Ik zie schrijvers als wezens met
antennes.Ze ontvangen signalen,
geluiden en lawaai. De ideale schrijver filtert de tekst uit het lawaai dat er
overal is.Eigenlijk gingen schrijvers
altijd al zo te werk.Kijk maar naar
Shakespeare, die samplede uit de teksten van Ovidius, Petrarca en Lucretius. Hij is een prachtig voorbeeld van een
schrijver met antennes.
Ik zie mezelf als een creature of books: ik maak boeken en
boeken maken mij. ( )
Zelfs de romantische verhalen die ik
schreef, gaan in wezen over moeder en kind. Ik vind het verbijsterend dat ik nu
pas doorheb waarmee ik al die tijd bezig was.
Dit boek (VADER, nvdr) is niet het
verhaal van mijn leven, maar van een existentiële zoektocht naar
betekenis.Wie in die richting gaat,
passeert religie, mystiek, alles dat buiten de taal ligt.Dat ik daar in literatuur kan naar zoeken, is
een van de redenen waarom ik schrijf.
Ik geloof dat er geen groter geschenk
is dan dit: als auteur dood te zijn voor je personages, zelfs tijdens het
schrijfproces; niet meer te zijn dan een kanaal waardoor ze zichtbaar worden
voor de wereld, hun stemmen worden gehoord, hun verhalen worden toegevoegd aan
andere verhalen.
Allejandro Zambra over het nut van het nutteloze van schrijven
Schrijven is zoeken zonder precies te
weten wat je zoekt.Het is een manier om
ergens te wortelen, een eigen plek te vinden.Het is op drift zijn zonder goed te weten waar je staat.En het is ook iets kunstmatig, net als een
bonsai, die je snoeit in een poging om schoonheid te vinden.Tegelijk is het een verdediging van het
nutteloze, van alles wat geen praktisch nut heeft.
het moet compact zijn, je mag het niet te veel willen uitleggen.( ) Discipline heb je nodig om elke dag achter je schrijftafel te gaan zitten. Je kan ervan genieten natuurlijk, als je een stuk in de vingers hebt, of als je de juiste woorden vindt.Als iets goed lukt, dan ben je tevreden en blij, maar het is toch vooral hard werken.
( )
Ik schrijf gedichten toch vooral voor mezelf.Het zijn niet echt gedichten met een boodschap, bedoeld om de mensen iets bij te brengen.Dat zou al te vermetel zijn.
Ayelet Waldman over het inspirerende van haar eigen familie
Ik kijk naar mensen en ik zoek vrienden
op met sterke verhalen.Meer nog, ik ga
zelfs op zoek naar drama in eigen leven, al geef ik dat niet graag toe.Ik ben een stroper in eigen huis.Het is traumatiserend voor mijn familie dat
ik hen gebruik in mijn werk.Gelukkig
herkennen mensen zich niet altijd in mijn schrijfsels.
( )
Je hebt van die schrijvers die
rondbazuinen dat ze geen fictie lezen omdat ze hun stijl niet besmet willen
zien.Wel, dat zijn nu net de schrijvers
van wie ik denk: God, ik wou dat ze zich hadden laten besmetten.
Uiteraard hoop ik dat ik in mijn werk
het leven heb bezongen, want aan de basis van het schrijven ligt de
emotie.Je ontdekt en ontmoet, je hoort
en je ziet en het is die emotie, de geladenheid en de euforie van het leven die
in een kelkje samenkomen.Dat kelkje is
het boek. ( )
Door de zaken anders te zeggen, ga je
ze ook écht anders zien.
Geen saaie personages voor mij, maar
complexe figuren die niet altijd weten waarom ze de dingen doen die ze doen en
waarvan ook ik soms niet helemaal doorheb hoe ze in mekaar zitten.Ook voor mij blijven ze vaak ten dele
mysterieus.Ik schrijf het verhaal en
bedenk hun ervaringen, maar ik ben niet God de Vader die alles stuurt.Soms sturen zij mij of duiken er dingen op
die ik niet voorzien had, maar die perfect passen binnen het personage of de
thematiek.Dat zijn de echte cadeaus
voor een schrijver.
Tot mijn veertigste had ik het erg
moeilijk.Ik vond niet dat ik een plek
op aarde verdiende.De droefenis die ik
heb doorstaan, was enorm.Het
schrijverschap heeft me geholpen, heeft me zelfvertrouwen gegeven.
Ik evoceer een wereld die in tijd en
plaats overlapt met mijn leven, maar ik schrijf niet over mezelf.
( )
Voor mij bevat een goede roman
personages, essayistische passages, memoires, geschiedenis. Onze eigen levens
bestaan toch ook uit flarden van dit en van dat? We lezen, praten, vangen
woorden op. Ik vind mijn aanpak realistischer dan die van schrijvers van
realistische romans.Het echte leven zit
vol gebeurtenissen, maar de plot van een roman zie ik als een theocratisch
vertelstandpunt.De plot is als de
godheid die neerkijkt op de personages en met hun levens speelt.Hij zorgt dat alles klopt.Ik pas voor een dergelijke machinerie.
Jean-Philippe Toussaint over beelden, energie, gevoeligheid
Jean-Philippe
Tousssaint in
gesprek met Marijke Arijs
De vraag is dan ook wat een boek
boeiend maakt. Dat kan humor zijn, of schoonheid en poëzie¸maar wat me de
laatste tijd vooral interesseert, is energie. De lezer moet de energie voelen
die in het boek zit. Daar is beweging voor nodig.Ik probeer energie en tijd te creëren. En
emotie.
( )
Als we dromen, komen er beelden op die
nauw verbonden zijn met onze intimiteit, onze gevoeligheden, onze
herinneringen.De lezer eigent zich de
beelden die ik creëer toe en verrijkt ze met zijn eigen herinneringen en
emoties. Voor mij is een geslaagd boek een blok marmer waarin de lezer al zijn
gevoeligheid, intelligentie en energie kan stoppen. Die mix bepaalt of de roman
geslaagd is.
Je hebt het recht om een lezer te laten schrikken, hem tegen de haren in te strijken, hem aan het denken te zetten of een reactie bij hem uit te lokken; het kan natuurlijk ook zijn dat je hem onverschillig laat, dat je aan hem voorbijgaat, dat je hem niet bereikt of hij jou niet.Maar je moet hem nooit in de war brengen, dat recht heb je niet; het mag inderdaad nooit zo zijn dat hij niet meer weet waar hij aan toe is, op welke weg, zelfs als hij niet weet waar die weg hem heen leidt.
Esther Freud over schrijversgeluk en de kinderblik
Esther Freud in gesprek met
Kathy Mathys
We waren een groep vrouwen die onze
herinneringen beschreven, erg autobiografisch allemaal.Een stukje over het eerste paar schoenen waar
we dol op waren, dat soort dingen. Ik geef nu zelf gelijkaardige workshops en
zie hoe gelukkig mensen zijn tijdens het schrijven.
( )
Mensen zeggen vaak: jij schrijft zo
prachtig over kinderen.Ik verbaas me
daarover.Schrijven vanuit
kindperspectief is niet zo anders voor mij. Wat ik leuk vind aan de kinderblik,
is dat die je toelaat om met verwondering te schrijven.Kinderen vinden alles verrassend, nieuw.
Dat is inderdaad de dynamiek in al mijn romans.De lezer ziet het onheil aankomen, de personages nog niet. Ze zijn altijd onwetender dan de lezer, onschuldiger in zekere zin. Ik denk dat lezers meer geboeid zijn, wanneer ze iets ergs vrezen.
Floortje Zwigtman in Standaard der Letteren van 10 februari 2012
Niet alleen maak je je personage vanaf het embryonale stadium mee- waarin hij nog nauwelijks persoonlijkheid heeft en geen stom woord zegt je hebt ook geen idee waar hij vandaan komt.Wie heeft jou bezwangerd met dit personage?De vraag hoe personages tot leven komen, in het hoofd van de auteur en dat van de lezer, is een van de meest essentiële voor elke schrijver.Zonder een interessante, aantrekkelijke reisleider die je op sleeptocht door het verhaal neemt, blijft geen boek open.
Ik ben de jij-vorm op een intuïtieve
manier gaan gebruiken voor de Skippy-hoofdstukken, ik weet niet goed
waarom.Toen ik in de derde peron over
Skippy schreef, werkte dat niet.Ik vind
het eenheel intieme stem, al wordt die
techniek weinig gebruikt. Skippy heeft het verstikkende gevoel dat hij geen
controle heeft over zijn leven. Het is bijna alsof hij naar zichzelf
kijkt.In noir-films plaatsten
regisseurs de camera soms hoog boven de set om de fatalistische sfeer te
benadrukken.Ik denk dat je door die
jij-stem hetzelfde effect hebt.
J. Bernlef over de onbegrijpelijkheid van de mensen
J. Bernlef in gesprek met
Marjoleine De Vos
Ik geloof niet echt dat mensen goed te
begrijpen zijn.Die geheimzinnigheid wil
ik erin houden.Je krijgt zo snel iets
van de alwetende auteur, maar je kent andere mensen niet.En over mezelf heb ik al helemààl niets te
zeggen.
( )
De lezer moet iets voelen, niet
ik.Je merkt dat ook aan
amateurdichters: dat zijn mensen die hun hart uitstorten in dichtvorm.Dan zit je als een kip naar het onweer te
kijken, want er gebeurt niets.
Zelfonderzoekis in feite niets anders dan het bestuderen van de mensen om je heen.De kunstenaar beschrijft zichzelf door anderen te beschrijven.Misschien is het zelf een uitvinding van psychologen en hebben kunstenaars altijd geweten dat je geen zelf hebt, zoals je een hebbedingetje hebt, maar dat je het opbouwt door om je heen te kijken en daardoor uit te vinden wie je wilt zijn.
