 |
|
|
| |
|
|
| 19-01-2010 |
 Citaat Tom Sharpe II |
|
Een tweede citaat kon niet lang uitblijven. Ik was volledig bevangen door de eerste quote (zie eerder gepost bericht) en besloot daarom om van hetzelfde laken een broek te maken.
Zo zocht ik vandaag op het internet en vond het volgende citaat.
"It had been an intellectual decision founded on his conviction that if a little knowledge was a dangerous thing, a lot was lethal.
Tom Sharpe zwemt opnieuw tegen de stroom op. Het werd al langer dan vandaag aangenomen dat kennis gevaarlijk is. Als eventuele rechtzetting wil ik toch snel zeggen dat kennis niet wordt beschouwd als iets slechts. Kennis is niet goed, dit wil zeggen, als je er mee om weet te gaan. Goede voorbeelden hiervan zijn de stereotype schurken uit de tekenfilms, dit zijn immers allemaal wetenschappers met te veel kennis en zonder het vermogen om er mee om te gaan.
Maar dan maak ik de volgende bedenking. We kunnen wel zeggen dat er een goed en een slecht bestaat? Dit hangt toch allemaal af van je eigen punt in de werkelijkheid. Hiervoor wil ik graag het voorbeeld van Catilina aanhalen. Hij werd ook afgeschilderd in de verschillende geschiedwerken. Dit kwam o. a. omdat de geschiedenis geschreven werd door de hogere klasse, het rijke volk dus. Hun idealen stonden lijnrecht tegenover die van Catilina, die meer macht voor het volk wilde, wat vandaag de dag logischer zou lijken.
Als er geen goed en kwaad is, dan zouden alle acties dus zowel goed als slecht zijn, en dus altijd slecht vanuit het oogpunt van sommige mensen.
Tot hiertoe is het dus evident dat veel kennis zeer gevaarlijk is en zelfs (misschien) dodelijk. Tot zover hebben dus de denkers die hun wetten formuleren, het bij het rechte eind. Deze wet wordt dan geformuleerd en vastgelegd.
Tom Sharpe, die zeker een zeer vernieuwende denker is, heeft toch een kleine, doch niet onbelangrijke, aanmerking op deze stelling. Deze stelling is volkomen hypothetisch. Het is een wetenschappelijke stelling die aangenomen is, zuiver en alleen door een bepaalde overtuiging. Dit is volkomen logisch, maar wordt wel meermaals vergeten.
Vanwege de duidelijkheid voel ik mij verplicht om te vermelden dat Tom Sharpe het niet oneens is met die stelling, hij geeft gewoon het hele verhaal. Het is te vergelijken met de uitspraak de soep is warm te vervangen door ik vind dat de soep warm is. Op deze manier haalt Sharpe ons uit bepaalde gedachten en benadrukt hij het feit dat niets zeker is. Zwart kan even zwart zijn als wit, totdat het tegendeel bewezen is, maar op dit geval is het tegendeel niet te bewijzen. Het zou zijn alsof er geen manier zou bestaan om bepaalde kleurwaarden van elkaar te onderscheiden (ook niet het oog), maar er wordt gewoon aangenomen dat iets (bv steenkool) zwart is.
Dit kan de mens zeer zwaar vallen. De mens heeft altijd behoefte aan vastheid, het zit zelfs in het woord identiteit (het Latijnse Iden betekent hetzelfde). Als we het dan hebben over een onderdeel van de wetenschap die volledig door de mens is ontworpen, namelijk de filosofie, blijkt dat er zelfs in een puur menselijk iets geen vastheid is.
We worden dus opnieuw uit een droom gehaald en krijgen opnieuw de nietigheid van ons bestaan te verduren, deze keer dankzij Tom Sharpe.
19-01-2010, 21:06 geschreven door Kim 
|
|
|
|
|
| 13-01-2010 |
| Godfried Danneels |
Enkele dagen geleden heeft Kardinaal Godfried Danneels aangekondigd dat hij zou stoppen met zijn ambt uit te oefenen. Tot nu toe was hij vooral bekend als een vernieuwende kardinaal en had hij altijd een eigen menig, die hij ook verdedigde, ookal stond deze lijnrecht tegenover de mening van de Kerk.
Wat de meeste mensen niet weten is dat Kardinaal Danneels ook een begunstigd schrijver is.
De bekendste boeken zijn 'Gekneusd vertrouwen, vaste hoop', 'Hopen en bidden', 'Johannes aan het woord', en Waken en bidden'. Voor deze werken heeft hij in zijn studententijd een goede basis kunnen leggen. Zo genoot hij van zijn opleiding in Leuven en volgde er filosofie en theologie.
Hieronder volgt een gedeelte uit 'Gekneusd vertrouwen, vaste hoop'.
Mogen we nog hopen en vertrouwen? Het lijkt wel dat beiden termen uit onze tijd zijn geëmigreerd naar herbergzamer oorden. In iedere straat is er wel een huis waar iemand woont die het met hoop en vertrouwen moeilijk heeft. Er hangt in zekere zin existentiële angst in de lucht. De tedenen daarvan lijken voor de hand liggend: minstens 1 krantenkop per dag is een spelbreker. Je zou er de moed bij verliezen: terrorisme en oorlogsgeweld, genocide, weer een aantal banen op de tocht, Sars en andere nieuwe ziektekiemen. En dan zovele gezinnen die het niet meer zien zitten vanwege de stress en de prestatiecultuur. Als er nog hoop is, lijkt ze wel 'het kleine zusje' (Ch. Péguy) dat groeiproblemen heeft.
De vraag blijft echter overeind of alles was daarnet werd opgesomd, wel de laatste reden is van die crisis van hoop en het vertrouwen. Is het niet veeleer de mens zelf die losgeraakt is van zijn wortels? Een half uitgerukte plant? Hoe het ook zij, de mensen zoeken zich te wapenen tenen zo'n vijand. Maar kiezen ze daarbij wel het juiste wapen? Vaak stellen ze zich meteen koel en zakelijk op, cynisch zelfs of alleszins onverschillig. Maar haalt zoiets ooit wat uit? Anderen sleutelen verwoed aan de maatschappij die, zeggen ze, al dat wantrouwen afscheidt. Ze zoeken de remedie vooral in het saneren van de structuren: sociaal, politiek of economisch. Of ze roepen de werfkracht en de dynamiek van ideologieën te hulp. Alle hens aan dek dus. Enkelen zoeken hun toevlucht in de 'filosofische vertroosting', Boëtius achterna. Daarnaast blijft altijd nog de individuele therapie die fonds. Die menselijke activiteiten lijken vooralsnog te ontsnappen aan de vertrouwenscrisis. Ze zijn zakelijker, objectiever, betrouwbaarder. In acht van de negen onderzochte Europese landen, op Denemarken na, daalt het vertrouwen over de hele lijn. Het is opmerkelijk dat België in 1999 gepercipieerd werd als het meest wantrouwige land in Europa.
Dit is Kardinaal Danneels ten voeten uit. Hij kaart streng het probleem aan en probeert ons wakker te schudden. Het is gemakkelijk om te zien dat er 'iets' mis is. Maar Danneels noemt de problemen bij de naam. Aan de tekst is ook goed te zien dat Danneels geen conservatieve, katholieke priester is. Hij is eerder een herder (zoals de term 'pastoor' eerst bedoeld was (het komt van het Latijnse 'pastor' en betekent 'herder')). Danneels leidt zijn schapen en somt hen alle problemen op. Zijn schapen moeten niet alleen maar grazen, zoals sommige priesters willen dat hun parochie doet. Danneels leefde voor zijn werk (als weet ik niet of dit in de toekomst zal veranderen). Hij stond ermee op en ging ermee slapen. Dit kan men zien aan de dagelijke dingen die terug komen in de tekst.
Ik kan me goed inbeelden dat als deze woorden, door zijn stem de kerk in gezonden worden, het volk meer dan eens gaat nadenken. Een man om trots op te zijn.
13-01-2010, 19:38 geschreven door Kim
|
|
|
|
|
| 10-01-2010 |
| Edith Ringnalda |
Vandaag kwam ik het volgende bericht tegen op de teletekst van de Vlaamse openbare omroep:
Edith Ringnalda, de weduwe van schrijver en dichter Simon Vinkenoog, heeft een boek uitgebracht als liefdesverklaring aan haar overleden man. Het kreeg de titel "Heer en meester"
Ringnalda begon haar dagboek op 10 juni vorig jaar, toen haar man in het ziekenhuis verbleef voor een beenamputatie. Ze schreef ook over zijndood een maand later en over de begrafenis.
Ringnalda was de zesde en laatste vrouw van Vinkenoog. De 2 trouwden in 1989 en verschilde 26 jaar in leeftijd. Ze gaf jaar carrière op om volop van haar man te kunnen genieten.
Ik sta eigenlijk volledig achter het initiatief van Ringnalda. Ik twijfel er niet aan dat het een mooie ode geworden is voor de getallenteerde schrijver.
Ik heb ook hoge verwachtingen voor de literaire waarde van het boek. Ik kan me inbeelden dat als men gedurende al die jaren samenleeft met zo een man, men toch min of meer beïnvloed raakt door zijn manier van dingen te verwoorden en zelf ook op een hoger niveau begint te schrijven.
Een ander leuk (leuk is misschien oneerbiedig in deze situatie, hiervoor mijn excuses) facet is het feit dat het verlies in de vorm van een dagboek is geschreven. De lezer zal dus de ondergang vanaf het begin tot het bittere einde mogen meemaken met alle gevoelens die daaraan verbonden zijn. Dit boek zal uiteraard meer emotioneel geladen zijn dan een doorsnee biografie. We krijgen het verhaal immers te horen van iemand die ten volle met hem verbonden is geweest. We zullen dus zijn lijdensweg en haar lijdensweg kunnen lezen.
Zeker een boek om naar uit te kijken.
10-01-2010, 21:54 geschreven door Kim
|
|
|
|
|
| 08-01-2010 |
| dromenvanger |
|
Vandaar liep er een nieuw bericht van de telexen. Peter Verhulst, die we allemaal kennen als radiostem van Radio 2, brengt een boek uit.
Ik vernam het nieuws via de teletekst van de tv-zender Eén en aangezien het een tijdelijk bericht is, zal ik het hier integraal citeren.
Peter Verhelst heeft zijn eerste project als stadsdichter van Gent gelanceerd: de dromen an de Gentenaars verzamelen. Het doel is een droomkaart van Gent samen te stellen die ons iets leert over onszelf.
De dromen moeten aan 2 voorwaarden voldoen. Ze moeten echt gedroomd zijn en een rol gespeeld hebben in het leven van de dromer.
Enkele bekende Gentenaars zoals Herman Brusselmans en Lisbeth Imbo hebben hun dromen al ingestuurd. Eind 2011 moet het 'dromenboek' klaar zijn. Het is nog niet duidelijk welke vorm het krijgt.
Ik vind dit een goed initiatief. Radiopresentatoren krijgen dikwijls het verwijt dat ze enkel maar hun stem zijn. Peter Verhelst wilt hier bewijzen dat hij meer in zijn mars heeft. Om dit te doen heeft hij dan ook beslist niet de gemakkelijkste weg gekozen. Dingen over onszelf leren kan soms leuk zijn, maar meestal zijn het slagen in ons gezicht. Peter Verhelst heeft de moed om, ondanks het mogelijke verlies aan populariteit, toch zichzelf een belofte op te leggen die hij wel moet nakomen. Waarom verlies aan populariteit? Stel maar eens dat de Gentenaar helemaal anders in elkaar zit dan men zelf denkt. Zo zei Sigmund Freud al dat onder andere de dromen een uitlaatklep waren voor het onderbewuste. Namelijk de tantalos en de eros. In dit geval gaat het nog een stap verder (dankzij de voorwaarden die Peter Verhelst oplegt), de dromer moet deze lusten ook in het echt hebben gesust. Men kan dus wel duidelijk spreken over een verband tussen droom en daad.
Dromen zeggen dikwijls veel meer over iemand dan men al weet over die persoon. Wat zijn de echte verlangens van mensen zoals Herman Brusselmans en Lisbeth Imbo? Om meer te weten te komen over deze mensen, zal u moeten wachten tot eind 2011. Maar geen nood, ik wacht met u mee.
08-01-2010, 21:51 geschreven door Kim
|
|
|
|
|
|
| Radovan Ivsic gestorven |
|
Ik vernam zojuist dat gisteren de Kroatische dichter en theaterauteur Radovan Ivsic overleden is. Hij blies zijn laatste adem uit in Parijs, de stad waar hij tot volle uiting kon komen.
Tijdens de 2e wereldoorlog werd het werk van Radovan Ivsic verboden in zijn eigen land. Maar ook na de bevrijding was zijn oevre niet welkom in het communistische regime van Tito.
Na het publicatieverbod vertaalde hij enkele Franse auteurs zoals Rousseau, Molière en André Breton.
In 1954 vluchtte hij dan naar Parijs, daar sloot hij zich aan bij de surrealisten van Breton.
Er werd in 2004 een overzichtsbundel van zijn werk uitgegeven door Gallimard.
Hij schreef gedichten zoals 'Mavena' en 'Narcisse', maar ook theaterstukken zoals het drama 'Le Roi Gordogane'
In Mavena schreef hij 1 van zijn bekendste citaten, het volgt hieronder:
Ni oui, ni non: elle est entière
Dit citaat laat opnieuw zien van welk kaliber deze man was. Hij slaagt het in om hier in een rasechte sententa een waarheid, die veel mensen weigeren te zien, neer te pennen.
Bij geen enkele zaak, is het nu in het heden, verleden of toekomst, zal men ooit volmondig 'ja' kunnen zeggen. Net ze min als men ooit volmondig 'nee' als antwoord kan geven. (voor de duidelijkheid, dit gaat niet over banale dingen, maar over keuzes, geschiedenis, filosofische vragen,...)
Zo wordt er in mijn streek wel eens gezegd dat men moet kiezen; 'het is wit of zwart'. Maar dit kan nooit, alles is namelijk grijs. Kiezen houdt namelijk in dat men de nadelen van zijn keuze aanvaardt en de voordelen van het andere laat varen. Dit zal men nooit kunnen doen zonder later eens terug te denken aan dat keuzemoment en zich inbeelden wat het gevolg zou zijn indien men de andere keuze had gevolgd. Dit is een voorbeeld van de keuze, maar het is, zoals ik reeds zei, ook toe te passen op de geschiedenis. Daarvoor verwijs ik graag terug naar een vorig bericht van mijn hand met de titel 'arbeit macht frei'. Hierin wordt uitgelegd waarom men een hele historische gebeurtenis niet kan beantwoorden door een simpele 'ja' of 'nee'.
H. Drion zei ooit eens dat leven de enige bekende vorm van doodgaan is. Zonder dat je het weet worden je uren afgeteld, toch hangt het van jou af hoe je ze invult. In het begin van zijn leven heeft Ivsic weliswaar zwarte sneeuw gezien, maar na zijn vlucht naar Frankrijk, heeft hij kunnen doen wat hij wilde. Als er 1 ding is dat we van Radovan Ivsic kunnen zeggen, is het wel dat hij geleefd heeft, echt geleefd.
08-01-2010, 00:00 geschreven door Kim
|
|
|
|
|
| 07-01-2010 |
| Citaat Tom Sharpe |
Het was vandaag weer een vruchtbare dag in Piemburg, maar hier zal ik in een volgend bericht over uitweiden. Eerst zou ik liever een citaat van Tom Sharpe bespreken.
In het begin van het boek had ik hierover gekeken. Later is het me opgevallen en het leek opnieuw een absurditeit. Desalniettemin is het citaat in mijn gedachten blijven rondspoken. Hier volgt het:
We must not only strike the iron while it is hot, we must strike it until it is hot.
Nu ik het citaat nog eens zwart op wit zie staan, vraag ik mij af waarom ik het niet eerder begreep. Daaruit bleek nog maar eens dat men al de beslissingen zou moeten maken zonder vooroordeelden.
Het citaat zegt dat we het ijzer moeten smeden als het heet is, maar we moeten het ijzer ook smeden totdat het heet is.
We moeten dus niet, op een passieve manier, het juiste moment afwachten. Dan zouden we in een hoekje blijven zitten totdat er een mooie kans voorbij komt gehuppeld. Die kans zou dan zo klein zijn dat we vrijwel al vanaf het begin zouden kunnen aannemen dat de kans en ook de actie die we beoogden, er nooit zou komen. (Let wel op, de uitzondering bevestigd de regel. Een kleine kans, is een kans, hoe klein dan ook.) Tom Sharpe raad ons aan om zelf het Fortuna een handje toe te steken. We moeten dus zelf het lot naar de juiste richting leiden.
Ik ben het in op dit gebied volledig eens met Tom Sharpe. De huidige wereld is niet opgebouwd vanuit een houding van gereserveerdheid, maar uit een houding van volledige toewijding. Wanneer bepaalde mannen, en vooral ook vrouwen, iets wilden bereiken, bleven ze volharden in hun zaak. Een goed voorbeeld hiervan is de emancipatie van de vrouw. Hier hebben vele vrouwen voor gevochten, deze hebben niet gewacht op een moment waarop de man in de straat de vrouw evenveel rechten wilt geven als de man. Deze hebben, langzaam maar zeker, onze samenleving kennis laten maken met hun visie en vele mensen ertoe overtuigd dat zij over even veel rechten zouden moeten kunnen beschikken. De vrouwen hebben dus zelf de gedachten van de man in de straat een handje geholpen in de goede richting.
Een citaat vol waarheid dus, het leek eerst tegenstrijdig, maar zoals ik al zei, het zit vol waarheid. Na het lezen van 1 van de mindere passages van 'Hard gelach' had ik deze graad van inzicht niet verwacht van Tom Sharpe. Mijn respect voor de schrijver en drang naar de rest van zijn werk stijgt zienderogen.
07-01-2010, 20:34 geschreven door Kim
|
|
|
|
|
| 06-01-2010 |
| Maandbladen |
Maandbladen behoren dan misschien wel niet toe tot het meest literaire genre, maar toch bereikt het aanzienlijk veel mensen. Daarom vond ik het wel de moeite om het volgende op te merken:
We kennen reeds de 'feel-good' maandbladen (eigenlijk ironisch dat men het feel-good maandbladen noemt aangezien verschillende filosofen denken dat net deze bladen aan de oorzaak liggen van de complexen van Jan-met-de-pet. Maar daar vertel ik op een andere keer nog wel eens over). De meest bekende zijn Flair, Story, Joepie,...
Maar onlangs kwamen er enkele nieuwe maandbladen bij. Zo denk ik maar aan de Goedele en de Jean-Marie (van deze laatste heb ik na een maandje nog maar weinig gehoord, maar volgens mijn bronnen werd het blad vermeld in de docusoap van de familie). Hierin konden we de bedenkingen van de naamgevers lezen en met hen mee leven of door hen geadviseerd worden.
Ik weet dat er persvrijheid is en dat iedereen het recht heeft om een eigen tijdschrift uit te brengen, maar toen ik voor het eerst deze maandbladen in de winkel zag liggen, werd ik er op slag toch een beetje moedeloos van. Ik kan nog altijd niet begrijpen waarom deze schrijvers in hun maandelijkse collumns hun ei niet kwijt konden. Hiernaast werden daarbuiten ook nog verschillende boeken geschreven over deze personen of over hun adviezen, soms schreven ze zelf, soms schreef iemand over hen. Doch kwam telkens de boodschap goed over, had ik de indruk. Verder vind ik het getuigen van een hoog zelfbeeld om van een eigennaam een begrip proberen te maken. Voor sommigen onder hen was het reeds gelukt, toch zet men zijn/haar goede naam weer op het spel.
Ondertussen kan ik er wel een bepaalde satire in terugvinden. Vele getallenteerde schrijvers werken tegen een hongerloon terwijl anderen (laten we eerlijk zijn) minder getallenteerde schrijvers maar met de massa en hun naam achter zich zelfs een eigen tijdschrift op de markt kunnen brengen.
Let wel op, ik veroordeel niemand die dit maandblad zou kopen of gekocht heeft. Iedereen moet dit namelijk voor zichzelf uitmaken.
Met dit in gedachten keek ik vandaag eens naar Het Nieuwsblad en merkte ik dat er een nieuw maandblad aan zit te komen, namelijk de 'Erik', vernoemd naar Erik Van Looy. Dit blad zal maar een eenmalige uitgave zijn. De moed begon mij al in de schoenen te zakken, maar nadat ik verder dan enkel de krantenkop gelezen had, schaamde ik me dat ik ooit getwijfeld had aan een boek waaraan Erik Van Looy zijn naam geschonken heeft. De inhoud zou voornamelijk gaan over programma's van Woestijnvis en De slimste mens ter wereld. Van looy is ook niet de enige die aan het blad zal gewerkt hebben. Met Philippe Geubels, Kamagurka, Sien Eggers, Mark Eyskens, Rik Torfs, Urbanus, Guy Mortier, Louis Tobback, Frank Focketyn, Marc Reynebeau, Gunter Lamoot Robbe De Hert, Hermans Brusselmans, Stephan Vanfleteren en Annelies Verbeke is er een meer dan behoorlijke cast (om het in Van Looy's woorden te zeggen). Allen dus naar de boekenwinkel op 22 januari, ik heb het vermoeden dat dit maandblad snel uitverkocht zal zijn.Bijlagen:
http://www.nieuwsblad.be/Article/Detail.aspx?articleID=GI82KFTMS
06-01-2010, 15:12 geschreven door Kim
|
|
|
|
|
|
| Latijnse zegswijze |
De laatste tijd ben ik op deze digitale snelweg op zoek naar informatie voor een eindwerk van Latijn. Natuurlijk vind ik regelmatig veel weinig inspirerende geschriften, maar soms komt het goud toch naar boven wanneer ik vis in deze rivier. Zo kwam ik in een tekst de volgende Latijnse zegswijze tegen:
Ex minima magnus scintilla nascitur ignis
Dit houdt in dat uit de nietigste vonk, een groot vuur komt (of zoals wij zouden zeggen, het grootste vuur komt.)
De zegswijze viel me op op 2 vlakken, het stilistisch als inhoudelijk.
Om te beginnen met het stilistische afspect valt bij het vertalen ervan natuurlijk als eerste de 2 hyperbata op (deze hyperbata zijn niet bepaald groot, maar het heeft wel een doel). De 'minima' hoort natuurlijk bij 'scintilla' en 'magnus' bij 'ignis'. Deze werden uit elkaar getrokken om zo 'minima' vlak naast 'magnus' te zetten. Dit versterkt namelijk de tegenstelling des te meer. Het heeft ook een mooie alliteratie als gevolg (of misschien als doel?).
Inhoudelijk spreekt de zegswijze me ook sterk aan. In onze maatschappij worden we dikwijls gedwongen om bepaalde dingen 'leuk' te vinden omdat ook onze maatschappij dit 'leuk' vindt. We worden als het waren 'overgoten' met bepaalde feiten en gebruiken die we zouden moeten hanteren. De talloze rages zijn hiervan perfecte voorbeelden. Vele mensen volgen dus gedwee de massa en ontdekken op die manier nooit de ware geneugten die het leven te bieden heeft. Er was een periode dat ik ook gedwee de massa volgde, maar die ligt gelukkig achter mij. Nu maak ik altijd zelf uit welke dingen mij al dan niet interesseren. Soms valt dit tegen, soms valt dit mee, maar elke keer dat ik iets nieuws ontdek, is dit uit eigen beweging. Ik laat de dingen tot mij komen, beetje bij beetje. Op die manier kan ik rustig uitmaken hoe ik zelf tegenover bepaalde dingen sta en per etage zelf beslissen of ik nog een stap hoger ga of niet. Had ik deze ommekeer nooit gehad, zou ik ook overdonderd blijven worden en nooit enige diepgang vinden.
Ik vind het dus een enorm sterke zegswijze. Het is namelijk beangstigend waar. Toch had ik nog nooit van dit gedachtengoed gehoord (tot mijn verbazing heb ik later ontdekt dat mijn keuzen er gelukkig bij aansluiten). Zou er een variant voor zijn in het Nederlands? Deze wijsheid zou in ieder geval nooit mogen vergaan.
06-01-2010, 00:00 geschreven door Kim
|
|
|
|
|
| 05-01-2010 |
| Hard gelach II |
|
De pagina's vorderen rustig in 'Hard gelach'. Ik moet toegeven dat ik ondertussen zeer tevreden ben over het feit dat ik, na een tegenvallend begin, het boek niet links heb laten liggen. De ware satire is naar boven gekomen bij het onderzoek naar de moord op de kok van juffrouw Hazelstones (dit is een oude vrouw uit een familie die zeer belangrijk was bij de verovering van Zuid-Afrika).
Ik moet toegeven dat ik het verhaal in het begin nogal marginaal vond. Er werd gelachen met bepaalde onderwerpen zonder dat hier een welbepaalde reden voor leek te zijn. Dit leek het enige wat het boek te bieden had. Er werd gelachen om te lachen, zonder die moraliserende ondertoon. Ik zou wel snel even in de kantlijn willen benadrukken dat dit boek net op dit gebied verschilt van 'De helaasheid der dingen'. Vele mensen scheren deze 2 over dezelfde kam omdat men denkt dat deze laatste geen moraal bezit. Maar dan stel ik de vraag hoe het zit met de ellende van een zich in een vicieuze cirkel bevindend gezin.
Deze moord op de kok, bleek in eerste instantie een 'crime passionnel'. De vrouw, wiens voorouders de oorspronkelijke inwoners met bosjes tegelijk de dood in joegen, had een verhouding met het lid van het keukenpersoneel. Merk wel op dat deze kok van oorsprong ook een Zoeloe was en dus (volgens de mening van de blanke mensen in die tijd) een inferieur individu.
Bijgevolg moet de moord dus verzwegen worden om een rassenoorlog te vermijden. (Het werd in die tijd niet toegestaan dat die verhouding enigszins bestond, laat staan getolereerd. Ook de moord zou een aanleiding betekenen voor de rassenoorlog. Het was weliswaar al langer bekend dat de Zoeloes onderdrukt werden, maar op zo een brutale wijze uit de weg geruimd, dat werd liever verborgen gehouden.)
Maar nu opeens vindt de Kommandant een man op het bed liggen met bloed aan zijn handen. Het gaat hier over Jonathan Hazelstones. Zou hij misschien de moord hebben kunnen plegen en heeft juffrouw Hazelstones enkel dit verhaal verteld (want het was een verhandeling over hun verhouding die verschillende pagina's besloeg. Hierin werden niet bepaald de meest kuise passages besproken, als u begrijpt wat ik bedoel) met de bedoeling om haar broer te beschermen? Een beklijvend boek dus.
Hier valt een ironie in terug te vinden die ons met verstomming slaat. We krijgen een zeer nobel beeld van juffrouw Hazelstones. In dit 2e geval zou ze immers haar eigen naam op het spel zetten om die van haar broer te kunnen redden, terwijl deze nota bene nog dronken van de cognac zijn roes aan het uitslapen is. We vergeten wel dat Jonathan Hazelstones de kok heeft doodgeschoten en zijn zus, niet geëmotioneerd door het gebeuren, een redelijk rationeel verhaal kan ophangen over de moord zelf. Dit vertelt ons veel over hoe zij dan die moord beschouwt.
Tom Sharpe laat wel de gedachten tot hier toe open. Hij laat ons over de meerdere verschillende mogelijkheden tegelijk nadenken en laat ons, terwijl wij er zelf onbewust van zijn, zelf de balans maken. Wat denken wij dat er is gebeurd? Wat zouden wij zelf eerder toestaan? En wat vertellen deze 2 vorige vragen over ons en over onze maatschappij?
Wel hoop ik dat deze marginaliteiten tot een bepaald doel leiden. Het plot van het verhaal is meer dan goed en ik hoop dan ook dat deze passages, die nu minder sterk lijken, bijdragen tot het geheel om zo een fabuleus boek op te leveren.
05-01-2010, 18:17 geschreven door Kim
|
|
|
|
|
| 04-01-2010 |
| De helaasheid der dingen, de film |
Het is al weer een tijdje geleden dat ik het nog eens had over 'De helaasheid der dingen', het (biografisch geïnspireerde) succesverhaal van Dimitri Verhulst. Zoals algemeen geweten is, werd hier een tijdje geleden ook een film gemaakt. Nu is het wel al meerdere malen gebleken dat de verfilming van een boek de sterkte van het boek niet kan evenaren, ook niet in verhouding tot de criteriums die men kan gebruiken om de film te beoordelen. Hierbij bedoel ik dat men soms een succesroman verfilmt omdat men geloof heeft in de inhoud en de sterkte van het verhaal. Deze verfilming loopt meestal catastrofaal af. De kijker heeft niet diezelfde betrokkenheid met het verhaal die de lezer wel heeft. De films raken in vergetelheid en het boek loopt blutsen in zijn imago op vanwege die film.
Maar nu moet ik toch vaststellen dat dit, volgens meerdere filmkenners, niet het geval is. De film won al verschillende prijzen op het Hamptons International Film Festival, the Cinessonee Festival of European Film en het International Film Festival Bratislava (publieksprijs). Hij werd zelfs geselecteerd als Belgische inzending voor de Oscars (foreign language film).
Nu las ik ook in de krant dat de film aansloeg bij het Franse publiek. Dit is een feit waar het boek nooit in is geslaagd (aangezien het nooit vertaald)
Het spreekt vanzelf dat ik hoop dat op deze manier ook het boek aanslaat in het buitenland opdat de buitenlandse meerwaardezoeker ook het genot mag beleven. Ik hoop ook dat op deze manier ook poorten en de grenzen voor andere grote stylisten kunnen open gaan. Op deze manier kan men ook tot ver buiten de grenzen genieten van onze schrijvers, en kunnen wij ook genieten van andere, misschien in hun moederland minder bekende of geapprecieerde schrijvers.Bijlagen:
http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20100104_023
04-01-2010, 20:32 geschreven door Kim
|
|
|
|
|
| 02-01-2010 |
| Hard gelach |
Ondertussen werd het weer eens tijd voor een nieuw boek. De exacte reden waarom ik voor 'Hard gelach' van Tom Sharpe heb gekozen was me niet geheel duidelijk. Ik had het boek enkele jaren geleden kunnen kopen in een uitverkoop, maar liet het al snel links liggen omdat het eerste hoofdstuk niet bepaald aan de titel beantwoorde, zodoende...
Deze keer had ik meer tijd en ik moet zeggen dat hoofdstuk 2 en 3 al meer beantwoorden aan de titel. Het vervolg valt nog af te wachten. Laat ons zeggen dat de ruime inleiding al achter de rug is.
Als ik eerlijk ben, zou ik Tom Sharpe niet tussen de schrijvers die reeds eerder beoordeeld zijn op mijn blog zetten. Hij is niet echt een woordkunstenaar. In al mijn eerlijkheid zal ik wel moeten toegeven dat het doel van het boek er zich niet echt toe leent. Toch werd er in hoofdstuk 1 een (naar mijn mening iets te) langdradige beschrijving gegeven van de plaats van gebeuren. Hier stond wel een (relatief) mooie zin in:
"De tijd en het klimaat zorgde samen voor de groei en de stilstand van de groei"
Het gaat hier over een stad (Piemburg, de hoofdstad van Zoeloeland, zoals het beschreven wordt) die uitgedoofd is nadat de oorlog uitgestreden is. Het garnizoen is vertrokken en de stad raakt onverzorgd. De planten groeien in het wilde weg.
Het doel van het boek zit, zoals ik reeds zei, min of meer volledig vervat in de titel (ik zeg min of meer omdat ik nog stiekem hoop op een wijze levensles). Volgens de achterflap zou ik regelmatig hardop moeten lachen. Sharpe wil dit bereiken door middel van een scherpe satire op het Zuidafrikaanse apartheidssysteem, seksuele afwijkingen en met zwarte humor.
Naar mijn mening is de satire voor het moment veel te sterk. Hij is buiten proportie. In plaats van de reflectie op de maatschappij, die elk hekeldicht toch wel heeft, krijgt men eerder een 'ver-van-mijn-bed-show'-gevoel. Ik heb het tot nog toe op geen enkel moment iets ervan herkend in onze maatschappij. Maar goed, het boek is geschreven in 1971 en speelt zich af in het begin van de 20e eeuw. Het zou dus eventueel kunnen zijn dat men ons, via die satire, die misschien buiten proportie lijkt, net omdat de situatie toen zo slecht was, het werkelijke leven van de onderdrukte Zoeloes wil meegeven. Doch vind ik in dat geval dat de titel en de achterflaptekst misplaatst zijn.
Het verhaal speelt zich af rond Kommandant van Heerden. Hij is de chef van de politie in Piemburg. Die plaats heeft hij te dank aan zijn grootvader, een zoeloeleese soldaat die zelfs tot na de overgave bleef doorvechten. Tenminste, dit is wat er in de geschiedenisboeken staat. Deze roepen hem uit tot nationalistische held. In werkelijkheid heeft de man zich tijdens de belegering verstopt, is hij in slaap gevallen en schoot hij, na de overgave enkele vijandige soldaten neer terwijl deze in de bosjes nabij zijn schuilplaats het toilet bezochten. Van Heerden zelf lijkt op vlak van verstandelijk vermogen redelijk goed op zijn grootvader. Zo had hij gehoopt dat hij omstreeks 1890 ter wereld was gekomen als Engelse gentleman. Dit omdat hij dan zelf in dienst kon gaan en zich op te werken tot generaal om zo de door Brittannië geleden nederlagen, nog rampzaliger te kunnen verliezen. (Het klinkt misschien heel onlogisch, maar zo is het.) Zo besluit hij (een man die dankzij zijn familie, en zeker niet door zijn intrinsieke kwaliteiten, aan een meer dan mooie functie is geraakt) dat hij beter in een andere tijd, op een andere plaats en als een ander mens ter wereld kon gekomen zijn. Enkel op die manier zou het zijn kwaliteiten ten volle hebben kunnen uitspelen.
Het korps van van Heerden telt 2 personen.
Luitenant Verkrampt is het hoofd van de staatsveiligheid en schrijft voornamelijk graag rapportjes uit. Deze zitten vol met inhoudelijke fouten en slaan meestal nergens op. Zo schreef hij eens dat Kommandant van Heerden niet voldoende bezig was met de bestrijding van het communisme (waarop deze stante pede alle exemplaren van de plaatselijke krant uit de winkelrekken liet nemen omdat de weersvoorspellingen een rode hemel bij nacht voorspelden. Verder werd onder andere het exemplaar van 'Black Beauty' uit de bibliotheek vernietigd en de film 'Donker Afrika' verboden.
Agent Els is dan weer een overdreven racist. Hij heeft een aangeboren neiging tot geweld, vooral dan het neerschieten van kleurlingen. Verder had hij nog een alcoholverslaving en een verslaving met betrekking op het zesde gebod. Doch word hij beschreven als een plichtsbewuste agent. Hij kan immers goed schieten en kan goed overweg met de machine van de elektrotherapie. Zo hield hij eens om 5 uur 's morgens een jongen tegen die wandelde met enkele flessen melk. Hoewel Els wist dat het de melkboer was, vond hij dit toch een goede gelegenheid om de elektrotherapie uit te proberen. Het resultaat hiervan was dat de jonge na 10 minuten bekende dat hij lid was van de communistische partij en dat hij in Peking een opleiding gekregen heeft voor melksabotage.
Tot nu toe vind ik het boek nog niet bepaald geweldig. Het is wel dat waarvoor het bedoeld is, namelijk voor te lachten. Maar de humor zit eerder in het absurde. Zo was er ook een discussie met een vrouw die haar zoeloeleese kok neerschoot. De vrouw bekende reeds dat ze de kok zelf doodschoot in haar eigen huis. Van Heerden en Els probeerden het verhaal zo te veranderen dat de vrouw in al haar recht was. Zo probeerden ze de vrouw te overhalen om het lijk binnen te leggen omdat de kok zich dan zogezegd bevond op een anti-zoeloeleese plaats terwijl hij daar niet gewild was (dit leiden ze dan af uit het feit dat de vrouw hem neerschoot).
Ik ben al benieuwd wat de rest van het boek brengt, ik hoop dan ook dat er min of meer een samenhang zal zijn en niet dat het gewoon een aaneenschakeling is de verschillende, van elkaar losstaande, weliswaar soms ontnuchterende gebeurtenissen in de hoofdstad.
02-01-2010, 00:00 geschreven door Kim
|
|
|
|
|
| 27-12-2009 |
| Mijnheer sjamaan IX |
De tweede keer lezen van 'Mijnheer sjamaan' zit er bijna al op. Maar er is ook goed nieuws, ik begin de 'helicopterview', zoals in het boek beschreven staat, langzaam aan te kweken. Het zou optimistisch zijn als ik zou zeggen dat ik dit (in)zicht op alles kon toepassen. Bij 'Mijnheer sjamaan' lukt het wel beter en beter.
Op pagina 152 (en misschien ook eerder, want de uitspraak kwam me bekend voor) kwam ik het volgende tegen:
'Als dit niet waar was, dan was het toch allemaal goed gevonden'
Ik krijg altijd meer en meer de indruk dat dit de hoofdgedachte is in het boek. Als wetenschapper laat Ben nog alle wegen open, hij zoekt naar alle mogelijke verklaringen voor bepaalde voorvallen. Hij opent zelfs geblokkeerde wegen nadat hij tot nieuwe inzichten gekomen is. Ben hoorde de laatste tijd vele theorieën, elk van die theorieën sluit perfect aan bij de werkelijkheid. Dit is net het beangstigende eraan. Als een exact wetenschapper kan hij onmogelijk geloof hechten aan theorieën die (soms compleet) uit de lucht gegrepen (lijken te zijn). Maar toch zijn dan die feiten daar. In het begin wordt er eerder smalend gesproken over die theorieën, maar het geloof is omgekeerd evenredig met de onzinnigheid. Dit zou volgens mij vooral komen omdat Ben zich (probeert) open te stellen (stelt).
Ben verandert gedurende het verhaal en leert, op een onzachte manier, veel van zijn eigen kennen. Het veranderen gaat met ups en downs. Maar het komt er wel. Zo was er op pagina 152 nog een toespraak van de uitvinder van de Fauscurves (dit zijn cycli van 25 jaar waarin de angst als leiddraad achtereenvolgens toe- en afneemt. Hiervoor onderzocht hij onder andere de grote van de ramen, de kleuren en de snit van dameskleding,...). Hierover dacht Ben dat Faus de curves niet berekende, maar eerder tekende. In schril contrast hiermee staat nauwelijks 50 pagina's verder te lezen dat Ben de chemische percentages van Brownfields/Blackpoints (want halverwege het verhaal geeft Corp. het onderzoeksgebied van onze geoloog een optimistischere naam) een kleur geeft. Met die kleuren probeert hij dan een Maria te vormen in een rooster van 100 vakjes. Als blijkt dat niet alles mooi uitkomt, past Ben zelf de meetresultaten een beetje aan opdat alles in de plooi zou vallen.
Corp. zelf blijkt verder ook niet het meest oprechte bedrijf te zijn. Er werd immers nooit gesproken over de sanering. Wanneer Ben ernaar informeert, scheept men hem af met een gecompliceerde uitleg. Verder vind ik het ook eerder verdacht dat er in een museum over andere culturen (dat toch het inheemse volk wilt beschermen) mijnbouwarchieven teruggevonden waren, en nog wel vlak naast een computer van Corp.. Achteraf blijkt dan dat men enkel Ben' s meetresultaten nodig had om deze te combineren met enkele luchtfoto's om dan op basis van andere luchtfoto's de ondergrond te voorspellen. Van sanering is hier dus geen spoor. Als dan ook nog blijkt dat Corp. een spion heeft gestuurd, loopt Ben niet erg hoog meer op met zijn werk. Het veranderd van zijn 'taak' naar zijn 'werk'.
Op bladzijde 156 prijkt ook nog het woord 'manungunungen'. Dit is een boodschap uitgesproken door enkel de tonen over de tong te laten passeren. Dit is een gebruik van de 'Lega' uit 'Kivu' (Zaïre). Wie dan de tonen herkent, kan de boodschap ontrafelen. In het boek wordt er nogal mysterieus over gedaan door middel van een woordspelletje (Zo zei men dat het niet te begrijpen is dat het te begrijpen was. (dit is natuurlijk een kortere versie van het origineel) Men moet al goed wakker zijn om die uitspraak goed en wel te begrijpen. Daardoor is het aannemelijker om te denken dat je ook de boodschappen moeilijker kan begrijpen. Toch vind ik 'manungunungen' vrij aannemelijk. Als je zelf al iets op het spoor bent, dit kan een gedachte of een wijsheid zijn, kan je deze woorden perfect herkennen omdat jij er ook zo over dacht. Wanneer je nog niet zo ver staat, zullen die klanken eerder lijken op gemompel zonder betekenis. Voor alle liefhebbers van deze culturen, kan ik het Afrikamuseum in Tervuren aanbevelen. Ik ben er zelf al geweest en het was zeker de moeite waard. In de bijlage staat de website van het museum.
Tot slot wil ik nog 1 citaat geven, niet omdat het een belangrijke wending in het verhaal representeert, maar gewoon omdat het zo mooi is. Dit is weer een punt waar Koen Peeters de nagel volledig op de kop slaat. Het gaat over een zonsondergang.
"...wit punt zichtbaar: een plaats waarin een passer prikt."Bijlagen:
http://www.africamuseum.be/museum
27-12-2009, 13:35 geschreven door Kim
|
|
|
|
|
| 25-12-2009 |
| 'Apollo stopt' |
Terwijl wij genieten van een witte kerst, zien de leden van de literair-culturele kring Apollo zwarte sneeuw. Door de steeds dalende subsidies heeft de kring na 20 jaar de boeken moeten neerleggen.
Apollo stond bekend vanwege hun 'Literatuur op Zondag', een project waarbij ze maandelijks een auteur in Diest uitnodigde. Dit was over al die jaren goed voor meer dan 300 Nederlandstalige auteurs. Verder werd er ook een samenwerking met het Nederlandse Harderveld opgezet, organiseerde men literaire wedstrijden, het Midzomernachtfestival werd georganiseerd, men zetten cultuurcursussen op het touw in samenwerking met de stad en kwam er de poëzieroute 'Dichter bij Diest'.
Ik vind het een spijtige zaak dat dit project op deze manier aan zijn einde moest komen. Door de vele buitenlandse invloeden (dan denk ik vooral aan de Amerikaanse invloeden, die wij achteloos overnemen) zou het wel eens kunnen dat wij vervreemden van onze eigen cultuur. (Zo gaat bij Halloween wel iedereen 'trick-or-theath'-en, maar niemand gaat nog Nieuwjaar-zingen). Dit was een project dat onze cultuur hoog in het vaandel droeg. Toch doet de stad geen inspanning om het toch nog in leven te houden. We weten dat het project nog niet is uitgedoofd, het midzomernachtfestival wordt namelijk populairder met het jaar. En toch blijkt dat er na 20 jaar niet meer hetzelfde geld beschikbaar is. Het is ook zo dat we niet kunnen zeggen dat het project niets verwezenlijkt heeft. Kijk maar naar al de voorbeelden van hierboven. Met enkele van deze evenementen wordt er nota bene nog nauw samengewerkt met de stad zelf.
Maar Apollo is veel meer dan enkel het in stand houden van de cultuur. Het laat de cultuur zelf ook op veroveringspad gaan. Maandelijks wordt er dus een schrijver uitgenodigd voor een gesprek met lezing.
Men kan deze zaak dus onmogelijk toejuichen. Er zal dus nog een vlak zijn waarop Diest langzaam maar zeker op zal verduisteren. En dat enkele dagen na de zonnewende...
25-12-2009, 00:00 geschreven door Kim
|
|
|
|
|
| 24-12-2009 |
| Mijnheer sjamaan VIII |
Ondertussen ben ik weer bezig met Mijnheer sjamaan eens te herlezen. Ik ontdekte vele eigenschappen van personages die me de eerste keer ontgaan waren. Zo valt Albert, de ex-man van Polly, me deze keer harder op.
Albert begon zijn loopbaan aan de universiteit als een gerespecteerd academicus met als vakgebied de antropologie. Later verhuisde hij naar de universiteit nabij Melbourne. In het begin onderhield hij daar goed de contacten met medeprofessoren. Dit eindigde wanneer hij zijn boek 'iedereen sjamaan' schreef. 'schreef' Is een groot woord, want hij kopieerde het van andere werken. Zelf deed hij geen veldwerk en dat werd hem kwalijk genomen. Dit woog ook op zijn relatie met Polly. Albert besloot dan om zelf veldwerk te doen. Hij wilde de rituelen van de Aboriginals verstaan. Dit lukte hem niet. Ook dit woog nog eens door op zijn relatie. Hier komt nog zijn alcoholverslaving bij (Albert werd namelijk enkel geaccepteerd bij de Aboriginals indien hij meedronk). Op een bepaald moment werd het Albert te veel. Hij verkoos om te scheiden. Polly verliet Australië en keerde terug huiswaarts. Albert zelf ging hier aan onderdoor. Hij had niemand meer om hem te ondersteunen. Verder kreeg hij het tijdens het veldwerk fysiek ook zeer lastig. Tijdens zijn laatste poging tot veldwerk, ontstond er een misverstand met de geobserveerde stam. Men dacht dat Albert hun geheimen kwam stelen. Dit werd hoofdzakelijk veroorzaakt door Alberts associaal gedrag. Tijdens de gesprekken schreef hij alle gebaren die men in het zand maakte, op in een notitieboekje. Na de zoveelste doodsbedreiging en 'een iriterende geur', zoals Peeters het beschrijft, is Albert ook teruggekeerd naar huis.
Ben pikt hem op op het vliegveld. Onderweg naar huis moet Albert, een geleerde op het vlak van de antropologie, zijn stellingen in zijn eigen boek verdedigen aan Ben, een ex-'non-believer', Ben werd de laatste dagen al meer en meer beïnvloedbaar. Wanneer Albert dan zijn eigen visie moet uitleggen, eindigt het gesprek in een weinig overtuigende 'lees het boek maar'. Hieruit is op te maken dat Albert niet meer zo sterk in zijn schoenen staat, de enige manier waarop hij zijn mening kan doordrukken is door Ben met een kluitje in het riet te sturen. Deze discussie ging over het feit dat geesten aanwezig waren in bepaalde vreemde wendingen in het leven. In een vorig bericht heb ik hier verder over uitgewijd. Ik gaf toen ook de vergelijking met het ene rode woord in de zin weer.
Verder vertelt Albert Ben nog dat dieren voor veel mensen symbolen zijn van geesten, ieder dier wil iets zeggen.
In hoofdstuk 68 kent Albert zijn dieptepunt. Hij had zwaar gedronken en ging in het midden van de nacht buiten een wandeling maken. Albert zit diep in de put en op een bepaald moment verschijnt het volgende op de pagina:
"Albert liep over de vlakte, de zwarte streep waar hij boven zweefde alsof hij wandelde op een koord. Hij volgde de eerste de beste wegwijzer omdat die de algemene richtingloosheid van de schepping leek te ontkennen. Misschien ook omdat er een haas was die hem die richting wees."
Hier komt weer een kwaliteit van Koen Peeters naar boven. Deze zin weerspiegelt de wanhoop van Albert. De eerste zin verwijst naar de beschonken toestand van Albert. In de volgende staat zijn hele gevoel samengevat. Hij voelt zich leeg vanbinnen. Hij weet dat hij alles wat hij ooit heeft opgebouwd, kwijt is gespeeld. Hij is aan het zijn einde. Toch zijn er nog verschillende gebeurtenissen in het leven die hem dit ontzeggen. Albert moet verder blijven gaan. Peeters maakt hier een mooie vergelijking die, hoe pijnlijk het ook kan aankomen, klopt. Niemand weet wat de richting is in zijn leven. Niemand weet wat zijn doel is of welke verwachtingen er voor hem zijn. Deze elementen, die bedoeld zijn op lange termijn, zijn voor iedereen onbekend. Toch worden ons kleine, korte bevelen gegeven, voor korte duur. Op die manier hebben we geen excuus om op een bepaald moment eens stil te staan om alles eens te overdenken. De wegwijzers zijn hetzelfde. Om iets te kunnen bereiken, moet men buiten komen, maar let wel op dat niemand zonder bestemming op straat komt.
Het laatste stukje gaat over een theorie die Albert zelf al niet helemaal ter harte nam. Zo was er een conversatie tussen Ben en Albert.
"'Die dieren zijn slechts details.'
'Dat geloof ik nooit. Elk dier dat je tegenkomt, heeft een boodschap voor je. Zeggen sommigen althans. '"
Hier valt het op dat Albert sterk opent. Eerst verwerpt hij volledig de stelling van Ben. Maar als hij zijn eigen visie (en/of de visie van anderen) zegt, sluipt er toch twijfel in de rangen. Op het einde nuanceert hij met het feit dat het niet zijn eigen visie is.
Dat stukje dat Albert dus niet geheel ter harte nam, overweegt Peeters nu als een mogelijke verklaring. Het houdt natuurlijk ook de nodige zelfspot is. Dit is dan ook passend voor de radeloze Albert. (Hij gelooft zijn eigen theorieën niet meer en denkt dan toch in een andere richting voor de oplossing.) Merk wel op dat zijn theorie, die Albert zelf beschreven heeft in zijn boek 'Iedereen sjamaan' en zelf nog probeerde te verdedigen tegenover Ben, niet eens meer in het stuk voorkomt.
Onze eens zo geregelde antropoloog zit aan het einde van zijn Latijn. Hij verwerpt alles wat hij weet en hoopt zo opnieuw te kunnen beginnen. Opnieuw, als een hardwerkende, gerespecteerde academicus. Daarom sluit ik af met een citaat van Picasso:
"Every act of creation is first of all an act of destruction"
24-12-2009, 00:00 geschreven door Kim
|
|
|
|
|
| 23-12-2009 |
| Kafkaiaans |
Vanavond keek ik, zoals ik mijn dag wel meer afsluit, naar het laatavondnieuws. Er viel weinig belangrijks te melden en de nieuwslezer ging over tot het tonen van de krantenkoppen van enkele toonaangevende kranten. Mijn gedachten waren aan het afdwalen tot ik opeens de krantenkop van 'De Standaard' opving: "Kafkaiaans gevecht met huurcontracten". Kafka, een naam als een bom, sprong naar voren in de zin. 'Kafkaiaans' verwijst naar zijn bekendste boek, namelijk 'Het proces'. Hierin wordt iemand opgepakt. Hij weet niet waarom, enkel dat hij wordt opgepakt. Op deze manier wordt elke vorm van verweer onmogelijk gemaakt. Vervolgens raakt hij verstrikt in een web van bureaucratie.
Naast de vele waardering die hem al te beurt viel, is dit naar mijn aanvoelen ook niet mis als onderscheiding. Kafka was de eerste die het probleem zo duidelijk aan de dag kon leggen, dat men het probleem naar hem heeft genoemd. Dit is een duidelijk bewijs dat hij wel degelijk een grote invloed had en nog altijd heeft op de samenleving. Zijn naam zal zelfstandig van zijn werken, verder leven, naast de 'homerische vergelijking' en het 'Bovarisme' (hoewel dit laatste wel genoemd is naar een personage uit het boek van Gustave Flaubert).
In de bijlage staat het begin van 'Het proces'. Bijlagen:
http://www.digischool.nl/ckv1/literatuur/kafka/franz_kafka2.htm
23-12-2009, 00:00 geschreven door Kim
|
|
|
|
|
| 21-12-2009 |
| Arbeit macht frei |
Ik vermoed dat iedereen het nieuws kent. Iemand heeft de spreuk 'Arbeit macht frei' van het concentratiekamp Auschwitz gestolen. Ik denk dat ik moet hoef uit te leggen dat vele mensen zich beledigd voelen door dit misdrijf. Dit teken, dat emotioneel zeer zwaar beladen is, werd 'in Nacht und Nebel' meegenomen terwijl het net zo zichtbaar mogelijk zou moeten zijn om ons te kunnen herinneren aan dingen die we nooit mogen vergeten.
'Arbeit macht frei' zelf werd al vanaf 1933 gebruikt door de Nazies. In het begin hield het even veel in als 'the American dream', door te werken zal men een vrij mens worden. Maar het kreeg een zeer cynische bijklankt toen Rudolf Höss beval om het boven de concentratiekampen te hangen.
Vele mensen vragen zich af hoe een mens tot zulke dingen in staat kon zijn. Ik vroeg het me ook af. Men maakte systematisch mensen af terwijl men voortging op ras, eigenschappen van de mens, en vooral zijn geloof.
Zelf vind ik diabolisering geen oplossing. Op het einde van een proces hoop je ook altijd dat het rapport niet zegt dat de dader 'gewoon slecht' is. Je hoopt op een oorzaak, meerdere elementen die de persoon aanzette tot het plegen van de misdaad. Je hoopt met andere woorden op een totaalbeeld. Je wilt enerzijds wel weten wat de intrinsieke eigenschappen van deze persoon zijn, maar je wilt anderzijds ook weten wat de beweegredenen waren, in welke millieus hij kwam, hoe het is kunnen tot stand komen. 'La mort est mon métier' van Robert Merle heeft me hier bij geholpen. Het beschrijft het hele leven van Rudolf Höss, van zijn spartaanse opvoeding, over zijn legerdienst tot zijn proces. Ik zou het aan iedereen aanraden. Het schept, zoals ik reeds zei, een totaalbeeld van de persoon.
Zijn opvoeding verloopt zeer spartaans. Zijn vader staat erop dat enkel de waarheid wordt verteld en dat er hard gewerkt wordt. Op een gegeven moment sterft zijn vader en later breekt de eerste wereldoorlog uit. Op dat moment is het goed te merken dat de sfeer zeer strijdlustig is. Ook zijn oom, Franz, speelt een belangrijke rol in Rudolfs leven. Deze verheerlijkt de oorlog en spoort Rudolf aan om zelf ook ten strijden te trekken. Rudolf zelf is dan nog minderjarig. Hij gaat aan de slag als ambulancier en hij verdient het respect van de gewonde soldaten. Wanneer hij oud genoeg is, gaat hij naar het front in het oosten. Na de nederlagen daar komt hij, verslagen, terug in Duitsland. Het volk heeft weinig respect voor de verslagen troepen en de troepen zelf gaan over tot plunderen. Rudolf kan in eerste instantie nog terecht bij zijn zus, maar hij voelt dat hij een last is en besluit op de staat te wonen.
Later werkt hij zijn wel opnieuw naar boven en komt langzaam maar zeker in contact met de Nazies. Himmler ziet hem als een harde werker, die hij eerlijk gezegd ook is, en besluit om hem enkele opdrachten te geven. Zo duurt het te lang voordat de gevangenen sterven. Hier moet Rudolf een oplossing voor vinden. Een belangrijk detail is dat er nooit echt werd gesproken over 'mensen doden', eerder over 'stuks per dag'. Vanaf dit punt werden de gevangenen niet meer als mensen bekeken, eerder als voorwerpen. Tenslotte was toch iedereen hetzelfde, men had zijn/haar identiteit verloren. Dit is te vergelijken met het slachten van klein pluimvee. Indien men enkele kippen in de tuin heeft, kan men die relatief gemakkelijk vermoorden, totdat je op een goede dag opstaat en merkt dat de vedermantels van de verschillende kippen ook verschillend zijn. Je kan ze vanaf nu onderscheiden en ze uit elkaar houden, misschien geef je ze zelfs een naam. Vanaf nu sta je iedere morgen op en je gaat kijken hoeveel eieren 'paulette' heeft gelegd. Nu kan je ze niet meer vermoorden. Je kent iedereen en je weet dat de groep niet volledig is wanneer er eentje weg is. Bij de Nazies werkte dit proces in de omgekeerde richting. Men verwijderde de identiteit en opeens werd het zeer gemakkelijk.
Ondertussen ging Rudolfs privéleven op rozen. Hij had een vrouw en enkele kinderen. Deze wist wel niet wat zijn echte werk nu eigenlijk inhield. Ze was dan ook zeer geshoqueerd wanneer ze erachter kwam. Uiteindelijk vroeg ze dan ook aan Rudolf of hij dit echt wilde. Rudolf vertelde haar dat hij zeer tevreden was met zijn werk. Hij werd gerespecteerd, niet alleen door de mannen onder hem, maar ook door zijn oversten.
Enkele maanden later viel het rijk en Rudolf werd opgesloten. Op zijn proces vroeg men hem dikwijls waarom hij dit deed. Hij zei gewoon omdat het een order was. Dat was zijn enige uitleg, enkel en alleen omdat het een order was.
Het boek eindigt in Rudolfs cel, hij poetste zijn botten en telde het aantal passen van de ene muur naar de andere, net zoals men het hem had aangeleerd.
Het boek rechtvaardigt niet wat er is gebeurd, ik doe dat ook niet. Maar laten we ons de vraag eens stellen: Wat als? In zijn situatie (want laten we niet vergeten dat Höss niet gewoon mensen vermoorde, maar geobjectiveerde mensen, die volgens zijn omgeving, oversten en zijn cultuur minderwaardig waren en dood meer opbrengen dan levend en dat ze, indien ze zelf de oorlog zouden gewonnen hebben, zich zouden wreken (wat we achteraf bekeken (natuurlijk) niet zouden doen) op de Duitsers, vermoorden), met wat hij al heeft meegemaakt, met wat hij denkt dat nog zal gebeuren... Want laat ons niet vergeten dat indien Duitsland WOII gewonnen zou hebben, Rudolf Höss nu een oorlogsheld zou zijn geweest. Rudolf Höss was geen slechte man, als je zijn persoonsanalyze bekijkt. Hij was een harde, eerlijke werker, die zijn vaderland wilde helpen. Hij deed wat er van hem verwacht werd en zette zich volledig in voor zijn werk. Hier wringt misschien het schoentje, hij deed wat er van hem verwacht werd. Hij volgde blindelings bevelen, zonder er over na te denken. Hij kon wel nadenken, maar hij deed het niet, hij volgde de orders. Achteraf kan je wel zeggen dat hij beter zelf had nagedacht voor hij al die mensen de dood in joeg. Dit is wel waar, daar bestaat geen twijfel over. Maar waar wel een twijfel over zou bestaan is het feit dat, als hij zelf zou nadenken bij iedere order, hij wel die functie zou gehad hebben. Men zocht een man voor een werk, deed die man het werk niet, nam men wel iemand anders. De rij zou wel lang genoeg geweest zijn. Die rij zou alleen maar bestaan uit mannen die orders blindelings volgen, want op die manier raak je in de voorkeur van de aanvoerders.
Ik zeg opnieuw dat ik het niet probeer te rechtvaardigen. Wat ik wel zeg is dat we dit moeten aangrijpen om ervoor te zorgen dat zulke dingen niet meer gebeuren. Ik vergelijk het graag met een litteken. Als je jezelf verwond, krijg je, indien het erg genoeg is, een litteken. Dit zal je er altijd aan blijven herinneren dat je een bepaalde actie niet meer mag doen. Dat weerspiegelt de pijn die je reeds geleden hebt en het waarschuwt je voor de mogelijke pijn die volgt. Wel, het land heeft ook littekens. Deze zijn veel groter en ze weerspiegelen grotere verwondingen. Telkens als we deze zien, moeten we ons afvragen hoe we een volgend litteken kunnen vermijden. Dat is het belang van het bord boven de verlaten deuren van Auschwitz. Vele mensen denken er aan terug met meer pijn dan we ons kunnen voorstellen. Maar niemand wil het opnieuw meemaken.Bijlagen:
http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF18122009_014
21-12-2009, 00:00 geschreven door Kim
|
|
|
|
|
| 20-12-2009 |
| Citaat Tom Lanoye |
Vandaag was het een rustige dag. De perfecte gelegenheid dus om nog eens 'kartonnen dozen' van Tom Lanoye ter hand te nemen. Ik had het boek al meerdere keren gelezen en iedere keer weet het mij vast te houden. Ik ontdek telkens nieuwe aspecten van het verhaal. Telkens opnieuw vind ik kleine details die toch belangrijk zijn voor het verhaal. Maar ook stylistisch zit het verhaal mooi in elkaar. Soms wordt de lezer op een zijspoor gezet, maar het verhaal blijft boeien.
De reden van deze blog is niet de bespreking van 'kartonnen dozen', ik veronderstel namelijk dat het talent van Tom Lanoye, dat in dit werk tot uiting komt, door menig individu erkent wordt. Ik zou het liever hebben over een citaat dat ik vond in het begin van mijn exemplaar van 'kartonnen dozen'. Hier volgt het:
Ik begroef mijn hoofd
in zijn kleren. Het
siste als een zuur.
Alles hield op, nooit
meer te doven. Steen
voor de oven, kop
van glazuur.
Langzaam ontplofte
de literatuur.
Dit werd geschreven door Tom Lanoye zelf. Het gaat over zijn visie van wat literatuur nu eigenlijk is. Ik vind dit zowel op inhoudelijk als op stylistisch vlak enorm sterk geschreven.
In de eerste plaats is de drievoudige homoioteleuton erg opvallend. In onze taal wordt dit stijlfiguur beschoud als de enige vereiste die nodig is voor poëzie. Gelukkig denkt Tom Lanoye er niet zo over. Het mooiste stuk vind ik de tweede zin. Door de regelafbreking wordt enerzijds een mooi spel van klank en ritme gecreëerd en anderzijds een extra benadrukking van het definitieve in de eerste regel van de tweede zin. Het spel van het ritme is duidelijk te herkennen in regel 2 en 3 van zin 2, dit word nog eens versterkt door de binnenrijm. Hiernaast is de personificatie uit de eerste zin ook lang niet mis. Het geeft volgens mij (hierbij bedoel ik uit eigen ervaringen) een enorm accuraat beeld van hoe men een boek leest. Men gaat er echt helemaal in op. Je begraaft jezelf erin, terwijl het boek zelf zich ook in je begraaft.
Vervolgens is ook de inhoud ronduit subliem. Ik had het net over de personificatie van uit de eerste 2 regels. Hierop volgt het gedeelte van het zuur. Dit overkomt me ook meerdere malen. Je wordt bevangen door het boek, het laat een diep teken achter. Hierna komt een gedeelte over het 'niet meer te doven'-zijn. Als men een boek openslaat, kan het nooit meer dicht worden gedaan. In zekere zin blijft het altijd open. De woorden die men eruit haalde, kan men er nooit meer insteken. Ze zijn er, en ze zullen er altijd blijven. Het is dus in zekere zin het afscheid van het ene en de komst van iets anders. Dit is nooit meer ongedaan te maken. De laatste zin spreekt voor zichzelf. Literatuur ontploft. Soms ontploft het in je gezicht, soms ook niet. De ontploffing is in slow-motion. Dit gevoel had ik dikwijls. Langzaam lees je iets en dat kan je verbluffen. Hoewel je het dus voelt 'ontploffen' blijf je verder lezen, alsof je er niets aan kan doen. Hieruit volgt dus de vergelijking van een bomontploffing in slow-motion.
We wisten al langer dat Tom Lanoye een groot schrijver is. Hij stond ook al langer bekend als woordkunstenaar in de lyriek. Maar nu ontdek ik dat hij ook op poëtisch vlak bij de groten der aarde hoort. Tom Lanoye is een opmerkelijk man. Misschien is hij vanwege de inhoud van 'kartonnen dozen' op een officieuze index librorum gezet. (Mensen die enkel de regels lezen, maar niet ertussen, vinden dit werk eerder aanstootgevend en 'not done'). Ik denk dat de volgers van deze index veel missen. Misschien moet men een mens toch maar niet te snel veroordelen?
20-12-2009, 22:33 geschreven door Kim
|
|
|
|
|
| 19-12-2009 |
| Bloedstollend |
De debuurboek van Ruud Linssen (38), een journalist en dichter uit Nijmegen, zal zeker bloedstollend zijn. Letterlijk zelfs, want hij laat zijn werk drukken met zijn eigen bloed. De schrijver heeft al reeds een halve liter afgestaan en er zou nog (minstens?) een halve liter moeten volgen. Het bloed zal door enkele bloedspecialisten, inktdeskundigen en scheikundigen geschikt worden gemaakt om ermee te drukken. Maar de onderzoeken zijn nog bezig, men hoopt op een succesvolle afloop, maar dat is nog niet zeker.
Waarom Ruud Linssen dit doet, heeft ook een esthetische reden, hij schrijft namelijk over het vrijwillige fysieke en psychische lijden van de mens. Dit wordt uiteengezet in 3 thema's, namelijk door Che Guevarra in de oorlog, Franciscus van Assisi en de liefde (voor deze laatste gebruikt hij als bron zijn eigen ervaringen). Linssen wil dus het lijden zelf bezingen en ziet het als tegengewicht van de obsessie met geluk.
De uitgeverij, die op het idee gekomen was, is niet aan haar proefstuk toe. Ze publiceerde ook al eens een boek dat je enkel in de sauna kon lezen. Eens je uit die vochtige en warme omgeving verwijderd werd, vervagen de letters.
Persoonlijk ben ik niet volledig tegen het idee. Het is nog maar eens een bewijs dat kunst en wetenschap samen hand in hand gaan. Verder is het ook de verbroedering van de schilderkunst en de lyriek (wat toch eigenlijk altijd al 'schilderen met woorden' was). Een boek wordt dus hoe langer hoe meer dan de inhoud. Naast de kaft, voor- en nawoord komt er nu dus ook de vorm bij.
Boeken beginnen meer en meer op mensen te lijken. Men kan en mag ze niet meer beoordelen op juist 1 aspect. Men moet het totaalpakket bekijken en het totaalpakket beoordelen, zonder het uit elkaar te halen in de verschillende aspecten.
Elke gebeurtenis heeft iets positiefs en iets negatiefs. Ik vrees dat deze methode maar al te snel zou kunnen aangegrepen worden als gewoon een publiciteitsstunt. En het werkte, ik schrijf er over en u leest erover. Deze boeken zullen zeker verzamelobjecten zijn. Ookal was het maar omdat het de eerste van een reeks is. Nu, ik wil geen slecht woord schrijven over Ruud Linssen. Ik heb enkele gedichten van hem gelezen en deze hebben mijn verlangen voor zijn boek aangewakkerd. Ik heb er dus alle vertrouwen in dat het zijn naam waardig zal zijn. Bijlagen:
http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=G9D2JVA2J
19-12-2009, 23:52 geschreven door Kim
|
|
|
|
|
| 18-12-2009 |
| Dichter bij Geetbets |
|
Ieder jaar vraagt de gemeente Geetbets aan zijn inwoners om een gedicht te maken met als onderwerp 'Ons dorp'. De winnaar zal genieten van onsterfelijke roem in de gemeente. Volgens de schepen van Cultuur, Jo Roggen, haalt cultuur talent in jongeren naar boven.
De inzendingen werden verdeeld onder 5 categorieën. Hiervan werden 3 categorieën voorzien voor de kinderen van het lager onderwijs. Dit is te verklaren door de mening van de schepen van Cultuur. De winnaars in deze 3 categorieën waren Jan Nijssen & Sybe Monette, Gill Vleugelen en Gythe Monette.
De winnaar bij in de categorie die het middelbaar beslaat, is niemand minder dan Sam Claesen. Deze jonge schrijver verpulvert alle tegenstand. De tegenstand zou dit geweten hebben en hebben bij gevolg ook geen gedicht ingezonden.
Naast topauteurs in spe, heeft de gemeente Geetbets ook enkele vaste waarden die zichzelf elke keer opnieuw kunnen overstijgen. Zo denk ik maar aan Jos Journée, de man die dit jaar als tweede uit de bus kwam. Deze keer was er geen kruid opgewassen tegen Guy Leus, zonder twijfel de meest bekende inwoner van Geetbets. U herinnert zich vast nog wel de onderscheiding (namelijk de 'Blauwe Vleugels') die deze man kreeg van de Poolse luchtmacht omdat hij de herinnering aan de gesneuvelde Poolse piloten in Geetbets levend heeft gehouden en de gemeente zelfs wist te overhalen om gedenkplaten te plaatsen. Hiernaast maakt hij ook deel uit van de geschiedkundige kring Limes Gatia van Geetbets. Daarbuiten is hij ook een zeer behulpzaam man. Zo herinner ik me dat ik hem vorig jaar een vraag heb gesteld in verband met een schoolopdracht. Voor ik het wist, ontving ik al een mail terug. Hij corrigeerde mijn foutieve veronderstelling, schuwde zelf het opzoekwerk niet en verwees me door maar de geschikte persoon.
Ik ben zelf zeer fier op dit feit. Hoeveel mensen kunnen dit namelijk zeggen?
verder volgt de inzending van Guy Leus
Betsers Seizoen
Bloesems ontluiken in menig park,
rond herenhuizen en Vlierbeekhof
Bloemen in koren van al kleuren;
de lente omarmt de Motte weer.
Het groene vlakke land der Gete,
aan Bergen en Hogen lang ontvlucht;
velden met gouden korenhalmen,
waar priesterdichters verzen oogstten.
Bladeren dwarrelen naar beneen,
geel en bruin tapijt op kruis en steen.
Gingko Biloba, fiere wachter,
van Wendlens sterrenhuis lang geleen.
Alsmeren niet langer verborgen,
bevroren slootgrachten zonder nut;
watermolen stil tandwiel zonder tijd,
landschappen herleid tot zwart en wit.
Alle seizoenen hun verleden,
hun kleuren bewaard tot in 't heden;
dorp aan de rivier niet vergeten,
verder kabbelend in 't geweten.
18-12-2009, 14:50 geschreven door Kim
|
|
|
|
|
| 17-12-2009 |
| P.C. hooft-prijs 2010 |
Ik heb net gemerkt dat ik eergisteren (dinsdag 14 december 2009) de uitreiking van de de P.C. hooft-prijs 2010 heb gemist. Dit jaar bekroonde deze oeuvreprijs de proza van Charlotte Mutsaers. De jury was zeer lovend voor haar, hier volgt een gedeelte van het besluit uit het juryrapport:
Mutsaers' werk is een groot impliciet pleidooi voor de verwondering, de betovering, de onbevangenheid, het enthousiasme. Haar proza is onmiskenbaar het werk van een dubbeltalent. Zo geduldig als een schilder de materiële wereld beklopt en aftast, zo precies plooit Mutsaers haar teksten rondom concrete voorwerpen als een rok, een dennenappel of een mobiele telefoon.
Charlotte Mutsaers krijgt de prijs dan wel voor haar verhalend proza, maar het is onmogelijk om haar romans los te denken van essaybundels als Paardejam en Zeepijn. Haar speelse essayistiek ligt in het verlengde van haar verhalend proza, en vice versa.
Om eerlijk te zijn, kende ik haar werken niet. Dit was voor mij het signaal om het nodige opzoekwerk te doen. Ik heb ontdekt dat ze veel meer is dan een schrijver alleen. Zo kan ze naast met letters, ook met kleuren en vormen componeren. Ze maakt schilderijen en op 45-jarige leeftijd heeft ze zelfs een serie postzegels gemaakt. Haar schilderwerken werden, tot in 2000, bijna nooit geëxposeerd.
12 boeken vloeiden reeds uit haar pen, hiernaast schreef ze nog verschillende essays. Tot nu toe las ik enkel maar lovende kritieken, dus ik kijk er al naar uit om zelf één van haar boeken in mijn handen te krijgen. 1 citaat wil ik u niet onthouden, hier volgt het:
De ruis in de teksten van Charlotte Mutsaers is geruststellend en onrustbarend tegelijkertijd, want het weer kan daar van het ene op het ander moment omslaan. Anthony Mertens Bijlagen:
http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20091214_024
17-12-2009, 22:22 geschreven door Kim
|
|
|
|
|
|
|
| Nu is het aan u |
Maak uw bevindingen wereldkundig.
|
|
|
|
