De vonkenregen of vuur vanuit de hemel

Het visioen verloopt ongeveer als volgt: Het is een mooie zomerdag, de hemel is zonder wolken. Het is vrijwel windstil. De mensen – hier in werkelijkheid in een dorp bijeen staande – kijken duidelijk ongerust, en alsof zij iets verwachten, in de richting van de zon, die zich eensklaps langzaam begint te verduisteren. Het proces van de verduistering moet, aan de stand van de zon te oordelen, ongeveer om tien uur voor de middag – bedoeld wordt de gewone tijd, niet de zomertijd – beginnen, hoogstens een half uur vroeger of later, en duurt tot ongeveer 11 uur.

Terwijl de zon langzamerhand steeds zwakker gaat schijnen, wordt het op aarde steeds schemeriger. De verduistering van de zon geschiedt echter niet zoals bij een gebruikelijke zonsverduistering, alwaar zich vaste hemellichamen voor de zon schuiven, maar men heeft de indruk, dat de zon als het ware door een nevel wordt bedekt, die zich weliswaar in de wereldruimte, ver buiten de aardatmosfeer moet bevinden, want in de lucht, de eigenlijke atmosfeer, van de aarde is het zicht helder. De zonnestralen moeten in toenemende mate ergens doorheen dringen, wat de indruk geeft, alsof de zon zich langzaam verwijdert.

Terwijl de hemel alsmaar donkerder wordt, komen er aan het firmament, langzaamaan, eerst weinig, daarna steeds meer sterren voor de dag. Zij zijn vooral zichtbaar in het Westen, later ook in het Noorden. In Oostelijke richting, en ook daar aan de Zuidelijke hemel, waar tot het laatst toe de zon aan de hemel heeft gestaan, daar ziet men geen enkele ster. In dat gedeelte van de hemel alwaar de sterren het duidelijkst zichtbaar zijn, kan men toch tenminste enige sterrenbeelden herkennen. Vooral Orion, dan de Voerman of Wagenmenner of Auriga, en tenslotte de Grote Beer. De Grote Beer – een van de bekendste sterren beelden – is echter wat zwakker te zien. Noord-Oostelijk van de Grote Beer zijn er bijna geen sterrenbeelden meer zichtbaar, dit sterrenbeeld vormt de grens van de groep sterren, die op dat ogenblik waarneembaar zijn.

Orion staat – van het zenith uit gezien – in de richting van het West-Zuid-Westen, de Grote Beer, die vlak bij het zenith staat, wijst met zijn disselboom naar het Oost-Noord-Oosten, en tussen die beide in staat, vrijwel precies boven het waarnemingspunt, de Voerman in het zenith. Men ziet alle drie deze sterrenbeelden helder en duidelijk, maar de maan ziet men niet. Het is op dat ogenblik ongeveer even donker als in een gewone nacht met een heldere sterrenhemel. Men kan de grond nog zien, maar normaal schrift kan men nauwelijks meer lezen.

Vervolgens lossen de sterrenbeelden op, en wel sneller dan zij in beeld zijn gekomen. Een tijdje blijft het nog donker, of minstens schemerig. Dan wordt het weer wat lichter. Het licht is echter tamelijk diffuus, het is beslist geen zonlicht. Nu verschijnen er in het Oosten aan de hemel massa’s witte punten. Tussen het verdwijnen van de sterren en het opduiken van deze punten verlopen slechts een paar minuten. De toeschouwers worden nu opgewonden en kijken tamelijk ongerust in de richting van dit verschijnsel. Een kind roept: “Kijk, de sterren.” Maar men voegt het toe: “Dat zijn geen sterren.”

Het ziet er meer uit als een soort gloeiende regen, die van Oost-Noord-Oost naar West-Zuid-West trekt, met grote snelheid, en die zoals een hagelbui op de aarde neerkomt. De gloed volgt een klassieke ballistische kromme, en treft de grond vrijwel loodrecht. De gloeiende deeltjes volgen tijdens het laatste gedeelte van hun vlucht geen geheel rechte baan meer. Zij tuimelen wat en wijken zijdelings uit, waardoor hun banen niet meer mooi evenwijdig verlopen en zich dikwijls onder tamelijk scherpe hoeken kruisen.

De gloeiende deeltjes gloeien eerst witachtig, verkleuren weliswaar tijdens hun vlucht over geelachtig naar rood. Veel deeltjes doven uit alvorens de grond te raken. Logischerwijs vallen ze in het Oosten het eerst op de grond, dan op onze standplaats, en ontelbare deeltjes vliegen verder over ons heen en komen ergens in het Westen tot Zuid-Westen neer. Uiterst grote dichtheden komen niet voor, de onderlinge afstand is van 50 tot 100 meter. Zij vliegen vrijwel geluidloos voorbij.

Het moet dus wel – wellicht met enige zeldzame uitzonderingen – gaan om zeer kleine voorwerpen. Op het moment, dat zij met de aarde botsen hebben de deeltjes de grootte van stofdeeltjes of zandkorrels, enkele zijn zo groot als kleinsoortige steenslag (kift). De toeschouwers zoeken geen dekking en zijn klaarblijkelijk niet bang getroffen te worden. Zij staan voor het merendeel in het vrije veld of de open ruimte zonder enige beschutting. Het tijdsbestek tussen het eerste verschijnen van de vonkenregen aan de Noord-Oostelijke hemel en het eerste treffen van de deeltjes op de grond, bedraagt seconden tot hoogstens enkele minuten.

Ten laatste kort na het neerkomen van de gloeiende deeltjes is het alweer zo helder, dat men de omgeving tamelijk nauwkeurig kan onderscheiden. Men ziet hier en daar aparte, maar de grond bedekkende brandhaarden. Of al vanaf het moment, dat de vonkenregen begint neer te komen, of ten laatste bij het opflakkeren van de brandhaarden, steekt er uit het Oosten een stormachtige wind op, welke de aparte vuurnesten aanwakkert, het vuur voor zich uit drijft, en zodoende voor een flinke verspreiding zorgt.

In ieder geval worden daardoor alle nuttige maatregelen om de vuren te blussen buitengewoon bemoeilijkt. Daar het op zeer veel plaatsen tegelijkertijd brandt, is de brandweer hopeloos overbelast. Bovendien geschiedde alles volkomen onverwacht. Overigens komt de brandweer in het visioen niet zelf in beeld. Men mag echter gerust aannemen, dat de inzet van de brandweer elders voldoende is.

Het gras brandt, de velden staan in brand, en ook agrarische bouwsels en gebouwen branden. Men mag zeker aannemen, dat er op andere plaatsen ook woningen, openbare gebouwen en fabrieken in vlammen op zullen gaan, als deze tenminste gedeeltelijk uit brandbaar materiaal bestaan. Na al de pogingen om de vuren te doven, die – in dit enkele en bijzondere geval – niet veel hebben uitgehaald, sterven de vuren langzaam uit.

Enige aanpalende gebouwen zijn tot op de fundaties afgebrand. Woningen zijn echter, op de plaats van het visioen, gespaard gebleven. Voor zover er een overzicht over andere gebieden mogelijk is vanaf het standpunt op de plaats, waar het visioen zich afspeelt, ziet men hier en daar dunnen rookpluimen opstijgen. Zoals de ziener het zag, kwamen deze vooral uit beboste streken.

Hoe laat het dan ongeveer is, kan de ziener maar moeilijk zeggen, want de toeschouwers in het visioen zien op diezelfde dag – voor zover het zicht reikt – de zon niet meer. Toch is – na de brand – de Westelijke hemel lichter dan de Oostelijke, wat naar een tijd na de middag zou verwijzen.

De ziener neemt tenminste eenmaal gedurende deze dag een geluid waar, dat op een ontploffing lijkt; dit gaat gepaard met trillen van de bodem. Dat zou er op kunnen wijzen, dat er hier en daar ook grotere brokken op de grond neerkomen. Dit is echter niet de regel. Echter het geluid alsof er iets ontplofte en ook het trillen van de bodem kunnen onder bepaalde omstandigheden ook door bewegingen van de lucht worden opgeroepen en hebben dan niets van doen met vallende brokstukken. – Gottfried von Werdenberg