Deze morgen wakker geworden met regen, het ziet er grijs uit.  Rond 09.30 uur stopte het met regenen en begon het op te klaren.  Tegen dat we aan onze fietstocht begonnen rond 13:30 scheen de zon weer vollebak en werd het weer warm.

Oud kanon aan Fort Vesques.              Orgel en preekstoel in de kathedraal van St Omair.

De tocht voerde ons vandaag langs langs het Fort de Vesques, Le Sarts, Loosthouck, Est Mont (jaja weer bergop), Le Pauverstraete, Sperleke, Houlle, Moulle, Le fremont, Le Rossignol, Le Clé de Champs naar St Omaars.  Na een ritje door de stad met een bezoek aan de kathedraal begonnen we aan de terugrit. Ondertussen waren er in het zuiden onweerswolken op komen zetten.  Toen we net de stad uit waren begon het spel. Er was niets anders in de buurt om te schuilen buiten een traktor met een grote wagen waar we in de luwte het einde van de hoosbui konden afwachten. 

Nissen met biechtstoelen.          Astronomisch uurwerk in de kerk.

Het viel voor ons nog mee dat de wagen net zo stond dat we aan de zijkant geen regen hadden. Na tien minuten klaarde het helemaal op en brak de zon terug door zodat we in een minimum van tijd terug droog waren. Op het laatste stuk, ter hoogte van St Momelin reden we een weg in die ons terug naar Watten zou leiden, maar het brugje dat er voorheen gelegen had, wat nog wel op onze kaart stond, was verdwenen zodat we een heel stuk terug moesten en dan via de grote weg moesten rijden.  Na aankomst hadden we dan ook 47 (!) km gedaan.

Vandaag hebben we maar een klein ritje van 13 km gedaan om de auto op te halen in Bourbourg. 

Steigertje in Watten.                 Au bords de l’Aa.

We reden van Watten langs de Aa tot aan de Pont de la Bistade en daarna langs St Pietersbrouk, Le Vert Sifflet, over een mooie kronkelende landbouwweg genaamd Le Chemin Vert langs Quaedhove tot in Bourbourg aan de parking waar we de auto een paar dagen geleden geplaatst hadden.  Het was vandaag weer heet maar een stond een verkoelend briesje wat de zaak draaglijk maakte.  We laten de auto straks op de parking naast de Gendarmerie van Watten staan voor een paar dagen.  We moeten onze tijd nog tot 21-06 in de buurt “vol maken” gezien de twee eerstvolgende sluizen na St Omer wegens onderhoudswerken  niet werken.  We zullen het dus maar kalm aan doen.  Ze geven voor morgen weer een heet dagske met in de avond kans op een gratis licht en klankspel ! Nu (21:50 uur) is het lekker op ons terras, buiten het fluiten van enkele vogels horen we niet veel meer dan het op afstand langsrazen van de TGV op de hogesnelheidslijn die langs Watten loopt.

Deze morgen vertrokken we met drie (!) boten gelijk richting Watten.  Het is vermoedelijk lang geleden dat ze hier nog eens zo een konvooi gehad hebben.  We hadden de brugopening gevraagd tegen 09:00 uur maar het was natuurlijk 09:15 uur tegen dat we door de brug waren.  Vervolgens ging het naar brug twee op enkele honderden meters verder achter een bocht maar daar duurde het ook nog tot 09:30 uur eer we daar door waren. Vervolgens naar de sluis aan de Aa.  We arriveerden er te 10:00 uur maar natuurlijk moesten alle deuren nog opengedraaid worden (hier boven en onder de sluis dubbele sluisdeuren) en was het 11:00 uur eer we hier buiten waren. 

De derde boot moest wachten op de volgende schutting gezien die er niet meer bij kon.  Verder hadden we op de Aa nog twee ophaalbruggen waar we voor de eerste natuurlijk weer een kwartier mochten dobberen tot de derde boot ter plaatse was.  De boot was bij ons voordat de bruggeman met zijn auto er was. 

Canal de Bourbourg in Bourbourg.   Ruine Abdij Watten.   De Molen van de Abdij.

Uiteindelijk voeren we dan te 11:30 uur met z’n drieen door de tweede brug en zo verder naar Watten.  Onderwer passeerden we nog de aansluiting met het Canal de Calais en de aansluiting met het groten Canal de Bourbourg.  Te 12:20 uur legden we aan aan de steiger van Watten op de rechteroever.

Aan de bron van de Ijzer.     Dat was nog eens een afdalingske !

We blijven nog een dag langer liggen gezien de sluis voorbij St Omer nog tot 21-06-2015 gesperd is. Voormiddag soep gemaakt en nog een wasje gedraaid. Namiddag hebben we weer een fietstochtje van 32 km gedaan.

De Remparts van Gravelines.  De Marie.                              De ingang van het Arsenaal.

We vertrokken vanuit Bourbourg via St Georges richting Gravelines. Gravelines is ook weer een oude versterkste stad waar Vauban “zijn ding” nog eens heeft kunnen doen.  De versterkingen zijn goed bewaard gebleven wat nu een toeristische troef is voor deze stad. Tevens ligt tussen de stad en de zee een groene zone met veel wandelpaden, fietspaden en waterpartijen. 

Het Arsenaal.                           De Cetirne (Watervoorraad).   De voormalige kazerne.

Het strand ten noorden van de monding van de Aa is ongeveer een km breed.  Momenteel is er weer zeer veel wind (  6à 7 Baufort ) waardoor er een ware zandstorm over het strand raast.   Er is dan ook geen kat te zien. 

Het eindeloze strand.                    De vuurtoren.            De havengeul.

Alleen op de banken die in de luwte staan zitten enkele zo

Voormiddag de administratie bijgewerkt.  Namiddag met de fiets vertrokken richting Bergues om de auto op te halen.  We vertrokken langs de D3 langs het Canal de Bourbourg tot in Coppenaxfort waar we het grote kanaal Duinkerken-Watten oversteken.  Van hieruit rijden we over kleine wegen van Brouckercke, Spycker, Armboutscappel, Grand Millebrugge, Petit Millebrugge richting Bergues.

Het oude Canal de Bourbourg.   Vlasveld.                                De rede voor Calais.

Het laatste stuk gaat over de Quai de la Colme tot net voor de stad. Het is vandaag we er zeer winderig en soms komen we maar moeizaam voorruit. We hadden weer 25 km op de teller. Na de fietsrit een bezoek gebracht aan de Cora in Duinkerken en zo terug naar Bourbourg.  S’Avonds zijn we nog met de auto naar Calais gereden en hebben we nog een strandwandeling gemaakt. 

Straf windje.                              Op de pier.            Met MyFerryLink naar Dover.

De ferry’s die Calais aandoen komen hier met de regelmaat van een klok aan en vertrekken een half uur later terug naar Dover.  We zien twee maatschappijen namelijk MyFerryLink en P&O. Wanneer we aan het strand arriveerden vertrok er juist een grote bulkcarrier terwijl er een ferry van P&O arriveerde.  Er was weinig volk op het strand en maar enkele surfers die toch wel last hadden om recht te blijven in die wind. 

Na het afleveren van de sleutel van de elektriciteitskast vertrokken we te 10:30 uur terug richting Duinkerke.  Op het einde van het het Canal de Bergues gingen we dus over bakboord het Canal de Bourbourg op.  Sluis Jeux de Mail was dicht maar de deur werd onmiddellijk opengedaan wanneer we hadden opgeroepen en we konden zo binnen. Hier werd het vignet en alle gegevens gecontroleerd. 

Die varen hier ook.                         Aan de horizon de portaalkranen van de nieuwe haven

                                                    van Duinkerke.

Na vijf minuten waren we ongeveer 1.5 meter omhoog gegaan en konden we buiten.  Dit kanaal is weer een stuk breder dan we de laatste week gevaren hebben en het water terug wat properder.  Na enkele kilometers arriveren we aan de Derivation naar de nieuwe haven van Duinkerke.  Hier gaan we linksaf en na weer enkele kilometers gaan we rechtsaf het oude Canal de Bourbourg op.  In het begin van dit kanaaltje liggen enkele schepen maar eenmaal hier voorbij zijn we weer alleen.  Hier is het kanaal nog smaller dan ons kanaal naar Beverlo.  Net voor het stadje Bourbourg komen we aan de eerste sluis. Terwijl we liggen te wachten, de sluis is nog handbediend, zien we  tijdens het maneuvreren weer zwarte “smos” komen bovendrijven.  Het is hier dus echt niet diep en ik hoop dat we weer geen last met de filter krijgen. 

Het Canal de Bourbourg.                Rechts het oude Canal de Bourbourg.

Voormiddag nog wat “huishoudelijke werken” uitgevoerd en te 14:00 uur de sleutel voor de elektriciteitskast opgehaald.  Nadien vertrokken voor onze dagelijkse fietstocht.  We reden  van Bergues via kleine wegen langs de dorpen Steene, Krochte, Bissezele, Zegerskappel, Ekelsbeke, Soks en Hooimille terug naar Sint Winoksbergen, Bergues heet dat nu dus. 

Het kasteel van Ekelberg met de kasteeltuin, jammer genoeg niet te bezichtigen.

Het ging langs soms smalle straatjes door het licht glooiende landschap welk doorsneden wordt met beken en grachten.  Boven op de glooien hadden we mooie vergezichten en door het mooie weer zagen we tot de Casselberg. 

Vandaag is het tropisch warm geweest. Maar toch, rond 16:00 uur kwamen er onweerswolken opzetten.  We waren rond 13:30 uur vertrokken voor een fietstocht van Bergues, via Hooymille, Hondschoote, Kullem, Lynde, Oostcapel, Wylder, Wormhout, en terug naar Bergues.

Bergues.  Het oud slachthuis.                        Het belfort.                             Toren van de oude

                                                                                                                Abbaye de St Winnocke.

De twee torens van de oude abdij.                     De stadsomwalling.

Het gaat door een vlak landschap met dorpen en straten waarin je de vroegere Vlaamse benamingen nog goed ziet.  Dit deel van Frankrijk, ook Frans Vlaanderen genoemd, was doorheen de eeuwen een twistpunt tussen Frankrijk en De Nederlanden en behoorde afwisselend tot een van die partijen. 

Met een stralend zonnetje onder een wolkenloze hemel opgestaan.  Het belooft voor vandaag!

Klokslag 09:00 uur vertrokken en onmiddellijk door de eerste ophaalbrug, die van Ghyvelde, op weg richting Duinkerke.  Iets later door de ophaallbrug van Zuydcoote.  Van hieruit gaat het zonder opstakels tot sluis Duinkerke.  Toen we voorbij de laatste bocht voor de sluis waren hadden we zowaar een tegenligger.  Aan de sluis aangekomen stond deze open met een groen licht dus konden we onmiddellijk binnen.  Eenmaal door de sluis volgden nog enkele kronkels en daarna gingen we linksaf naar het Canal de Bergues (8 km) tot aan de halte fluvial aan het versterkt stadje. Te 11:50 lagen we vast.  Er is nog plaats voor één jacht nu gezien er al een 25 meter omgebouwd vrachtschip aan de steiger ligt.

Watertoren van het   Net uit de sluis van Dunckerque.       Het strand in Zuydcote. 

Usine de Dunes.        

Vandaag vertrokken we pas te 10:30 uur gezien we eerst nog langs de markt wilden gaan. De havenmeester is nog steeds niet langs geweest maar langer gaan we niet wachten en we hebben dus vannacht gratis gelegen. Eigenlijk is 15 euro liggeld zonder toilet en douche in vergelijking met andere havens (13 euro mèt water, WC en soms ook nog douche) wel veel, maar we hebben nu dus drie nachten voor de prijs van twee !. Aan de eerste brug, Ieperbrug hadden we al prijs.  De brug marcheerde niet.  Als we zo lang moeten gaan wachten als Jean-Pierre en Arlette enkele weken geleden liggen we hier nog effe ! Die hadden hier 1:30 uur liggen wachten.  Het feit dat die panne zich wéér voor doet zegt toch wel iets over het onderhoud me dunkt. Te 11:30 uur (!) konden we door de brug. Na de brug volgen de kronkels in het kanaal (op de luchtfoto van Veurne te zien volgt het kanaal ten zuiden van de stad de vroegere verdedigingsgrachten met enkele aan mekaar geregen V-vormige bochten) tot aan de Diksmuidebrug waar we een haakse bocht bakboord maken en waar het kanaal weer een respectabele breedte krijgt. 

Steiger voorbij de Ieperbrug.                     Grens Belgie-Frankrijk.

Van hieruit gaat het op enkele flauwe bochten na rechtdoor tot in Adinkerke (Voor wie Adinkerke niet weet liggen, tot aan Polpsaland)  Hier wilden we aan een steiger gaan liggen waar vroeger het douane-ontvangkantoor op de dijk ligt maar daar waren geen voorzieningen om vast te maken (of ze moeten in het metershoge gras op de dijk gelegen hebben!) We voeren dan maar door en te 12:32 uur hesen we het Franse vlagje vooraan op de boeg toen we de grens overstaken.

Het strand in Bray-Dunes.                           Gedenkteken op de dijk.

Enkele kilometers verder kwamen we aan de brug van Ghyvelde – Bray-Dunes waar we moeten stoppen en onze “intrede” in het land moeten aangeven. Net voor de brug ligt een recent aangebracht aanlegsteiger en we besloten hier aan te leggen omdat we anders misschien tot in Duinkerken moeten varen. 

Voor de middag eerst een “probleemke” gaan oplossen op iets dat ik in de weken voor ons vertrek gemaakt had. Na de middag vertrokken we na het bezoek aan ons moeder terug naar Veurne.  We hadden geluk, nergens moeten aanschuiven, zelfs nergens ook maar effe moeten stilstaan.  Op een goede twee uur waren we terug in Veurne.  ’s Avonds nog rap een waske gaan doen in het wassalon

Deze morgen met de trein van 09:02 uur in Veurne vertrokken.  Er zit hier mog maar weinig volk op de trein dus hadden we een mooie plaats in de rijrichting. In de volgende stations stapten er steeds meer volk op maar in Gent St Pieters gingen wij er uit voor de aansluiting naar Antwerpen.  Daar moesten we in tegenstelling met de planning die normaal 53 minuten wachttijd vermeldde maar 20 minuten wachten.  Ook op de volgende trein en later op die van Antwerpen naar Hamont was het kalm. We hadden onder ons twee afgesproken dat we eerst bij onze vrienden Annemie & Roger zouden langsgaan. Wanneer we rond 14:30 uur in Hamont arriveerden moesten we nog een kwartiertje te voet tot bij hen.  Daar bleven we tot we de trein van 16:20 uur terug dienden te nemen .  Thuis gekomen vlug de gazon nog eens “geschoren” zodat die er weer enkele weken tegen kan. Vervolgens gingen we op bezoek bij Bomma (moeder van Annie).  Voor haar was het ook een verrassing gezien we niet gezegd hadden dat we zouden langs komen.

Te 09:45 uur de sluis Fintéle binnen gevaren.  Het is een sluis met schuine sluiswanden maar aan een zijde is een steiger gebouwd voor de pleziervaart.  Hier gaan we nu ook maar een kleine meter omlaag.

Het soms smalle Lokanaal.                      Spoorbrug Veurne.

De sluisdeuren worden hier nog met de hand opengedraaid.  Het zal voor ons de laatste keer zijn gezien de sluis in het najaar geautomatiseerd zou gaan worden. De sluis en al de bruggen op het Lokanaal zullen dan vanuit één centrale bediend gaan worden.  Het Lokanaal is maar een smal en redelijk ondiep kanaal en je mag er maar 7 km/uur varen.  Het heeft voor ons ook geen zin om sneller te willen varen gezien we dan maar meer zuiging veroorzaken en toch niet veel sneller vooruit komen. 

De kerk van Veurne.           Mooie preekstoel.

Het sturen wordt dan ook lastiger.  De ophaalbruggen en de draaibrug in het kanaal worden vlot en ruim op tijd voor ons geopend en te 12:30 leggen we aan in Veurne.  We gaan hier een paar dagen blijven liggen gezien wij met de trein de auto gaan ophalen en ook op bezoek willen bij mijn moeder, bij de moeder van Annie en bij onze vrienden Annemie & Roger in Hamont.   

Voormiddag wat geluierd en ’s middags bij de Lisdodde gaan eten.  Nadien een fietstocht gemaakt van 44 km langs Pollinkhove, Lo, de gehuchten Blauwoet, Ashoop, Rozendaal, Rabbelare, Krispoek naar Lampernisse en via Schapershoek, Grote Fokkewerve, Oerenburg en Fortembrug tot Alveringem. Daarna via de verdwenen dorpskern van St Rijkers naar St Rijkers, Izenberge, Hoogstade terug naar Pollinkhove en terug naar Fintéle. Onderweg maar enkele fietsers tegengekomen ondanks dat het toch redelijk goed weer was. Ik denk dat het wild vandaag “hazekensdag” vierde. Vandaag onderweg zeker 20 hazen zien lopen.  Op één plaats, in een weide boven op een heuvelglooiing zaten 8 hazen bijeen, de oren allemaal rechtop. 

Oude stadspoort Lo.                                                  Wie is dit ?

Het leek wel of ze in een kring “in vergadering” zaten !. Toen een van hen ons opmerkte sloeg deze vermoedelijk alarm gezien zes van hun plots het hazenpad kozen. Als een TGV stoven ze weg, zigzaggend door de velden. De twee andere bleven stoïcijns zitten, het leek wel of ze in zoutpilaren veranderd waren.

Ijzertoren in de verte.                              Gewezen café in Lampernisse.

Zelfs toen we hun op twintig meter afstand voorbij reden verroerden ze niet.  Normaal spurten ze weg of leggen ze zich plat tegen de grond met hun oren plat in hun nek maar deze twee hadden lef en bleven netjes in “geef acht” op post.  Na de fietstocht zijn we ’s avonds nog naar Lo terug gereden omdat het daar vandaag avondmarkt was. 

Om 10:15 uur vertrokken en na 100 meter al prijs met “rommel” in de filter. Het is hier niet zo diep en er ligt allerlei rotzooi op de bodem. Er komt zwarte drek boven met het schroefwater.

Het monument van de gebroeders Van Raemdonck.     Golven op de Ijzer.

Voormiddag hebben we het museum In Flanders Fields bezocht. Je wordt er stil van.  Je zou denken dat de mensheid hieruit geleerd zou hebben maar nee.    Namiddag zijn we een fietstocht gaan maken in de buurt van Ieper.  Overal waar je komt zijn begraafplaatsen en gedenktekens.  Ze liggen er allemaal mooi onderhouden en vredig bij.  Het staat in schril cocntrast met de foto’s en filmpjes in het museum. Toen lag hier werkelijk alles plat. Op de fietstocht van 33 km zijn we negen begraafplaatsen tegengekomen.  We kwamen ook voorbij “Hill 62” waar toen hevige gevechten geleverd zijn.  Nu is het een gedenkteken. Ten zuiden van Ieper werd in vroegere tijden ook een begin gemaakt met het graven van een kanaal tussen het kanaal Ieper-Ijzer en Komen. Bij het ontwerp zou hiervoor een tunnel van 750 m gegraven zijn doch wanneer  het werk werd uitgevoerd en een gedeelte klaar was stortte deze in en lagen de werken enkele jaren stil.  Later werd een ontwerp voorzien met een tunnel van 250 m en twee sluizen. 

In het museum In Flanders Fields.               De cafetaria van het museum in de

                                                                Lakenhalle.

De tunnel stortte eveneens in en de werken lagen weer stil. In het laatste plan werd een sleuf door de heuvel gegraven en werd ter hoogte van St Elooi een brug voorzien.  Toen het kanaal en de brug zo goed als klaar waren deden zich er enkele grondverschuivingen voor waardoor de brugpijlers verschoven en instortten. 

Het monument op Hill 62.                            Nabij de Kemmelberg.

Dit betekende het einde van het kanaal Ieper-Komen.  Restanten van de brugpijlers zijn nog altijd te zien in de door de natuur terug veroverde sleuf door de heuvel.  Verderop terug richting Ieper staat er nog effectief water in de bedding. Toen de Duitsers later aan de ingestortte brug kwamen dachten ze dat de Engelsen de brug hadden opgeblazen en daardoor is deze plaats nog altijd gekend als de “gesprongen brug”.  

Voormiddag hebben we het museum In Flanders Fields bezocht. Je wordt er stil van.  Je zou denken dat de mensheid hieruit geleerd zou hebben maar nee.    Namiddag zijn we een fietstocht gaan maken in de buurt van Ieper.  Overal waar je komt zijn begraafplaatsen en gedenktekens.  Ze liggen er allemaal mooi onderhouden en vredig bij.  Het staat in schril cocntrast met de foto’s en filmpjes in het museum. Toen lag hier werkelijk alles plat. Op de fietstocht van 33 km zijn we negen begraafplaatsen tegengekomen.  We kwamen ook voorbij “Hill 62” waar toen hevige gevechten geleverd zijn.  Nu is het een gedenkteken. Ten zuiden van Ieper werd in vroegere tijden ook een begin gemaakt met het graven van een kanaal tussen het kanaal Ieper-Ijzer en Komen. Bij het ontwerp zou hiervoor een tunnel van 750 m gegraven zijn doch wanneer  het werk werd uitgevoerd en een gedeelte klaar was stortte deze in en lagen de werken enkele jaren stil.  Later werd een ontwerp voorzien met een tunnel van 250 m en twee sluizen.  De tunnel stortte eveneens in en de werken lagen weer stil. In het laatste plan werd een sleuf door de heuvel gegraven en werd ter hoogte van St Elooi een brug voorzien.  Toen het kanaal en de brug zo goed als klaar waren deden zich er enkele grondverschuivingen voor waardoor de brugpijlers verschoven en instortten.  Dit betekende het einde van het kanaal Ieper-Komen.  Restanten van de brugpijlers zijn nog altijd te zien in de door de natuur terug veroverde sleuf door de heuvel.  Verderop terug richting Ieper staat er nog effectief water in de bedding. Toen de Duitsers later aan de ingestortte brug kwamen dachten ze dat de Engelsen de brug hadden opgeblazen en daardoor is deze plaats nog altijd gekend als de “gesprongen brug”.  

In de kazematten.                                   Stadsvesten.     

Veel indrukwekkende gebouwen waaronder natuurlijk de markt met de Lakenhalle, het Gerechtsgebouw, iets verderop de Menenpoort, de stadsomwallingen met de kazematten , de ijskelder , de kathedraal.  Je kan hier wel een tijdje rondlopen voor je alles gezien hebt.  Op aanraden van de havenmeester vertrokken we al vroeg naar de Menenpoort voor het bijwonen van de ceremonie van de Last Post welke elke avond klokslag 20:00 uur gehouden wordt. Wanneer we er arriveren staat er al veel volk aan te schuiven.  We hebben nog een goed plaatsje onder de bogen en staan op de  tweede rij.

Menenpoort.                            Menenpoort.                            The Last Post.

Voor we vertrokken namen we contact op met de bediening van de Knokkebrug gezien we van de havenmeester vernomen hadden dat we daar anders mogelijk lang moesten wachten. Er werd ons verzekerd dat er “iemand zou zijn” tegen dat wij er waren. We gooiden rond 10:00 uur de trossen los. Vanaf hier wordt de Ijzer meer een kronkelende rivier die in een wijde boog richting Frankrijk draait.

Mooi stulpje langs de Ijzer.   Kanaal Ieper Ijzer.                   VVW Ieperlee.

Er zitten weer veel reigers op de kant en aalscholvers duiken er lustig op los.  Er zal hier dan toch wel veel vis zitten vermoed ik. Wanneer we aan Knokkebrug komen is er inderdaad al iemand op post en de brug gaat netjes op tijd open.  Na Knokkebrug gaan wij bakboord naar het kanaal Ieper-Ijzer.  In het begin is dit kanaal maar smal, zo lijkt het toch door de bomen die er aan beide zijden over groeien.  Hier en daar ligt een sedert lange tijden omgewaaide boom soms tot in het midden.  Veel onderhoud wordt en niet meer gedaan. Sommige stukken zijn dan weer breed met aan een zijde betonnen boorden.

De Lakenhalle.                               Ingang ijskelder.           De kathedraal.

In het kanaal passeren we eerst de sluis Boezinge-sas en later sluis Boezing-Dorp.  Deze worden bediend door een vriendelijk juffrouw die met ons mee beide sluizen komt bedienen. Beide sluizen hebben een verval van ongeveer 2.5 meter.  Het laatste stuk van het kanaal, ter hoogte van het langgerekte industrieterrein van Ieper, is veel breder en eindigt aan de rand van de stad waar de jachthaven VVW Ieperlee gelegen is.  We vinden een plaatsje en leggen te 13:45 uur vast.  Na het eten maken we een stadswandeling.  Er is hier echt wel veel te zien.  Natuurlijk veel verwijzingen naar de oorlog maar de stad heeft wel een zeer rijke geschiedenis.