Deel 2 : De gelijkenis van ‘Het onkruid tussen de tarwe’ 

Gebaseerd op : www.holyhome.nl van Simon J. Stamhuis, docent godsdienst en voorganger en preken van Gerald Roberts en Eerw. Deniray Mueller

Matteüs 13:24-30,37-43:

Een andere gelijkenis stelde Hij hun voor, en Hij sprak: Het rijk der hemelen is gelijk aan een man, die goed zaad op zijn akker zaaide. Maar terwijl de mensen sliepen, kwam zijn vijand, zaaide onkruid onder de tarwe, en ging heen. Toen nu het graan was opgeschoten en vrucht had gezet, vertoonde zich ook het onkruid. Nu kwamen de dienaars van den heer des huizes, en zeiden: Heer, hebt ge geen goed zaad op uw akker gezaaid; waar komt dan het onkruid vandaan? Hij zei hun: Een vijandig mens heeft dit gedaan. De dienaars zeiden tot hem: Wilt ge dus, dat we het gaan uitwieden? Maar hij antwoordde: Neen; want bij het uitwieden van het onkruid, zoudt gij ook de tarwe kunnen uittrekken. Laat beide opgroeien tot de oogst; in de oogsttijd zal ik tot de maaiers zeggen: Verzamelt eerst het onkruid en bindt het in bussels, om het te verbranden, maar brengt de tarwe in mijn schuur.

Hij antwoordde hun: Die het goede zaad uitzaait, is de Mensenzoon; de akker is de wereld; het goede zaad zijn de kinderen van het rijk; het onkruid zijn de kinderen van de boze; de vijand, die het zaaide, is de duivel; de oogst is het einde der wereld; de maaiers zijn de engelen. Zoals dus het onkruid verzameld en in het vuur wordt verbrand, zo zal het ook geschieden aan het einde der wereld. De Mensenzoon zal zijn engelen zenden. Ze zullen uit zijn rijk alle ergernisgevers verzamelen, en hen die ongerechtigheid plegen, en ze in de vuuroven werpen; daar zal geween zijn en gekners der tanden. Dan zullen de rechtvaardigen blinken als de zon in het rijk van hun Vader. Wie oren heeft om te horen, hij hore.

Uitleg :

Kenmerken van tarwe : Tarwe groeit altijd in de rij dat je het hebt gezaaid, onkruid is overal verspreid en groeit waar het wil. Tarwe volgt de regels, gehoorzaamt de geboden van de boer, groeit waar de boer de tarwe heeft gezaaid. Onkruid maakt zijn eigen regels, en groeit waar het wil. Het gehoorzaamt de boer niet. Een tweede verschil is dat tarwe er allemaal hetzelfde uitziet. Onkruid echter kan mooie aantrekkelijke, bedrieglijke bloemen hebben. Sommig onkruid groeit hoog en pakt zon en regenwater van de tarwe af. Als het onkruid nog klein is, ziet het eruit als tarwe maar als het groter wordt verandert het van voorkomen en kan het de tarwe schade toebrengen. Een derde verschil is dat tarwe enkel zich vermenigvuldigt door het zaaien. Maar onkruid kan zich vermenigvuldigen door hun vele zaden door de lucht te verspreiden met de wind, of door dieren die de zaden opeten en dan de zaden verder uit hun mond vallen, of door wortels die toelaten dat het onkruid steeds opnieuw kan groeien als de wortel niet is uitgetrokken.

hondsdravik rechts

Dolik is de volksnaam van verschillende gewassen, onder andere van het raaigras en van het bedwelmend raaigras of hondsdravik. De hondsdravik (Lat. Lolium temulentum; Eng. darnel of cockle, Duits Taumel-Dolch, Frans ivraie) behoort wetenschappelijk gesproken tot het geslacht Raaigras (Lat. Lolium). Hij komt overvloedig voor in Israel en Syrie. Hij schiet tussen het koren op en wordt beschouwd als onkruid. Hij lijkt zo sterk op de tarwe dat de plant in sommige streken 'valse tarwe' wordt genoemd. 

De hondsdravik wordt 30-60 cm hoog; de stam van de plant kan tot een meter lang worden. Deze dolik heeft scherpe grasachtige bladen, die iets smaller zijn dan die van de tarwe. Het blad is lichtgroen tot blauwgroen van kleur, onbehaard en vettig glanzend. Zolang alleen de bladeren te zien zijn, is de overeenkomst met tarwe groot en alleen door kenners te onderscheiden. Deze dolik is bijna niet te onderscheiden zolang de tarwe nog niet volgroeid is.

Zodra de aren te voorschijn komen, is het verschil duidelijk te zien. De aren van de tarwe zitten dicht bij elkaar, terwijl die van de hondsdravik veel losser zijn en van elkaar afstaan. Terwijl de zware aren de tarwe doen buigen, blijft de hondsdravik met zijn lichtere aren gewoonlijk rechtop staan. De rijpe tarwe ziet er bruin uit, de rijpe hondsdravik oogt zwart. Het verschil tussen de tarwe en de dolik wordt duidelijk in de oogsttijd. Dit bedoelt de gelijkenis met de uitdrukking “kwam ook de dolik te voorschijn”. De hondsdravik geeft een gevoel van dronkenschap (Lat. Temulentus = dronken), doch is giftig en kan dodelijk zijn. (christipedia)

Wat zegt Jezus over tarwe:

·        Jezus vraagt van ons “enkel tarwe” te zijn en Jezus te gehoorzamen. We moeten ons niet bezig houden met het onkruid te verwijderen. Dat wil zeggen dat we iemand liefdevol mogen aanmanen en raad geven als hij zondigt, om de persoon tot bekering te brengen. Maar geen oordeel vellen over iemand en niet over de persoon roddelen. Enkel God kent de mens volledig, en Hij alleen kan een rechtvaardig oordeel vellen over het goed en kwaad in de mens.

·        Jezus vraagt ook dat we groeien waar we geplant zijn. We kunnen vanop deze positie met onze familie en de personen die we ontmoeten onze taak als Christen zijn vervullen. Dat is een taak dat iedereen kan vervullen.

·        We zijn geroepen om sterke tarwe te zijn en het onkruid geen kans te geven rond ons. Laat je invloed door je getuigenis van Christen-zijn gelden, en zorg dat het onkruid geen zonlicht en water afpakt. We moeten ervoor zorgen dat we geen tarwestengel op ons eigen zijn, maar samen groeien met anderen in een gemeenschap van tarwe.

·        We moeten ons niet druk maken over het kwaad dat overal omhoogschiet in de wereld, en zelfs in onze buurt. God heeft een plan en wij kunnen op dat plan vertrouwen. Jezus zal Zijn Engelen sturen en al wat zonde en kwaad veroorzaakt wegnemen. We moeten er alleen voor zorgen dat het onkruid-gedrag in onszelf vernietigd wordt door regelmatig naar het sacrament van de Biecht te gaan om onze zonden te laten vergeven. We moeten ervoor zorgen dat we niet in valstrikken vallen die de wereld voor ons plaatst. We moeten onze blik op Jezus gericht houden.

Kernpunten:

Het kwaad wordt vernietigd : Aan het einde van de wereld zal het kwaad worden vernietigd. Tot die dag probeert God zoveel mogelijk mensen te redden. We stellen veel dezelfde vraag: “Waarom doet God niets aan het kwaad?”. Het antwoord komt hier naar voor: Hij wacht omdat Hij nog steeds mensen wil redden. Hij wacht in Zijn genade en barmhartigheid en zwijgt in zijn liefde voor een mensheid, die Hij niet verloren wil zien gaan.

Gods verplichting: God is niet de bron van het kwaad. Hij is niet verantwoordelijk voor het kwaad, anders zou Hij bij de eerste oproep direct een einde maken aan alle kwaad. Het is de mens die toegeeft aan het kwaad en de duivel, dat bestaat sinds Lucifer in opstand kwam tegen God. Hij was de trotse Aartsengel die dacht als God te zijn, maar door zijn opstand werd hij uit de Hemel geworpen en kwam hij recht op aarde terecht als duivel. Hij zoekt in zijn woede alle mensen, die God zo graag ziet, voor eeuwig mee te sleuren in zijn val en naar zijn woonplaats: de Hel.

Alles draait om redding: Maar God is niet verantwoordelijk voor het kwaad in de wereld en kan ook daarvoor niet ter verantwoording worden geroepen. Hij reageert echter altijd op de voortdurende smeekbeden van mensen, hoewel niet altijd op een manier zoals zij verwachten. En Hij maakt nog geen eind aan al het kwaad. Hij wacht, want Hij wil nog meer mensen redden. Zou Hij nu ingrijpen dan zou met een te vroegtijdig ingrijpen ook veel koren verloren gaan, ofwel: mensen die anders gered zouden worden.

De positie van de Kerk: De Kerk moet zorgen voor een goede bodem waar de tarwe goed kan groeien. Gods Woord verspreiden en de bediening van de sacramenten zijn essentieel. Verder moet het magisterium van de Kerk erop toezien dat er geen veranderingen gebeuren die nadelig zijn voor de Kerk, geen veranderingen aan de liturgie, de leer van Jezus zuiver houden en geen compromissen sluiten met zonde ten nadele van Jezus’ leerstellingen.

In het oosten namen mensen soms wraak op een vijand door de pas gezaaide velden te bezaaien met het zaad van een schadelijk gewas dat bij het opgroeien veel op tarwe leek. Terwijl het met de tarwe opgroei­de, benadeelde het de oogst en bracht de eigenaar moeite en verlies. Zo strooit Satan uit vijandschap tegen Christus zijn schadelijk zaad tus­sen het goede zaad van het koninkrijk. De resultaten van zijn werk schrijft hij toe aan de Zoon van God. Door mensen in de Kerk te brengen die de naam van Christus dragen, terwijl zij zijn karakter loochenen, maakt de boze dat God wordt onteerd, het werk der verlos­sing onjuist wordt voorgesteld en mensen in gevaar worden gebracht.

Christus' dienstknechten zijn bedroefd als zij zien dat echte en valse gelovigen samen zijn in de gemeente. Zij willen graag iets doen om de gemeente te reinigen. Evenals de slaven van de heer staan zij klaar om het onkruid te wieden. Maar Christus zegt tot hen: “Neen, want bij het bijeenhalen van het onkruid zoudt gij tevens het koren kunnen uittrekken. Laten beide samen opgroeien tot de oogst.”

Christus heeft duidelijk geleerd dat mensen die in open zonde volharden, van de Kerk gescheiden moeten worden, maar Hij heeft ons het werk van het beoordelen van karakter en drijfveren niet toevertrouwd. Hij kent onze natuur te goed om ons dit werk te laten doen. Als wij zouden proberen die mensen uit de Kerk te verwij­deren die volgens ons geen echte christenen zijn, zouden wij beslist fouten maken. Vaak beschouwen wij juist diegenen, die Christus tot Zich trekt, als hopeloze gevallen. Als wij deze mensen zouden behan­delen op grond van ons onvolmaakt oordeel, zou wellicht hun laatste hoop geblust worden. Velen die menen dat zij christenen zijn, zullen ten slotte in gebreke blijven. In de hemel zullen velen zijn die er vol­gens hun buren nooit zouden komen. De mens oordeelt naar wat hij ziet, maar God beoordeelt het hart. Het onkruid en de tarwe moeten samen opgroeien tot de oogst. De oogst is het einde van de genade­tijd.

In Jezus’ woorden ligt nog een andere les van wondere verdraagzaamheid en tedere liefde. Zoals de wortels van het onkruid hecht vervlochten zijn met de wortels van het graan, kunnen in de Kerk valse broeders nauw verbonden zijn met ware discipelen. De ware aard van deze zogenaamde gelovigen komt niet ten volle tot uiting. Als zij van de gemeente losgemaakt zouden worden, zouden anderen zich daaraan kunnen stoten, die in het andere geval trouw gebleven zouden zijn.

God handelt ook zo met Satan: Satan is een bedrieger en toch werd hij niet onmiddellijk vernietigd. De aanstichter van het kwaad mag nog zijn karakter tonen en mensen proberen misleiden. Dit maakt deel uit van de zuivering. Door ons op de proef te stellen weet God of we werkelijk Hem volgen, of dat het slechts oppervlakkig is. Lange eeuwen heeft God de zielepijn gedragen door het werk van het kwaad te laten bestaan. Hij heeft de oneindige gave van Golgota gegeven, opdat niemand de kans zou lopen bedrogen te worden door een onjuiste voorstelling van de boze, want het onkruid kon niet uitgerukt worden zonder gevaar voor het uitrukken van het kostbare graan. Moeten wij niet even verdraag­zaam zijn jegens onze medemensen als de Heer van hemel en aarde jegens Satan is?

Christe­nen moeten niet moedeloos worden, omdat er valse broeders zijn. Hoe was het in de eerste gemeente? Ananias en Saffira voegden zich bij de discipelen. Simon de tovenaar werd gedoopt. Demas, die later Paulus verlaten heeft, werd tot de gelovigen gerekend. Judas Iskariot was een van de discipelen. Jezus wil geen enkele mens verliezen en wacht tot het laatste moment op hun bekering. Zijn ervaring met Judas wordt vermeld om zijn geduld te laten zien met de verdorven menselijke natuur en Hij zegt dat wij deze mensen moeten verdragen. Hij heeft gezegd dat er tot het einde toe valse broeders in de Kerk zullen gevonden worden.

Zondaars die vroom schijnen, kunnen een tijdlang samengaan met de echte volgelingen van Christus, en de schijn van christendom is bedoeld om velen te misleiden. Maar bij de oogst van de wereld zal er geen overeenkomst zijn tussen goed en kwaad. Dan zul­len zij, die zich bij de Kerk hebben gevoegd zonder zich met Christus te hebben verenigd, openbaar worden. Het onkruid kan te midden van de tarwe opgroeien en alle voordelen hebben van zon en regen. God laat de zon opgaan voor goed en kwaad. Maar in de tijd van de oogst zal men duidelijk “het onderscheid zien tussen de rechtvaardige en de goddeloze; tussen wie God dient en wie Hem niet dient.'' (Mal. 3:18) Christus zelf zal bepalen wie waard is te wonen bij de Hemelse familie. Hij zal ieder mens oordelen naar zijn liefde, woorden en daden. Het karakter is bepalend voor de eeuwigheid.
 
Vermenging van goed en kwaad : Een van de problemen van het kwaad is dat het zo verschrikkelijk goed gedijt in de vermomming van het goede. Maar hoe fanatieker we het onkruid in onszelf en om ons heen willen uitrukken, hoe rigoureuzer de aanpak en hoe minder er op den duur nog kan en wil groeien. De gelijkenis laat zien dat die zuivere wereld en dat zuivere hart niet bestaan. Wat er is, is deze wereld met zijn licht en zijn duisternis en heel dat bonte spectrum van kleuren daartussenin. 

Vertrouwen en geduld : We moeten genoeg vertrouwen en geduld hebben om de dingen in onszelf en om ons heen te laten groeien zonder ons te laten overmeesteren door de angst voor wat onkruid lijkt. Wij moeten vertrouwen hebben in God in plaats van zelf het heft in handen te nemen. We moeten het werk van het ontwortelen van het kwaad aan God overlaten. Wij moeten alleen het onderscheid maken tussen goed en kwaad en niet in de valstrik van het kwaad lopen.

'Laat ze beiden tezamen opwassen tot de oogst' : We stellen ons dikwijls de vraag wat we moeten doen met het onkruid, ook het onkruid in eigen hart. Het groeit dikwijls vlugger dan het gewone zaad. En overal groeit onkruid. Er is geen akker zonder onkruid. We moeten ons niet beter wanen dan een ander, want ieder is een zondaar. Maar dat wil niet zeggen dat we de zonde moeten goedpraten en altijd werkloos aan de zijlijn staan toekijken. We moeten durven zeggen wat Jezus’ geboden zijn en dat het de waarheid is. Maar tegelijkertijd wil Jezus ons door deze gelijkenis leren, dat het volmaakte hier nooit bereikt zal worden. Altijd zal er onkruid zijn tussen het tarwe. Jezus wacht tot de dag van de oogst en laat onkruid en tarwe samen opgroeien. Jezus kan door genade van onkruid nog tarwe maken. Door de H. Geest zijn werk te laten doen komen er nog veel bekeringen. Laten we daarvoor bidden.