105. Teiresias.xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

(Odysseus is op terugreis naar het eiland van Kirke; wij maken van de gelegenheid gebruik om iets te vertellen over Teiresias, de blinde ziener, met wie Odysseus oog in oog heeft gestaan in de onderwereld; de tekeningen, Teiresias voorstellend, zijn van de hand van Jan Bauwens).

Teiresias’ vader was de zoon van één van de mannen die ontsproten waren uit de tanden die door Kadmos gezaaid werden in opdracht van Athena (zie verhaal nr. 10). Zijn moeder was een nimf. In verhaal nr. 6 werd uiteengezet hoe Teiresias met blindheid geslagen werd door toedoen van diezelfde godin Athena en hoe de godin dit onrecht achteraf probeerde te herstellen door Teiresias de gave van de helderziendheid te schenken. Maar er is nog een ander verhaal….

Niet Athena maar de oppergodin Hera zou Teiresias met blindheid geslagen hebben. Aan de oorsprong hiervan ligt een hevig dispuut tussen Zeus en zijn dierbare eega. Zeus was weer eens vreemd gegaan en daarom slingerde Hera hem allerlei verwijten naar het hoofd. Zeus verdedigde zich door te stellen dat de vrouw veel meer genot beleeft tijdens de geslachtelijke vereniging dan de man, waardoor deze laatste dus, bij wijze van compensatie, gerechtigd is vaker en met verscheidene vrouwen sexuele omgang te hebben. Hera was het met die stelling niet eens. Er diende een scheidsrechter aangesteld te worden. Daar kwam enkel Teiresias voor in aanmerking. Hij immers was de enige persoon die zowel man als vrouw geweest was, de enige dus die een oordeel kon vellen over wie het meeste genot beleeft bij de geslachtsdaad: de man of de vrouw. Teiresias was immers zelf een tijdje vrouw geweest… Hoe dat gekomen was? Ziehier.

Toen Teiresias eens, een jonge knaap nog zijnde, op wandel was op de hellingen van het Kithairongebergte, zag hij twee slangen paren. Met zijn stok scheidde hij de twee slangen en sloeg er één dood, het vrouwtje. Dit was niet naar de zin van de goden en Teiresias werd veranderd in een vrouw. Zeven jaar later zag Teiresias op dezelfde plek weer twee slangen paren. Hij reageerde zoals de eerste keer en weer sloeg hij één van de slangen dood, het mannetje. En terstond kreeg hij zijn mannelijk lichaam terug.

En Teiresias, als “ervaringsdeskundige” velde zijn oordeel: als wij het genot dat de man beleeft het getal één geven, dan moeten wij het genot van de vrouw het getal negen geven! Hera voelde zich zwaar gekrenkt door dat oordeel en ze sloeg Teiresias met blindheid. Zeus kon hem weliswaar het licht van zijn ogen niet teruggeven, maar de oppergod deed niettemin zijn best om een en ander goed te maken. Zo schonk hij hem de gave van de helderzienheid, hij maakte zijn gehoor vele malen scherper dan bij een normale sterveling en hij zorgde ervoor dat hij de taal van de vogelen kon verstaan. Verder schonk Zeus Teiresias zeven levens en hij beloofde dat hij in het hiernamaals zijn zienersgaven zou mogen behouden.

We hebben Teiresias zien optreden als voorspeller van het dramatisch lot van Oidipous (verhaal nr. 20) en van dat van Kreoon (verhaal nr. 36). De zienersgave heeft van Teiresias allesbehalve een gelukkig man gemaakt…