Guy Vandendriessche Oyez ! Oyez ! Oyez ! Aandacht ! Aandacht ! Boeren, Burgers en Buitenlui !...Ja, zo begint een Engelse 'town crier', een Vlaamse 'belleman' of een Nederlandse 'stadsomroeper' zijn betoog. U krijgt hier een overzicht van de herkomst van deze beroepsactiviteit, met een blik in het verleden en hoe het op de dag van vandaag nog steeds, zij het nu eerder als hobby of toeristische attractie, in ere wordt gehouden.
Hier kunnen jullie dan ook mijn reilen en zeilen als de Izegemse stadsomroeper volgen, vanaf het begin (met de opening van de Izegemse Centrale Doortocht in 2004)tot op heden. De nieuwste berichten staan telkens bovenaan.
Lees er alles over op dit blog. WELKOM ! En vooral : Zegt het voort ! Zegt het voort !
09-04-2008
De telefoon
Het belt en het is geen bel of geen klok... ?
De telefoon, natuurlijk. Tenminste deze van vroeger, want tegenwoordig doen die dingen niets anders dan zoemen, piepen en muziek maken.
Waar is de tijd dat een telefoontoestel nog echt rinkelde ? En het rinkelde omdat er een of meerdere bellen op of in zaten.
Ik ga hier nu niet de gehele geschiedenis van de telefonie gaan uiteenzetten (daar bestaan andere sites voor), maar toch een weergave geven van wat er toendertijd allemaal gemaakt werd opdat deze wonderlijke uitvinding toch maar zou rinkelen !
En er zitten daar toch wel enkele vernuftige modelletjes tussen.
Eertijds was het gebruikelijk, bij de rijkere burgerklasse uiteraard, om bedienden, keukenpersoneel, hoveniers en chauffeurs in dienst te hebben.
Deze hadden dan hun dagdagelijkse bezigheden en konden, indien nodig, tussendoor opgeroepen worden voor een of andere taak. De oorsprong vinden we terug in Engeland en de bedienden van zo'n 'cottage' of 'manor' werden dan door middel van een gesofistikeerd netwerk van trekhendels, kabels en bellen verwittigd wanneer ze zich naar een bepaalde plaats in de woning moesten begeven.
De ruimte waar de 'servants' en de butlers dan de wacht deden, noemde men : The Bell Room.
In iedere kamer van het huis hing dan een trekker die in verbinding stond met deze 'bell room'. De treklinten waren dan ook van dure kwaliteit en vaak geborduurde kunstwerken...
...later werden de belletjes pneumatisch of electrisch aangedreven wat dan weer geblokkeerde mechanismen en veelvuldig gebroken kabels vermeed.
Er bestonden zelfs tafelmodelletjes voor wanneer de dienster in de kamer ter attentie moest worden geroepen...
Het is pas vanaf 1840 dat dan die fameuze 'spreekbuizen' in gebruik werden genomen, eigenlijk een 16de eeuwse Italiaanse uitvinding maar eeuwen later terug in gebruik genomen door een Franse wetenschapper.
Ook van toepassing in de wagen..
Maar dat heeft dan ook weer niet lang geduurd vanwege hygiënische redenen (alleen nog op de schepen) ...
En met de uitvinding van de telefoon omstreeks 1880 moest de bediende niet eens meer lastig gevallen worden voor het reserveren van een taxi of het uitnodigen van een vriend.
Nog even noteren dat die bedienden ook moesten instaan voor de veiligheid, en zo was het dat ook die 'bell room' dienst deed als brandweerarsenaal waar de lederen emmers gevuld met zand hun plaatsje kregen.
Wat ik ook altijd zo leuk heb gevonden, zijn die receptie-belletjes (desk-bells).
Dat zijn van die toestellen die zo'n aantrekkingskracht hebben, dat je er gebruik van maakt zelfs wanneer de receptionist achter zijne comptoir staat.
Iedereen moet daar eens op tikken !
Waar of door wie het ooit uitgevonden is en waar het eerst in gebruik werd genomen, is me tot op heden nog onduidelijk, hoewel ik een klein vermoeden heb dat het een Franse uitvinding is...
Je hebt ze in alle vormen, materialen en prijzen.
Het gaat van eenvoudige chroombelletjes...
...tot antieke bronzen en koperen museumstukken.
Je hebt ze nu meer en meer onder deze vorm ook...
Enkele oudere modellen...
Een voorloper was deze 'rolling-ball hotel lobby bell' en het was eveneens de bedoeling om ermee de receptionist aan te vragen. Was omstreeks 1900 in gebruik en heeft een waarde van $575.
tot de meest gesofistikeerde parlofoon en kleurscherm-videofoon.
Maar dit is de 21ste eeuw. Vroeger zag de deurbel er wel wat anders uit.
Het begon met een eenvoudig belletje of klokje dat aan de gevelmuur naast de deur of de poort werd gemonteerd.
Afhankelijk van de omvang van de eigendom was ook de grootte van de bel. Aan een gewone rijwoning is dan eerder een kleiner al dan niet versierd model terug te vinden...
... bij landbouwbedrijven, kloosters en kastelen waren dat eerder grotere modellen, tot zelfs klokken.
Bij de meer begoede burgers was de deurbel dan weer binnenhuis gemonteerd : een belsysteem dat in verbinding stond met een trekmechanisme naar buiten toe.
beugel
mand
kromming
anker
ring
En het moest niet altijd bij die ene klingel blijven : er waren er die een heuse beiaard in hun huis installeerden !
Later zien we deze bellen aangedreven door een electrische bediening.
In het Oosten krijgen bellen dan weer een hele andere bestemming dan alleen maar klingelen.
Chinese belletjes samengebonden met een geknoopte amulet hebben een heilige betekenis in Feng Shui. De metalen toon brengt rijkdom, geluk en overvloed voor diegene die het in zijn huis ophangt. De metalen klanken beschermen eveneens tegen kwade geesten en dreigende krachten. Belletjes in en rondom het huis brengen geluk en voorspoed, zowel voor de bewoners als voor de woning zelf. Ze garanderen ook een lang leven en een goede gezondheid. Deze belletjes hebben een amulet van drie vergulde muntstukken uit het Chien Lung keizerrijk.
Maar in een tijdperk van nul-tolerantie krijg je dan volgende berichten...
Meisje neergestoken voor belletje trek
29/01/07 - In Nederland is een meisje dat belletje trek had gedaan, neergestoken door de bewoonster van het huis. Het incident deed zich voor in Capelle aan den IJssel, een dorpje op een steenworp van Rotterdam. Het meisje van 15 was gisteravond aan de bel gaan trekken van een buurvrouw, maar die kon daar niet mee lachen. Ze stak het meisje neer met een mes. Het meisje is intussen buiten levensgevaar. De 30-jarige buurvrouw is aangehouden. De politie onderzoekt of beide vrouwen al eerder ruzie met elkaar hadden.
Dat belletje-trek van alle tijden is, bewijzen deze filmpjes op Yotube...
Sint-Alfonsusstraat KLAAGT Schade aan woningen, wildplassen, nachtlawaai...
ROESELARE - 13-12-2005 De bewoners in de Sint-Alfonsusstraat klagen al geruime tijd over overlast. Tijdens het voorbije weekend was het weer prijs. ,,Schade aan een woning, wildplassen, belletje trek of met glazen gooien'', foetert Manu De Meester. Burgemeester Luc Martens zegt dat de stad aan een oplossing werkt.
Belletje-trek kan ook een leuk spelletje zijn, zoals je hieronder kunt lezen...
Het Halloween-spook
Rond 8.45 pm klonk de bel. De kinderen lagen net in bed. Wie belt er nu nog zo laat aan? Ik opende de deur en… er stond niemand. Enkel een pakje. Onze kinderen waren natuurlijk nieuwsgierig naar wie er had aangebeld en toen ik het pakje toonde, riep Ralph : ‘We have been phantomed, Madu!’ ‘ Heb je gezien wie het was, mama?’ ‘ Neen, schat, ik zag enkel een schim lopen’. Ik lachte… terwijl hij vorig jaar nog steevast geloofde dat er een ‘spook’ was langsgekomen, weet hij nu (vast van vriendjes) dat het de buren zijn die een spelletje met ons spelen.
Voor diegenen die het gebruik niet kennen : elk jaar rond de periode van halloween, komt het halloweenspook langs (in onze buurt althans). Het spook brengt je ‘goodies’ (wat snoep en/of spulletjes die verband houden met Halloween), een gedicht en een tekening van een ‘phantom’. Het gedicht gaat als volgt :
The air is cool, the season fall, Soon Halloween will come to all.
Ghosts en goblins, spooks galoreÂ… Tricky witches at your door.
The spooks are after things to do, In fact a spook brought this ‘Boo’ to you!
The excitement comes when friends like you, Copy this note and make it two.
We’ll have smiles upon faces, No one will know who ‘BOO’ed whose places!
Just two short days to work your spell, Keep it secret, hide it well.
Please join the fun, the seasons here. Just spread these ‘BOO’s’ and Halloween cheer…
Belletjes, bellen, klokken...van alles en nog wat...
In mijn opzoekingswerk naar het leven en het werken van de 'belleman' als stadsomroeper vroeger en nu, kwam ik onvermijdelijk in aanraking met andere mensen die zowel dagdagelijks als periodiek, beroepshalve of in hun hobby met dit biezonder gebruiksvoorwerp of instrument in aanraking komen. Ik heb hier de belangrijkste op een rijtje gezet, wel met de zekerheid dat ik er nog een pak zal aan moeten toevoegen, want iedere 'leurder' had vroeger wel een bel bij (sommigen maakten dan weer gebruik van een toeter...) om de mensen hun komst aan te kondigen : ik denk hier bvb aan de scharesliep, de melkkar, de groentenboer, de tram- en treinbestuurders, enz...
De belleman
De town crier
Het schoolhoofd
De Kerstman
De soldaat van het Leger des Heils
De misdienaar
De klokkenluider
De beiaardier
En dan heb je tal van soorten bellen die ik in verschillende categorieën naar gebruik heb ingedeeld. Je hebt zowel de oude gebruiken als de nieuwe toepassingen : ik denk hier bvb aan de school- en de alarmbellen die sinds de uitvinding van de electriciteit enige verandering hebben ondergaan...om niet te praten over de installatie van sirenes in plaats van...
Tot slot werpen we nog een blik op de materialen die in de Derde Wereld-landen gebruikt worden, waar een bel dikwijls niet meer voorsteld dan een autovelg of een lege gasfles waarop geslagen wordt...
Een overzicht.
De alarmbel
De schoolbel
De belleman-handbel
De kloosterbel
De kasteelbel
De tempelbel
De gebedsbel
De altaarbel
Minibelletjes (juweel)
Verjaardags- en herdenkingsbellen
De boerderijbel
De brandweerbel
De trein- en trambel
De deurbel
Concertbellen
De hotelbel
De koe-bel
De paarden-bellen
De slede-belletjes
De kalkoen-bel
De geiten-bel
De kattebel (speciaal voor Hanzz..)
De tafelbel
De windbel
De winkelbel
De Patio/BBQ-bel
De vissers-alarmbel
De ijskarbel
Kerstbelletjes
De bola's of zwangerschapsbelletjes
En dan heb je een categorie bellen die eigenlijk geen klok- of belvorm niet meer hebben, maar toch nog de naam dragen...
De fietsbel
Er bestaat zelfs categorieën die bellen, maar niet eens de naam 'bel' dragen...
De wekker
De telefoon
Bellen in de Derde Wereld-landen
Tenslotte hebben we dan nog de talloze afbeeldingen van bellen en klokken op o.a. schilderijen en tekeningen, maar vooral op postkaarten en postzegels.
De snottebel (maar dit is een grapje... ook voor Hanzz..)
De grotesk mooie ceramieken windbellen van Arcosanti zijn het resultaat van een 50 jaar lange samenwerking tussen Paolo Soleri en zijn vrouw Colly. Te koop in winkelpanden en op internet, deze Arcosanti-bellen zijn een familiair gezicht geworden in tal van huiskamers en scholen over heel de wereld.
In Engeland is het veelal de gewoonte dat het paar zijn gasten verrast met een trouwbelletje dat dan voor de maaltijd geschonken wordt als herinnering aan deze feestelijkheid.
Tussen de speeches door wordt dat dan gebruikt voor 'applaus' in plaats van handgeklap.
In zilveren of ge-zwarte uitvoering met een handvat in de vorm van een halve maan. Graveerwerk met de 4 elementen (lucht, water, aarde, vuur). Deze bel geeft een uitert mooie klank weer. Kosten ongeveer 16 Euro.
Deze glazen tafelbel is een uniek object waarvan slechts weinig exemplaren bekend zijn. Herkomst is onbekend, maar in de Noordelijke Nederlanden wordt dit 16de-17de eeuwse voorwerp ook wel Ducd'Alf genoemd, naar de hertog van Alva. Men dronk uit deze vreemde bel-beker bij het declameren of zingen van een spotlied op de Hertog van Alva.
Zilveren "tafelbel" versierd met graveringen van bloem- en blad decor waaraan een balustervormige greep en koperen binnenbel. Anno 1858, Hollands, Amsterdam. H.= 17,5 cm. Diam.= 9,5 cm.
In de afgelopen jaren zijn in het Hollandse Geertruidenberg bij archeologische opgravingen allerlei gebruiksvoorwerpen aangetroffen. Die vondsten geven een beeld van wat onze voorouders zoal weggooiden.
Museum 'De Roos' richt zich in hoofdzaak op de geschiedenis van de stad Geertruidenberg en de kernen Raamsdonk en Raamsdonksveer. Het zal duidelijk zijn dat door de voorgeschiedenis het zwaartepunt bij het oude stadje ligt.
Een wel zeer zeldzame vondst is het restant van een zogenaamde "Duc d'Alve" die in een van de drie vitrinekasten te zien is.
Deze tafelbel annex drinkglas (drinkuyt) is waarschijnlijk gebruikt tijdens een banket aan het hof van Prins Willem l van Oranje aan de Koestraat. Het was bij de Hollandse adel van de late 16e eeuw gebruik om tijdens een banket een heildronk uit te brengen op de Staten van Holland en de hertog van Alva af te zweren en daarna het glas kapot te gooien. Vandaar de benaming "Duc d'Alve". Slechts in Antwerpen, Amsterdam en Geertruidenberg zijn dergelijke relicten gevonden. Prof. H. Henkes heeft dan ook terecht het Bergse exemplaar opgenomen in zijn standaardwerk over glas.
Leuke zilveren tafelbel gemaakt door C.M.Cohr uit Denemarken in 1936 of 1956, essayeur Jens Sigsgaard tussen 1933 en 1960, met een bakelieten handgreep. De bel is zowel helemaal binnenin als in de pegel gemerkt, maar beide zijn zeer moeilijk te zien. Mooie stevige bel met een helder geluid. Ze is 10,3cm hoog met een diameter 6,5cm.
Land van herkomst is Nederland (anno 1842) en is in uitstekende staat. Deze tefelbel is beslist een sieraad. het heeft een hoogte van 16 cm, heeft een diameter van 9,5 cm en weegt 177 gram. Dit kleinood kost zomaar eventjes 310 Eurootjes ! Gene rommel, als je het mij vraagt...
Zilveren tafelbel. Amsterdam, ca. 1890. Mt= K.Schuurman (1879- 1900). De bel met spiraalvormige zilveren greep, waaraan twee gedreven wijnbladeren. Met geelkoperen binnenbel. H. 15 cm.
Zilveren tafelbel. Rotterdam, 1833. Mt= Jan George Grebe jr. (1820- 1861). Zware gegoten tafelbel versierd met bladkransen rond het basement. De greep i.v.v. een kopstaande dolfijn. H. 14½ cm. Geh. 0.925. (gew. 339 gram)
Sinds kort is theehuis 'De Haan' bij Abrona Boerderij De Haan in het Nederlandse Benschop geopend. Dit kleine charmante theehuis is gevestigd in de voormalige hooischuur van de boerderij. Het theehuis wordt gerund door mensen met een verstandelijke beperking, onder begeleiding van een ervaren medewerker van Abrona.
Het theehuis biedt aan fietsers en wandelaars een plek om even uit te rusten en iets te drinken. Uiteraard zijn ook bewoners uit het dorp van harte welkom. Het theehuis is geopend van woensdag t/m vrijdag van 11.00 tot 16.00 uur en op zaterdag en zondag van 12.00 tot 17.00 uur.
Abrona Boerderij De Haan en het theehuis zijn gelegen aan de Beneden Noordzijde 408, 3405 CD Benschop. Kijk voor meer informatie over de boerderij en het theehuis op www.boerderijdehaan.nl
En er hangt daar zo'n typisch boerderijklokje aan de ingang, die je moet klingelen voor bediening.
Ik ben Guy , en gebruik soms ook wel de schuilnaam 'De belleman'.
Ik ben een man en woon in Izegem (België) en mijn beroep is Officiële Stadsomroeper van Izegem en museummedewerker.
Ik ben geboren op 04/06/1955 en ben nu dus 69 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: Europese Snorrenclub Antwerpen.
.JPG)
