Druk op onderstaande knop om te reageren in mijn forum
Categorieën
Categorieën
Categorieën
Categorieën
Categorieën
Evenementen in de LIMBURGSE WESTHOEK
02-04-2009
KAMPERFOELIE
KAMPERFOELIE
LONICERA
De Kamperfoelie staat onder tal van benamingen bekend, zoals o.m.: geitenblad, boschwinde, haagkers, lieve heershandjes, mammekenskruid, mammekers, mammetjes, mammetjeskruid, suikertjes, tuinling, weeuwtjes, zoegertjes, zuiger, zuigertjes en zwitselbloem. De kamperfoelie behoort tot de familie der Caprilfoliaceae.
Van de paar honderd kamperfoeliesoorten die er bestaan, worden er krap 100 gekweekt, meestal voor sierdoeleinden. Het geslacht komt voor in Europa, Noord Amerika, de Andes en in tropisch Azië. De geslachtsnaam Lonicera is afgeleid van de naam van de 16de eeuwse Duitse botanicus Adam Lonicer. Kamperfoelie is onder te verdelen in een drietal groepen: Groenblijvende heesters, bladverliezende heesters en de klimplanten. Van oudsher geloofde men dat het heerlijk geurende gewas de geesten mild stemden, een boeket kamperfoelie in huis had dan ook onvermijdelijk tot gevolg dat de dochters in het gezin spoedig zouden trouwen. De verrukkelijke geuren van de kamperfoelie maken de lucht soms zwanger van zoetigheid. Zelfs Shakespeare werd erdoor geïnspireerd: Waar slanke sleutelbloemen en knikkende viooltjes groeien onder een sluier van zoete haagkers.... In het 16de eeuwse kruidenboek van de Engelse botanicus en arts John Gerard staat dat "de bloemen in olie gedrenkt in de zon gezet moeten worden. Het aftreksel moet in de huid gewreven worden van door kou bevangen en onderkoelde personen.
OOGST:
Wanneer u bloemen wil drogen, moet ge ze plukken op het moment dat ze open gaan, droog ze dan direct. Als u bloemen voor direct gebruik wil hebben, dan kan u ze elk moment gaan plukken. Het beste moment is deze wanneer de bloemen het lichtst van kleur zijn, voordat de hommels de nectar hebben weggesnoept.
GENEESKRACHTIG:
Kamperfoelie, vooral de wilde, heeft een laxerende en slijmwerking. Kamperfoeliethee is bacteriedodend en urine drijvend. Volgens recent onderzoek heeft de plant een krachtig genezende werking bij dikke darmontstekingen.
WAARSCHUWING:
De bessen zijn giftig. Bij het innemen ervan ontstaan braakneigingen.
ANDER GEBRUIK:
De sterk geurende bloemen zijn welkom in potpourri's en kruidenkussens. Ook kan er parfum van gemaakt worden. Dat is in het verleden op commerciële basis reeds gebeurd, maar het erg zoete parfum vond te weinig aftrek.
De Hop behoort tot de inheemse vogelsoorten en wordt de laatste jaren veelvuldig gekweekt, vooral dan in Duitsland. In de vrije natuur vinden we de Hop nog maar zelden terug, In onze klimatologisch gunstige gebieden vinden we nog maar weinig broedparen. Nu moeten we ook weer niet gaan beweren dat de Hop met uitsterven bedreigd is. Daar hij echt wel van de warmte houdt vinden we hem nog veelvuldig terug in de tropen en de sub-tropische gebieden. Bij ons verloopt de grens van zijn verspreidingsgebied meer naar het noorden toe.
Het HOUDEN in de VOLIERE:
Een paartje hoppen werd in een volière geplaatst van 4 op 2,75 meter.Deze volière was dicht begroeid met ahornstruiken en haagbeuk. Op de bodem werd veengrond aangebracht om de vogels de gelegenheid te geven in zachte grond te peuteren. Als broedgelegenheid werd een holle stam van een appelboom horizontaal bevestigd omdat in de natuur de hoppen graag in zulke holtes broeden.Daarbij werd nog een houtbeton holte aangebracht met een binnendoormeter van 20 cm en een invlieggat van 5,5 cm. Als voedsel gaf men hen het gewone zachtvoer uit de handel plus een mengeling van Quark, hardgekookt ei en beschuit. Dagelijks werden er meelwormen gegeven die over de ganse bodem werden uitgestroois om de hoppen te verplichten op natuurlijke wijze hun voedsel te zoeken want de meelwormen kropen in de grond. Bovendienkregen ze nog nachtvlinders en krekels die in de handel verkrijgbaar zijn. Deze krekels zullen later naast de meelwormen het belangrijkste opfokvoer voor de jongen zijn.
BROEDGEDRAG:
Het wennen aan de volière geschiedde zonder problemen. In de eerste week van april begon het mannetje te roepen terwijl hij zich erg interesseerde in de broedholen. Beide holen werden onderzocht, het houtbetonblok ddor het mannetje en de andere door het popje dat steeds in het hol aan het takken ging. Ter ondersteuning werden nog vermolmde boomstukken in het hol aangebracht die dan door het hakken verkleind werden waarna ze door het vlieggat buiten geworpen werden. Tijdens de laatste dagen van april probeerde het mannetje voor het eerst het popje te voeren met krekels. Dit lukte echter niet zo goed, telkens hij het popje benderde vloog ze weg. Dit veranderde begin mei, nu liet het popje zich voeren zodra het mannetje een zekere rollende en welklinkende voederroep liet horen. Het popje bleef nu ook langer en vaker in één der broedholen. In de tweede week van mei begonnen de kopulaties die meerdere dagen na elkaar te zien waren en voorafgegaan werden door een voederceremonie, daarbij stak het mannetje een krekel of een meelworm in de keel van het popje. Dit deed hij tiental keren na mekaar zonder echter de pop te voeren. Het paren gebeurde meestal op de grond zonder dat het mannetje de kopveren van het popje vastnam in tegenstelling tot andere vogels waar dit wel het geval is. Op 12 mei werd het eerste ei gelegd en weliswaar in het houtbetonnen blok, nu wisten we zeker dat deze blok hun voorkeur had gekregen.
Vanaf het eerste ei bleef het popje voortdurend in de broedholte en ze verliet deze nog allen om zich te ontlasten. In totaal werden 8 eieren gelegd. Vermits het poje vanaf het eerste ei begint te broeden kwamen de jongen dan ook uit met telkens één dag tussenpauze. Het broeden duurde 15 dagen en slechts nadat het laatste jong was uitgekomen begon het popje zelf voedsel te halen. Bij het voederen werd altijd maar één stukje overgebracht, hetzij een krekel of één meelworm. De krekels werden in het begin eerst gedood door ze op de grond te leggen en ze dan te behameren met hun bek, soms werden ook de poten van de krekels verwijderd. Bij de vlinders werden de vleugels steeds verwijderd. Wanneer de hoppen merken dat er nog meelwormen in de grond zaten, werden deze eerst gezocht om te voeren, ook wanneer ze in hun eetbakje nog voldoende meelwormen voorradig waren, ze hebben ze het liefst wanneer ze het voedsel zelf uit de bodem kunnen peuteren.
Wanneer we nu het nestblok openden vloog het popje niet naar buiten maar begaf zich naar de achterkant, de jongen echter klapten de staart omhoog en stelden zich in schietpositie, waarbij ze duidelijk op de indringer mikten, er kwam echter maar een ontlasting wanneer ze werkelijk aangeraakt worden.
Jarenlang dacht men dat de stank die uit het broedhol van een hop komt, te wijten was aan deze bevredigingsstraal. Het was slechts in 1946 dat de Zwitserse onderzoeker Dr Sutter ontdekte dat die ontlastingsstraal reukloos was. De stank is te wijten aan de stuitklier waarvan een druppel wordt afgescheiden maar niet verspreid wordt. Naast het afweren met een straal uitwerpselen of afscheiding van de stuitklier kunnen jonge hoppen ook bliksemsnel de kop naar boven steken en met de bek kloppen. Ze kunnen eveneens sissen en met hun beide vleugels klappen uitdelen. De jongen blijven 23 à 34 dagen in het nest en het is telkensde tweede oudste die eerst uitvliegt. Na het uitvliegen zijn ze snel volledig bekwaam om te vliegen. Na zes dagen begonnen de jongen in de grond te scharrelen om meelwormen te bemachtigen. Als de ouders opgewonden waren hoorde men steeds een gekrijs dat ofwel krachtig en laangdurig was ofwel uit meerdere korte kreten na elkaar bestond. Het kweken met de hop is wel niet zo erg moeilijk, maar tegen de stank moet je wel kunnen. Niet tegenstaande is het wel de moeite om er eens aan te geginnen.
Ook bekend als hoppe, hommel, wilde hop, oppe, wilde, wiensel of hoathoep. Deze plant behoort tot de familie der Cannabaceae. Hop is inheems in grote delen van Noord Europa. Ook in ons land groeit deze plant algemeen in lichte bossen en in struweel. De Hopplant heeft wel enkele vraagtekens achter zijn naam staan in verband met de teelt maar is wel een belanrijke plant voor de bierbrouwers. Het centrum van de hopteelt in België is gelegen in de streek rond Poperingen en omstreken.
Het gewas wordt commercieel geteelt in Europa en Chili. Hop is een tweehuizige plant. Dat betekent dat er vrouwelijke en mannelijke planten zijn. De vrouwelijke bloemen vormen de zogenaamde hopbellen en zijn van belang voor de bierbereiding. Het is niet goed als er zaad in de bellen aanwezig is, omdat dit het bier een ongewenste smaak geeft. Daarom bestaat er in België een wettelijke bepaling die het verbiedt om mannelijke planten te telen. België is nl. één van de belangrijkste hopproducenten . In de 1ste eeuw na Christus gebruikten de Romeinen hop als populaire tuinplant en als groente. De jonge scheuten werden als asperges klaargemaakt. Pas in de 9de eeuw ontstonden er grootschalige hopkwekerijen. Duitse monniken begonnen hiermee. In september worden de hopbellen geoogst. Bij het drogen vallen de gele harsklieren van de bloembekleedsels af. Zij bevatten het hopmeel, dat aan het bier wordt toegevoegd. Als artsenij gewas is hop zo mogelijk nog langer in gebruik dan als culinaire plant. Indianen uit Noord Amerika gebruikten het gewas tegen slapeloosheid en tegen de pijn. In Europa werden hopextracten aanbevolen tegen pijn, huidinfecties en geelzucht. Met name, de bloemen zijn goed tegen slapeloosheid.
Humulus lupulus als hopplant:
Hop is een volledig winterharde klimplant, de plant kan uitgroeien tot hoogtes van 10 meter en meer. Ze hebben slingerende stengels met een ruwe beharing en groeien rond stengels en takken van andere planten zoals de veldesdoorn, liguster en de meidoorn. Zoals reeds gezegd zijn er mannelijke en vrouwelijke planten. De bloeitijd is juli - augustus. Mannelijke hop heeft clusters meeldraden als bloemen, vrouwelijke hop vormt schijnaren van stamperbloemen die die hangende trossen "hopbellen" vormen. De kleine vrouwelijke bloemen ziten namelijk verstopt achter schubachtige blaadjes die een dennenappel achtige schijnaar vormen. De schubben worden perkamentachtig als de vruchten rijp zijn. In de winter sterft de plant bovengronds, volledig af.
OOGST:
Snijd de jonge scheuten in de lente. Pluk jonge bladeren naar behoefte op elk gewenst moment. Pluk mannelijke bloemen naar behoefte en de vrouwelijke liefst in de Herfst. Droog ze maar gebruik ze pas een paar maanden later, de smaak is anders niet goed.
ANDER GEBRUIK:
Van het blad wordt bruine verf gemaakt. Hop groeit snel en vormt een weelde aan bladgroen. De plant kan vrij snel lelijke muren bedekken. Dat is echter een erg tijdelijke oplossing omdat hop in de winter zal afsterven.
WAARSCHUWING:
Wees voorzichtig met het aanraken van hop. Het kan huidirritaties en allergie veroorzaken. Het stuifmeel van de mannelijke bloemen is daar de oorzaak van.
GENEESKRACHTIG:
Hop is een opwekkend kruid, is urinedrijvend en is goed tegen pijn en kramp. Uitwendig wordt hop gebruikt tegen huidinfecties, eczeem, herpes en zweren. Hopthee werkt kalmerend, vooral in combinatie met valeriaan. Dezelfde combinatie is goed voor de behandeling van verkoudheden. De thee werkt ook goed tegen spanning, angst en irritatie. Koude hopthee, een uur voor de maaltijd gedronken, is uitstekend voor de spijsvertering.
Onlangs is wetenschappelijk aangetoond dat hopextract de melkproductie van jonge moeders stimuleert. Van gedroogde hopbellen kunt u slaapkussentjes maken. Sprenkel er wat alcohol over heen en u zinkt onmiddellijk weg in een goede slaaptoestand.
De BLAUWE REIGER is niet alleen de grootste, maar ook veruit de bekendste vertegenwoordiger van de echt talrijke familie der reigerachtigen. In de visserskringen is hij vooral bekend onder de naam "visreiger" en heeft hij van oudsher de reputatie een vissersvijand te zijn, waardoor hij in vroegere tijden onverbiddelijk achtervolgd werd. Nochtans is de Blauwe Reiger een nog niet al te zeldzame watervogel die mede het karakter bepaalt van rivierlandschappen en binnenzeeën van ons land.
Deze vogel, bijna zo groot als een ooievaar, die met zijn lange steltpoten en zijn lange, smalle hals alleszins groter lijkt dan hij in werkelijkheid is, zij wegen netto amper 1,5 kgr. Zijn uiterlijk kan zelfs een leek doen denken aan een ooievaar. Zulke vergissing is vooral in de vlucht niet mogelijk, vermits zijn vliegbeeld totaal anders is dan die van de ooievaar. Terwijl de ooievaar met lange, gestrekte hals over grote streken zonder vleugelslagen zweeft, vliegr de Blauwe Reiger met een tussen de schouders getrokkenS-hals met zware en wijde vleugelslagen zich voort beweegt.
De Blauwe Reiger is een waarlijk prachtige vogel, waarbij de zwarte vleugels schril aftekenen tegen het grijsblauwe gevederte. Enkel de wat fellere voorzijde van de hals en kropstreek sieren de zwarte flankverken, die bij oudere vogels sterker, bij jongere zwakker afgetekend zijn. Langs weerszijden van het hoofd vertrekt aan het oog een brede zwarte streep naar de nek, waar twee of drie lange, maar smalle, eveneens diepzwarte veren een neerhangende kuif vormen. De verhoudingsgewijze lange,dolkachtige snavel is geelgrijs tot beenkleurig, terwijl de lange steltpoten bruinachtig gekleurd zijn.
De verspreiding van de Blauwe Reiger strekt zich uit zover hij in stromen of stilstaand water waarborgen vindt voor zijn voedselvoorzieningen. Hier nestelt hij soms met honderd of meer vogels in zogenaamde reigerkolonies, waar de dikwijls omvangrijke reigerhorsten dicht bij elkaar staan, in de kruinen van hoge bomen. Voor zover deze bomen hoog genoeg zijn, staan in elke boom meestal wel meerdere nesten. Hun nesten gebruiken ze jaar nan jaar opnieuw na een grondige schoonmaakbeurt en wat verbouwingswerkjes. Die verbouwingen zijn echt noodzakelijk, omdat de takken die de horst dragen sterk aangevreten worden door de inbijtende zure uitwerpselen van de reigers, zodoende sterven deze takken snel af. Ook het gras enstruikgewas onder de reigerskolonie sterft af door de zure reigerdrek.
Daar een deel van de reigers in augustus de reis naar het zuiden aanvangt, die ze meestal in Zuidelijke richting naar Noord Afrika voeren en het andere deel, meestal de oudere reigers, in september hun aftocht blazen, liggen de woonplaatsen er in de Herfst er maar verlaten bij. In april komen de eerste mannetjes weer terug in hun vertrouwde broedplaatsen aan. Kort nadien begint de paring, d.w.z. dat ze een huwelijk afsluiten voor één jaar. Hun legsel bestaat uit 3 tot 5 blauwgroene eieren die door beide geslachten, vanaf het eerste ei bebroedt worden. De broedduur bedraagt 25 à 28 dagen. Ook bij het grootbrengen van de jongen helpen beide ouders. De jongen worden aanvankelijk uit de krop gevoerd. Later wordt het voedsel op de nestrand uitgebraakt, waarna de jongen dit zelf tot zich nemen. Omdat bij deze voederwijze vele brokken, vooral vis, op de grond terecht komt en er verrot, verspreiden deze, samen met de uitwerpselen, de typische stank van een reigerkolonie. Na 6 à 7 weken zijn de jongen bekwaam om het nest te verlaten.
Daar de Blauwe Reiger, net als de ooievaar en de kraanvogel, "staande" slapen, bezitten zij een speciaal scharnier in de knie, om het dooreen knikken te voorkomen. Dit scharnier sluit automatisch bij de slaaphouding.
De voeding van de Blauwe Reiger bestaat uit kleine vissen, kikkers en waterinsecten. Dat de reiger zich uitsluitend met vis voert, zoals dikwijls wordt beweerd, is helemaal niet waar omdat slecht de jongenuitsluitend met vis gevoerd worden. Buiten de broedtijd houdt de reiger zich meestal op langs de oevers van stromen, waar zij zich voeden met mollen, veldmuizen, sprinkhanen, kevers en andere insecten. Hieruit komen dan de braakballen zoals bij de uilen omdat stoffen zoals haren en vezels niet te verteren zijn.
De Blauwe Reiger werd niet altijd even genadeloos achtervolgd, in tegendeel, in de middeleeuwen, als aan de vorstenhoven en bij de ridders, toen de valkenjacht een hoge bloei kende, werden zij altijd gespaard en beschermd, d.w.z. ze werden wel bejaagd maar zeker niet gedood. Daar de reigerjacht met de slechtvalken of met de kostbare IJsland- of Giervalken bij de ridders en hun dames als één van de voornaamste, zoniet de verrukkelijkste jachtsoort betrof, temeer daar het luchtgevecht tussen valken en de zich verwerende reigers een opwindend en spannend schouwspel was. Hoe hoog men de reigersjacht toen schatte bewijst het feit dat men de "gevalkte" d.w.z. naar de grond gedwongen reiger, voor zover hij niet ernstig gekwetst was, men hem toen niet doodde en hem terug de vrijheid schonk. Voor hun vrijlating werden ze wel geringd met een wapenring, dit in de hoop om hem nog een tweede keer te kunnen bejagen.
Pas als de valkenjacht niet meer uitgeoefend werd en de kloosters met viskweek en zelfs met vijverhandel begonnen, kreeg de reiger zijn reputatie van visvijand. Toen zijn vele reigerkolonies door het voortdurend afschieten van de jonge reigers vernietigd geworden. Na de nieuwe jachtwet van 1 april 1968 (Duitsland) werd de bekampingsmaatregel zover doorgevoerd, dat noch bij het broeden en grootbrengen, noch de vlugge reigers in hun territorium mochten afgeschoten worden. Hij behoord nu bij ons tot de door de wet beschermde vogels.
De hiena volgende tekst is een creatie van de alom gekende kanariespecialist:
Dhr. Wout van Gilswaarvoor onze dank.
Indien u nog andere vragen hebt over het HOUDEN - KWEKEN en VERZORGENvan uw vogels, ook voor aankondigingen van uw clubactiviteiten, kan u altijd terecht op de web-site van Wout;
Zoals hierboven reeds aangehaald; Geef de Keizer, wat de Keizer toekomt. Hiermee bedoel ik dan, dat ik zeker niet onder de vleugels ga schieten van de man die zich voor 200 % inzet voor de vogelliefhebberij in 't algemeen en de kanariekweek in 't bijzonder. Inderdaad, ik heb het hier over BOU -AOB keurmeester Wout van Gils.
Persoonlijk weet ik maar al te goed hoeveel tijd er aan te pas komt om een degelijk en betrouwbaar artikel te schrijven, een diepgang die door velen niet naar waarde wordt geschat. Behoudens de voorbereidende tijd die sluipt in het opzoekingswerk en de waarheidscontrole die hieraan te pas komt, moet men ook de gave hebben meegekregen om uw bevindingen op een degelijke en ( voor iedereen) verstaanbare manier over te brengen naar de liefhebbers toe. Al deze eigenschappen zijn overvloedig aanwezig in de persoon van Wout van Gils uit Hamont-Achel. Daarom ook zal ik zeker niet overgaan tot een letterlijke overname van zijn artikels, het zou afbreuk doen aan zijn verdiensten en talent.
Ik zal me dus beperken tot een algemeen overzicht voor wat betreft het artikel "Ziekten bij onze vogels". Wens je echter het ganse artikel eens rustig te lezen, dan kan ik u ten stelligste aanraden om eens een bezoekje te brengen aan de web-site van Wout.: http://users.skynet.be/woutvgils/
Al uw vragen krijgen een vakkundige oplossing, zelfs tot in de kleinste details. Ben je uiteindelijk nog niet voldaan, dan kan u nog altijd contact opnemen met Wout, via zijn site. Hij is steeds bereidt om voor eventuele bijkomende vragen, een deskundige uitleg te verschaffen.
SAMENVATTING "ZIEKTEN BIJ ONZE VOGELS"
Wanneer we het hebben over ziektes moeten we steeds in gedachten houden dat PREVENTIE aan de basis moet liggen bij het houden en verzorgen van onze vogels. Krijgen wij toch te maken met ziekteverschijnselen, ga dan zeker nooit ondoordacht te werk met het toedienen van medicatie. Ben je nog leek in het vaststellen van diagnoses en het toedienen van de juiste medicijnen, doe dan zeker een beroep op een erkend dierenarts. Verwaarloos je echter deze raad dan kan dit leiden tot 60 à 70 % sterfgevallen bij uw bestand, erger nog, Al de overlevenden zijn nu wel drager geworden van bewuste ziekte en zullen hun eieren en de eventuele jongen besmetten. Dit kan in vele gevallen de oorzaak zijn van een mislukt kweekseizoen. Denk maar eens aan de BLAUWE STIP, het probleem dat de laatste jaren bij veel liefhebbers de kop opsteekt, dit is haast zeker het gevolg een ondeskundige behandeling. Voor de streek rond Heusden-Zolder kunnen we Dierenarts Pluimers aanbevelen in geval van nood.
PREVENTIE - VOORKOMING van INFECTIEZIEKTEN:
De preventie begint reeds bij de aankoop van nieuwe vogels, en is zeker ook van toepassing bij uw eigen bestand. Een goed vogelliefhebber zal dagelijks zijn vogels goed observeren. Zodoende kan je al heel snel en tijdig ingrijpen indien er wat mis loopt. We zullen er op letten dat de vogel, die op een stok zit, er rustig bij zit, wanneer de vogel bij het ademhalen, de staart gelijktijdig op en neer wipt is dit zeker geen goed voorteken, deze vogel heeft een infectie van de luchtwegen. Blaas deze vogel maar eens op en bekijk de onderbuik maar eens, of hou de vogel eens aan het oor, u kan de schade dan duidelijk horen door het piepen van de ademhaling. Zulke vogels zijn dringend aan een degelijke verzorging toe. Ook de helderheid van de ogen verraden erg veel over de conditie van de vogel. Bij vogels met recessief wit factor zijn tranende ogen en erg blauw geworden hoorndelen een vaag teken aan de wand en een opvallend teken dat de vogel iets mankeert.
Wat doen we met zieke vogels? Zonder de zieke vogel af van de rest of plaats hem in een ziekenkooi.- Leg op de bodem een stuk krantenpapier of een plaatje om de uitwerpselen op te vangen voor controle. Zijn deze normaal? - te groen van kleur - te wit of te waterig, hier kan je al een eerste conclusie uit trekken. Noteer duidelijk alle afwijkingen vooraleer je een veearts of een ervaren liefhebber raadpleegt. Zowel de veearts als uzelf kan er wat uit leren. Doe dezelfde handelingen, zoals hierboven omschreven ook altijd wanneer u een vogel gaat kopen of ruilen.
Enkele grondregels ter voorkoming van zieke vogels: Zoals men steeds zegt: "Voorkomen is beter dan genezen", dit is zeker vantoepassing in de vogelliefhebberij. Hier verwijzen wij in de eerste plaats naar de juiste voeding en de correcte verzorging op hygiënisch vlak, hierover bestaat er een overvloed aan artikels die aangeven hoe het moet. Iedere vogelliefhebber zou toch moeten weten hoe hij hiermee moet omgaan. De eerste problemen ter voorkoming van ziekten zijn hiermee al overwonnen. De voornaamste vogelziekten behoren tot de groep der infectie ziekten. Dit zijn besmettingen door microscopisch kleine diertjes o.a. bacteriën, virussen en eencellige schimmels. Hiertegen gebruikt men in hoofdzaal de zogenaamde antibiotica.
Let op bij aankoop van nieuwe vogelsen plaats de aangekochte vogels altijd enkele weken in de zogenaamde Quarantaine, hou in deze periode de vogel goed in de gaten en let erop of ze alles wel eten en/of drinken. Hou de stand van de ogen in 't oog en de bewegingen van de staart. Na zowat 2 weken kan de vogel bij de rest geplaatst worden, indien alles normaal verloopt natuurlijk. Let vooral ook op vogels die van een tentoonstelling komen, zij zijn nl. onderhevig geweest aan de drukke, de temperatuur, andere voeding, kortom, tijdens deze periode gebeurt er van alles zodat de vogels die nog niet goed in conditie, zijn vrij snel aan stress onderhevig zullen worden. Stress is een Engels woord dat leterlijk vertaald, spanning, druk, en overbelasting betekend. Het is in feite een toestand waarbij fysisch en fysiologisch uiterst veel gevraagd wordt van de vogel en waardoor het natuurlijk afweermechanisme verminderd kan worden en dus sneller infecties kan oplopen.
Ook een gevaarlijke periode is de kweektijd, zowel de broedtijd als de periode dat er jongen zijn, jonge vogels hebben nog niet voldoende weerstandskracht en hebben nog geen immunisaties gevormd tegen verschillende infectieziekten. Het zal ook wel duidelijk zijn dat ook de rui een gevaarlijke periode is voor het oplopen van infecties en/of andere ziekten. Heel wat problemen kunnen voorkomen worden door orde en hygiënische netheid in uw vogelverblijf en hier denken we zeker aan een degelijke en regelmatige ontsmetting.
In een volgende aflevering gaan we het achtereenvolgens hebben over:
Ziekten veroorzaakt door VIRUSSEN, - door BACTERIËN - door PROTOZOA - door SCHIMMELZIEKTEN, en tot slot een korte samenvatting over enkele bestrijdingsmiddelen.
De Zwarte Mees is een fraai 12 cm groot vogeltje. De hoofdkleuren zijn zwart,olijfbruin en vuilwit. Deze kleuren zijn als volgt verdeeld, de onderzijde is witachtig en de flanken zijn meer isabelkleurig. De bovenzijde is olijfbruin tot bruinachtig grijs. In de vleugels bemerken we een dubbele witte vleugelstreep. De wangen zijn vuilwit. Onder het bekje zien we een zwarte bef die uitloopt tot op de bovenborst. De kruin is eveneens zwart en dit zwart loopt uit tot achter de oren. In de nek hebben ze een witte nekvlek. De Zwarte Mees is de enige mees met een witte nekvlek. De geslachten zijn gelijk, alhoewel het mannetje een beetje groter lijkt en we soms de vorm van een minuscuul kuifje kunnen onderscheiden.
Juveniele exemplaren hebben een geelachtige nekvlek, wangen en onderdelen. Op het eerste zicht zijnze te verwarren met de koolmezen (Parus m. major) maar ze zijn veel kleiner (3 cm) en deze laatste hebben geen witte nekvlek en een zwarte overlangse boord over de buik. Ook is de Zwarte Mees veel schuwer dan de Koolmees.
VOORKOMEN:
In België en Nederlandis de Zwarte Mees een vrij talrijke broedvogel. Volgens de Atlas van Lippens en Wille zouden er respectievelijk zo'n 34 en 30.000paren broeden in onze streken. De Zwarte Mees komt zowat in gans Europa voor, er zijnzelfs 7 ondersoorten bekend. Alleen in het uiterste Noorden van Europa ontbreken ze wel. De in België geboren exemplaren zijn gedeeltelijk trekvogels en standvogels. De grootst bekende afstand van een in België geringde mees bedraagt 480 km. De vogel werd in Zuid-West Frankrijk terug bemachtigd. Ook komen "vreemde" exemplaren hier in ons land overwinteren, soms kunnen deze trekbewegingen van buitenlandse Zwarte Mezen een invasieachtig karakter aannemen. Dit gebeurde al eens in de jaren 1957-1958. In het najaar bij ons weggetrokken mezen komen naar ons land terug in april-mei. Deze voorjaarstrek valt weinig of niet op.
BIOTOOP:
Het biotoop van de Zwarte Mezen is vooral in en rond naaldhout gelegen. Dat neemt niet weg dat ze niet in loofbossen kunnen broeden. Men zal ze er eerder aantreffen indien de andere soorten mezen er ontbreken. Ook op trek en tijdens de wintermaanden verwijderen ze zich gewoonlijk verder van naaldhout dan anders het geval is.
GELUID:
De Zwarte Mees laat een heldere ijle "tjie" roep horen. Bij alarm een schellend "Tsji-tsjitsji-tsjij". Verder een hoog "sissississi". De zang is ritmisch een herhaald "sietu-sietu". Hetwordt echter sneller en minder snel dan van de Koolmees voorgedragen.
VOEDSEL:
Het voedsel bestaat hoofdzakelijk uit insecten, hun eieren en hun larven. Ook eten ze zaden van de naaldbomen.
PARINGSGEDRAG:
Men heeft van deze vogels 2 soorten "balts" waargenomen. Een eerste manier bestaat uit een heen en weer paraderen met opgestoken staart, uitgezette veren en hangende vleugels door het mannetje. De tweede manier wordt ook door het mannetje uitgevoerd en gebeurt door met uitgespreide staart en klapperende vleugels voorover te buigen voor het wijfje.
NEST:
Hun nest bouwen de Zwarte Mezen op zeer uiteenlopende plaatsen. Ze bouwen in natuurlijke boomholten, knoestgaten, spechtenholen, muurgaten en rotsspleten, ook wel in muizengangen en konijnenpijpen en natuurlijk ook in de aangebrachtte nestkastjes. Hun Nest bestaat uit een dikke laag mos als onderlaag en daarin maken ze een kuiltje dat verstevigd wordt met spinrag en dierenhaar. Dit kuiltje wordt dan gevoerd met plantenpluis, konijnenwol en veertjes die meestal een donkere kleur hebben. Dit kunstwerk wordt door het wijfje alleen geconstrueerd.
EIEREN en BROEDDUUR:
De eieren van de Zwarte Mees zijn wit met fijne rode tot bruinroodachtige stippeltjes op de gladde glanzende schaal. Deze stippeltjes zijn vaak rond de stompe pool van het ei geconcentreed. De gemiddelde grootte van één ei bedraagt 14,8 X 11,6 mm. Eenvolledig legsel bestaat uit meestal 8 eieren en per jaar zijn er een tweetal legsels. Alleen het wijfje broedt en dit gedurende 14 à 18 dagen. De jongen komen vrijwel naakt uit het ei en zijn dus nestblijvers. De binnenzijde van de bek is geel tot oranjeachtig en de snavelranden zijn lichtgeel. Later krijgen ze grijze dons. Na 7 à 8 dagen gaan de ogen open. Beide ouders verzorgen de jongen die na een periode van 16 à 19 dagen het nest verlaten. Broedende wijfjes kunnen zeer "zitvast" zijn op hun eieren en beginnen te sissen als men in de buurt van het nest of nestkast ter controle komt. Twee weken na het verlaten van het nest zijn de jongen zelfstandig en leiden ze hun eigen leven.
Voortdurend wordt er gesproken en geschreven over grit voor onze vogels. Over 't algemeen bestaan hier echter tal van misverstanden over, alhoewel, 't is te bezien van welk standpunt u het bekijkt.
GRIT:
Grit is al onheuglijk lang in gebruik als aanvulling van de voeding van de vogels, vooral bij graan en zaadetende exemplaren. Dit betreft bv. kippen, duiven, papegaaiachtigen en de kleine zaadetertjes. De rede hiervan is, dat mengsels van de zaden en granen steeds een tekort aan calcium bevatten t.o.s. van fosfor. Calcium en fosfor moeten steeds in de goede verhouding in de voeding aanwezig zijn om vervolgens te worden omgezet en ingebouwd in o.a. de botten en de eieren.Bij een overmaat aan fosfor in de voeding wordt het calcium die in de vogel aanwezig is onttrokken aan de weefsels en ontstaat er een calcium tekort. Grit is de feitelijke benaming van gemalen schelpen die voor een belangrijk deel calcium bevatten. Grit bevat meer calcium dan fosfor en hiermee wordt de voedingsfout van de zaden/granen gecompenseerd. Grit moet altijd apart worden verstrekt zodat de vogels er kunnen van nemen naar eigen behoefte. De laatste jaren wordt dit fenomeen bij wilde vogels waargenomen omdat er, als gevolg van de zure regen een kalk tekort blijkt te ontstaan. Met name in de kweekperiode profiteren de wilde vogels van de schelpenpaden die in de bossen zijn aangelegd. De eikwaliteit is in dergelijke bossenbeter dan in de bossen zonder extra kalkvoorziening Het gaat hierbij ook om de insecteneters die met name in de kweekperiode een aanvulling van calcium nodig hebben.
MAAGKIEZEL:
Naast grit hebben zaad/graanetende vogels scherp maagkiezel nodig.Deze maagkiezel vervult geen rol als aanvulling op de voeding maar is van belang voor het functioneren van de spiermaag.Zaad/graaneters slikken de voeding als geheel door waarbij de zaden/granen in de spiermaag vermalen moeten worden. Essentieel hiervoor is scherp gebroken kiezel. De maag vermaalt hiermee voortdurend de maaginhoud. Door de kiezel wordt de spierwand gestimuleerdd om te male. Soms is het geluid van de malende steentjes te horen en wordt het wel verward met afwijkend ademhalingsgeluid. Bij pluimvee is bekend dat deze scherpe kiezel 2 - 3 weken in de maag blijft en als de kiezel is afgesleten, via de ontlasting naar buiten komt. De scherpe steentjes blijven in de maag achter. Bij een overmaat van scherpe kiezel kunnen scherpe steentjes passeren en darmbeschadigingen veroorzaken en met name ook bloedingen in de cloaca.
Maagkiezel heeft dus verder niets te maken met grit Het is een totaal ander product met een totaal andere functie. Er kan wel gesteld worden dat maagkiezel een hulpmiddel is om grit te vermalen zodat het beter door de vogel kan worden opgenomen. Het is in mijn ogen verbazingwekkend dat er behalve grit en maagkiezel bijna altijd ook andere toevoegingen worden verstrekt. Met name:
De bekende ROODSTEEN en HOUTSKOOL:
Deze elementen zijn in vele hokken terug te vinden Roodsteen is in feite geen steen maar een soort verzamelnaam voor gemalen bakstenen, bloempotten en dakpannen. Roodsteen en zeker de houtskool nemen stoffen in de darm op en deze stoffen verdwijnen vervolgens met de ontlasting naar buiten. Hetzelfde effect als bij Norit dat gebruikt wordt bij darmstoornissen/ diarree. Dat hierbij niet alleen wordt voorkomen dat eventuele schadelijke stoffen, vanuit de darm, door de vogel worden opgenomen ligt voor de hand. Ook belangrijke voedingsstoffen kunnen op deze manier met de ontlasting verdwijnen. Dat roodsteen en houtskool hierdoor een oorzaak kunnen zijn van voedings tekorten is dan ook een voor de hand liggende conclusie. Voor mij is het veelzeggend genoeg dat bij pluimvee over de hele wereld wel wordt geadviseerd om grit en maagkiezel te verstrekken maar dat houtskool en gemalen bakstenen nooit worden aangeraden.Het feit dat vogels in bepaalde periodes veel roodsteen of houtskool opnemen is zeker geen argument dat het dan wel goed voor de vogels zal zijn. Er zijn tal van voorbeelden dat ook vogels ongezonde en zelfs dodelijke zaken opeet.
Tekst van: Dokter J. Hooimeyers, Vogelkliniek - Meppel
Zopas kregen wij de laattijdige mededeling van het overlijden van de echtgenote van de ex-Nationaal voorzitter van KBOF, Dhr Jan Bleyen. 12 Jaar heeft Jan de KBOF in goede banen geleid. Vorig jaar gaf hij de fakkel over aan Jaak Aerts.
De Limburgse clubs stellen zich dan ook terecht de vraag waarom zij niet op de hoogte werden gebracht door het bestuur van de Limburgse KBOFafdeling. Heel wat clubs zijn dan ook verbolgen dat zij dit droeve nieuws hebben moeten vernemen van buitenstaanders en dan nog uit een andere Provincie. Natuurlijk is dit een privéaangelegenheid voor de Familie Bleyen en daar hebben wij alle begrip voor.
Dat KBOF-Limburg de clubs over deze gebeurtenis niet heeft ingelicht, is zoals reeds gezegd niet in goede aarde gevallen. Een kleine moeite zou geweest zijn om iedere club een mailtje te zenden met de mededeling. Velen onder ons hadden Jan en zijn familie een rouwbeklag willen overmaken als blijk van medeleven in het verlies van hun dierbare. De menselijkheid in deze wereld is alweer eens bewezen en is erg ver te zoeken. Waarom mogen de clubs hun medeleven niet betuigen aan hun oud voorzitter en zijn familie.
In naam van vele clubs en liefhebbers wensen wij Jan en zijn familie dan ook, via deze weg, veel sterkte toe in het verwerkingsproces bij het verlies van hun echtgenote en moeder.
Spijtig dat het bestuur van de KBOF-afdeling Limburg hier niet de nodige aandacht heeft aan geschonken. Er zullen wel andere redenen voorrang hebben gekregen zeker. Wij zijn tenslotte toch maar de gewone liefhebbertjes. Dit wil echter nog niet zeggen dat wij minder sociaal voelend zijn dan zij die het voorbeeld ZOUDEN moeten geven.
Tijdens onderzoek van gestorven kanaries of grasparkieten worden vaak ontstekingen van de maag geconstateerd waarbij megabacteriën gevonden worden. Vroeger werden deze ziekteverwekkers ook wel eens "Schimmelstokken" genoemd. Infecties met "megabacteries" kunnen vooral bij jonge en opgroeiende vogels aanleiding geven tot darmstoornissen en een slechte conditie. Er wordt bij de grasparkieten ook wel eens gesproken over over "going light".
ZIEKTEVERWEKKER:
De bacterie is erg groot, 40 x 2 micrometer en heeft de vorm van een trommelstok. In hele oude verhalen wordt hij dan ook wel "drumstick" genoemd. Een normale bacterie zoals een E.colie is ongeveer4 x 1 micrometer. Hoewel er wel gemeld wordt dat het gelukt is om de bacterie op kunstmatige voedingsbodem te kweken, is het normaal in een laboratorium niet mogelijk. De diagnose kan daarom alleen vastgesteld worden door een preparaat van maagslijm, waarin ze in grote getallen voorkomen, en onder de microscoop te bekijken. Door gebruik van speciale kleurringen van deze preparaten kan deze bacterie nog duidelijker gemaakt worden. In ernstige gevallen zijn de megabacteriën te vinden in de darmen en kunnen ze in de ontlasting aangetoond worden.
ZIEKTEVERSCHIJNSELEN:
De ziekteverschijnselen zijn vaak niet erg typisch. De eerste verschijnselen die waaggenomen kunnen worden zijn darmstoornissen, diaree, het niet strak in de veren zitten, slecht door de rui geraken en sterk vermageren, ondanks het goede eten. In de ontlasting kunnen bij ernstige gevallen zelfs hele zaden aangetroffen worden. De slechte vertering wordt veroorzaakt door een ontsteking van de maag en doordat er te weinig zoutzuur in de maag geproduceerd wordt. Vaak is de klacht dat de vogels "het niet doen", er is soms wat verhoogde uitval, zelden echte massale sterftes.
BEHANDELING:
Gevoeligheidstesten voor antibiotica hebben aangetoond dat deze bacterie ongevoelig is voor de meeste gebruikte antibiotica. Het effect van antibiotica in deze situaties moet waarschijnlijk toegeschreven worden aan een beschermend effect tegen andere bacteriële infecties. Verbetering van de hygiëne en de voeding kunnen er toe bijdragen om problemen te voorkomen. Aangezien we weten dat de vertering van de vogels gestoord is doen we er goed aan om licht verteerbaar voedsel toe te dienen. Als de vogels voldoende en de juiste voedingsstoffen binnen krijgen, kan de maag- en darmontsteking herstellen en kan de vogel weer gezond worden. Door ons wordt met succes het volgende voorgeschreven:
Vogels geen zaad maar een goed zachtvoer geven met 50 % versterkingsmiddel, al dan niet aabgevuld met (Nutti-soja). Het is toch ook goed om de vogels, ook zonder deze problemen, te wennen aan zachtvoer. Dit kan goed via afgepaste voeding. Totdat de vogels duidelijk hersteld zijn, geen grit toedienen, dit zou zou tot onnodige irritatie van de darmen kunnen leiden.
In ernstige gevallen, waarbij in de ontlasting (delen van zaden) zaden aangetroffen worden, kan verdund zoutzuur in het drinkwater verschaft worden. Bij toepassing van zoutzuur zeker de dierenarts raadplegen en de juiste dosis toedienen willen we geen ongelukken tegenkomen. - Wanneer de vogels opknappen, geleidelijk opnieuw overschakelen naar het normale dieet. Zorg wel voor een goed uitgebalabceerd dieet met voldoende zachtvoer (20% van het totale dieet).
Bij enige twijfel is het steeds aan te raden om toch het advies van een dierenarts in te roepen om de juiste diagnose te laten vaststellen.
Slangenkruid of Echium vulgare, is in de ware zin van het woord, een echt sierplantje dat sterk opvalt door zijn helder blauwe kleur van bloemetjes, hij groeit vanaf de maand juni tot eind oktober.
Opmerkelijk is wel bij deze plant dat we ze kunnen aantreffen in 3 verschillende bloemkleuren op één en dezelfde plant. Het is nl. zo, dat ze in eerste instantie rood gekleurd zijn, na een tijdje gaan ze over naar lila-paars om uiteindelijk haar cyclus af te sluiten in een fel blauw kleurtje, dus de bloemetjes van het eerste uur zullen ook als eerste de mooie blauwe kleur bekomen, de latere zullen misschien nog in een vroeger stadium verkeren en bijgevolg een andere kleur vertonen. Feit is wel dat deze plant , door haar verscheidenheid van kleur, de speciale aandacht zal trekken.
Het is echt een forse plant die kan uitgroeien tot boven de meter hoogte. Vanuit de wortel vertrekken er enkele uitlopers die tegenover elkaar staan. Zij hangen een tijdje tegen de grond aan en groeien daarna, geleidelijk in stijgende orde omhoog.
De hele plant is erg behaard, zowel de stengels, de blaadjes als de bloemetjes zelf. Door deze haartjes krijgt men, bij aanraking, de indruk dat de plant kleverig is.
De bloemetjes groeien in kleine trosjes en dicht bij mekaar en geven bijgevolg ook heel wat nuttige zaadjes.
We kunnen deze plant oogsten nog vooraleer ze rijp is. In de volière leggen we de nog niet rijpe stengels met de bijhorende bloemetjes op de bodem en de vogels weten er best wel raad mee. Men kan de stengels ook eerst laten drogen en de zaadjes er uit kloppen om ze alzo aan de vogels te geven via snoepbakjes.
Het Slangenkruid kan men aantreffen op droge zandgronden, braakveldenof afgelegenterreinen. In België is het wel een vrij zeldzame plant geworden. We vinden ze nog wel terug in het Maasgebied en de zuidelijke Ardennen. In de kuststreek heeft men ook wel kans om ze aan te treffen. Bij een test in de volière konden we vaststellen dat de stengels in een oogwenk waren kaalgeplukt door de groenvinken en distelvinken, ook de kanaries deden flink hun best.
Zeker de moeite om eens te proberen indien je de plant ergens kan vinden.
Deze slanke, mooie vogel is met zijn 14 cm even groot als de roodborst en heeft een staart van 5,6 cm. In de natuur is hij niet te miskennen. Kopzijde en zijn keel zijn zwart, voorhoofd en oogstrepen wit en de kruin en de rug zijn grijs getint. De vleugels zijn dan weer donker bruin met vaal roestrode zoom. De staart is roestbruin met de middelste veren bruin. Een gemeenschappelijk kenmerk van het mannetje en het wijfje is de steeds trillende staart. De snavel is zwartbruin met bevederde basis. Ogen donkerbruin, poten zwartbruin. Na de eerste rui hebben de veren lichtere grijze zomen, waardoor het gevederte matter lijkt. Het zwart aan de kop en de borst is slechts weinig zichtbaar, doordat het door de hellere borstranden bedekt wordt.
Het wijfje is bovenaan grijsbruin, onderaan hel roodbruin. De onderhals en de borst zijn vuilwit met rode schijn.
Bij de jongere mannetjes is de witte voorhoofdsband niet zo breed en zijn de bovenborst en de staartveren bleek roestbruin. Het zwart aan de keel heeft een witte kantige rand en de vleugelveren zijn breder met lichtbruine randen.
De lokroep is een "foe-iet", waarop meestal meerdere "tek" geluiden volgen, vooral wanneer de vogel opgewonden is. De zang is zeer klankrijk, zacht en fluitend, bij enkele mannetjes ook zeer gevarieerd. ook vaak vermengd met geluiden van andere vogelsoorten. Gewoonlijk begint de zang met een lange toon, gevolgd door twee kortere.
De gekraagde Roodstaart komt voor in Europa, in Azië tot aan het Balkanmeer, in VoorÂzië en in Noord West Afrika. In onze streken verblijft hij enkel in het warme seizoen (aankomst in april en vertrek in augustus). Er wordt overwinterd in Zuid Arabië en Tropisch Afrika. Vooral parken,kerkhoven en grotere tuinen vallen in hun smaak als vertoefgebieden. Verder ook de loof- en de gemengde bossen zijn in trek. Het voedsel bestaat vooral uit vliegen,kleine vlinders en verschillende kleine kevertjes. Een groot deel van deze insecten wordt in de vlucht gevangen.
Het nest, dat er klompvormig uit ziet, wordt in allerhande soorten holen, ook inhuisgevels gebouwd. Droge halmen, fijne worteltjes, bladeren, veren en mos komen in aanmerking voor de bouw van hun nest. Het legsel omvat tot zelfs 7 blauwgroene eieren (18,7 X 13,8 mm). Gedurende de middaguren (rustpauze voor het wijfje) lost het mannetje de pop af voor wat het broeden betreft. De jongen komen na 13 à 14 dagen uit het ei en worden door beide ouders verzorgd, ook nog langere tijd na het uitvliegen.
De Zachte Berk, ook wel de Zwarte Berk genoemd is bij ons vrij algemeen. Hij komt veel voor in moerassen, duinpanden en in de venen. De jonge takken en bladeren zijn behaard. De vruchtvleugeltjes zijn niet breder dan de vruchtjes zelf.
De RUWE BERK:
Deze soort heeft onbehaarde takken en bladeren maar is wel ruwer door de harsige knobbeltjes. De vruchtjes zijn breedgevleugeld. Het is deze soort die bij ons het meest voorkomt.
ALGEMEEN:
Beide soorten houden van koele, zandige bodems. Zij worden tot zelfs 20 meter hoog. De twee soorten kruisen gemakkelijk dooreen waardoor men de echte zuivere vormen zelden te zien krijgt. Beide berkensoorten hebben lang gesteelde, afwisselend geplaatste bladeren die puntig ovaal zijn en dubbel getand. Bij jonge bomen zijn ze kleverig. De mannelijke paarsbruine bloemen vormen hangende katjes. De groene, vrouwelijke katjes zijn kleiner en staan rechtop tot ze rijp zijn en dan ook gaan hangen. De berk komt tot bloei in de maanden april en mei. De vrucht is een gevleugelde dopvrucht. Door de eeuwen heen werd hij voor allerlei doeleinden gebruikt door klompenmakers, wagenmakers, timmerlieden, looiers, reukwerk- en papierfabrikanten. In Duitsland wordt uit berkensap een likeur bereid nl. "Birkenwasser" en sommige huiswijnbrouwers maken van het sap een lekkere berkenwijn. In de Noordelijke regionen dacht men dat de ruwe berk magische krachten bezat om kwade geesten en heksen op afstand te houden.
De Berk is al minstens 30 miljoen jaar oud. Men was er zich pas in de 12de eeuw van bewust dat de boom heilzame krachten bezat. Aan de berk worden antiseptische, bloedzuiverende en galsecretie bevorderende eigenschappen toegeschreven. Tevens bezit hij opwekkende eigenschappen, d.w.z. dat hij stimulerend werkt (neemt slaperigheid en gevoelens van vermoeidheid en slapte weg door stimulerende werking op het zenuwstelsel en/of de bloedvaten. Onze Europese vogels lusten heel graag berkenzaden (sijsen, barmsijsen, putters, goudvinken e.a.). Waarom zouden we deze zaden aan onze vogels ontzeggen ?.
Berkenzaden zijn te koop in speciaalzaken maar ze kunnen ook door ons zelf verzameld worden. Sommige liefhebbers spannen, wanneer de zaden rijp zijn, gordijngaas onder de berkenbomen, anderen hangen een regenscherm omgekeerd aan een tak. Zo verzamelen ze zelf de heilzame berkenzaden voor hun vogels en deze kleine inspanning kost helemaal geen geld. De moeite om ook eens te proberen.
Dit keer gaan we het hebben over het zelf kweken van levend voer voor onze vogels, meer bepaald: de wandelende takken. Een diertje dat veelvuldig gekweekt wordt door terrariumliefhebbers. De Wandelende tak (Carausius morasus) is oorspronkelijk afkomstig uit India. Dit insect is niet veeleisend en zijn levensduur is amper één jaar.
Om deze diertjes te kwekenis er geen extra verwarming nodig, de dieren ontwikkelen zich zeer goed bij normale kamertemperatuur. De beste kweekbak is een oud aquarium met de minimum afmetingen van 40 X 30 X 35cm, waarvan de bovenzijde voorzien is van fijn vliegengaas. De bodem behoeft niet bedekt te worden. Wel aan te raden is, er een klein lagje zand in aan te brengen omdat de inhoud van de bak om de twee dagen besproeid dient te worden met de bloemensproeier en de zandlaag de vochtigheidsgraad beter op peil zal houden. De bak niet te donker plaatsen.
Als voedsel voor de wandelende tak bdient men verse bebladerde twijgen van, vooral klimop, tradescantia, linde, roos, rozenbottel, rode beuk of boerenkool te verstrekken. Plaatsen in een glas bv. een jampot met water verlengt de versheid der twijgen. Afgevreten of verwelkte bladeren steeds vervangen. De dieren zeker nooit zonder voedsel laten zitten.
Kweekrijpe vrouwtjes planten zich parthegonetisch (zonder paring) voort en ook het grootste deel van hun nageslacht bestaat uit vrouwtjes. De eitjes, zo groot als een speldenkop, zijn bruin met een geelachtig dekseltje waarop een heel klein knopje zit. De dieren laten hun eitjes eenvoudig op de bodem vallen. Na 6 à 10 weken, al naar gelang de temperatuur, komen de 1 cm lange draaddunne jonge wandelende takjes te voorschijn. Het uitkomen kan men tot 5 maanden vertragen als men de eitjes koel bewaart. De jonge wandelende takjes groeien erg snel, na de 5de vervelling zijn ze al volgroeid (ca 5 à 6 maanden) en ze zijn dan meteen ook geslachtsrijp.
De vrouwtjes zijn ongeveer 8 cm groot, de mannetjes zijn aanzienlijk kleiner. Het aantal eieren kan meer dan 300 stuks bedragen. Als de wandelende tak zijn eieren heeft afgezet , waar hij enkele maanden over doet, gaat hij dood. Zorg voor klimgelegenheid voor de jonge, uitkomende, 1 cm grote wandelende takjes. Op de bodem een potje zetten met takken als voedsel. Enkele dunne takjes zijn reeds voldoende. De kaalgevreten takjes dienen we, alvorens te verwijderen, zorgvuldig te controleren op de aanwezigheid van kleine wandelende takjes.
Hoe komen deze diertjes aan hun naam ?
Wel, bij de minste aanraking vouwen ze hun poten langs hun lichaam en mede door hun groenbruine kleur vallen ze niet op en gelijken ze ook erg op een tak. Ze imiteren een takje.
Een interessante bijzonderheid: Wanneer het vrouwtje volwassen is geworden en eieren gaat leggen, gaat ze bloeden, dat wil zeggen, de oksels van de voorste poten kleuren zich rood en zonder een mannetje te hebben gezien te hebben gaat ze bevruchte eieren afzetten. Wanneer je de kweekruimte schoon maakt, veeg je de hele bodem bij elkaar en doe dit in een emmer met lauw water. Het vuil , zoals mestresten en zand, zakt naar de bodem, de eitjes blijven echter boven drijven en kan je ze met een zeef gemakkelijk uitvissen. Zo gauw voedselgebrek optreed - en in een dichtbevolkte populatie is dat vrijwel onvermijdelijk - worden vervellende dieren door soortgenoten aangevreten. De jongste stadia zijn hierbij het meest agressief. Rest nog te melden dat er ook een reuzenvorm bestaat van de wandelende takken. De Vrouwtjes van deze reuzentakken zijn met een gewicht van 20 gr wel haast een van de grootste insecten . De mannetjes bereiken slechts een lichaamsgewicht van 1 gr. Misschien een uitdaging om deze takken eens te kweken als voedsel voor onze vogels.
Te vinden in velden, akkers, weiden, tuinen, braakliggende gronden en op vuilnisbelten.Voorkeur voor diepe, voedingsstofrijke en niet te droge gronden.
BLOEITIJD:
Van juni tot einde september.
KENMERKEN:
Behoort tot de familie van de Composieten (Asyteraceae). Het is een overblijvende plant. De bladeren zijn net als stekelige vleugels. De stengels zijn zonder stekels. De bladeren zijn lancetvormig ingesneden, stekelig getand, gekroesd, vrijwel kaal. Gewoonlijk staan de bloempjes in kleine hoofdjes bijeen, de kleur van de bloesems zijn roodlila. De vruchtjes zijn aan de top voorzien van geveerd vruchtpluis (distelpluis), dat een overblijfsel van de kelk is. De bladstekels zijn ongeveer 5 mm lang en zeer scherp. De plant kan zowel via de wortel als via het zaad vermenigvuldigd worden. Boeren hebben er een hekel aan en weten amper hoe ze hem moeten bestrijden. Er zijn heel wat dieren die van de distels in het algemeen profiteren. Gegeten worden ze door o.a. ezels, geiten en soms ook wel door de konijnen. De olierijke zaadnootjes dienen als voedsel voor de vinkachtigen en de mezen. De insecten moeten een lange tong hebben om bij de nectar te kunnen, zoals bv. de hommels, de bijen en de zweefvliegen. Verder leven er kevers, bladhaantjes, bladluizen en snuitkevers van het bladgroen en zijn er de vlinders die zowel de nectar snoepen als de plant gebruiken om er hun eieren op te leggen zodat de rupsen van het blad kunnen eten, zoals de distelvlinder. Deze vlinder trekt naar het zuiden zodra de vorst in aantocht is.
OOGST:
Men knipt de stengel af tot men de laagst staande bloesem mee heeft en zodoende kan de plant op zijn geheel in de volière geworpen worden. Bij dit werkje kan men best handschoenen gebruiken voor de aanwezige stekels. Men kan ook de bloemhoofdjes alleen plukken en nadien de zaadjes, door middel van een rasp in een doosje laten vallen om ze goed te laten drogen en te bewaren voor de winter. Het best verzamelen voordat de pluis weg is, anders zijn de zaadjes ook weg.
BESTANDSDELEN:
De werkzame bestanddelen zijn voornamelijk - bitterstoffen,etherische olie, slijm, anorganische zouten, looistof, calcium, kiezelzuur en vitamine B1.
EIGENSCHAPPEN:
Van alle distelzaden wordt er een hoogwaardige olie gemaakt. De distelzaden bevatten ongeveer 22 % vet. Dus zeker niet overdrijven bij het voeren van de vogels.
GEBRUIK:
De distel kan in zijn geheel aan de vogels gegeven worden, maar vooral de zaden. Vooral voor de distelvink, sijs,barmsijs, goudvink, kanarie, maar ook kleine parkieten en kleine exoten lusten er wel van.
De Rozenbottel is wel bij iedereen bekend veronderstel ik. De plant, struik, kan tot 3 meter hoogte uitgroeien.
VINDPLAATS:
Te vinden in parken, tuinen en/of bosranden.
BLOEITIJD:
In de maanden juni en juli
KENMERKEN:
Rozenbottels zijn de vruchten van enige roosachtige planten. De plant is een struik die wel tot 3 meter hoog kan worden. Ze heeft breedborstige, weekharige, grote bladeren. De bloemen kunnen wit tot roodachtig zijn. De vruchten (de bottels) zijn eirond of bolvormig en oranje van kleur.
OOGST:
Vanaf augustus tot november worden de oranjerode bessen geoogst om gevoederd of om gedroogd of zelfs ingevroren te worden. Oppassen voor planten die langs drukke wegen staan, hiervan liefst geen bottels plukken. Voor het drogen snijdt men de bottels open. Het drogen moet snel gebeuren. Kunstmatige warmte tot 40° Celsius is mogelijk. De gedroogde bessen bewaren in goed sluitende bussen om de werkzame stoffen te behouden.
BESTANDSDELEN:
Looistoffen,etherische olie, was, suikers, vitamine A, B, K en C, veel caroteen, koolhydraten, pectine, appel- en citroenzuur en zeer veel magnesium. In de kernen (zaden) zit vanilline, sporenlecitrine, suikers, olie en kiezelzuur.
EIGENSCHAPPEN:
Bevatten erg veel vitamine C, daarom goed tegen infectieziekten. De flavonoïden remmen ontstekingen en hebben een antibiotische werking. De pectinen reguleren de darmwerking.
GEBRUIK;
Vooral de gedroogde of de verse rozenbottels. Men kan de vruchten ook invriezen, dan hebben we een goede voorraad voor de winter. Vooral de goudvink, groenvink, haakbekken, pestvogels, lijsters en de spreeuw zijn tuk op deze bottels.
De Papaver somniferum, die ons het blauwmaanzaad levert is het meest vetrijke zaadje dat wij onze vogels kunnen geven. Het vetgehalte bedraagt soms wel 50%. Behalve het Blauwe maanzaad is er ppk wit-, geel-, grijs-, zwart en rood maanzaad. Het kleinkorrelige zaad wordt bijna in de hele wereld geteelt. In ons land hier en daar en op kleine perceeltjes. Het maanzaad wordt gebruikt als smaakmaker in brood en gebak. Olie, die uit maanzaad gewonnen wordt, kan zeer goed gebruikt worden als spijsolie. Om haar afwijkende, drogende eigenschappen van andere oliesoorten wordt maanzaadolie ook gebruikt voor de fabricage van speciale lakken en vernissen.
Aan maanzaad worden narcotische eigenschappen toegelend. Bij volledig uitgerijpt zaad is dat geenszins het geval. Onrijp zaad kan inderdaad morfine bevatten. Uit de onrijpe zaadbollen wordt uit het melksap t.b.v. de farmaceutische industrie het alkaloïde (dit is een basische stikstofhoudende stof) papaverine gewonnen voor de bereiding van o.a. morfine. De papaverbol wordt om deze eigenschappen wel eens, de slaapbol genoemd. Het mag als bekend worden verondersteld dat om nog meer bekende redenen voor de bereiding van narcotica een speciale vergunning is vereist.
Door de vogelliefhebbers wordt deze blauwmaanzaad rustgevende eigenschappen toegekend. Inderdaad kan door het verstrekken van deze zaad, het gezang van de man kanaries worden getemperd. Onrustige vogels worden er kalm van. Tijdens het opkooien van tentoonstellingsvogels is het niet verkeerd om hen gedurende enkele weken, per dag een halve theelepel blauwmaanzaad te geven. Geef het zaad apart of doe het in het opfokvoer. Bij de gewone mengeling zakt het naar de bodem en de vogels zien het niet meer liggen. Blauwmaanzaad heeft ook een gunstige werking bij eventuele diaree.
Blauwmaanzaad heeft als één van de weinige zaden, een hoog calciumgehalte en een gunstige verhouding calcium-fosfor.
Nog veelvuldiger dan de lijsterbes is de Vlierstruik zowat overal te vinden en veelvuldig verspreid.
DE BLOEITIJD:
Vlierstruiken bloeien meestal in de maand mei tot einde juni met een welriekende bloesem. De bijna gitzwarte bessen zijn rijp in de maanden augustus - september.
UITZICHT:
Deze struiken kunne zich ontwikkelen tot een hoogte van circa 6 meter, door vakkundig snoeiwerk kan men er een heuse boom van bekomen. De takken van deze struik of boom hebben een lichtgekleurde tint met een zachte merg. De bladeren groeien tegenover elkaar en de bloesems zijn geelachtig wit.
OOGST:
Vlierbessen zullen misschien door tal van mensen gebruikt worden om siroop van te maken die goed is voor verkoudheden. Alleen de rijpe bessen kunnen aangewend worden om ze aan de vogels te geven. Men kan ze ook laten drogen in de open lucht.
VINDPLAATS:
Deze alom gekende struik of boom is te vinden in hagen, in bosranden en op verlaten plaatsen.
WELKE VOGELS:
De Goudvink, die van nature uit een echte besseneter is, zal ze zeker met plezier aanvaarden. Andere vinkensoorten zullen er ook wel van lusten en in mindere mate zal de Appelvink er ook wel van smullen.
BIJZONDERHEID:
Er is ondertussen een doeltreffend natuurmiddel gevonden tegen het zo gevreesde H5N1- vogelgriepvirus op basis van een gestandariseerd extract van vlierbessen. Het is helemaal niet duur, heeft geen ongewenste nevenwerkingen en het is zelf aangenaam van smaak. Allemaal eigenschappen die niet kunnen toegedicht worden aan de peperdure virusremmer Tamiflu.
KROONDUIVEN zijnde grootste duiven ter wereld. Ze zijn even groot als een kleine kalkoen. Het opvallendste kenmerk is hun blauwe kleur en de prachtige grote kuif van fijne veren. Hun leefgebied zijn de regenwouden van Nieuw Guinea en de omringende eilanden. Hij komt ook wel voor in de moerassige en deels overstroomde gebieden en mangroven. De Kroonduif meet ongeveer tussen de 73 en de 80 cm en weegt zowat 2,1 kgr. Deze duiven zijn maar zelden te vinden in privé collecties.
Ze eten allerlei vruchten en zaden die ze al wandelend zoeken op de grond. Ze kunnen zeker goed vliegen maar houden dit niet lang uit (waarschijnlijk door hun gewicht). Meestal foerageren ze op de bodem van de wouden.Het mannetje verdedigt zijn territorium met opgeheven vleugels, klaar om de indringer een ferme klap te geven, hij tilt daarbij ook zijn gespreide staart op. In de baltstijd heeft hij een buigingsritueel, waarbij hij zijn hoofd buigt en zijn staart op en neer waaiert, begeleid door zijn dreunende roep. daatna verzorgen het mannetje en het vrouwtje hun verenkleed.
Ze maken een groot nest van twijgen,hoog in de bomen, meestal wel op 10 meter boven de grond. De duivin legt maar 1 ei. Het ei wordt door beide ouders bebroed, 28 tot 30 dagen lang. Het kuiken vliegt na ongeveer 5 weken uit en is dan van kleur en kroontje reeds een mini Kroonduif. Het wordt nog wekenlang gevoerd door beide ouders. Kroonduiven zijn zeer sterke vogels, de haalbare leeftijd schommelt rond de 20 jaar. Het zijn helemaal geen schuwe vogels in het wild. Zo zijn het prooien voor stropers. Sinds geruime tijd bestaat er wel een jachtverbod op alle Kroonduiven maar een rijkelijke vleesmaaltijd is voor sommigen niet te versmaden. Zo loopt het Kroonduiven sterk achteruit. Alle drie de soorten worden door de wet vanWashington beschermd.
In gevangenschap gedijen deze grote duiven goed op oud brood, geweekt in melk, hele ongepelde aardnoten, graan (gebroken maïs), fijn gesneden fruit, druiven, fijn gesneden wortelen en als snoepje vijgen. Gedurende de dag zijn deze statige reuzen bezig op de grond van de volière, 's nachts slapen ze op een stok of in een boom. Het mannetje kan van het vrouwtje onderscheiden worden door zijn kromme bovenste snavelhelft. Bij het vrouwtje is die recht. Dit belangrijke geslachtskenmerk is al te zien bij de jonge kuikens, een paar weken nadat ze uitgekomen zijn. Kweekresultatenworden regelmatig vastgesteld. De duivin legt maar 1 ei in een mand, opgehangen tussen 1,60 en 1,80 meter hoogte. De jongen worden door de beide ouders, uit de krop gevoerd. Ze zijn geslachtsrijp na ongeveer anderhalf jaar. De aanbevolen ringmaat is 18 cm
Ik ben Theunis Julien, en gebruik soms ook wel de schuilnaam TJip.
Ik ben een man en woon in Mijngebied - Beringen (Belgisch Limburg) en mijn beroep is Typograaf - Drukker .
Ik ben geboren op 24/08/1939 en ben nu dus 85 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: Ornithologie - Fotografie - Fauna en Flora - Verslaggeving - Interviews - Fotosessies.
Ben vooral bekend om mijn "Scherpe pen" - Sommige artikels laten een wrange nasmaak achter bij nogal wat indi
RFOELIE
