Een overtuigend manifest tegen de vereconomisering van het onderwijs.
In het onderwijs heeft zich in de laatste decennia een stille crisis voorgedaan. Lang werd onderwijs gezien als de plek waar leerlingen kritisch leren denken en gevormd worden tot ontwikkelde en begripvolle burgers. Maar sinds we economische groei boven alles plaatsen, is ook het onderwijs erop gericht economisch nuttige en productieve leerlingen af te leveren.
Deze kortzichtige focus op nuttige vaardigheden heeft ons vermogen om ons kritisch te verhouden tot autoriteit aangetast, heeft onze sympathie voor mensen die anders zijn gereduceerd en heeft ons vermogen om complexe mondiale vraagstukken te beoordelen beschadigd. Het verlies van deze basale vaardigheden vormt een ernstige bedreiging voor de democratie.
Met Niet voor de winst schreef Martha Nussbaum een overtuigend manifest tegen het streven om onderwijs te zien als gereedschap van het bruto nationaal product. Aan de hand van voorbeelden van onderwijsontwikkelingen in verschillende landen laat zij zien hoe een herwaardering van de alfa-vakken ertoe kan bijdragen dat leerlingen weer worden opgevoed tot mondige, democratische burgers.
Szerb niet kennen is een gemis, want 'Reis bij maanlicht' is mooi en buitengewoon onderhoudend. Antal Szerb is een van de grote Hongaarse schrijvers.
Als Mihály, op huwelijksreis in Italië, per ongeluk zijn vrouw Erzsi op een treinstation misloopt, beschouwt hij dit als een teken: "want zolang men leeft, weet men niet wat er nog gebeurt". Een hele andere reis, een zoektocht door het leven begint voor hem, geleid door melancholieke jeugdherinneringen.
Nazikopstuk Reinhard Heydrich, alias 'de beul van Praag' en 'het blonde beest', is uitvinder en uitvoerder van de Shoah, en een van de wreedste nazi's die het Derde Rijk kende. Hij was de chef van Eichmann en de rechterhand van Himmler. Bij de SS noemden ze hem 'HhhH': Himmlers hersens heten Heydrich. In mei 1942 wordt hij in Praag in zijn open Mercedes getroffen door een granaat.
De gevolgen zijn meedogenloos: de granaat is geworpen door de Tsjechische parachutist Jan Kubis, en als represaille worden twee Tsjechische dorpen met de grond gelijkgemaakt, honderden mannen standrechtelijk geëxecuteerd en duizenden vrouwen en kinderen afgevoerd en vergast.
Alle personages die in dit boek voorkomen hebben bestaan of bestaan nog steeds. Alle feiten die worden verteld zijn waargebeurd. Maar achter de beschrijving van de aanslag vindt een andere strijd plaats: die tussen fictie en werkelijkheid. Laurent Binet voert deze strijd met verve.
Ergens in Duitsland, tijdens de Tweede Wereldoorlog, bevindt zich een ondergrondse bunker waar een groep joodse intellectuelen door de nazis is opgesloten. Hun taak: het beantwoorden van de vele brieven aan de gevangenen in de concentratiekampen, in een poging de schijn op te houden dat die geplaatst zijn in werkkampen. De supervisor van de brievenschrijvers is Elie Wachtel, een jonge Poolse vrouw met een gevaarlijk geheim. Ze werkt samen met haar geliefde voor het verzet en gebruikt het kamp als dekmantel om joodse kinderen Duitsland uit te smokkelen.
Dan komt er een schier onmogelijke opdracht van Goebbels zelf: een brief beantwoorden van de nazi-gezinde filosoof Martin Heidegger aan zijn vriend en opticien Asher Englehardt, die in Auschwitz is omgebracht. Hoe kunnen ze ooit op geloofwaardige wijze het vertrouwelijke, hoogst erudiete taalgebruik van Heideggers boezemvriend imiteren? Dit zet een reeks gebeurtenissen in gang die het leven van alle schrijvers en Elie in gevaar brengt.
Hoofdpersoon van deze klassieker is een Joodse jongeman die de tegenstrijdigheden van zijn omgeving door een compromisloos streven naar waarheid hoopt de baas te worden. Hij probeert zich te verplaatsen in de rol van zijn tegenstrever; de dictator als personificatie van het Kwaad. Er is sprake van een haatliefdeverhouding tussen de twee. De nu bijna 100jarige Hans Keilson heeft een bewogen leven geleid. In 1936 emigreerde hij naar Nederland, waar hij tijdens de oorlog deelnam aan het verzet. Na de oorlog werkte Keilson als arts en psychiater en behandelde onder meer getraumatiseerde Joodse kinderen. Al vlak na zijn aankomst in Nederland vond hij aansluiting bij Nederlandse literaire kringen. Zijn Duitstalige oorlogsgedichten werden gepubliceerd in Nederlandse bladen; hij correspondeerde met Gerrit Achterberg in diens tijd als tbser. Zijn hele leven bleef hij romans, gedichten en essays publiceren. Zijn bestaan als exilschrijver en zijn latere carrière als psychiater, leidden tot een oeuvre waarin hij de holocaust met psychologische blik bekijkt. Deze roman wordt beschouwd als het literaire en psychologische hoogtepunt in zijn indrukwekkende oeuvre. Het jaar van zijn honderdste verjaardag is een mooie gelegenheid voor een hernieuwde kennismaking.
Hij is een bedrieger genoemd. Een schurk. Een leugenaar. Nota bene door Oprah Winfrey. Hij is omschreven als briljant. Revolutionair. Een genie. Hij is juridisch vervolgd door lezers. Gedumpt door uitgevers en filmmaatschappijen. Veroordeeld door de media. Hij is ook een bestsellerschrijver. Een internationaal literair fenomeen, vertaald in 38 talen, gelezen door miljoenen lezers over de hele wereld. Nu heeft James Frey zijn grootste boek geschreven, zijn meest baanbrekende, zijn meest controversiële.
Ze zeggen dat de Messias in leven is. Hij woont in New York. Hij slaapt met mannen. Hij bezwangert vrouwen. Hij geneest zieken en helpt stervenden. Hij is een gevaar voor de samenleving. Of een redder van de mensheid.
Als je hem zou ontmoeten. En hij je leven zou veranderen. Zou je in hem geloven?
Word meegesleurd, word boos, word betoverd door dit buitengewone meesterwerk. Op een unieke manier worden gelovigen en niet-gelovigen verenigd in hun angst voor dit boek.
Moeder in de ontwenningskliniek, vader met assistente op zakenreis: Maik Klingenberg zal de grote vakantie in zijn eentje doorbrengen bij het zwembad van de villa van zijn ouders. Maar dan duikt Tsjik op. Tsjik, die eigenlijk Andrej Tsjichatsjow heet, is niet bepaald een toonbeeld van integratie. Hij komt uit een van de aso-torenflats in Berlijn-Hellersdorf en heeft het op de een of andere manier tot het gymnasium weten te schoppen. Hij heeft een lichtblauwe Lada gescoord en daarmee begint een tocht zonder landkaart over het Duitse platteland in hartje zomer. Tsjik wil graag naar Walachije waar zijn opa woont, maar er is in de hele provincie Brandenburg geen enkele wegwijzer naar Walachije te vinden.
Wat volgt, is een reis die zo grotesk, droevig, dramatisch en grappig is dat je geregeld niet meer verder kunt lezen van het lachen, maar evenmin kunt ophouden. In de lege wereld achter Berlijn is blijkbaar niemand echt in vakantiestemming. Niet de knappe Tatjana, op wier verjaardagsfeest zij niet uitgenodigd zijn, niet WO II veteraan Fricke die een uitstekende schutter is, niet de man aan de benzinepomp en helemaal niet het varken op de autosnelweg. Maik vertelt hun vakantieverhaal zonder opsmuk met het temperament van een veertienjarige, argeloos en wereldwijs. Tsjik is een hartverwarmende en hartverscheurende avonturenroman die maar één nadeel heeft: dat hij maar 288 bladzijden telt en dus veel te snel uit is. Maar zo gaat dat nu eenmaal met verboden tochtjes in een gejatte auto.
Het bestaan van een pottenbakker komt in gevaar als het kolossale winkelcentrum waaraan hij zijn traditionele keramiek levert niet langer van zijn handwerk gediend is. Met grote moeite past de pottenbakker zijn product aan, maar dat betekent slechts uitstel van executie. In deze allegorische roman schetst Saramago een lugubere wereld waar de grenzen tussen werkelijkheid en illusie totaal verdwenen lijken. Samen met De stad der blinden en Alle namen vormt Het schijnbestaan een drieluik waarin de auteur zijn visie geeft op de moderne wereld.
De spanning tussen wetenschap en religie bestaat al sinds de oudheid. Die spanning kan vruchtbaar zijn. Maar vaak is er ook sprake van wederzijds onbegrip. Zeker in het geseculariseerde Europa drukt het wetenschappelijke, rationele denken vaak de religiositeit weg.
Volgens Gerard Bodifée berust die denkhouding op een onjuist begrip van de specifieke aard van wetenschap en religie. Hij gaat op zoek naar de eigen waarde en betekenis van beide domeinen. Aan de orde komen onder meer de religieuze inspiratie van wetenschappers, de betekenis van wonderen, en Intelligent Design. De religie spreekt over God en zwijgt over de wereld; de wetenschap spreekt over de wereld, 'het gesteente', en zwijgt over God.
Gerard Bodifée is een gerenommeerd publicist. Hij promoveerde in de natuurkunde en deed onderzoek naar de evolutie van sterrenstelsels. Hij schreef zo'n twintig boeken, waaronder Tot Bestaan Bestemd (2003) en Weg uit de leegte: De spirituele nood van Europa (2005). Hij is een van de auteurs van Schitterend ongeluk of sporen van ontwerp? (2005).
Na een verblijf van zeven jaar in Amsterdam keert de jonge kunstschilder Asger terug naar Denemarken omdat zijn oma Björk op sterven ligt. De familie is versnipperd geraakt, sommige familieleden zijn vertrokken, andere zijn gestorven. Oma overleeft op de potten frisse lucht uit Bergen (althans dat denkt ze) die haar wekelijks worden toegestuurd. Ze is de verhalenverteller van de familie. Gedurende zijn jeugd heeft Asger ademloos de familieverhalen opgezogen en nu is het tijd de losse einden tot een geheel te weven. De familiegeschiedenis neemt ons mee naar de jaren dertig en veertig. Asgers grootvader overleeft een concentratiekamp en keert terug naar oma Björk in Oslo. Opa Askild is een alcoholist, een charlatan en een kubistisch schilder. Zijn zoon Niels, Asgers vader, brengt het grootste deel van zijn jeugd door onder het aanrecht, in het gezelschap van een legioen fantasiewezens. In de schaduwen van het verhaal houdt zich Hondenkop op, een gruwelwezen dat aan het eind een gezicht zal krijgen.
In stralend heldere ochtend combineert James Frey scherpzinnige sociale observaties met een episch verteltalent. Zijn onnavolgbare stijl overheerst in het verhaal over een dozijn verloren zielen uit Los Angeles: een ambitieuze jonge Mexicaans-Amerikaanse vrouw die in een hitsig moment haar toekomst in duigen ziet vallen; een jong stelletje dat hun verstikkende stadje ontvlucht en intrekt in een ranzig motel bevolkt door ongure sujetten; de steracteur Amberton (ogenschijnlijk hetero, stiekem homo) die verliefd wordt op Kevin, een agent bij zijn agentschap; en een oude alcoholist die op Venice Beach woont en zijn leven pas weer ziet zitten als hij samen met een groepje zwerversvrienden de 'verloren' Beatrice moet redden uit de handen van jongens die haar vasthouden en mishandelen. Al deze mensenlevens door elkaar maken de hypocrisie en tragiek van het wereldje in Los Angeles scherpzinnig duidelijk. Ze beschrijven niet alleen een stad in Amerika, maar ook een cultuur en een tijdperk.
Laagland is de veelgeprezen roman over een moeizaam huwelijk en de vriendschap tussen twee volstrekt verschillende mannen. Joseph ONeill weet op indrukwekkende wijze de tijdgeest te verwoorden in een van de belangrijkste en meest levendige romans van de afgelopen jaren.
De Nederlandse bankier Hans van den Broek woont in New York op het moment van de aanslagen. Vlak daarna verlaat zijn vrouw hem samen met hun zoontje, waarna hij twee jaar in een hotel verblijft. Op zoek naar een nieuw bestaan in een land waar hij zich niet langer thuis voelt, vindt hij geborgenheid tussen de immigranten die cricket spelen in de stadsparken. Tijdens een van deze wedstrijden ontmoet hij Chuck en er ontstaat een gedeelde droom om de stad zijn eerste echte cricketveld te geven. Maar dan ontdekt Hans dat Chuck ook minder onschuldige dromen nastreeft.
Rosa Ostreech is de koningin van de faculteit der filosofie vindt ze zelf. Ze is slimmer dan je zou denken, mooier dan zou mogen en arroganter dan draaglijk is. Wat haar betreft houden de theorieen die zij en de andere studenten krijgen voorgeschoteld de vooruitgang tegen, zeker in deze multimediale tijden. Maar dan valt ze voor een oudere uitgebluste professor, wiens levenswerk ze wil herschrijven. Zijn ideeen kloppen in haar ogen n??t niet, en Rosa gaat er vol passie mee aan de slag in de hoop zijn aandacht te krijgen. De stoffige filosofiefaculteit van de Universiteit van Buenos Aires is het decor van deze uitdagende, filosofische roman. Onuitstaanbare medestudenten, seks, drugs en een vergevorderd plan om Google Earth te hacken, vormen de ingredienten van een veelbesproken literaire sensatie in de Spaanstalige literatuur: Het hoorcollege is een brutale en wellustige roman.
De inwoners van Manhattan staren in het prille ochtendlicht van een zomerdag in 1974 vol ongeloof naar de Twin Towers, waar de onverschrokken koorddanser Philippe Petit rent, danst en springt tussen de torens, honderdtien verdiepingen boven de grond. Hij pleegt daarmee de artistieke misdaad van de eeuw, niet-wetend dat decennia later de torens doelwit zouden zijn van de aanslag van de eeuw. Ver daar beneden, in de maalstroom van de stad, vranderen de voorheen alledaagse levens van een groep heel verschillende mensen voorgoed. In Laat de aarde draaien komen grote literaire themas als liefde, verlies, plicht en zingeving samen in een bruisend verhaal.
Op 15 februari 2003 wordt neurochirurg Henry Perowne wakker en ziet vanuit zijn slaapkamerraam een vliegtuig met brandende motor boven de stad. Angstgevoelens overspoelen hem: nadert de nieuwe terreuraanval die volgens de regering sinds 11 september onvermijdelijk is? Deze angst krijgt aan het eind van de dag een andere invulling als het kwaad zijn eigen huis binnendringt. Zaterdag is een prachtige roman waarin McEwan op indringende wijze laat zien hoe de westerse samenleving omgaat met de dreiging van het noodlot.
Vaders en zonen is het meesterstuk van Ivan Toergenjev en een hoogtepunt in de Russische literatuur. De roman schetst in de figuren van de pas afgestudeerde medicus Bazarov en zijn vriend Arkadi een portret van de jonge Russische 'nihilisten' die zich afzetten tegen de ideeën van de generatie van hun vaders. Vaders en zonen vermaakt de lezer tegen drie verschillende decors: het landgoed van Arkadis vader, waar ook zijn oom Pavel woont, een prachtig geportretteerde dandy; het landgoed van mevrouw Odintsov, waar de jonge helden hun liefdesavonturen beleven en het huis van Bazarovs ouders. De botsing tussen de twee generaties wordt met een groot inlevingsvermogen en gevoel voor humor beschreven.
De onzichtbare gorilla is misschien wel het bekendste experiment in de geschiedenis van de psychologie. Het stamt uit de jaren negentig, werd uitgevoerd door Christopher Chabris en Daniël Simons en op video vastgelegd. Het gorillaexperiment toont twee dingen aan: we registreren veel van wat er om ons heen gebeurt niet, maar hebben er bovendien geen idee van dat we zoveel missen. Chabris en Simons vermoedden dat er meer intuïtieve overtuigingen die we hebben over de werking van onze geest, niet kloppen. In De onzichtbare gorilla combineren ze resultaten uit andere onderzoeken met hun eigen bevindingen betreffende aandacht, perceptie, geheugen en ratio om aan te tonen hoe valse intuïtie ons in de problemen kan brengen. Uiteindelijk geeft dit boek ons de kans om onze eigen illusies te doorzien en - misschien voor het eerst - echt helder te leren denken.
Op een wintermorgen worden drie inwoners van San Giuda, een afgelegen bergdorp in Noord-Italië, geconfronteerd met elf zwaar verminkte lichamen, alle door verschillende oorzaken omgekomen, en alle op hetzelfde tijdstip. Een dichte sneeuwbui heeft de plaats des onheils nog enigszins toegedekt. Niemand begrijpt wat er is gebeurd. De tweeënveertig inwoners van San Giuda vallen ten prooi aan de toesnellende media. Van eenvoudige getuigen van een onbegrijpelijk kwaad worden zij de onvermoede hoofdfiguren van deze roman. En allen verliezen langzaam de greep op de werkelijkheid. Don Ermete, die tot de eerste getuigen van het bloedbad behoort, kan zijn parochianen niet in de steek laten. Samen met Giovanna Gassion, een jonge psychiater die op de vlucht is voor een stukgelopen relatie, probeert hij deze verloren, weerbarstige mensen te redden. Don Ermete moet zich schrap zetten om zich staande te houden in de ijzig koude wind en toegang te krijgen tot de nederige woningen waar de waanzin ontkiemt. X en Y, man en vrouw, geloof en wetenschap, ontmoeten elkaar in deze weergaloze, beklemmende roman. XY is een sublieme vertelling, waarin de dictatuur van de rede machteloos staat tegenover de absurde dans van het kwaad. XY, de nieuwe roman van Sandro Veronesi, is een ongekende stap in een literaire carrière van formaat en dé grote Italiaanse roman van het jaar.
Slavoj Žižek - Eerst als tragedie, dan als klucht
Hegel stelde dat de geschiedenis zich steeds herhaalt. Marx beaamde dit, maar verbeterde hem op een essentieel punt. Historische gebeurtenissen vinden eerst plaats als tragedie, maar keren vervolgens terug als klucht. In Slavoj ieks kernachtige nieuwe boek is dit gegeven het uitgangspunt voor een messcherpe analyse van de situatie anno nu. Eerst als tragedie, dan als klucht kijkt terug op de eerste tien jaar van de eenentwintigste eeuw. In 2001 begonnen deze met een tragedie: de aanslagen op 11 september. Zeven jaar later eindigen ze met een klucht: de economische crisis. In die twee momenten stierf het liberalisme feitelijk twee keer: als politieke theorie en als economisch systeem. Toch houdt het lijk van deze ideologie niet op ons op allerlei manieren te bespoken. Een bijzonder ernstige zaak, omdat het verhindert de kritieke staat van de wereld adequaat aan te pakken. Volgens iek staat de apocalyps op de stoep, niet alleen in ecomomische zin, maar ook ecologisch, biogenetisch en sociaal. Het is de hoogste tijd dat progressievelingen en vemeend links ophouden met navelstaren en serieus over de revolutie gaan nadenken!
