"De ondergang van de Westerse beschaving is aangekondigd" maar het socialisme of het communisme wordt als "een nieuwe tempel" betiteld. Voor Seuphor zijn cultuur en politiek twee onverzoenbare begrippen. Hij schrijft in het tijdschrift 'Het Overzicht' van 1 december 1921, nrs.9-10, p. 73 : "Kultuur en politiek. Twee onverzoenbare begrippen: langs de ene kant veredeling van de geest ten bate van de maatschappij, van de mens; langs de andere kant opslorping van de energie in 'n dood lichaam, ten nadele van de geest die er nooit meer behoefte aan had, - juist hetzelfde proces als dat wat eigen is aan het geld, het welk de energie buiten de mens isoleert en, in het kapitaal, tot inertie herleid." De groep "Lumière" is tevens werkzaam als culturele 'avant-garde'formatie. Het tijdschrift werd door een achttal jongeren gesticht in 1919. Zij verklaren zich internationalisten en schrijven hierdoor in het frans : "Et l'INTERNATIONALE DE LA PENSEE "deviendra un jour une autorité assez forte pour prévenir les grandes injustices, pour se faire écouter des pouvoirs publics et pour participer à la réalisation harmonieuse de l'avenir meilleur."" H. Barbusse en R. Rolland speelden in deze beweging een vooraanstaande rol. "Lumière" beschouwt zich namelijk als de belgische sektie van de groep 'Clarté', die "s'adresse à tous les êtres qui, dans notre siècle de matérialisme, s'occupent encore des divines choses de l'esprit." De uitgeverij bleef bestaan na het verdwijnen van het tijdschrift in 1923; in 1925 werd een uitgeverscoöperatieve opgericht, die onregelmatig publicaties zal verzorgen tot 1933. Onder de uitgaven van "Lumière" vinden wij "Les Vaincus" van R. Rolland, een reeks grafische albums van Jan Cantré, Joris Minne en Henri Van Straten, alsmede de reeks "Visions" van Frans Masereel. Houtsneden krijgen een belangrijke plaats in de manier van opstelling in de beeldende kunst. Voor het merendeel zijn het werken, die vervaardigd zijn in het wit en het zwart. Tussen 1922 en 1925 verzorgt "Lumière" regelmatig tentoonstellingen. Op de tweede internationale tentoonstelling van de houtgravures krijgen vijfentwintig kunstenaars de gelegenheid hun werken te exposeren. De expositie is georganiseerd door "Lumière" en vindt plaats in de 'Cercle Artistique d'Anvers' van 19 februari tot 4 maart 1922. De belangrijkste plaats wordt toegekend aan Joris Minne, Jan Cantré en Henri Van Straten. Eveneens op de tentoonstelling aanwezig: werken van Felix Muller, Orlowski, Masereel en anderen. Feit is dat het blad dan de 'progressieve' stromingen in de kunst steunt. De nieuwe tendenzen worden bijvoorbeeld besproken en het academisme in de plastische kunst wordt verworpen. Zowel op politiek als op cultureel vlak wenst de groep "un monde nouveau. Un esprit nouveau."
De proletarische cultuur in de Sovjet Unie begin 20ste eeuw
De proletarische cultuur in de Sovjet Unie begin 2Oste eeuw is boeiend, maar bewogen. Op initiatief van A.V Lunatscharsky worden er proletarische organisaties voor culturele aangelegenheden in het leven geroepen. Het doel was een culturele revolutie uit te werken die de sociaal-economische hegemonie zou vervolledigen. Een radicale ommekeer op alle maatschappelijke gebieden werd nagestreefd. Bogdanov had de theoretische basis gelegd voor een niet orthodoxe proletarische cultuur. Hij definieerde die onafhankelijk van elkaar toegankelijke wegen tot een klasseloze maatschappij: de economische, de politieke en culturele weg. Bogdanov zette zich in voor een onafhankelijke 'Proletkult'. Lenin daarentegen wenst dat alle organisaties zich verenigen onder een centrale partijleiding. Dit meningsverschil werd sterker in 1920, toen Lenin Lunatscharsky tot de orde riep. Uiteindelijk zal Lenin in december van hetzelfde jaar bepalen dat de 'Proletkult' zich moet onderschikken aan het Narkompros. Het 'Proletkult' telde toen 450 000 leden en 15 revues. Deze cijfers dienen echter kritisch verwerkt te worden omdat o.m. vele intellectuelen zich 'vermomden' in de organisatie: "Cette puissance <Proletkult> n'existatit en fait qu'en façade. Le gouvernement soutenait le Proletcult car il l'aidait dans sa campagne d'alphabétisation. L'organisation était cependant nourrie de contradictions. De nombreux intellectuels hostiles en fait au bolchevisme camouflaient leurs opinions sous l'outrance verbale caractéristique des thèses du Proletcult". Bogdanov werd uit de leiding van de 'Proletkult' verwijderd om plaats te geven aan de communist Faidyck. Onmiddellijk na 1917 zette de 'Proletcult' haar systeem in de praktijk om. In 1918 werd overeenkomstig de richtlijnen van Olga Rosanoiva een onderafdeling voor industriekunst gevormd. De meeste vertegenwoordigers van de russische konstruktivisten ("Anti-Object beweging") traden binnen het INChUK toe als leden van de 'Proletkult'. De bedoeling was een brug te slaan tussen kunst en industrie waarbij het materiaal een nieuwe 'waarde' krijgt. De stijl wordt vervangen door techniek en de drie grondbeginselen van het konstruktivisme zijn: de scheppingsaktie, oppervlaktebehandeling en de konstruktie. "Alles wat we maken, wat we konstrueren is realiteit. Ik noem het beelden - niet in de zin van Plato - maar ik zeg dat deze beelden de realiteit zelf zijn...". Deze stroming en het suprematisme beheersten de russische kunstwereld tot 1930. Tevens rekenden in deze tijd het futurisme, dadaïsme en het kubisme af met de traditionele kunstopvattingen. De kunstenaars zoeken aansluiting bij het dagelijks leven, en de kunst wordt vanuit zijn ivoren toren 'verplaatst' naar de straat, parken, huizen, fabrieken, schepen, treinen,... . De agit-prop (Agitatie-Propaganda) rekent als revolutionaire kunstenaarsbeweging af met het kapitalisme. Het suprematisme of rayonisme met figuren als Goiucharova, Larniovo en Malevitsj, verdedigen een kunst die met de psyche en het visionair vermogen van de kunstenaar te maken had. Zij verschilden duidelijk in mening met de konstruktivisten omdat deze laatsten een eerder utilitaire visie op de kunst hadden. Zowel op architecturaal vlak alsook op het gebied van toneel werden ontwerpen en programma's uitgebouwd. Regisseurs als Meyerhold en Piscator verdedigden een revolutionair volkstoneel waarin decor en akteurs een exakte en expressieve "symbiose" vormden. Op het gebied van de pedagogiek en de wetenschap werden paktische gedachten uitgewerkt. Een unitaire arbeidsschool werd opgericht om de kinderen aan de nieuwe productievormen aan te passen. Vanaf 1918 krijgt de futurist Maiakovski een originele plaats in de literaire constellatie. De futuristen plaatsten tevens hun kunst in het belang van de revolutie. De formele aspekten zijn, voor hen, belangrijk. Tot 1924 is de culturele situatie verward en er treden diskussies op die in het verlengde van deze van Lenin en Trotsky zouden gebeuren want zij waren afzijdig tenopzichte van een proletarische cultuur die zich te veel zou centreren op theoretische schema's. De resolutie van het Centraal Komitee van 18 juni 1925 hield de politieke applicatie in van de diskussies van mei 1924. Een 'scepticisme' is waar te nemen bij de bolchevistische ideologen ten opzichte van één 'enkele' proletarische kultuur. Over literatuur wordt het volgende vermeld : "Le style nouveau sera créé par d'autres méthodes et on ne voit pas encore la solution de ce problème. Le parti doit par conséquent, se prononcer pour la libre concurrence des différents courants et groupes dans ce domaine <...>." De aanwezige politieke verantwoordelijken waren toen Boekarin, Radek, Lunatscharsky en Trotsky. Deze laatste schrijft in zijn boek 'Literatuur en revolutie': "L'art n'est pas un domaine où le Parti est appelé à commander. Il protège, stimule, ne dirige qu'indirectement. Il accorde sa confiance aux groupes qui aspirent sincèrement à se rapprocher de la Révolution et encourage ainsi leur production artistique. Il ne peut se placer sur les positions d'un cercle littéraire." Tot 1927-'28 krijgen de kunstenaars, die de Oktoberrevolutie verdedigden zonder zich daarom aan te sluiten bij de principes van de marxistische ideologie, hun plaats in de russische culturele aangelegenheden. Belangrijk is hierbij te melden dat gedurende de vier jaren, waarin Lenin de leiding had, er vier congressen bijeengeroepen werden. Ze waren bevoegd tot het nemen van besluiten, en speelden een belangrijke rol in de communistische meningsvorming. Daarentegen organiseerde de leider Stalin in 25 jaren tijd slechts drie kongressen. In 1924 wordt het trotskisme veroordeeld, en dit laatste krijgt een internationale ondersteuning. In 1928 wordt de invloed van Boekarin en de rechtse bolchevieken uitgeschakeld. Met het laatste 'Stalincongres' in 1935, wordt de Volksfrontpolitiek geproclameerd. Het belangrijkste evenement in 1928 is van politico-ekonomische aard maar het zal rechstreekse gevolgen hebben op de kultuurpolitiek. Met het vijfjarenplan is het de bedoeling alle energie in te zetten ten dienste van de opbouw van de USSR. De resolutie van 1925 wordt niet meer in aanmerking genomen, en "De Vereniging van de Sovjet proletarische schrijvers", gesticht in 1926, gaat langzamerhand de andere bestaande verenigingen opslorpen. "The only place for the true Soviet writer is in the ranks of our country's revolutionary working mass, wich is building socialism. He must straightway and unconditionally, without prolonged hesitation and the intelligentsia's self-analysis, roll up his sleeves and undertake with the poletariat and its Party the great joyful work of socialist construction; he must occupy a firm position in a sector of the cultural revolution, wich demands enormous strenght and lots of work." Dit citaat geeft duidelijk aan welke nieuwe conceptie verdedigd wordt. De periode van het 'eng' engagement neemt aanvang maar dit wil daarom niet zeggen dat met deze aanvang de culturele werken altijd een 'minderwaardige' waarde zullen hebben. In 1928 houden het konstruktivisme en andere progressieve (kunst)-stromingen op te bestaan. Het socialistisch realisme wordt als 'staatskunst' gepropageerd. Eenieder die aktief is in de kulturele produktie moet zich schikken naar deze uit de 19de eeuw overgenomen traditionele opvatting. In 1932 wordt "De Vereniging van de Sovjet proletarische schrijvers" opgedoekt. De invloeden van Boekarin en Gorki zullen hier een rol spelen. De stelling van het Centraal Komitee is het volgende : "Le C.C. constate que pendant ces dernières années la littérature et l'art ont atteint un grand développement quantitatif et ceci en résultat des importants succès de l'édification socialiste. Il y a quelques années, lorsque les éléments hostiles, particulièrement actifs au début de la NEP, exerçaient une influence considérable, tandis que les cadres de la littérature prolétarienne étaient encore faibles, le parti aidait par tous les moyens la crétaion d'organisations prolétariennes spéciales dans la littérature et dans l'art pour affermir les positions des écrivains prolétariens et des travailleurs artistiques. A présent, puisque les rangs de la littérature prolétarienne, ont eu le temps de s'élargir et puisque des écrivains nouveaux sont venus de l'usine, de la fabrique et du kholkhose, les cadres des associations littéraires et artistiques prolétariennes existantes sont devenus trops étroits et entravent le développement sérieux de la création artistique." De premissen tot het socialistische realisme zullen op het kongres van de Unie der Sovjet Schrijvers te Moskou op 24 oktober tot 3 november 1932 gelegd worden. We zullen dit aspekt later behandelen, om te begrijpen hoe een land bijna uitgeroeid de oorlog op het nazisme gewonnen heeft. Tot 1936 zijn er geen opgelegde richtlijnen maar het is dan ook door de verscheidenheid aan russische leiders hierin dat men zich als verdediger van de rechten van de kunstenaar zal opstellen, en deze van de joden.
"Un corps se comporte à l'égard de l'espace comme un objet visible à l'égard de la lumière." Novalis (Fragments isolés) "Les coins de la chambre se modifiaient et s'arrondissaient sous l'effet de la musique. Colin et Chloé reposaient maintenant au centre d'une sphère." Boris Vian (L'écume des jours)
La perception du di-visible pourrait à la rigueur triompher dans son étalement: champ de vision (regards) par rapport à un proche-lointain et points laser dans l'espace cube², réseaux lumineux en relation de son 'objet' (exemple : la télévision holographique). A la rigueur ce qui nous fait croire à une approche hétérogène plus 'palpable' de scintillements transparents captés au néant vers univers inverse en tant que conception du lumineux dans une sonde b, non 'bombé' donc dans son simulacre le plus absolu du temps zéro, mais bel et bien reçue dans une forme qui alterne entre faisceaux et qualités binaires antérieurement simultanées et éclairées par particules indépendantes l'unes et l'autre et qui se réfèrent dans chaques cellules fragmentantes : production en relief de l'image, car 'décalée' par le dédoublement du faisceau et de sa lumière productrice vers une totalité éclairée, par la plus ou moins négativité de l'arrière nature de l'électron dans sa plus pure forme dénergie de masse dans un labyrinthe clos qui en soi s'est libéré de toutes contradictions ; la pâleur ardente de sa source de l'ultime suffisance entre mécanique magnétisée et causalité de rayonnement perçu. Imaginez ainsi aussi que nous rendions la matière 'secondaire' à la vitesse du temps, l'on arriverait à la possibilité ultime d'atteindre d'autres systèmes planétaires sans chutes de protons ou de 'satellites' en feu, dans un au-delà en nous calquant au tissus cosmogénétique (du système cosmique lumineux et de vie que nous connaissons). Le problème de cette transparence de matière là serait l'accélération de la vitesse (par exemple 100 km par seconde), et non du temps perçu puisque la vitesse dépasse le temps, déductible discontinuité effective (g=µ²-c/p). L'alternance entre système numérique et renversé, dont nous ne sommes pas les seules destinataires d'ailleurs, et qui cautionnent aux angles une moyenne évidente de mnémotechniques et de prolongements en fractions voisinant c/p et systématisant l'approche globale en séquences mouvements d'images vers ce que l'oxygène est au cerveau, par fluctuations au système nerveux, et donc d'un état jamais stationnaire aux plusieurs dimensions qu'apportent nos supposées substances d'ondes chimiques aux paramètres ambiant du Temps (lent?) et du fluide sous pulsions d'électrons. Ce processus de transformations par mode d'expressions de signes distincs d'un point lumineux à un autre, apparences incohérentes par rapport à la totalité des ténèbres et d'éternité immobile dans son processus rythmique qui fait en sorte que le temps soit égale à l'espace et égale à la vitesse de l'énergie émise, donc 'rejetée' par sa source oscillée dont elle est issue. Le mouvement cinétique ne devrait donc pas dépendre ni dévier des catalyseurs directs, mais empruntés par d'autres molécules dispersées sous particules de mouvements 'thermodynamiques' en apogée. Ainsi aussi la diffusion de la lumière se réalise dans l'état d'anti concept de vitesse 'op', d'abstraction enveloppante de la matérialité et donc de l'ensemble de la réalité, continuité d'écoulement de substance, réparti en sept particules distinctes, et qui forment l'inter action entre différences (c/p...) et leurs inter dynamiques vers un espace sous équations diverses, mais à la source sourde de fréquences Xc/p.
Toteskaden is een Aziatische film: een theatrale microcosmos met naturalistische pretenties als een zuivere allegorie op het maatschappelijk gebeuren: zowel een ruzie van een zoveelste koppel uitbeelden evenals de arbeider, die elke dag hetzelfde ritueel meemaakt in pavloviaanse zin. De film is des te meer ook theatraal omdat de arbeider een tramchauffeur is, die een rit nabootst alsof hij in een tram zit. Hij herhaalt oneindig keren tegelijkertijd het woord 'toteskaden' wat dus het geluid van een bewegende tram moet voorstellen. Hij draait zo te voet rond, tot hij gedaan heeft met werken en huiswaarts terugkeert, om de dag erop hetzelfde te doen op hetzelfde uur. (Terwijl ze hier massaal aan zorg toe zouden zijn.) Een beetje zoals de burleske en absurde Monty Python die de zotte Don Quichottes spelen : een ridder zonder paard zodat twee cocosnoten op elkaar dan het geluid voorstelt van een galopperend paard. Dat heet ook persiflages op het film maken zelf dat uiteindelijk als een theaterstuk begonnen is, en zal eindigen als een cokezapping of apotheose op de montage (cfr. De Palma versus Hitchcock). En als het nog meer door de haren getrokken is, kan je er zelfs ook in melden dat die films marxistisch zijn zoals deze van Vertov, des te meer dat Monty Python ook nog deze ridders laat reizen en ze geconfronteerd worden met strijdende arbeiders, die hen het marxisme uitleggen terwijl ze zich natuurlijk van eeuw vergissen. U kan dus best begrijpen waarom er nu een film- en mediacrisis is in een tijd waar we niet meer in een cinemazaal geraken noch in een krant noch aan de Côte d'Azur (Cannes), in tegenstelling tot vroeger. Met een suprematie op Bildung en parvenus die gedoemd zijn alles te herhalen, maar ze hebben het talent niet, wel de poen of institutionele steun. Maar heb je nu de film in handformaat op uw gsm wat ook inhoudt dat we ook geen recht meer hebben op nostalgie noch cynisme. Stel ook dat het jargon aangepast is, en men bij de zesde regel nog iets anders eraan moet toevoegen: 600 euro geven voor het herstel van uw motor van uw wagen, maar dat men die zeshonderd euro neemt, en uw motor niet of slecht herstelt want is het de bedoeling dat u produceert met uw kont voor uw scherm, tegelijkertijd de concierge bent van een bakkerij met staatsbelang allures sinds de kerk het niet alles voor het zeggen heeft, en last but not least je van geluk kan spreken want leeft er nog 'n andere even verder in een kelder en hij betaalt nog meer huur. Is men hoe dan ook vrij, want zijn er daarrond camera's, daarin allemaal nevrotische mensen met honden aan een leiband die de vreemdelingen weg willen, sociale gevallen (mentaal verlamd?) onder pillen en coca cola, waarvan ze nu theoretisch althans de stront van moeten opkuisen (ik bedoel van die honden), en heb je die kranten die ze nog nooit zo gecensureerd hebben dan nu, want stel u voor, is het de bedoeling als het zo verder duurt dat u 60 euro zal geven voor één biertje, zestig euro voor een bolletje ijs. Nu is dat 1 euro, maar hij zegt dan ook nog merci hiervoor, wat je met de rest niet eens zal hebben. Enige persiflage zal zijn dat men je nu 30 seconden hedendaagse film in cinema zal tonen op tv, en niet één goeie film nog dan dames met poedeltje, die een micro willen hanteren naar een publiek toe, maar iedereen zit daar, ook met vlaggen, maar er gebeurt niets dan samengevoegde stilte tot ze eventueel wat later bijgevoegd dan een glas en flessen Champagne kunnen zien, maar ook de kilo's chips zijn er, ook die rijen flessen Champagne in bakken ijs, maar net zoals aan die vrouwen: niemand mag aan iets raken. Alles was zodanig georganiseerd dat ze daar stonden met hun camera's gericht naar de zoveelste figuranten, dat de bestelwagen niet eens mocht bewegen omdat het lawaai maakte voor de opname, maar dat was dus de Vervreemding er middenin, met daarrond de 'normalen', met name de voorbijgangers: zij die bewegen om te werken en/of hun kinderen naar school te brengen ; dezelfden zijn verplicht 's nachts te slapen. Maar dezelfden die die motor saboteerden om hem voor zijn scherm te houden, zeiden tot zichzelve en anderen dat hij ook nog middenin de nacht moest wakker geschud worden, om aan dat scherm te kunnen, of liever moeten hangen namens productie. En wat het stomme van de zaak is, is dat elk bevend bevelen kreeg, om te kunnen blijven en betaald te worden, maar men wist niet wie juist die 'vijand' nu juist was, ondanks het feit dat we wisten dat het boven ons hoofd zou hangen en ze een deel hadden van 'iets', met zicht op stel de internetverbindingen tussen die Bank en een andere. Op het zelfde moment pleegt de psycholoog zelfmoord, en heeft de dichter zonder licht het over dode natte sporen in de zwarte druppel van de cosmos. Raar toch allemaal. Maar dat is uiteraard literatuur, geen journalistiek.
