VERONICA âVERPLICHTTEâ MIJ EEN âPICK UPâ TE KOPEN
- Gewonnen platenbon zette een proces in gang
Platenzaken, ze roepen bij iedereen zoete herinneringen op. De eerste elpee die ik kocht was er een van The Shadows. Al hun hits uit de 60s. Een Franse persing. Niet helemaal onlogisch want de eerste muziekwinkel waar ik kind aan huis was, bevond zich in de Ieperstraat in Menen. Herwig Deleu hield er Discobar open. Blijkbaar was het makkelijker om van bij de Franse buren platen te importeren dan bij firmas uit het verre Brussel. Er waren dan ook vaak aparte exemplaren te vinden in deze zaak.
De Shadows-aanschaf was een beetje gedwongen. Ik was net zestien jaar geworden en had nog onvoldoende zakgeld om vinyl te kopen. Maar Radio Veronica had daar anders over beslist. Ik was een fervent luisteraar en ik deed mee aan vele van hun prijsvragen. Meestal werd enkel de Belgische post er beter van, want deelnemen stond gelijk aan het sturen van een briefkaart. Maar de aanhouder wint. Op een dag liet Gaston Huysmans (echte naam Pierre van Ostade) me weten dat ik een elpee gewonnen had. De man presenteerde er het zondagse Met de benen op tafel, waarin Onze kleine kwis werd gespeeld. Ik kwam, zag en overwon.
Bij de brief stak een platenbon ter waarde van tien gulden, geldig in iedere Nederlandse platenzaak. Voor een zestienjarige Geluwnaar was Nederland evenwel een wereldreis, zeker als je op de Franse grens woonde in 1969. Gelukkig was er één platenzaak in België waar je de bon ook kon ruilen voor een elpee; Fonoplaten Willy Hermans in Sint Niklaas. Edoch, nauwelijks dichterbij dan Olland. Maar de zaak had een telefoon, mijn ouders dan weer niet. Nonkel Georges, die in dezelfde straat woonde, had als kleine ondernemer wel een beltoestel.
Eén lange babbel met meneer Hermans later, werd overeengekomen dat ik de platenbon mocht opsturen. Hij peilde naar mijn muzikale voorkeur en zond me een lijstje met 33-toeren vinyl dat 149 BEF kostte. In die tijd het equivalent van een tientje. Ik koos voor Elvis van Elvis Presley, uitgebracht op RCA Victor. Bon en keuze gingen in een enveloppe richting Sint Niklaas en ruim een week later bracht postbode Benoit Maertens (een beetje vriend aan huis), mijn prijs langs. Er was wat tijd over heen gegaan, maar dat maakte niet zoveel uit, want ik had toch geen... platenspeler. Mijn ouders ook niet. Al hielden die van muziek, ze spendeerden hun zuur verdiende centen liever aan andere zaken.
Elvis bleef maanden onaangeroerd in mijn stripboekenkast staan. Gelukkig had ik ook die zomer een baantje bij de lokale Bakker Durnez (een neef van pa Cyriel) en kon ik een leuk bedragje bij elkaar sparen. Tijd voor de eerste grote aankoop in mijn jeugdig bestaan brak aan Een platenspeler. Het ging alweer richting Menen. Een andere meneer Deleu, Willem en broer van de eigenaar van de Discobar, had een radio- en tv-winkel waar uiteraard ook pick-ups werden verkocht. Een ruim aanbod dat helaas voor het grootste deel aan mijn budget voorbij ging. Ik kon enkel kiezen uit het onderste, betaalbare segment.
De keuze viel op een koffergrammofoon van Philips (type 22GF 63). Het apparaat kon zowel op het lichtnet als op batterijen spelen. Handig was vooral de ingebouwde versterker en luidspreker in de deksel. Er waren twee knoppen, ééntje voor het volume, een andere voor de toonregeling. De snelheid werd ingesteld met een draaiknop. In het element zaten twee naalden, eentje voor vinyl en eentje voor 78-toerenplaten. Een losse 45-toeren puck was in het deksel gemonteerd. Die avond was ik naast één elpee ook één platenspeler rijk.
Nadat ik Elvis ontelbare keren Flaming Star, Too Much Monkey Business en Tiger Man had horen zingen, nam ik het kloeke besluit om vanaf dat moment minstens één keer in de week naar Discobar in Menen te trekken om een nieuw voorraadje vinyl in te slaan. Zonder de zachte dwang van Veronica had ik misschien nooit zo snel The Shadows 60s aangeschaft. De allereerste elpee die ik ook echt kocht voor 169 BEF. Zonder die winnende bon zou het kopen van mijn eerste muziekinstallatie zeker nog wat langer geduurd hebben. Ooit had ik Beatles Greatest, The New Glenn Miller (Ray McKinley) en The Platters Golden Hits gekocht hebben. Maar niet zo snel.
Als ik er nu op terugkijk, als zestienjarige had ik een zeer variabele smaak. Maar eigenlijk was dat niet zo verwonderlijk, het was gewoon de muziek die toen bij Radio Veronica te horen was. Van pop tot rock, van chanson tot Nederlandstalig, van instrumentaal tot country. Of hoe je toch beïnvloed werd door wat een commerciële radio jou voorkauwde. Uiteindelijk zou mijn muziekcollectie afklokken op een drieduizend singles en ruim achthonderd elpees.
Tot ik me liet meeslepen in het digitale avontuur van de cd-speler. Vinyl heb ik nauwelijks nog, cds ook niet meer. En af en toe heb ik daar spijt van. Dikke spijt
1960: HMV Record Store - London. Om over na te denken. De meeste kinderen van nu zullen hoogstwaarschijnlijk nooit het gevoel kennen dat generaties uit de twintigste eeuw wel hadden. Het zoeken naar muziek in deze of gene lokale platenzaak.
De tijd dat je die muziek kon vastpakken, er aan kon ruiken, er kon naar kijken. Je kocht niet enkel platen, maar ook kunstwerkjes, een gevoel. Je ontmoette mensen, je trok op avontuur. Soms duurde het een dag, maar dan had je ook wat beleefd.
Muziek aanschaffen is tegenwoordig meestal gestript tot de essentie. Je wil het? Een paar muisklikken verder heb je het. Er gaat niks aan vooraf, er is geen verhaal, geen reis heen en terug, geen sfeer, enkel nog resultaat. Platenzaken, zonder Google Maps en consorten vind je ze niet meer. Uit alle kleine dorpjes en provinciesteden zijn ze verdwenen.
Zoals je nooit meer op restaurant zou gaan en enkel nog diepvriesmaaltijden zou eten die de postbode bij je in de brievenbus stopt. Denk ik dan
- Radioinformatie afhankelijk van het aanbod reclame
Naast radio is één van mijn andere gezonde zondes; tijdschriften en kranten. Ik koop ze, lees ze, verzamel ze. Noem één blad dat de voorbije vijftig jaar is verschenen en ik heb er het eerste nummer van bewaard. Te vaak steekt ook het laatste in mijn collectie; Lola, Bonanza, Menzo, De Zwijger . Het begon heel lang geleden, ik kon net een beetje lezen, toen ik op zolder stapels dozen vond boordevol exemplaren van Vlaamsche Filmkes, Ons Land, ABC, Piccolo, Panorama en Humoradio. Mijn vader kocht ze, las ze en verzamelde ze. De appel viel niet ver van de boom.
Piccolo en Humoradio stonden boordevol cartoons en stripjes. Dat hielp als je nog niet goed kon lezen. Vooral het blad uit de Dupuis-stal vond ik fantastisch. Met geweldig getekende covers waarvoor de grootste tekenaars uit het team van Robbedoes werden ingezet (Morris, Franquin, Eddy Paape, Jijé). Toen ik meer en meer woordjes kende, hielp mijn pa me om uit het tijdschrift hele artikeltjes te begrijpen. Toevallig gingen er veel stukjes over radio ,
Humoradio, een samentrekking van de woorden humor en radio publiceerde complete programma-overzichten en af en toe een flinke brok achtergrondinformatie over de uitzendingen. Terecht voerde het magazine dan ook als een soort ondertitel radioblad. In 1958 werd de naam ingekort tot Humo, maar men bleef regelmatig aandacht schenken aan radio, al kwamen er steeds meer halve en hele reportages over televisie bij. Het nieuwe medium dat in Vlaanderen was gestart in 1953.
Humo bleef zeer lang de onbetwistbare marktleider, qua verkoop, in Vlaanderen. Pas nadat Dag Allemaal, in november 1984 gelanceerd was, begon de ster van mijn favoriete tijdschrift te tanen. Bij Dag Allemaal vond ik een oude bekende terug; Guido Van Liefferinge, de man die in 1973 Joepie had gelanceerd. Hij had ook de formule voor Dag Allemaal bedacht; showbizz en televisienieuws. Al was het van bij de start niet echt een traditioneel weekblad, maar eerder een tabloid naar Brits model. Groter formaat, geen nietjes, veel kleur, levendige layout. (Zie mijn foto).
Gaandeweg werd de inhoud anders en werd overgeschakeld op het klassieke bladenformaat. Na een poos noemde Dag Allemaal de zich ook radio- en tv-blad. Nogal overdreven vond ikzelf, tenminste wat het gehalte radionieuws betrof. Het tv-katern stond als een huis, de programmagegevens van de meeste radiostations die ten lande waren te ontvangen, werden afgedrukt, maar veel verder dan af en toe wat persberichten van de grote zenders, kwam men niet.
In 1996 was RadioVisie Online begonnen, tegen 2000 haalden we vlotjes tienduizend dagelijkse bezoekers. Omdat ik Guido Van Liefferinge nog kende van de periode dat ik voor Joepie schreef, ontspon zich een nieuw idee. Nou ja, nieuw? Omdat Dag Allemaal blijkbaar geen zin had om een eigen redacteur op het onderwerp radio te zetten, wilde ikzelf best een handje toesteken. De formule uit de Joepie-tijd was misschien voor herhaling vatbaar. Dacht ik. RadioVisie zou wekelijks een aantal berichten aanleveren, Dag Allemaal mocht ze gratis publiceren in ruil voor het afdrukken van onze naam en url. Bovenaan, onderaan, middenin, als het er in stond.
Helaas, Guido Vanliefferinge verdween net op dat moment als hoofdredacteur. @Vic Dennis, echte naam Ernest Van Driessche, werd zijn opvolger. Ik kende de man niet persoonlijk, maar we hadden wel enkele keren contact met elkaar gehad toen hij er nog gewoon redacteur was. Maar ook van eerder herinnerde ik mij hem, nog voor Dag Allemaal bestond. Al ken ik de omstandigheden daarvan niet meer. Er werd een afspraak geregeld. Op een zonnige dag in de nazomer van 2000 trok ik naar Schelle, waar het hele huishouden van De Persgroep onderdak had gevonden. Het hielp dat RadioVisie-collega Filip Vanmolle in het Antwerpse plaatsje woonde. Zo konden we er samen een gezellige dag van maken bij hem en zijn vriendin thuis.
Vic zagen we niet op het Dag Allemaal hoofdkwartier, wegens te druk, wel één van zijn naaste medewerkers. Ideeën werden uitgewisseld, plannen bijgesteld, afspraken gemaakt. De man verantwoordelijk voor de berichtjes op de tv-paginas zag een samenwerking best zitten. Hij kon niet beloven dat de rubriek wekelijks zou verschijnen want dat was afhankelijk voor het aantal reclames. Leerden we toen. Veel advertenties? Dan ging het radionieuws er als eerste uit. Van veel respect voor het medium vond ik het toen niet getuigen. Niet in het minst tegenover de mensen die dagdagelijks hun best doen om de luisteraars te entertainen en te informeren.
Een omroepster die een andere haarkleur nam, kreeg een volle pagina. De radiomaker die tientallen uren door Koeweit had gezworven en met de meest exclusieve interviews terug kwam, kreeg niks. Ik roep maar wat. Daar was het me dus om te doen. En heel zeker om de lezers ook te attenderen op het feit dat er naast de publieke omroep ook nog heel wat andere zenders actief waren in Vlaanderen. Van lokale omroepen tot netwerken à la Radio Contact. Ik stuurde informatie. De redacteur legde het plan voor aan de redactie en er werden enkele proefpaginas gemaakt.
Helaas, verder dan die proeven is het plan nooit geraakt. De reden? Iets in de trant van; er is net een langdurige reclamedeal afgesloten ie veel ruimte eist, werd aangevoerd. Een duidelijk antwoord heb ik nooit gekregen. Zou het anders gegaan zijn als Guido Van Liefferinge wel nog hoofdredacteur was geweest? Ik betwijfel het. De geesten in Vlaanderen waren toen (en zijn nog steeds) niet echt rijp voor het radiogebeuren. Te weinig interesse bij het grote publiek, hoor ik wel eens vaker als argument. Maar is dat niet een soort kip-en-ei situatie. Enkel door er over te schrijven, kan je een belangstelling creëren. Toch? Dag Allemaal heeft zichzelf nog heel lang een radio & tv-blad genoemd. Ten onrechte dus.
Het stukje uit het weekblad Dag Allemaal over Club FM & Co, deed me als vanzelf terugdenken aan Joepie. Naast Humo was dat, in de tweede helft van de jaren 70 verplichte lectuur voor mijn generatie. Het blad verscheen voor het eerst toen ik mijn legerdienst vervulde in Lüdenscheid. Het nummer 1 rolde van de persen op 27 maart 1973. Een beetje per toeval vond ik het bij de bladenboer in het Noordstation van Brussel toen ik vanuit Duitsland op mijn trein naar Kortrijk wachtte. Niets liet toen vermelden dat ik er ooit zelf voor zou gaan schrijven.
De naam van de hoofdredacteur kende ik wel, Guido Van Liefferinge. Ik had hem eerder enkele brieven gestuurd toen hij als redacteur nog voor de krant Het Laatste Nieuws werkte. Hij verzorgde er dagelijks een rubriek over muziek, showbizz en media. Omdat ik vond dat er te weinig stukjes verschenen over radio en djs in het algemeen en Radio Veronica, Caroline en Noordzee in het bijzonder, vroeg ik hem daar wat aan te doen. Zonder resultaat evenwel Dat soort brieven stuurde ik wel vaker naar kranten en uitgevers.
Na enig heen en weer getelefoneer, kwam ik erachter dat Van Liefferinge door Sylvain Tack was gevraagd om een Vlaams jongerenmagazine te starten. Het kwam de man goed uit als drijvende kracht achter enkele van de populairste Vlaamse artiesten via zijn muziekuitgeverij Gnome (later werd dat Start). Paul Severs, Danny Fabry, Joe Harris, Samantha konden een extra forum gebruiken. Toen op 1 januari 1974 Radio Mi Amigo begon uit te zenden, lag een samenwerking voor de hand. De Joepie Top 50 werd vaste prik op de zaterdagmiddag. Met wisselende respons
In 1975 had ik er mijn legerdienst al lang opzitten en was ik zelf begonnen met een blad om de goegemeente beter te informeren over radio en zeezenders. Want nog steeds was er in de Vlaamse pers geen deftig artikel terug te vinden over onder andere Radio Mi Amigo en Radio Caroline, op dat moment de twee enige offshore radiostations die in de lucht waren. Joepie schreef af en toe wel iets, maar dat mocht niet al teveel opvallen. Het gerecht zat Sylvain Tack immers op de hielen, of dacht het.
Joepie was daarom verkocht aan Ludo Van Liefferinge van uitgeverij Sparta in Deurne, de vader van de huidige baas van De Persgroep, Christian. Het blad had volgens de CIM een oplage van 90.000 exemplaren, een betaalde verspreiding van 59.000 stuks en een gemiddeld leesbereik van 350.000 lezers. Het weekblad verscheen op dinsdag.
Naast het eigen blad Baffle (later werd dat RadioVisie), had ik samen met Pierre Deseyn, Frans Schuurbiers en Filip Truwant ook een wekelijkse uitzending van Radio Mi Amigo gemaakt. De geschiedenis van de zeezenders werd op zondagmiddag (16:30-17:00 uur) uitgezonden. De reeks was opgevallen. Ook bij Joepie, want de redactie kreeg voortdurend verzoeken om aandacht te besteden aan het fenomeen.
Toch was ik verrast toen ik in de zomer van 1978, Radio Mi Amigo was nog steeds in de lucht, dat hielp, plots werd opgebeld door Guido Van Liefferinge met de vraag of er misschien ook een geschreven reeks inzat voor Joepie. We spraken af in het restaurant van de luchthaven van Deurne. We kwamen relatief snel tot een overeenkomst. Ik zou dertien afleveringen maken, zijn redactie zou zorgen voor extra fotomateriaal. En want dat was één van mijn voorwaarden, na het beëindigen van De odyssee van de radiopiraten zou ik mijn vaste, wekelijkse rubriek mogen verzorgen in Joepie. Wat ook gebeurde. Mijn eerste grote opdracht!
De eerste aflevering van de Odyssee van de radiopiraten verscheen op 15 oktober 1978 (toevallig precies 39 jaar geleden). In Radiokuur, met als kop een tekening van Joey, kon ik alle recente nieuws over zeezenders en bij uitbreiding alle andere populaire radiostation en deejays kwijt. Een tijdlang ging het goed, maar uiteindelijk zagen we beiden in dat dit soort nieuws niet echt thuishoorde in Joepie. Er was nu eenmaal weinig radionieuws, naast de publieke omroep in Vlaanderen waren er geen andere stations in de lucht. De laatste aflevering verscheen op 21 januari 1979.
De radioberichtjes waren zeer specifiek, noem het voer voor de meer dan modaal geïnteresseerde lezer. Zeker niet de doelgroep van Joepie, dat eigenlijk in de markt was gezet voor meisjes tussen twaalf en zeventien jaar! Al bij al was het zeker geen slechte samenwerking geweest, 28 weken lang. Niet in het minst voor RadioVisie, dat mede hierdoor de amateurstatus was ontstegen. Toch bij het journaille dat ons eerder als een clubje freaks had beschouwd.
Zaterdag is Joeydag. Voor RadioVisie 20, verschenen op 27 augustus 1979, maakte onze illustrator deze karikatuur van Zaki. Levend Vlaams radiomonument en de voorbije zomermaanden nog te horen bij Radio 1 (VRT) met het programma Summer of 67. Ik heb de man altijd radio weten maken, tv-programmas presenteren en boeken schrijven. Ik geniet vooral van de manier waarop hij tegen het leven aankijkt. Als een mens dan toch vele voorbeelden moet hebben, ik neem er graag ook een aan Zaki.
Noem één beroep en je maakt heel veel kans dat Jackie Dewaele het heeft uitgeoefend. Met succes of met veel succes. De eclectische Gentenaar gaat, om het eenvoudig te houden, door het leven als Zaki. Meteen wordt het voor Jan Modaal een stuk duidelijker over wie we het hebben. DJ, tv-presentator, cafébaas, animator, acteur, auteur, producer, journalist... Hij deed het met verve. Zanger, is de uitzondering die de regel bevestigt. Maar uiteraard is dat wel Zaki ten voeten uit. Plannen maken? Eigenlijk niet. Het leven is mooi, laat het gewoon gebeuren. Zestien of zeventig... er bestaat geen leeftijd om te genieten van wat je doet.
Zaki komt uit de radiogeneratie en de school van de legendarische Jan Schaukens. Collega van andere radiomonumenten als Mike Verdrengh, Roger Troch, Paul Verbrugge, Nand Baert, Rudi Sinia, Jo met de Banjo.
0
1
2
3
4
5
- Gemiddelde waardering: 0/5 - (0 Stemmen) Categorie:Media (maar vooral radio) Tags:zaki , mike verdrengh , roger troch , rudi sinia , jo met de banjo , jan schoukens
Zaterdagavond. "Saturday night fever". Twaalf uur. De koorts is reeds verdewenen, alhoewel de frisse meiden nog steeds ijverig hun wijde V-halstruien laten zwieren op de tonen van de deejay... Zaki heeft er zijn dagje opzitten. Een jongere collega, die onder het motto 'Liever echt dan namaak' plaatjes draait, kletst onverdroten verder. We slagen erin Zaki naar een rustiger hoekje te loodsen.
Zaki, die als Jacques Dewaele op 23 maart 1945 geboren werd, zit er wat vermoeid bij. Gisteren werkte hij nog op volle kracht aan een filmpje in Parijs en morgen wordt er weer radio gemaakt. Aan bezigheden heeft hij dus geen gebrek. Zaki bestempelt zichzelf als een eigenwijs, moeilijk kereltje. Niettemin komt hij nonchalant over, zij het met een dosis koppigheid die je van hem niet zou verwachten.
"Radio maken is veel gemakkelijker dan het lijkt" zegt hij. Maar dat is niet het enige dat hem makkelijk afgaat. Naast radio, is hij ook televisie-bedrijvig, kweelde ooit een redelijke toffe singel bij elkaar, speelde onlangs in een theaterproductie, deed journalistiek werk en gaat binnenkort zelf achter de productieknoppen zitten. Zelfs daarnaast heeft hij de tijd om te schaken, iedere week een boek te lezen en van science fiction en absurde humor à la Monthy Python te houden. Zaki één naam, één persoonlijkheid.
MET GELEENDE PLATEN
Hoe kwam je eigenlijk bij de radio terecht ?
Zaki: 'Puur toevallig eigenlijk, want ik studeerde in de jaren '66 -'67 nog plastische kunsten aan het Sint Lucas Instituut in Gent. Ik had de richting publiciteit gekozen omdat de mogelijkheden mij daar het ruimst leken. Ik wilde echter niet zozeer tekenaar worden, maar het spelen met elementen leek me aardig. Toen bleek dat er in die cursus geen radio- en tv-publiciteit verwerkt was. Tot mijn verbazing is dat vandaag de dag nog steeds zo. Ik vond dat toen al een groot gemis en daar ik toch al van plan was om eens een radiostudio binnen te stappen liet ik me inschrijven voor een deejaywedstrijd die door BRT Oost-Vlaanderen georganiseerd werd. Het was trouwens de eerste keer dat zoiets bij ons gebeurde.
Ik had thuis geen enkele plaat, dus moest ik enkele exemplaren lenen bij de bovenburen. Ik kletste heel nonchalant het kwartiertje wedstrijd aan elkaar en bleef toen wat napraten met de organisatoren, onder hen was Rudi Sinia (BRT radioproducer, nvdr). Ik wilde de mogelijkheden kennen, weten hoe het nu eigelijk allemaal ging. Nou, toen zat het erop voor mij. Twee maand later bleek dat ik nog gewonnen had ook! Tot mijn opperste verbazing.... Als winnaar mocht ik toen een kwartiertje show maken in het programma van Nand Baert. Afternoon Beat heette het toen. Later mocht ik Rudi's Club presenteren. Hiermee begon de trein pas goed te lopen.
Toen ik afstudeerde was m'n radiowerk al zodanig gegroeid dat het meteen mijn beroep geworden is. Toen waren er een paar meningsverschillen met BRT Oost Vlaanderen en de week daarna zat ik op BRT 1, bij de beruchte popsectie van Jan Schaukens. Toen die opgegeven werd, ben ik bij BRT Brabant terechtgekomen. Ik dacht dat ik toen begonnen ben met het rock & roll programma. Ik ben inmiddels al zover dat ik meer en meer weggroei van het 'deejay'-vak. Ik probeer gewoon 'over' te komen. Wanneer ik de mensen zo kan entertainen dat ze blijven luisteren, dan heb ik mijn doel bereikt.
BRT IS POPULAIR
Zoveel mogelijk mensen bereiken, kan dat via BRT Radio?
Zaki : (lacht) Ik zou je luistercijfers kunnen geven die wel enigszins gekleurd zijn omdat ze uit de BRT-informatiecentrum komen, maar ze geven je toch een idee. Vooral BRT 2 komt aan bod. De zender is ook populairder geprogrammeerd. Ik merk dat zelf wel aan de vele reacties die ik krijg. Dat bewijst voor mij voldoende. Zo maakten we ooit een co-programma met de AVRO. Ad Visser (Top Pop) zou hier in Brussel te gast zijn en ik bij hen in Breda. Visser hoefde geen aankondiging meer te krijgen. Ik dacht; - in Nederland zullen ze vast wel een heleboel over mij mogen vertellen - maar niets bleek minder waar. Ze kenden mij daar ook. Bij BRT 2 wordt haast alle muziek geprogrammeerd. Verdeeld over de meest diverse programma's. Stem maar eens af op Hilversum 3 dan krijg je van iedere zuil een haast evenwaardig pakket aangeboden. En dan die reclame...! Zo zie je maar dat alles z'n voor en nadelen heeft.'
RECLAME MOET VERANDEREN Heb je een hekel aan reclame of commerciële media?
Zaki: 'Nou, als dusdanig heb ik niks tegen commerciële radio. Want bij staatsradio heb je een staatscensuur en ander oud gedoe. Verschrikkelijk veel rompslomp en een administratie die vrij log werkt. Je gelooft niet wat er hier gebeurt. Commerciële radio is op dat punt veel praktischer. Negatief is echter wel dat je als deejay of programmator overal aan gebonden bent. Je doet helemaal niet meer wat je zelf wil.
Ik vind echter wel dat er dringend iets aan de reclame zelf zou moeten gedaan worden. Als je naar de Nederlandse televisie kijkt of de radio opzet, wat je daar te zien en te horen krijgt is veelal niet te vreten ! Er gebeuren schandalige dingen ! Gelukkig is men in België bang om met reclame te beginnen. Let op, ik werkte zelf op een reclamebureau, doch zolang er geen wetten zijn die de misbruiken van reclame tegengaan, hoeft het voor mij niet. Trouwens de reclamemakers zelf staan naast het radiowezen!'
BIJ HET LUXEMBURGSE RTL
Toch heb je zelf nog voor Radio Luxemburg gewerkt ?
Zaki: 'In die periode wilde ik ook eens iets anders doen dan BRT-platenruiter zijn. De Engelse zenders trokken me erg aan, doch dat bleek geen haalbare kaart. Ik was toen al een drukdoend kereltje en omdat er nog wat andere projecten hangende waren, kon ik dus niet weg. Intussen hotste ik ook door het land met de 'Mike en Zaki show' (Mike Verdrengh, nvdr). En die combinatie was zo positief dat ik besloot ze ook voor de radio te brengen. Een bikkelharde actie was dat. Reclame voor de disco show binnen een eigen programma. Doch na enkele zakelijke onderonsjes met de lui van Luxemburg zag ik het niet meer zitten. We kregen immers een playlist en andere commerciële belangen moesten verdedigd worden. Het meest trieste was dat de grote reus bitter slecht betaalde. Nu ben ik geen geslepen zakenvos, maar wanneer ik ingehuurd wordt omwille van mijn naam, dan mag er ook voor betaald worden. Maar goed, Mike zag het helemaal anders en dus trapte ik er een tijd in....
DE ZEEZENDERS
Wat denk je van zeezenderradio?
Zaki : Ik heb het piratentijdperk bewust meegemaakt. Ik heb ook met heel wat jongens van Radio London en Caroline gewerkt. Die kwamen in hun beginperiode af en toe naar België om in clubs op te treden. Ikzelf was toen zo'n beetje de enige 'tweede' deejay, want in die tijd waren er bijna geen platenruiters om de avond verder mee te vullen.
Radio Veronica heb ik van ver meegemaakt, want ik vond het station niet zo goed. Een beetje tweederangs tegenover datgene wat die Engelsen presenteerden. Aan zeezenders zou ik vandaag de dag nooit meer meewerken. Het illegale boeit me niet zo. Al ben ik al verschillende keren benaderd geworden door dergelijke mensen. Ik kijk wel uit. Trouwens ik voelde er niets voor om in zo'n schuit op de Noordzee te zwalpen ! En daarbij, radio is maar een deel van mijn dagelijks brood.
OOK OP TELEVISIE
Je werkt ook voor televisie?
Zaki : ' Ik ben inderdaad sterk geïnteresseerd in dat medium. En zo heel af en toe kon ik daar wat voor doen. Ooit heb ik een gesprek iets gezegd als : - Ach ik zou eens iets met kinderen moeten doen -. Later is BRT-TV daar op teruggekomen en ik kreeg de kans om op woensdagmiddag het kinderprogramma 'Tip Top' te helpen maken. Dat heb ik prompt aanvaard. Toen werd ik compleet gek verklaard. Iedereen vertelde me dat dit het einde van mijn carrière zou betekenen. Dat klopte niet meer met mijn imago... Maar dat raakte mijn koude kleren niet.
Ik doe echt alleen waar ik zin in heb. Ik heb er bovendien ontzettend veel geleerd. Werken met hoofdpresentator Bob Davidse was een verrijking. Velen vinden hem een moeilijke kerel, maar dat komt vooral omdat Davidse een dichter is. Hij uit zijn wensen steeds in beeldspraak. Televisie is wel compleet anders. Daar komt dertig man technisch personeel bij kijken. Improviseren, zoals op de radio, is er bijna niet meer bij. Heel ernstig is dat. Lang voorbereiden en toch moeizaam! Na vijf jaar kinderprogramma's kreeg ik wel de indruk dat het goede moment er was om ermee op te houden. Anders kon ik tot in het treurige het etiket van kindervriend meedragen.
Op dat ogenblik kwam verandering in de hele jeugdsectie en heeft men mij voorgesteld om een muziekprogramma te maken voor tieners. Dat is dan het vierwekelijkse programma 'Muzieksien' geworden. Ik heb ook nog een tijdje 'Festival in Super 8' gepresenteerd. Een programma waarin jonge mensen zelf gemaakte filmpjes konden laten zien. Ik heb nu ook enkele filmscripts binnen. Ik ben er nog niet mee klaar hoor, maar het fascineert me toch. Het is een uitdaging om eraan te beginnen. Ik kijk ook erg veel televisie. Ik blijf graag op de hoogte van wat er rondom mij in de wereld gebeurd. Ik sluit mij niet graag op. Ik verslind niet alleen popprogramma's, ook alles wat op informatief vlak ligt!.
PLUGPLATEN DOEN NIKS
BRT slaagt er niet in hits te maken. Hilversum wel ?
Zaki : Ik geloof niet dat radiostations hits kunnen maken. Ook televisie niet. Ik geloof niet eens in het pluggen van platen. Het enige wat men kan doen is een nummer doodzwijgen. Als het publiek het lied niet kent, kan niemand de plaat verkopen. Dat is duidelijk. Maar er zijn historische voorbeelden van grijsgedraaide platen die geen hit werden. Als het publiek het niet wil, vergeet het dan maar. Ik blijf bij mijn oude stelling dat de luisteraars beslissen wat een hit wordt.
BRT is bovendien een totaal ander soort omroep dan Hilversum. Bij BRT kun je gewoon niet pluggen. Ik zou niet eens weten hoe men dat hier zou moeten doen! De enige plugvorm die er bestaat is de 'BRT 2 Tip van de week'. En daar heb ik helemaal niks mee te maken...
'Je hebt hier ook die klaagzangen van Vlaamse artiesten. Dat doen ze al jaren. En toch is er een tijd geweest dat ze belangrijke radio- en tv-programma's hadden. 'Tele Top Tien' enzo. Toen dachten we dat de industrie erop ging inpikken om enkele artiesten op te leiden, bij te schaven. Maar er is geen bal gebeurd natuurlijk. Met het gevolg dat het hele Vlaamse kaartenhuisje in elkaar is gestuit. Maar dat is niet direct de schuld van de BRT. En de Vlaamse artiesten waar het wel goed mee gaat, klagen niet natuurlijk !.
SMAAK ALS DIE VAN HET PUBLIEK
Hebben platenmaatschappijen een grote inbreng bij je?
Zaki : Ho! Je moet helemaal idioot zijn om zoiets te beweren ! Ik word hier door de helft van de platenmaatschappijen gehaat omdat ik die spelletjes nooit heb willen meespelen. Soms bel ik de platenfirma's wel es op om hen te vertellen dat één van hun artiesten in de show zit. Maar dat is gewoon een vriendendienst.
Ik stel m'n radioprogramma zelf samen. Maar ik heb natuurlijk ook een producer. Voor de zondag heb ik nu een uitstekende groep die me teksten bezorgt, want dit laatste werd te omvangrijk om zelf te doen. Trouwens in al die tijd dat ik mijn gangetje ga voor de BRT heb ik nooit de indruk gehad gecensureerd te zijn. Ik heb nooit echt last gehad. Ik ben erg vrij... Voor de samenstelling van een programma ga ik gewoon op m'n gevoel af. Zo van, dit en dat ga ik maar eens doen. Nu blijken die dingen wel een beetje in de smaak te vallen van de luisteraars. Moest het niet zo zijn, dan zou men mij ontslaan denk ik.
KINDERVERZOEKJES
Je presenteert ook een verzoekplatenprogramma voor kinderen tot twaalf jaar. Terug de grote kindervriend?
Zaki : Zo'n uitzending wou ik acht jaar geleden al maken. Ik had het voorstel toen reeds ingediend. Alles was in kannen en kruiken, doch één week voor het programma op antenne zou gaan brak men het project af ! Een reden daarvoor heb ik nog steeds niet. Maar nu de directie gemerkt heeft dat de BBC al jaren succes heeft met 'Junior Choice', mocht 'De kleinste keus', iedere donderdag, plotseling wel.
NIEUW TALENT
Je zit zelf al jaren bij de BRT. Is er nieuw radiotalent ?
Zaki : Ik voel mezelf inderdaad al oud worden en ik zie maar geen nieuwe gezichten. Het probleem is dat er geen opleiding bestaat voor dat beroep van mij. Je zegt wel dat we indertijd die jongens van Radio Atlantis en Mi Amigo hadden, en al betwijfel ik hun kwaliteiten niet, ik vraag me toch wel af of hun stijl zou passen in het BRT-kader. Het is toch wel verschillend. Er zijn andere normen voor taalgebruik. Ik dacht niet dat daar de oplossing lag voor een nieuwe lichting. BRT heeft wel geprobeerd nieuw talent te vinden, tot en met Monique Moritz toe. Maar het sloeg allemaal een beetje tegen. Het is erg vreemd, maar er zit weinig aanbod onder de jonge mensen.
DE COLLEGAS
Heb je contact met andere deejays of hoor je ze alleen op de radio?
Zaki : Oh ik luister plichtsgetrouw het hele rijtje op de radio af. Onze eigen zenders, Hilversum uiteraard, veel Engelse zenders, maar vooral AFN vind ik nogal interessant. Beroepshalve moet dat luisteren wel. Joost den Draayer bewonder ik heel erg. Bijna zo goed als Peter Koelewijn indertijd, want deze laatste vind ik eigenlijk nog dat tikkeltje beter dan de anderen. Die is helemaal gek! (lacht). BRT-deejays zie ik vrij regelmatig. We drinken nog wel eens een pint samen. Gelukkig maar!..
TACHTIG ONTSLAGEN
Vorig jaar zouden zo'n tachtig losse BRT-medewerkers ontslagen worden. Ook jij.
Zaki : Maar dat is niet gebeurd. In de hele heibel zijn er slechts een paar verdwenen. Ikzelf ben ook losse medewerken. Dat risico neem je er gewoon bij. Bijna al die mensen hebben toen hun opzeg gekregen. Dat kwam omdat er een serie contracten niet helemaal in orde waren, sociaal nogal wat te wensen overlieten En al die contracten moesten afgelopen zijn vooraleer men ze kon vervangen. De directie heeft dit op een eerder ongelukkige manier meegedeeld zodat het allemaal een beetje verkeerd overkwam. Er is een nodeloze paniektoestand geweest. Ikzelf was nogal geschokt doordat een krant mijn foto bij een artikel over dit onderwerp afdrukte.
KRITIEK
Gevoelig voor kritiek?
Zaki : Kritiek in kranten en weekbladen laat me eigenlijk steenkoud. Zogenaamde professionele kritiek dus. Er wordt immers zoveel voor de publiciteit geschreven dat ik er me zeker geen zorgen over zal maken. Als het blad maar verkoopt hé... Als de weinige echte journalisten, ik kan ze op één hand tellen die ik ken, minder prettige dingen schrijven, dan doen ze dat maar. Ik vind alles prima.
Respons van luisteraars vind ik wel belangrijk. En wanneer je als presentator je werk goed doet, komt die wel. Het gevaar is dan natuurlijk dat je jezelf plots een hele kerel gaat vinden. Je kijkt als het ware in een spiegel die jouw beeld twee keer vergroot. En dat beeld wil je dan naar buiten dragen. Wanneer je vergeet dat je toch maar voor een spiegel staat wordt het gevaarlijk! Ik maak me minder druk over het leven. Ik probeer ervan te genieten. Mijn werk is mijn hobby en mijn hobbys zijn mijn werk. Wat wil je nog meer?
TALK SHOW
Misschien een talk show op televisie?
Zaki: (denkt even na) Een show als die van Johnny Carson ('Late night', nvdr) zou ik wel willen doen. Die man werkt met een vriendelijke agressiviteit en toch blijft het plezierig. Doch ook zo'n ideeën moeten rijpen. Daar mis ik nog de ervaring voor!
VAN DJ NAAR ACTEUR
Onlangs ben je acteur geworden. Had je ervaring?
Zaki: Eigenlijk niet, maar ik hou er van wat nieuws uit te proberen, bezig te zijn met verschillende dingen tegelijk. Ik ben trouwens erg tevreden over dat theaterprogramma. Met reden, denk ik, want alle voorstellingen waren uitverkocht. Ook de pers liet zich lovend uit over het eindproduct. Het stuk had immers een sterke inhoud. Het handelde over mensen die gevangen raken in hun eigenste 'ik'. Zo verliep het ook met de deejay, wiens rol ik speelde. De rol was mij als deejay en radiomaker op het lijf geschreven. Privé ben ik echter een totaal ander mens hoor.
En zo is het ! Deejays zijn ook maar mensen. Maar fijne mensen, dat wel...
'Manneke Pop', vanaf deze week, prominent op zaterdag in beeld en geluid! op deze FaceBook pagina. Manneke Pop is een radioprogramma dat ruim dertig jaar een geleden voor het eerst werd uitgezonden bij de Nederlandse omroepvereniging KRO. Het Manneke is sindsdien nooit meer echt weggeweest en momenteel te beluisteren op zaterdag bij Radio Mi Amigo International (09:00-10:00 uur).
In de tweede helft van de jaren 2000 was de bedenker en animator van het programma, Peter Vandam, ook vaste columnist bij RadioVisie. Hij schreef wekelijks over een aparte plaat, meestal een hit, waar een persoonlijk verhaal aan vastzat. Vaak grappig, soms hilarisch, af en toe ongelofelijk, zeker altijd boeiend. Nog steeds. Niet enkel om te lezen maar ook om naar... te luisteren. Deze aflevering werd gepubliceerd op 14 juli 2008.
***
We schrijven 1982. Op vrijdagmiddag heeft de TROS tussen 12:00 en 13:30 uur, anderhalf uur zendtijd en die wordt gebruikt voor de Nederlandstalige top 10. Nu heb je normaal om tien platen uit te zenden, ruim een half uur tot drie kwartier nodig.
Daar moest dus iets op gevonden worden, wat ook prompt gebeurde. De platen die we leuk vonden draaiden we helemaal. Maar de draken van toen, Corry Konings of De Deurzakkers, om maar wat willekeurige voorbeelden te noemen, kregen minder zendtijd toebedeeld.
Als zij aan hun eerste refrein waren, startten wij ogenblikkelijk het laatste refrein. Zo kon het gebeuren dat een nummer dat normaal zon vier minuten duurde, ineens op anderhalve minuut voorbij was. Daardoor kregen we meer ruimte voor tips voor de Nederlandstalige Top 10.
Een van die tips is Jef van Ivan Heylen. Ik had het nummer uit Vlaanderen meegebracht om er de Nederlandse buren kennis mee te laten maken. Nog voor de plaat afgelopen was, ging de zogenaamde hot line in de studio. Dat was een telefoon waarvan je wist; Als die overgaat, is het van iemand binnen het bedrijf.
En ja hoor: Hugo van Gelderen met de boodschap; Of ik na de uitzending meteen op zijn kantoor wilde langskomen. Ik kreeg een verbale pandoering van hier tot Tokyo. Of ik gek geworden was om een nummer van die Vlaming te draaien dat dan nog over een driekwarts hoer ging die met een man zijn radijzen speelt....
Jamaar Hugo, het is Ivan Heylen met een nummer van Jaques Brel. Het werd even stil aan de andere kant. Geef die plaat nog eens hier. Er volgde wat gegniffel en gebrom, en toen het verlossende woord; Goh, dat zal ik dan wel niet gehoord hebben, goed nummer eigenlijk wel. Er volgde een vette glimlach: Misschien draai ik hem volgende week dan wel zelf!
Hugo van Gelderen luistert inmiddels vanuit de hemel der programmaleiders mee. Benieuwd of zo meteen de telefoon weer gaat bij dit vinylmoment van Ivan Heylen.
Klik op de onderstaande url om te luisteren naar Ivan Heylen en Jef.
DE âUITVINDINGâ VAN DE âGESPROKENâ RADIOVISIE
- Een gratis wekelijks nieuwsbulletin van 3 minuten
Was het vroeger allemaal beter?. Moeilijk! Het was in ieder geval ànders. Zo was er, wat mij betreft veel meer ruimte voor creativiteit. Tegenwoordig is er voor alles een app, een apparaat, een antwoord. Een probleem? Nog voor het zich stelt heb je het opgelost. MacGyvers die aan een tandenborstel, een leeg conservenblikje en een schoenveter genoeg hadden om de Gran Canyon over te steken, zijn overbodig geworden. Jammer, het beknot het denken, het uitvinden, het oplossen
Ik haal het enkel aan omdat we met RadioVisie in 1978 op een probleem botsten. Ons maandblad hinkte vaak achter de feiten aan. Tussen het schrijven van een artikel en het moment dat de lezer het onder ogen kreeg, zat niet vaak een periode van zes weken. Al ging het leven toen bijlange na niet zo snel, toch gebeurden er zaken die we veel vlugger bekend wilden maken. Daarom werd de RadioInfoon bedacht. Ik vertelde er eerder over. Maar omdat intussen een editie in betere kwaliteit is teruggevonden, kom ik er nog eens op terug.
De RadioInfoon, dat waren twee antwoordapparaten van het merk Telerep. Op beide redactie-adressen van RadioVisie werd er eentje geposteerd. Van de vrijdagmiddag 12:00 uur tot de maandagmiddag 12:00 uur, kon naar de nummers in Geluwe en Breda getelefoneerd worden, waarna de bellers de meest recente radioberichten konden beluisteren. In de vorm van een nieuwsbulletin, verfraaid met jingles, korte fragmenten en achtergrondmuziekjes. Eén aflevering duurde maximaal drie minuten.
Het werd een succes. Bedacht vooraleer betaalnummers bestonden, voor podcasts werden uitgevonden. Tel hoeveel maal er drie minuten in 72 uur gaan en je weet hoeveel keer beide antwoordapparaten aan het werk werden gezet. Na enkele weken moesten we het geweer van schouder wisselen, want Sabam stuurde een factuur. Om onder die wurggreep uit te komen, werd het nieuws enkel nog sec voorgelezen. Alles wat maar enigszins in de buurt van muziek kwam, werd geweerd.
Collega Frans Schuurbiers en ikzelf deden het redactionele werk. We verzamelden het nieuws waarna Rob Ronder (Alfons Jagtman) of Jaak vanden Broek, in hun respectievelijke thuisstudios de berichten inlazen. Daarna werden twee kopietjes gemaakt die op de speciale Telerep-cassettebandjes werden overgezet. Omdat Frans en ik elkaar wekelijks zagen, de ene keer in Breda, de andere keer in Geluwe, was het geen probleem om de tapes op het juiste moment, in het juiste apparaat te stoppen.
Wat je nu kan beluisteren, is de laatste opname uit december 1978, van de Gesproken RadioVisie. Eerder zette ik al een aflevering online, maar daarvan was de kwaliteit niet bijster goed. Het ging toen trouwens om een onderdeel van een dagelijks programma dat op FamilyRadio (toen nog een onderdeel van de Contact-groep) werd uitgezonden en waarin Marc Huylebroeck en Ben Van Praag (Eric Van Houtte) de geschiedenis van de vrije radio en de zeezenders vertelden. Filip Bomberna, een andere RadioVisie-collega deed daar dan weer het meeste redactionele werk voor.
- Hoe ik naast Bart van Leeuwen aan tafel belandde
Jouw eerste herinneringen? Het mag vreemd lijken, maar hoe ouder ik word, hoe duidelijker die zijn. Het geheugen is een raar ding. Het raakt nooit vol. Wel wijzigt de volgorde. Heeft het te maken met het belang dat je hecht aan gebeurtenissen? Ik zou het moeten opzoeken bij Dokter Google. Maar daar schiet ik eigenlijk niks mee op. Veel zal het niet veranderen aan de zaken die ik ergens een plekje heb gegeven.
Neem nu de vraag die ik onlangs kreeg toen we met een groepje radiofans herinneringen ophaalden; Wat mijn eerste herinneringen waren aan het medium? Waar ik de radio het eerst hoorde, ontdekte?. Ontegensprekelijk zal dat bij mijn ouders geweest zijn. Ik zie de lampenbak nog steeds staan. Op een dressoir, in de living. Niet onlogisch dat ik de NSF nooit ben vergeten, want hij verhuisde mee naar mijn kamer toen er in Huize Bostyn een nieuw toestel kwam. Er werd dagelijks geluisterd naar de radio. Veelal naar Franse zenders omdat die loeihard te ontvangen waren. We woonden dan ook op een boogscheut van de Franse grens.
Die Franse programmas ben ik wel helemaal vergeten, dit in tegenstelling tot de stemmen die te horen waren bij Radio Luxemburg. Pa Cyriel had immers een stevige voorkeur voor die zender omdat daar een taal gesproken werd die hij veel beter begreep. De zondagen waren radiohoogdagen. Mijn vader dweepte met Jef Burm, Rudi Carell, Terry Lamo, Jo Leemans en de Accordeonclub Wim van der Velde. Om hen een plekje te geven in het juiste tijdsegment ben ik ten rade gegaan bij Google. Ze blijken allen op ongeveer hetzelfde moment voor de Luxemburgse zender te hebben gewerkt, in de zomer van 1960.
Met een redelijke zekerheid kan ik dan ook stellen dat mijn vroegste radioherinneringen tot dat jaar teruggaan. Ik was toen zeven. De eerste besmetting die alleen maar ernstiger zou worden. Nadien kwam, uiteraard, Radio Veronica. Pas toen ik meer op mijn eigen kamer vertoefde dan in de woonkamer en de keuken van mijn ouders, stippelde ik mijn eigen parcours uit. Rob Out, Lex Harding, Johnny Walker, Tony Blackburn, Zaki, Mike Verdrengh, Roger Troch, het werden mijn persoonlijke helden. Iemand die deze status heeft, is a priori een hele belangrijke volwassene. Zo percipieerde ik ook radiomakers. Ik als tiener en zij als grote mensen Zo hoort dat. Personen tegen wie je opkijkt zijn ouder. Ook Eddy Merckx, Johan Cruyff, John Lennon en Elvis Presley waren dat.
In 1973 voegde ik een nieuwe held toe aan mijn lijstje; Bart van Leeuwen. De meest recente dj van Radio Veronica had me onmiddellijk te pakken. Het was dan ook een hele vreemde gewaarwording toen ik er maanden later achter kwam dat Bart jonger was dan ikzelf. Hé? Iemand waar ik tegen op kijk, die niet ouder is? Hoe kan dat nu? Ach, het zette mijn wereld niet op zijn kop, maar ik ging wel beseffen dat de afstand tot een held helemaal niet zo groot hoeft te zijn. Toen Radio Veronica er op 31 augustus 1974 een punt achter zette, verdween in één klap een half dozijn mensen die ik bewonderde uit mijn leven. Ook Bart van Leeuwen dus
Anderhalf jaar later was hij er totaal onverwacht weer. Radio Mi Amigo introduceerde een nieuwe dj, Tim Ridder. Niks anders dan een ander synoniem voor Ton Egas, zoals Bart van Leeuwen echt heet. De man steeg nog meer in mij achting. Ik ben hem blijven volgen. In 1978 terug bij Veronica, inmiddels een publieke omroepvereniging geworden. Ik luisterde jarenlang op de woensdag naar Ook Goeiemorgen op Hilversum 1, later Radio 2 en op de woensdagmiddag met Terug In de Tijd. Vanaf 1 december 1985 werd dat Veronica's Volle Vrijdag. Ik hoorde hem bezig tijdens de Tipparade, Goud van Oud, Bart en de Zwart (met Erik de Zwart) en Het Zwarte Gat, een programma over paranormale zaken.
In 1992 verdween Bart weer als mijn radiomaatje. Hij ging toen immers voor RTL Radio werken, dat niet te ontvangen was in Geluwe. Idem dito toen hij in 1994 verkaste hij naar Radio 538, waar hij eerst diskjockey en later programmaleider was. In 2000 dook hij weer op bij Radio Nationaal en toen kon ik hem weer aan het werk horen omdat hun loeiharde middengolfzender wel tot aan de Franse grens reikte. In datzelfde jaar ontmoette ik hem ook voor het eerst.
In Zoersel werd een Radio Mi Amigo-reünie gehouden waar ik ook één van de gasten was. s Avonds was er voor iedereen een maaltijd voorzien en het lot zette ons naast elkaar aan tafel. Het voelde een heel klein beetje vreemd aan. Het werd al bij al een bijzondere avond. Twee gepassioneerde mensen die een totaal verschillend parcours hadden afgelegd, maar wel naast elkaar op hetzelfde radiofeest waren beland. Opnieuw werd duidelijk dat radio verbindt, aan welke kant van het medium je je ook bevindt. Als maker, als luisteraar of als rapporteur. Omdat ik van dat alles wel iets in mij heb, werd het een bijzondere avond
Meer over Bart van Leeuwen lees en hoor je in het stukje hieronder.
0
1
2
3
4
5
- Gemiddelde waardering: 0/5 - (0 Stemmen) Categorie:Media (maar vooral radio) Tags:bart van leeuwen , radio luxemburg , radio veronica , tineke , lex harding , rob out , tony blackburn , mike verdrengh , zaki , erik de zwart
Serge Haderman, zelf radiofenomeen, columnist voor RadioVisie en mede-organisator van vele van onze feesten, interviewde Bart van Leeuwen en Will Luikinga in 1986 aan boord van het zendschip de Norderney ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de VOO (Veronica Omroep Organisatie). Op 14 augustus 2004 verscheen onderstaande tekst en de bijhorende interviews online bij RadioVisie
Bart van Leeuwen en Will Luikinga ontmoetten elkaar voor het eerst bij Radio Veronica in 1972. Luikinga zat er al een tijdje en was waarschijnlijk de meest opvallende medewerker bij de zeezender omdat hij niet echt het type van de flitsende deejay was. Hij kwam uit de journalistiek en schreef populaire songteksten. Onder andere voor de groep Teach-in die met een nummer van hem, Ding-a-dong, het Eurovisiesongfestival wonnen in 1975. Zelf was Luikinga lid geweest van de popgroep Ginger Ale (grootste hit The Flood , 1969). Hij speelde vlotjes conga, fluit en saxofoon.
Op de radio was hij vooral een entertainer. Praten en verbaal fijne grapjes uithalen met de luisteraar was zijn ding. Toen Radio Veronica met een eigen weekblad begon, werd hij vaste columnschrijver. Zijn stukjes werden bijzonder gretig gelezen. Voor Veronica-tv maakte hij later enkele 'gewaagde' programma's. Tenminste, er was af en toe wel eens wat bloot te zien...
Bart van Leeuwen is de meest Vlaamse van het tweetal en een tijdlang heel erg populair in Vlaanderen. Toen Radio Veronica diende te stoppen in augustus 1974 was er voor Bart niet direct een andere radiojob weggelegd. Als youngster van de hele bende deejays die in één klap werkloos werden, hij was pas twintig, zat een snelle toekomst in het vaste Hilversumse omroepbestel er niet direct in.
Hij koos daarop voor Radio Mi Amigo en startte er onder de naam Tim Ridder. Omdat justitie toch wist twie hij was, werd hij na een paar weken wederom Bart van Leeuwen. Uiteindelijk zou hij één van de weinige Nederlanders worden die een straf kreeg van de rechter omdat hij voor Radio Mi Amigo had gewerkt.
Twee korte babbels met evenveel Nederlanders waar ooit ook honderdduizenden Vlamingen naar luisterden.
Klik op de onderstaande link om te luisteren naar de interviews.
Uit de diepste archieven van huidig jingleproducent Diederik Decraene (Brandy) komt een opvallend stukje nostalgie. Wat mij betreft behoorde Radio Metropolys tot het beste wat in de de tweede helft van de jaren 80 te horen was in Vlaanderen. Een station te groot om onder de noemer lokaal te varen, maar net te klein voor een nationaal etiket.
West-Vlaanderen is altijd een innovatieve radioprovincie geweest met dank aan de vele grenzen. Uiteraard waren de zeezenders er prima te ontvangen, dichter kon je er niet bij komen. Radio Gemini stapte de provinciegrens over naar Henegouwen om uit de handen te blijven van het Vlaamse gerecht. West Point ging nog een stapje verder. Bedoeld voor De Panne, trok men de landsgrenzen over en werd een caravan geparkeerd in Frankrijk.
Een spel met grenzen dat ook Radio Metropolys toepaste in de tweede helft van de jaren 80. Initiatiefnemers waren Norbert Slambrouck (ex Mi Amigo, VBRO) en Diederick Decraene (ex Gemini, Radio Kortrijk). Officieel werden de uitzendingen verzorgd door Media One NV met als adres Rue Lille 151 in de Franse grensgemeente Halluin. De studio bevond zich achterin een juwelierswinkel. Een straalverbinding stuurde het signaal naar de antenne, vier kilometer verder. Spitant detail: men gebruikte onder andere twee platendraaiers die waren gerecupereerd van Radio Mi Amigo.
Er werd niet op enkele honderden Watt gekeken waardoor het station, waarvan de antenne in Lille stond, op 90.00 MHz te beluisteren was in de provincies West-, Oost-Vlaanderen en Zeeland. Overdag, avant 07:00 uur werd in het Nederlands gepresenteerd door onder andere Mike Verdrengh, Luc De Groot, Zaki, Peter Baert, Nico Deboodt, Fredo Vanpoort, Peter Vandam en Diederik Decraene. Vanaf 19:30 uur werden de uitzendingen van het Franstalige Metropolys overgenomen. De Vlaamse Uitgevers Maatschappij (VUM), van o.a. Het Nieuwsblad en De Standaard, participeerde.
Aan Flanders Golden Hitradio kwam in 1988 een einde toen het Franse Conseil supérieur de l'Audiovisuel (CSA) de spelregels aanpaste. Er mocht niet meer in het Nederlands worden uitgezonden. De VUM trok zich terug. Radio Metropolys werd een zoveelste hoofdstukje in de bizarre Vlaamse radiogeschiedenis.
Met dank aan Diederik Decraene en Dirk Desmet
Fotos: euromediArts Norbert
Klik op de link onder de foto's om naar een montage te luisteren.
- Belgisch gerecht maakte dankbaar gebruik van de pers
Dat de overheden in de Lage Landen niet lief meer waren voor Radio Mi Amigo, na het van kracht worden van de anti-zeezenderwetten in Nederland, per 1september 1974, dat hoef ik niet meer uit te leggen. De huiszoekingen, inbeslagnames, en arrestaties volgden elkaar in steeds sneller tempo op en haalden meestal ook de koppen van de kranten. Op die manier werd een klimaat gecreëerd dat bij heel veel mensen een negatief beeld opwierp van het station en zijn medewerkers.
Het concept; Sla af en toe een slag(je), zorg dat de pers er uitgebreid over schrijft en de foute perceptie gaat zich nestelen. Daarna zal ook de organisatie stilvallen of op zijn minst minder vlot draaien. Dat soort gedachtengang dus. Pas maar op, straks staat de BOB ook aan jouw deur. Ik heb het vaak gehoord. En inderdaad op een morgen in de maand juni 1978 kwamen ze het huis van mijn ouders (waar ik toen nog woonde) van onder tot boven uitkammen. Maar dat hoorde erbij, vond ik. Het was een deel van het spel, van de strijd, van het opkomen voor vrijheden.
Wat ik erg vond was dat grote organisaties zodanig veel schrik kregen van die politionele acties dat ze onbegrijpelijke beslissingen namen. Ik vertel nog vaak en met verbazing het verhaal van en rond Unicef. Toch niet de minste club. Ik had Joop Verhoof, toenmalig programmaleider bij Radio Mi Amigo in Playa de Aro in het najaar van 1975, voorgesteld om naar buiten toe extra goodwill te kweken bij het publiek. Zorg dat je een bekend, liefst internationaal, goede doel steunt. Je scoort drie keer. Het is goed voor het imago van de zender, de luisteraars worden aan het nadenken gezet en tot slot wordt de betrokken organisatie er beter van.
Ik opperde het idee om de jaarlijkse wenskaarten-actie van Unicef te steunen via Mi Amigo. De organisatie die opkomt voor de kinderrechten in de wereld, bracht ieder jaar een pakketje kerst- en nieuwjaarskaarten op de markt. Hoe meer er daarvan verkocht werden, hoe meer armslag ze kregen. Veel hoefde die steunoperatie niet te kosten. Helemaal niks zelfs. Pierre Deseyn had nog promospotjes liggen die hij gemaakt had voor Radio Noordzee Internationaal, die eerder een gelijkaardige actie had gevoerd, toen het allemaal nog legaal was. OK zei Joop, maar ik zou Unicef toch vooraf op de hoogte willen brengen.
Ik nam die taak op mij. Ik stuurde hen een uitgebreide brief, terwijl wij in ons eigen programma, de Geschiedenis van de zeezenders, op zondagnamiddag, al het spotje monteerden. Een maand later reageerde Unicef Brussel enthousiast. Alhoewel ze dachten dat het te laat was voor een uitgebreide campagne. Niet dus. Ik belde Joop en hij gaf opdracht om de infomercials ook in de reguliere uitzendingen op te nemen. Actie geslaagd. Midden januari werd ik gecontacteerd door meneer Doignie van Unicef België, waarbij hij iedereen uitgebreid bedankte. Dat smaakte naar meer.
Na nieuw overleg met Joop bedachten we een meer uitgebreide campagne voor de zomermaanden van 1976. Daarbij zou rond een bepaald thema een uitgebreide actie worden begonnen. Ik zette me opnieuw aan het schrijven, stelde een dossier samen met daarin een aantal mogelijkheden. Opnieuw volgde er een telefoontje van meneer Doignie. Hij zou een medewerker langsturen om de details te bespreken. Op een namiddag in de maand april 1976 werden koffie en koeken bovengehaald in Geluwe. De man van Unicef was verbaasd over zoveel enthousiasme en zou laten weten wanneer we de campagne in detail zouden kunnen uitwerken.
Groot was dan ook mijn verbazing en ontgoocheling toen eind mei een brief van het Belgische Comité voor Unicef in mijn brievenbus viel waarin werd gemeld dat werd afgezien van een samenwerking omdat het hen niet meer was toegelaten om samen te werken met radiozenders die niet officieel of nationaal waren. Weken eerder was er nog één en al enthousiasme, dan plots niks meer. Wat was er gebeurd? Wie had het laatste en hoogste woord gehad? Dat een neutrale, erg lovenswaardige organisatie als Unicef plots afzag van een gratis steunactie, typeert de hele sfeer die rond Mi Amigo was gecreëerd.
Wat zou er gebeurd zijn als Radio Mi Amigo en Unicef wél hadden samengewerkt? Zou de directie van het Kinderfonds van de Verenigde Naties dan zijn opgepakt en vervolgd? Zouden de kantoren worden verzegeld? Zouden ze zijn veroordeeld door de rechtbank tot een monsterboete? Mogelijk dat het Belgische gerecht, continu in zn hemd gezet door Radio Mi Amigo, rare sprongen had gemaakt. Om een voorbeeld te stellen dat iedereen zou verbazen en nog banger maken. Misschien is het woord indoctrinatie hier op zijn plaats. Als slotbedenking.
Je kan het je nauwelijks nog voorstellen, begin jaren 70 werden de meeste nieuwe autos nog steeds verkocht zonder radio. Enkel als optie verkrijgbaar. Maar omdat ieder nadeel ook zn voordeel heb (dixit Johan Cruyff), kon je dan wel zelf het merk en het model kiezen. Al naargelang jouw budget.
Mijn allereerste heilige koe was een tweedehands NSU Prinz 1000, bouwjaar 1964, zonder radio. Gekocht in 1973 bij de lokale autohandelaar waar ook mijn ouders klant waren. Zo ging dat toen, je trad overal in de voetsporen van pa en ma. De Prinz en ik werden geen goede vrienden. Wat hij fout kon doen, deed hij fout. Al na een paar maanden heb ik de badkuip met dak, zo noemde ik m, vervangen door een Volkswagen Kever uit hetzelfde bouwjaar 64. De motor was iets zwaarder, een 1200 cc, maar het feit dat ik de eigenaar kende, gaf alsnog de doorslag.
Het wagentje had toebehoord aan pastoor Lambrecht uit Geluwe, die er altijd uiterst voorzichtig mee was omgesprongen. Zo stond dat nu eenmaal in het takenpakket van lokale pastoors. Naar de radio luisteren tijdens het rijden mocht blijkbaar niet, want ook in de VW stak er geen. Helaas, met 150.00 kilometer op de teller en er voordien zelden langere afstanden mee gereden, gaf ook auto nummertje 2 meer problemen dan plezier.
Na een paar maanden van allerhande reparaties besloot ik opnieuw naar Garage Gobyn te trekken. De man had eerder zonder moeilijk te doen de NSU terug gekocht en was bereid hetzelfde te doen met de auto van meneer pastoor. Kleine voorwaarde, hij was net gevraagd om verdeler van Mitsubishi te worden. Dat had hij afgewimpeld, maar hij had er wel een demonstratiemodel aan overgehouden. Zo heetten showroommodellen in die tijd. Met slechts 17.000 kilometer op de teller en een vriendenprijsje er bovenop, werd de Lancer (bouwjaar 1974) mijn eigendom.
Derde keer, goede keer. Wij werden dit keer wel goede vrienden al kon ik ook hier enkel luisteren naar het geluid van de motor, het rollen van de banden en de zoevende wind wegens.. alweer geen radio aan boord. Centen om er een te kopen en te laten inbouwen had ik niet (meer), dus moest ik al mijn creativiteit aanwenden. In de Rumbeekse stock Americain (tegenwoordig Euroshop), kocht ik een antenne. Mijn goede schoolvriend Roland Bucket, die een opleiding electronica had gevolgd, kon me de nodige ontstoorders bezorgen.
De antenne werd boven het rechtse voorwiel gemonteerd om zo dicht mogelijk bij het handschoenenvak uit te komen. Aan de antennekabel kon ik mijn Loewe Opta transistor radio koppelen. Zat ik alleen in de auto dan lag de portable op de passagiersstoel. Zat er wel iemand naast mij dan lag de radio onder het dashboard in het opbergvak. Gelukkig zat daar geen klep voor, zodat het geluid niet al te zeer gedempt werd. Tegenwoordig lijkt dat allemaal omslachtig, maar less is more. Het werkte, we waren niks anders gewoon en bijgevolg heel erg tevreden met wat we hadden Muziek en radio in de auto!
Het hele verhaal schoot me weer te binnen toen ik eergisteren deze fotos terugvond. Maar ik herinnerde mij nog een ander detail. Als je goed kijkt naar de fotos, dan zie je op de zijvleugels, net naast het portier, een ronde sticker. Die zat niet origineel op de auto want het was er eentje van de Vrienden van Vrije Radio. Een organisatie die gelieerd was met Capital Radio. Alweer één van die Nederlandse zeezenders met een ultra korte geschiedenis.
Dit ideologisch radiostation was slechts een paar maanden te beluisteren in het najaar van 1970. Achter Radio Capital zat een beroepsorganisatie van radio en televisiemedewerkers. Een vereniging die niet op winst uit was, de International Broadcasters Society. Zij streden voor vrijheid in de ether. Je kon geen lid worden van het station zelf, maar van de Vrienden van de Vrije Radio. Hun stickers waren wel kopieën van de Capital Radio-exemplaren, enkel de tekst was anders.
Hun gedachtegoed volgend was ik uiteraard tot de club toegetreden en had ik een pakketje stickers weten te bemachtigen. Toen ik in 1974 zelf met een radiovereniging begon, leek het me meer dan een goed idee om mijn ideologie, die ook de hunne was - vrijheid in de ether - via die oude stickers aan de buitenwereld te laten zien. En hoe kon dat beter dan die op mijn Mitsubishi Lancer te kleven. Symmetrisch, eentje links en eentje rechts.
De blauwe Japanner heb ik tot het voorjaar van 1978 gehad. Ik heb er tienduizenden kilometers mee gereden. Vooral radio gerelateerde en muziek-reizen. Voor Baffle tweewekelijks naar Breda en overal elders in Nederland op reportage, voor de Free Radio Road Show naar alle dorpjes en steden in Vlaanderen. De Lancer werd opgevolgd door een Volkswagen Scirocco. Dit keer wel helemaal nieuw. Als extraatje bouwde Garage Gobyn er een autoradiocassette van Blaupunkt in. Zonder meerkost.
Zeezenders blijven tot de verbeelding spreken. Niet in het minst bij mijn generatie. We zijn er mee groot, slim en volwassen geworden. Uiteraard neem ik voor deze vaststelling de complete verantwoordelijkheid. Wat niet wegneemt dat zaterdag jongstleden zich een heel leuk forum ontspon bij de fotoreportage over de sloop van de MV Magda Maria, het zendschip van het onfortuinlijke Radio Paradijs & co.
Vooral de drijvende kracht achter dit project @Ben Bode, kwam aanzetten met heel wat extra informatie. Waarvoor heel veel dank. Al zijn sinds het niet zo paradijselijke einde van de zender in 1981 al vele duizenden paginas, stukjes en andere artikelen aan het www toevertrouwd, toch blijven nieuwe informatie en betere inzichten opduiken.
Het kan helpen om ook de dubieuze rol van de politiek te bekijken. Bij uitbreiding niet enkel in deze materie. Ik vermoed dat het er in andere politieke middens en issues ook zo aan toe gaat. Maar daar heb ik minder zicht op. Die domeinen laat ik trouwens graag aan beter geïnformeerden over.
Afijn, ik had het over Radio Paradijs Wie nog iets meer wil lezen over de avonturen van deze zeezender, kan ik zeker een artikel aanraden dat in januari 2009 verscheen bij Mediapages.nl. Charles Boudet van Dam sprak toen met protagonist Ben Bode, en ook toen leverde dat veel nieuwe informatie op.
HAALT NPO RADIO 5 DE âMAXâ UIT JEROEN VAN INKEL?
- Terugkeer in de ochtend is mogelijk
Wie deze FB-pagina volgt weet dat Radio 1 (VRT), Streaming Sound Tracks én BNR Nieuwsradio, tot de vaste leveranciers behoren ten Huize JLB. Maar ik durf me ook al eens vergrijpen aan NPO Radio 5. Niet enkel omdat ons aller Tineke tot de vaste crew behoort, maar gewoon omdat dit een goed station is. Prima concept, goede sfeer, leuke plaatjes. Ik wordt er goed gezind van. En straks helemaal, want een andere hooggewaardeerde radiomaker maakt er waarschijnlijk zijn opwachting.
Jeroen van Inkel, het in de maand augustus aan de kant geschoven icoon van Radio Veronica, wordt gemeld aan de poorten van het station waar je je goed voelt. Dankzij de uitgekiende reeks evergreens uit de jaren 50, 60 en 70, in combinatie met informatie en service en een vlotte, bij momenten vrolijke babbel. Misschien net iets te oud qua doelgroep voor mij, maar ik ben toch op weg om daar ooit bij te horen. Enige oefening is al mooi meegenomen.
Voor Jeroen heb ik een boon apart. Dat heeft vooral te maken met een studiereis die Tom de Graaf, oud en inmiddels overleden RadioVisie-redacteur en ikzelf maakten bij een aantal Haagse, Rotter- en Amsterdamse landpiraten. Begin jaren 80 waren we beiden ook aan het werk voor Radio Gemini in Kortrijk. We vonden dat de zender een kwaliteitsinjectie nodig had en mochten gaan kijken bij enkele landpiraten, o.a. Radio Unique, Radio Atlantis en Radio Decibel. Daar liepen we Jeroen van Inkel tegen het lijf die ons heel uitgebreid wegwijs maakte. Het werd een meer dan leuke dag.
Sindsdien ben ik de carrière van de man blijven volgen. Al zijn radio-overstappen, zijn werk voor televisie en ik was helemaal verkocht toen hij ook boeken ging schrijven. Tja, het geschreven woord, dat is natuurlijk ook nog steeds mijn ding. Hij debuteerde in 2014 met 'Kortsluiting', een thriller over dj Vrank van Houten die een goed beluisterde show heeft op de landelijke radio, daarnaast presenteert hij ook een misdaadprogramma bij een lokale omroep. In 2015 beleeft Van Houten zijn tweede avontuur in 'Verwarring. Uiteraard staan beide werken in mijn boekenkast.
Van Inkel, inmiddels 56 jaar, begon zijn loopbaan in 1983 bij de Amsterdamse (illegale) radiostations Nova, Hofstad en het in de hemel geprezen Decibel. Om daarna uit te groeien tot één van de boegbeelden van de rebelse generatie van een sterk verjongde Veronica Omroeporganisatie. Hij viel op, scoorde en maakte zich onsterfelijk. Er werd letterlijk een prijs op zijn hoofd gezet waar hij geen nee tegen kon en mocht zeggen. Hoe zou jezelf zijn? Onder impuls van programmadirecteur Erik de Zwart stapte hij in 2000, samen met Edwin Evers, over naar Radio 538.
Oude liefde roest echter niet en wanneer Radio Veronica op 1 september 2003 het kavel van de Gouwe Ouwe Zender overneemt, keert hij er terug. Enkele jaren later, na een kortstondig verblijf bij Qmusic en de zoveelste halte bij zijn favoriete Veronica, duiken gezondheidsproblemen op. Voldoende om de geruchten over onderhandelingen met nieuwe kandidaat werkgevers aan te zwengelen.
Radio 2? Niet echt de beoogde en passende doelgroep. Radio 5? Wel een concrete piste zeker nu Henk Mouwe met pensioen gaat. Manuela Kemp zou naar de avondshow met Henk-Jan Smit doorschuiven. KX Radio bevestigde zopas de geruchten. 1 januari wordt naar alle waarschijnlijkheid niet alleen de start van een gloednieuw jaar maar ook de terugkeer van een monument in de ochtend. Het wordt moeilijk kiezen tijdens de vroege uurtjes in 2018.
(Met dank aan Filip Van Molle)
Via onderstaande link zie je Jeroen van Inkel aan het werk bij Radio Decibel.
0
1
2
3
4
5
- Gemiddelde waardering: 0/5 - (0 Stemmen) Categorie:Media (maar vooral radio) Tags:jeroen van inkel , radio veronica , hofstad radio , radio decibel , radio nova , radio atlantis , edwin evers , erik de zwart , radio 5 , vrank van houtem
Vrijdag jongstleden alweer een gevoelige snaar geraakt blijkbaar, die van de onbenutte AM-capaciteit in Vlaanderen. De reacties logen er niet om. Ook achter de schermen werd het druk, want niet iedereen wil met zij naam in de krant. Waarvoor begrip. Er bestaat ook nog zoiets als Messenger, mail en telefoon. Dat helpt om rustig van gedachte te wisselen. De grootste gemene deler van alle commentaren was de tegenwoordige onhaalbaarheid van de AM wegens de kwaliteit en wegens te duur.
Dat klopt inderdaad als je ervan uitgaat dat je de middengolf opnieuw zou gaan gebruiken voor grote, landelijke, of regionale stations met een hoofdzakelijk muziek-format. De kwaliteit van het geluid, die in zon geval doorslaggevend is, is niet meer wat je vandaag verwacht of gewend bent. Anderzijds zijn AM-zenders duur in onderhoud, vooral in stroomverbruik. Maar je kan de middengolf ook recycleren voor een ander doel. Vergeet het verleden en mik resoluut op de nieuwe mogelijkheden. Anderen deden het ons voor. Kortom, waar wachten we op om een nieuwe weg in te slaan?
Met mijn aandacht voor de AM wil ik een (on)bestaande situatie bespreekbaar te maken. Die van de LPAM. Vanwege het geringe bereik kan LPAM een sociaal/culturele functie op heel wat gebieden invullen. Het kan historische muziek zijn, de agenda van het buurthuis, een plaatselijk concert, teveel om op te noemen. Het kan een leerschool zijn. Een uitweg voor heel wat mensen die er een hobby in zien. En voor luisteraars gebeurt er weer wat.
LPAM is een afkorting voor Low Power Amplitude Modulation. Dat is met een klein vermogen via de radio een lokale gemeenschap voorzien van muziek en nieuws uit de omgeving. Er wordt uitgezonden in het omroepgedeelte van de middengolf, in Europa loopt deze band van 531 tot 1602 kHz.
Sinds 2016 zijn dit soort uitzendingen in Nederland mogelijk. Er zijn twee soorten licenties: de 1 Watt (PEP) op 1485 kHz en 100 Watt (PEP). Ze worden vergund op 747, 828, 1035, 1251, 1395 kHz. Voor alle toepassingen is een machtiging van het Agentschap Telecom (AT) nodig, vergelijk het met het VRM in Vlaanderen. Daarbij dient het nieuwe station ook te worden aangemeld bij auteursrechten organisaties zoals Buma/Stemra en SENA (voor Vlaanderen is dat SABAM).
Eén van de voordelen van LPAM ten opzichte van de bekende FM evenementenzenders is het gebruiksgemak. Er zijn immers een hoop minder technische voorzieningen nodig, onder andere met betrekking tot de antenne-installatie. Bij een LPAM-station is die vrij eenvoudig. Een dergelijke opstelling kan bestaan uit een zender, een draadantenne en een studio. Gevoed met een accu kan het gehele station geplaatst worden in een diplomatenkoffertje en in enkele minuten operationeel zijn.
In de Verenigde Staten en Groot-Brittannië bestaat het fenomeen al veel langer en wordt het gebruikt voor een groot aantal toepassingen. Zo worden de zenders soms ingezet bij de verkoop van onroerende goederen als 'Talkin House'. Er wordt continu relevante informatie uitgezonden. Bij een woning wordt er bvb een bord geplaatst met de mededeling Information on 1610 kHz. Het signaal op die frequentie is dan in de omgeving (op de autoradio) te beluisteren. Op dezelfde manier wordt LPAM gebruikt in natuurparken waar bezoekers tijdens de rit een uitgebreide rondleiding met uitleg kunnen beluisteren.
Verder wordt LPAM gebruikt als zeer lokale omroep bij sportevenementen, grote bijeenkomsten, buurtfeesten en andere gelegenheden waar het nodig kan zijn om op een snelle en gemakkelijke manier berichten en mededelingen door te geven aan de bezoekers. LPAM bestaat ook in hogescholen en universiteiten. Ten slotte zijn er ook een aantal, vooral zeer kleine en afgelegen dorpen die LPAM gebruiken als lokaal omroepstation, daar waar de ontvangst van de grote zenders te wensen over laat of niet voorzien in de lokale berichtgeving. Ook spelen LPAM-zenders soms een rol bij calamiteiten als de normale berichtgeving door omstandigheden tijdelijk buiten werking is.
Als de Vlaamse Overheid met haar gedrag tegenover de middengolf eindelijk eens wil afstappen van de houding die werd aangenomen vlak na de Tweede Oorlog; beheersen, behouden en beknotten, dan liggen mooie, zij het kleine radio-avonturen in het verschiet.
Elke zaterdag staan we stil bij RadioVisie-huistekenaar Joey. Een eerbetoon aan deze man van duizend en één talenten die op 22 juli jl overleed. Voor editie 23 van 3 januari 1977 ontwierp hij deze cover van Baffle radio-magazine. We zien Sylvain Tack die als kleine jongen met een bootje speelt in zee. Als je goed toekijkt dan merk je dat hij een schaalmodel van de MV Mi Amigo in zijn rechterhand vasthoudt, terwijl de BOB (ongemerkt) toekijkt. Een omslagtekening met heel veel dubbele bodems. Ik dacht er deze week aan toen ik flink schrok van een brok informatie op Wikipedia. Fake news?
Sinds een Amerikaanse president die twee woorden te pas, te onpas en vooral gebruikt als hij weer eens met zijn rug tegen de muur staat, duikt de term meer dan ooit op. Zelfs ik bezondig me er nu aan. Nooit gedacht. Maar ik ben inderdaad een beetje boos en ontgoocheld over een stukje informatie op Wikipedia. Fake News? Eerder An incorrect and incomplete article that completely misrepresents the person in question. Ik voel me genoodzaakt om daar iets aan te doen.
Hier gaat het over. Mede-strijder in duizend en één radio-oorlogen, Noël Cordier en ikzelf hebben het idee om een bioscoopfilm te maken over Radio Mi Amigo/Sylvain Tack nog steeds niet laten varen. Het vorige productieteam gooide, weliswaar na alle opties uitgeprobeerd te hebben, de handdoek in de ring. Dan maar overgeschakeld op plan B dat eigenlijk het originele plan A was. Maar dat ga ik nu eens niet uitleggen. Er zijn al aardig wat vorderingen gemaakt met een volstrekt nieuw scenario. Een paar dagen geleden ging iemand van het nieuwe team kijken wat Wikipedia wist te melden over Sylvain Tack. Hij werd van zijn sokken geblazen. Zeker op het einde van het artikel waar het volgende te lezen is;
Na het Spaanse avontuur vertrok Sylvain Tack later naar Haïti. Na terugkomst vanuit Bolivië naar Europa, in Frankrijk, werd hij op 27 november 1981 opgepakt wegens belastingfraude, smokkel, drughandel en medewerking aan een illegale onderneming. Hij werd veroordeeld tot een gevangenisstraf van zeven jaar, waarvan hij er vijf uitzat. Nadien begaf hij zich - terug in België - in de handel in geneeskrachtige kruiden en aanverwante middelen. Een van zijn producten bleek een geregistreerd medicijn dat niet vrij verkocht mocht worden. Het leverde hem zijn firma Orgakefi een fiscale schuld op die hem bij zijn laatste handelsavontuur, een kefirconcentraat, noodlottig werd.
Fake? Nee natuurlijk niet. Die feiten zijn gebeurd. Helaas vinden we geen enkel hoofdstukje, noch zin, noch woord terug over het immense belang van Sylvain Tack voor de Vlaamse showbizz, de radiowereld en de gedrukte media. Enkel een feiten opsomming en een raar slot. Hierdoor wordt de man wel heel eenzijdig geportretteerd op Wikipedia. Ook over de manier hoe hij ten val werd gebracht niks. Geen woord over de heksenjacht, de politieke manoeuvres en het rechtelijke gekonkelfoes omdat hij, via een radiostation, een politieke kaste lange tijd het nakijken gaf. Mijn verontwaardiging werd groot. Ook die van één van de nieuwe filmcrew leden. Zijn woorden deel ik graag omdat ik het zelf niet beter kan.
HIJ VERDIENT EERHERSTEL
Sylvain Tack was al lang volgens mij het slachtoffer van een heksenjacht door de onderzoeksrechter, in casu Marichal. Ik viel al van mijn stoel onlangs toen ik hoorde dat hij de oom was van de ontslagen dj Mike Moorkens. Nu blijkt hij ook de stiefvader te zijn! What the fuck?!? Mike Moorkens werd terecht aan de deur gezet vanwege gedrag dat (zeker nu) absoluut intolerabel is. Promo voor een slecht plaatje in ruil voor seks? Of gesjoemel in de drive-in shows? Van bij het begin heb ik vermoed dat er wat anders aan de hand was dan een man met hubris, Tack dus, die zich alles dacht te kunnen permitteren en zo zelf aan zijn ondergang heeft gewerkt ondanks zijn kwaliteiten.
Het gaat hier om zijn nemesis die zich alles letterlijk kon permitteren als onderzoeksrechter, Marichal dus, die Tack ten onder heeft gebracht. Dat is drama (de waarheid ligt wellicht in het midden). Voor goed drama heeft men een basisconflict nodig. Een premisse. Nu is er dus een protagonist, Tack, en een antagonist, Marichal. Een drama over een boeiende avonturier die zijn geld al lang verdiend had met zijn bijna iconische Suzy-wafels en die het niet gegund werd zijn kop boven het maaiveld uit te steken (top-radiozender, top-platenlabel, top-muziekstudio. Zes miljoen luisteraars. Spaans vakantiedorp op de kaart gezet. Succes en nog eens succes, zelfs als hij helemaal opnieuw begint in Haïti). Want de Staat en in casu Marichal (met hulp van Interpol) permitteerde zich alles. Daar kon Tack nét niet tegen op en dát werd zijn ondergang.
Tack moet gerehabiliteerd worden. Wikipedia is wat mensen lezen. Nieuwe generaties hebben zelfs geen herinneringen om mee te vergelijken. Wikipedia mag straks niet het enige kanaal zijn. Om daar wat aan te doen, blijf ik heel graag, en anderen met mij, de schouders onder zetten.
Nog een reeksje fotos om het weekend goed te beginnen. Weekend? Voor de meesten van jullie? Ik heb geen idee. Hier ga ik zeven dagen op rij stug door anders raken de archieven nooit opgekuist. Maar het gaat niet over mij, wel over wat je ziet op de deze fotos; de sloop van de Magda Maria, het zendschip van het onfortuinlijke Radio Paradijs. Eén van de kortste zeezenderprojecten ooit. Bijgevolg kan dit ook een kort stukje worden.
We noteren de zomermaanden van 1981. Een jaar eerder was de MV Mi Amigo gezonken, tijd voor een nieuw zendschip dachten o.a. Danny Vuylsteke, Ben Bode, Fred Bolland en A.J. Beirens. Geldschieters werden gezocht en gevonden in de Lage Landen. Een Duits kustvaarder, de Hoheweg, werd aangekocht en in Cuxhaven (Duitsland) en in Dublin (Ierland) uitgerust als zendschip.
Eind juli 1981 gooide de MV Magda Maria het anker uit voor voor de Zuid-Hollandse kust en werd er gestart met proefuitzendingen op de middengolf. Later wilde men ook een FM-zender in gebruik nemen, bedoeld voor Radio Europa, dat een easy listening service zou verzorgen. Daarnaast was er ook een plekje voorzien voor Radio Paradijs dat zich de Nederlandse markt zou richten en zou ook Radio Monique er haar thuisbasis krijgen, met programmas die een eerder Vlaams karakter zouden krijgen. Maar zover kwam het allemaal niet.
Eind juli volgden enkele testuitzendingen. Eentje daarvan was de heruitzending van een opname van de Ierse landpiraat Radio Nova. Op 29 juli publiceerde De Telegraaf een artikel over de nieuwe zeezender waarbij een foto werd afgedrukt van een satellietschotel aan boord. Achteraf zou blijken dat het enkel een grote kabelhaspel betrof die op het dek was achtergebleven.
De Nederlandse overheid vond het allemaal te ver gaan en gaf opdracht om op te treden. Op 1 augustus 1981, om 05:30 uur begon een operatie. De MV Magda Maria kreeg bezoek. Er bleek geen kapitein aan boord te zijn en de naam van het schip kwam niet overeen met de scheepspapieren. Officieel heette het schip Lieve, onderweg van Ierland had men de naam nog gewijzigd in Magda Maria.
Meer argumenten had de Nederlandse officier van Justitie niet nodig om bevel te geven het schip binnen te slepen, waarvoor de marine werd ingeschakeld. Al bij al een piratendaad van de Nederlandse overheid, vonden de eigenaren van het zendchip. De in Panama ingeschreven rederij eiste het schip terug, met een schadevergoeding er bovenop. Er volgde een jarenlange juridische strijd die de staat uiteindelijk verloor.
De rechter besliste op 26 mei 1986 dat de Magda Maria aan de rechtmatige eigenaren moest worden teruggegeven. Vier maanden later, na een eveneens gewonnen hoger beroep, werden ook de zendapparatuur en de generatoren teruggegeven. Het schip werd door de eigenaren verkocht en versleept naar Zeebrugge waar het in 1987 helemaal werd gesloopt.
Donderdag 28 september ging in het Vlaamse Parlement - Commissie Media, een hoorzitting door over de nieuwe Vlaamse radiolicenties. Er werden vragen gesteld door de parlementairen Bart Caron (sp.a), Karin Brouwers (cd&v) en Katia Segers (sp.a). Dit naar aanleiding van onder andere de netwerkerkenningen. Ik zette de links naar de beelden en de verslagen vorige week al op mijn FB-pagina.
Eén week later heb ik er me doorheen gespit, de ministeriële antwoorden laten bezinken en conclusies getrokken. Om een beter inzicht te krijgen, bekeek ik de meest markante uitspraken die letterlijk door de minister gedaan zijn. Ik heb ze nu op een rijtje gezet en voorzien van ondertiteling (telkens vooraf gegaan door een °). Zie ook bericht van gisteren voor deel 1.
OVER DE LOKALE ERKENNINGEN EN DE PUNTENTELLING
Voor de lokale zenders zal de werkwijze dezelfde zijn voor zover de aanvullende kwalificatiecriteria overeenkomen. Ik kan alleen maar zeggen dat ik de erkenningsprocedure in dezelfde objectiviteit wil voortzetten binnen het kader dat ik ter beschikking heb.
° Voor lokale radio dus dezelfde puntentelling als de netwerken. Logisch je kunt de regels van de wedstrijd niet in de pauze veranderen. Dan zou het pas procedures gaan regenen.
OVER HET MOETEN HOUDEN VAN EEN ERKENNINGSRONDE
Ik wil daarbij ook nog zeggen dat de vorige regering het zich misschien wel gemakkelijk heeft gemaakt door de negenjarige hernieuwingsverplichting voor de frequenties voor zich uit te schuiven en dat ik nu de boter heb gevreten terwijl men beter de beslissingen in die periode had genomen. Dan had men het decreet gerespecteerd en had men niet de indruk gewekt door van negen naar de facto nu veertien jaar te gaan ik geef toe dat ik ook één jaar extra op mijn conto heb door het goed voorbereiden van de procedure het misschien toch nooit meer zou gebeuren en dat bepaalde radios eigenaar zijn van een frequentie.
Dat is niet het geval, dat is altijd heel duidelijk geweest. Laten we daar elkaar dus goed in de ogen kijken over wie nu heel veel kritiek heeft op bepaalde beslissingen en waarom de vorige mediaminister destijds beslist heeft om de frequenties nog eens een aantal jaren te verlengen. Men kan dat niet blijven duren omdat de Raad van State ons anders zou terugfluiten en zeggen dat we een schaars goed als de frequenties regelmatig en correct opnieuw moeten verdelen en herverdelen. Zo niet, overtreden we het gelijkheidsbeginsel.
° Dat is een hele bijzonder uitleg, want kennelijk geldt dit dus niet voor nationale zenders, daar mag je de licenties zomaar eindeloos verlengen. Ik ken wel wat mensen in mijn omgeving die aan dat verhaal ernstig twijfelen en daar is juridisch het laatste woord nog niet over gezegd.
OVER HET GEBREK AAN FREQUENTIERUIMTE
Ook de zerobased benadering door te zeggen: gooi alles open zoals in Nederland, hebben we niet gevolgd omdat ik niet zo enthousiast ben over de huidige complementariteit en gevarieerdheid van het Nederlandse radiolandschap. Ik vind dat wij veeleer een gidsland zijn voor Nederland dan omgekeerd. De gezondheid van onze totale reclamemarkt blijkt daar ook uit. Er is geen enkel land in Europa, op Ierland na, dat zoveel reclame ophaalt in de radio.
Natuurlijk is dat geen doel op zich, dat weet ik ook wel. Op het moment dat de reclamemarkt heel zwaar onder druk staat voor onze andere mediaspelers, is het goed om te weten dat die markt nog steeds kerngezond is door de gedifferentieerde aanpak van ons radiolandschap. Op dit ogenblik zijn de radioluisteraars ook netto financierders van televisieprogramma's, hoe vreemd dat ook moge klinken in deze mediagroepen. Al die zaken hebben we dus bekeken.
Ik heb gehoord dat er iets is misgelopen en dat we ervoor moeten opletten dat het kot niet te klein zal zijn weldra bij de beoordeling van de lokale radiopakketten. Het probleem is natuurlijk dat het kot te klein is. Het FM kot is niet groot genoeg. Het kot is inderdaad te klein.
° Knap om in één zitting jezelf tegen te spreken. Is het FM kot nu te klein of willen we het kot niet te groot maken? Duidelijk is in elk geval dat het gebrek aan frequenties een politieke keuze geweest is. De hamvraag in alweer een aantal procedures. Mag de minister zomaar niet voor een betere technische oplossing kiezen? Daar bestaan prachtige Europese richtlijnen voor. Wordt vervolgd, ongetwijfeld.
OVER DAB+
Als liberaal denk ik wel te kunnen zeggen dat wanneer het radiolandschap verder kan evolueren en groeien en bloeien, en wanneer wij gaandeweg de geslaagde stap kunnen zetten het staat nog niet vast dat dat zo is naar DAB+. Er is de vraag om DAB+ veel sneller in te voeren. Er bestaat een bepaalde snelheid die we kunnen en mogen opvoeren, maar er bestaat geen snelheid waarbij we dat plots kunnen halveren qua tijd. Zelfs mocht ik dat doen, dan zouden diegenen die me dat nu vragen met de beste bedoelingen, me zeggen dat er veel klachten zijn van mensen die op kosten zijn gejaagd omdat ze een nieuwe radio moeten kopen en zouden ze me vragen of het niet wat trager kan.
We proberen de juiste middenweg te vinden. We zijn er, in tegenstelling tot wat ik u beloofd had op het einde van het vorig parlementaire jaar, niet toe geraakt om daar nog eens een discussie over te hebben. Ik kan u dat nu wel beloven voor de komende weken. Dan zal ik u kunnen uitleggen op basis van ik weet door de consultant die ons bijstaat, wat een realistische uitrol is. Ik geloof zeker nog in de mogelijkheden van DAB+. Het zou vreemd zijn mocht ik het tegendeel zeggen.
° Hier zegt de minister letterlijk dat hij niet weet of DAB+ de norm gaat worden en hij ook niet weet wanneer hij de FM gaat uitzetten. Die afschakeldatum en het argument om te gaan digitaliseren waren nu juist dé argumenten om de nationale spelers een verlenging te geven. Nationale spelers die wel degelijk een behoorlijk deel van het FM Kot bezetten. Nu die beslissing genomen is en niemand daarover zaagt wordt DAB+ toch maar even uitgesteld. Het is immers zoals de minister zelf zegt, in een gezonde markt heb je geen nieuwkomers nodig. Want wie zou dan de tv-programmas gaan financieren?
EPILOOG
Uiteraard is deze evaluatie niet bedoeld om een minister onderuit te halen, noch de juryleden te schofferen. Ik ga er nog steeds vanuit dat iedereen met de beste bedoelingen zijn ding heeft gedaan. Maar net zoals in het verleden dit het geval was, stond zeker niet de beste ploeg op veld. Ik, jij en tientallen anderen uit de radiowereld, mensen met decennia ervaring, grote kennis ter zake en de beste bedoelingen zijn niet, nooit en nimmer gecontacteerd.
Ik durf stellen dat de werkmieren vooral gezocht werden binnen bepaalde politieke kleuren. Die van de machthebbers. En daar liep het dus al direct fout. Niet de kleur telt, enkel de competentie. Maar ik vrees dat men dit in Vlaanderen nooit heeft begrepen, nooit zal begrijpen. Het is o zo moeilijk om van 'verslavingen' af te komen.
Je moet de minister uiteraard één zaak toegeven; hij heeft het hart op de tong. Hij vertelt letterlijk waarom hij bepaalde initiatieven geen echte kansen geeft. Want laten we eerlijk zijn, in vergelijking met de al langer bestaande nationale zenders zijn de nieuwe netwerkjes brommertjes, tegenover raceauto's. De kans dat je daar substantieel mee gaat scoren is onbestaande. Dat bewijzen de vele overnames en faillissementen van ketens uit het verleden. Toch?
- Maar weet geen antwoord te verzinnen op het waarom
Waar ik het op mijn heupen van krijg? Onder andere van mensen die een einde maken aan een gesprek met de woorden omdat IK het zeg. Dat is het gevoel dat ik krijg als ik mijn persoonlijke en de pogingen van anderen overloop om een sluitend antwoord te krijgen op de vraag waarom Vlaanderen het gebruik van de middengolf niet toelaat voor radio-uitzendingen. Zelfs beperkt in tijd en ontvangstgebied, mag en kan niet.
Na de Tweede Wereldoorlog kreeg ieder land, via het Plan van Kopenhagen, een aantal AM-frequenties toebedeeld. Zo ook België waar er een onderverdeling kwam tussen Wallonië en Vlaanderen. In het noordelijk deel van het land mocht de openbare omroep de 540, 927, 1188, 1224 en 1512 kHz gaan gebruiken. Als eerste werd de 1224 buiten gebruik gesteld, daarna volgde de rest.
Radio 1 was de zender die het langst in die omroepband te horen was, op de 927 kHz. Tot zover een héél beknopt overzicht. Waar het om om draait is het feit dat sedert 2012 Vlaanderen een braakliggend terrein is in middengolfland. Niet meer rendabel , was de uitleg. Wat ik niet tegenspreek, vooral niet als je een zenderpark moet openhouden met het geld van de belastingbetaler.
Edoch als er dan toch vier frequenties beschikbaar zijn waar de overheid niks mee aanvangt, waarom kunnen die dan niet door andere geïnteresseerden gebruikt worden? Het kost de overheid, aka de Vlaamse belastingbetaler toch niks. Helaas, Vlaanderen verbiedt het. En dat heeft enkel te maken met de publieke omroep die een veto heeft gesteld. Via politiek gelobby heeft de VRT ervoor gezorgd dat de huidige (lokale) wetgeving stelt dat de openbare omroep het alleenrecht heeft om op de middengolf uit te zenden. Op die manier wordt mogelijke concurrentie op voorhand geëlimineerd.
Concurrentie? Op de middengolf? Kom op! Waarbij ik terugkom bij het begin van dit stukje; Je mag niet omdat ik het zeg!. Vervelend. Verwerpelijk. Dat ondervond ook de groep achter het Mi Amigo 40 project in 2014. Naar aanleiding van het feit dat deze Vlaamse zeezender veertig eerder was begonnen, werd een herdenking op het getouw gezet. Vier dagen lang werd er vanaf het zeilschip de Artremis uitgezonden.
Om geheel in de stijl van toen te blijven, wilde men graag heel tijdelijk gebruik maken van de middengolf. Maar men botste op een stevige nee bij het BIPT. Het kan niet. De wet laat het niet toe. Veel keuze bleef er niet over, de reünie-uitzendingen gebeurden dan maar via een een FM-evenementenfrequentie en internet.
Maar de groep rond Geert Vandijk en Noël Cordier gaf niet op. Een jaar later werd opnieuw geprobeerd om een tijdelijke toelating te krijgen om gebruik te maken van één van de aan Vlaanderen toegekende frequenties. Men wilde nog graag eenmaal eer bewijzen aan de omroepband waar de moderne (pop)radio werd geboren. Een hulde, een tribute, een blijk van eer betuigen.
Logisch dat je daarvoor de bewuste omroepband zelf gebruikt. Er werd samengezeten met alle betrokken partijen; het Kabinet, de dienst Cultuur en Media en VRM. Het antwoord was ontnuchterend; Er worden geen vergunningen meer uitgereikt voor de middengolf. Of toch? Jawel! De 927 is nog ter beschikking voor uitzendingen op AM, maar niet voor evenementenproject, wel als het om een definitief initiatief gaat. Tja
Er zijn natuurlijk nog oplossingen voor tijdelijke projecten die bedoeld zijn voor Vlaamse oren. Nederland laat het gebruik van AM-zenders, op laag vermogen (LPAM) wel toe. Ik ben bij enkele mensen ten rade gegaan naar de haalbaarheid. Technisch is het best mogelijk. Dat zie je op de kaartjes. Op het eerste zie je een simulatie waarbij een zendvermogen van 100 Watt wordt gebruikt, op het tweede is een kracht van 70 Watt nagebootst.
De zendersites bevinden zich in willekeurig gekozen grensgebieden, als illustratie van wat mogelijk zou kunnen zijn. Zelfs met een zendvermogen van één enkele Watt kom je al een eind. Bij een test, vanuit de regio Tielt (ik hou de exacte locatie liever voor mezelf) en mits het gebruik van de juiste antenne, was het signaal tot in Engeland te ontvangen.
Slotparagraafje: er wordt nog steeds nagedacht over een Vlaams middengolfproject. Permanent? Vermoedelijk niet. Tijdelijk dan? Met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid. Liefst niet van over de grens, maar de mogelijkheid dat dit wel gebeurt is ook niet onbestaande. Omdat IK het zeg!
