We naderen februari en straks doen de temperaturen volgens de weersvoorspellers een flinke neerwaartse duik. Dus mogen we ze terug verwachten, zoals elk jaar, de vriezeganzen. Je kunt de ganzen vooral gaan bewonderen in de streek van Damme, maar ook de streek rond Vlissegem, Klemskerke is een mooi ganzengebied. De soorten die je het meest ziet zijn de kolgans met de zwarte strepen op de buik en de witte vlek boven de bek en ook de kleine rietgans. Ja, het wordt bibberen in februari en we zullen ze horen en zien, de overvliegende ganzen in lange V-formaties, melodieus roepend, om dan neer te strijken bij groepen van honderden soms duizenden soortgenoten die er al aanwezig zijn. Het is een boeiend en onvergetelijk spektakel dat niemand onberoerd laat!
Een ganse reis
Wanneer de dagen bij ons terug langer worden in februari, begint het te kriebelen bij de ganzen. De lente komt er aan! De kleine rietgans is één van de eerste soorten die met de trek start, dit vaak reeds vanaf midden januari. Er wacht hen een lange reis naar Spitsbergen. Hoewel de broedgebieden van kolganzen in Noord-Rusland pas eind mei sneeuwvrij zijn, vertrekken ze wat later in februari.
Vanzelfsprekend gebeurt de trek nooit in één keer. Wetenschappers schatten dat de eigenlijke vliegtijd voor de kleine rietgans "slechts" zo'n 5 tot 10 dagen per jaar vergt, de resterende weken gebruiken ze om bij te tanken op hun tussenstops. Voor de kleine rietganzen liggen die in Friesland, Denemarken en Noorwegen.
De Oostkustpolder, een thuis voor vriezeganzen
De Oostkustpolder heeft alles in huis als ideale overwinteringsstek voor vriezeganzen na een lange trekvlucht.
· ganzen zijn echte vegetariërs en leven voornamelijk van gras, maar ook van oogstrestanten op aardappel- en bietenvelden
· bovendien zorgt het weidse open polderlandschap met zijn vele slootjes en grachtjes van de polders ervoor dat ganzen al van ver hun vijanden zien naderen waardoor ze op tijd kunnen wegvliegen.
· daarnaast zijn onze winters vrij zacht, vriezeganzen leven immers bij een relatief constante temperatuur: iets boven het vriespunt. Wanneer het echt langdurig gaat vriezen, komen ganzen wel in de problemen (met elfstedentochtweer bij onze noorderburen zullen veel van 'hun' vriezeganzen doorvliegen naar ons, maar uitzonderlijk zelfs ook tot in Frankrijk).
Een ganse dag
Overdag zullen de ganzen vooral grazen. Uit onderzoek blijkt dat ganzen tot 8 uur per dag doorbrengen op de voedselterreinen waarbij ze 80% van de tijd grazen. Daarnaast zie je vriezeganzen ook drinken, waken, andere ganzen wegjagen, hun verenkleed oppoetsen of eventjes slapen.
Hier waak ik
Ganzen leven 's winters in groepen met een familiale en sociale structuur. Ouders, jonge dieren, ... ze blijven allemaal bij elkaar! In zo'n groep is er altijd wel één waakzame vogel met opgerichte kop die de omgeving in de gaten houdt: de wachter. Bij dreigend gevaar (honden, vliegtuigen, een roofvogel maar ook mensen komen over als "gevaar") slaakt zo'n wachter een waarschuwingskreet. Spoedig richten nog meer vogels de kop op. Als het gevaar aanhoudt begint de hele troep te lopen of op te vliegen.
Blijf bij het bekijken van vogels dus op afstand: niet alleen verstoor je hen bij het eten, opvliegen kost veel energie (die ze nodig zullen hebben om de winter door te komen).
Wilde ganzen, fascinerende vogels
Ganzen vormen een onmiskenbaar deel van ons historisch en natuurlijk erfgoed. Grauwe ganzen werden reeds ten tijde van de Egyptenaren gedomesticeerd, ze werden niet enkel gekweekt voor hun vlees maar ze werden ook gebruikt als bewaker (van bvb. het Capitool in het oude Rome). Vriezeganzen vormen tevens één van de weinige 'oernatuurfenomenen' in Vlaanderen, waar in de 21ste eeuw ongerepte natuurgebieden allang niet meer bestaan. Jaarlijks lokt de aanwezigheid van vriezeganzen dan ook vele "toeristen" naar de Oostkustpolder.
Langs de andere kant hielpen mensen in de loop der jaren ook vaak de vriezeganzen toen landbouwers en monniken eeuwen terug de slikken en schorren inpolderden tot weilanden (dit ging dan wel ten koste van echte kustgebonden vogels).
Toch is de relatie tussen mensen en vriezeganzen niet zo onbesproken. Over de hele route werd er eeuwenlang op ganzen gejaagd. Zo'n halve eeuw geleden dreigde dit helemaal mis te lopen en gingen diverse soorten hard achteruit.
Daarom nam de overheid in 1981, op aandringen van natuurbeschermers, het wijze besluit om de ganzen te beschermen en de jacht te sluiten. Ook elders in Europa werd de ganzenjacht beperkt. Hierdoor konden de meeste ganzensoorten zich weer herstellen tot het niveau van het begin van de twintigste eeuw. Maar niet iedereen was hiermee even gelukkig: vooral landbouwers hebben vragen over eventuele ganzenschade op akkers.
Bron: Vriezeganzen en andere wintergasten - Natuurpunt
|
