Dat levert problemen op: - taal verandert voortdurend, en wat vroeger perfect volgens regels verklaarbaar was, is nu een uitzondering geworden - de toekomstige regels zijn niet voorspelbaar, zodat het niet mogelijk is te voorspellen welke van de nieuwe uitzonderingen later regels zullen worden
Dat heeft gevolgen: - er zullen altijd uitzonderingen op de regels zijn, m.a.w.: er zullen altijd taalvormen zijn waarvoor het niet mogelijk is om er regels voor te maken- het heeft ook effecten op de spelling: een deel van de spelling kan dus niet in regels worden gegoten. Het huidige gedrag van de Taalunie lijkt dan ook erg op een zoektocht naar de Heilige Graal: de ideale spelling. Die is echter totaal onmogelijk. Je merkt dan ook dat de huidige Spellingcommissie taalvormen in regels probeert te gieten, terwijl dat eigenlijk nog niet kan. Voorbeeld: 1995 compactdisc, 2005 compact disc. Waarom? In 1995 ging men ervan uit dat het woord was ingeburgerd, en nu niet meer. De verandering aan compactdisc is daardoor een goed voorbeeld van te kort op de bal willen spelen.
Het schandaal: de leden van de Spellingcommissie zouden genoeg van taal moeten weten, om te beseffen dat je taal niet volledig in regels kunt persen, ook niet iets tamelijk eenvoudigs zoals spelling. Dat ze het dan toch proberen, bewijst veel, maar niets goeds. Het is dan ook niet verwonderlijk dat ze na tien jaar sommige regelsterugdraaien. De onvoorspelbaarheid van taalontwikkelingen kan niet anders dan daartoe leiden. De voorkeur is dan ook vaak niet meer dan de persoonlijke voorkeur van de commissieleden. Aangezien die commissie om de tien jaar verandert, mogen we dus verwachten dat ze over tien jaar weer andere voorkeuren hebben. Het is dus best mogelijk dat er de volgende keer weer beslissingen worden teruggedraaid. En daardoor voert de commissie inderdaad zomaar willekeurig veranderingen in, al beseffen ze het zelf niet.
In De Morgen van vrijdag 30 december 2005: "Ook uitgevers willen nieuwe spelling boycotten".
De boycottende uitgevers zijn: - uitgeverij Augustus - uitgeverij De Bezige Bij - uitgeverij Querido - uitgeverij De Tijdlijn (de voortzetting, jawel, van het tijdschrift DeTijdlijn)
Boycottende auteurs zijn: - Connie Palmen - A. F. Th. van der Heijden - Herman Koch - Charlotte Mustaers - Peter Motte
Of Maarten 't Hart de spelling boycot, is me niet bekend, maar hij heeft er wel al tegen geprotesteerd. Zowel in Nederland als in Vlaanderen zijn er protesterende leerkrachten.
Ophttp://www.standaard.be/Meningen/Polls/kun je stemmen of de Vlaamse kranten de spellingboycott ook moetentoepassen.
Wel irritant is dat ze het wel mogelijk maken om voor of tegen de boycott te stemmen, maar zo'n keuze is beperkt. Er zijn veel mensen (o.a. leraren) die de nieuwe spelling niet willen boycotten, maar die evenmin de veranderingen willen onderwijzen. Dat is de facto een boycott.
Er zijn ook uitgeverijen die niet uitgesproken tegen de boycott zijn, maar als hun correctoren vragen wat ze moeten aanvangen met die nieuwe spelling, zeggen ze dat ze er zich niets van moeten aantrekken. Ook dat is in de praktijk een boycott.
Ook woordenboekmaker vindt spelling ââ¬Ëniet helemaal lekkerââ¬â¢
In de Volkskrant http://www.volkskrant.nl/binnenland/1135317449183.html sijpelt voor de eerste keer iets naar buiten over de interne keuken van het GB05.
âWe begrijpen de achterliggende gedachten, maar het is toch niet helemaal lekkerâ, zegt Alexander Bekkers van uitgeverij Het Spectrum.
Wat betreft een klein aantal woorden zou Het Spectrum graag zien dat de Taalunie nu al op haar schreden terugkeert. Sommige veranderingen druisen te zeer in tegen het intuïtieve taalgevoel, aldus Bekkers. Zo moet onder meer de verandering van appèl in appel worden teruggedraaid.
En hij klaagt ook dat de betrokkenheid van de woordenboekmakers bij het project minder groot was dan de Taalunie wil laten geloven: âWe mochten alleen wat zeggen over de procedures. Inhoudelijke betrokkenheid werd niet op prijs gesteld.â
Planet.nl en Tekstnet willen niet aan de nieuwe spelling
Tekstnet is een beroepsvereniging van tekstschrijvers in Nederland en Vlaanderen. Een toelatingsprocedure garandeert de kwaliteit van leden.
Dat Tekstnet schrijft op http://www.tekstnet.nl/
Dat de nieuwe spelling afleidt van de boodschap.
Klazien Laansma,voorzitter Tekstnet, vereniging van tekstschrijvers, schrijft dat "Als dienstverleners volgen tekstschrijvers in principe de spellingswens van de opdrachtgever." En: "Leden van Tekstnet zullen echter zonodig adviseren om op onderdelen van de officiële spelling af te wijken, omdat de âjuisteâ spelling lezers kan afleiden van de kernboodschap van een tekst."
Ook zij hebben problemen met de tienjaarlijkse veranderingen.
De Morgen: Ook Vlaamse leerkrachten ontevreden met nieuwe spelling
Ook Vlaamse leerkrachten ontevreden met nieuwe spelling (De Morgen, 22/10/2005)
Om het artikel kort samen te vatten: de Vlaamse leerkrachten roepen niet op tot een boycott van de nieuwe spelling, maar velen zeggen wel dat ze geen extra tijd zullen uittrekken om de veranderingen aan hun leerlingen te onderwijzen. De facto boycotten ze het dus wel. Daarmee valt nog een steun onder GB05 weg. Overigens kreeg De Standaard vandaag in de brievenrubriek een veeg uit de pan door een lezer, die vindt dat zijn krant zich te fel engageerd voor de nieuwe spelling, en die de vraag stelt naar het niet van tienjaarlijkse aanpassingen. De Standaard zet dus ook bij zijn eigen lezers kwaad bloed door achter de kar van hun taalpaus Ludo Permentier te gaan lopen.
Op dit moment bereidt Onze Taal een nieuwe druk voor van de Spellingwijzer Onze Taal, ook wel het 'Witte Boekje' genoemd. In deze nieuwe druk zullen opnieuw enkele andere keuzes worden gemaakt dan het Groene Boekje (ditmaal de versie van 2005) maakt. Net als vele anderen is ook Onze Taal immers niet verplicht de officiële regels te volgen. Bij de samenstelling van de Spellingwijzer staat het genootschap trouwens open voor ieders bijdrage: iedere taalgebruiker kan moeilijke woorden waarbij het Groene Boekje geen uitsluitsel geeft, sturen naar spellingwijzer@onzetaal.nl.
De nieuwste regels van GB05 leiden tot de volgende verwarrende resultaten:
kerst maar Kerstmis, vwo'er maar havoër, sociaal-cultureel maar sociaalwetenschappelijk, VUT maar cao, 50 eurobiljet maar vijftigeurobiljet, Vikingschip maar eskimohond, interimwerk maar interim-manager, Sovjetburger maar sovjetcommunisme, reïncarnatie maar re-integratie, public relations officer maar publicrelationsmedewerker.
Onze Taal wil GB95 als basis gebruiken voor een spelling, die ze wil verbeteren met behulp van wat zij goed vinden in GB05. De rest knikkeren ze uit hun eigen "Spellingwijzer Onze Taal".
Onze Taal heeft zowel in Vlaanderen als in Nederland veel gezag. Zelfs al proberen de VRT en de VUM met hun ideale-schoonzoonhouding om front te vormen tegen de aanvallen op GB05, er is nu toch ook in Vlaanderen een duidelijke bres geslagen in de Atlantikwal van het GB05.
Terwijl mensen als Verkuyl het GB05 verdedigen door te beweren dat ze logischer zou zijn, merken we hier toch een verspreking: Verkuyl noemt een tekst in die spelling 'mooier'. 'Mooi' heeft met 'logisch' niets te maken. Hij gebruikt net als de eerste de beste taalamateur een gevoelsargument.
Henk Verkuyl bewijst dat de Taalunie de impact van de wijzigingen niet kent
Citaat:
"Wat hem [=Henk Verkuyl van de Taalunie] het meest verbaast, is dat de opstand [= de weigering van kranten om GB05 te gebruiken] nu is uitgebroken en niet tien jaar geleden."
Eens te meer bewijst iemand van de Taalunie niet te begrijpen wat er aan de hand is.
Hij heeft niet eens ingezien waarom er in 1995 geen zware tegenstand was, terwijl dat nochtans eenvoudig was: GB95 had voor spellingrust gezorgd. Er was geen gezeur meer over of de spelling zou veranderen en hoe ze zou veranderen, en er was geen onduidelijkheid meer doordat er meerdere spellingen waren toegelaten. Daardoor was er weinig tegenstand..
Bovenstaande mening van Henk Verkuyl bewijst eens te meer hoe wereldvreemde de leven van de Taalunie zijn. Ze beseffen helemaal niet wat ze aanrichten, zelfs niet als het grotendeels wordt aanvaard.
Wie de macht heeft gekregen om spellingwijzigingen door te voeren, blijkt altijd meer een verzameling wereldvreemde kamergeleerden te zijn, die bovendien zo erg in hun eigen redeneringen verstrikt geraken, dat ze er te koppig en arrogant door worden om de gebreken van hun hersenspinsels in te zien, laat staan toe te geven.
De uitspraken van Ruud Hendrickx (taalpaus van de VRT) en de stellingen van de redactie van de VUM-kranten (zie De Standaard 19-12-2005, p. 3) bewijzen dat ze de ideale schoonzoon willen zijn, ook als de schoonmoeder onredelijk wordt.
Citaat uit http://www.volkskrant.nl/binnenland/1134971846278.html
"De media kregen die mogelijkheid niet, maar hadden zich volgens Verkuyl wel wat beter moeten informeren alvorens hun kont tegen de krib te gooien. De suggestie dat Middeleeuwen voortaan moet worden geschreven als middeleeuwen klopt bijvoorbeeld niet. De hoofdletter blijft gehandhaafd als het werkelijk over dat tijdvak gaat, maar vervalt als een vergelijking wordt gemaakt met de Middeleeuwen, bijvoorbeeld in de zin: het is hier net de middeleeuwen. Ook hier geldt volgens Verkuyl: âHandig voor de gebruiker.â"
Eerlijk gezegd: ik zie de argumentatie al aankomen: als mensen zouden zeggen "Het is hier niet de Middeleeuwen", dan zouden ze de Middeleeuwen zelf niet bedoelen.
Landelijke bladen beginnen front te vormen tegen het GB05
Op Teletekst verscheen het volgende bericht:
"Drie landelijke dagbladen en vier weekbladen gaan de nieuwe spelling niet invoeren. Ze vinden de regels die volgend jaar in augustus moeten ingaan, verwarrend, onlogisch en onwerkbaar.
Ze snappen bijvoorbeeld niet waarom Middeleeuwen met een kleine letter moet worden geschreven, en bevrijdingsdag met een hoofdletter. De dagbladen zijn De Volkskrant, NRC Handelsblad en Trouw. De Telegraaf gaat de regels wel invoeren.
Van de weekbladen voeren Elsevier, Vrij Nederland, de Groene Amsterdammer en HP/De Tijd de nieuwe regels niet in. Ook de NOS doet mee aan de boycot, in de hoop dat de Taalunie tot inkeer komt."
Ik wil er nog het volgende aan toevoegen: de Vlaamse kranten van de VUM-groep hebben de spellingregels van 1995 nooit volledig toegepast: ze hadden hun eigen regels voor de tussen-n opgesteld. Ook voor 1995 gebruikten ze al hun eigen regels. Dat ze nu plotseling het beste jongetje van de klas willen zijn, komt dus wel wat hypocriet over.
Op een forum las ik de volgende opmerking over de spellingverandering: "Ik vind om de tien jaar nogal snel. Je kunt je eigen kinderen niet meer helpen met de huiswerk opgaven Nederlands." Het is voor ouders inderdaad niet doenbaar om van al die spellingwijzigingetjes op de hoogte te zijn, en dus kunnen ze er voor kiezen om hun kinderen helemaal niet meer te helpen als het op taal aankomt. Hoe kun je dan verwachten dat eerstejaarsstudenten goed kunnen spellen?
Ons gemeld door Karel D.W."Wat dacht u van "niet-arisch" tgov. het stamwoord "Arisch"? Vergelijk bijv. met 'Jood' (zeer betwistbaar, de Joden met hoofdletter waren nl. de bewoners van het bijbelse Judea uit het O.T.) tgov. "niet-Joodverklaring"."
Ludo Permentier had de tegenstand tegen het GB05 enigszins aangevallen, maar zijn argumenten zijn minder steekhoudend dan hij denkt. Daarom deze opmerkingen:
Ludo: "Eindelijk enige nuchterheid over de spellingherziening. Tot nog toe halen de schreeuwers het." Dat is niet waar. Er zijn heel wat nuchtere opmerkingen over gemaakt. Op deze blog kun je er enkele vinden. Bovendien verdenk ik sommige media ervan om de voorkeur te geven aan de schreeuwers want a) dat verkoopt, b) soms klinken ze zo dom dat ze niet eens een bedreiging zijn voor de nieuwe spelling, en die uitgeverszuilen willen hun woordenboeken natuurlijk verkocht krijgen. En dat Ludo Permentier plotseling olie op de golven komt gieten, terwijl nochtans hij erop wees dat er zowat 40 regels veranderden, bevestigt mijn vermoeden over het gedrag van sommige van die media.
L: "De wijzigingen zijn gebeurd door een sinistere commissie, alle boeken staan ineens vol fouten,... wat een demagogie!" Enkel gedeeltelijk demagogie: als zoiets elke tien jaar gebeurt, zie je jebibliotheek wel degelijk langzamerhand verouderen. Mag ik je er ook aan herinneren dat spelling soms een stok is om de hond mee te slaan? Schrijf je toevallig 'reïntegratie' verkeerd in je sollicitatiebrief, dan lig je er niet uit: je komt er gewoon niet in. En 'reïntegratie' is een woord dat insommige sollicitatiebrieven wel degelijk kan voorkomen.
L: "Om te beginnen is de spellingwijziging een politieke beslissing," Waarom moet dat een politieke beslissing zijn? Kan dat ook niet eenculturele beslissing zijn? - maar over die discussie wil ik hier niet uitwijden.
L: " door ministers die verkozen zijn om dit soort beslissingen te nemen, en die erop kunnen worden afgerekend in het parlement, in de pers, bij de volgende verkiezingen." Dat is de theorie, maar je maakt fouten. Om te beginnen: werden die ministers verkozen om zich met spelling bezig te houden? Frank Vandenbroucke is minister van onderwijs en Bert Anciaux is minister van cultuur. De ene moet zich dus bezighouden met onderwijs, en de andere met cultuur. Dat betekent niet dat ze een mandaat krijgen om de spelling te hervormen. En het belangrijkste: zouden de kiezers politici afrekenen alleen maar omwille van een spellinghervorming? In België hebben we momenteel het eindeloopbaandebat. Zullen de kiezers de spelling zwaarder laten doorwegen dan het eindeloopbaandebat? Ik denk dat een politieke gezagsdrager zich met spelling wel het een en ander kan permitteren zonder daarvoor ooit verantwoording te moeten afleggen. En de andere fout: op welk moment moet die beslissing politiek verdisconteerd worden? Jij zegt in het stemhokje, maar is dat zo? Is hetniet ondemocratisch dat een spellinglijst wordt gedrukt en wordt verplichtnog voor die in het parlement wordt behandeld? Moet je eens kijken: eerste fase, spelling opstellen; tweede fase, boek(en) drukken. Als je het mij vraagt moet de politiek al tussenbeide komen tussen de eerste en de tweede fase. DAT is in onze samenleving een democratische manier om aan spellingbeleid te doen, niet alles achter de rug van de bevolking, waarvan je vooraf weet dat het percentage dat wordt getroffen zo gering is, dat er niet voldoende tegen zal worden gereageerd (wat een groot deel van de bevolking geeft gewoon geen reet om spelling). Als slechts een deel van debevolking wordt getroffen, dan kun je daar altijd mee doen wat je wilt (vraag het maar eens aan mensen die aan een zeldzame handicap leiden).
L: "Ten tweede staan niet ineens alle boekenkasten vol fouten. Je zultintegendeel lang moeten zoeken voor je bijvoorbeeld in een roman een woord vindt dat een wijziging ondergaat." Om te beginnen vind ik romans een slecht voorbeeld. Het probleem is niet of er fouten in romans staan. Het probleem zijn de fouten in de teksten waar het echt om gaat: contracten, handleidingen, wetteksten... dat soort dingen. Vergeet die romans en dichtbundels maar. Ten tweede verwijs ik naar mijn opmerking hierboven: als er elke tien jaar kleine veranderingen zijn, dan wordt dat op de duur wel een flinke massa.
L: "Ten derde moet je ook kijken naar de aard van de wijzigingen. Neem het woord "ideeëloos" dat ook vaak wordt geciteerd." En kun je zulke fijne redeneringen ook voor elke andere verandering geven? Ook voor de omslag van 'Rode-Kruispost' naar het (verengelste!) 'Rode Kruispost'?
Mijn overtuiging blijft dat ze er moeten afblijven. En waarom? Omdat er bij elke wijzigingen verschillende dingen gebeuren. Er wordt weer eindeloos gediscussieerd, en vooral: de speller moet zich hoe dan ook aanpassen. De huidige aanpassingen leveren een lijst op van meer dan 20 p's. Begin er maar aan. Ik wil daar niet elke tien jaar tijd aan moeten verspillen. Want dat is het: louter verspilling.
Bovendien is het zielig en pathetisch. De aandacht die onze taalgeleerden besteden aan de spelling, toont waarin een kleine taal klein kan zijn.
En nu we het toch over het eindeloopbaandebat hebben gehad: een hele reeks werknemers wordt nu plotseling weer een beetje minder aantrekkelijk. In het ruimere kader is die spellingverandering ook op dat gebied pure dwaasheid.
