Veel bouwheren twijfelen of ze al dan niet een kelder laten bouwen onder hun huis. Een kelder is in de eerste plaats interessant als bergruimte of als ondergrondse garage. Tegenwoordig wordt de kelder echter meer en meer als bijkomende leefruimte beschouwd. De stookruimte, de wasplaats, een hobbyruimte, een pingpong- of biljartzaal, een sauna, enz., ze kunnen allemaal ondergebracht worden in een kelder. Hou er rekening mee dat je aan bepaalde van deze vertrekken op dit moment niet meteen een behoefte hebt, maar dat dit later wel tot uiting kan komen, zeker wanneer de kinderen opgroeien.
Deze ruimtes kan je natuurlijk ook op het gelijkvloers onderbrengen. Dat heeft het voordeel dat je hier meer daglicht hebt, dat je geen trappen op en af moet en dat je nooit moet vrezen voor water in je kelder. Anderzijds moet je dan wel een stuk van je tuin afstaan en als je rekening houdt met de grondprijzen van tegenwoordig is dit ook een dure oplossing. Veel hangt natuurlijk af van de grootte van je stuk. Als je een heel ruime bouwgrond hebt, stelt het minder problemen om een bijkomend gedeelte van je tuin af te staan.
Een bijkomend argument voor het bouwen van een kelder is dat de waarde van je woning bij een eventuele latere verkoop aanzienlijk verhoogd wordt.
De basiskostprijs van een kelder wordt soms overschat. Men vergeet dat een kruipkelder vaak al de helft van een echte kelder kost. Nochtans is en blijft het een verloren kruipruimte zodat je voor een relatief kleine meerprijs een aantal extra volwaardige ruimtes kunt gebruiken. Deze kelderruimtes moeten trouwens niet onmiddellijk perfect afgewerkt worden.
1. Kelders opgebouwd uit metselwerk van kalkzandsteen of holle betonblokken
Deze techniek is moeilijk toepasbaar bij hoge grondwaterstand. Voor een goede waterdichting wordt het best een cementering én een speciale behandeling aangebracht aan de buitenziijde van het metselwerk.
Een drainage langs de buitenzijde is ook aan te bevelen. Waterdichtingen langs de binnenzijde van de kelder zijn af te raden daar de muur al verzadigd is van water; ook dienen dergelijke uitvoeringen het best door een gespecialiseerd bedrijf te gebeuren. Koolteren aan de buitenzijde is steeds nodig.
Voordelen: metselwerk en cementering zijn goedkoop en kunnen zelf worden uitgevoerd.
Nadelen: waterdichtheid is een probleem; speciale dichtingstechnieken zijn duur.
2. Kelders met metselwerk in volle stenen
Deze uitvoering is goed, ook voor de waterdichtheid indien er een speciale waterdichte cementering aan de buitenzijde wordt aangebracht. Koolteren aan de buitenzijde is steeds nodig.
Voordelen: bij vakkundige uitvoering door een aannemer kan de waterdichtheid worden verzekerd.
Nadelen: zware blokken, lastig in verwerking, niet goedkoop, speciale waterdichte cementering is noodzakelijk.
3. Kelders in gewapend beton
Goede oplossing op terreinen met minder goede ondergrond en bij aanwezigheid van grondwater. Op basis van speciale bekistingssystemen worden de kelders uitgevoerd met ter plaatse gestort gewapend beton .
Dergelijke kelders vereisen een flinke dosis vakmanschap. Doe dus een beroep op een gerenommeerd bedrijf dat de nodige referenties en kwaliteitsgaranties kan voorleggen.
Kelders in gewapend beton hoeven niet gekoolteerd te worden. Voor dergelijke kelders kan van twee verschillende types van gewapend beton gebruik gemaakt worden: traditioneel gewapend beton (wet wapeningsijzers) of staalvezelbeton (op basis van staalvezels die aan beton worden toegevoegd. Grosso modo kan je stellen dat ze kwalitatief en qua prijs elkaar waard zijn. Staalvezel is duurder in aankoop, maar die meerprijs wordt terugverdiend door de vermindering van het aantal arbeidsuren. Staalvezelwapening zou volgens de voorstanders van dit systeem ook bijkomende voordelen bieden op het vlak van krimp, capillariteit en waterdichtheid.
Voordelen: bij goede uitvoering: waterdichte én gladde wanden snel, duurzaam en sterk
Nadelen: is niet mogelijk om zelf uit te voeren, niet goedkoop voor kleine kelders; hoe groter de kelder, hoe gunstiger de prijs per vierkante meter
4. Prefab betonkelders
Goede oplossing voor kleine kelders. Deze kelders worden geprefabriceerd in de fabriek en worden kant-en-klaar geleverd met behulp van een kraan. Vraag het best een garantieattest van de waterdichtheid op.
Nadelen: beperkt in afmetingen, kan niet als fundering gebruikt worden.
Waterdichtingsmethodes
Prijs is sterk afhankelijk van het grondwaterpeil Hoe hoger de grondwaterstand hoe moeilijker en duurder het is om de kelder waterdicht te maken.
Laag grondwaterpeil (waterspiegel lager dan vloerplaat)
Als de hoogste grondwaterspiegel lager ligt dan de vloerplaat van de kelder, heb je geluk. Dan kan je in principe geen problemen hebben met opstijgend water dat via de keldervloer naar binnen dringt. Je moet wel de keldermuren beschermen tegen sijpelwater, dat vooral na een regenbui in grote hoeveelheden kan optreden. Daarvoor wordt het metselwerk eerst gecementeerd met metselmortel.
Als er een risico op tijdelijk stuwend water of op zettingsscheuren bestaat, is een plastisch bitumenderivaat of een zelfklevend dichtingsmembraan te verkiezen boven vloeibare producten. Het spreekt voor zich dat je bij deze behandeling zeer nauwgezet tewerk moet gaan. En, zoals eerder al vermeld (zie Drainage), is een combinatie van enerzijds een afdichting en anderzijds een goede drainage op het diepste punt van de bouwput de doeltreffendste oplossing.
Een doeltreffende oplossing tegen sijpelwater bieden ook noppenmatten uit polyethyleen. Matten met dubbele noppen en met verticale drainagesleuven genieten de voorkeur omdat alleen deze ook aan de overlappingen een echte waterdichting tegen doorsijpelend water bieden. Matten met gewone noppen zijn daarentegen enkel te beschouwen als bescherming bij het aanaarden.
Als de noppenmat aan de aardzijde voorzien is van een filtervlies, speelt ze de rol van een verticale drainage over de hele oppervlakte van de keldermuur. In combinatie met een ringdrainagesysteem wordt plaatselijk geaccumuleerd drukwater onmiddellijk omgevormd tot onschadelijk zakwater.
Hoog grondwaterpeil (waterspiegel hoger dan vloerplaat)
Als de grondwaterstand wel hoger ligt dan de vloer van je kelder zijn er verschillende methoden om je kelder toch waterdicht te maken. De wanden moeten zo hoog behandeld worden als het hoogste te verwachten grondwaterniveau met daarboven nog een veiligheidsmarge van 20 centimeter. Daarboven volstaat het om de muur af te cementeren en in te smeren met een bitumenderivaat zoals hierboven al omschreven staat.
De producten die voor de waterdichting gebruikt worden, zijn niet zo goedkoop en moeten met de grootste omzichtigheid aangebracht worden. Volg daarom nauwgezet de raadgevingen van de handelaar of de fabrikant als je de waterdichting zelf wil uitvoeren. Een kleine onnauwkeurigheid kan je later veel narigheid bezorgen.
Het voorbereidende werk - zowel bij nieuwbouw als bij oude kelders - is van groot belang voor de werking van deze producten. Alle verfresten, bekistingsoliën, mortelresten en ander vuil moet je zeer grondig verwijderen. Hierbij wordt het afgeraden chemische reinigingsmethoden te gebruiken. De behandeling vereist "gezonde voegen". Als dat niet zo is, zul je de voegen moeten uitkappen en heropvoegen.
Behandeling aan de binnenzijde
De behandeling aan de binnenzijde wordt meer toegepast dan een waterdichting aan de buitenzijde. Het grote voordeel van de behandeling aan de binnenzijde is dat je de waterdichting achteraf kan uitvoeren. Bovendien is het bij deze methode mogelijk om later de muren wat bij te lappen als er toch ergens water naar binnen dringt.
Een nadeel van een behandeling aan de binnenkant is dat je de kelder er nog niet 100 % mee waterdicht krijgt. Er blijft altijd wat porositeit over. Daarom is het van belang dat je voor een goede ventilatie van je kelder zorgt.
Hou er ook rekening mee dat je geen meubels vlak tegen de muur mag zetten, dat je niet zomaar mag schroeven of boren in de muur, en dat deze producten niet met eender welke verfsoort mogen overschilderd worden.
Bij de waterdichting aan de binnenzijde moet vooral veel aandacht besteed worden aan de kimnaad, de aansluiting van de vloer en de wand. Deze voeg wordt het best opengekapt (ongeveer 2 centimeter), gereinigd en opgevuld met een daarvoor bestemd product.
Gepolijste keldervloer
Voor wie veel belang hecht aan het uitzicht van zijn kelder, is een gepolierde of gepolijste vloer het vermelden waard. Deze vloer tref je vooral aan in industriële gebouwen, maar ook bij particuliere huizen wordt deze techniek soms toegepast.
Het gaat hierbij om een procédé waarbij de bovenste paplaag wordt weggewreven als het beton nog niet helemaal uitgehard is. Daar wordt dan een mengsel van cement en kwarts opgestrooid zodat je een bikkelharde, blinkende toplaag krijgt die je bovendien alle kleuren van de regenboog kan meegeven.
