed omdat ze geld binnenrijft. Ze geraakt aan de drugs om voortdurend in een roes te geraken. Ze wordt ziek en haar ‘baas’ slaat haar omdat ze niet genoeg geld meer binnenbrengt. Het geld dat ze nog over heeft gaat naar haar drugsverslaving. Ze geraakt dakloos. Op een nacht zit ze bij een andere dakloze aan een ton gevuld met kolen om zich warm te houden. Ze beginnen een gesprek over de uitzichtloosheid van hun situatie. Ze begint te wenen. “God, waarom ben ik weggelopen. Mijn hond thuis heeft het beter dan ik nu.

Hij ligt nu in zijn mand te slapen..” Ze wil meer dan ooit naar huis. Ze raapt al haar moed bijeen om eens naar huis te bellen. Maar ze krijgt een antwoordapparaat. Ze belt herhaalde keren, maar vruchteloos. Uiteindelijk spreekt ze maar een boodschap in “Mama, papa, ik ben het. Ik ben er slecht aan toe. Ik zou graag naar huis komen. Ik ga de bus nemen naar jullie en ik zal morgen tegen middernacht bij jullie thuis zijn. Als jullie niet willen opendoen, begrijp ik het.” Gedurende de 7 uur in de bus bereid ze een gesprek voor om haar ongelijk uit te leggen en zich te verontschuldigen. En wanneer de bus in het kleine dorp aangereden komt waar ze is opgegroeid, stapt ze uit en gaat naar terminal. Ze weet niet goed wat te verwachten. Maar niets van de duizenden taferelene dat in haar gedachten hebben gespeeld, bereiden haar voor op wat ze ziet. In de busterminal staat een groep van familie: ouders, grootouders, tanten en nonkels… Binnen thuis is alles versierd en staat een feesttafel gedekt.

Uitleg 

Er zijn twee zaken die hier aan bod komen:

1 De echte held in het verhaal is God als Vader. Hij toont zijn liefde, goedheid, medelijden en vergeving voor de zondaar, in de persoon van de jongste zoon. De Vader vergeeft al de zondaars die oprecht berouw hebben en terugkeren naar Hem.

2 De afgunst van de oudste zoon, die trouw was aan God de Vader. Zij moeten de goedheid van God tegenover de zondaars aanvaarden.

In die tijd was het gebruikelijk dat de oudste zoon bij de vader bleef en dat de jongste zoon een bedrag kreeg, een afkoopsom, en dat hij zich elders ging vestigen, om daar een bestaan op te bouwen. Dit bedrag kreeg de jongste zoon vaak op jeugdige leeftijd, wanneer hij nog flexibel was en alle kanten op kon met zijn leven. De oudste zoon kreeg van de vader ook meer. Hij kreeg de boerderij en het land. De jongste zoon kreeg wat er verdiend was aan het land.

Dit geld dat een goede bestemming had moeten krijgen, wordt er door deze jongste zoon doorheen gejaagd. Zijn leven had namelijk zo moetenzijn dat hij zich eerst in het buitenland zou zijn gaan vestigen, daar handel zou gaan drijven, trouwen, kinderen krijgen en daarna als een oude man, zijn zaak over te geven aan zijn oudste zoon en zelf terug tekeren naar Palestina om daar zijn laatste levensdagen door te brengen.

Het karakter van de jongste zoon en de omstandigheden:

·        Hij was een zelfzuchtige jongeman, waar materieel bezit en zijn plezier hogere waarde had dan de waardering zijn vader. Tegenwoordig zijn er miljoenen mensen die eerst het materiële zoeken en de glorie van God zo ver mogelijk uit hun leven houden, want men kan niet God dienen samen met de geldgod.

·        Hij beschouwde zich superieur aan zijn vader, zodanig dat hij zijn vader beval: Geef mij… Er zijn tegenwoordig zondaars die God, hun Schepper, bevelen geven, alsof God hen iets verschuldigd is. En door trots hebben ze zich boven God geplaatst. Lucifer was de eerste om dit te doen, en hij heeft nog altijd veel volgelingen.

·        De jongste zoon verzamelde zijn geld en ging in het buitenland alles verbrassen. Dikwijls denken zondaars dat ze in het plezier van ongerechtigheid kunnen leven zonder hierop te worden afgerekend. Maar zonde heeft altijd zijn gevolgen zowel in dit leven als in het volgende. Iemand zei eens dat zonde je altijd verder voert, dan waar je wilt komen, je langer vasthoudt, dan je wilt blijven en je meer kost dan wat je wilt betalen.

·        Deze jongeman had veel potentieel, zoals velen onder ons doen, maar hij vergooide zijn leven. Alle leven buiten Christus is vergooid, omdat het in rechtstreekse oppositie is met de glorie van God. Hier wordt je op afgerekend.

·        Deze jongeman had zo’n losbandig leven geleid dat hij niet meer had en toen een hongersnood kwam, gebrek had. Dikwijls leidt een leven van immoraliteit tot armoede. En als het niet materiële armoede is dan is het altijd geestelijke armoede en gebrek. Velen leven nu al in geestelijke armoede en verhongeren hun ziel door het gebrek aan Gods Woord als leidraad in hun leven.

·        Dikwijls leidt armoede tot nog grotere armoede. Een Joodse jongen moest zich als varkenshoeder tussen de onreine dieren begeven, en dat was voor een Jood een marteling.

·        De tijden van ontbering werden zo ongenadig dat zijn loon niet meer volstond om voedsel te kopen. Hij at wat de varkens aten. Wanneer een persoon een beslissing neemt om te leven en te teren op de corruptie van de wereld, zal het hem moreel en spiritueel ziek maken.

·        Een leven van zonde is werkelijk een duivelse vorm van krankzinnigheid. Maar in oprecht berouw is altijd een verandering van zienswijze en bekering van handelen. Zondaars haten de zonde dat ze eens zo graag hadden, zodanig dat ze zich willen bekeren.

·        De jongste zoon ging na zijn oprechte bekering terug naar huis, vol berouw en hij gaat vergeving vragen aan zijn vader. Bekering vraagt een radicale breuk met de zondige staat. Iemand die niet radicaal breekt met de zonde, blijft in zijn hart in zondige staat en blijft nog altijd in onreinheid.

·        De jongeman had een groot vertrouwen in zijn vader en zijn vertrouwen werd niet teleurgesteld. Degenen die naar God komen moeten geloven dat hij degenen beloont die ijverig zoeken naar Hem. De jongeman had oprecht berouw en begreep dat hij tegen de Hemel had gezondigd en tegen zijn Vader. Het was een overtreding tegen Gods morele wet.

·        De jongeman wil zich vernederen en zich zelfs geen zoon meer noemen, maar dat lukt hem niet, want zijn vader maakt hem dat opverschillende manieren duidelijk, dat hij zijn zoon volkomen accepteert.

Ten eerste komt de vader de zoon tegemoet als hij hem ziet komen. In de Joodse cultuur was het echter een gewoonte dat de zoon de vader tegemoet ging en niet andersom.

Ten tweede laat hij voor zijn zoon een gewaad komen. God vergeeft de zondaar en geeft een kleed van gerechtigheid, van redding. Als wij ons met God verzoenen worden we ook geadopteerde kinderen van God.

Ten derde schuift hij de zoon een ring aan zijn vingers, een zegelring nog wel.

Ten vierde krijgt de zoon sandalen, dat betekende in die tijd een symbool van vrij zijn, je was een vrij man als je schoenen kon dragen.

Als laatste laat de vader het gemeste kalf slachten. Hij zegt ook tegen de bedienden haal HET kalf. Dat was vaak een kalf dat klaar stond omgeslacht te worden bij bijzondere gelegenheden of onverwachts hoog bezoek.
Er wordt dan een groot feest voor gegeven. Het is een vergelijking met de Hemel, want de Heer is blij met elk mens dat tot bekering komt en weer bij hem terug komt. Hij maakt zich dan niet druk om de anderen, maar viert dan feest omdat een zondaar een ware bekering heeft ondergaan en is teruggekeerd.

De oudste zoon en zijn houding :

·        Het zal zeker een harde werker geweest zijn. Wanneer hij ten tonele verschijnt komt hij pas van het veld. Er zijn miljoenen mensen die hard werken in hun religie en denken dat ze een eeuwig leven verdienen, maar redding wordt nooit verkregen door ons hard werk alleen, maar door wie Christus is en door hetgeen Hij heeft geleden op het Kruis en het bloed dat Hij heeft vergoten. Daarom komt geloof altijd op de eerste plaats. Maar geloof zonder overeenkomstige werken, is een dood geloof. Het spreekt vanzelf dat we moeten handelen zoals Jezus. We moeten steeds meer op Hem lijken. We moeten Hem fier maken dat we Hem steeds meer navolgen.

·        Hij toonde geen liefde of medelijden. Dikwijls zijn de mensen met het minst barmhartigheid, mensen zonder Christus.

·        Hij was afgunstig en kwaad omwille van de vergeving die zijn jongste broer te beurt viel. Kain hat dezelfde problemen met afgunst en verachtte zijn broer Abel.

·        Hij vond van zichzelf dat hij rechtvaardig was en hij dacht niet dat hij ooit een van zijn vaders geboden had overtreden. Hij vond zich beter dan zijn broer, minachte zijn broer en gaf dit zelfs als argument tegenover zijn Vader dat hij ‘nooit’ zijn Vaders geboden had overtreden.

·        Hij kon niet begrijpen waarom er gevierd werd om zijn jongste broer die zo’n zondaar was en die teruggekeerd was, terwijl hij bij zijn Vader was gebleven. Maar waar zonde overvloedig aanwezig is, is genade nog meer overvloedig aanwezig bij waar berouw.

De held is de vader in dit verhaal:

·        De vader is God. Hij verlangde om te vergeven en te verzoenen, hoewel hij reeds beledigd was door zijn jongste zoon en dat zijn hart was verpletterd geweest door zijn goddeloze zoon. De vader behandelt ook zijn twee zonen gelijk. Hij gaat ook naar zijn oudste zoon om te vragen of hij komt meevieren. Maar dat weigert de oudste.

Overwegingen:

* Wij ervaren de onuitputtelijke goedheid van God voor de zondaars. En wij zijn ALLEMAAL zondaars. Wij kunnen ons geen aanmatigende houding veroorloven zoals de oudste zoon. De Vader is zo goed dat Hij Zijn eniggeboren Zoon Jezus zond om ons zondaars te redden door het geven van Zijn leven op het Kruis. Wij moeten het volste vertrouwen hebben in God dat Hij van ons houdt en dat Hij altijd bereid is om ons te vergeven, als we oprecht berouw hebben. Dat wil ook zeggen dat we ook vergeving moeten schenken aan degenen ons onrecht aandoen.

* De oudste zoon begrijpt de liefde van zijn vader niet voor zijn zondige jongste broer. Hij begrijpt ook niet dat hij maar echt de zoon van de vader wordt, als hij zijn broer gaat beminnen. De gelijkenis was een waarschuwing voor de Farizeeërs, maar het is ook voor ons Christenen van toepassing. God bovenal liefhebben is het eerste gebod, maar de naaste liefhebben als jezelf, gelijkwaardig aan het eerste gebod.

* De ellende begint pas echt als je weggaat bij God de Vader. Dan sta je er alleen voor. Op mensen moet je niet rekenen, zelfs al heb je het materieel goed.

* We steken meer tijd en doen grotere inspanningen voor het zichtbare, wereldse, materiële, dan voor de redding van onze ziel en het echte geluk dat ons te wachten staat in het Koninkrijk van God. We denken dat echt geluk hier op aarde wordt gevonden.

* De mens is geneigd om van God weg te trekken omdat hij denkt alles alleen te kunnen. De liefde van God de Vader verliezen, is definitief ellende aantrekken. Het wordt niet beter, alleen slechter. Het is pas als we inzien dat de ellende dan is begonnen dat we tot inkeer kunnen komen. We moeten eigenlijk blij zijn en de Heer danken als we lijden kennen, want dan zien we dat we God nodig hebben om ons uit de miserie te halen. Niets of niemand kan in je leven voldoening schenken dan God alleen.

* Op de afbeelding hieronder zie je het schilderij van Rembrandt en de verloren zoon die door zijn vader wordt omhelsd. Henri Nouwen schrijft over het schilderij dat de handen van de vader afgebeeld zijn als een moederhand (links) en een vaderhand (rechts op het schilderij). En inderdaad kan je in het laatste hoofdstuk van Jesaja lezen dat de Vader een moederhart heeft. God de Vader heeft Vaderarmen en een Vaderhart, maar Hij heeft ook Moederarmen en een Moederhart. En zo omhelst Hij al Zijn kinderen; met Zijn Vaderhart en Moederhart, en Hij sluit ze in Zijn hart. EindelijkThuis.