De taal van de iconen

Theotokos van de Passie

De H. Maagd heeft een donkerrood gewaad aan, wat het Lijden van Jezus betekent, met een blauwe mantel, wat haar eeuwige maagdelijkheid betekent, en een hoofddoek als pure nederigheid en bescheidenheid.

Maria kijkt naar de gelovige, en wijst naar haar zoon, Jezus Christus, die bang is voor de instrumenten van de kruisiging en daarom afgebeeld wordt met een gevallen sandaal.

De linkerzijde toont de H. Aartsengel Michael die een lans en spons draagt van de Kruisiging van Jezus. De rechterzijde toont de H. Aartsengel Gabriel die een 3-kruis draagt wat gebruikt werd door de pausen van die tijd, en nagels.

De Maagd Maria heeft een ster op haar voorhoofd wat haar rol als Sterre van de Zee aanduidt.

Theotokos van het teken

De icoon beeldt Maria uit gedurende de Aankondiging op het moment  dat ze zegt “Mijn geschiede zoals U zegt” (Lukas 1:38). Het kind Jezus is afgebeeld op het moment van zijn conceptie in de schoot van de H. Maagd. Hij wordt niet als foetus afgebeeld, maar gekleed in goddelijke gewaden, en dikwijls houdt hij een boekrol vast. Dat is het symbool dat Jezus leraar is. Soms zijn Jezus’ gewaden goudkleurig of wit en dat is het symbool van goddelijke glorie. Als ze blauw en rood zijn, zijn ze het symbool van de twee naturen van Christus. Jezus heeft een gezicht van een volwassene en daarmee wordt bedoeld dat hij een volledig menselijk kind is en volledig de eeuwige God, behorend tot de Drie-eenheid. Met zijn rechterhand geeft Hij de zegen.

De term Maagd van het Teken is een verwijzing naar de profetie van Jesaja 7:14 “daarom geeft mijn Heer, hijzelf, aan u een teken: zie, de jonge vrouw zal zwanger worden en een zoon baren, en roepen zal zij als zijn naam: Imanoe El,- met-ons-is-God!”

Zoals met de meeste Orthodoxe iconen van Maria zijn de letters ΜΡ ΘΥ (afkoring voor ΜΗΤΗΡ ΘΕΟΥ, "Moeder van God”) aan de linkerkant en rechterkant van de Maagd Maria geplaatst.

Dit type van icoon wordt soms Platytera ton ouranon genoemd (Ruimer dan de Hemelen) omdat Maria de Schepper van het Universum in haar schoot draagt. Ze staat ook in orante houding, gebedshouding.

Begrippen en eigenschappen van de Heer Jezus

Pantokrator (Grieks : Παντοκράτωρ, de Almachtige) is een vertaling van 1 van de vele namen van God. Wanneer de Hebreeuwse Bijbel in Grieks werd vertaald als Septuagint werd Pantokrator gebruikt voor zowel YHWH Sabaoth “Heer van de Engelen” en voor El Shaddai “God Almachtig”. In het Nieuwe Testament wordt Pantokrator gebruikt door Paulus en in het Boek Openbaring.

Deësis or Deisis (Grieks : δέησις, "gebed"), is een traditionele iconografische afbeelding van Christus in Zijn Majesteit of Christus Pantokrator: op Zijn troon, met een boek, en geflankeerd door de Maagd Maria en de H. Johannes de Doper, en soms andere Heiligen en engelen. Zij kijken naar Christus met hun handen opgeheven als in smeekgebed namens de mensheid.

Almachtige – Openb 1:8 Ik ben de alfa en de omega, zegt God de Heer, hij die is en die was en die komt, de albeheerser.

Alfa en Omega – Openb 22:13 Ik ben de alfa en de omega, de eerste en de laatste, het begin en het einde.

Advocaat – 1 Johannes 2:1 Mijn kinderen, dit schrijf ik u opdat ge niet zondigt; en áls iemand zondigt, dan hebben we een voorspraak bij de Vader: Jezus Christus, de rechtvaardige.

Auteur van Ons Geloof en die het perfect maakt – Hebr 12:2 ziende op de overste leidsman en voleinder van het geloof: Jezus; voor de vreugde die voor hem lag heeft hij volhard onder een kruis en schande niet geacht; hij is gezeten rechts van de troon van God.

Autoriteit – Mattheus 28:18 Jezus komt naderbij en spreekt tot hen; hij zegt: mij is gegeven alle gezag in hemel en op aarde.

Brood van Leven – Johannes 6:35 Jezus zegt tot hen: ík ben het brood des levens; wie tot mij komt zal geenszins hongeren; wie in mij gelooft 
zal nooit of te nimmer dorsten.

Geliefde Zoon van God – Mattheus 3:17 en zie, een stem uit de hemel 
die zegt: dit is mijn zoon, de geliefde, in wie ik welbehagen heb gekregen.

Bruidegom – Mattheus 9:15 En Jezus zegt tot hen: de ‘zonen van het bruidsvertrek’ zijn toch niet bij machte om te rouwen zo lang de bruidegom bij hen is?- maar er zullen dagen komen waarin de bruidegom van hen is weggehaald en dán zullen zij vasten.

Hoeksteen – Psalm 118:22 De steen die de bouwers verachtten  
is geworden tot hoeksteen.

Bevrijder – 1 Thess 1:10 en uit de hemelen zijn zoon te verbeiden 
welke hij heeft opgewekt uit de doden, Jezus, die ons ontrukt aan de toorn die komt.

Trouw en Waar – Openb 19:11 En ik zag de hemel geopend, en zie, 
een wit paard, en die daarop zit wordt genoemd getrouw en waarachtig, 
en in gerechtigheid richt hij en strijdt hij.

Goede Herder – Johannes 10:11 Ik ben de goede herder; de goede herder zet zijn lijf-en-ziel in voor de schapen.

Grote Hogepriester – Hebr 4:14 Nu wij dan een grote hogepriester hebben die door de hemelen is gekomen, Jezus, de zoon van God, 
laten wij dan aan deze belijdenis vasthouden.

Hoofd van de Kerk – Efeziers 1:22 Alles heeft hij gelegd onder zijn voeten’ en hem heeft hij als hoofd gegeven over heel de vergadering (kerk).

Heilige Dienaar – Handelingen 4:29-30 en nu, Heer: zie neer op hun bedreigingen en geef het aan uw dienaars om met alle vrijmoedigheid uw woord te spreken, daarin dat gij uw hand uitstrekt tot heling 
en er tekenen en wonderen geschieden door de naam van uw heilige knecht Jezus!

Ik Ben – Johannes 8:58 Jezus zegt tot hen: amen, amen, ik zeg u: 
van éér Abraham geboren werd ben ík!

Emmanuel – Jesaja 7:14 daarom geeft mijn Heer, hijzelf, aan u een teken: zie, de jonge vrouw zal zwanger worden en een zoon baren, 
en roepen zal zij als zijn naam: Imanoe El,- met-ons-is-God!

Onuitsprekelijke Gave – 2 Kor 9:15 Dank aan God voor zíjn onuitsprekelijke gave!

Rechter – Handelingen 10:42 hij heeft aan ons afgekondigd dat wij aan de gemeenschap moesten prediken en betuigen dat hij de door God aangewezen beoordelaar is van levenden en doden.

Koning der Koningen – Openbaring 17:14 zij zullen oorlog voeren met het lam maar het lam zal hen overwinnen –omdat hij de Heer der heren is en de Koning der koningen- en zij die met hem zijn, als geroepenen, uitverkorenen en getrouwen!

Lam van God – Johannes 1:29  De volgende morgen kijkt hij: daar komt Jezus tot hem en hij zegt: zie, het lam van God dat wegdraagt de zonde der wereld!-

Licht van de Wereld – Johannes 8:12 Als Jezus dan weer tot hen spreekt zegt hij: ík ben het licht der wereld, wie mij volgt zal niet wandelen in het duister, nee, die zal het licht des levens hebben! 

Leeuw van de Stam van Juda – Openb 5:5 En een van de oudsten zei tot mij: ween niet, zie, overwonnen heeft de leeuw, uit de stam van Juda, de wortel van David, om de boekrol te openen met zijn zeven zegels!

Heer van Allen – Filipp 2:9-11 Daarom heeft God hem verhoogd en hem genadig de naam verleend die is boven alle naam, opdat in de naam van Jezus alle knie zich zal buigen van hemelingen, aardbewoners en onderaardsen, en alle tong zal belijden: Jezus Christus is Heer! tot glorie van God de Vader.

Middelaar – 1 Timotheus 2:5 Want God is één, één is ook de middelaar 
tussen God en mensen: een mens, Christus Jezus.