Na de dood van Emilie (zie blog van 27/3/13) gaat Voltaire uiteindelijk in op de herhaalde verzoeken van Frederik II om naar Potsdam te komen. Hij vertrekt nu naar Pruissen waar hij als
een echte Prins der Letteren wordt ontvangen. Hij voelt zich aanvankelijk zeer
goed thuis in Frederiks verfijnde en homosexuele hofhouding en ontmoet er een
aantal figuren die hij reeds kende.
Maupertuis bijvoorbeeld - die nog
wiskundelessen had gegeven aan Emilie, en ook haar minnaar was geweest - en die nu door Frederik benoemd was tot
hoofd van de Berlijnse Academie voor Wetenschappen. Voltaire zou het nog zeer aan de stok krijgen
met deze Maupertuis die, net als Emilie destijds, de stellingen van Leibnitz
verdedigde, en de theorie van het optimisme. Ook La Mettrie was daar : de man
van LHomme machine, en de markies dArgens, auteur van Therèse Philosophe, een van
de merkwaardigste afleveringen van de erotische productie van de radicale
Franse Verlichting waarin wellust niet langer als zondig werd beschouwd, maar
waar de volupté als de ware
drijvende kracht van het leven werd beschouwd.
Ondanks de rooskleurige en snoeverige brieven
die Voltaire schreef naar zijn vrienden in Parijs, werd hij verteerd door
heimwee en via Richelieu trachtte hij weer in de gunst te komen van Pompadour
en de Franse koning. Hij raakte verslaafd aan opium onder de vorm van Laudanum
en zou zelfs een zelfmoordpoging
hebben ondernomen tijdens een van zijn depressieve buien.
Net als toen in Engeland, eindigde zijn
verblijf in Pruissen weer eens met een financieel schandaal. Uiteindelijk zou
hij op zeer vernederende wijze het land worden uitgezet. Het ging over een
dispuut met 2 Joodse bankiers, vader en zoon Abraham Hirschel.
Voltaire zou hen een enorme som hebben
gegeven om illegaal Saksische obligaties te gaan kopen te Dresden om die nadien
met grote winst in Pruissen te verkopen, wat door Frederik streng werd
verboden. Toen Voltaire hoorde dat Frederik lucht gekregen had van zijn
voornemen, cancelde hij snel de opdracht en vroeg zijn geld terug. Om een of
andere reden kon Hirschel die enorme som niet meer meteen terugbetalen en
stelde hij Voltaire schadeloos met een hoeveelheid diamanten. Voltaire beweerde
echter dat de diamanten vals waren en sleepte de Jood voor de rechter. Onder
ede verklaarde Voltaire dat hij Hirschel naar Dresden gezonden had, niet voor
die Saksische obligaties nee, helemaal
niet - maar wel om diamanten en bontjassen te gaan kopen.
Iedereen wist dat Voltaire loog maar om de schone schijn te redden werd de Jood
veroordeeld. Gelukkig stierf Abraham Hirchel kort na het proces. De ganse zaak bracht hem de minachting mee
van Frederik en Voltaire werd eens te meer persona non grata waarop hij besloot
met al zijn geld naar de republiek Genève te vluchten.
Eerst vestigde hij zich met Mme Denis die hij steevast maman noemde,
en die steeds dikker werd naarmate hij vermagerde - in een statige woning die
hij Les Délices noemde. Het gebouw bestaat nog steeds en is nu een museum gewijd aan Voltaire. Vervolgens,
en voor de rest van zijn lange leven verbleef hij te Ferney, een kasteel en bijbehorende landerijen op de grens van de toenmalige
Republiek Genève en het Koninkrijk Frankrijk. En alsof het nog niet genoeg was kocht hij met zijn immense kapitaal ook nog
Tournay een aanpalend graafschap, inclusief de lijfeigenen, zodat hij zich nu
ook comte de Tournay kon noemen.
Hij was 60 toen hij in Ferney aankwam en zou er nog 24 jaar zijn kleine koninkrijkje als een verlicht despoot beheren. Op 84 jarige leeftijd trok hij naar Parijs om er enkele weken later uiteindelijk te sterven.





|