Ignatius gebruikt het beeld van de twee standaarden: 

standaard van het Legioen van Maria 

In zijn wat militair aandoende taal plaatst Ignatius in zijn Geestelijke Oefeningen twee legeraanvoerders diametraal tegenover mekaar: Christus en Lucifer. De hoop die hij voor ogen heeft, is dat de biddende mens voor de standaard van Christus zal kiezen met alle gevolgen die deze keuze met zich kan meebrengen. Hij formuleert het zo: 

‘Vragen wat ik verlang. Hier zal dat zijn: kennis van de listen van de slechte aanvoerder en hulp om ervoor op mijn hoede te zijn; kennis ook van het ware leven dat de ware opperbevelhebber voorhoudt en genade om Hem te volgen.’ (G.O. 139) 

In een overweging gaat het niet langer meer om een verstandelijke kennis alleen maar om een doorleefde kennis, een kennis die de hele persoon en heel zijn handelen doorzindert. Het gaat om een kennis die tot een fundamentele keuze voert. Ze houdt in dat we de andere optie ‘kennen’, maar uiteindelijk afwijzen omdat we wensen te kiezen voor wat Ignatius ‘het ware leven’ noemt. Het gaat hier dus om een levenskeuze. Daarom stelt Ignatius voor dat de retraitant deze overweging vier keer na mekaar doet. Hij beseft immers dat het niet om een oppervlakkige beaming kan gaan maar dat de keuze diep moet doordringen. Hij beseft eveneens dat zulk een keuze niet alleen met wilskracht wordt bereikt. Daarom vraagt hij tot twee maal toe in bovenstaand citaat om hulp en genade. Overwegingen zijn geen eenzame bespiegelingen maar een gesprek met Iemand, een aandachtige dialoog. 

Concreet formuleert Ignatius de optie van Lucifer als volgt: 

Nagaan welke toespraak Lucifer houdt en hoe hij hen (zijn dienaren) aanmaant netten en kettingen uit te werpen. Zij moeten eerst bekoren met de begeerte naar rijkdom – zoals hij meestal doet – opdat zij de mensen des te gemakkelijker tot ijdele wereldse eer brengen, en daarna tot grote hoogmoed …. En langs deze drie trappen brengt hij tot alle andere ondeugden.’ (G.O. 142) 

Vervolgens vraagt Ignatius de toespraak van Christus te beluisteren die een tegengestelde rede houdt zoals wij ze kennen van de acht Zaligheden: ‘zalig zij die …’ 

Wie de Geestelijke Oefeningen doet, ontsnapt dus niet aan het maken van fundamentele keuzes maar hij doet ze wel in stil gebed en hoogstpersoonlijk. De vele gemoedsbewegingen die hij daarbij ondervindt, kan hij als richtingsaanwijzers beschouwen. 

Bijkomende teksten voor de derde week

Ervaringen van Dorheid en Saaiheid in Gebed - Kevin O’Brien, SJ 

Onze relatie met God in het gebed heeft een bepaald ritme. Er zijn momenten van hoogtepunten en dieptepunten, maar ook zeer gewone tijden. De grootste periodes in ons leven is in feite gewoon. In ons gebedsleven zijn we vlug geneigd deze gewone tijden te veroordelen. “Er gebeurt niets” zeggen we misschien gefrustreerd, vooral wanneer we saaiheid en dorheid ervaren in ons gebed. We kunnen een sterke verleiding voelen om te stoppen met bidden of onze gebedstijd te verkorten.

Wanneer dit gebeurt is tegen deze bekoring vechten het beste wat we kunnen doen. Bekijk het voor wat het is: een bekoring om gierig te zijn met onze gebedstijd. Onthoud de kwistigheid waarmee je de bezinning begon. Ignatius suggereert om de uitgetrokken tijd te respecteren waar we ons hebben voor opgegeven, zelfs om nog wat extra minuten te bidden wanneer we een sterke verleiding voelen om het kort te houden.

Zoals alle innerlijke bewegingen kan het iets vertellen over onszelf. We kunnen ons de volgende vragen stellen:

·        Maak ik de nodige voorbereidingen voor mijn gebed? Deze voorbereidingen zorgen ervoor dat je de gepaste instelling hebt om de genaden te ontvangen die God je wil geven.

·        Ben ik oprecht wanneer ik bid? Als je gebed niet verbonden is met je echte leven of je ware gevoelens en gedachten, dan is saaiheid en dorheid een natuurlijk gevolg van deze toestand.

·        Werk ik te hard wanneer ik bid? Probeer niet teveel inspanning te leveren om je gebed te controleren. Doe het niet geforceerd.

·        Is dit een uitnodiging om oude gebedsmanieren of verkeerde beelden van God te laten gaan? Probeer een nieuwe manier van bidden.

·        Ben ik te gehecht aan de hoogtepunten en dieptepunten van gebed? Momenten van gebed waarbij je intense gevoelens hebt zijn aantrekkelijk, en de gewone tijd kan lijken op een nederlaag. Onthoud dat we de meeste tijd in een ‘gewone’ tijd doorbrengen, in het ‘gewone’ leven zonder de buitengewone zaken. Kijk naar een betekenisvolle relatie in je leven. Sommige van de meest betekenisvolle momenten gebeuren wanneer er niets speciaals gebeurt, en dat je gewoonweg geniet van de aanwezigheid van de ander in de dagelijkse routines.

·        Laat ik mijn eigen verwachtingen teveel mijn gebed dicteren? We hebben natuurlijk bepaalde verlangens en verwachtingen met betrekking tot het gebed, net zoals we dit doen in het leven. Laat je verlangens en verwachtingen niet een hindernis zijn voor wat God wil voor jou. Verwachtingen kunnen erop wijzen dat je probeert te controleren wat er in je gebed gebeurt. We moeten God de leiding laten nemen.

Waarom leidt God ons door deze gewone tijden van gebed, die we zo vlug benoemen als ‘dor en saai’?

·        God kan misschien op een zachte manier de bodem van je ziel bewerken voor een toekomstige oogst, de grond voorbereiden voor een diep inzicht of toekomstige emotionele ervaring.

·        God kan misschien de tijden van dorheid gebruiken om je gevoel van Gods aanwezigheid te verhogen, zodat je je ervan bewust zal zijn later op de dag of in de week.

·        God kan je uitnodigen tot gewone tijden om diepe verlangens aan te wakkeren. In dit geval is rusteloosheid een goede zaak.

·        God kan gewoon je rust gunnen na een intense ervaring van gebed. Geniet van de kalmte en de rust.

Onthoud : in gewone tijden van gebed kunnen we misschien voelen dat God er niet is of dat Hij niet luistert. Maar toch is Hij er, niet zoals we het voorstellen of hebben ervaren in het verleden. Wees trouw. God is altijd dichtbij.

Week 4 : Jezus kennen

Deze week is de tweede week of de hoofdsectie van de Geestelijke Oefeningen. In de eerste week smaakten we de genade van door God geliefd te zijn ondanks onze zondigheid. In de tweede week beantwoorden we op een natuurlijke manier op Gods barmhartigheid door God, die zo vrijgevig en liefdevol is, die ons bij naam roept, die ons neemt zoals we zijn, te willen leren kennen.

In de tweede week, vergezellen we Jezus op zijn aardse missie. We zoeken geen wetenschappelijke of biografische feiten over Jezus, maar kennis over een vriend in mysterie en diepte- een kennis die in ons hart wordt gevoeld.

We overwegen Jezus openbaar leven later in dit gebedsavontuur. Deze week overwegen we de Menswording en de geboorte van Jezus en zijn verborgen leven.

Deze week gebruiken we een techniek van het Ignatiaans gebed : de overweging aan de hand van de verbeelding of voorstelling. Deze manier van bidden houdt in dat de retraitant zich verbeeld dat hij in een scène van het Evangelie aanwezig is, alsof hij erbij was. Het idee erachter is een diepe connectie te ervaren in je hart met Jezus en zijn werk.

Het beschouwend gebed - Kevin O’Brien, SJ

Ignatius was ervan overtuigd dat God tot ons kan spreken door onze verbeelding, net zoals door onze gedachten en herinneringen. In de Ignatiaanse traditie wordt bidden met de verbeelding contemplatie of beschouwing genoemd. In de Oefeningen is beschouwing een zeer actieve manier van bidden die de geest en het hart engageert en gedachten en emoties doet opwellen.

Bemerk dat in andere spirituele tradities contemplatie of beschouwing een verschillende betekenis heeft. Het verwijst naar een manier van bidden dat de geest bevrijdt van alle gedachten en beelden.

Ignatiaanse contemplatie of beschouwing is vooral passend voor het Evangelie. In de tweede week van de Oefeningen, vergezellen we Jezus doorheen zijn leven door de scènes voor te stellen uit het Evangelie. Laat de gebeurtenissen uit Jezus’ leven nu aanwezig zijn voor jou. Visualiseer de gebeurtenis alsof je een film aan het maken was. Let op de details: achtergrond, geluid, smaak, reuk en gevoelens van de gebeurtenis. Verlies je in het verhaal, wees niet bang dat je verbeelding te levendig wordt. Verplaats je op een bepaald moment in de scène.

Contemplatie van een Evangelieverhaal is niet eenvoudigweg het zich herinneren of teruggaan in de tijd. Door de handeling van contemplatie, maakt de H. Geest een mysterie van Jezus’ leven aanwezig op een manier die voor jou op dit moment betekenisvol is. Gebruik je verbeelding om dieper te graven in het verhaal zodat God kan communiceren met jou op een persoonlijke, levensechte manier.

We zouden ons aanvankelijk zorgen kunnen maken over buiten de context van het Evangelie te gaan. Als je jouw tijd van gebed aangeboden hebt aan God, vertrouw dan de God communiceert met jou. Als je je afvraagt als je verbeelding te ver leidt, kijk dan met je onderscheidingsvermogen over hoe je bidt. Waar heeft je verbeelding je geleidt: dichter naar God toe of verder weg? Brengt je verbeelding je troost of troosteloosheid?

Sommige mensen vinden het beschouwend gebed moeilijk. Het kan zijn dat ze het verhaal niet gemakkelijk kunnen voorstellen, en toch kunnen ze een intuïtieve reactie hebben op het verhaal. Of ze kunnen het verhaal beter aanvoelen of horen dan het te visualiseren. Bid in dit geval zoals het je best uitkomt. Probeer het niet te forceren. Wees er zeker van dat God tot jou zal spreken, of het nu door je geheugen, verstand, gevoelens of verbeelding is.

Dag 1 : Overweging over de Menswording

Kijk naar het grote kader. Vorige week overwogen we de zonde en zijn verschrikkelijke gevolgen op ons en onze wereld. Nu beginnen we kijken naar Gods antwoord op de zonde met de Menswording van Jezus.

In de contemplatie van de Menswording werpen we een blik op de wereld met de Drie-eenheid- met God die Vader, Zoon en H. Geest is. We gaan dieper in op het mysterie van de Incarnatie. We verwonderen ons over hoe God werkt door gewone mensen zoals Maria en Jozef. We worden vervuld met grote dankbaarheid omdat God dicht bij ons wilde zijn door mens te worden in Jezus van Nazareth. Op deze manier maakt God een begin om de goddelijke liefde beschikbaar te stellen aan alle mensen.

Ik bid om de volgende genaden: een diep gevoelde kennis van Gods droom voor de wereld, bewondering en ontzag voor het mysterie van de Menswording.