07-06-2014, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Morgen maak ik mijn rugzak klaar. Met veel goesting vertrek ik op pinkstermaandag 9/6 naar Oviedo met Roland, mijn man. We bezoeken er samen de unieke preromaanse kerkjes en de 3de dag ga ik op stap, op de camino primitivo. Wind en regen? Lastige beklimmingen? Steile afdalingen? Ik ga ze met de glimlach te lijf. Ik ben dankbaar dat ik dit fysiek nog aankan, dankbaar ook dat Roland mij de vrijheid geeft om alleen op jakobspad te gaan, om deel te zijn van een groter geheel, om volop te genieten van een inspirerende natuur, om te herbronnen ... Benieuwd hoe het zal zijn om weer eens in Compostela te zijn ... 

05-06-2014, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Motregen in Oviedo, zonnig in Barcelona, 22 °

Heel vroeg vertrokken  ( ik had daarvoor speciaal een kamer apart gekregen in de albergue, om niemand te storen ) voor mijn vlucht met Vueling Oviedo - Barcelona - Brussel.  Wat ook had gekund: met de langeafstandsbus ALSA van Oviedo naar Santander en daar met Ryanair naar Charleroi ( goedkoper. Wist ik nog niet toen ik mijn ticket boekte. )

Crisis ? vraag ik aan de taxichauffeur. " Natuurlijk, we voelen het allemaal. Taxi's, winkels, bars..."  Onderweg zie je trouwens vaak huizen met een bordje ' se vende ' ( Te koop).

Terug naar huis. Blij met deze camino del norte. Heel vaak de zee gezien ( 12 dagen ). Met Pieter gezwommen en in de golven gespeeld, met Roland gepootjebaad, genoten van de buitengevwone vergezichten vanop het kustpad, soms alleen, soms in gezelschap van andere pelgrims. Twee afgelegen kloosters bezocht ( Zenaruzza en San Salvador de Valdediós) en de ruïne van San Antolín. Eeuwenlang openden zij hun deuren voor de stroom pelgrims, net zoals het dorpsklooster van Cóbreces. En ook nu nog doen ze dat ( de ruïne is niet aan te raden!). Door 4 Spaanse provincies gelopen. Guipúzcoa en Vizcaya in Baskenland waren het mooist. Redelijk veel asfalt in Cantabria, maar goedkope, gastvrije albergues daar en fantastische stadjes en steden: Castro-Urdiales, Laredo, Santander, Santillana del Mar, San Vicente de la Barquera. Nog een stukje kust van Asturias langs de camino real, pittoreske vierkante hórreos, en tenslotte Oviedo: poort naar de camino primitivo.

19 stapdagen voor 500 km, wel wat lastig. Gelukkig had ik 1 rustdag ingecalculeerd met Roland in Santander. Beter is de 2 lange afstanden ( 40 en 39 km) te splitsen. Van Laredo naar Güemes, de volgende dag naar Santander. En van Cóbreces naar San Vicente de la Barquera. vandaar naar Colombres of iets verder ( wordt dan 21 stapdagen). Een praktische reisgids: " Te voet naar Santiago de Compostela, de Kustroute, Uitgeverij Elmar, 2de herziene druk 2012" . ( Ideaal als je op het goeie pad ben, maar loop je verkeerd, dan heb je toch weinig aanwijzingen !!! ). Lekkere , afwisselende menu's del día in de restaurantjes 's avonds, met geanimeerde commentaren: telkens voetbal op TV ( Acht landen, waaronder  Spanje, spelen de confederatiecup 2013 in Brazilië.)

Ook in de luchthaven van Barcelona wordt mijn geduld op de proef gesteld. Arbeidsconflicten bij Swissport! Tranquilo, Ana, no problema! Ik geraak vandaag nog thuis. Tot straks, Roland! Heel misschien kan ik vanavond nog naar de koorrepetitie...

Irsazardemarguelebil Porcalasanrecoco Llanribaselaveo !!! ( Irún, San Sebastián, Zarautz, Deba, Markina-Xemein, Lezama, Bilbao / Portugalete, Castro-Urdiales, Laredo, Santander, Requejada, Cóbreces, Colombres / Llanes, Ribadesella, Sebrayo, La Vega de Sariego, Oviedo). Onvergetelijk !!!

01-07-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Zonnig, 16 à 26 °

Om 7.10 u vertrokken. De zon verdrijft de nevel over de heuvels. Onnozele schapenwolkjes achter mij. Dikke wolken voor mij. Spel van zon en wolken. Ik loop mijn schaduw achterna. Een uil zweeft weg.

Ha! een boswegje. Het leidt naar een kapel te midden van de bomen, la ermita de Nuestra Señora de la Bienvenida, protectora del camino. Hier heettte de prior van het klooster de pelgrims vroeger welkom met brood en een strozak van maïsbladeren Rode aarde, modder.

Door de stad Pola de Siero. Een wens van een oude man enkele dagen geleden. " Que el apóstol le bendiga! Moge de apostel Jacobus je zegenen..."

Een chocolate caliente ( warme chocolademelk) in El Berrón. Over asfalt van gele pijl naar gele pijl. Zondagmorgen. Hier en daar vrolijke muziek, een bandje repeteert in een garage. Grasmaaiers ( en er zijn hier zo weinig huizen met gazon!). Tegenligger een ruiter te paard. Wat verder: verse str...

Picknick op het terras van Casa Evarista. Volgens de wegbeschrijving moet ik nu door een soort krottenwijk ??? Er staat nog 1 barakje. Een meneer wenst me vriendelijk " buenos días". De andere hutjes zijn waarschijnlijk met de grond gelijkgemaakt, je ziet nog de resten onder de bomen. Voorbij een barok paleis op het platteland: el palacio de Meres. Ik hoor schoten. Wordt hier gejaagd? Nee, 'fiesta de San Pedro ' aan het kerkje van Granda. Ze schieten vuurpijlen af. Doedelzakmuziek en een orkestje met koor in het kerkje.

Druk aan de restaurants en sidrería's  in Colloto. Ik nader de grote stad. Vermoeiend in die hitte. Op weekdagen moet het nog veel erger zijn. Om 16.00 u sta ik in het verkeersvrije centrum op het plein voor de kathedraal San Salvador. een herademing!

Pech !!! 's Zondags is alles gesloten, ook 's avonds. Ik had zo graag de Cámara Santa in de crypte bezocht. Want het wijsje gaat: " Quien va al Santiago y no va al Salvador, visita al criado y no al Señor" ( Wie naar Santiago gaat - naar de apostel Jacobus in Compostela - en niet naar de Verlosser - in Oviedo - , bezoekt de knecht en niet de Heer.) In de schatkamer wordt een relikwie vereerd , el Santo Sudario ( de heilige zweetdoek) van Jezus Christus. En ook het kruis van de overwinning ( La Cruz de la Victoria) , volgens de legende het kruis van koning Pelayo die tijdens de slag van Covadonga ( 722) voor het eerst de Moren versloeg en zo de Reconquista ( herovering) van Spanje inzette. een betekenisvol symbool voor de Spanjaarden...

Blanca vroeg me nog wat de camino met je doet, wat de camino je geeft. "Vertrouwen, vertrouwen in jezelf en in anderen. Rust. En geduld" , voegde ik eraan toe. Kan ik meteen in de praktijk brengen. Als ik later weer naar Oviedo kom om de camino primitivo naar Santiago te lopen, zorg ik ervoor dat ik op een weekdag vertrek !...

30-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

's Morgens bewolkt, 's middags volle zon, van 15° tot 25 °

Om 7.45 u vertrokken. stokken weer vergeten! Een bospad, waar fietspelgrims over mogen. De modder daar nog aan toe, maar de stenen ???

Villaviciosa is de hoofdstad van de cider. Veel ciderbars. een mooie laatromaanse kerk, Santa María de la Oliva. Het park is de eerste plek in Spanje die er minder verzorgd uitziet. Er staat dan ook op een muur geschilderd: " Geen politie hier! Ontspanning !!! " Wat verder een cannabisplant en de kop van Bob Marley. Voorbij een uithangbord met een man die cider schenkt. Dat doe je vanuit de hoogte in een kroes die je laag houdt. Maurizio deed dat gisteren met veel bravoure voor.

Opletten! In Villaviciosa passeeert ook de camino naar Covadonga in tegengestelde richting. Wel andere bordjes. Voor Covadonga een Keltisch kruis, voor Santiago een blauw glazuurtegeltje met een gestileerde, gele schelp. Waar de stralen samenkomen, de punt dus, die geeft de richting aan.

Zaterdagmorgen. Veel wielertoeristen. Aan een brugje over de rivier Valdediós splitst de camino del norte zich.  Je kunt via Oviedo aan de camino primitivo beginnen, ofwel verder de kustroute volgen via Gijón. Ook duidelijk aangegeven. Doorstappen nu, ik wil voor sluitingstijd bij het kerkje van San Salvador de Valdediós aankomen.

Porcalasanrecoco Llanribaselaveo! Klimmen. " Tous les matins nous prenons le chemin... " Ik kom om half één aan bij San Salvador de Valdediós, eenzaam gelegen in het dal van Boides. Nog tijd om te picknicken voor het bezoek met gids om 13.00 u. Het is een mozarabisch ( stijl van toen), preromaans kerkje uit eind 9de eeuw. Kleine vensteropeningen met 2 of 3 hoefijzerbogen steunend op een zuiltje. Resten van originele muurschilderingen. Ook een koninklijke loge aan de westkant, net zoals in Sint-Laurentius van Ename. Ernaast staat een cisterciënzerklooster uit de 13de eeuw, imponerend door zijn soberheid.

Daarna, in de schaduw van de bomen de bergpas over naar Alto de la Campa voorbij veel vierkante Asturische hórreos. De ruimte tussen de stenen palen onderaan wordt vaak gebruikt voor houtopslag, of voor een boerenkar. Er is er ook één met een bord 'Tranquilo: 30 km' , een ronde tafel met tafelkleed, stoelen en een waslijn waar kleren te drogen hangen. Typisch Spaanse levenskunst!

Boven de camin del monte  gevolgd. Spectaculair! Je ziet 5 heuvel- en bergruggen achter elkaar.  Net een japanse prent! Bij de eerste zijn de bossen en de weiden nog duidelijk te onderscheiden, de volgende zijn egaler grijsgroen. Dartele wolkjes rond de hoogste bergrug. Zelfs even de besneeuwde toppen van de Picos de Europa gezien.

De weg op naar La Vega de Sariego. Veel tractors rijden af en aan met grote hooirollen. Moestuintjes met allerlei bonen, hoge en lage. Al eens ' fabada asturiana' gegeten, een dikke soep met bonen en stukjes spek en bloedworst. Net voor La Vega de Sariego Briand kunnnen helpen, een Duitser uit de streek van Osnabrück, die alleen maar Duits spreekt en een heel klein beetje Engels. " Wrong way, malo, malo", herhaalt hij alsmaar. Hij heeft de afslag van de kustroute niet opgemerkt en is dus ook onderweg naar Oviedo. Een behulpzame jonge Spanjaard biedt aan hem met de wagen 15 km verder te brengen tot El Berrón waar hij het treintje kan nemen naar Gijón. Toch gemakkelijker als je de taal spreekt!

Voor de verandering eens om 17.15 u  toegekomen. Ik ben weer alleen in de herberg. Je moet de sleutel afhalen in de bar Casa Rufo er tegenover. Vriendelijke mensen in het dorp. Op het pleintje met de spelende kinderen schrijf ik mijn dagboek. Jammer, te veel kinderen om mijn resterende kersen uit te delen. Comida casera ( eten van het huis) pas om kwart voor 9. Spaans uur! Lekker!  Ook hier geen computer in de verste verte te bespeuren.

29-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

11 graden ( 's nachts koelt het goed af) tot 25 graden. Bewolkt 's avonds.

Om 8 u vertrokken. Brug over. Langs het strand van Ayia Marina, nee, nee, Santa Marina ( inside joke). Strand en zee verlaten, schitterend in de ochtendzon! Jammer voor de fietsers. Die rijden parallel aan de dijk door de villawijk. Opletten op het einde: links en aan het kruispunt rechts, de weg naar San Pedro.

Kleurige huizen. Onderaan meestal natuursteen, erboven geschilderd: donkergroen, donkerblauw, felblauw, baksteenrood of donkerder: gloeiende houtskool, oker, wit, paars. Bloeiende struiken ervoor en een hele serie bloempotten aan de gevel.
Een flinke klim naar San Esteban de Leces. Lukt me wel met een bijna lege maag ( amandelkoekjes als ontbijt). Achter mij, Blanca en Abél. Gisteren hebben ze ook in Ribadesella geslapen, ze hebben wel de Fevetrein genomen en waren er al om 16.00 u.

Door een dorpje La Vega met weer de vierkante hórreos ( graanschuurtjes op poten). We belanden op het strand. Een eenzame reddersstoel. Een modderig paadje tussen hoge bramen, daarna gras om de schoenen weer proper te krijgen. Magisch, we wandelen over de camino real, de oude middeleeuwse weg, langs een heuvelrug met uitzichten op alsmaar meer stranden. Berbes: een man trekt een duikerspak aan om te gaan vissen met een harpoen. Arenal de Morís: een jongen speelt met zijn 2 honden in de branding. Even weer op de N-634. Opletten, geen vluchtstrook. Je met de rugzak wringen tussen paaltjes aan een afsluiting. Playa de Espasa: zonnekloppers. Een geschenk van de camino voor pelgrims zoals ik die morgen, na Sebrayo, de kust verlaten in de richting van Oviedo. Onvergetelijk azuurblauw met witte schuimkoppen!

In La Isla hoef ik niet zo heel veel om te lopen om inkopen te kunnen doen, in een winkeltje in de richting van de herberg daar. Erna toch wel veel asfalt in de middagzon. Mijn tempo vertraagt. Velden met jonge maïs en appelboomgaarden. Een caminopaaltje verscholen onder bramen, raketsla en vogelwikke. Net op tijd. Het asfalt begon wel heel heet te worden. Veel winkels en ciderbars in Colunga.

Een mevrouwtje van op haar balkon: " Is het niet vervelend, zo alleen op stap?" Glimlach. In het plattelandskerkje van La Llera staan er cactussen in potten in het voorportaal. Klimmen naar Priesca met een oud San Salvadorkerkje. Een fiere inwoner vertelt me dat het meer dan duizend jaar oud is. Hij kan het mij niet tonen binnenin, want de pastoor heeft de sleutel en die is met vakantie. Fabiola en Balduino komen ook ter sprake. Na Priesca gelukkig weer een onverhard weggetje door een bos.
Diep onder de autosnelweg door. Er groeien zelfs hoge eucalyptussen onder het viaduct. Als dat geen kunstwerk is! Onoplettend ga ik omhoog en kom ik uit naast de autoweg. Wij en zij. Wij, de pelgrims, nietige slakjes met ons huisje op de rug. Zij, de snelle auto's met gierende motoren. Het kan allemaal in onze wereld. Ik vel geen oordeel. Zoveel mogelijkheden om te realiseren wat je graag wil... Een fantastische tijd waarin we leven...

Ik zie geen pijlen meer. Vraag 2x de weg. Ik mag door een maaiveld lopen en moet dan het modderwegje volgen langs de beek. Weer onder een omgevallen boom waar je bukkend net onderdoor kunt. Weer voorbij het vergane kapelletje waar een briefje onder een steen reclame maakt voor een hotel met speciale pelgrimsprijzen. En nu onder het viaduct door. Ik had inderdaad niet gezien dat je rechtdoor kon langs het beekje.
Om 20.20 u pas aangekomen in Sebrayo. Geen restaurantje maar een gezellig gedoe met Italiaanse pelgrims die trakteren met pasta, wijn en cider. Ik had geen cider gekocht in Colunga, hoefde dus geen extra fles te dragen door de middaghitte, maar kan nu wel meegenieten van de fiesta. De Italianen zijn een beetje in de wind, maar wel supersociaal! Maurizio zorgt voor de ambiance. Viva la fiesta!

28-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Zeer zonnig, 20 à 25 graden

Bij de kerk van Llanes de gele pijlen weergevonden. Om 8 u vertrokken. Nog voor Poo hoor ik " Ana" achter mij. Abél en Blanca stappen mee, maar ze doen het wat rustiger omdat Blanca pijn heeft aan haar voeten. We kiezen voor de variant via de kust, de GR E-9. Als Madrileense geniet Blanca volop van de schitterende strandjes met een vlekkeloos blauwe lucht, een vlekkeloos blauwe zee. Het strand heet hier " la playa de las cámaras", het strand van de fotografen. De branding rond de losliggende rotsen, grotten, meeuwen aan de plassen... In België zijn we gewoon aan eindeloze zandstranden, hier begrenzen rotsen en kliffen de stroken strand, heel fotogeniek.

Via het dorp Barro ( = Barru in het Asturiaans, het plaatselijk dialect) . De kerk Nuestra Señora de los Dolores van Niembro weerspiegelt zich in het water van het wad. Bij hoog water nog duidelijker. Voor de playa de San Antolín staan de ruïnes van het cisterciënzerklooster in een drassige weide met paarden.
Blanca zingt prettige kinderliedjes over zon en zee. Vamos a las playa , o o! Gelukkig kijk ik op tijd op het plannetje. We moeten het binnenland in, onder de autosnelweg door naar Naves. Aan de sidrería Cabañon zien we  weer de gele pijlen. Abél en Blanca rusten hier wat. Ik ga door. Asfaltweggetjes, afgewisseld met onverharde wegen. Een klein stukje "koninklijk" weg, een oorspronkelijk middeleeuws pad tussen Naves en Villahormes. Hier staan vierkante hórreos op palen zoals in Galicië ( daar zijn ze kleiner en rechthoekig). Door het bos.

Een fata morgana: een grote, frisse pint en een belegd broodje. Het wordt uiteindelijk een pintje en een enorme bocadillo de jamón in Nueva. Door de weide omhoog naar de kerk van San Pedro de Pría. Er staan veel mensen te praten. Een begrafenis om 16.00 u. Het kerkje zit vol. De helft van het dorp staat buiten.

In Cuerres wandel ik langs plaatselijke weggetjes. Oei, prikkeldraad! 3 keer de weg gevraagd. Ge-sms't naar de collega's in Ninove. Personeelsfeest vanavond.
Om er de moed in te houden zing ik " el alma que anda en amor ni cansa , ni se cansa" ( De ziel die in liefde wandelt vermoeit de anderen niet en wordt ook zelf niet vermoeid).
Rotsmuurtjes scheiden de weiden. Ze zijn begroeid met muurleeuwenbek, robertskruid em campanula ( ook wel met netels). Appelboomgaarden. Vierkante hórreos.

Om 19.10 u aangekomen in Ribadesella. Hier is geen pelgrimsherberg, alleen een jeugdherberg. Daar kon je enkel reserveren als je voor 16.00 u aankomt. Zag ik niet zitten. Wat rondgelopen. Een mevrouw biedt een kamer aan voor € 15, maar ik vergeet  haar nummer  te noteren. Jammer. Uiteindelijk een kamer gevonden in Hotel Patiño dichtbij de kerk. € 40 voor een 2-persoonsbed maar ik vind geen eenzame peregrina om het appartementje te delen. Er is ook een minituintje op de eerste verdieping met een citroenboom. " Los limones están a punto " zal Blanca morgen zeggen. Ik bestel na mijn menú del día een glaasje cider. Onmogelijk, alleen per fles te krijgen... Daar zou Roland geen probleem mee hebben...

27-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Zonnig, 's avonds wolken, 22 graden

Om 8.15 u vertrokken. Ontbijt pas om 8 u. De pelgrims zijn allemaal al weg, de kinderen slapen nog.
De albergue was opvallend blauw geschilderd. Een lichtblauw paleis in een prachtige tuin met oude palmbomen, naast de kerk, herbergt nu het archief van de Asturiërs die vaak uit armoede emigreerden naar Zuid-Amerika. Het legde hen geen windeieren. In het stadje kan je een wandeling " huellas de los indianos" ( sporen van de rijke, teruggekeerde emigranten) volgen langs statige herenhuizen.

Een eeuwenoude steeneik. Een graspad, maar de euforie duurt niet lang. Weer langs de N-634. De ruimte tussen de bergen ( sierra de Cuera) en de rotskust is erg smal hier. Vandaar. Dappere veldbloemen langs de weg. Er is hun geen lang leven beschoren. Aan de andere kant worden ze gemaaid. Frisse geur van het maaisel ondanks het verkeer.
Afslag  naar links. Genieten van de bloemenbalkons en de tuintjes met massa's hortensia's. Obras ! Langs het pad wordt een weg aangelegd met groot materieel. Een dreun! Rotsen worden gedynamiteerd! De pelgrims worden omgeleid door een bos. Wilde anjers, zilverschoon, vijfvingerkruid. De paarse kegelvormige trosbloem waarvan ik gisteren dacht dat het een orchidee was blijkt een lokale plant te zijn die groeit op de kalkrotsen. We komen weer uit op de N-634.
De wegenwerken, tunnels incluis, zullen 3 jaar duren. Het gaat om het stuk van de autosnelweg tussen Oviedo en Santander! Ontmoeting met een Spaans koppel met een kleine rugzak: Blanca ( 58) en Abél (63) . Ze doen elk jaar een stuk van de camino. Nu zijn ze gestart in San Vincente de la Barquera en lopen ze tot Ribadeo. Vriendelijke, praatgrage mensen. De levendige babbel doet het traject langs de autoweg snel verlopen.

Na Buelna kunnen we afslaan naar Pendueles. Daar kan je al onmiddellijk het zalige pad langs de rotskust nemen. Wij gaan eerst naar de superkleine supermercado voorbij de kerk van Pendueles en pikken dan aan op het kustpad: de GR E-9 naar Llanes. Heerlijk! Links de hoge, donkere bergen. Ervoor de heuvels met eucalyptusbossen. Wij lopen langs sappige weiden, groepjes bomen, varens, appelboomgaarden. ( Ze maken hier een plaatselijke cider)

Nootjespauze op het strand van Vidiago. Keien die overgaan in een zandstrandje. Voorbij een merkwaardig natuurverschijnsel, de geisers ( bufones) van Arenillas. Er zijn gaten in de kalkrots die in verbinding staan met grotten in de kliffen. Bij hoogtij stuwt het water hier krachtig naar buiten en vormt geisers van zeewater. Eb als wij voorbijkomen. Jammer!
Picknick aan de brug over de rivier de Purón. Verder langs het kustpad ( senda costera) . Aan het uitkijkpunt La Boriza kijk ik de verkeerde kant uit, richting Llanes. Niets spectaculairs te zien. Aan de andere kant, nog 100 m voorbij de parking 2 magisch blanke filmstranden, gescheiden door een enorme rots ( heb ik van horen zeggen! Slim van mij!!! )
Ik vind wel het pad over de heuvelkam dat bij een kapel uitkomt, el Cristo del Camino. Daar struikel ik, achterom kijkend naar een reusachtige beuk. Niets ergs, alleen mijn linkerdij geschaafd. Ik vind onderdak in de albergue La Portilla, bij Hotel Alonso, op 1 km van het stadje. Ik ben er de enige pelgrim.

's Avonds nog naar de Cubos de la Memoria gaan kijken, een kunstwerk van de Baskische schilder Augustín Ibarrola. Hij beschilderde de enorme, betonnen kubussen op de golfbreker voor de haven van Llanes met vrolijke hippiekleuren en dito motieven. Moet speciaal zijn om hier de zon te zien ondergaan...
Leuk bericht uit Mater: Roland is goed thuisgekomen uit Santander. De kersen en de aardbeien zijn nog niet rijp...

26-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Zonnig, 17 à 22 graden.

Om 7.15 u vertrokken. Valse start. Stokken vergeten! Gelukkig zat ik nog niet ver en was het bergop: zo realiseerde ik het mij snel. Gilbert had ze al klaargezet bij de deur.
Voorbij bananenbomen met bloemen en piepkleine groene banaantjes. Een zoekplaatje voor Floris en Joene.
Eindelijk een typisch Cantabrisch bergweggetje, een barga. De laatste dag in Cantabrië en tot nu toe veel op asfalt gewandeld. De maan nog zichtbaar in de blauwe hemel. Zon en maan: een goed teken! Door het bos. Een nieuwe truc om te plassen met de rugzak om. Als je neerhurkt en je hebt geen paaltje of een boom om je aan vast te houden, dan val je gewoon achterover. Nu sta ik voorovergebogen, de knieën lichtjes gebogen. Het lukt ook! Morgengroet door de vogels, een koekoek in de verte.

Door kleine dorpjes, La Iglesia en Ruiloboca. Daar is het even niet duidelijk. Een mevrouw spreekt mij aan: " No te pierdas".  Aan een kruising op een helling, na een wit huis, moet je rechts afslaan op de weg. Zo kom je vanzelf in Pando en vanaf de San Roquekapel zijn de pijlen weer te zien.

Daarna weer links het bos in. Dag Vlaamse gaai! Ik merk al een tijdje geen pijlen meer en spreek een jongen aan die zijn hond uitlaat. Een flink eind teruggelopen. Een hymne van de paters-trappisten blijft in mijn hoofd hangen. " Señor, guia nuestros pasos por el camino de la paz ! " ( Heer, leid onze stappen langs de weg van de vrede.) De weg van het paradijs, zei gisteren een jonge Gentenaar Steve ( vertrokken vanaf 12 april).

In Comillas doe ik inkopen. Voorbij de kerk van San Cristóbal en verder langs het paleis van Sobrellano en de tuin van de markies van Comillas. Die adellijke titel kreeg de in Cuba rijk geworden indiano van hier, Antonio Lopéz.
Over de ría La Rabia. Weer de heuvels in. Een asfaltweggetje overgaand in een boerenwegel. Kruidengeur. Vlier, wilde venkel, enkele orchideeën. In Santana koeien met grote horens aan een boerderij. Een jongen tuigt een paard op met kar om te gaan werken in het hooi.

Picknick op een bank in La Revilla met zicht op de besneeuwde toppen van de Picos de Europa. In de verte is San Vicente de la Barquera al te zien met de robuuste, oude puente de la Maza. Een schietgebedje als ik over de brug loop!
Pelgrims die hier niet overnachten  zien niet veel van het aangename stadje aan zee. Het was in de middeleeuwen de vierde stad die handel mocht drijven met Vlaanderen. Toch een ommetje gemaakt naar de kerk Nuestra Señora de los Angeles. Met haar massieve steunberen lijkt het wel een vesting, met een romaans portaal. De albergue is er vlak naast. Ik ga er naar het toilet en tref er Swantje die zich klaarmaakt voor haar douche. Straks gaat ze naar het strand! Ik heb nog 17 km te doen en het is al 15.30 u! Ik vraag raad aan de hospitalero. Spanjaarden! Eigenlijk weet ik al wat hij gaat zeggen. Langs de weg, de N-634, over de andere brug nog 12 km naar Unquera. Langs de weg met de pijlen 16 km over de CA-843. Daar is er soms zelfs geen plaats voor voetgangers. Verdorie. Weer mijn stokken vergeten! Ik neem een redelijke beslissing: langs de N-634 is er zeker een meter vrij voor voetgangers en dan is er nog de zachte berm ( je mag je dan wel niet storen aan de lege blikjes en het plastic afval) . Nog enkele huisjes langs de weg met massa's bloemen ( o.a. boerensering), bloempotten en twee vrolijke kanaries onder het balkon. Twee keffertjes van honden, maar die blijven op afstand door de stokken.
Na de ría van Tina Menor hou ik het voor bekeken. Ik kan weer de gele pijlen oppikken langs Hostal Baviera. Vier oude mannetjes in een bushokje fluiten en doen teken als ik dreig een fout straatje in te slaan. Buen Camino! Gracias! 

Wat een opluchting! Weer een boerenpad. Even onduidelijk. Door een eucalyptusbos zonder pijlen. Mijn weg terug gevonden. Wat verder net niet opgedroogde modder. Met de stokken baan ik me een weg door de bramen, biezen, en doornen. Heerlijk en af en toe gele pijlen!
In Unquera loopt het parkpad tussen de N-634 en de spoorweg. Er zijn bordjes met de namen van de bomen.
De volgende, heel brede ría is de Deva, de grens tussen Cantabrië en Asturië. Oef! Nog maar 1 km te gaan naar Colombres langs een heel steil, nieuw aangelegd pad. Met kalksteen uit Galicië ( piedra caliza de Galicia), bromt een plaatselijke inwoner. Het is druk in de albergue: een hele vakantiekolonie kinderen, enkele pelgrims. Ik kom aan om 20.10 u en krijg onmiddellijk avondeten. Met het ontbijt inbegrepen € 23.

25-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Zon en wolken, 13 á 20 graden.

Om 8 u vertrokken. Oei, voor en langszij het enorme complex van Solvay, een van de grootste chemische fabrieken van Spanje. De grijswitte wolken van de koeltorens stijgen loodrecht omhoog. Een neutrale geur. In een bushokje hangt een affiche van de communistische partij: " Geen toekomst voor de industrie in Europa. Uit de EU stappen is geen optie, maar een noodzaak !?! "

De heuvels in. Kegelvruchtjes van eucalyptussen op de weg. De prehistorische grotten van Altamira zijn hier vlakbij. Al snel in Santillana del Mar. Ik kan het pittoreske stadje met de kinderkopjesstraten bezoeken voor de hordes toeristen binnenstromen. De kerk, Colegiata de Santa Juliana, heeft een zeer mooie, romaanse kloostergang met gebeeldhouwde kapitelen. Een prentenboek voor de ongeletterde gelovigen van toen. Bijbelse taferelen en scènes uit het dagelijkse leven. Er is ook een kapiteel met eikenbladeren, want onder de eik vergaderden de dorpsverantwoordelijken! Prachtige herenhuizen met wapenschilden in de gevel. Veel houten balkons met geraniums. Ook wat geïnternet. Vanavond bij de paters-trappisten zal dat wel niet kunnen.

Walstro, hopklaver, guichelheil. Een enkele klaproos. Jammer dat we hier in Cantabrië hoofdzakelijk langs asfaltwegen stappen. Niet ideaal voor de voetzolen als het snikheet is in de zomer !!! Je krijgt op de duur heimwee naar de modderpaden van Baskenland.

Boven op een heuvel, tussen de weilanden, tekent het kerkje van San Pedro de Oreña zich scherp af tegen de blauwe lucht. Grappig storend de verspreide groepjes blinkendzwarte balen, gekroond met een autoband.

In San Martín de Cigüenza verkopen een drietal bengels versgeperst en gezoet citroensap, door oma gemaakt. Vandaag de eerste dag van de schoolvakantie hier.
Een verrassing: de kerk van San Martín de Tours: een kopie van een Zuid-Amerikaanse kerk uit Lima, Peru. Hier gebouwd door een rijk geworden indiano, een emigrant die gefortuneerd terugkwam uit de kolonies en zijn weelde tentoon wilde spreiden. Rechttegenover de kerk zijn herenhuis met een privé toegangspad. Gemillimeterd gras door bloemen omzoomd.

Een wirwar van dalende en vooral stijgende straatjes in Cóbreces. Ik ontmoet er Swantje, een jonge Zwitserse die op 2 april vertrok uit Keulen ( Het traject Bremen-Keulen heeft ze vroeger afgelegd. ) We slapen in de trappistenabdij, een statig blauw, neogotisch gebouw met ceders en palmbomen. Er zijn al 5 pelgrims voor ons. Nadien komt ook Gilbert aan en nog 3 bicigrinos ( = pelgrims per fiets). 's Avonds zingen de 16 paters-trappisten de vespers. Niet bijster hemels, daarvoor ligt de gemiddelde leeftijd wat te hoog. De protestantse Swantje heeft een milder oordeel: "ze zingen toch goed voor hun leeftijd ..."
Geen warm avondmaal vandaag. Restaurant gesloten wegens vakantie en de bar in het dorp is al 2 jaar verlaten. Hij wordt opnieuw geopend in de zomer. Gelukkig is er nog een winkeltje...
 

24-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Miezerig, 14 à 20 graden, zon en wolken na de middag.

Goed uitgerust vertrokken om 7.40 u. Roland doet mij uitgeleide. Samen nog oma opgebeld. Alles goed op het thuisfront. Irsazardemarguelebil Porcalasanre! op het ritme van de stokken. Ik probeer de ezelsbruggetjes van mijn vorige tochten uit. Ze zitten nog goed in het geheugen gegrift, behalve eentje: het stuk van Conques op de Via Podiensis. Ik kon het mij enkele dagen geleden niet meer herinneren, nu is het er ineens weer. Yucca's als bomen ( bij ons een kamerplant) aan de kleurige huizen. Een man op wandel met zijn oude moeder aan de arm, precies Roland en oma. Een innig beeld om de dag mee door te komen!

Geurende kamperfoelie, verregende rozen in Santa Cruz de Bezana. Goed gemarkeerde asfaltweggetjes. Glooiende weiden, hooi opgetast in lichtgroene en zwarte plastic balen, eucalyptusbossen op de toppen. Op de hellingen rijen uniforme bungalows.

Drie enorme knallen in Boo de Piélagos. Ze proberen het vuurwerk uit voor vanavond. Vrolijke bevrijdingsmuziek schalt uit de luidsprekers aan het kerkje. Straks mis en morgen fiesta! Eigenlijk is het al drie dagen feest sedert vrijdag: San Juan! Het overdekte podium voor de muzikanten staat klaar.

Vandaag vaak onder en boven de spoorweg en omwegen op zoek naar een brug over de Ría Pas de Mogro. Picknick op het terras van een bar aan de oude 17de-eeuwse brug van Puentearce. Oef! nog de autoweg en de spoorweg over. Een afslag naar een kapelletje: La virgen del monte. Een Spaanse familie zet een open tent op op het grasveld aan de ermita voor hun zondagse barbecue. De zon schittert in een CD opgehangen aan een kerselaar.

De torenklok van de San Martín in Mogro slaat 3 uur. Krekels. Op de bergkam is de zee weer te zien. Vanaf bar La Cantera leidt een dubbel buizenstel naar hetvolgende dorp Requejada. De brede leidingen, eerst grijs, daarna rood, met goed zichtbare gele pijlen, liggen open en bloot rechts van het pad. Ze horen bij de grote chemische fabriek hier van Solvay, de Belgische multinational. Ik ga niet naar de kleine herberg van Polanco ( slechts 6 plaatsen, geen restaurantje). Ik heb vandaag weliswaar maar 5 pelgrims gezien, maar in Requejada is er sedert dit jaar een nieuwe albergue met 12 bedden, hoor ik, heel proper voor € 5 ( en met verwarming: ideaal om de sokken droog te krijgen!) We slapen er met zijn drieën. En hier is  er ook een bar en een restaurantje, wat wil je nog meer ?...

Toegekomen om 17.40 u. Toch weer 10 uur onderweg geweest. Geen vuurwerk in dit onooglijke dorp, wel wat verkeerslawaai van de N-611. Nog even teruggewandeld over de loopbrug aan het station. De buizen stralen warmte uit!!!

23-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Zonnig met bewolkte perioden, 20 á 25 graden.

Roland gidst me door het elegante Santander. Leuk! Hij vertelt ronduit. Hij is hier al enkele dagen ( in de regen). Schilderachtige viskraampjes in de Mercado. Een bekende inwoner van Santander is de schrijver Menéndez Pelayo. De universiteit hier is naar hem genoemd. Even schilderachtige dames die op het bruidspaar wachten aan de kathedraal. Een stempel gehaald. Triomfantelijke orgelmuziek binnen.
We wandelen de Paseo de Pereda af. Centraal het aristocratische gebouw van de Banco de Santander. Crisis ?!?

Blootvoets aan de rand van het water langs de stranden. Gratis voetmassage! Aan de andere kant van de baai, op een schiereiland, staat het paleis van La Magdalena, een geschenk van de stad aan de koninklijke familie in een prachtig park met parasoldennen en ceders. Zaterdag! 4 bruidsparen paraderen hier fier en verliefd voor hun fotografen. Roland is de vijfde fotograaf! Kaartjes geschreven.

Echt wel een rijke stad, Santander. Ooit een van de Cuatro Villas ( net als Castro-Urdiales en Laredo) die het monopolie hadden van de overzeese handel met Vlaanderen.

Morgen weer toeriste af! Roland is van plan even mee te stappen op de pelgrimsweg, als het niet regent... Hij heeft me vandaag zelfs al Spaans geleerd! "Rabas" zijn gefrituurde inktvisrepen. Smakelijk!
 

22-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Bewolkt, 2 regenbuien.

Vertrokken om 7.30 u Voreger kon niet, omdat de eerste boot naar Santoña pas om 9 u vaart. Langs de dijk van Laredo gelopen ( el paseo marítimo). Laredo heeft het langste strand van de Atlantische kust: 5km, nog langer dan San Sebastián: 3 km. De kleine veerboot genomen aan Puntal. De veerman biedt ook nog bokaaltjes ansjovis en bonito ( plaatselijke courante vissoort) aan.

Al babbelend met Eddy belanden we toch weer op de fietsersweg. Zo missen we het pad over het strand van Noja. We lopen op Eddy's oriëntatievermogen. Dat betekent wel enkele kilometers extra op mijn marathondag! In Noja kunnen we weer aanknopen met de gele pijlen. Verse groenten te koop aan een boerderij. Ik: " you needn't cook tonight!" ( hij gaat naar de albergue van Güemes, plaats voor 60 pelgrims met gemeenschappelijk avondmaal). Eddy: " I can't cook tonight!"

Zonnige picknick op mijn eentje ( Eddy loopt veel te snel om dat lang vol te houden) op de trappen van de kerk in Barrio de Castillo. Golvende, sappige ( de regen!) weiden, hier ook meer akkers. Over karrensporen door een veld met jonge maïs. Op de leuning van de middeleeuwse brug van Solorga zit een sierlijke, witte vogel, slanker dan een meeuw. " Une aigrette" ( zilverreiger) zeggen Fransen achter me. Een bergpas over. De meeste pelgrims die ik ondertussen al ken overnachten in de legendarische herberg van de dorpspastoor Don Ernesto in Güemes. Ik stap verder. Afspraak met Roland rond 17.00 u aan de kerk van Galizano.

Blij weerzien!!! Een verdiende rustpauze. We hebben niet meer de tijd om de variant langs het strand van Langre te stappen, want om 20.00 u vertrekt de laatste boot uit Somo naar Santander. Dus volgen we het fietspad langs de drukke CA-141. Voor Roland niet meteen een heuglijke kennismaking met de camino. We misrekenen ons. In Somo moet je nog 1,5 km over de brug stappen voor je aan de aanlegsteiger komt. Haastig getik van mijn stokken! 21 juni, de langste dag. Zucht: ook het langste traject voor mij! 
 

21-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Regen tot 's middags, daarna droog. Zon 's avonds, 15 graden.
Gilbert schenkt een café con leche voor mij uit in de albergue. Ik zing " Old Irish Blessing" voor Udi, het lied waarmee het koor mij uitgeleide zong toen ik eerst naar Lourdes vertrok en daarna met Pieter naar de camino del norte. Dat wordt mijn lied voor vandaag.
 
May the road rise to meet you
May the wind be always at your back
The sun shine warm upon your face
The rain fall soft upon your fields
And until we meet again
May God hold you in the palm of his hands.
 
Dat van de regen klopt. Maar toch wel hevige wind tegen!
Na Allendelagua loopt het pad even langs de autosnelweg. Ik concentreer me op de bermen. Lage dennen en valeriaan aan de kant van de A8, aan de andere kant: rode klaver, paarse dovenetel, campanula, margriet, boterbloem, muskuskaasjeskruid en andere bloemen die ik niet thuis kan brengen. Vanuit de hoogte zie ik het volgende dorp Cerdigo. Volgens het plan moet ik onder de autoweg doorgaan. Op mijn passen teruggekeerd. Nu wel wind in de rug!... Verstrooide professor die ik ben! Beneden aan de helling wijst de pijl toch naar omhoog. Goed dan, nu wel met felle regen...
Even verder klopt het : onder de autoweg door.. een bospad op, modder dus. Een ezel staart me aan... Volgende hindernis: koeien dwars op het pad. roepen en met de stokken zwaaien. Ze sjokken de varens in. Hekjes goed sluiten, touw stevig over het paaltje trekken, want het waait nu wel serieus. Daarna geiten op de weg. Ik kan weer gemengde kaas maken!...
Door de weiden langs de zee, helemaal alleen in stormweer...

Het bushokje van Islares zit vol ontgoochelde pelgrims. Ze wachten op de bus, ook de 3 Franstaligen: Nadia uit Malmédy, Véronique  uit Tourcoing en Monique uit het zuiden van Frankrijk. Het is genoeg geweest voor hen. Ik stap verder. toen ik de eerste keer op pelgrimstocht ging, was ik ook gestoord bij minder goed weer of als het mistte. En ik heb maar 2 uur regen gehad toen! ( behalve de stortbuien in Compostela zelf ). Verzonken in gedachten. Ik denk een pijl te zien maar het blijkt een gele plasticzak te zijn die bleef hangen aan een steen. Ik sta voor een hek dat ik niet openkrijg. Terugkeren naar het kerkje... Er was wel degelijk een pijl in die richting. Hoe zeggen ze dat ook weer? Een ezel stoot zich geen twee keer aan dezelfde steen! Aan het hek hangt er een witte, gebleekte pijl naar links...
Warme chocolademelk gedronken aan de camping Arenillas. Hé, ook Nadia, Véronique en Monique drinken daar koffie! Er was geen plaats meer voor hen op de bus. Ze gaan dan maar met de taxi naar Laredo.

Even is er een stuk waar de pelgrims wel langs de weg moeten lopen om de Ría van Oriñon over te komen. Ik denk dat ik langs de bergwand kan stappen, maar het wordt me toch te smal. Amai, mijn 3de keer terug! Ik klamp me vast aan het gaas dat vallende stenen tegenhoudt.
Ik kies nu voor het alternatief over de rijksweg ( 13 km naar Laredo). Het bergpad langs La Magdalena is mooier en rustiger maar wel veel langer ( nog 25 km). Hoofdverantwoordelijke voor mijn keuze: het minder goede weer en mijn 3 vergissingen...

Eigenaardig. Spanjaarden raden ons af om de modderpaden te volgen. Zij verkiezen de trajecten langs de wegen. Mijn reisbeschrijving is een vertaling uit het Spaans. Ook zij vermelden de alternatieve routes via de weg. Op die manier heb je wel minder contact met de inspirerende natuur. Jammer ook dat de N-634 rond de autoweg blijft slingeren met regelmatig op- en afritten. Kan ook niet anders met dit reliëf en de vele dalen en riviermondingen. In de valleien en achter de bergen gaat het nog, maar op de hoogte is het erg koud en winderig. Picknick in een bar in El Pontarrón de Guriezo. Geen probleem om hier je eigen lunch te eten als je maar iets drinkt. Droog na de middag. Hé, daar is de zon, daar zijn de vlinders. Zelfs hier bloemen aan de kant: sint-janskruid, teunisbloem, zandblauwtje.

Een hele opluchting als ik de trappen afdaal naar Laredo. Eerst naar de Santa Maríakerk gegaan, waar ooit nog Johanna de Waanzinnige , moeder van Keizer Karel, rondgelopen heeft. Van hier uit is ze met een heuse vloot naar Vlaanderen gevaren om haar bruidegom te ontmoeten: Filips De Schone. Liefde op het eerste gezicht. Loopt wel tragisch af voor haar!

Ik slaap bij nonnetjes in de albergue El Buen Pastor, de goede herder. Vanavond koken Eddy, Zuid-Afrikaan, en Suzanna, een jonge Oostenrijkse, ratatouille. Lekker! En wijn in overvloed voor 5 mensen, want het Duitse koppel Michael en Ulla hadden ook het idee een fles wijn te kopen. Eddy draagt morgen de resterende fles... Gilbert niet teruggezien vandaag. Morgen 40 km naar Santander, waar Roland op me wacht!!! 

20-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Regen met tussenpozen, 15 graden.

Vertrokken om 8.15 u na een gezellige babbel met de barman van het hostal. De bijnaam van de Basken is " jarrilleros" (wijnschenkers) zoals de Ninovieters, koffiegieters ( voor de bedevaarders naar Halle). Hier gaat het wel over hele kruiken wijn! Elk weekend zijn er muzikanten in zijn bar. Ook in Bilbao vind je massa's bars met live muziek. Daar wisten ze in de dienst voor toerisme niets van! Pieter miste zijn jazzmuziek. Misschien heeft hij gisterenavond toevallig zo'n plek gevonden.Net voor het stadhuis staat er een standbeeld van Victor Chávarri , de stichter van de eerste mijn hier. Er waren 7 mijnen, 1 wordt nu gerestaureerd. De mijnen brachten welvaart in Baskenland. Een bedrijvig volkje, de Basken. Hier is er minder werkloosheid dan in Spanje. Ze haten wel  Angela Merkel, maar houden van de Belgen, omdat wij in de tijd van de Spaanse Burgeroorlog veel weeskinderen opgevangen hebben.

De regen deert me niet. Zoveel mensen wijzen de richting aan en wensen me " Buen camino"! Een kleurige graffiti geluidswand scheidt het pad van de autoweg. Geur van natte liguster. Pieter dronk geparfumeerd water! In zijn plastic flesje zaten munt ( groen), tijm ( lila), vlierbloem ( wit) en blaadjes goudsbloem ( oranje).

Veilig over en onder de autoweg. Dan de groene heuvels in. We zien weer het zeetje ( Hmm, de Atlantische Oceaan!). Koeienbellen. Geitengemekker achter mij. Het is Gilbert! Hij heeft heerlijk geslapen buiten, onder een overdekte galerij in Portugalete. Beter dan dat hij in een opgesloten ruimte slaapt. Hij moet wel een uitstekende gezondheid hebben, zo in de vochtigheid. Het heeft de hele nacht geregend! De Basken , weet hij , maken lekkere kaas van een mengsel van koeien- , schapen- en geitenmelk. Dat zijn de dieren die je hier ziet grazen. Die kaas heb ik al geproefd.

In Zierbana fotografeer ik een muur met de tekst " La especulación nos deja a los vecinos sin compensación" ( De beursspeculatie stort de gewone mensen in de armoede) Een aanklacht tegen de crisis. Achter mij hoor ik ' simpática'. Langs het strand van La Arena, een brug over, trappen op en dan een zalig kustpad, met een veilige houten afsluiting. Panelen leggen uit hoe het hier vroeger aan toeging. Open mijnbouw aan de kust, de ertsen werden onmiddellijk op boten geladen. Algen werden met katrollen, met de hand bediend, opgehaald en verder vervoerd over land. Schuimende golven rond de rotsen beneden. Drinkfonteintjes. Het pad wordt goed onderhouden. Arbeiders stoppen hoffelijk hun grasmaaiers als pelgrims voorbijkomen. Gilbert maakt kennis met de 3 Françaises die ook in mijn hostal sliepen. Ander vrouwelijk gezelschap voor hem straks!!!

Een tunneltje. Agur Baskenland! ( Tot ziens, vaarwel). Hola Cantabria! Picknick in Casa Pedro, een winkel annex bar in Ontón. Toffe mensen! Je moet door het huiskamertje ( staat al volledig vol met een droogrek voor kleren) en de kleine keuken om naar het toilet te gaan. Het regent volop. Ik kies voor de rijweg N 634 ( 8 km naar Castro-Urdiales). Gilbert heeft tijd, zegt hij, hij gaat langs de oude, middeleeuwse weg door de bergen ( 16 km). Weinig verkeer eens je de opritten van de autosnelweg Bilbao - Santander voorbij bent. Nootjestijd in Mioño. Een behulpzame inwoner toont me het voetpad door de wandelaars- en fietserstunnel . Luidop zingen om de echo uit te testen.

Het stortregent als ik toekom in Castro-Urdiales. Een magische prentkaart: de gotische Santa Maríakerk met de oude vuurtoren en de kleurige bootjes  in het haventje ervoor. Ik ontmoet Udi, een jonge Israeliër. We zoeken samen de weg naar de albergue vlakbij de plaza de toros. Ligt aan het strand "Ostende"! We slapen er met 16 peregrinos in een grote zaal. Een vriendelijke, zwarte hospitalero Sidia, die iedereen verwelkomt in hun eigen taal: Duits, Engels, Spaans, Frans.

19-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Fijne regen 's morgens, nadien grijs, 17 à 19 graden.

Gisteren was er een lawaaierige schoolgroep toegekomen in de herberg. De arme leraars probeerden de enthousiaste bende stil te krijgen om middernacht, maar het lukte niet bijster goed!

Vanmorgen met de glimlach afscheid genomen van Pieter. Hij had graag nog verder gestapt...Om 8.15 u vertrokken. Bilbao ontwaakt. Schoolgaande jeugd in uniform. Kleurige paraplu's. Zwarte paraplu's voor heren met stropdas. Haastige venters met een hoes over hun karretje. Bevoorrading van winkels. Bakkers, voedingswinkels, bars die ontbijt aanbieden, zijn open. Bouwvakkers aan het werk. Al druk verkeer. De officiële pelgrimsroute door Bilbao stelt niet veel voor, het is wel de snelste weg om uit de stad te geraken.

Na een uur stopt het met regenen. Het blijft wel miezerig tot  's middags, terwijl België kreunt onder  een hittegolf, vertelt Roland aan de telefoon! Onze schapen zijn nog niet geschoren. Ze zullen afzien! Langs een smal weggetje tussen nat ,hoog gras, varens, koolzaad, paardenzuring. De schoenen en de slobkousen zijn schoongespoeld. De vogels in het bos doen hun best om het geraas van auto's en drilboren te overstemmen.

Klimmen naar de Ermita de Santa Agueda... Even op een brede, middeleeuwse weg, onlangs blootgelegd. Grote, platte stenen aan weerszijden, een rij langwerpige, smalle stenen in het midden, kleinere stenen ertussen. Zo kon het water in de grond en overspoelde de modder de weg niet. Er konden brede karren over rijden.Wie zit er uit te drogen in het voorportaal van het kapelletje? Gilbert! We lopen uiteindelijk een stuk van de weg samen vandaag. Een hond drijft een kudde schapen voort naar een andere weide. Achteraan sukkelt een kreupel lam met gebroken voorpoten. " Het is zo geboren, we zullen het moeten slachten, het ziet af. Así es la vida," zo is het leven, besluit de boerin nuchter...

Toch wat weemoedig, zo alleen zonder Pieter...Weinig natuurschoon, veel stedelijk gebied. Vroeger zorgden de hoogovens van Vizcaya hier voor werk. Na de sluiting heeft een herstelplan de streek gered. De H. Hartkerk van Cruces zit ingeprangd tussen wegen en flatgebouwen. Alle ruimte wordt benut. Het speelpleintje voor de kinderen ligt bijna onder de toren. In Barakaldo staan er op de banken in het park ijzeren figuren van Picasso's Guernika, ter herinnering aan de zware ijzer- en staalindustrie hier. Eindpunt voor vandaag: Portugalete met zijn unieke Palaciobrug: een hoge, ijzeren oeververbinding van eind de 19de eeuw. Hangende gondels gaan over en weer. Er kunnen auto's op in het midden, de passagiers staan opzij.In Portugalete gaat de albergue enkel open in juli en augustus. Ik vind onderdak in het hostal Santa Maria. Zo genoemd naar de mooie, oude kerk hier.

18-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Bewolkt, 20 graden, regen 's namiddags.

Eufemisme voor een snurker: " een pelgrim die goed slaapt!". Andrés de hospitalero van Lezama toont me vanop de drempel de berg Avril waar je over moet om in Bilbao te geraken. Om 8 u vertrokken na een ontbijt in een bar.

Het volgende stadje Zamudio is rijk dankzij zijn technologiepark, en toch is er nog veel werkloosheid. Op een papier aan een elektriciteitspaal biedt een loodgieter zijn diensten aan, onderaan zijn er strookjes met zijn telefoonnummer.
Halverwege de bergflank zingen Flo en Gil een psalm om afscheid te nemen ( zij stoppen dit jaar  in Bilbao). Mooi! doet mij denken aan een Taizélied uit het repertoire van ons koor: " La ténèbre n' est point ténèbre devant Toi. La nuit comme le jour est lumière". Een wijsje om er de pas in te houden!

Ik zie Bilbao al liggen vanuit de hoogte. De gele pijlen leiden eerst naar de basiliek van Begoña, de H Maagd, patroonheilige van deze Baskische provincie Vizcaya. Nu nog Pieter vinden in een stad van 400 000 inwoners!
Oef! Het gaat wonderwel. Beneden aan de trappen van de calzada de Mallona hoor ik al "ma". Hij logeert vakbij het oude centrum in de albergue Ganbara met korting voor pelgrims.

Vroeger bestond Bilbao maar uit 7 straten binnen de ommuurde stadskern. Een vrolijke buurt, " las siete calles" met hun eetcafeetjes en winkeltjes rond de Jacobuskathedraal.
Oei!  het gaat regenen. We lopen samen langs de Ría de Bilbao en genieten van onze laatste namiddag samen. Het Guggenheimmuseum in de regen, zelfs dan nog spectaculair! Hét symbool van het nieuwe, moderne Bilbao, waar ooit oude pakhuizen en vervallen haveninstallaties stonden. Een nieuwe, economische impuls voor Baskenland.

Geluksvogels zijn we! De hemel klaart op om 16 u, net bij " Puppy", de bloemenhond voor het museum. Een fotootje met ons tweeën op. Ik haal nog een stempel in de sacristie van de schitterende kathedraal met stemmige muziek binnenin. Pieter zoekt cadeautjes voor  Katrijn, Floris en Joene. We hebben geprobeerd om zijn geboekte vlucht van 19 juni een dag te vervroegen. Valt te duur uit... Hij zal morgen het Guggenheim van binnen bezoeken ( regen voorspeld 's morgens) en nadien een panoramaboswandeling maken.

Irsazardemarguelebil, Baskisch voor onze heerlijke tocht samen ( Irún, San Sebastián, Zarautz, Deba, Markina-Xemein, Guernika, Lezama, Bilbao). We drinken er vanavond een glas txakoli op!

17-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Zonnig, 28 graden
Om 8.30 u vertrokken. Aan het ontbijt nog lang gepraat met 2 Nederlanders per fiets. Ze waren naar Santiago gevlogen en keren nu weer al fietsend. " Je bent sportief op weg" , zeg ik. Het antwoord: " Jullie ook". Ja, een camino is toch eigenlijk nog iets meer. Pieter snapt dat ook al.

Picasso gegroet, voorbij de Santa Mariakerk gelopen waar de pelgrims van overzee uit Engeland en Ierland verzamelden na hun landing in de haven van Bermeo. Van hieruit trokken ze verder te voet. Bij de eik van Baskenland merkt Pieter op dat ook in Afrika de dorpswijzen vergaderen onder een boom.

Het binnenland in, dus ook de bergen in. Langwerpige, roodbruine eucalyptusbladeren op het rotspad. Gras onder de voeten. Als je hier "schijt je rijk" zou spelen, word je kampioen! ( Pieter heeft mij dat spel uitgelegd. Je kiest een zone op een weide, je wedt erop, er wordt een koe opgestoken. Wie het meeste drollen heeft op zijn lapje, is gewonnen). Volkse humor op de camino...

Blinkendzwarte paarden in de wei. Wat hogerop zie ik de eigenaar. Basken houden paarden voor het vlees en om te kweken. soms staan er meer paarden dan koeien te grazen. Bij Picasso staat het gekwetste paard ook centraal.
Onder de autoweg door. Aan het San Estebankapelletje staan er 2 kastjes met telkens 10 brievenbussen. De mensen moeten hier zelf om hun post komen. Die wordt niet thuisgebracht in zo'n afgelegen gebieden. 2,5 km asfalt. Ik verkies modder. Mijn gebed wordt verhoord. En hoe! Pieter wacht me op in Goikolexea. Hij trakteert met een pint. We picknicken. De jongeren vertrekken van daar naar Bilbao. Pieter twijfelt.

De kerk van Goikolexea is gewijd aan de Baskische heiligen San Emetorio en San Celedonio. Er staat ook een mooi, oud kruisbeeld aan de kant van de weg waar de heer van Vizcaya langskwam op zijn route naar Guernika om de vrijheden van zijn inwoners te erkennen. Zondagmiddag: iedereen is buiten in Larrabetzu, een gezellig dorpje met oude herenhuizen. Om 3.45 u zijn we in Lezama. Pieter beslist door te lopen naar Bilbao, ik zie het niet zitten om weer te beginnen klimmen in de middaghitte.

Heel hartelijk bedankt, Pieter. Je hebt altijd trouw op me gewacht. Hopelijk kom je niet te laat toe in Bilbao om nog een geschikte plaats te vinden!

De nieuwe albergue van Lezama ( met donativo) wordt beheerd door de Asociación de los Amigos del Camino de Santiago. We zijn met zijn tienen, hebben een volle wasmachine en een moderne linnendroger.
Alles is wel dicht hier op zondag ( het restaurantje gelukkig niet) en het is al twee keer niets, dit dorpje! Ik begrijp Pieter heel goed. Hij zal mij morgen ergens in Bilbao opwachten waar gele pijlen staan. Een afspraakje onder pelgrims! Om 6.40 u krijg ik al een sms'je. Hij is gearriveerd. 
 

16-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Bewolkt met opklaringen, 22 graden.
Ontbijt met druivensap en een croissant. Nog een omhelzing van Gabriel en daar gaan we ( eerst nog een koffie voor Pieter om wakker te worden) om 8.15 u.

Modderfeest naast een klaterend beekje met waterval. De klok slaat 10 u in Bolibar, het dorp waar de familie van Simón Bolívar woonde. Hijzelf werd geboren in Venezuela en bevrijdde heel wat landen in Zuid-Amerika van de Spaanse overheerser o.a. Colombia en Venezuela. Zo werd hij de held van Colombia.

Een klim langs een rotsig pad naar het klooster van Zenarruza. Oorspronkelijk hadden we daar gisteren willen slapen. Onrealistisch natuurlijk. Het is prachtig gelegen midden de natuur, aan de voet van een berg. Een koppel trouwers laat zich fotograferen in dit unieke decor, voor de 15de-eeuwse kerk. Alles staat open, ook de renaissance kloostergang. De trappisten hier waren de eersten die gastvrijheid boden aan pelgrims en ze doen het nog!
In het bos zijn Gil, Florence en Gilbert aan het bidden! Pieter had mij al verteld dat Gilbert erg religieus is. Gisteren had hij zich aan de hospitalero bekend gemaakt als " completamente peregrino". Hij had gratis mogen slapen, had proviand, een hemd en nog een gebedenboek meegekregen voor vandaag. Hoe verrassend mensen kunnen zijn!
Bruno en Martine zijn nog een dag gebleven bij hun gastheer in Markina, wist Florence. Bruno was gisteren uitgegleden in de modder en heeft een pijnlijke nek. Martine heeft artritis aan de knie. Dappere oude mensen!

Even verder is het pad afgesloten met politielint. We stappen nu langs de rijweg. In elke bocht kamperen rallywatchers, vanmiddag wordt hier een autorally gereden. Gilbert klopt plots aan bij een caravan en vraagt een café con leche! Hij krijgt 4 koffiekoeken voor ons. Vraag en ge zult krijgen! Ik zou het nooit gedurfd hebben. Zijn fiere antwoord. " C'est Gilbert!"
De 3 blijven eten in het dorpje Munitibar. Ik stap nog door, want ik weet dat Pieter ergens op mij wacht. Hij draagt trouwens de picknick in zijn rugzak.
Wel 5 keer een beek overgestoken en talloze modderplassen. Ben al wijzer geworden en overschouw de situatie op het terrein voor ik eraan begin! Een oude man vertelt mij dat pelgrims in de regenweken voordien tot aan hun knieën door modder moesten ploeteren !!! Varens en amandelwolfsmelk. Bij een afslag Pieter gevonden, aan het dutten op een stenen tribune onder een afdak. Lekker gepicknickt. Hier worden Baskische folkloristische spelen gehouden. Een man met zijn ezel moet een plat granieten blok met ijzeren stangen aan 3 kanten, voortslepen over 4 opeenvolgende vakken van 6 meter en zo weer terug. Na 20 min worden de vakken opgeteld. Een beetje zoals " schijt je rijk" bij ons, vergelijkt Pieter! 

Een mooie kapel, weer met voorportaal ( ermita San Pedro y San Cristóbal). Weer door bos. Rozen, fuchsia's aan de huizen met een palmboom, vijgenboom, kiwistruiken en een boomgaard, een moestuin met staakbonen, aardappels, uien, artisjok en een plastic serre met sla, tomaten, komkommer. Landelijke rust, een vredige bevolking, op 26 april 1937 wreed verstoord door een luchtbombardement. Hitlers troepen proberen met goedvinden van Franco een techniek uit die tijdens WO II volop zou toegepast worden... Marktdag in Guernika: de stad volledig in puin, 2000 doden. Picasso's schilderij heeft Guernika wereldberoemd gemaakt. Ook de vrijheidsboom van de Basken ( waar hun vertegenwoordigers vergaderden in het bijzijn van de koninklijke gezant) werd verwoest in het bombardement. Een stuk van de stam van de oude eik wordt nu beschermd door een tempeltje. In het park spelen kinderen aan de 2 grote beelden die deze nutteloze slachting herdenken: " Het huis van onze vader " van Chillida en " Grote figuur in een schuilhok" van H. Moore. Zaterdagavond: drukke, levendige pleinen, jonge pelgrims gaan op stap ( Pieter gaat mee op pintxostocht), ik zoek eerst de keramiekwand met de voorstelling van Picasso's schilderij en ga daarna naar een internetlokaal. Pieter en ik communiceren door mondelinge berichtjes door te geven aan collega-pelgrims ( Pieter had zijn gsm vergeten in de albergue). Onmogelijk om hem terug te vinden. Hij staat er wel om mij 's avonds binnen te laten.

15-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Zonnig, 23 graden
Om 8.30 u vertrokken na een koffie met croissant op het marktpleintje. Daar Erik ontmoet. Hij stapt al sedert 20 april vanuit Lokeren, heel Frankrijk door. De brug over en weer de hoogte in. Erik en ik stappen voorop. Een half uur gewacht op Pieter. De gsm heeft geen bereik. Men stelt me gerust. Hier zijn zoveel gele pijlen dat Pieter vast een andere weg genomen heeft. Blijkt te kloppen ook. Misverstand opgelost. Loslaten, die zorgen!

In het bos een groen metalen kastje met een beeldje van de madonna van Itziar. Geur van de boerenbuiten. Vingerhoedskruid. Vrolijk vogelgekwetter. In de schaduw van de bomen klimmen naar de col van de Arno ( Arnote). Bruno, de man van Martine applaudisseert als ik eraan kom. Pieter had hem dat gevraagd. " Il est bien devant vous, votre fils!" Valt nog mee.
Bosontginning. Het ruikt lekker naar de gevelde dennen en eucalyptussen. Pieter ziet mij van ver komen, de zon reflecteert in het plastic mapje met de wegbeschrijving dat ik om de hals draag. Pieter en Gilbert en nog een ander koppel uit Nice: Gil en Florence, staan te keuvelen. Op de camino francés zijn er dit jaar 43% meer pelgrims dan vroeger, vooral Amerikanen en Engelsen. Invloed van de film " the Way": een Amerikaanse dokter stapt de hele weg van uit St-Jean-Pied-de-Port. Zijn zoon was omgekomen op de eerste etappe. De dokter draagt de as van zijn zoon mee... Een ontroerende film die goed de spirit van de camino weergeeft.

En op onze beurt applaudisseren wij als Bruno en Martine ook toekomen. Van alteratie verliest Martine haar evenwicht. We picknicken aan de bron aan de col van de Arnoberg. Vanaf nu zijn we in de Baskische provincie Vizcaya. Overal vingerhoedskruid. Heel modderige bospaden en toch weer een steile afdaling naar het stadje Markina-Xemein. In de ronde kapel van San Miguel staan 2 enorme rotsblokken met daartussen een klein altaar en een standbeeld van Michael, de drakendoder.

In Markina slapen we in een klooster. Ook weer donativo en een heel behulpzame hospitalero, Gabriel. Gabriel bedient een ouderwets drogertje. Ideaal om onze kleren droog te zwieren, maar je hebt geduld nodig! Er zit geen rem op de motor. Als je het deksel omhoog doet, moet je nog 5 minuten wachten tot het apparaat vanzelf stilvalt. Pelgrims zijn met alles tevreden !!! Voor Gil en Florence, Bruno en Martine is er geen plaats meer, zij slapen bij een plaatselijke inwoner. We zien ze terug in het restaurant. Martine heeft enorme blaren...
 

14-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore