De belangstelling voor zenboeddhisme is recentelijk toegenomen vanwege de voordelen voor lichaam en geest. Maar waar gaat het precies over? Het kan moeilijk uit te leggen zijn, aangezien zen niet gebonden is aan de woorden en letters van de soetra's. Maar in dit artikel proberen we dieper te graven in de overtuigingen en praktijken van het zenboeddhisme.

Zen is een van de scholen in het Mahayana-boeddhisme. Het woord Zen is eigenlijk de Japanse uitspraak van het Midden-Chinese woord 禪 (Chan), dat zijn oorsprong vindt in de Indiase beoefening van Dhyana of meditatie.

Als we de geschiedenis van het zenboeddhisme willen onderzoeken, moeten we teruggaan naar de 6e eeuw na Christus. Gedurende die tijd reisde een Indiase monnik genaamd Bodhidharma naar China, en hij werd ontboden door de toenmalige keizer die vragen voor hem had. Er wordt gezegd dat de keizer hem de betekenis van Boeddha's heilige waarheden vroeg en Bodhidharma antwoordde met "Leeg, niets heiligs" terwijl hij verder ging met het verlaten van de rechtbank. Bodhidharma ging toen naar een klooster, ging tegenover een muur zitten en mediteerde negen jaar lang. Er was een monnik die hem zocht, voor hem zorgde en uiteindelijk zijn erfgenaam werd, waardoor de verspreiding van het zenboeddhisme begon. De zesde patriarch, Hui-neng (638-713), wordt beschouwd als de gouden eeuw van zen. De opkomst ervan werd echter stopgezet met de vervolging van het boeddhisme in China in het midden van de 9e eeuw na Christus. Het boeddhisme verscheen voor het eerst in de Japanse Nihon Shoki, een Japanse geschiedenis die The Chronicles of Japan documenteert, in 552. Tijdens de Nara-periode (710-794) werden een aantal opmerkelijke boeddhistische kloosters zoals Todaiji gebouwd in de toenmalige hoofdstad Nara en kregen een sterke politieke greep. Het was tijdens de Kamakura-periode (1185-1333) dat de "Zen-sekte" werd geïntroduceerd vanuit China. Hoewel zen-praktijken iets complexer waren, werd het zenboeddhisme populair onder de leden van de militaire klasse. Tegenwoordig wint het zenboeddhisme meer aan populariteit buiten Japan dan in het land zelf. Het was tijdens de Kamakura-periode (1185-1333) dat de "Zen-sekte" werd geïntroduceerd vanuit China. Hoewel zen-praktijken iets complexer waren, werd het zenboeddhisme populair onder de leden van de militaire klasse. Tegenwoordig wint het zenboeddhisme meer aan populariteit buiten Japan dan in het land zelf. Het was tijdens de Kamakura-periode (1185-1333) dat de "Zen-sekte" werd geïntroduceerd vanuit China. Hoewel zen-praktijken iets complexer waren, werd het zenboeddhisme populair onder de leden van de militaire klasse. Tegenwoordig wint het zenboeddhisme meer aan populariteit buiten Japan dan in het land zelf.

Met de honderden definities uit talloze beschikbare bronnen, wat is eigenlijk de essentie van zenboeddhisme? Men moet begrijpen dat het zenboeddhisme geen theorie of kennis is. Het is geen overtuiging, een canon of een religie; maar het is eerder een praktische ervaring. Zen is niet iets dat je kunt intellectualiseren, het is je persoonlijke ervaring van het hier en nu. Zen maakt zich geen zorgen over het hiernamaals, reïncarnatie of God, het is gericht op dit moment － nu. Bovendien accepteert Zen dat een mens slechts een sterveling is die niet in staat is de onmogelijke vragen van het universum te beantwoorden. De meeste religies gedijen bij het geven van antwoorden op en het verklaren van de grootste mysteries van het leven, en ze werpen ook licht op de vergetelheid. Het zenboeddhisme daarentegen gelooft dat 'grote wijsheid' ligt in het niet hebben van alle antwoorden.

De kern van het zenboeddhisme is zenmeditatie of Zazen, waarbij 座禅 za betekent zitten. Het is in feite een zittende meditatie, waarbij degene die het beoefent in een goede houding verkeert, met de bovenkant van zijn hoofd "de lucht naar beneden duwt", zorgvuldig aandacht schenkend aan de ademhaling, totdat hij volledig alert en aanwezig is. Het einddoel van het zenboeddhisme is om iemands rationele en intellectuele geest uit de mentale lus te halen, zodat hij zijn eigen boeddhanatuur kan realiseren. Het is meditatie zonder rekening te houden met fysieke objecten en andere ankers; gewoon de gedachten laten eb en vloeien zonder enige vorm van weerstand of inmenging. Dit gevoel van gefocust zijn in het heden is de ware essentie van Zazen. Het wordt ondersteund door wetenschappelijk onderzoek dat is bewezen dat Zazen, wanneer het herhaaldelijk wordt beoefend, het herstel van ziekte vergemakkelijkt, en iemands spirituele bronnen versterkt.

Het is belangrijk op te merken dat het zenboeddhisme niet beperkt is tot de tijd die aan meditatie wordt besteed. Het is iets meer dan Zazen. Het wordt beschouwd als een gemoedstoestand die naadloos in het dagelijks leven is verweven. Zenboeddhisme houdt in dat je leeft in het moment, waardoor de rust en productiviteit toenemen. Het is het weggooien van geleerde reacties op de dagelijkse druk van deze moderne samenleving waarin we ons momenteel bevinden en het erkennen van dingen zoals ze zijn. Het is leven in vitale vrijheid, ongebonden, openstaan voor wat er ook komt en mag gaan.