Beeld je het lege graf in met de discipelen. Bemerk dan hoe Maria Magdalena eerst niet herkend tot Jezus haar liefdevol aanspreekt met haar naam. Beeld je haar verwarring, haar opluchting, haar verwondering, haar vreugde in! Hoor en zie hoe Jezus haar de opdracht geeft het goede nieuws te verspreiden aan de leerlingen.

Overweging : De Verrijzenis brengt vreugde - Gerald M. Fagin, SJ

Drie betekenisvolle waarheden die geworteld zijn in de Verrijzenis openen een poort voor de genade en deugden van de vierde week, ze belichten enkele redenen van onze vreugde.

1     De Verrijzenis is een aankondiging dat Jezus leeft en aanwezig is bij ons. In de verschijningen van de Verrijzenis ervaren de discipelen dat Jezus in hun midden is. Dezelfde Jezus die onder hen had geleefd, raakte nu opnieuw hun leven diepgaand, en sprak en at met hen. Maar Jezus was radicaal veranderd. Jezus was niet gewoon terug tot leven gekomen zoals Lazarus. Jezus leefde nu het glorierijk leven na de dood, en nu was hij opnieuw bij hen. De Verrijzenis kondigt ook aan dat Jezus bij ons is. Het verhaal van de Hemelvaart bij Lucas is geen verklaring van Jezus’ afwezigheid. Lucas verklaart dat Jezus nu aanwezig is in alle tijden en plaatsen. We ontmoeten Jezus in de H. Schrift, in de sacramenten, en in onze broeders en zusters. Als we terugdenken aan de verhalen van de verschijningen van de Verrijzenis, is Christus opnieuw bij ons, vergeeft Hij ons, voedt Hij ons, en troost Hij ons.

2     De dood is overwonnen. De dood opent de weg naar het eeuwig leven. Jezus getuigt van Gods trouw, zelfs in de dood. We moeten niet bang zijn van de dood, omdat het niet het einde betekent, maar het begin van het eeuwig leven. Jezus’ Verrijzenis geeft het lijden en de dood zin, omdat het de weg is naar redding.

3     Jezus’ Verrijzenis bevestigt de kostbaarheid van de mens en de wereld waarin we leven. Jezus werd tot leven gewekt als een volledige persoon – lichaam en ziel. Jezus nam niet het menselijk lichaam aan om het dan weg te doen. Jezus behield zijn volledige mensheid. Samen met de leer van de Menswording en de instelling van de Eucharistie, verzekert de Verrijzenis ons dat God zich geïdentificeerd heeft met de materie. God heeft de menselijke conditie omarmd. Er bestaat voor eeuwig een diepe vereniging tussen God en de wereld, tussen geest en materie. Als Christenen geloven we niet gewoon in de onsterfelijkheid van de ziel. We geloven in de onsterfelijkheid van de mens. Jezus’ Verrijzenis en de onze spreekt van continuïteit tussen dit leven en het volgende. Jezus’ Verrijzenis erkent ook de kostbaarheid van de schepping. 

Romeinen 8:19-23 : Ook de schepping verlangt vurig naar de openbaring van Gods kinderen. Want zij is onderworpen aan een zinloos bestaan, niet omdat zij het zelf wil, maar door de wil van Hem die haar daaraan onderworpen heeft. Maar zij is niet zonder hoop, want ook de schepping zal verlost worden uit de slavernij der vergankelijkheid en delen in de glorierijke vrijheid van de kinderen Gods. Wij weten immers, dat de hele natuur kreunt en barensweeën lijdt, altijd door. En niet alleen zij, ook wij zelf, die toch reeds de eerstelingen van de Geest hebben ontvangen, ook wij zuchten over ons eigen lot, zolang wij nog wachten op de verlossing van ons lichaam. 

Zoals het Principe en de Basis zegt, deze wereld is een gave van een God die Liefde is. Ons geloof in de Verrijzenis verzekert ons dat alles van schoonheid, liefde en creativiteit eeuwig blijft bestaan. De Verrijzenis is het fundament van een holistische visie van de mens en een incarnationele en sacramentele visie van het leven.

Jezus is bij ons, de dood is vernietigd, en het menselijk leven en menselijke activiteit hebben een blijvende waarde - deze zijn allen redenen om ons te verheugen.

Leer in eerbied te leven - Gerald M. Fagin, SJ

Eerbied is een deugd om te cultiveren en in praktijk te brengen. Het is een instelling van het hart dat ons tot het goed in alle dingen voert en ons dichter tot God brengt. Eerbied brengt ons dichter naar de anderen en de wereld rond ons. Een eerbiedig persoon bemerkt en reageert op het mysterie van het leven en de heiligheid van alle dingen. Eerbied is een houding van afhankelijkheid en nederigheid, een waardering van de schoonheid van de realiteit, en een verlangen naar iets groters. Eerbied is een deugd dat niet op zichzelf gericht is, maar het houdt in dat men eerbied heeft voor zichzelf als een geschapen wezen, geliefd en gekozen door God. Eerbied geeft ons verlangen naar God een stem, ons verlangen om vervulling te vinden buiten onszelf in het mysterie dat ons omarmt.

Sommigen zullen argumenteren dat het hedendaags leven en cultuur de zin van eerbied heeft verloren. In een geϊndividualiseerde en mensgerichte wereld is het gemakkelijk om God aan zich te onderwerpen, relaties onder te waarderen, en te vluchten van het heilige. Eerbied is geen deugd dat enkel in traditionele zaken gevonden wordt, of in formele titels, plechtige rituelen en houdingen. Elke cultuur moet zijn eigen manier ontdekken om eerbied te koesteren. Elk van ons moet eerbied in de wereld waarin we leven vinden.

We moeten uiteindelijk onze eigen ervaring van eerbied aanboren door de momenten van ontzag te overwegen. Beschrijvingen van eerbied zijn enkel nuttig als ze tegen de achtergrond van herinneringen aan een ervaring van transcendentie worden gehouden en dat men zich openstelt voor iets dat zichzelf te boven gaat. Ik herinner mij bijvoorbeeld dat ik op de top van een hoog plateau stond dat duizenden meters hoog was en ik een overzicht had van honderden kilometers van vruchtbaar land. Ik had een ervaring van verwondering, van stilte, van uitgestrektheid, van gave. Ik voelde een soort van verwondering en dat God gewoon uit puur plezier van het scheppen en het delen van goedheid dit had voortgebracht.

We voelen dikwijls dergelijke zaken-in talloze sterren op een heldere nacht, voor een kunstwerk, bij de geboorte van een kind, bij een stervensmoment van een geliefde. Deze contemplatieve ervaringen brengen ons dichter naar God, zelfs al voelen we ons klein en onwaardig, en zelfs machteloos. Het zijn heilige momenten, die het landschap van ons hart verruimen. Ignatius kende eerbied wanneer hij ’s nachts bad onder de sterrenhemel, maar hij kende het ook in de drukte van elke dag. Hij hoopte om deze ervaring aan het licht te brengen in zijn Oefeningen.

Ignatius geloofde dat iedereen die biddend de kern van waarheid overweegt, dat we geschapen zijn uit liefde door een transcendente heilige God, zal groeien in eerbied. We zullen een diepere zin van de heiligheid van alle dingen krijgen, als we in alles zien dat het voortdurend in stand wordt gehouden door God. We zullen ontzag hebben voor zonsondergangen en bergen, bloemen en bomen, maar ook voor elke persoon die we ontmoeten. Eerbied is een instelling van het hart dat ons toelaat te leven voor de schoonheid en goedheid van elk schepsel en de God die ze heeft geschapen. In Ignatiaanse terminologie zal eerbied ons toelaten om God in alle dingen te vinden.

Deze eerste Ignatiaanse oefening begint ons te transformeren in een bijzonder soort van persoon. Er is reeds een antwoord op komst op de vragen zoals Wie ben ik? Wie zou ik moeten worden? Hoe kom ik daar? Eerbied is een fundamentele deugd om het hart van Christus na te volgen.

Deugd van eerbied : een overweging

·         Herinner je een ervaring van eerbied en ontzag in je leven en overweeg dit.

·         Waar en hoe ervaar ik dat God aanwezig is in mijn leven?

·         Hoe kan ik groeien in eerbied voor God, anderen, mijzelf en het leven?

·         Hoe kan ik tot een contemplatief hart komen?

Bijbellezingen over Eerbied

Psalm 104 God de Schepper en Voorziener :

Ps 104 alleluia confitemini Domino et invocate nomen eius adnuntiate inter gentes opera eius
2 cantate ei et psallite ei narrate omnia mirabilia eius
3 laudamini in nomine sancto eius laetetur cor quaerentium Dominum
4 quaerite Dominum et confirmamini quaerite faciem eius semper
5 mementote mirabilium eius quae fecit prodigia eius et iudicia oris eius

1 Halleluja! Looft Jahweh, verkondigt zijn Naam, Maakt onder de volken zijn daden bekend;

2 Zingt en juicht Hem ter ere, En verhaalt al zijn wonderen!

3 Roemt in zijn heilige Naam: Vreugd moet er zijn in de harten der Jahweh-vereerders!

4 Wendt u tot Jahweh en zijn macht, Houdt niet op, zijn aanschijn te zoeken;

5 Denkt aan de wonderen, die Hij deed, Aan zijn tekenen, aan zijn gerichten:

6 semen Abraham servi eius filii Iacob electi eius
7 ipse Dominus Deus noster in universa terra iudicia eius
8 memor fuit in saeculum testamenti sui verbi quod mandavit in mille generationes
9 quod disposuit ad Abraham et iuramenti sui ad Isaac
10 et statuit illud Iacob in praeceptum et Israhel in testamentum aeternum

6 Gij kinderen van Abraham, zijn dienaar; Gij zonen van Jakob, zijn vriend!

7 Hij, Jahweh, is onze God; Voor heel de aarde gelden zijn wetten!

8 Hij blijft zijn verbond voor eeuwig indachtig, En zijn belofte in duizend geslachten:

9 Het verbond, met Abraham gesloten, De belofte, aan Isaäk gezworen.

10 En Hij heeft die belofte aan Jakob bekrachtigd, Aan Israël het eeuwig verbond:

11 dicens tibi dabo terram Chanaan funiculum hereditatis vestrae
12 cum essent numero breves paucissimos et incolas eius
13 et pertransierunt de gente in gentem et de regno ad populum alterum
14 non reliquit hominem nocere eis et corripuit pro eis reges
15 nolite tangere christos meos et in prophetis meis nolite malignari

11 Hij zeide: "Aan u zal Ik geven Het land van Kanaän als uw erfdeel."

12 Toch waren ze daar maar gering in getal, Nog zonder aanzien en vreemd.

13 En toen ze nog zwierven van volk tot volk, Van het ene rijk naar het andere,

14 Duldde Hij niet, dat iemand ze kwelde, Maar tuchtigde koningen om hunnentwil:

15 "Raakt mijn gezalfden niet aan, En doet mijn profeten geen leed!"

16 et vocavit famem super terram omne firmamentum panis contrivit
17 misit ante eos virum in servum venundatus est Ioseph
18 humiliaverunt in conpedibus pedes eius ferrum pertransiit anima eius
19 donec veniret verbum eius eloquium Domini inflammavit eum
20 misit rex et solvit eum princeps populorum et dimisit eum

16 En toen Hij honger in het land had ontboden, Alle broodstokken stuk had geslagen,

17 Zond Hij een man voor hen uit, Werd Josef verkocht als een slaaf;

18 Men sloeg zijn voeten in boeien, In ijzeren ketens werd hij gekluisterd.

19 Maar toen eindelijk zijn voorzegging vervuld was, En Jahweh’s uitspraak hem in het gelijk had gesteld,

20 Beval de koning, hem te bevrijden, Liet de heerser der volken hem los;

21 constituit eum dominum domus suae et principem omnis possessionis suae
22 ut erudiret principes eius sicut semet ipsum et senes eius prudentiam doceret
23 et intravit Israhel in Aegyptum et Iacob accola fuit in terra Cham
24 et auxit populum eius vehementer et firmavit eum super inimicos eius
25 convertit cor eorum ut odirent populum eius ut dolum facerent in servos eius

21 Hij stelde hem aan tot heer van zijn huis, Tot bestuurder van heel zijn bezit.

22 En terwijl hij diens vorsten door zijn geest onderrichtte, En wijsheid leerde aan zijn oudsten,

23 Trok Israël Egypte binnen, Werd Jakob gast in het land van Cham.

24 Daar liet Hij zijn volk heel vruchtbaar worden, Veel talrijker dan zijn verdrukkers.

25 Maar toen hun hart verstarde, en zij zijn volk gingen haten, En trouweloos zijn dienaren kwelden,

26 misit Mosen servum suum Aaron quem elegit ipsum
27 posuit in eis verba signorum suorum et prodigiorum in terra Cham
28 misit tenebras et obscuravit et non exacerbavit sermones suos
29 convertit aquas eorum in sanguinem et occidit pisces eorum
30 dedit terra eorum ranas in penetrabilibus regum ipsorum

26 Zond Hij Moses, zijn dienstknecht, Aäron, dien Hij zelf had gekozen;

27 En zij verrichtten zijn tekenen onder hen, En wonderen in het land van Cham.

28 Hij zond duisternis af, en maakte het donker; Maar men achtte niet op zijn bevel.

29 Hij veranderde hun wateren in bloed, En doodde hun vissen.

30 Hun land krioelde van kikkers, Tot in de zalen zelfs van hun koning.

31 dixit et venit cynomia et scinifes in omnibus finibus eorum
32 posuit pluvias eorum grandinem ignem conburentem in terra ipsorum
33 et percussit vineas eorum et ficulneas eorum et contrivit lignum finium eorum
34 dixit et venit lucusta et bruchus cuius non erat numerus
35 et comedit omne faenum in terra eorum et comedit omnem fructum terrae eorum

31 Hij sprak: Daar kwamen de muggen, Muskieten over heel hun gebied.

32 Hij gaf hun hagel voor regen, En het vuur laaide op in hun land.

33 Hij sloeg hun wijnstok en vijg, En knakte de bomen op hun grond.

34 Hij sprak: Daar kwamen de sprinkhanen aan, En ontelbare slokkers;

35 Ze verslonden al het gewas op het veld, En schrokten de vruchten weg van hun akker.

36 et percussit omne primogenitum in terra eorum primitias omnis laboris eorum
37 et eduxit eos in argento et auro et non erat in tribubus eorum infirmus
38 laetata est Aegyptus in profectione eorum quia incubuit timor eorum super eos
39 expandit nubem in protectionem eorum et ignem ut luceret eis per noctem
40 petierunt et venit coturnix et panem caeli saturavit eos

36 Hij sloeg alle eerstgeborenen in hun land, Al de eersten van hun mannenkracht.

37 Toen voerde Hij hen uit met zilver en goud, En geen van hun stammen bleef struikelend achter.

38 Egypte was blij, dat ze gingen; Want de schrik voor hen had ze bevangen.

39 En Hij spreidde een wolk uit tot dek, Een vuur, om de nacht te verlichten.

40 Zij baden: Hij liet de kwakkels komen, En verzadigde hen met brood uit de hemel;

41 disrupit petram et fluxerunt aquae abierunt in sicco flumina
42 quoniam memor fuit verbi sancti sui quod habuit ad Abraham puerum suum
43 et eduxit populum suum in exultatione %et; electos suos in laetitia
44 et dedit illis regiones gentium et labores populorum possederunt
45 ut custodiant iustificationes eius et legem eius requirant

41 Hij spleet de rotsen: daar borrelden de wateren, En vloeiden door de woestijn als een stroom:

42 Want Hij was zijn heilige belofte indachtig, Aan Abraham, zijn dienaar, gedaan!

43 Zo leidde Hij zijn volk met gejubel, Zijn uitverkorenen onder gejuich.

44 Hij schonk hun de landen der heidenen, En ze erfden het vermogen der volken:

45 Opdat ze zijn geboden zouden volbrengen, En zijn wetten onderhouden!

Lucas 8:22-25 : Jezus brengt de storm tot rust

Op zekere dag stapte Hij met zijn leerlingen in een boot en zei tot hen: 'Laten we het meer oversteken.' Ze staken van wal en onder het varen viel Hij in slaap. Toen een hevige stormbui op het meer losbarstte, maakte het schip water en ze verkeerden in nood. Ze liepen dan ook naar Hem toe en maakten Hem wakker met de uitroep: 'Meester, Meester, wij vergaan!' Hij stond op, richtte zich met een dwingend woord tot de wind en het woeste water, ze bedaarden en het werd stil. En Hij sprak tot hen: 'Waar is uw geloof?' Ze werden door vrees bevangen en vol verbazing zeiden ze tot elkaar: 'Wie is Hij toch, dat Hij zelfs aan de winden en het water bevelen geeft en dat ze Hem gehoorzamen?'

Lucas 9:28-36 : De Gedaanteverandering

Ongeveer acht dagen na deze woorden nam Hij Petrus, Johannes en Jakobus met zich mee en besteeg de berg om er te bidden. Terwijl Hij in gebed was, veranderde zijn gelaat van aanblik en werden zijn kleren verblindend wit. En zie, twee mannen waren met Hem in gesprek; het waren Mozes en Elia die in heerlijkheid verschenen waren en spraken over zijn heengaan, dat Hij in Jeruzalem zou voltrekken. Petrus en zijn metgezellen waren intussen door slaap overmand. Klaarwakker geworden zagen zij zijn heerlijkheid en de twee mannen die bij Hem stonden. Toen dezen van Hem heen wilden gaan, zei Petrus tot Jezus: 'Meester, het is goed dat wij hier zijn. Laten we drie tenten bouwen, een voor U, een voor Mozes en een voor Elia.' Maar hij wist niet wat hij zei. Terwijl hij zo sprak, kwam er een wolk die hen overschaduwde. Toen de wolk hen omhulde, werden zij door vrees bewogen. Uit de wolk klonk een stem die sprak: 'Dit is mijn Zoon, de Uitverkorene, luistert naar Hem!' Terwijl de stem weerklonk, bevonden zij dat Jezus alleen was. Zij zwegen erover en verhaalden in die tijd aan niemand iets van wat zij gezien hadden.

Dag 2 : Jezus verschijnt op weg naar Emmaüs

De vierde week herinnert ons dat dood, wanhoop, geweld en verdriet niet het laatste woord hebben: maar vreugde. Aan de zijde van de verrezen Heer, waarderen we hoe Pasen de hele tijd gebeurt, met vreugde dat ons overal verrast.

Ik vraag om wat ik verlang. Hier zal het zijn om genade te vragen om blij te zijn en mij te intens te verheugen omwille van de grote glorie en vreugde van Christus, Onze Heer. (SE 221)

Lukas 24:13-35 : Juist die dag waren er twee van hen op weg naar een dorp, dat Emmaüs heette en zestig stadiën van Jeruzalem lag. Zij spraken met elkaar over alles wat was voorgevallen. Terwijl zij zo aan het praten waren en van gedachten wisselden, kwam Jezus zelf op hen toe en liep met hen mee. Maar hun ogen werden verhinderd Hem te herkennen. Hij vroeg hun: 'Wat is dat voor een gesprek dat gij onderweg met elkaar voert?' Met een bedrukt gezicht bleven ze staan. Een van hen, die Kleopas heette, nam het woord en sprak tot Hem: 'Zijt Gij dan de enige vreemdeling in Jeruzalem, dat Gij niet weet wat daar dezer dagen gebeurd is?' Hij vroeg hun: 'Wat dan?' Ze antwoordden hem: 'Dat met Jezus de Nazarener, een man die profeet was, machtig in daad en woord in het oog van God en heel het volk; hoe onze hogepriesters en overheidspersonen Hem hebben overgeleverd om ter dood te worden veroordeeld en Hem aan het kruis hebben geslagen. 

En wij leefden in de hoop, dat Hij degene zou zijn die Israël ging verlossen! Maar met dit al is het reeds de derde dag sinds die dingen gebeurd zijn. Zelfs hebben een paar vrouwen uit ons midden ons in de war gebracht; ze waren in de vroegte naar het graf geweest, maar hadden zijn lichaam niet gevonden en kwamen zeggen, dat zij ook nog een verschijning van engelen hadden gehad, die verklaarden dat Hij weer leefde. Daarop zijn enkelen van de onzen naar het graf gegaan en bevonden het zoals de vrouwen gezegd hadden, maar Hem zagen ze niet.' Nu sprak Hij tot hen: 'O onverstandigen, die zo traag van hart zijt in het geloof aan alles wat de profeten gezegd hebben! Moest de Messias dat alles niet lijden om in zijn glorie binnen te gaan?' Beginnend met Mozes verklaarde Hij hun uit al de profeten wat in al de Schriften op Hem betrekking had. Zo kwamen ze bij het dorp waar ze heen gingen, maar Hij deed alsof Hij verder moest gaan. 

Zij drongen bij Hem aan: 'Blijf bij ons, want het wordt al avond en de dag loopt ten einde.' Toen ging Hij binnen om bij hen te blijven. Terwijl Hij met hen aanlag nam Hij het brood, sprak de zegen uit, brak het en reikte het hun toe. Nu gingen hun ogen open en zij herkenden Hem, maar Hij verdween uit hun gezicht. Toen zeiden ze tot elkaar: 'Brandde ons hart niet in ons, terwijl Hij onderweg met ons sprak en ons de Schriften ontsloot?' Ze stonden onmiddellijk op en keerden naar Jeruzalem terug. Daar vonden ze de elf met de mensen van hun groep bijeen. Deze verklaarden: 'De Heer is werkelijk verrezen, Hij is aan Simon verschenen.' En zij van hun kant vertelden wat er onderweg gebeurd was en hoe Hij door hen herkend werd aan het breken van het brood.

Bemerk hoe Jezus’ discipelen hem eerst niet herkennen. Bemerk ook hoe Jezus gewoon bij hen loop ten luistert naar hen in hun droefheid en verwarring. Hoe heeft Jezus bij jouw gewandeld in deze weken? Hoe herkennen de discipelen – en hoe herken jij – de verrezen Christus? Hoe heb je ervaren dat je hart brandde deze weken? Welke verlangens zijn nu in je hart aanwezig?

Overweging : In het Breken van het Brood

Op een bladje, gescheurd uit een oude bijbelagenda van 1984, staat deze tekst over Emmaüs:

Twee mannen gingen een verkeerde weg.

Zij behoorden in Jerusalem te zijn,

maar ze liepen naar Emmaüs toe,

geschrokken door alles wat er was gebeurd.

Jeruzalem was de stad die haar profeten doodde,

in Emmaüs zouden ze vergeten en geborgen zijn!

Plots kwam een vreemdeling hen tegemoet.

Hij las de somberheid op hun gelaat,

de angst in hun ogen.

Hij sprak woorden als licht

en bracht in hun hart de storm tot bedaren.

Dan brak Hij met hen het brood.

Zij waren drie aan dezelfde tafel

in één gemeenschap.

Blij keerden zij op hun stappen terug,

naar Jeruzalem, die haar profeten doodde.

De Heer had hun zijn brood gereikt.

Wanneer ik van angst mij verberg, Heer,

kom mij dan tegemoet en spreek uw woord,

bedaar mijn hart en breek met mij het brood.

Dan zal ook ik kunnen opstaan

en gaan waar Gij mij roept. 

Er is veel gebeurd op de weg van Jeruzalem naar Emmaüs. Twee mensen hebben een vreemdeling toegelaten. Hij mengde zich in het gesprek. De twee onderweg konden verwoorden wat hen bezorgd maakte. Hun blik veranderde. De vreemdeling gaf inzicht in de Schriften. Het deed hen deugd, maar ze wisten nog niet wie met hen meeging.

Het stappen en het verdriet had hen moe gemaakt; Wat rust en wat eten zou hen goed doet. Ze nodigden de vreemde uit om in Emmaüs mee binnen te gaan. De gast wordt gastheer. Het werd een feestelijke maaltijd, waar de vreemde met hen aanlag. Hij nam het brood, hij sprak de zegen uit, hij brak het en hij reikte het hun toe. Nu wisten ze het meteen. Hij had dit gebaar al vroeger gedaan. Hij had het gedaan de avond vóór zijn sterven. Het was de Heer. Nu verdwijnt hij omdat hij op een andere wijze bij hen aanwezig is. 

De weg naar Emmaüs was niet nodeloos. Ze hebben een vreemde in hun midden aanvaard, ze zijn in gesprek gegaan, ze hebben de Schriften doorlopen en de Heer gastvrij ontvangen. Ze hebben hem erkend. Die vreugde kan hen niet meer ontnomen worden.

Blijf bij ons, Heer, zodat wij met brandend hart verder mogen leven. 

 Uit: preken.be