De symbolen van de Heilige Geest

Om te beginnen het water. De symboliek van het water is kenmerkend voor de werking van de Heilige Geest in het doopsel omdat na de aanroeping van de Heilige Geest, dit het werkzame sacramentele teken van de nieuwe geboorte wordt: evenals het ontstaan van onze eerste geboorte in het water tot stand komt, zo betekent het doopwater werkelijk dat onze geboorte tot het goddelijk leven ons door de Heilige Geest gegeven wordt… De geest is derhalve persoonlijk het levend water dat opwelt van de gekruisigde als van zijn bron en die in ons opwelt ten eeuwigen leven. Men ziet dadelijk dat de geest liefde is, zoals de tweede persoon van de Heilige Drie-eenheid liefde is. In onze beschaving van de dood, keren de elementen zich tegen de mens en als eertijds, het water van de Rode Zee, door uiteen te wijken, de Hebreeen van het juk van de Egyptische Slavernij bevrijdde, zo verzwolg datzelfde water het leger van Farao…

De wolk en het licht. Deze twee symbolen zijn onafscheidelijk in de manifestaties van de Heilige Geest. In de Godsopenbaring van het Oude Testament openbaart de wolk, nu eens donker, dan weer helder, de levende reddende God… en deze wolk gaat de Hebreeen leiden bij hun tocht door de woestijn. Ze zijn nederig en gehoorzaam en de Heilige Geest redt hen. De Egyptenaren, daarentegen, zeker van hun kracht en vol hoogmoed, zullen verblind zijn door deze wolk. Het is er altijd hetzelfde mee gesteld, de schepselen van God hebben altijd een dubbel effect: heilzaam voor de rechtvaardigen, noodlottig voor de goddelozen want heel de schepping spant samen tegen hen zoals aangegeven in het Boek van de Wijsheid, hoofdstuk 16, vers 24.

Het vuur. Terwijl het vuur de geboorte en vruchtbaarheid van het leven gegeven in de heilige Geest betekende, symboliseert het vuur de energie die de handelingen van de Heilige Geest omvormt. De profeet Elias die zich verhief als een vuur en waarvan de woorden branden als een toorts (J.Sir.48:1). Door zijn gebed komt het vuur uit de hemel op het offer van de Berg Karmel, afbeelding van het vuur van de Heilige Geest die omvormt wat hij aanraakt… Jezus zal zeggen: :Ik ben gekomen om vuur op aarde te brengen en hoe zou ik wensen dat het reeds aangestoken werd (Luk. 12:49). Tenslotte is het onder de gedaante van tongen aangeduid als van vuur, dat de Heilige Geest neerdaalde over de leerlingen op de morgen van Pinksteren en hen vervulde van de Heilige Geest. De geestelijke traditie zal dit symbool van vuur aannemen als een van de meest expressieve van de werking van de Heilige Geest. “Blust den Geest niet uit”. (1 Tes. 5:19).

Wat te zeggen van het vuur dat hele landen verwoest door enorme branden? Is dat niet het bewijs dat dit weldadig element, want het zet om en verwarmt ons; is het niet het bewijs dat we tegen God gezondigd hebben daar dit element schrikwekkend wordt en zich tegen ons keert om alles te vernielen om alles te zuiveren? De wind is ook een symbool van de Heilige Geest. Het woord van de Heer en zijn adem zijn het begin van het zijn en van het leven van ieder schepsel. “Aan de Heilige Geest komt het toe de schepping te besturen, te heiligen en te bezielen, want Hij is God, een in wezen met de Vader en de Zoon”. De mensen van onze tijd zoeken door verfoeilijke wetten het leven op alle manieren te doden, abortus, de pil voor de volgende dag, contraceptie, enz. Dan wordt deze zachte levengevende bries van de Heilige Geest een tornado, een verwoestende cycloon… Nog een bewijs, zo er behoefte aan was, dat onze wereld de Tien Geboden niet gehoorzaamt…

De duif, een ander symbool van de Heilige Geest. Op het einde van de zondvloed (waarvan de symboliek op het doopsel betrekking heeft), komt de duif die door Noach losgelaten is terug, een frisse olijftak in de bek, teken dat de aarde opnieuw bewoonbaar is. Wanneer Christus uit het water van het doopsel opstijgt, daalt de Heilige Geest, in de gedaante van een duif, op hem neer en blijft er. De Geest daalt neer en rust uit in het gezuiverde hart van de gedoopten… Men kan in Psalm 68, vers 14 lezen: “de vleugels van de duif zijn bekleed met zilver, en zijn veren met een glans van groen-goud…” De heilige Meliton van Sardes ziet in de twee vleugels van de duif, de twee testamenten van de wet. De overweging van de Bijbel (oude en nieuwe testament) is voor ons christenen kostbaarder dan goud en zilver. Hoeveel gelovigen zijn er in onze dagen die zich iedere dag voeden met het Woord van God, ons werkelijk dagelijks brood, evenals de Eucharistie?