Déjeuner
dHuîtres,
van J.-F. de Troy. Het doek werd besteld voor de salle à manger in de petits
appartements du Roi in Versailles Er is wellicht geen schilderij dat beter
de geest weergeeft van de vroege 18de eeuw dan Ontbijt met Oesters, en hing
daar samen met zijn pendant Le déjeuner de Jambon van Nicolas Lancret.
Beide doeken dateren van 1735 en worden nu bewaard in het Musée Condé te
Chantilly.
Het doek, Déjeuner dHuîtres, lijkt wel een persiflage van
een Laatste Avondmaal: in plaats van brood en wijn, lichaam en bloed
van Christus, gaat het hier om oesters en champagne, en de ogen van het
gezelschap op de achtergrond zijn niet vroom ten hemel gericht maar volgen
verrast en geamuseerd het omhoogschietend kurk uit een pas ontstopte fles dat
op het doek te zien is als een stip op halve hoogte van de pilaar. Dit is voor
zover bekend de oudste, of eerste, afbeelding van het drinken van champagne,
toen nog maar pas ontdekt door de Benedictijnermonnik Dom Perignon uit
Epernay. In het gezelschap onderscheiden de modieus geklede heren, de
goudvinken van het Régime, zich van de bedienden die de oesters aanbrengen en
openen. Er is geen enkele vrouw te zien maar de grond ligt bezaaid met oesterschelpen.
Oesters waren toen, meer dan nu, symbolen voor het vrouwelijk
geslachtsdeel.
Het tafereel van Déjeuner dhuîtres ademt de
erotische, libertijnse en atheïstische sfeer uit die zo kenmerkend was voor de
Régence. Het stijlzuivere barokke interieur is wellicht ontsproten uit de
fantasie van de schilder, maar de schalen en kommen lijken authentiek.
Intrigerend is het wijnkoelertafeltje op de voorgrond. Het heeft bovenaan twee
zinken of loden bakken waar het ijs in zat om de flessen te koelen en daaronder
lijken er wel compartimenten te zijn om de glazen koel te houden. Die frigo
avant la lettre is niet zomaar aan een fantasietje van de schilder maar
heeft wel degelijk bestaan en wordt in de Mobilier Domestique
beschreven als table rafraîchissoir.

|