Nieuw-Sumer :

Dynastie van Lagasj (-2152 tot -2110)

Dynastie van Uruk (-2144 tot -2107)

Derde Dynastie van Ur (-2047 tot 1750): Deze periode werd gekenmerkt door een wederopbloei van de Sumerische steden. De telgen uit het derde koningsgeslacht van Ur Ur-Nammu (c. geb -2047) en Shulgi (geb  c. -2029) vestigden opnieuw een groot rijk in het Tweestromenland.

In het boek van Samuel Noah Kramer’s book History Begins at Sumer staan er een lijst van 39 ‘eerste keer dat deze voorkwamen in de geschiedenis’  uit deze regio waaronder de eerste scholen, de eerste spreuken en gezegden, de eerste messiassen, de eerste Noah en de Zondvloed verhalen, het eerste liefdeslied, het eerste aquarium, het eerst wettelijke precedenten in gerechtszaken, het eerste verhaal van een stervende en verrezen god, de eerste begrafenisliederen, de eerste bijbelse parallellen, en de eerste morele ideeën.

stenen tablet van de Zondvloed

De Sumeriërs vonden ook in essentie de tijdsindeling uit volgens een sexigesimaal stelsen van rekenen (een systeem gebaseerd op het getal 60) en creëerde het 60 seconden in een minuut en het uur met 60 minuten.

Volgens de geschiedkundige Bertman : Ze verdeelden de nacht en de dag in perioden van 12 uur, en zetten een beperking op de werkdag met een tijd om te beginnen en te eindigen, en ze richtten ook het concept op van ‘vrije dagen’ voor feestdagen. De horoscoop en de astrologische tekens waaronder iemand was geboren werd het eerst vermeld en een naam gegeven door de Mesopotamiërs uit die tijd.

Ur-Nammu schreef de eerste wetteksten die voorafgingen aan de beroemde Codex van Hammurabi van Babylonië. Het was een systeem waarin de monarch als een vaderfiguur was die zijn kinderen leidde op het juiste pad naar voorspoed. (Kriwaczek)

Ur-Nammu’s zoon, Shulgi wordt als de grootste van de Nieuw Sumerische periode gerekend die de politiek van zijn vader verder zetten maar daarin nog verder ging. Om indruk te maken op het volk liep Shulgi 160km tussen het regilieuze centrum van Nippur en de hoofdstad Ur en terug, in 1 dag om de festiviteiten in beide steden bij te wonen.

Ongeveer 100.000 kleitabletten, gebruikt in de paleisadministratie, werden door geschiedkundigen teruggevonden. Uit de teksten op deze tabletten blijkt dat het paleis de hele economie regelde en de tempel overvleugelde.

Onder de regering van Shulgi werd een muur opgetrokken die 250km lang was omd e Semitisch sprekende stamen, gekend als de Martu of Tidnum (bijbelse naam : Amorieten) buiten te houden. De muur werd nog 4 generaties verder gerenoveerd en versterkt om de ‘barbaren’ af te weren. De muur kon niet volledig bemand worden of bewaard en de aanvallers konden gewoon de muur volgen tot het eindpunt en errond wandelen wegens gebrek aan een stevige barrière aan de eindpunten.

Het nabijgelegen Elam brak de muur en drongen Ur binnen en verwoestten het, en voerden de koning weg c. -1750. De Amorieten, die nomaden waren, vestigden zich in het land, maar met de val van Ur en de ernstige hongersnood die voortkwam van klimatologische veranderen en het overbebouwden het land. Velen migreerden naar het zuiden. Onder deze migrerende Amorieten, denkt men dat Abraham de patriarch, Ur verliet om zich te vestigen in het land van Kanaan.

Na de Derde dynastie van Ur, migreerden velen naar het noorden. Het Sumerisch werd niet langer gesproken als taal (hoewel het nog geschreven werd), en werd vervangen door het Semitisch Akkadisch en de Sumerische cultuur kwam ten einde.

In het noorden ontstond het Oud-Assyrische Rijk, ook wel Assyrië. In het zuiden was wat langer verdeeldheid; in de -18^de E ontstond (het Oud-Babylonische Rijk), het eerste grote rijk van Babylonië, de staatkundige opvolger van Sumer. In beide koninkrijken heersten veel Amoritische koningen, die zich deels aanpasten aan de Sumerisch-Akkadische cultuur, maar ook nog deels nomaden bleven.

Dynastie van Isin (Amorieten) (-2017 tot -1794) en dynastie van Larsa (Elamieten) (-2025 tot -1763)

Babylonië of het Babylonische Rijk :

Het was een koninkrijk in Mesopotamië van -18940 tot -539. Daarnaast wordt de term ook  geografisch gebruikt om zuid-Mesopotamië aan te duiden, waarbij het noordelijk deel dan als Assyrië wordt aangeduid. Het zuidelijk deel van Babylonië wordt op zijn beurt soms aangeduid als Sumer en later als Chaldea.

Het strekte zich uit van het huidige Bagdad tot aan de Perzische Golf. De hoofdstad en het culturele centrum was Babylong. Het was van -800 tot -609 onderworpen aan het Assyrische rijk.

Van de Babyloniërs zijn een paar van de oudste geschriften van de mensheid bewaard gebleven, zoals het Atrahasis-epos en het Gilgamesh-epos. Beide geschriften beschrijven de schepping van de mens en de zondvloed.

Oud-Babylonische Rijk (-1894 tot -1595) of eerste dynastie : Van de -20^e E af nam de macht van Babylon af en werd het bezet door de Amorieten, nomadenstammen uit het westen die Semitisch spraken zoals de Akkadiërs, maar nog niet aan landbouw toe waren. Ze verkozen het hoeden van schapen. De Eerste dynastie van Babylon werd gevestigd door Sumu-abum, al was er maar weinig land in de omgeving dat tot de stadstaat behoorde. Dit zou veranderen onder Hammurabi.

Vanaf -1850 werd Marduk de god van Babylon. Hij is geen militaire spion, met zekere trots noemt hij zich 'Ontdekkingsreiziger'.

Ten slotte wist Hammurabi de stad uit de greep van zijn veroveraars te halen en startte het nieuwe koninkrijk Chaldea, waarvan Babylon de hoofdstad werd. Hammurabi (c. -1795 tot -1750) maakte van Babylon (Babel) de hoofdstad van zijn rijk, dat Babylonië heette.

Hammurabi

Hammurabi staat bekend om 282 wetten die door hem werden uitgevaardigd, die zijn overgeleverd in de zogenaamde Codex Hammurabi, een van de eerste schriftelijke codificaties in de geschiedenis. Deze was in het Oud-Babylonisch op een c. 2,5 m hoge stèle van zwart obsidiaan opgetekend.

Babylonië brengt nu geheel Mesopotamië onder zijn heerschappij, waarmee het begin van het Oud Babylonische Rijk wordt gemaakt. In feite namen de Babyloniërs de beschaving van de Sumeriërs over. Tot dan hadden Semitische leiders elkaar voortdurend bekampt, iets wat reeds c. -20^e E was begonnen. Met de dood van Hammurabi kwam er een einde aan het Oud Babylonische Rijk.

De Babylonische schrijver Sin-liqi-unninni legde het Gilgamesh-epos rond -1600 vast. Een groot aantal veel oudere verhalen komt erin samen.

Kassietische periode (-1595 tot -1185): De door Hattusilis aangewezen Hettitische opvolger Mursilis deed Babylon vallen. In -1595 plunderde het Hettitische leger onder Mursilis Babylon. Mursilis keerde met kisten goud terug naar Hattusas en liet Babylon verder ongemoeid. Maar dit betekende het einde van de Hammurabi-dynastie en had een hergroepering van de politieke krachten in Klein-Azië tot gevolg.

Onder de 440 jaar durende heerschappij van de Kassieten, werd de naam van de hoofdstad omgedoopt tot Karanduniash.

Babylon groeide snel in omvang en aanzien, maar werd vanaf -1530 onderhorig aan Assyrië, wat de instorting van het Babylonische rijk betekende.

Omstreeks -1160 vielen de Elamieten binnen in het  koninkrijk Chaldea (Sumer en Akkad) binnen en heersten over de stad. In -1158 veroverden zij onder Shutruk-Nahunte (-1185 tot -1155) Babylon en sleepten het cultusbeeld van Marduk mee naar Susa. Hiermee eindigde officieel de Kassietische periode.

Vanaf -1080 doken in Syrië en Mesopotamië zonder zichtbaar verleden nieuwe nomadengroepen op. Aramese en Chaldese stammen infiltreerden het Babylonische gebied. Beide waren West-Semitische volkeren waarvan de onderlinge relatie niet zo duidelijk is. Blijkbaar waren ze voortdurend met elkaar in conflict. De eerste golf streek neer over Assyrië en ongeveer tegelijk over Babylon. Bijbelse tradities wijzen op een nauwe relatie tussen Arameeërs en Israëlitische voorouders.

Met de negende dynastie komt Babylonië onder de heerschappij van de Assyrische koningen.