23. Oidipous doodt zijn vader.
Koning Laios van Thebe was getrouwd met Iokaste, doch hun huwelijk bleef kinderloos. Dat was voor Laios een reden om het orakel van Delphi te raadplegen. Wees blij dat gij geen kinderen hebt, zo sprak het orakel, want indien uw vrouw een zoon baart, zal hij, eenmaal groot geworden, zijn vader van het leven beroven. In de war door deze noodlottige voorspelling trok Laios huiswaarts en hij nam zich voor de betrekkingen met zijn vrouw ´tot een minimum te beperken¡. Maar na verloop van tijd – had u het geraden? – werd Iokaste toch zwanger. Er werd een kind van het mannelijk geslacht geboren. Het bracht geen vreugde in de harten van de ouders, wel integendeel. Bevreesd voor wat het orakel had voorspeld, gaven ze het kind aan een herder om het te vondeling te leggen in de bossen op een helling van de Kithaironberg, ten prooi aan de roofdieren. Ze hadden het kind gekneveld en – o wreedheid! – de pezen van zijn voetjes doorgesneden. Maar de herder kon het niet over zijn hart krijgen, hij verzorgde het kind, nam het mee naar zijn huis en sprak erover met een collega die werkte in dienst van koning Polybos van Korinthe. Deze laatste had de goden al jaren lang gebeden om een troonopvolger, die er maar niet kwam. Kortom, de kleine vondeling verhuisde, via de herder van Korinthe naar het hof van koning Polybos en koningin Merope, die hem opvoedden en erkenden als hun eigen zoon. De verwondingen aan zijn voeten genazen goed, doch de voeten bleven gezwollen en hij mankte. Hij kreeg de naam Oidipous, hetgeen zoveel betekent als ´gezwollen voet¡. Weinigen in Korinthe waren op de hoogte van het feit dat Oidipous een geadopteerd kind was en degenen die het wisten hielden de lippen stijf op elkaar. Polybos en Merope wilden niet dat Oidipous zou te weten komen dat zij niet zijn échte ouders waren. Maar zulke zaken kunnen moeilijk verborgen blijven. En het gebeurde wel eens dat zijn vrienden, tijdens een ruzie en wanneer er één wat te veel gedronken had, hem ´bastaard¡ noemden. Zijn ouders lachten die belediging weg, doch het zette Oidipous aan het denken. Hij begon erover te prakkezeren en uiteindelijk besloot hij naar Delphi te trekken om er het orakel te raadplegen omtrent zijn afkomst. De vraag wíe zijn ouders waren liet het orakel onbeantwoord. Maar wat het orakel hem wél vertelde vervulde hem met afgrijzen: ´gij zult uw vader doden en bij uw bloedeigen moeder een verfoeilijk kroost verwekken¡!
Oidipous nam een kloek besluit: hij zou nooit meer terugkeren naar zijn ouders in Korinthe. Zo zou de voorspelling nooit in vervulling kunnen gaan. Althans, zo dacht hij... Hij nam de weg naar Thebe, met paard en wagen. Op de plaats waar een aardeweg die van Daulis komt een kruising maakt met de weg van Delphi naar Thebe – ik heb die verlaten plaats verscheidene malen bezocht – komt een gespan hem tegemoet: een man van rond de vijftig, met grijzende slapen, vergezeld van een wagenmenner en nog drie dienstknapen. Op een zeer autoritaire manier gebiedt de man hem opzij te gaan. Oidipous vindt de brutaliteit waarmee de man hem toespreekt ongepast en daar komt handgemeen van. Het loopt zodanig uit de hand dat de beide mannen elkaar met het zwaard te lijf gaan. De oudere man delft het onderspit en sterft ter plaatse door het zwaard van... zijn zoon. De oudere man was immers niemand minder dan Laios, de koning van Thebe. Hij was op weg naar Delphi om er het orakel te raadplegen wegens een ernstige plaag: een monsterachtige sfinx die mensen de toegang tot de stad verhinderde en de omgeving teisterde. Oidipous doodde nog drie van de begeleiders, de vierde koos het hazenpad. Zonder te beseffen dat het eerste deel van de voorspelling reeds in vervulling was gegaan, zette Oidipous zijn weg naar Thebe verder...
|