De geschiedenis is mijn schaakbord,
mijn personages de pionnen waarmee ik schuif en daarbinnen tast ik alle
mogelijke zetten af tot er maar één meer overblijft; de juiste!
( )
Ik heb mijn personages, laat scenarios
op hen los ( )
Elif Shafak over het verrassende einde van de eigen boeken
Elif Shafak in gesprek met
Michaël Bellon
Ik moet zeggen dat het einde van mijn
boeken ook voor mij een verrassing is.Eenzaamheid speelt een belangrijke rol in fictie.
( )
Ik ben dat soort opschriften over het
storten van vuil beginnen te noteren, waardoor ik me een afvalverzamelaar begon
te voelen.Ik verzamelde iets waar
niemand naar omkeek. Op dezelfde manier verzamel ik verhalen en stukjes van
verhalen die verborgen liggen tussen het puin van de stad.
( )
Daarom ga ik op zoek naar woorden om ze
in mijn boeken te gebruiken.Veel Turkse
lezers zijn verbaasd dat ik die oude woorden nog gebruik, maar hoe kan een
woord nu oud zijn? Turkije is een interessante en dynamische samenleving, maar
ze is erg op de toekomst gericht en daardoor heeft ze weleens last van
geheugenverlies.
Ik ben geen sociaal-realistische
schrijver.Waar het mij vooral om gaat,
is het effect van mijn romans. Mijn boeken zijn heel evocatief en de respons
van de lezer is belangrijker dan de inhoud van de verhalen.Ik heb er dan ook niets op tegen om bepaalde
realistische elementen op te offeren om een bepaalde reactie uit te
lokken.Voor mij zijn verhalen die geen
emotionele respons teweegbrengen inferieur.Boeken die over raciale, culturele en nationale grenzen heen mensen
raken, zijn de enige die echt van belang zijn.
( )
Fictieschrijvers moeten net gebruik
maken van de ongelooflijke vrijheid om in de huid van een ander te
kruipen.Ik vind dat die vrijheid net zo
goed geldt voor het schrijven over gruwelijkheden, of het nu gaat om de
Holocaust of om een terroristische aanslag.Schrijvers mogen die heikele onderwerpen nooit uit de weg gaan.
Philip Claudel over zijn sterke interesse in de anderen
Philippe Claudel in gesprek met
Marijke Arijs
Als schrijver ben ik in de eerste
plaats geïnteresseerd in de anderen.Mijn belangstelling gaat spontaan uit naar de lijdende mensheid, want de
gelukkige mensheid heeft mij niet nodig.Het is iets vanzelfsprekends voor mij om personages op te voeren die
getekend zijn door het leven, die getroffen zijn door een sterfgeval,
ballingschap, oorlog enzovoort.Misschien probeer ik op die manier ook mijn eigen angsten te bezweren:
ik ben doodsbang om weduwnaar te worden.
( )
Ik weet van tevoren niet waar ik
naartoe wil.Meestal vertrek ik van een
beeld, een gevoel of een enkel woord.Deze keer had ik het beeld van een oude man voor ogen, die heel alleen
op een stoel zat te wachten met een kind in zijn armen.Meer niet.
( )
Ik wil romans schrijven vanuit een
gedrevenheid, een noodzaak. Schrijven is voor mij van levensbelang. Ik denk dat
je die oprechtheid in mijn boeken proeft.Als het maakwerk is, dan voelt de lezer dat.
Annelies Verbeke over geconcentreerd, gebald schrijven
Annelies Verbeke
in
gesprek met Tine Hens
Schrijven staat me toe op een
geconcentreerde, gebalde manier bezig te zijn met de brij in mijn hoofd.Als ik niet schrijf, blijft het gewoon
brij.Maar schrijven is ook
communicatie.Uiteindelijk wil je iets
meedelen, iets wat jij op dat moment belangrijk vindt.
( )
Het is niet altijd eenvoudig om het
evenwicht te vinden tussen schrijven en leven.
( )
Voor de literatuur gaan, is niets
anders dan een bedrijfsleider die leeft voor zijn zaak of iemand die zich
opoffert voor zijn gezin.Uiteindelijk
verkopen we allemaal onze ziel aan iets.Ik vind het alleen griezelig om alles op één paard in te zetten.Als het wegvalt, ben je ineens alles kwijt.
Mario Vargas Llosa over de werkelijkheid als startbaan
Mario Vargas
Llosa in
gesprek met Ine Roox
De werkelijkheid is een vertrekpunt
voor mijn romans, er moet mij iets overkomen voor ik mijn pen ter hand neem en
begin te schrijven.Daarna voeg ik er
mijn verbeelding aan toe.Mijn politieke
mening verwoord ik in essays, artikels en vrije tribunes.
Schrijven is voor een groot stuk
spelen. Dictatortje spelen.Je perst
verschillende identiteiten bij elkaar en jij houdt de touwtjes in handen. Jij
bent de baas.Je moet dat ook zijn.Anders wordt het een versplinterd
geheel.Het gevolg is dat je tijdens het
schrijfproces voortdurend zwalpt tussen de complete euforie en de al even
complete wanhoop. ( )
Voorlezen is soms een goede graadmeter.
Terwijl ik achter een microfoon sta, wil ik met mijn potlood aan de slag om
zinnen te doorstrepen en te veranderen.Ik lees in dit stadium ook hardop achter mijn computer.Het geeft een andere kijk.Je wordt voor een stuk de lezer, de derde
persoon.
( )
De werkelijkheid is een grote bouwdoos
voor mij.Ik pik eruit wat ik kan
gebruiken.Dus naast parasiet ben ik ook
nog vampier.
Michaïl Sjisjkin over de familieverhalen als inspiratiebron
Michaïl Sjisjkin
in
gesprek met Maria Vlaar
Eigenlijk verzin ik niets maar haal
alles uit de familieverhalen van mijn ouders, mijn vrouwen, mijn kinderen. ( )
Een boek is een eigen universum. Een
schrijver tilt de belangrijke dingen uit de tijd en brengt ze over naar een
andere waarachtige tijd.Waar de dood
niet bestaat.Dat kan alleen de kunst.De lezer of de luisteraar, als het om muziek
gaat, wordt zelf ook een beetje onsterfelijk.
( )
Ik probeer een nieuwe taal te scheppen,
die ingaat tegen de kamptaal, de gevangenistaal die vandaag de dag normaal is
in Rusland.Als een ark van Noach vaart
de taal van de literatuur daartegenin.
Concentratie is voor mij een vorm van
geluk.Soms voelt het als schrijver ook
letterlijk alsof je cadeautjes krijgt in je hoofd.Dan staat er plots iets op papier en denk je:
kijk nou eens!
Schrijven is niet zoals koken, het is
niet dat je een recept neemt, alles in een kookpot werpt en roeren maar Natuurlijk volg je onbewust patronen en speel
je met clichés.
Nathan Englander over de kracht van intimiteit in fictie
Intimiteit is voor mij het sleutelwoord
wanneer je het over fictie hebt.De
afstand tussen lezer en personage wordt uitgegomd en in de beste verhalen zit
je in de hoofden van de personages.Voor
mij was het lange tijd niet vanzelfsprekend om rauwe emoties op papier te
zetten.
( )
Lezers verdienen respect en hoeven niet
alles op een dienblaadje aangereikt te krijgen.Ze kunnen zelf hun conclusies trekken of oordelen dat conclusies trekken
onmogelijk is.
Javier Marias over het ontegensprekelijke van fictie
Het literaire denken heeft een paar
dingen voor op de andere manieren van denken.Het grote voordeel is ongetwijfeld dat je jezelf mag tegenspreken.Je hoeft ook geen redenering te volgen, zoals
een filosoof.En af en toe krijg je een
briljante ingeving, zodat de lezer denkt: wat is dat goed gezien.Dat heb je niet in romans die alleen een
verhaal vertellen.
( )
Misschien is dat een van de redenen dat
er fictie bestaat, omdat we er soms behoefte aan hebben dat iets van naaldje
tot draadje wordt verteld.In een
verzonnen verhaal beslist de auteur dat iets zo gegaan is en niet anders.Fictie is het enige wat niet aan tegenspraak
onderhevig is.
Haruki Murakami over lichamelijk en geestelijk sterk zijn
Als je drie jaar lang elke dag
schrijft, dan ben je sterk.Natuurlijk
moet je geestelijk ook sterk zijn.Maar
in de eerste plaats moet je fysieke kracht hebben.Dat is heel belangrijk.Lichamelijk en geestelijk moet je sterk zijn.
( )
Ik daal af naar mijn
onderbewustzijn.Ik moet die chaos
aanboren. Maar de verplaatsing daarheen en weer terug is routine.Telkens als ik zeg dat je praktisch moet zijn
om een roman te kunnen schrijven, raken mensen verveeld.Het stelt hen teleur.
Jens Christian Gröndahl over de ware beweging van literatuur
Om de realiteit te zien, om weer te
geven hoe het was om mens te zijn op een bepaalde plaats in een bepaalde tijd,
dat was al meer dan genoeg, en dat is het nog steeds.Dat is de ware beweging van de literatuur.Om aan mijn eigen zelf te ontsnappen en me de
ander voor te stellen, de ander die me vreemd is, met alle gevoelige nuances
van intimiteit en om dan verder te gaan, tot ik ontdek dat ook ik die ander
ben, zowel in het leven als in de stilte van mijn ontmoeting met de onzichtbare
lezer.
Dat vind ik net het terrein van de
poëzie, dat er dingen gezegd worden waarvan je denkt: Ik kan dat rationeel
niet vatten, en toch weet ik dat het juist is. Het gaat wellicht om zaken die
vanuit het onderbewustzijn komen die zo troebel zijn dat je ze alleen kunt
vatten in een poëtisch beeld
( )
Als je bang bent voor wat de mensen
over je gaan denken, moet je niet schrijven.
( )
Poëzie kan de wereld niet veranderen,
maar kan wel het bewustzijn van mensen voeden.
Rafik Schami over een overweldigend aantal personages
De enige met wie ik rekening houd, zijn
mijn personages. ( ) En ze zijn ook talrijk, ook in Het geheim van de kalligraaf.Een nadeel, volgens sommige critici, niet in
het minst omdat ze vreemde namen hebben.
( ) Gewoon verder lezen, en alles wat
niet blijft hangen achter ons laten.
Ik zou poëzie en werkelijkheid
eigenlijk niet zo tegenover elkaar willen stellen.Ik probeer ze niet te scheiden, poëzie en
werkelijkheid moeten hand in hand gaan. (...) Je moet teksten tijd geven om te
rijpen.Hun kwaliteiten zijn niet meteen
zichtbaar.Geef ze geduld.Waarheid is een soort contract met de
lezer.Spontaneïteit is allemaal goed en
wel, maar zo vind je niet altijd de weg naar de waarheid. ( ) Je bent nooit
klaar met poëzie.
Ikverzamel zinnen, zo werk ik.Gelukkig
zijn we machteloosstond op de gigantische lijst van zinnen
waaruit het boek gestalte krijgt.Na een
oerknal waarbij de woorden in wanorde op papier staan, is het aan mij om alles
structuur en inhoud te geven.Ook voor
mijn volgende roman ben ik al begonnen met een collectie van zinnen.Als ze met genoeg zijn, laten we zeggen
30.000 woorden, kan het boek geboren worden.
