In Thérèse Philosophe, een van die pertinente romans uit de tijd van de Verlichting, brengt een abbé de middag door in het bed van Madame C. Terwijl ze naderhand nog wat uitrusten plaagt ze hem een beetje:

'Maar hoe staat het nu met de godsdienst, mijn beste? Die verbiedt ons zeer beslist de vreugden van de wellust, behalve binnen de huwelijkse staat.'
'Ziet u, mijn lieve dame, antwoordt de abbé, dat is dus mijn sermoen wat betreft de godsdienst. Het is de vrucht van twintig jaar observatie en nadenken. Ik heb steeds getracht de waarheid te scheiden van de leugen, zoals de Rede ons dat opdraagt. Daarom, zo geloof ik, zouden wij tot de conclusie moeten komen dat het genot dat ons, lieve vriendin, zo teder verbindt, zuiver en schuldeloos is. Garandeert niet de discretie waarmee wij ons daaraan wijden, dat het God noch de mensen kwetst? Zonder die discretie, dat is waar, zouden dergelijke genietingen een groot schandaal kunnen veroorzaken . ... Per slot van rekening zou ons voorbeeld argeloze jonge zielen in verwarring kunnen brengen en hen verleiden tot verwaarlozing van de plichten die ze tegenover de maatschappij hebben.'
'Maar,' zo bracht Madame, daartegenin, 'als onze genietingen zo schuldeloos zijn, wat ik graag wil geloven, waarom zouden wij dan niet de hele wereld daarvan op de hoogte stellen? Wat is ertegen als wij de gouden vruchten van de lust delen met onze naasten . ... Hebt u me zelf niet telkens weer gezegd dat er geen hoger geluk voor de mens kan bestaan dan anderen gelukkig maken?'
'Inderdaad heb ik dat gezegd, dierbare dame,' gaf de abbé toe. 'Maar dat betekent toch niet dat wij het ordinaire volk dergelijke geheimen mogen onthullen. Weet u niet dat de zinnen van die mensen zo grof zijn dat ze misbruik maken van wat ons heilig voorkomt? Men mag hen niet vergelijken met degenen die rationeel kunnen denken ... . Van de tienduizend mensen zijn er nauwelijks twintig in staat tot logisch denken .... Dat is de reden waarom wij voorzichtig moeten omgaan met onze ervaringen.'

Stof tot nadenken...

Bron: Peter Sloterdijk, Kritik der zynischen Vernuft, 1984.