5 De biecht

Naast de initiatiesacramenten (doop, eucharistie en vormsel) en de sacramenten van de geloofsgemeenschap (huwelijk en priesterwijding) heb je nog de sacramenten van genezing: boete en ziekenzalving.

Boete

Katholieken geloven dat de heilige Moederkerk hun het leven schenkt in het sacrament van het doopsel, hen voedt in de eucharistie, hen helpt groeien in het vormsel en hen geneest in het sacrament van de boete.

Medicijnen en therapieen kunnen een gewond lichaam genezen, maar katholieken geloven dat alleen de genade van God een gewonde ziel kan genezen. Daarom heeft Jezus het sacrament van de boete ingesteld, om onze spirituele wonden, onze zonde, te genezen.

Mensen denken bij het woord zonde vaak alleen aan vergrijpen tegen de wetten van God. Zeker, als je steelt, liegt en moordt, overtreedt je een paar van de Tien Geboden, en katholieken beschouwen deze daden als zondig. Maar katholieken geloven dat God zijn zesde gebod – om niet te doden – heeft gegeven, omdat hij wist dat deze zondige daden spirituele wonden zouden slaan.

Katholieken beschouwen zonde als een soort virus dat de ziel besmet. Als je liegt, bedriegt, steelt of moordt, word je als het ware geinfecteerd met miljoenen dodelijke ziektekiemen. Hoe langer de infectie onbehandeld blijft, hoe verder ze voortwoekert en hoe meer ze verergert. De infectie veroorzaakt een wond die een einde kan maken aan het leven van genade, dat toegang tot de hemel mogelijk maakt.

Net zoals je goedaardige en kwaadaardige tumoren hebt, geloven katholieken dat er vergeeflijke en dodelijke zonden bestaan. Met andere woorden, ze beschouwen sommige zonden als minder ernstig dan andere. Deze minder ernstige pekelzonden brengen de ziel alleen maar een lichte wond toe, maar andere zonden zijn zo kwaadaardig dat ze als dodelijk gelden. Ze noemen dat de doodzonden, omdat ze de genade kunnen doden.

Het sacrament van de boete of sacrament van de biecht dient voor spirituele genezing. Toen Jezus na zijn verrijzenis aan de apostelen verscheen, ‘blies Hij over hen heen en zei: ”Ontvang de heilige Geest. Als jullie iemand zonden vergeven, dan zijn ze vergeven; vergeven jullie ze niet, dan zijn ze niet vergeven”’ (Joh. 20:22-23).

Omdat Jezus de apostelen het vermogen gaf zonden te vergeven, moet Hij ook hebben gewild dat ze het zouden gebruiken. Jezus heeft dus van begin af aan gewild dat het sacrament van de boete zou worden bediend.

Je kunt het sacrament van de boete vele malen in je leven ontvangen, met als het sacrament van de eucharistie. De eerste keer dat je gaat biechten, moet in ieder geval voor je eerste communie zijn. Je eerste heilige communie ontvang je in de westerse Kerk als je de jaren des verstands hebt bereikt, dus als je ongeveer zeven jaar bent.

Belijd uw zonden

Katholieken moeten alle bekende doodzonden aan een priester opbiechten.

Katholieken die de eucharistie ontvangen zonder dat hun doodszonden zijn vergeven, maken de zaak alleen maar erger. Als je de eucharistie ontvangt met een doodzonde op je ziel, pleeg je heiligschennis, wat betekent dat je iets heiligs onteert. Je toont gebrek aan respect voor het sacrament en je begaat bovendien opnieuw een doodzonde.

Als je in doodsgevaar verkeert en er geen priester in de buurt is, kun je een akte van berouw opzeggen om God om vergeving te vragen. In een akte van berouw bekent de zondaar dat hij spijt heeft van zijn zonden en berouwt hij dat hij God beledigd heeft. Hij moet dat doen uit liefde voor God, en niet uit angst voor straf in het hiernamaals. En bovendien moet de zondaar de absolute intentie hebben zo snel mogelijk bij een priester of bisschop te biecht te gaan als hij in leven blijft. Maar in situaties die niet levensbedreigend zijn, gelooft de Kerk dat doodzonden niet vergeven kunnen worden en dat de ziel zichzelf tot de hel veroordeelt als de zondaar geen absolutie van een priester ontvangt. De volgende tekst is een akte van berouw, een gebed waarmee een zondaar uiting geeft aan zijn berouw en aan zijn verlangen om in de toekomst zondigheid te vermijden.

O Heer, ik beken dat ik U vaak beledigd heb. Ik haat en verfoei al mijn zonden die mij onwaardig maken U in mijn hart te ontvangen, niet alleen omdat ik Uw straffen heb verdiend, maar vooral omdat ze U mishagen. Ik bid en smeek U, schenk mij vergiffenis met de genade van de volharding in mijn goede voornemens. Ik wil boete doen om wat ik tegen U heb misdaan en neem mij vast voor de minste gelegenheid tot zonde te ontvluchten. Amen.

Je zonden aan een priester opbiechten is veel minder eng als mensen wel denken. De meeste mensen geven ook hun artsen en advocaten delicate, gevoelige en vertrouwelijke informatie. Waarom dan niet aan een priester? Voor niemand weegt de plicht tot geheimhouding en vertrouwelijkheid zo zwaar als voor een priester. Zelfs de paus kan een priester niet overhalen te vertellen wie bij hem te biecht is geweest en welke zonden die persoon heeft opgebiecht. De priester moet bereid zijn gevangenisstraf, martelingen en de dood te verdragen, voordat hij het zegel van de biecht, het biechtgeheim, schendt.

In de loop van tweeduizend jaar zijn er veel slechte, immorele en gewetenloze priesters geweest, en velen van hen hebben uit vrije wil of onder dwang het priesterkleed uitgetrokken. Maar niemand van hen heeft ooit de geheimen onthuld die hij tijdens de biecht heeft gehoord. Het feit dat zelfs slechte en middelmatige priesters in de loop van de geschiedenis het biechtgeheim nooit hebben geschonden – zelfs niet nadat ze het geestelijk ambt of de katholieke Kerk hadden verlaten – is voor katholieken een belangrijk teken dat de macht van de heilige Geest de waardigheid en heiligheid van het sacrament van de boete beschermt.

De geheimhouding van het sacrament van de boete is zo strikt en heilig, dat zelfs vijanden van de Kerk vaak ontzag hebben voor de kracht van dit sacrament. De absolute geheimhouding zorgt ervoor dat je alles kunt opbiechten zonder vrees voor represailles of reacties. De wetenschap dat een priester niemand iets mag vertellen over wat hij hoort, geeft boetelingen de kracht en de moed hem alles op te biechten.

Als een priester het zegel van de biecht verbreekt, wordt hij automatisch geexcommuniceerd, en alleen de paus kan hem absolutie schenken voor zo’n misdaad.

Er zijn drie manieren waarop de biecht kan plaatsvinden :

·        De oorbiecht of individuele biecht is de gebruikelijkste vorm van biecht. De boeteling of penitent gaat naar een katholieke kerk en gaat een biechtstoel of het confessionale binnen.

Hoewel boetelingen in sommige oudere biechtstoelen alleen maar anoniem, achter een scherm, kunnen biechten, hebben ze in nieuwere biechtstoelen vaak de keuze: ofwel hun gezicht blijft, net als vroeger, tijdens de biecht achter een scherm verborgen ofwel ze biechten zonder scherm, zodat de priester en de boeteling elkaar in het gezicht kunnen kijken.

Als je te biecht gaat, vertel je de priester alle doodzonden die je sinds je laatste biecht hebt begaan en die je je nog kunt herinneren. De Kerk moedigt de gelovigen aan ook hun pekelzonden op te biechten, maar alleen het opbiechten van de doodzonden is verplicht. Als je geen doodzonden op je geweten hebt of als je gewoon je pekelzonden wilt toevoegen aan de doodzonden die je sowieso moet opbiechten, kun je het best de priester gewoon al je zonden vertellen, net zoals je de dokter niet alleen inlicht over je serieuze kwalen, maar ook over je kleinere klachten en pijntjes. En het mooiste is dat je ook vergeving krijgt voor de zonden die je vergeten bent op te noemen. Alleen als je welbewust bepaalde zonden achterwege laat, is het sacrament ongeldig. De priester geeft je vervolgens een penitentie die je moet doen en hij verleent absolutie.

·        Boetevieringen zijn de tweede vorm van boetedoening. Normaal gesproken gaan in de advent en in de vastentijd diverse priesters als biechtvader bij de parochies langs. De hele congregatie zingt een hymne, luistert naar een schriftlezing en een korte preek en bidt gezamenlijk een akte van berouw. Daarna gaan mensen individueel naar een priester naar keuze, biechten in vertrouwen ten minste al hun doodzonden op, krijgen een penitentie opgelegd en ontvangen absolutie.

·        Algemene biecht en absolutie is de derde en minst voorkomende vorm. Bij oorlogen, natuurrampen of grootscheepse levensbedreigende situaties kan het gebeuren dat het logistiek gezien onmogelijk is grote aantallen zondaren de biecht af te nemen. Vaak is er slechts een priester aanwezig voor honderden boetelingen en hij kan de mensen moeilijk een week later laten terugkomen. In dat geval kan de priester de bisschop vragen of hij algemene absolutie mag verlenen zonder een individuele biecht af te nemen.

Alleen een grote groep mensen en maar een priester om hen te bedienen is niet voldoende reden om algemene absolutie te geven. Een algemene absolutie zonder individuele biecht is alleen geldig als de plaatselijke bisschop toestemming ervoor geeft en als er een zwaarwegende, ernstige reden voor is, bijvoorbeeld toen zich in 1979 bij Harrisburg in de VS een ramp in een kernreactor voordeed. Aan de algemene absolutie is nog de voorwaarde verbonden dat alle personen die van de algemene absolutie profiteren zo snel mogelijk individueel te biecht gaan, als ze de ramp overleven: ze moeten dan in ieder geval al hun doodzonden opbiechten, inclusief de zonden die op hun ziel lagen toen ze de algemene absolutie kregen.

Soldaten en mariniers die ten oorlog trekken, krijgen vaak ook een algemene absolutie van de katholieke veldprediker. Als ze levend terugkeren, moeten ze zo snel mogelijk individueel te biecht gaan.