Gemeente Herent verzusterd met Cahabón & Cobán in Guatemala
Gisteren naar de laatste aflevering gaan kijken van W@=D@. Guatemala
in de CC De Wildeman. Herent
Omdat Herent verzusterd is met Cahabon werd de laatste aflevering in Herent vertoond.
Na de aflevering mochten de aanwezige vragen stellen die soms heel ludiek waren, maar door
Pieter en Dimitri plezierig werden beantwoord. 
 Het was een fijne avond en niet alleen Axel heeft er enorm van genoten, maar ik denk iedereen in de zaal.
Het waren alle vier heel interessante reportages.
Proficiat mannen.
Axel ziet al uit naar de DVD's en het wraplied op CD

Pieter Embrechts

het interview.

http://www.herentinternationaal.be/artikelen/Pieter-interview.doc  

Vanwaar het idee?

Het allereerste idee is gekomen tussen Kristoff (Leue, de broer van Dimitri) en mij. We zijn jeugdvrienden en hebben in dezelfde kleuterklas gezeten. Daarna hebben we elkaar heel lang niet meer gezien. Vanaf ons 18 zijn we terug heel goede vrienden geworden en veel samen op reis geweest. Dat waren altijd fantastische reizen, naar Indonesië, naar India…

Jaren later, als ik toneelschool had gedaan en hij filosofie had gestudeerd, kwam hij op een beetje een verloren moment. Kristoff was op dat moment filosofieles aan het geven, en dat was niet helemaal wat hij wilde doen, dus kwam hij met een idee: “Als we nu eens de koppen bij elkaar steken, zodat we iets samen kunnen doen. Gij met het spelen en het schrijven, en ik met mijn beschouwend naar de wereld kijken als filosoof.” We hebben dan wat nagedacht, ook vaak teruggedacht aan onze reizen. We stonden stil bij het feit dat het wel fijn zijn een reisprogramma te maken. Niet alleen om persoonlijk nog eens een avontuur mee te maken, maar ook om een soort wereld te openen voor het publiek.

Dat was juist de periode dat de poolreizigers op TV was. Dat was niet echt wat we wilden doen, gewoon pur-sang reisprogramma’s, dat bestaat al zoveel. Dan kwamen we op het idee  om iets te maken over andere culturen. Het leek ons op een of andere manier zinvoller om dat voor jongeren te maken, met een beetje het idee in het achterhoofd dat volwassenen vaak hun gedacht al hebben opgemaakt over iets, en jongeren eigenlijk opener staan voor van alles en nog wat. Ze staan nieuwer en jonger in wereld.

Maar dan, als we er verder over nadachten werd het duidelijk dat we het dan inhoudelijk moesten kunnen sturen. Het zou dus meer zijn dan gewoon ons volgen met een camera, en wat we tegenkomen, dat is het. We wilden ook echt kunnen zien waar we het over wilden hebben. Dan beseften we al snel dat dit fictie wordt. Vanaf het moment dat je iets zo hard gaat sturen, en je wilt ook nog eens bepalen wat er gezegd wordt, dan maak je eigenlijk fictie, dan moet je het gaan scripten. Het aanvankelijk idee was om met twee te gaan, Kristoff en ik, maar we dan bedachten we dat we echt wel acteurs nodig hadden, die kunnen spelen. Dan is al heel snel het woord “Dimitri Leue” gevallen. Die hebben we er onmiddellijk bijgevraagd, in eerste instantie om er mee over na te denken. Dat waren vooral wilde fantasieën. Je kan naar een andere cultuur gaan maar je weegt die toch altijd af met wie dat je zelf bent. Dus eigenlijk is dat bijna een soort van oneerlijk vergelijk. Je ziet jezelf al bijna als “de normaliteit”. Wat natuurlijk in onze wereld ook zo is. We dachten, het is voor jongeren, dus alles kan, misschien moeten we het dan als een soort van Kikiwiki’s uit een jommekesboek, straight out of space, met een bol ergens neerdalen, en dat alles raar is, dat het leven van de mensen in Deurne raar zou zijn, en de Malinezen en de Maya’s in de bergen. Dat alles nieuw is. Dat was dus het idee, maar het zou dan ook weer heel raar zijn en ook heel erg veel kosten om overal met een spaceship te landen. We hebben er echt aan gedacht, het zóu wel leuk zijn om overal zo iiiioew zjioef (doet een ruimteschip na) kriiiieep deur open en dan twee kikiwiki’s, twee rare aliens die eruit komen en die de wereld gaan verkennen. Dat hebben we dan toch maar niet gedaan.

Toen kwam het idee van een test te maken, voor onszelf, dus hebben we eerst wat testjes hier in Antwerpen gedraaid. Dan schreven we één aflevering van 25 minuten. We hadden toen al het concept van Bompa Cadeau, een wereldreiziger die altijd geschenken gaf, maar die voor de rest voor ons een soort van vreemde was en die dan een soort van laatste geschenk gaf met al die dozen. Dit is ook een beetje geënt op het boek van Paul Auster, Moonpalace. Dat begint met een jongen, Philias Fog, die van zijn grootvader allemaal kartonnen dozen erft vol met alle boeken die zijn opa ooit heeft gehad. Dus hij dacht, als ik nu al die boeken lees, dan heb ik in mijn hoofd alle verhalen die mijn grootvader ook had. Dat idee indachtig dachten we, als we datzelfde nu eens met voorwerpen zouden doen, die een wortel hebben in een cultuur, dan heb je hetzelfde effect. En door te laten zien dat er een berg dozen staan en je opent er maar 4, dan laat je zien dat wij naar 4 culturen gaan, maar er zijn er nog honderden waar we het niet hebben over gehad.

Dat was zo’n beetje het initieel idee, en daar hebben we een eerste aflevering over India op geschreven. We riepen een cameraman en een fixer (de persoon die alles moet regelen op zo’n reis) erbij en we zijn drie weken gaan filmen. Enkel de cameraman en de fixer werden betaald. Deze opnames hebben we laten monteren door de filmer, Ralph Demesmaeker, en dat zijn we gaan voorstellen op de VRT. Die schrokken zich echt een bult. Normaal gaat alles daar met oneindig veel dossiers en op voorhand onderzoeken of het wel gaat werken. Nu kwamen er gewoon drie kerels met een videocassette die zeiden: “zet dat maar eens op.” Ze waren erg geschrokken maar ze vonden het ook echt goed. En eigenlijk is dat aflevering 1 van India zoals ze gebleven is. De eerlijkheid gebied me wel te zeggen dat we aflevering twee, drie en vier gewoon ter plaatse hebben verzonnen. Dat was leuk, maar dat waren ook mindere afleveringen. Het was voor ons ook een test om te zien wat we gingen doen. Dan zijn we ook redelijk snel te weten gekomen dat het niet voldoende is dat Dimitri en ik onszelf en oprecht geïnteresseerd zijn. Van onszelf zijn we, of althans ik, niet zó druk als op TV –gelukkig- dus dat zijn echt figuurtjes geworden, de denker en de doener. De ene zet de andere aan, en het weerkerende effect van een slimme en een domme, een dikke en een dunne, gewoon een duo is altijd handig, daar kan je veel informatie meer communiceren. Maar daar werd duidelijk dat we bijvoorbeeld bij een aflevering met Indische vrouwen uren konden luisteren naar hun verhalen. Maar ja, wij stelden de vragen in het Engels, zij antwoordden in het Engels, het is een programma voor jongeren vanaf 8 jaar en we wilden niet met ondertitels werken dus daar konden we helemaal niets mee doen. Ook de schwung was helemaal uit de reeks. Dus toen het vast stond dat we het mochten maken hebben we besloten rigoureus voor personages te gaan, en daar hebben we ook altijd in gedacht en in geschreven.  Dit staat soms haaks op wie we zijn maar het is ook echt een fictiereeks.

In het jaar dat daarna volgde heeft Kristoff zijn research gedaan naar de andere culturen waarover hij het wilde hebben en die stelde hij dan aan ons voor. Hij heeft ook een productiehuisje opgericht. Wat niemand wist was dat hij het initiatief had dit helemaal bij zichzelf te houden. In plaats van naar Woestijnvis of Telesaurus of De Mensen of Sylvester Productions te gaan was het voor hem echt “zijn kind”, zijn kans om een soort van nieuw beroepsleven in te gaan, hij wilde het helemaal bij zich houden. Dit heeft ook soms voor problemen gezorgd, het is niet evident je plots de baas te maken in een branche waar je geen ervaring in hebt. Hij heeft het met hart en ziel gedaan, maar hij heeft ook veel moeten leren. Maar wij allemaal, dus dat was ook geen probleem. Het voordeel is, nu bestaat het als volwaardig productiehuis, en ze doen dat goed. Het is nog altijd met een heel klein ploegje en heel veel werk, maar het loopt en het bestaat.

Praktisch ginder

Kristoff maakt een reis om een inhoudelijk voorstel te maken. In Mexico en Guatemala was dat bijvoorbeeld het belang van maïs in hun samenleving en de oorsprong die bij de Maya’s ligt. Hij gaat dan naar daar en spreekt met heel veel mensen om het productioneel mogelijk te maken en afspraken te maken. Hij komt dan terug met een voorstel waarop wij ons scenario uit. En soms, niet altijd, gaat hij nog eens een maand naar daar om dat met al die mensen af te spreken omdat wij bijzonder veel werk hebben . Op een maand draaien wij niet alleen de tv-reeks maar ook al de docu-clips. Dat is enorm veel op heel weinig tijd. Dus dat is echt elke dag van zes uur ‘s morgens tot als het licht uit is. Dat zie je natuurlijk niet in de tv-reeks want daar gaat het er vrolijk en vluchtig aan toe, maar we hebben zeker een zesvoud van wat je ziet gedraaid. Dimitri en ik zijn natuurlijk ook altijd met de theatervoorstellingen bezig. We kunnen dus niet allemaal opvolgen wat er juist gekozen wordt in de montage. Het is een beetje “let go”, we filmen iets maar we kunnen er jammer genoeg niet alles in kiezen. We zouden dat wel doen, dat is natuurlijk veel plezanter. Het is wel met het volle vertrouwen, maar we zouden het liever van a tot z kunnen volgen.

Dus: Kristoff gaat naar daar voorbereiden, we werken dan samen het scenario uit, en daarna gaat hij, of wij samen, om met de mensen waarmee we afgesproken hebben, te gaan werken. Want zeker op die bijzondere plaatsen, zoals het dorp in Gembe, in Mali, een piepklein dorpje, bij de Dogon in Mali, of bij de Maya’s in Nimlahakok, willen de mensen wel weten wat je daar komt doen. Anders voelen ze zich een beetje gebruikt. Er wordt echt altijd veel tijd genomen om helemaal uit de doeken te doen wat de bedoeling is, ze weten ook dat Dimitri en ik gaan spelen, dat ze als realiteit mee verwerkt worden in een fictieverhaal, maar dat we hen nooit slecht willen laten uitkomen, we gaan niet met hen lachen of zo.

Reacties ginder?

Buiten India, want dat was echt een test, was dat altijd heel goed, het waren echt fantastische ontmoetingen. Vaak waren zelfs de ontmoetingen die plaatsvinden als de camera niet draait, veel hartelijker en veel meer zeggend naar mijn gevoel, dan wat er getoond wordt. Maar ja, dat is dan het nadeel van vasthangen aan het fictie verhaaltje. Ik denk eigenlijk dat bijna iedereen van ons zijn hart veel meer ligt in die echte ontmoetingen, dat is veel persoonlijker, veel echter. Maar we weten ook dat het andere functioneel is voor een groter geheel, namelijk uw totaalvertelling die dan ook een ander groter doel dient, het maken van een reeks die hopelijk iets kan betekenen voor heel wat mensen.

We hangen ook heel erg vast aan het draaischema, wat superhectisch is. We kwamen toe, de volgende dag moesten we met Don Domingo (in Guatemala) om 6 uur naar de Milpa gaan proper hakken, tot twee uur ‘s middags, want zo lang duurt dat, en dan doen we ook echt mee. Dat is in beeld misschien 10 seconden, maar we hakken een heel veld mee om. Daarin schuilt natuurlijk ook het verschil van een echte fictiereeks, want dan film je maar een half uurtje, je slaat eens 4 keer met een machete, goed in beeld, en go. Wij deden meestal echt mee. Dat is heel dubbel. Bijvoorbeeld in Taiwan hebben we acht dagen een boeddhistisch ritueel meegemaakt. Dimitri en ik zijn Boeddhistische monniken geworden voor de reeks. We weten dat in de tv-reeks maximaal 5 minuten gebruikt zijn van de acht dagen dat wij er fulltime waren. Soms zaten we drie uurtjes op onze knieën op de grond, ik kan je verzekeren, dan kraakt je rug, dan barsten je knieën, je wordt knettergek want je bent dat niet gewend. Dan denk je in je eigen: het is goed dat we dat allemaal mee investeren maar het is gekkenwerk. We zouden evengoed een half uurtje zijn komen filmen, wat beelden nemen en “bedankt! We hebben wat we nodig hebben!” We hebben dan de keuze genomen dat als we het doen, we het goed doen. Dat was ook de afspraak met die mensen.

Voor ons was het dan ook nog eens moeilijk want onze rollen bestonden er juist in om dan in die rol er eigenlijk ook nog eens grapjes over te maken. Dus op die drie uur dat wij er dan zo zitten, als de camera langskomt, zal Dimitri misschien eens een keertje geeuwen, als mopje, terwijl wij er dan wel echt drie uur zitten, juist om er niet mee te lachen naar die mensen toe. Het is dus soms echt iets heel dubbel geweest, het is niet simpel, een vreemde evenwichtsoefening.

Dit is ook soms de reactie van de mensen hier, er wordt precies met die mensen gelachen.

Ja, dat vind ik ook, en ook wat veel mensen zeggen, dat het veel te veel ‘ons’ is. Maar het was ook een beetje diffuus. Dat was de keuze van Kristoff, het was begonnen als ons als actieve rol als personages, het verhaal ligt bij ons en wat we tegenkomen. Naar mijn gevoel zouden de docu-clips bijna mee in de tv-reeks moeten zitten. Dan vind je niet alleen het plezante, overdreven op ons gefocuste van die reis, maar ook wat je tegenkomt. Dat vind ik persoonlijk interessanter. Veel mensen zeggen: “het is leuk, maar jullie laten wat weinig van de cultuur daar zien.” Maar ze hebben dan de website nog niet bezocht. Voor ons is het eigenlijk altijd heel duidelijk geweest. TV moet de deur open zetten, kom binnen, en dan zijn er de andere media. Maar veel mensen kijken alleen tv.

Voor ons is het project die vier dingen samen en elk medium werkt op een heel andere manier, en dat is ook bedoeling. Ik was er ook heel erg tegen dat het op één zou komen. Het, laten we zeggen, clowneske ervan, is goed voor achtjarigen, voor mij moet dat absoluut niet op één komen. Sterker nog, als ze ons dat op voorhand gezegd, dan hadden we wel iets anders gemaakt. Dat heeft op alle vlakken zijn weerspiegelingen, uit productioneel oogpunt, misschien moesten we dan echt naar de Maya’s en in Mexico met een toeristengroep meegaan.

Wat wil je ermee bereiken bij de jongeren hier?

Heel naïef zetten we gewoon een deur open om naar een andere cultuur te kijken. Bescheiden wel, want soms hoor ik Dimitri of Kristoff zeggen “We willen een cultuur uitleggen.” maar dat vind ik eigenlijk onjuist. We reiken wat dingen aan die prikkelend kunnen werken, die je nieuwsgierigheid kunnen opwekken, maar meer dan mensen een fijne kijk te gunnen is het voor mij eigenlijk niet. Het is geen schoolboek van “en zo leven de Maya’s”, dat is het voor mij echt niet. Ik ben bijvoorbeeld voordat we daar zijn gaan filmen al twee keer een maand gaan rondreizen in India. Ik kan je vertellen dat India ook totaal iets anders is dan wat we daar laten zien. We hebben het over India, maar slechts over een klein stukje. Eigenlijk hebben we het zelfs alleen maar over dat Ganeshabeeld, en onze ontmoeting. Dat is minimaal, maar het kan wel genoeg zijn voor jongeren om daar in de toekomst niet meer afstandelijk op te reageren, om er geen schrik meer van te hebben, zo van “oeeeh die rare weirdo’s, yoga, vreemde toestanden, al die Indiërs.” Ze staan er voor open, en dat vind ik op zich wel een zinvol iets. Dat beoogt het voor mij. Het is “bedoelerig”, maar ook niet. Ik vind dat het in eerste instantie ook gewoon fijn en goed moet zijn.

Ervaring in Nimlahakok

Wat ik heel schoon vond in Nimlahakok -en dat is natuurlijk een heel westerse perceptie- is de totale verering van het bergdal. Dat is niet moeder aarde, maar moeder én vader aarde samen. Zowel het mannelijke als het vrouwelijke, het vruchtbare van de grond wordt daar vereerd. Als je dat op voorhand van hier uit bestudeerd dan denk je “dat zal dan wel” Maar als je daar dan bent en je ziet de bergen en de dalen en je ziet dat een veld niet zoals bij ons bij een boer een plat veld is maar dat de punt van een berg en het diepste dal allemaal veld is, en allemaal zo groen en vruchtbaar, dus overal kan het veld gemaakt worden, dan begin je dat te snappen. Als je ziet dat die mensen echt leven van wat de natuur hen geeft, waar eigenlijk ontzaglijk veel mensen op deze aardbol van leven, dan begrijp je niet alleen die grote dankbaarheid, maar ook dat onvoorstelbaar goddelijke en scheppende voor hen daarin, en heb je een veel groter begrip voor al die rituelen dan als je dat hier van op een afstand bekijkt. Dat doet je natuurlijk ook heel erg nadenken over hoe ver wij zelf allemaal verworden zijn van het leven in contact met die natuur. Ons leven is bijna in geen enkele mate nog gedirigeerd door wat er zich in de natuur afspeelt. We stappen altijd op stenen, we hebben overal kunstmatige verlichting, we zetten het zelf zo warm als we willen, we leven daar gewoon niet mee. Totaal niet. En als je dan daar bent, en in Mali was dat evenzeer zo, dan wordt het leven echt gedirigeerd door de natuur. En wat je dan gegund wordt door de natuur is altijd een geschenk voor die mensen. Als je het leven zo ontbolsterd van al zijn luxe ziet, veel ruwer maar vaak ook veel puurder en heel schoon, laat je dat niet onberoerd, het zet je aan tot denken. Je botst op je eigen wrevel van aan zoveel luxe gewend te zijn. Je hebt ook wel ineens een blik op wat het leven voor andere mensen is. Hoe verworden wij ook zijn, het leven is wat het is. Vandaag geeft onze saxofonist geboorte aan een zoon of een dochter, het leven hier is de normaliteit voor dat kindje. Dat zal ook nooit iets anders kennen, en heeft dus ook geen waardeoordeel van goed of slecht. Het is wel een vaststelling dat er zo’n grote verschillen zijn. Het laat je er heel erg over nadenken en bij stilstaan.

Het is voor ons dan natuurlijk een heel groot geschenk dat we dat allemaal mogen meemaken. Ondanks het feit dat je soms wel met wrevel zit omdat je elke dag om 6 uur moet beginnen en dat dit wel begint op te tellen en ook gewoon omdat het voor ons een bizarre verhouding is tussen dat fictieverhaal en onze persoonlijke ervaring. Dimitri en ik gingen bijvoorbeeld altijd mee eten met Don Santiago en zijn zeven dochters, en we gingen altijd meehelpen in de keuken, we vonden dat leuk. Ik ben geweldig handig in het maken van tortilla’s, en Dimitri totaal niet. Tot grote hilariteit van de vrouwen daar. We hebben ons eigenlijk met die madammen zo goed geamuseerd, gelachen, die lagen op de grond van het lachen. Dat zit nooit ergens in de reeks, terwijl dat wel onze ervaring is. Dat zijn wij dan daar. Het gaat zelfs zo ver dat een kindje dat die week daar geboren is, genoemd is naar Dimitri. Ze wilden ook wel Pieter maar dat kwam te veel voor, want dat kwam van Petrus en dat kenden ze al. Dimitri vonden ze zó raar, omdat dat Russisch was. De dag dat we vertrokken ben ik foto’s gaan nemen in een klein houten barakje met Dimitri en de kleine Dimitri.

Wat ook absurd is, Don Santiago is 43, hij heeft 10 kinderen en 2 kleinkinderen. Maarja, het leven stopt daar ook veel vroeger. Het zijn straffe ervaringen geweest allemaal.

Ben je dan telkens een maand naar daar geweest?

Nee, het is heel versplinterd geweest. Die pilootaflevering van India is heel oud, meer dan twee en half jaar geleden gefilmd. In dat voorbereidende jaar van Kristoff hadden Dimitri en ik nog ander werk. En vanaf daarna zijn we ten eerste begonnen aan de tv-scenario’s en de toneelstukken te schrijven, ploegen beginnen samenstellen. Dan hebben we af toe een reis gemaakt, verspreid over twee jaar. De laatste, Mexico en China zaten redelijk kort op elkaar. Qua timing is dat dan hilarisch, je schrijft aan een scenario, je begint te repeteren met een toneelgroep, naar de première, zondagavond is dan de laatste voorstelling, maandag beginnen aan het tv scenario, drie weken schrijven, hop en vertrekken. Zo is dat eigenlijk al twee jaar en half voor ons.

26-02-2007 om 00:00 geschreven door chris