Een spiritualiteit van het Hart -  David L. Fleming, SJ 

Ignatius verklaarde in het begin zijn Geestelijke Oefeningen dat geestelijke oefeningen goed waren voor de versterking en helpt bij onze inspanning om meer gelovig te reageren op Gods liefde.

Ignatius zei niet dat de Geestelijke Oefeningen op de eerste plaats bedoeld waren om ons begrip te verdiepen of om onze wil te versterken. Hij beloofde niet de spirituele mysteries te verklaren of onze geest te verlichten. We kunnen uit de Oefeningen ons intellectueel begrip verhogen, maar dat is niet de doelstelling. De doelstelling is een antwoord- een soort antwoord te geven. Iganatius wil een respons van het hart bewerkstelligen.

Het “Hart” betekent hier niet de emoties (hoewel het onze emoties omvat). Het verwijst naar onze innerlijke oriëntatie, de kern van ons wezen. Dit soort van “hart” is waarnaar Jezus verwees, wanneer Hij ons vertelde onze schatten in de Hemel te vergaren in plaats van op aarde want “waar je schat is, zal ook je hart zijn”. (Mattheus 6:21) Dit is het “hart” dat Jezus bezorgd om was wanneer Hij zei “uit het hart komen boze gedachten, moord, overspel, ontucht, diefstal, valse getuigenis, godslastering.” (Mattheus 15:19) Jezus merkte op dat ons hart los kan komen van onze daden: “Dit volk eert mij met hun lippen, maar hun hart is ver van mij.” (Mattheus 15:8) Het Hart betekent in deze context de totaliteit van onze reactie, en dit is waar de Geestelijke Oefeningen om draaien.

Dit is de oude betekenis van het “hart” in bijbels gebruik, maar we vinden sporen van deze betekenis in het huidig taalgebruik terug. Wanneer we zeggen aan iemand “mijn hart gaat naar je uit”. We bedoelen iets meer dan een gevoel of bezorgdheid. Als men oprecht is, dan geeft het een gevoel van solidariteit weer met iemand. Het betekent meer dan “ik begrijp het” (ons verstand). Het betekent meer dan “ik voel mee” (onze gevoelens). Het betekent iets zoals “ik sta bij jou in deze omstandigheid”. Het is een uitdrukking van een fundamentele keuze.

Vandaag zeggen we gewoonlijk over iemand die geen enthousiasme toont voor een project dat “zijn hart er niet in zit”. Het “hart” is waarover Ignatius het heeft. We kunnen zeggen dat de Ignatiaanse spiritualiteit een manier is om ons hart op de juiste plaats te krijgen.

Ignatius begreep het omdat het zijn eigen ervaring was. Hij onderging een diepe bekering terwijl hij herstelde van zijn wonden, maar het was geen bekering van het verstand of de wil. Voor zijn bekering – en erna – was hij een orthodoxe Katholieke die de religieuze praktijken volgde die van hem werden verwacht. Zijn bekering betrof echter zijn diepste verlangens en engagement, dat is het essentiële middelpunt van de persoonlijkheid waarin een mens voor God staat. Zijn religieuze praktijk en intellectuele begrip werd dieper over de jaren, maar het was zijn hart dat was getransformeerd.

Ignatius ontwikkelde door gebedsvolle overweging en spirituele leiding van anderen vele manier om te luisteren naar de taal van het hart. Dit is de taal dat Gods intenties openbaart en ons inspireert tot een milde respons. Wat we geloven en wat we doen is belangrijk. Maar Ignatius is meer geïnteresseerd in de toestand van ons hart.

Velen van ons zien in de Geestelijke Oefeningen een verandering van de manier van denken. Maar het is essentieel dat we inzien dat het begrip ervan niet het doel is. We kunnen een groot aantal dingen begrijpen, maar het kan zijn dat het niet de manier verandert waarin we ons leven leiden. Het doel is een respons van het hart, en dat verandert werkelijk de hele persoon.

God leerde Ignatius vroeg over het hart door verschillende mystieke visioenen die hij ontving in zijn spirituele vorming. Hij ontving een visioen toen hij zich afvroeg of hij drie of vier gebeden tot de Drie-ene God zou moeten bidden- een gebed gericht tot elke Persoon van de Godheid, en dan een gebed tot de Ene God als vierde gebed. Hij bad buiten op de trappen van een abdij toen hij plotseling de Drie-ene God “hoorde” als de muziek van drie orgeltoetsen die gelijktijdig weerklonken. Een andere keer ontving hij een visioen van God de Schepper als “iets wit waaruit stralen komen”. Uit deze witte kleur schiep God licht. Hij wist niet hoe deze zaken uit te leggen. Maar Ignatius beantwoordde dit met zijn hart: “Dit was vergezeld met zoveel tranen en zoveel gesnik dat hij zich niet kon inhouden.”

De respons van dit hart is een hoeksteen van de Geestelijke Oefeningen. De Schepping is een stroom van Gods gaven, met een menselijke respons die de verbinding is dat toelaat dat Gods schepping spreekt. De schepping helpt ons God te kennen en lief te hebben en te willen leven bij God voor altijd.

Ignatius vraagt degene die de bezinning doet om te bidden voor Jezus Christus op het kruis. Hij identificeert Christus als Schepper, de God van het Principe en de Basis. “Praat tot Hem over hoe Hij schept omdat Hij liefheeft”, lijkt Ignatius te zeggen. Dit is geen abstracte God van de rede, maar een liefdevolle God die men ziet door het gezicht van Jezus Christus. Het is de Paulijnse Christus van de Colossenzen en Efeziërs. Het is de Christus van de Proloog van het Johannesevangelie: het Woord “in wie alle dingen werden geschapen.” Dit is de Zoon van God, de Alfa en de Omega van de Openbaring van Johannes.

Onze spirituele tocht is een poging om de vraag te beantwoorden “Waar gaat het leven om?” Hier is het antwoord van Ignatius: een visioen van God voor ons hart, niet onze geest. Hij geeft gaven die een respons uitlokken van onze kant, een vrije keuze om ons te richten tot Hem in dankbaarheid en liefde. Het is een visioen waar enkel een hart kan op reageren.

De onderliggende dynamiek van het Ignatiaanse gebed is dat van een gesprek. We zijn in een relatie met God en dat houdt geven en nemen in, onze respons op zijn uitnodiging, een deelname aan het leven. De Geestelijke Oefeningen verzoeken ons te kijken naar onszelf zoals God ons ziet – als zonen en dochters, leden van zijn familie. Jezus gebruikt het woord Abba om te verwijzen naar zijn Vader wanneer we ons tot Hem richtten. Het betekent Papa. We kunnen ons richten tot God op dezelfde intieme manier omdat we zijn kinderen zijn.

Gebed is een natuurlijk gevolg van deze relatie. Gebed is een gesprek. De essentiële activiteit van gebed vloeit op natuurlijke wijze voort van onze mensheid. Het is een manier van converseren met een zeer goede vriend.

Meer over gebed als een gesprek - David L. Fleming, SJ

Vanaf het begin van zijn geestelijke tocht, had Ignatius een goed idee van wat hij wilde doen. Hij wilde evangeliseren, het goede nieuws van de Menswording naar de anderen brengen. Hij wilde anderen naar een relatie brengen met Christus Jezus.

Hoe dit te bereiken was minder duidelijk. Het duurde jaren om de houding, inzichten en technieken te ontwikkelen dat we kennen als de Ignatiaanse spiritualiteit. Hij maakte veel fouten onderweg en kwam verschillende keren op een dood spoor. Hij was bekend met het werk van de Dominicanen – een orde van geleerde geestelijken die gespecialiseerd waren in het prediken. Ignatius had bewondering voor goede verkondiging, maar dit waren niet de evangelische middelen waar hij naar op zoek was. Ignatius werd aangetrokken tot de Franciscanen, die een krachtige getuigenis gaven van het Evangelie door hun armoede. Maar hij dacht niet dat het op een nederige manier bedelen onderweg de richting was dat God van hem verlangde.

Sommige spirituele benaderingen leken te passief voor hem. Ze waren gebaseerd op het lezen van boeken en luisteren naar preken en voordrachten. Ze leken te zeggen dat God gevonden kan worden door een vorm van passieve absorptie van goede wil en goed gedrag. Ignatius praktiseerde een actieve spiritualiteit. Hij begreep dat mensen actief geëngageerd waren met werk in de wereld. Ze hadden onderling relaties of betrekkingen. Dit actief delen van genade, gaven en talenten werden uiteindelijk de werkwijze van zijn evangelische bediening.

Ignatius omschrijft zijn taak als conversar (Spaans voor converseren, praten met). Het is oprecht praten tot een ander, een gemakkelijk, voldoening gevend gesprek waarbij we werkelijk iemand leren kennen. Ignatius moet een meester geweest zijn in dit soort conversatie. Hij lijkt een buitengewone gave voor vriendschap te hebben gehad. De eerste Jezuïeten waren een groep mannen die tezamen verbonden waren door hun genegenheid en liefde voor Ignatius van Loyola.

Conversar heeft ook bredere betekenissen. Het betekent ook iemand of iets diep te kennen, vertrouw zijn met iets of iemand. Het betekent iemand kennen en betrokken te zijn met hun leven. In het Ignatiaanse standpunt is het een van onze manieren van liefhebben.

Ignatius’ spiritualiteit ontwikkelde zich rond het idee van conversatie. Het is gebaseerd op een gesprek met God door gebed. Het is ontwikkeld door gesprek met anderen – een geestelijke leidsman, een biechtvader, gelijkgezinde vrienden die elkaars idealen en manier van leven delen. Het wordt uitgedrukt in gesprekken als bediening – het delen van het Evangelie met anderen. Alle drie de conversaties worden in de Geestelijke Oefeningen verpersoonlijkt.

De deelnemer aan de bezinning wordt door de oefeningen geleid door een gesprek met een geestelijk leidsman die het gesprek cultiveert met God. De oefeningen voeden een gesprek met God, Het doel van de Oefeningen is de persoon te helpen om een meer vruchtbaar gesprek te hebben met anderen in de bediening.

De Oefeningen zijn in feite het product van jarenlange conversatie. Ignatius ontwikkelde ze uit zijn ervaring als een geestelijk leidsman van mannen en vrouwen die een diepere relatie zochten met God. Hij suggereerde manieren om te bidden, bijbelteksten om te overwegen, scènes om zich voor te stellen, ideeën om te overwegen. Dan praatten Ignatius en zijn vrienden over wat was gebeurd in gebed. Samen onderscheidden ze hoe God hen leidde. Ignatius’ boek is in essentie een collectie van deze oefeningen die de conversatie verbeteren.

Jezus’ discipelen vroegen Hem “Heer, leer ons te bidden.” Waren deze vrome Joodse mannen, die 5 keer per dag (minstens) baden niet op de hoogte hoe ze moesten bidden? Natuurlijk wel. Ze wilden echter weten hoe Jezus bad. Daarom leerde Hij hen het Onze Vader, die de kern is van alle Christelijk gebed.

Jezus’ manier van bidden is belangrijker dan de woorden die hij ons leerde. We worden persoonlijk intiem met God (ONZE Vader). We vereren Hem (die in de Hemelen zijt, GEHEILIGD ZIJ Uw Naam). We delen Gods verlangens (UW RIJK KOME, UW WIL GESCHIEDE). We vragen om wat we nodig hebben (Geef ons ons DAGELIJKS BROOD). We smeken om de Vaders bescherming (VERLOS ONS VAN ALLE KWAAD).

Deze elementen van gebed bevatten het hele scala van menselijke conversatie: delen van ervaringen, dankzeggen, vragen om hulp, uitschreeuwen in pijn, smeken om vergeving, liefde uitdrukken, gewoon tijd doorbrengen met elkaar. Dit is wat we doen wanneer we samenkomen met onze vrienden. We doen hetzelfde wanneer we samen zijn met God. Gebed neemt vele vormen aan: mystiek gebed, devotioneel gebed, liturgisch gebed, heilige lezing, momenten van goddelijke openbaring recht uit ons dagelijks leven. Dit alles is inbegrepen in Ignatius’ conversar.

Dit is wat er bedoeld wordt in het Ignatiaans motto “God vinden in alle dingen”. “Alle dingen” is de hele reeks van menselijk drame – onze relaties, ons werk, ons streven en teleurstellingen, onze hoop en dromen. God kan gevonden in heel deze reeks. Gevonden betekent niet een intellectuele oefening om de aanwezigheid van het goddelijke op te merken. Het betekent God betrekken in je leven, Hem ontmoeten, met Hem een relatie aangaan. Het is een zaak van conversar – een intieme conversatie en de interactie dat plaatsgrijpt tussen familieleden die van elkaar houden. 

Ignatius van Loyola (leven van Ignatius – www.jezuieten.org)

In het adellijke milieu van Loyola, een slot in Spaans Baskenland, wordt in 1491 Ignatius van Loyola geboren, een nakomertje in een gezin dat dertien kinderen telt. Kort na zijn geboorte sterft zijn moeder. Hij wordt tot zijn zevende jaar ondergebracht in het gezin van María de Garín, de vrouw van de plaatselijke smid. Als Iñigo – de doopnaam van Ignatius van Loyola – terugkeert in het slot, zal zijn schoonzus zorg voor hem dragen. Op veertienjarige leeftijd verliest hij zijn vader. Iñigo wordt dan secretaris bij de minister van financiën van de Spaanse koning. Hij is 25 als hij lid wordt van de persoonlijke lijfwacht van de onderkoning van Navarra.

Ignatius van Loyola groeit op in een wereld van spelen, vrouwen en gewapende duels. Hij is behendig in het gebruik van wapens. De Loyola’s genieten echter geen goede reputatie: evenals zijn broers komt ook Iñigo meermalen in aanraking met de justitie. Hij leeft in een wereld van heldendaden, ridderromans en stoere trots, tot op de dag waarop hij zwaar gewond wordt bij de verdediging van het fort Pamplona. Een zinloze verdediging, omdat de overmacht te groot was. Iñigo wilde niet wijken, maar nu is het een invalide soldaat die terugkeert in Loyola. Artsen doen hun uiterste best om het verbrijzelde kniegewricht te herstellen. Als het levensgevaar is geweken, volgt een tweede operatie aan zijn been omdat het weer net zo mooi moest worden als tevoren. De patiënt toont zich niet gauw tevreden.

Maandenlang is Iñigo aan het bed gekluisterd. Nog is hij verslingerd aan zijn hoofse carrière, maar geleidelijk gaat zich een cruciale verandering in zijn leven afspelen. Zijn schoonzus geeft hem literatuur waar hij tot dan toe weinig affiniteit mee had: een bloemlezing van de levens van heiligen en een ‘Leven van Jezus’. De lezing en de verwerking van wat deze literatuur bij hem losmaakt, wordt de aanleiding om zijn leven radicaal te veranderen. Hij breekt voorgoed met zijn milieu en zijn familie, verlaat het ouderlijk slot en wil alleen nog ‘soldaat van Christus’ zijn.

Als pelgrim gaat hij op zoek naar wat God met zijn leven wil doen. Een grillige reis volgt, zowel fysiek als geestelijk. Ignatius van Loyola bezoekt de benedictijnenabdij van Montserrat en spreekt zijn algemene biecht. Hij verblijft ruim een jaar in het naburige Manresa om een goede vorm te vinden voor zijn nieuwe leven. Hij voert een heftige innerlijke strijd. Hij wordt heen en weer geslingerd tussen gegrepenheid door God en scrupuleuze wanhoop aan zichzelf. Zijn gevecht wordt de grondslag voor de spiritualiteit die hemzelf en velen na hem innerlijke vrijheid zal geven.

Als zijn plan om naar het Heilig Land te gaan en daar Christus te verkondigen onuitvoerbaar blijkt, moet Ignatius van Loyola erop terugkomen en begint een lange reis met omzwervingen door Italië, Spanje, Frankrijk, Vlaanderen en Engeland. Als student in Parijs verzamelt Iñigo een groep vrienden om zich heen, die de kern wordt van een nieuwe religieuze gemeenschap die zij samen stichten. Uiteindelijk komt Iñigo, die dan de Latijnse naam Ignatius heeft aangenomen, in Rome terecht. Hij geeft daar zelf leiding aan die nieuwe orde, de ‘Sociëteit van Jezus’.

Er is een lange weg afgelegd eer de ingrijpende geestelijke ervaringen van Ignatius van Loyola de vorm kregen van een religieuze gemeenschap. Uiteindelijk is het een gezelschap van 10 mannen dat na langdurig overleg besluit een radicaal nieuwe orde te stichten: de Jezuïeten. Zij breken met alle kloostertradities zoals eigen religieuze kleding, koorgebed en boetepraktijken. Het koorgebed van de monniken, dat hen verplicht op vaste tijden samen te bidden, zou het actieve en mobiele dienstwerk van jezuïeten immers kunnen hinderen.

Op 27 september 1540 wordt de nieuwe gemeenschap onder de naam ‘Sociëteit van Jezus’ goedgekeurd door paus Paulus III. De groei van de orde is enorm: bij de dood van Ignatius van Loyola, 16 jaar later in 1556, telt de sociëteit al meer dan 1000 leden.

Ignatius schrijft zijn Geestelijke Oefeningen

De gebedsoefeningen in het boekje van Ignatius gaan hoofdzakelijk over het leven van Jezus. Het langdurig, persoonlijk, stil gebed met het evangelie is het hart van de Geestelijke Oefeningen. Wie de Oefeningen doet beschouwt aandachtig heel het leven van Jezus, van zijn geboorte tot aan zijn dood en verrijzenis. Biddend kijk je naar wat Jezus doet, je luistert naar wat Hij zegt, je treedt met Hem in dialoog. Zo wordt duidelijk hoe jij de Heer kunt volgen en het Evangelie gestalte kunt geven in jouw leven.

Week 3 : Een breuk in de relatie

Deze week beginnen we met wat Ignatius de eerste week van zijn Oefeningen noemt. Met “Week” bedoelt Ignatius niet 7 kalenderdagen, maar een bijzondere fase van de bezinning. In brede zin richt de eerste week zich op onze ervaring van zonde, zowel persoonlijk, gemeenschappelijk en globaal. Zonde kan omschreven worden als een breuk in een relatie met God en de anderen; als een mislukking God, de anderen en zichzelf lief te hebben; het is het zich afkeren van God.

Zonde is een werkelijkheid van de menselijke conditie waar niet kan ontsnapt worden. We misbruiken de vrijheid die we van God hebben ontvangen en maken keuzes die God, de anderen en onszelf treffen. God wil ons niet straffen voor onze zonden, maar we lijden door de natuurlijke gevolgen die voortvloeien uit onze zondige keuzes en deze van anderen.

In de bezinning van deze week richten we ons op de zonde en hoe ze in elk mensenhart beweegt. Ons doel is niet vervuld te raken van schuldbesef, zelfhaat, of wanhoop, maar eerder te vragen om een gezond schaamtegevoel en zondebesef wanneer we geconfronteerd worden met de realiteit van zonde. In de wetenschap van hoe goed God voor ons is, kijken we waarom en hoe we nog steeds kiezen om te zondigen, en nog steeds kiezen om zo pover te reageren op Gods vrijgevigheid.

Zelfs als we deze harde realiteit erkennen, zijn we ons bewust dat God onvoorwaardelijk van ons houdt en ons wil bevrijden van alles wat onze groei hindert om kinderen van God te worden. We geraken niet verder door enkel onze zonden te tellen en te proberen ze te overwinnen door pure wilskracht alleen. We moeten onze ogen gericht houden op Gods altijd aanwezige barmhartigheid, die de ultieme bron is van onze blijvende bevrijding van zonde.

Verschillende van deze overwegingen hebben betrekking tot een intieme conversatie. 

Intiem gesprek

Aan het einde van een gebedsperiode kan een intiem gesprek plaatsvinden  tussen jezelf en God de Vader, tussen jezelf en Jezus, of tussen jezelf en de H. Maagd Maria of een van de heiligen. Het intieme gesprek kan ook op een ander tijdstip plaatsvinden. Laat deze conversatie zich op een natuurlijke manier ontwikkelen in je gebed.

In dit intiem gesprek spreken en luisteren we zoals de H. Geest ons ertoe aanzet. We kunnen ons uitdrukken zoals bijvoorbeeld vrienden onderling, of zoals een persoon tegen degene die hij heeft beledigd, of als een kind tot zijn vader of moeder, of zoals geliefden onderling. Hoe het gesprek ook zal verlopen, wees oprecht, spreek vanuit het hart. Zoals in elk betekenisvol gesprek, moeten we ervoor zorgen dat er pauzes zijn van stilte om te luisteren.

In de meditaties over zonde, suggereert Ignatius dat we ons plaatsen voor het kruis en drie vragen stellen die weerklinken in alle Oefeningen:

·        Wat heb ik gedaan voor Christus?

·        Wat doe ik voor Christus?

·        Wat zou ik moeten doen voor Christus?

Keer terug naar deze vragen gedurende de bezinning. Ze kunnen niet volledig beantwoord worden gedurende de bezinning. We leiden ons dagelijks leven en dan komen we tot praktijkgerichte antwoorden. Net zoals onze zonde weerspiegeld is in concrete beslissingen en daden, zo komt ook de genade tot leven in keuzes en daden uit liefde voor Christus en de naaste. We ontmoeten Christus niet alleen in ons gebed en in de sacramenten, maar ook in onze relaties met het Mystieke Lichaam van Christus, dat nu leeft als de Kerk, het volk van God.

Dag 1 : De zonde van Adam en Eva

De Bijbelse wetenschap heeft lang voorgehouden dat het verhaal van Adam en Eva in het Boek Genesis geen geschiedenis was, maar een theologische reflectie van het volk van Israël over de realiteit van goed en kwaad. Dit verhaal spreek van een tijdloze waarheid die gekend is voor de hele mensheid: mensen hebben de gave van vrije wil gekregen, zoals engelen, en soms kiezen we om die vrijheid te misbruiken door te proberen ons in het middelpunt van de schepping te plaatsen in plaats van God de Schepper. Dit is de essentie van de erfzonde. 

De genade die ik zoek: ik bid voor de volgende genade: een gezond schaamtegevoel en zondebesef voor God als ik de gevolgen van zonde in mijn leven, mijn gemeenschap en mijn wereld in overweging neem. 

Genesis 3 : Van alle dieren, die Jahwe God gemaakt had, was er geen zo sluw als de slang. Ze zei tot de vrouw: `Heeft God werkelijk gezegd dat u van geen enkele boom in de tuin mag eten?' De vrouw zei tot de slang: `Wij mogen wel eten van de vruchten van de bomen in de tuin. God heeft alleen gezegd: Van de vruchten van de boom die midden in de tuin staat moogt ge niet eten; gij moogt ze zelfs niet aanraken; anders zult gij sterven.' Maar de slang zei tot de vrouw: 'U zult helemaal niet sterven! God weet dat uw ogen open zullen gaan als u eet van die boom, en dat u dan gelijk zult worden aan God, door de kennis van goed en kwaad.' Toen zag de vrouw dat het goed eten was van die boom, en dat hij een lust was voor het oog, en hoe aantrekkelijk het was er inzicht door te krijgen. Zij plukte dus een vrucht en zij at ervan; zij gaf er ook van aan haar man, die bij haar stond, en ook hij at ervan. Nu gingen hun beiden de ogen open en zij ontdekten dat zij naakt waren. Daarom hechtten ze vijgenbladen aaneen en maakten daar lendenschorten van. 

Toen zij, bij het opkomen van de middagwind, de donder van Jahwe God in de tuin hoorden klinken, verborgen de mens en zijn vrouw zich voor Jahwe God tussen de bomen van de tuin. Maar Jahwe God riep de mens en vroeg hem: 'Waar zijt gij?' Hij antwoordde: `Ik hoorde uw donder in de tuin, en toen werd ik bang, omdat ik naakt ben; daarom heb ik mij verborgen.' Maar Hij zei: `Wie heeft u verteld dat gij naakt zijt? Hebt ge soms gegeten van de boom die ik u verboden heb?' De mens antwoordde: `De vrouw die Gij mij als gezellin gegeven hebt, zij heeft mij van die boom gegeven, en toen heb ik gegeten.' Daarop vroeg Jahwe God aan de vrouw: `Hoe hebt gij dat kunnen doen?' De vrouw zei: `De slang heeft mij verleid, en toen heb ik gegeten.' Jahwe God zei toen tot de slang: `Omdat ge dit gedaan hebt, zijt gij vervloekt, onder alle tamme dieren en onder alle wilde beesten! Op uw buik zult ge kruipen en stof zult ge vreten, alle dagen van uw leven! Vijandschap sticht ik tussen u en de vrouw, tussen uw kroost en het hare. Het zal uw kop bedreigen, en gij zijn hiel!' En tot de vrouw heeft Hij gezegd: `Zeer zwaar zal ik maken de lasten van uw zwangerschap: met pijn zult gij kinderen baren. Naar uw man zal uw begeerte uitgaan, hoewel hij over u heerst.' En tot de man heeft Hij gezegd: `Omdat gij hebt geluisterd naar uw vrouw en hebt gegeten van de boom die Ik u had verboden, zal de grond vervloekt zijn omwille van u! 

Zwoegend zult gij van hem eten, alle dagen van uw leven. Distels en doornen zal hij voortbrengen, met veldgewas moet gij u voeden. In het zweet zult ge werken voor uw brood, tot gij terugkeert naar de grond, waaruit gij zijt genomen: gij zijt stof, en tot stof keert gij terug.' De mens noemde zijn vrouw Eva, want zij is de moeder geworden van alle levenden. En Jahwe God maakte kleren van huiden voor de mens en zijn vrouw en Hij deed hun die aan. En Jahwe God zei: `Nu de mens in de kennis van goed en kwaad als een van Ons is geworden, wil Ik voorkomen dat hij nog plukt van de boom van het leven; door daarvan te eten, zou hij eeuwig blijven leven!' Daarom verwees Jahwe God hem uit de tuin van Eden, en moest hij de grond gaan bebouwen waaruit hij was genomen. Hij verjoeg dus de mens uit de tuin, en aan de oostkant van de tuin van Eden plaatste Hij de cherubs en de vlam van het wentelend zwaard, om de weg naar de boom van het leven te bewaken. 

Wat kun je leren over de natuur van de zonde en de gevolgen van zonde? Bemerk hoe subtiel het kwaad kan zijn en hoe bekoorlijk de verleiding om verantwoordelijkheid te vermijden. Overweeg sommige van je zondige keuzes. Noteer de emotionele respons die gepaard gaat met je beschouwing van zonde.

Overweging : de mens, als hoogtepunt van Gods schepping heeft voor de zonde gekozen 

De mens is het hoogtepunt van Gods schepping, omdat God hem naar zijn beeld en gelijkenis heeft geschapen. Daarom hebben we een unieke plaats in de schepping, die samengaat met de opdracht om voor de hele schepping te zorgen. God heeft ons geschapen omdat Hij van ons houdt. Omdat we naar zijn beeld, op hem gelijkend zijn gemaakt, hebben we allemaal in onszelf een verborgen verlangen naar God. Op onze beurt kunnen we houden van God en onze medemensen. De schepping van de mens is duidelijk onderscheiden van de schepping van andere levende wezens omdat hij met zijn vrije wil en zijn verstand voor of tegen God, die liefde is, kan kiezen. God heeft deze vrije wil aan de mens gegeven omdat je alleen van iemand kan houden als je vrij bent in die keuze. Als we God afwijzen dan zondigen we. 

De bekoring van het kwaad en de duivel : egoϊsme 

Hoewel het eerste mensenpaar, Adam en Eva een heel paradijs van God hadden gekregen, wilden ze nog meer. Hun zonde werd ingegeven door het kwaad dat het egoïsme aanwakkerde, zoals dat voor de meeste zonden geldt. Ze keerden zich tegen God. Zo ontstond er een afstand tussen God en de mensen. Dit is de zondeval, waardoor de zonde in de wereld kwam. Door de erfzonde, de zonde die we ‘geërfd’ hebben van Adam en Eva, zijn wij mensen niet langer volmaakt zoals bij de schepping bedoeld was door God. De erfzonde werd pas met de komst van Jezus verandert door het sacrament van de doop in te stellen. 

Katholieke Katechismus over de zondeval van Adam en Eva: 

Bij de schepping van het eerste mensenpaar had God hen een bijzondere deelname gegeven aan zijn eigen Goddelijk leven, in heiligheid en rechtvaardigheid. Naar Gods plan had de mens niet hoeven te lijden noch te sterven. Bovendien heerste er een volkomen harmonie in de mens zelf, tussen het schepsel en de Schepper, tussen man en vrouw, alsook tussen het eerste mensenpaar en heel de schepping. 

In de geschiedenis van de mens is de zonde aanwezig. Deze realiteit wordt slechts ten volle duidelijk in het licht van de goddelijke Openbaring en vooral in het licht van Christus, de Redder van alle mensen, die de genade mateloos heeft doen zijn, juist daar waar de zonde heeft gewoekerd. 

De mens, verleid door de duivel, heeft in zijn hart het licht van het vertrouwen in zijn Schepper laten uitgaan, en in ongehoorzaamheid aan Hem, heeft hij "gelijk aan God" willen zijn, maar dan zonder God en niet volgens God. Daarmee verloren Adam en Eva onmiddellijk voor zichzelf en voor al hun nakomelingen, de oorspronkelijke genade van de heiligheid en van de rechtvaardigheid. 

De erfzonde, waarin alle mensen geboren worden, is een staat van gemis van de oorspronkelijke heiligheid en rechtvaardigheid. Het is een zonde die wij 'meekrijgen', maar niet hebben 'begaan'. In deze staat is de mens van geboorte af aan. Het is geen persoonlijke daad. Omdat alle mensen uit een en dezelfde oorsprong zijn, wordt deze staat van gemis op de nakomelingen van Adam overgedragen met de menselijke natuur, “niet door navolging maar door voortplanting”. Dit doorgeven van de erfzonde is een mysterie dat wij niet ten volle kunnen begrijpen. 

Ten gevolge van de erfzonde is de menselijke natuur weliswaar niet geheel verdorven, maar wel in haar natuurlijke krachten gewond, onderworpen aan onwetendheid, aan het lijden, aan de heerschappij van de dood, en is zij geneigd tot zonde.   

Definitie van zonde: 

Het is in wezen een afwijzen van God en de weigering om zijn liefde te aanvaarden. Dat komt tot uiting in het negeren van zijn geboden.

Zonde is meer dan verkeerd handelen; het is ook geen psychische zwakheid. Ten diepste is het afwijzen of vernietigen van iets goeds het afwijzen van de Goede als zodanig, de afwijzing van God. Zonde in zijn meest verschrikkelijke dimensie betekent: gescheiden zijn van God en daardoor van de bron van het leven. Daarom is ook de dood het gevolg van de zonde. 

De oplossing kwam door Jezus: 

Door Hem begrijpen wij hoe afgrondelijk diep de zonde is: Jezus onderging de afwijzing van God aan zijn eigen lichaam. Hij nam het dodelijke geweld van de zonde op zich, om te vermijden dat dit ons zou treffen. Daarvoor gebruiken wij het woord 'verlossing'. 

God heeft goed nagedacht over de schepping: we zijn gemaakt volgens een plan. God wist reeds dat de mens zou falen en had een plan met de mens door Zijn Zoon Jezus te sturen door de H. Maagd Maria, die zonder de erfzonde is  belast. Ieder die tot God wil komen moet dit door Jezus doen, die voor onze zonden op het Kruis is gestorven en ons heeft bevrijd van de zondelast. 

Dag 2 : De zonde van 1 persoon

We hebben een blik geworpen op de erfzonde van Adam en Eva. Nu bekijken we het effect van zonde op 1 persoon-een persoon die definitief tegen God kiest. De persoon is de rijke man in Jezus’ parabel van de rijke man en Lazarus. We nemen het voorbeeld wat het zou zijn als een persoon volledig afgesloten is van Gods liefde.

Gebruik jullie verbeelding als jullie deze parabel overwegen. Jullie zullen een parabel willen ineensteken, en de rijke man en Lazarus willen vervangen door moderne personen die gebaseerd zijn op deze eeuw van zonde, geweld, genocide en onrechtvaardigheid.

De genade die ik zoek: ik bid voor de volgende genade: een gezond schaamtegevoel en zondebesef voor God als ik de effecten van zonde in mijn leven, mijn gemeenschap en mijn wereld overweeg

Lucas 16:19-31 : Er was eens een rijk man die in purper en fijn linnen gekleed ging en iedere dag uitbundig feestvierde, terwijl een arme, die Lazarus heette, met zweren overdekt voor de poort lag. Hij verlangde er naar zijn honger te stillen met wat bij de rijkaard van de tafel viel. Ja, zelfs kwamen honden zijn zweren likken. Nu gebeurde het dat de arme stierf en door de engelen in de schoot van Abraham werd gedragen. De rijke stierf ook en kreeg een eervolle begrafenis. In de onderwereld, ten prooi aan vele pijnen, sloeg hij zijn ogen op en zag van verre Abraham, en Lazarus in diens schoot. Toen riep hij uit: Vader Abraham, ontferm u over mij en geef Lazarus opdracht de top van zijn vinger in water te dopen en mijn tong daarmee te komen verfrissen, want ik word door de vlammen hier gefolterd. 

Maar Abraham antwoordde: Mijn zoon, herinner u hoe gij tijdens uw leven uw deel van het goede hebt gekregen en op gelijke manier Lazarus het kwade; daarom ondervindt hij nu hier de vertroosting, maar wordt gij gefolterd. Daarenboven gaapt er tussen ons en u voorgoed een wijde kloof, zodat er geen mogelijkheid bestaat, zelfs als men het zou willen, van hier naar u te gaan noch van daar naar ons te komen. De rijke zei: Dan vraag ik u, vader, dat gij hem naar het huis van mijn vader wilt sturen, want ik heb nog vijf broers; laat hij hen waarschuwen, opdat zij niet eveneens in deze plaats van pijniging terecht komen. Maar Abraham sprak: Zij hebben Mozes en de profeten; laat ze naar hen luisteren. Maar hij zei: Och neen, vader Abraham! Maar als er een uit de doden naar hen toegaat, zullen ze zich bekeren. Hij echter sprak tot hem: Als ze naar Mozes en de profeten niet luisteren, zullen ze zich ook niet laten overreden, als er iemand uit de doden opstaat.'

Vraag : Wanneer heb ik niet gereageerd op de noden van anderen of ze niet bemerkt? Wanneer heb ik mij geïsoleerd gevoeld van God of anderen door mijn eigen zonde?

Een intiem gesprek

Ik probeer de diepte van de Hel te ervaren – de wanhoop een kruis te zien met niemand erop, het opdoemen van een wereld die geen God heeft, de totale leegheid zonder doel, een omgeving die doordrongen is van haat en egoïsme, een levende dood.

Eens heb ik de afschuw van deze ervaring diep in mij laten bezinken, en ik begon tot Christus hierover te praten. Ik praatte met Hem over al de mensen die hebben geleefd, de vele mensen die leefden voor Zijn Komst en die bewust kozen om zo’n hel te kiezen voor de eeuwigheid, de vele mensen die in de tijd toen Hij rondliep op aarde leefden en zijn oproep van liefde weigerden, de vele mensen die nog steeds de oproep van liefde verwerpen en opgesloten blijven in hun eigen gekozen hel.

Ik dank Jezus dat Hij niet toegelaten heeft dat ik niet tot een van deze groepen behoor en zo mijn leven beëindig. Al wat ik kan doen is Degene danken die Zich getoond heeft in alle liefde en barmhartigheid aan mij. Daarna sluit ik af met het bidden van een Onze Vader.

Intiem gesprek met God, het geestelijk gesprek

Het was Ignatius’ bedoeling dat de mensen ontdekten dat ze een relatie konden ontwikkelen met God die persoonlijk, oprecht en ongecompliceerd is.

Sommige tradities gebruiken “gemeenzaam gesprek”, wat eigenlijk hetzelfde is als het intiem gesprek met God of geestelijk gesprek. Je moet communiceren met God zoals je zou spreken met een persoon die je ontmoet. Je zegt rechtstreeks en oprecht wat er in je leeft, wat in je hart en geest leeft. Je beeldt je in dat Jezus, Maria of een andere Heilige bij je aanwezig is en dat je jouw hart uitstort.

Het intiem gesprek kan intimiderend zijn voor iemand wiens gebed enkel uitgedrukt wordt in traditionele gebeden die worden gereciteerd. Er is niets verkeerd met traditionele gebeden- ze zijn fundamenteel voor een blijvend menselijk gesprek met het Goddelijke. Ze leggen ons woorden in de mond wanneer we niet zeker zijn wat te zeggen-onthoud wanneer de discipelen aan Jezus vroegen om hem te leren hoe te bidden. Dan gaf Jezus hen het Onze Vader om te bidden. Jezus wist dat God ons teder liefheeft zoals een vader van zijn kinderen houdt. En kinderen kunnen vrij spreken tot een liefdevolle vader. Jezus wilde zijn discipelen deze wonderbaarlijke waarheid over God liefde kenbaar maken.

Maar in een intiem gesprek zijn de woorden de jouwe, en dat kan ons zenuwachtig maken. Zal ik de verkeerde dingen zeggen? Zal ik God hiermee beledigen? Waarom zou God naar mij luisteren? Wat weet ik over hoe ik tot God zou moeten praten?

We vinden het intiem gesprek meer comfortabel als we het meer doen. De eerste gebeden zullen misschien niets meer zijn dan “Heer, ik weet niet waar te beginnen. Wat moet ik zeggen?” Maar net zoals we beter worden in het gesprek met mensen als we ze beter leren kennen, zullen we na een tijdje met God praten als met een vriend. We spreken tot een vriend met liefde, genegenheid, respect, en oprechtheid. Soms spreken we met humor of frustratie. Het is allemaal OK. God kent elke detail van wat we proberen uit te drukken door onze povere woorden.

God wil van je horen. Waarom dan het intiem gesprek, het geestelijk gesprek niet proberen?

Dag 3 : Wat heb ik gedaan voor Christus?

Vandaag richten we onze overweging van zonde naar Jezus, die ons heeft gered en die de relatie van de mens met de Vader heeft hersteld. We overwegen het lijden van Jezus op het Kruis.

De genade die ik zoek: ik bid voor de volgende genade: een gezond schaamtegevoel en zondebesef voor God als ik de effecten van zonde in mijn leven, mijn gemeenschap en mijn wereld overweeg

Romeinen 5:1-11 : (God bewijst zijn liefde voor ons terwijl we nog zondaars waren, Christus voor ons is gestorven.) Gerechtvaardigd door het geloof, leven wij in vrede met God door Jezus Christus onze Heer. Hij is het, die ons door het geloof de toegang heeft ontsloten tot die genade waarin wij staan; door Hem ook mogen wij ons beroemen op onze hoop op de heerlijkheid Gods. Meer nog, wij zijn zelfs trots op onze beproevingen, in het besef dat verdrukking leidt tot volharding, volharding tot beproefde deugd en deze weer tot hoop. En de hoop wordt niet teleurgesteld, want Gods liefde is in ons hart uitgestort door de heilige Geest die ons werd geschonken. Want Christus is voor goddelozen gestorven op de gestelde tijd, toen wij zelf nog geheel hulpeloos waren. Niet licht zal iemand zijn leven geven voor een rechtvaardige, al zou misschien iemand de moed hebben te sterven voor een goed mens. God echter bewijst zijn liefde voor ons juist hierdoor, dat Christus voor ons is gestorven, toen wij nog zondaars waren. Des te zekerder zullen wij, nu wij eenmaal gerechtvaardigd zijn door zijn bloed, dankzij Hem ontkomen aan de toorn. Toen wij vijanden waren, zijn wij met God verzoend door de dood van zijn Zoon; des te zekerder zullen wij, eenmaal verzoend, gered worden door zijn leven. En dat niet alleen: nu reeds juichen wij in God door Jezus Christus onze Heer, door wie wij de verzoening hebben ontvangen.

Meditatie voor het Kruis

Beeld je in dat Christus, Onze Heer op het Kruis hing voor jou, en praat met Hem in een intiem gesprek. Hoe is Hij ertoe gekomen, hoewel Hij de Schepper is, Hij zich tot mens heeft gemaakt? Hoe wezenlijk is het dat hij van het eeuwig leven naar de aardse tijd kwam om te sterven, en op die manier te sterven voor mijn zonden?

Vraag je af : Wat heb ik gedaan voor Christus? Wat doe ik voor Christus? Wat zou ik moeten doen voor Christus?

Door op deze manier naar Hem te kijken, in deze medelijdende staat als Hij op het Kruis hangt, is het aangewezen uit te spreken wat in je gedachten komt.

Dag 4 : De parabel van de Verloren Zoon

Vandaag lezen we de parabel van de Verloren Zoon, een verhaal van zonde, barmhartigheid en vergeving. In deze parabel vertelt Jezus ons wie de Vader is. Merk op dat de vader in de parabel ook vrijgevig is met zijn liefde. God probeert altijd scheiding te overwinnen. Merk op dat er feest wordt gevierd als de zondaar terugkeert naar de Vader. We moeten ons realiseren hoeveel vreugde het God brengt als we terugkeren naar huis.

Ik bid voor de volgende genaden: het verdiepen van mijn bewustzijn en verdriet om mijn zonden en een ervaring vanuit het hart voor Gods barmhartige liefde voor mij.

Lucas 15:11-32 : Hij sprak: 'Een man had twee zoons. Nu zei de jongste van hen tot zijn vader: Vader, geef mij het deel van het bezit waarop ik recht heb. En hij verdeelde zijn vermogen onder hen. Niet lang daarna pakte de jongste zoon alles bij elkaar en vertrok naar een ver land. Daar verkwistte hij zijn bezit in een losbandig leven. Toen hij alles opgemaakt had, kwam er een verschrikkelijke hongersnood over dat land en hij begon gebrek te lijden. Nu ging hij in dienst bij een der inwoners van dat land, die hem het veld in stuurde om varkens te hoeden. En al had hij graag zijn buik willen vullen met de schillen die de varkens aten, niemand gaf ze hem. Toen kwam hij tot zichzelf en zei: Hoeveel dagloners van mijn vader hebben eten in overvloed, en ik verga hier van de honger. Ik ga weer naar mijn vader en ik zal hem zeggen: Vader, ik heb misdaan tegen de hemel en tegen u; ik ben niet meer waard uw zoon te heten, maar neem mij aan als een van uw dagloners. 

Hij ging dus op weg naar zijn vader. Zijn vader zag hem al in de verte aankomen, en hij werd door medelijden bewogen; hij snelde op hem toe, viel hem om de hals en kuste hem hartelijk. Maar de zoon zei tot hem: Vader, ik heb misdaan tegen de hemel en tegen u; ik ben niet meer waard uw zoon te heten. Doch de vader gelastte zijn knechts: Haalt vlug het mooiste kleed en trekt het hem aan, steekt hem een ring aan zijn vinger en trekt hem sandalen aan. Haalt het gemeste kalf en slacht het; laten we eten en feestvieren, want deze zoon van mij was dood en is weer levend geworden, hij was verloren en is teruggevonden. Ze begonnen dus feest te vieren. Intussen was zijn oudste zoon op het land. Toen hij echter terugkeerde en het huis naderde, hoorde hij muziek en dans. Hij riep een van de knechts en vroeg wat dat te betekenen had. Deze antwoordde: Uw broer is thuisgekomen en uw vader heeft het gemeste kalf laten slachten, omdat hij hem gezond en wel heeft teruggekregen. 

Maar hij werd kwaad en wilde niet naar binnen. Toen zijn vader naar buiten kwam en bij hem aandrong, gaf hij zijn vader ten antwoord: Al zoveel jaren dien ik u en nooit heb ik uw geboden overtreden, toch hebt gij mij nooit een bokje gegeven om eens met mijn vrienden feest te vieren. En nu die zoon van u is gekomen die uw vermogen heeft verbrast met slechte vrouwen, hebt ge voor hem het gemeste kalf laten slachten. Toen antwoordde de vader: Jongen, jij bent altijd bij me en alles wat van mij is, is ook van jou. Maar er moet feest en vrolijkheid zijn, omdat die broer van je dood was en levend is geworden, verloren was en is teruggevonden.'

Overweeg: Hoe kan Jezus’ parabel mijn vervreemding helpen begrijpen van God en de anderen? Hoe helpt deze parabel bij de waardering van Gods verwelkoming van mij, een zondaar?

Overweging : Deze Verslaafde is een Heilige -  Jim Manneyanney

Een vriend stuurde mij recent een ongewoon kaartje van een Heilige. Het vereert de H. Mark Ji Tianxiang, een Chinese leek die vermoord werd in 1900 samen met talloze andere Katholieken in zijn dorp, in de vervolging van Christenen gedurende de Boxer opstand. Dat is niet ongewoon. De Kerk heeft vele martelaren heilig verklaard, waaronder vele Chinese martelaren. Wat ongewoon is aan de H. Mark is dat hij een opiumverslaafde was die de sacramenten werd geweigerd voor de laatste 30 jaar van zijn leven.

Mark kon de communie niet ontvangen omdat zijn verslaving aanzien werd als een zware zonde en een schandaal. Hij bad voor de bevrijding van zijn verslaving, maar de bevrijding kwam er nooit. Niettegenstaande zijn verslaving bleef hij een gelovige Katholiek. Op zijn process kreeg hij de kans om zijn geloof te ontkennen, maar hij weigerde. Hij zong de litanie van de H. Maagd Maria toen hij naar zijn executie werd geleid.

Heiligen zijn voorbeeldige mensen. De Kerk verklaart ze Heilig zodat we van hen kunnen leren. Wat kunnen we leren van de H. Mark Ji Tianxiang?