Regen tot 's middags, daarna droog. Zon 's avonds, 15 graden.
Gilbert schenkt een café con leche voor mij uit in de albergue. Ik zing " Old Irish Blessing" voor Udi, het lied waarmee het koor mij uitgeleide zong toen ik eerst naar Lourdes vertrok en daarna met Pieter naar de camino del norte. Dat wordt mijn lied voor vandaag.
 
May the road rise to meet you
May the wind be always at your back
The sun shine warm upon your face
The rain fall soft upon your fields
And until we meet again
May God hold you in the palm of his hands.
 
Dat van de regen klopt. Maar toch wel hevige wind tegen!
Na Allendelagua loopt het pad even langs de autosnelweg. Ik concentreer me op de bermen. Lage dennen en valeriaan aan de kant van de A8, aan de andere kant: rode klaver, paarse dovenetel, campanula, margriet, boterbloem, muskuskaasjeskruid en andere bloemen die ik niet thuis kan brengen. Vanuit de hoogte zie ik het volgende dorp Cerdigo. Volgens het plan moet ik onder de autoweg doorgaan. Op mijn passen teruggekeerd. Nu wel wind in de rug!... Verstrooide professor die ik ben! Beneden aan de helling wijst de pijl toch naar omhoog. Goed dan, nu wel met felle regen...
Even verder klopt het : onder de autoweg door.. een bospad op, modder dus. Een ezel staart me aan... Volgende hindernis: koeien dwars op het pad. roepen en met de stokken zwaaien. Ze sjokken de varens in. Hekjes goed sluiten, touw stevig over het paaltje trekken, want het waait nu wel serieus. Daarna geiten op de weg. Ik kan weer gemengde kaas maken!...
Door de weiden langs de zee, helemaal alleen in stormweer...

Het bushokje van Islares zit vol ontgoochelde pelgrims. Ze wachten op de bus, ook de 3 Franstaligen: Nadia uit Malmédy, Véronique  uit Tourcoing en Monique uit het zuiden van Frankrijk. Het is genoeg geweest voor hen. Ik stap verder. toen ik de eerste keer op pelgrimstocht ging, was ik ook gestoord bij minder goed weer of als het mistte. En ik heb maar 2 uur regen gehad toen! ( behalve de stortbuien in Compostela zelf ). Verzonken in gedachten. Ik denk een pijl te zien maar het blijkt een gele plasticzak te zijn die bleef hangen aan een steen. Ik sta voor een hek dat ik niet openkrijg. Terugkeren naar het kerkje... Er was wel degelijk een pijl in die richting. Hoe zeggen ze dat ook weer? Een ezel stoot zich geen twee keer aan dezelfde steen! Aan het hek hangt er een witte, gebleekte pijl naar links...
Warme chocolademelk gedronken aan de camping Arenillas. Hé, ook Nadia, Véronique en Monique drinken daar koffie! Er was geen plaats meer voor hen op de bus. Ze gaan dan maar met de taxi naar Laredo.

Even is er een stuk waar de pelgrims wel langs de weg moeten lopen om de Ría van Oriñon over te komen. Ik denk dat ik langs de bergwand kan stappen, maar het wordt me toch te smal. Amai, mijn 3de keer terug! Ik klamp me vast aan het gaas dat vallende stenen tegenhoudt.
Ik kies nu voor het alternatief over de rijksweg ( 13 km naar Laredo). Het bergpad langs La Magdalena is mooier en rustiger maar wel veel langer ( nog 25 km). Hoofdverantwoordelijke voor mijn keuze: het minder goede weer en mijn 3 vergissingen...

Eigenaardig. Spanjaarden raden ons af om de modderpaden te volgen. Zij verkiezen de trajecten langs de wegen. Mijn reisbeschrijving is een vertaling uit het Spaans. Ook zij vermelden de alternatieve routes via de weg. Op die manier heb je wel minder contact met de inspirerende natuur. Jammer ook dat de N-634 rond de autoweg blijft slingeren met regelmatig op- en afritten. Kan ook niet anders met dit reliëf en de vele dalen en riviermondingen. In de valleien en achter de bergen gaat het nog, maar op de hoogte is het erg koud en winderig. Picknick in een bar in El Pontarrón de Guriezo. Geen probleem om hier je eigen lunch te eten als je maar iets drinkt. Droog na de middag. Hé, daar is de zon, daar zijn de vlinders. Zelfs hier bloemen aan de kant: sint-janskruid, teunisbloem, zandblauwtje.

Een hele opluchting als ik de trappen afdaal naar Laredo. Eerst naar de Santa Maríakerk gegaan, waar ooit nog Johanna de Waanzinnige , moeder van Keizer Karel, rondgelopen heeft. Van hier uit is ze met een heuse vloot naar Vlaanderen gevaren om haar bruidegom te ontmoeten: Filips De Schone. Liefde op het eerste gezicht. Loopt wel tragisch af voor haar!

Ik slaap bij nonnetjes in de albergue El Buen Pastor, de goede herder. Vanavond koken Eddy, Zuid-Afrikaan, en Suzanna, een jonge Oostenrijkse, ratatouille. Lekker! En wijn in overvloed voor 5 mensen, want het Duitse koppel Michael en Ulla hadden ook het idee een fles wijn te kopen. Eddy draagt morgen de resterende fles... Gilbert niet teruggezien vandaag. Morgen 40 km naar Santander, waar Roland op me wacht!!! 

20-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Regen met tussenpozen, 15 graden.

Vertrokken om 8.15 u na een gezellige babbel met de barman van het hostal. De bijnaam van de Basken is " jarrilleros" (wijnschenkers) zoals de Ninovieters, koffiegieters ( voor de bedevaarders naar Halle). Hier gaat het wel over hele kruiken wijn! Elk weekend zijn er muzikanten in zijn bar. Ook in Bilbao vind je massa's bars met live muziek. Daar wisten ze in de dienst voor toerisme niets van! Pieter miste zijn jazzmuziek. Misschien heeft hij gisterenavond toevallig zo'n plek gevonden.Net voor het stadhuis staat er een standbeeld van Victor Chávarri , de stichter van de eerste mijn hier. Er waren 7 mijnen, 1 wordt nu gerestaureerd. De mijnen brachten welvaart in Baskenland. Een bedrijvig volkje, de Basken. Hier is er minder werkloosheid dan in Spanje. Ze haten wel  Angela Merkel, maar houden van de Belgen, omdat wij in de tijd van de Spaanse Burgeroorlog veel weeskinderen opgevangen hebben.

De regen deert me niet. Zoveel mensen wijzen de richting aan en wensen me " Buen camino"! Een kleurige graffiti geluidswand scheidt het pad van de autoweg. Geur van natte liguster. Pieter dronk geparfumeerd water! In zijn plastic flesje zaten munt ( groen), tijm ( lila), vlierbloem ( wit) en blaadjes goudsbloem ( oranje).

Veilig over en onder de autoweg. Dan de groene heuvels in. We zien weer het zeetje ( Hmm, de Atlantische Oceaan!). Koeienbellen. Geitengemekker achter mij. Het is Gilbert! Hij heeft heerlijk geslapen buiten, onder een overdekte galerij in Portugalete. Beter dan dat hij in een opgesloten ruimte slaapt. Hij moet wel een uitstekende gezondheid hebben, zo in de vochtigheid. Het heeft de hele nacht geregend! De Basken , weet hij , maken lekkere kaas van een mengsel van koeien- , schapen- en geitenmelk. Dat zijn de dieren die je hier ziet grazen. Die kaas heb ik al geproefd.

In Zierbana fotografeer ik een muur met de tekst " La especulación nos deja a los vecinos sin compensación" ( De beursspeculatie stort de gewone mensen in de armoede) Een aanklacht tegen de crisis. Achter mij hoor ik ' simpática'. Langs het strand van La Arena, een brug over, trappen op en dan een zalig kustpad, met een veilige houten afsluiting. Panelen leggen uit hoe het hier vroeger aan toeging. Open mijnbouw aan de kust, de ertsen werden onmiddellijk op boten geladen. Algen werden met katrollen, met de hand bediend, opgehaald en verder vervoerd over land. Schuimende golven rond de rotsen beneden. Drinkfonteintjes. Het pad wordt goed onderhouden. Arbeiders stoppen hoffelijk hun grasmaaiers als pelgrims voorbijkomen. Gilbert maakt kennis met de 3 Françaises die ook in mijn hostal sliepen. Ander vrouwelijk gezelschap voor hem straks!!!

Een tunneltje. Agur Baskenland! ( Tot ziens, vaarwel). Hola Cantabria! Picknick in Casa Pedro, een winkel annex bar in Ontón. Toffe mensen! Je moet door het huiskamertje ( staat al volledig vol met een droogrek voor kleren) en de kleine keuken om naar het toilet te gaan. Het regent volop. Ik kies voor de rijweg N 634 ( 8 km naar Castro-Urdiales). Gilbert heeft tijd, zegt hij, hij gaat langs de oude, middeleeuwse weg door de bergen ( 16 km). Weinig verkeer eens je de opritten van de autosnelweg Bilbao - Santander voorbij bent. Nootjestijd in Mioño. Een behulpzame inwoner toont me het voetpad door de wandelaars- en fietserstunnel . Luidop zingen om de echo uit te testen.

Het stortregent als ik toekom in Castro-Urdiales. Een magische prentkaart: de gotische Santa Maríakerk met de oude vuurtoren en de kleurige bootjes  in het haventje ervoor. Ik ontmoet Udi, een jonge Israeliër. We zoeken samen de weg naar de albergue vlakbij de plaza de toros. Ligt aan het strand "Ostende"! We slapen er met 16 peregrinos in een grote zaal. Een vriendelijke, zwarte hospitalero Sidia, die iedereen verwelkomt in hun eigen taal: Duits, Engels, Spaans, Frans.

19-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Fijne regen 's morgens, nadien grijs, 17 à 19 graden.

Gisteren was er een lawaaierige schoolgroep toegekomen in de herberg. De arme leraars probeerden de enthousiaste bende stil te krijgen om middernacht, maar het lukte niet bijster goed!

Vanmorgen met de glimlach afscheid genomen van Pieter. Hij had graag nog verder gestapt...Om 8.15 u vertrokken. Bilbao ontwaakt. Schoolgaande jeugd in uniform. Kleurige paraplu's. Zwarte paraplu's voor heren met stropdas. Haastige venters met een hoes over hun karretje. Bevoorrading van winkels. Bakkers, voedingswinkels, bars die ontbijt aanbieden, zijn open. Bouwvakkers aan het werk. Al druk verkeer. De officiële pelgrimsroute door Bilbao stelt niet veel voor, het is wel de snelste weg om uit de stad te geraken.

Na een uur stopt het met regenen. Het blijft wel miezerig tot  's middags, terwijl België kreunt onder  een hittegolf, vertelt Roland aan de telefoon! Onze schapen zijn nog niet geschoren. Ze zullen afzien! Langs een smal weggetje tussen nat ,hoog gras, varens, koolzaad, paardenzuring. De schoenen en de slobkousen zijn schoongespoeld. De vogels in het bos doen hun best om het geraas van auto's en drilboren te overstemmen.

Klimmen naar de Ermita de Santa Agueda... Even op een brede, middeleeuwse weg, onlangs blootgelegd. Grote, platte stenen aan weerszijden, een rij langwerpige, smalle stenen in het midden, kleinere stenen ertussen. Zo kon het water in de grond en overspoelde de modder de weg niet. Er konden brede karren over rijden.Wie zit er uit te drogen in het voorportaal van het kapelletje? Gilbert! We lopen uiteindelijk een stuk van de weg samen vandaag. Een hond drijft een kudde schapen voort naar een andere weide. Achteraan sukkelt een kreupel lam met gebroken voorpoten. " Het is zo geboren, we zullen het moeten slachten, het ziet af. Así es la vida," zo is het leven, besluit de boerin nuchter...

Toch wat weemoedig, zo alleen zonder Pieter...Weinig natuurschoon, veel stedelijk gebied. Vroeger zorgden de hoogovens van Vizcaya hier voor werk. Na de sluiting heeft een herstelplan de streek gered. De H. Hartkerk van Cruces zit ingeprangd tussen wegen en flatgebouwen. Alle ruimte wordt benut. Het speelpleintje voor de kinderen ligt bijna onder de toren. In Barakaldo staan er op de banken in het park ijzeren figuren van Picasso's Guernika, ter herinnering aan de zware ijzer- en staalindustrie hier. Eindpunt voor vandaag: Portugalete met zijn unieke Palaciobrug: een hoge, ijzeren oeververbinding van eind de 19de eeuw. Hangende gondels gaan over en weer. Er kunnen auto's op in het midden, de passagiers staan opzij.In Portugalete gaat de albergue enkel open in juli en augustus. Ik vind onderdak in het hostal Santa Maria. Zo genoemd naar de mooie, oude kerk hier.

18-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Bewolkt, 20 graden, regen 's namiddags.

Eufemisme voor een snurker: " een pelgrim die goed slaapt!". Andrés de hospitalero van Lezama toont me vanop de drempel de berg Avril waar je over moet om in Bilbao te geraken. Om 8 u vertrokken na een ontbijt in een bar.

Het volgende stadje Zamudio is rijk dankzij zijn technologiepark, en toch is er nog veel werkloosheid. Op een papier aan een elektriciteitspaal biedt een loodgieter zijn diensten aan, onderaan zijn er strookjes met zijn telefoonnummer.
Halverwege de bergflank zingen Flo en Gil een psalm om afscheid te nemen ( zij stoppen dit jaar  in Bilbao). Mooi! doet mij denken aan een Taizélied uit het repertoire van ons koor: " La ténèbre n' est point ténèbre devant Toi. La nuit comme le jour est lumière". Een wijsje om er de pas in te houden!

Ik zie Bilbao al liggen vanuit de hoogte. De gele pijlen leiden eerst naar de basiliek van Begoña, de H Maagd, patroonheilige van deze Baskische provincie Vizcaya. Nu nog Pieter vinden in een stad van 400 000 inwoners!
Oef! Het gaat wonderwel. Beneden aan de trappen van de calzada de Mallona hoor ik al "ma". Hij logeert vakbij het oude centrum in de albergue Ganbara met korting voor pelgrims.

Vroeger bestond Bilbao maar uit 7 straten binnen de ommuurde stadskern. Een vrolijke buurt, " las siete calles" met hun eetcafeetjes en winkeltjes rond de Jacobuskathedraal.
Oei!  het gaat regenen. We lopen samen langs de Ría de Bilbao en genieten van onze laatste namiddag samen. Het Guggenheimmuseum in de regen, zelfs dan nog spectaculair! Hét symbool van het nieuwe, moderne Bilbao, waar ooit oude pakhuizen en vervallen haveninstallaties stonden. Een nieuwe, economische impuls voor Baskenland.

Geluksvogels zijn we! De hemel klaart op om 16 u, net bij " Puppy", de bloemenhond voor het museum. Een fotootje met ons tweeën op. Ik haal nog een stempel in de sacristie van de schitterende kathedraal met stemmige muziek binnenin. Pieter zoekt cadeautjes voor  Katrijn, Floris en Joene. We hebben geprobeerd om zijn geboekte vlucht van 19 juni een dag te vervroegen. Valt te duur uit... Hij zal morgen het Guggenheim van binnen bezoeken ( regen voorspeld 's morgens) en nadien een panoramaboswandeling maken.

Irsazardemarguelebil, Baskisch voor onze heerlijke tocht samen ( Irún, San Sebastián, Zarautz, Deba, Markina-Xemein, Guernika, Lezama, Bilbao). We drinken er vanavond een glas txakoli op!

17-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Zonnig, 28 graden
Om 8.30 u vertrokken. Aan het ontbijt nog lang gepraat met 2 Nederlanders per fiets. Ze waren naar Santiago gevlogen en keren nu weer al fietsend. " Je bent sportief op weg" , zeg ik. Het antwoord: " Jullie ook". Ja, een camino is toch eigenlijk nog iets meer. Pieter snapt dat ook al.

Picasso gegroet, voorbij de Santa Mariakerk gelopen waar de pelgrims van overzee uit Engeland en Ierland verzamelden na hun landing in de haven van Bermeo. Van hieruit trokken ze verder te voet. Bij de eik van Baskenland merkt Pieter op dat ook in Afrika de dorpswijzen vergaderen onder een boom.

Het binnenland in, dus ook de bergen in. Langwerpige, roodbruine eucalyptusbladeren op het rotspad. Gras onder de voeten. Als je hier "schijt je rijk" zou spelen, word je kampioen! ( Pieter heeft mij dat spel uitgelegd. Je kiest een zone op een weide, je wedt erop, er wordt een koe opgestoken. Wie het meeste drollen heeft op zijn lapje, is gewonnen). Volkse humor op de camino...

Blinkendzwarte paarden in de wei. Wat hogerop zie ik de eigenaar. Basken houden paarden voor het vlees en om te kweken. soms staan er meer paarden dan koeien te grazen. Bij Picasso staat het gekwetste paard ook centraal.
Onder de autoweg door. Aan het San Estebankapelletje staan er 2 kastjes met telkens 10 brievenbussen. De mensen moeten hier zelf om hun post komen. Die wordt niet thuisgebracht in zo'n afgelegen gebieden. 2,5 km asfalt. Ik verkies modder. Mijn gebed wordt verhoord. En hoe! Pieter wacht me op in Goikolexea. Hij trakteert met een pint. We picknicken. De jongeren vertrekken van daar naar Bilbao. Pieter twijfelt.

De kerk van Goikolexea is gewijd aan de Baskische heiligen San Emetorio en San Celedonio. Er staat ook een mooi, oud kruisbeeld aan de kant van de weg waar de heer van Vizcaya langskwam op zijn route naar Guernika om de vrijheden van zijn inwoners te erkennen. Zondagmiddag: iedereen is buiten in Larrabetzu, een gezellig dorpje met oude herenhuizen. Om 3.45 u zijn we in Lezama. Pieter beslist door te lopen naar Bilbao, ik zie het niet zitten om weer te beginnen klimmen in de middaghitte.

Heel hartelijk bedankt, Pieter. Je hebt altijd trouw op me gewacht. Hopelijk kom je niet te laat toe in Bilbao om nog een geschikte plaats te vinden!

De nieuwe albergue van Lezama ( met donativo) wordt beheerd door de Asociación de los Amigos del Camino de Santiago. We zijn met zijn tienen, hebben een volle wasmachine en een moderne linnendroger.
Alles is wel dicht hier op zondag ( het restaurantje gelukkig niet) en het is al twee keer niets, dit dorpje! Ik begrijp Pieter heel goed. Hij zal mij morgen ergens in Bilbao opwachten waar gele pijlen staan. Een afspraakje onder pelgrims! Om 6.40 u krijg ik al een sms'je. Hij is gearriveerd. 
 

16-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Bewolkt met opklaringen, 22 graden.
Ontbijt met druivensap en een croissant. Nog een omhelzing van Gabriel en daar gaan we ( eerst nog een koffie voor Pieter om wakker te worden) om 8.15 u.

Modderfeest naast een klaterend beekje met waterval. De klok slaat 10 u in Bolibar, het dorp waar de familie van Simón Bolívar woonde. Hijzelf werd geboren in Venezuela en bevrijdde heel wat landen in Zuid-Amerika van de Spaanse overheerser o.a. Colombia en Venezuela. Zo werd hij de held van Colombia.

Een klim langs een rotsig pad naar het klooster van Zenarruza. Oorspronkelijk hadden we daar gisteren willen slapen. Onrealistisch natuurlijk. Het is prachtig gelegen midden de natuur, aan de voet van een berg. Een koppel trouwers laat zich fotograferen in dit unieke decor, voor de 15de-eeuwse kerk. Alles staat open, ook de renaissance kloostergang. De trappisten hier waren de eersten die gastvrijheid boden aan pelgrims en ze doen het nog!
In het bos zijn Gil, Florence en Gilbert aan het bidden! Pieter had mij al verteld dat Gilbert erg religieus is. Gisteren had hij zich aan de hospitalero bekend gemaakt als " completamente peregrino". Hij had gratis mogen slapen, had proviand, een hemd en nog een gebedenboek meegekregen voor vandaag. Hoe verrassend mensen kunnen zijn!
Bruno en Martine zijn nog een dag gebleven bij hun gastheer in Markina, wist Florence. Bruno was gisteren uitgegleden in de modder en heeft een pijnlijke nek. Martine heeft artritis aan de knie. Dappere oude mensen!

Even verder is het pad afgesloten met politielint. We stappen nu langs de rijweg. In elke bocht kamperen rallywatchers, vanmiddag wordt hier een autorally gereden. Gilbert klopt plots aan bij een caravan en vraagt een café con leche! Hij krijgt 4 koffiekoeken voor ons. Vraag en ge zult krijgen! Ik zou het nooit gedurfd hebben. Zijn fiere antwoord. " C'est Gilbert!"
De 3 blijven eten in het dorpje Munitibar. Ik stap nog door, want ik weet dat Pieter ergens op mij wacht. Hij draagt trouwens de picknick in zijn rugzak.
Wel 5 keer een beek overgestoken en talloze modderplassen. Ben al wijzer geworden en overschouw de situatie op het terrein voor ik eraan begin! Een oude man vertelt mij dat pelgrims in de regenweken voordien tot aan hun knieën door modder moesten ploeteren !!! Varens en amandelwolfsmelk. Bij een afslag Pieter gevonden, aan het dutten op een stenen tribune onder een afdak. Lekker gepicknickt. Hier worden Baskische folkloristische spelen gehouden. Een man met zijn ezel moet een plat granieten blok met ijzeren stangen aan 3 kanten, voortslepen over 4 opeenvolgende vakken van 6 meter en zo weer terug. Na 20 min worden de vakken opgeteld. Een beetje zoals " schijt je rijk" bij ons, vergelijkt Pieter! 

Een mooie kapel, weer met voorportaal ( ermita San Pedro y San Cristóbal). Weer door bos. Rozen, fuchsia's aan de huizen met een palmboom, vijgenboom, kiwistruiken en een boomgaard, een moestuin met staakbonen, aardappels, uien, artisjok en een plastic serre met sla, tomaten, komkommer. Landelijke rust, een vredige bevolking, op 26 april 1937 wreed verstoord door een luchtbombardement. Hitlers troepen proberen met goedvinden van Franco een techniek uit die tijdens WO II volop zou toegepast worden... Marktdag in Guernika: de stad volledig in puin, 2000 doden. Picasso's schilderij heeft Guernika wereldberoemd gemaakt. Ook de vrijheidsboom van de Basken ( waar hun vertegenwoordigers vergaderden in het bijzijn van de koninklijke gezant) werd verwoest in het bombardement. Een stuk van de stam van de oude eik wordt nu beschermd door een tempeltje. In het park spelen kinderen aan de 2 grote beelden die deze nutteloze slachting herdenken: " Het huis van onze vader " van Chillida en " Grote figuur in een schuilhok" van H. Moore. Zaterdagavond: drukke, levendige pleinen, jonge pelgrims gaan op stap ( Pieter gaat mee op pintxostocht), ik zoek eerst de keramiekwand met de voorstelling van Picasso's schilderij en ga daarna naar een internetlokaal. Pieter en ik communiceren door mondelinge berichtjes door te geven aan collega-pelgrims ( Pieter had zijn gsm vergeten in de albergue). Onmogelijk om hem terug te vinden. Hij staat er wel om mij 's avonds binnen te laten.

15-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Zonnig, 23 graden
Om 8.30 u vertrokken na een koffie met croissant op het marktpleintje. Daar Erik ontmoet. Hij stapt al sedert 20 april vanuit Lokeren, heel Frankrijk door. De brug over en weer de hoogte in. Erik en ik stappen voorop. Een half uur gewacht op Pieter. De gsm heeft geen bereik. Men stelt me gerust. Hier zijn zoveel gele pijlen dat Pieter vast een andere weg genomen heeft. Blijkt te kloppen ook. Misverstand opgelost. Loslaten, die zorgen!

In het bos een groen metalen kastje met een beeldje van de madonna van Itziar. Geur van de boerenbuiten. Vingerhoedskruid. Vrolijk vogelgekwetter. In de schaduw van de bomen klimmen naar de col van de Arno ( Arnote). Bruno, de man van Martine applaudisseert als ik eraan kom. Pieter had hem dat gevraagd. " Il est bien devant vous, votre fils!" Valt nog mee.
Bosontginning. Het ruikt lekker naar de gevelde dennen en eucalyptussen. Pieter ziet mij van ver komen, de zon reflecteert in het plastic mapje met de wegbeschrijving dat ik om de hals draag. Pieter en Gilbert en nog een ander koppel uit Nice: Gil en Florence, staan te keuvelen. Op de camino francés zijn er dit jaar 43% meer pelgrims dan vroeger, vooral Amerikanen en Engelsen. Invloed van de film " the Way": een Amerikaanse dokter stapt de hele weg van uit St-Jean-Pied-de-Port. Zijn zoon was omgekomen op de eerste etappe. De dokter draagt de as van zijn zoon mee... Een ontroerende film die goed de spirit van de camino weergeeft.

En op onze beurt applaudisseren wij als Bruno en Martine ook toekomen. Van alteratie verliest Martine haar evenwicht. We picknicken aan de bron aan de col van de Arnoberg. Vanaf nu zijn we in de Baskische provincie Vizcaya. Overal vingerhoedskruid. Heel modderige bospaden en toch weer een steile afdaling naar het stadje Markina-Xemein. In de ronde kapel van San Miguel staan 2 enorme rotsblokken met daartussen een klein altaar en een standbeeld van Michael, de drakendoder.

In Markina slapen we in een klooster. Ook weer donativo en een heel behulpzame hospitalero, Gabriel. Gabriel bedient een ouderwets drogertje. Ideaal om onze kleren droog te zwieren, maar je hebt geduld nodig! Er zit geen rem op de motor. Als je het deksel omhoog doet, moet je nog 5 minuten wachten tot het apparaat vanzelf stilvalt. Pelgrims zijn met alles tevreden !!! Voor Gil en Florence, Bruno en Martine is er geen plaats meer, zij slapen bij een plaatselijke inwoner. We zien ze terug in het restaurant. Martine heeft enorme blaren...
 

14-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Regen tot 14 u
Terwijl ik gisteren internette, zat Pieter nog met een biertje bij Gilbert. Hij zucht over zijn vrouwelijk gezelschap: Juliette en Yvette. Gilbert is erg vrijgevochten en Yvette weet goed wat ze wil...
In de krant stond op de voorpagina een grote foto met vrolijke badgasten. Gisteren blijkbaar de 1ste zonnige dag sedert lang.

Vanmorgen fijne, aanhoudende regen. Pas vertrokken om 8.40 u , je kon maar ontbijten vanaf 8 u. We kunnen kiezen: de weg langs de kust: je ziet de zee, maar je hoort voortdurend auto's of de oude , middeleeuwse weg met hoogteverschillen, dan moet je wel de strijd aanbinden met de dalen en beken die van zuid naar noord lopen en die je dus moet oversteken. Rarara, wat doen we?

Langs wijngaarden naar omhoog. Txakoli is de naam van de plaatselijke wijnstruik ( voor een goede witte wijn). Na een tijd splitsen zich onze wegen. Pieter neemt de GR door het binnenland, ik volg de gele pijlen tot Getaria. Het loont de moeite af te dalen naar het stadje, de kerk is open en ik vind meteen de 4 roltrappen om weer boven te geraken. Hellende straatjes rond de gotische San Salvadorkerk. Die past zich wonderwel aan het ongelijke terrein aan, allemaal trappen rondom en binnen helt het schip naar boven naar het altaar toe. Een restauranthouder poseert fier met zijn piepschuimen bak vis: salmonitas ( kleine zalm, geen salmonella) en nog een andere vissoort, lenguado. Een meneer met een Baskische pet onder een zwarte paraplu wijst me terecht. " Ga jij naar Santiago, dan mag je niet mee met de roltrap!" Maar als ik uitleg dat ik van boven kwam met de trap en nog het kerkje binnen geweest ben, krijg ik toch nog zijn zegen.

De koeien staren me aan als ik hijgend voorbijkom. Ik let goed op aan de kruisingen. Soms is de gele pijl overgroeid door een wijnrank en de nevel komt op, het begint ook feller te regenen. Bij de afdaling naar Zumaia zoeven 3 bicigrinos ( pelgrims per fiets) mij voorbij. Zonder te remmen, durvers! Pieter heeft Zumaia bereikt voor de regen. Hij wacht me op aan een terrasje. We eten belegde broodjes in een bar, kwestie van wat op te drogen.

Regen tot na 14 u. De hemel klaart op. Net voor Elorragia kiezen we voor de GR langs de rotskust. dan hoeven we niet te klimmen naar het dorpje Itziar. Wat een grandioze natuur! Een witte wolkensliert blijft hangen net voorbij de horizon boven de Atlantische Oceaan. Bossen en weiden glooien af naar zee, dal na dal. door modderige weiden: hekjes open, hekjes dicht. Koeien: ik zie de uiers hangen... Pieter roept van de overkant van het dal: " Let op, modder beneden". Geen probleem met de stokken. Door een dennenbos met hoge varens. Bloeiende hondsroos. Geiten op het pad, bewaakt door een hond. Die laat het stuk argwanende pelgrim voor wat het is. Geitengemekker ook achter mij. Pieter loopt even op sandalen, trekt dan droge sokken aan, maar zijn schoenen zijn doorweekt. Een flyschwand, loodrecht op de kust, 50 miljoen jaar oud, nog van voor de Pyreneeën omhoog gestuwd werden.  Paarden lopen wild een weide op. Misschien opgeschrikt door Pieter. Ik volg het paadje waar zij uitkwamen, beland in struikgewas. Ik roep. " Op je passen terugkeren, je hebt een hekje gemist". Inderdaad. Ik word meteen beloond met een prachtige orchidee. Volgende aanwijzing uit de verte: " je moet een beek oversteken". Ik geraak er droog over, maar blijf haperen aan een prikkeldraad: 2 winkelhaken in de regenhoes van mijn rugzak. En dan moet ik nog 2 meter  over modderwater naar de GR. Ik hou er natte voeten aan over... Pieter wacht op me aan een parking. Blijkbaar was het 10 m stroomopwaarts veel gemakkelijker om over het beekje te geraken... Beter opletten dus! Een breed pad, misschien wel een vroegere spoorwegbedding. Een enkele eucalyptus. De Gr leidt ons via een waterzuiveringsstation naar de weg. Nog 4 km naar Deba. Pieter is verder gewandeld over  de GR.  Op het einde waren de stenen zelfs naar beneden gerold. Blij dat ik dat niet geriskeerd heb!

In het toeristisch bureau kun je je slaapplaats in de albergue regelen voor € 5. Daar zien we ze allemaal terug. Yvette en Juliette, Gilbert, Martine en haar man. Ook Francisco die we al in Irún ontmoet hadden. Slaap wel, peregrinos! ( 1 blaartje op mijn linkerhiel...)

13-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Vanaf 7.30 u konden we ontbijten. We betalen hier ¤ 13,50 alles inbegrepen. Pelgrims betalen minder dan andere gasten. Pieter was gisterenavond stijf, maar nu is hij weer helemaal fit. Hij had goed gestretcht en had zijn spieren gemasseerd. We vertrekken om 8.30 u, meteen de berg Igueldo op. Een gewezen Santiagoganger biedt de pelgrims fris water en een stempel aan. Op de muur staat " Ultreïa". Ik zing voor Pieter het pelgrimslied. De strofen zijn 20ste-eeuws , maar het refrein is de oude, middeleeuwse pelgrimsgroet.
 
Tous les matins, nous prenons le chemin
Tous les matins nous allons plus loin
Jour après jour la route nous appelle
C'est la voix de Compostelle
 
Ultreïa, ultreïa y sus eya, Dios adjuva nos
( Steeds hoger, steeds verder, God sta ons bij)
 
Het wijsje blijft in mijn hoofd hangen, ik neurië als ik alleen ben. Pieter fluit dan. We hebben een prachtig zicht op de Cantabrische kust: blauwe zee, blauwe lucht , geen wolkje aan de hemel. We zien " El ratón" van Getaria ( rotsen in de vorm van een muisje) en nog verder de kaap van Machichaco.
De rotskust is minder ruig: glooiende weiden en boerderijen, dicht bij zee. Het Baskische lanbouwgebied, wel geen akkerland, behalve enkele tuintjes bij de dorpjes in de valleien. In San Sebastián was de stedelijke onderhoudsdienst het granieten terras voor de Windkammen van Chillida aan het uitbreiden. Hier komen de gewone Basken samen om hun doden te gedenken, de slachtoffers van de terreur van de gewelddadige ETA.
Pieter is al weer ver voor. Ik stap op het wijsje van een Taizélied dat we met het koor brengen. " El alma que anda en amor ni cansa, ni se cansa." ( De ziel die in liefde wandelt, vermoeit de anderen niet, en wordt ook zelf niet moe). Ideaal voor een pelgrim!
Een modderig bospad. Kastanje, eik, es, beuk, berk. Pieter heeft ook eucalyptus gezien, ik heb dat niet opgemerkt. Af en toe grote, platte, grijze natuurstenen. De natuursteen gisteren was okerkleurig, zoals veel gebouwen in San Sebastián. Op open plekken steekbrem, bloeiende bramen, heide, en het felblauwe bloempje, "bleuet de montagne" , beweert een Franse pelgrim. De doorwinterde pelgrim van gisteren blijkt een zwerver te zijn, Gilbert, echt wel een speciaal exemplaar! Er is ook een Frans koppel. De vrouw, Martine, ziet niet zo goed, ze gaf gisteren bijna op...
Gisteren sliepen we met 8 pelgrims in de jeugdherberg. In Irún waren er dat veel meer, maar van daaruit kan je ook de camino del interior stappen.
Groene, glooiende heuvels aan de voet van het Cantabrische hooggebergte. De boeren zijn volop aan het hooien. We dalen af. Gebulder van auto's. We lopen onder de autoweg A 8 door. Net daarna komen we langs een romaans kerkje, gewijd aan Sint-Maarten van Tours, patroon van pelgrims en reizigers. De pelgrims sliepen vroeger in het voorportaal. We picknicken in het kustdorp Orio. Ook hier is er een voorportaal aan de San Nicoláskerk. Ik vind er Pieter terug met een roséwijntje op een terrasje aan de markt, in een levendig gesprek gewikkeld met Gilbert. Te laat voor de stempel in het informatiebureau ( net over 13 u).
We steken de zee-inham over op de brug en gaan weer bergop langs een wijngaard. Al om 15 u arriveren we in Zarautz: 27 graden. We hadden de bedoeling hier te verblijven in de jeugdherberg, omdat de albergue enkel open is tijdens de zomermaanden juli en augustus. Ik had vanmorgen al willen bellen om te reserveren, maar mijn gsm gaf altijd " fout bij verbinding". Blijkbaar is het niet nodig om 0034 voor het Spaanse nummer te draaien. Ontgoocheling aan de albergue Iguerrain aan het andere eind van het stadje: " completo". De verantwoordelijken voor de middelbare school hier, instituto de Monte Albertia gebruiken enkel hetzelfde gebouw en hebben niets te zien met de jeugdherberg. We wachten nog tot 16 u. Geen mens te zien, wel nog 5 andere pelgrims waaronder de uitgeputte Martine. We kunnen terugkeren met bus / trein naar Orio of nog 7 km bergop stappen naar Getaria - Askizu. Geen optie voor Pieter: hij is ook moe. Telkens ik probeer te bellen krijg ik de foutmelding als de mensen de telefoon niet opnemen, en het is hier nog siësta! In het boekje van de Fransen staat nog een andere mogelijkheid: Hotel Norte ( 1 ster) vlakbij de Santa María La Realkerk van Zarautz. Daar heb ik succes. Met zijn 7 kunnen we binnen aan pelgrimsprijs: 3 kamers met een dubbel bed ( cama de matrimonio ) en Gilbert slaapt dan maar op een extra bed in de kamer van de Vietnamees-Franse met haar vriendin. Op voorwaarde dat hij niet naar zijn radio luistert! Hij belooft oortjes te gebruiken!... oef! Het is niet eens ver wandelen...
We hebben uiteindelijk een kamer met zicht op zee. Daar maken we gebruik van: een duik in de Atlantische Oceaan. Het water is even koud als dat van de baden in de grot in Lourdes, waar ik vorige week was als vrijwilligster  met Ziekenzorg. Toen voelde ik de kou niet, omdat ik mij concentreerde op mijn gebedsintenties. Hier spelen we als kinderen, we springen over de aanbeukende golven. 's Avonds eten we een menú del día op de brede dijk. Zarautz is een familiebadplaats, een beetje zoals Sint-Idesbald waar mijn broer een appartementje heeft. Palen met stoffen kleedhokjes op het strand, het voorhangsel kan je bevestigen aan een soort waslijn ervoor, voor de schaduw. Surfers op de aanstormende golven. Ze richten zich op in het schuim en surfen mee tot de golf uitloopt. We keren terug langs het water, Pieter met zijn voeten in de zee, ik op het nat zand...
Nog wat koninklijk nieuws voor Roland, grote fan van het koningshuis: In Getaria is Fabiola's moeder geboren. Fabiola heeft haar verloving in Zarautz aangekondigd en ze heeft hier haar bruidsjurk besteld. Gisteren was het haar verjaardag !... 
 
 

12-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

 
Gewekt met zachte pelgrimsmuziek om 6.15 u. Daarom waren er dus geen deuren aan de kamers... Pieter komt zo wel meteen in de pelgrimsspirit ! Amparo, zo heet de hospitalera, heeft een lekker ontbijt klaargezet. We vertrekken om 7.20 u.

De eerste gele pijl op een wegje tussen bloeiende ligusterhagen met daarachter volkstuintjes. We lopen rond een beschermd natuurgebied, de moerassen van Jaitzubia. Dan bergop naar het kloostergebouwtje van Guadalupe. Pieter neemt meteen voorsprong. Een mini-regenbuitje om de gedachten op te klaren. Weelderig-witte aronskelken aan de boerderijen. Geurige kamperfoelie in de hagen. Nog even te vroeg om rijpe kersen te plukken. Op het pleintje voor de kerk ontmoeten we een doorwinterde pelgrim, al 6 maand onderweg op de jakobswegen. Hij heeft duidelijk de microbe te pakken ( ik ook een beetje).

We lopen verder over een breed onverhard pad halfweg de berghelling van Jaizkibel. Door een loofbos, veel kastanjes, eiken en ook wel dennen. Af en toe een doorkijkje op de Pyreneeën en de baai van Hendaye - Irún. Varens, bloeiende heide en ook een felblauw bloempje dat ik niet kan thuisbrengen. Bergbeekjes kruisen het pad. Voldoende stenen om droog te blijven. Tot mijn verrassing haal ik Pieter in bij een bron. Ereprijs in de bermen. Toch wel een steile afdaling naar het kustdorp Pasajes de San Juan, langs een betonwegje, met diagonale strepen doorkerfd, om de vaart wat te minderen.
Aan de diepe zee-inham bevindt zich de bedrijvige haven van San Sebastián, maar het dorp zelf ligt meer naar de zee toe, beschermd door hoge rotsen erachter. We nemen het veerbootje voor € 0.70 . Aan het kerkje staat er een bronzen standbeeld van een vissersvrouw. Vroeger waren het de vrouwen die de pelgrims en de reizigers overzetten met de veerpont. Aan de overkant, in San Pedro, picknicken we met zicht op de authentieke huisjes. Een oud vrouwtje kijkt van op haar groengeschilderde balkon op ons neer. Ze zit te glunderen te midden van haar vogelkooien. Sympathiek!

Daarna de zigzagtrap omhoog om weer op de rotskust te geraken. De stokken doen goed hun werk. Ook daarboven zijn er picknickbanken. Meeuwen en krekels. "Cicaden", verbetert Pieter me. We volgen een GR-pad tuseen brem, struikgewas, varens. Niet gevaarlijk voor mensen met hoogtevrees zoals ik. Wel spectaculaire vergezichten over zee tussen fris acaciagroen. De einder is wazig, je kunt enkel vermoeden waar de zee overgaat in de hemel. Nog even op de tanden bijten voor de beklimming van de berg Ulía. Pieter verdwijnt weer ... En dan zien we San Sebastián al uit de verte, een levendige badstad aan de Atlantische Oceaan, prachtig gelegen aan de Baai van de Schelp ( Bahía de la Concha). 23 graden, zonnig, het strand vol badgasten. Vroeger kwam de Spaanse koninklijke  familie hier op vakantie. Nu verkiest Juan Carlos andere oorden.  We wandelen langs de Bulevar, voorbij het stadhuis en volgen de kustlijn. Om 16.15 u aan de jeugdherberg. (De albergue in de lagere school gaat enkel open in juli en augustus). We krijgen weer een kamer voor ons alleen.
´s Avonds gaan we nog kijken naar de Peines del Viento,  de windkammen in de branding van de Baskische beeldhouwer Chillida. Hij heeft reuze ijzeren krammen in de rotsen geslagen. Ze zijn te zien vanaf een granieten terras met windgaten in de stenen. Ga je erboven staan, dan voel je de wind langs je benen strijken en hoor je het gebulder van de zee. Een attractie voor kinderen en voor dames met rokken aan! Net iets voor Floris en Joene!
We proeven nog de pintxos van San Sebastián, hoofdstad van deze lekkere Baskische tapas en schrijven kaartjes naar huis...

11-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Pieter slaapt in zijn oude bed thuis. Lang geleden! Om 6.53 u vertrokken uit Gent met de Thalys. In Parijs vlot van de Gare du Nord naar Gare de Montparnasse geraakt via lijn 4 van de metro, richting Montrouge ( vroeger Pont d' Orléans). 10 juni: de dag waarop de nazi´s in 1944 het dorpje Oradour-sur-Glane uitmoordden als wraak voor de landing in Normandië, lees ik in de Franse "Metro". We zullen tijdens onze tocht nog vaak met de erfenis van WO II geconfronteerd worden, want we stappen ook door Guernica.

Heel Frankrijk doorkruist onder een zwaar wolkendek. Vanaf Bayonne schijnt de zon. Dat belooft voor morgen. Met 6 minuutjes vertraging toegekomen in Hendaye om 16.17 u. De Franse spoorwegen verontschuldigen zich zelfs voor die lichte vertraging. In België kunnen we daar nog van leren!

De brug over de Bidasoa over en we zijn in Irún. Gemakkelijk de pelgrimsherberg gevonden. Pieter krijgt hier zijn geloofsbrief, gratis, voor niets. We slapen ook voor een donativo. Je mag dan zelf beslissen hoeveel je geeft. De hospitalera is bijzonder vriendelijk en geeft meteen al een heleboel informatie. Pieter trekt zich goed uit de slag met zijn Spaans van toen hij op stage was in Ecuador. We hebben er allebei zin in!

In de herberg krijgen we een "suite" met een stapelbed voor ons tweeën, het deurgat staat wagenwijd open: er is gewoon geen deur. Vanavond hangen  we nog de toerist uit: een biertje met tapas ( pintchos,  zeggen ze hier in Baskenland) en daarna een menú del día in de calle de la Estación, denken we! De kokkin komt niet opdagen - ondanks de crisis - en de kelner loodst ons naar een ander restaurantje van dezelfde eigenaar. We vragen "bonito", een plaatselijke vissoort met de typische Baskische pipperadesaus. Pieter vindt de vis smaken naar kip. Blijkbaar toch een heel stevige visfilet... Om kwart na 10 gaat het licht uit in de albergue.

10-06-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Vandaag weer eens geoefend met de rugzak gevuld met flessen water, in de Vlaamse Ardennen waar ik woon. Onlangs zongen we met het koor het Franciscuslied. Onze nieuwe dirigent liet zich net als de paus inspireren door Franciscus van Assisi. Franciscus bejubelt de schepping. Wie als pelgrim  ( of zoals mijn zoon als natuurliefhebber) door het landschap gaat, bewondert en geniet. Ongelooflijk hoe de natuur verandert van wandeling tot wandeling. 
Twee weken geleden stapte ik de Koppenbergtocht: 50 tinten groen! elke boomsoort een andere nuance. Het groen van de bomen is nu meer egaal, maar wat een weelderige bloemenbermen ( bijna bloemenweiden)! Fluitenkruid; boterbloemen; witte, roze, paarse smeerwortel; smalle weegbree; heermoes; paardenbloemen: een enkel exemplaar nog met de pluizenbol, de meeste al uitgewaaid; hondsdraf net niet verstikt door het hoge gras...
Een kraai op een bruine akker, eenzaam aan de einder onder de grijze wolkenhemel... twee hazen met gespitste oren in de verte... de roep van een fazant... Vier paarden staren rustig naar dat vreemde wezen op twee poten met een rode zak op de rug... Twee fietsers met de kap stevig over het hoofd getrokken, de sjaal tot over de neus. Wees gerust, jongens! Vandaag regent het niet. Het vrouwtje gaat wandelen... een uitbundig bloeiende blauwe regen aan een huisgevel... schuchtere aardappelplantjes boven de aangebalkte aarde... frisse, jonge maïsjes ( scherper uitgelijnd dan mijn printer tegenwoordig!) ... geraas van een voorbijdenderende trein... een rij petieterige huizen aan de andere kant van de Zwalmvallei, speelgoedautootjes ervoor. Een schoolbus stopt even... Gedruis van een watermolen... Dijen die dansen op de kasseien van de Molenberg, staat er in een gedicht voor de renners van de Ronde Van Vlaanderen. Zo ver zit ik nog niet. Het blijft zwoegen bergop, zeker met gewicht in de rugzak... Een paard negeert me, het kijkt liever naar de windmolen en twee kerktorens op de andere heuvelkam.
Grootbloemige muur, robertskruid, witte dovenetel... een veldleeuwerik hoog boven me... voorbij de basisschool van Elst waar Floris en Joene naartoe gaan. Pieter verwelkomt me met een liedje op de ukelele. We trekken samen terug naar Mater. Massa's donkere ooievaarsbek aan de Perlinckmolen... Landerijen met rogge, wiegende groene tarwe, kool en bieten langs ruilverkavelingsweggetjes...  Geurige witbloeiende meidoorn... een roze gazon onder een Japanse kerselaar...
Na de middag samen weer naar Elst. Een tjiftjaf... een merel... een vink die suskewiet. Opgeploegde stenen tussen prille spruitkolen. We ontdekken verrast onze eigen streek, lopen wijdbeens langs een kerkwegel tussen hoge hagen fluitenkruid.
Ik heb er 33 km opzitten, Pieter 22. Blij dat ik weer op tocht mag gaan. Roland gunt het mij voor 200 %, schreef hij op mijn verjaardagskaart...!

22-05-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore  

Ook dit jaar ga ik op stap op de jakobswegen in Spanje: van Irún naar Oviedo. Mijn vorige tochten  ( Camino francés 2009, Via Podiensis 2011, Een lus op de camino via Lourdes en de camino aragonés 2013) stonden in het teken van mijn moeder. Deze nieuwe tocht draag ik op aan mijn jongste broer. Er is nog iets wat mijn camino del norte uniek maakt: mijn zoon Pieter gaat mee tijdens de eerste 7 dagen tot Bilbao. Moeder en zoon samen op pad! En de papa komt even mee genieten op mijn rustdag in Santander.
Vorig jaar eindigde mijn tocht in Puente La Reina. Ik reisde toen via Pamplona naar Irún en nam daar ( Hendaye) de trein terug naar België. Nu wordt Irún dus mijn nieuwe vertrekpunt. Waar de ene tocht eindigt, begint de volgende... Afspraak op 10 juni!

17-05-2013, 00:00 geschreven door Anne Verschoore