GRIT,  MAAGKIEZEL, ROODSTEEN  en HOUTSKOOL

Voortdurend wordt er gesproken en geschreven over grit voor onze vogels. Over 't algemeen bestaan hier echter tal van misverstanden over, alhoewel, 't is te bezien van welk standpunt u het bekijkt.

GRIT:

Grit is al onheuglijk lang in gebruik als aanvulling van de voeding van de vogels, vooral bij graan en zaadetende exemplaren. Dit betreft bv. kippen, duiven, papegaaiachtigen en de kleine zaadetertjes. De rede hiervan is, dat mengsels van de zaden en granen steeds een tekort aan calcium bevatten t.o.s. van fosfor. Calcium en fosfor moeten steeds in de goede verhouding in de voeding aanwezig zijn om vervolgens te worden omgezet en ingebouwd in o.a. de botten en de eieren.Bij een overmaat aan fosfor in de voeding wordt het calcium die in de vogel aanwezig is onttrokken aan de weefsels en ontstaat er een calcium tekort. Grit is de feitelijke benaming van gemalen schelpen die voor een belangrijk deel calcium bevatten.  Grit bevat meer calcium dan fosfor en hiermee wordt de voedingsfout van de zaden/granen gecompenseerd. Grit moet altijd apart worden verstrekt zodat de vogels er kunnen van nemen naar eigen behoefte. De laatste jaren wordt dit fenomeen bij wilde vogels waargenomen omdat er, als gevolg van de zure regen een kalk tekort blijkt te ontstaan. Met name in de kweekperiode profiteren de wilde vogels van de schelpenpaden die in de bossen zijn aangelegd. De eikwaliteit is in dergelijke bossenbeter dan in de bossen zonder extra kalkvoorziening Het gaat hierbij ook om de insecteneters die met name in de kweekperiode een aanvulling van calcium nodig hebben.

MAAGKIEZEL:

Naast grit hebben zaad/graanetende vogels scherp maagkiezel nodig.Deze maagkiezel vervult geen rol als aanvulling op de voeding maar is van belang voor het functioneren van de spiermaag.Zaad/graaneters slikken de voeding als geheel door waarbij  de zaden/granen in de spiermaag vermalen moeten worden. Essentieel hiervoor is scherp gebroken kiezel. De maag vermaalt hiermee voortdurend de maaginhoud. Door de kiezel wordt de spierwand gestimuleerdd om te male. Soms is het geluid van de malende steentjes te horen en wordt het wel verward met afwijkend ademhalingsgeluid. Bij pluimvee is bekend dat deze scherpe kiezel 2 - 3 weken in de maag blijft en als de kiezel is afgesleten, via de ontlasting naar buiten komt. De scherpe steentjes blijven in de maag achter. Bij een overmaat van scherpe kiezel kunnen scherpe steentjes passeren en darmbeschadigingen veroorzaken en met name ook bloedingen in de cloaca.

Maagkiezel heeft dus verder niets te maken met grit Het is een totaal ander product  met een totaal andere functie. Er kan wel gesteld worden dat maagkiezel een hulpmiddel is om grit te vermalen zodat het beter door de vogel kan worden opgenomen. Het is in mijn ogen verbazingwekkend dat er behalve grit en maagkiezel bijna altijd ook andere toevoegingen worden verstrekt. Met name:

De  bekende ROODSTEEN  en   HOUTSKOOL:

Deze elementen zijn in vele hokken terug te vinden Roodsteen is in feite geen steen maar een soort verzamelnaam voor gemalen bakstenen, bloempotten en dakpannen. Roodsteen en zeker de houtskool nemen stoffen in de darm op en deze stoffen verdwijnen vervolgens met de ontlasting naar buiten. Hetzelfde effect als bij Norit dat gebruikt wordt bij darmstoornissen/ diarree. Dat hierbij niet alleen wordt voorkomen dat eventuele schadelijke stoffen, vanuit de darm, door de vogel worden opgenomen ligt voor de hand. Ook belangrijke voedingsstoffen kunnen op deze manier met de ontlasting verdwijnen. Dat roodsteen en houtskool hierdoor een oorzaak kunnen zijn van voedings tekorten is dan ook een voor de hand liggende conclusie. Voor mij is het veelzeggend genoeg dat bij pluimvee over de hele wereld wel wordt geadviseerd om grit en maagkiezel te verstrekken maar dat houtskool en gemalen bakstenen nooit worden aangeraden.Het feit dat vogels in bepaalde periodes veel roodsteen of houtskool opnemen is zeker geen argument dat het dan wel goed voor de vogels zal zijn. Er zijn tal van voorbeelden dat ook vogels ongezonde en zelfs dodelijke zaken opeet.

                                         Tekst van: Dokter J. Hooimeyers, Vogelkliniek - Meppel