Vroeg in de morgen is hij naar de vijver gereden, over het trage herboren land, met een vreugde in hem, omwille van het landschap en ook om de beslissing die hij nam.

Hij heeft het hekken geopend – gewoonlijk staat het open – is tot aan de ‘kabuze’ gereden en is gaan neerzitten  aan de tafel buiten. Achter hem, hoog opgeschoten, de lange rij populieren, ruisend alsof ze spraken, en voor hem uit de vijver. Hij wist dit allemaal, de ogen dicht, hij wist ook de witte band van de meidoorn en de bomen groot en donker in het pure blauwe van de luchten, ideaal voor het schrijven. Het is dus hier dat het zou gebeuren. Het stond klaar getekend. Het was hier dat hij een kruis zou maken over zijn boek, een kruis zoals zijn moeder maakte met het broodmes telkens ze een nieuw brood aansneed.

Hij schreef lang en zonder op te zien. Hij had zijn inktpot meegebracht omdat hij wist dat de oude, getrouwe vulpen niet veel inkt meer hield, zodat hij ze herhaaldelijk vullen moest. Maar hij schreef, geïnspireerd, over wat hij nalaten wou voor hen die hem ooit zouden lezen op heldere dagen of op donkere nachten.

Toen hij dacht dat het laatste woord geschreven stond, is hij opgestaan en heeft hij, rond de vijver, zijn zevenhonderd passen gedaan. Hij voelde wel de pijn onderaan de rug, maar hij voelde vooral de voldaanheid, na al die dagen, aangekomen te zijn waar hij aankomen wou. En nu wandelend in een cirkel om de vijver: de bomen en de struiken, de luchten en de wolken, de wind in kleine golven spelend met de weerspiegeling ervan; in de geur van meidoorn en van water. Hij wou van al wat hij zag en rook en hoorde een foto, een foto voor het slot van zijn boek.

Hij was terug op de plaats waar zijn dagboek nog open lag, naast zijn pen en bril, naast het potje inkt Herbin, toen Johan aankwam, zag hoe hij er stond en hem toe riep doorheen het open raam van de wagen: ‘Zo vroeg al, Ugo, heb je hier soms geslapen?’

‘Nog niet, nog niet, Johan, zo ver is het nog niet gekomen, ik had nood aan wat van de morgen is, naar je plaats hier, naar je vijver die inspireert. Ik heb wat zitten schrijven.’

Johan, met krachtige stoppelbaard, stond voor hem: ‘Mijn beste vriend, wat vertel je me nu, wat heb je nu allemaal geschreven, hier aan de vijver, die ook mijn droomplaats is?’

‘Wel, ik heb je vijver, noch min noch meer, vereeuwigd in mijn geschriften. Hij staat er getekend als de slotscene van een boek. Want ik was hier vanmorgen, opgeslorpt door het woord in mij’

‘Het Woord dat in den beginne was?’

‘Ook dat, maar hier, vooral dat van de vijver en de bomen en de luchten.’

‘Kom, ik ga een tas koffie zetten en ondertussen gaan we eens rond de vijver, kom je mee?’

Ze gingen samen de vijver rond, hun spiegelbeeld volgde hen, maar dat zagen ze niet: Ugo kijkend naar de groei van heesters en struiken en de soorten bloemen op de berm naast de gracht, Johan lettend op elk teken in het water. Zijn vissen, zegde hij, hadden de ziekte van de nawinter, vooral onder de spiegelkarpers. Hij had deze bestreden met een bijzonder product, dat hij met moeite bekomen had, maar hij dacht dat nu de ziekte overwonnen was.

Ze zaten aan tafel met een kop koffie voor hen. In enkele lijnen, waarom hij het deed wist hij niet, vertelde Ugo over Anja, waar hij haar het eerst had ontmoet en hoe hij nu haar had weer gezien.

‘Maar mijn goede vriend Ugo toch’, had hij gezegd, ‘en dat overkomt je nu, je bent toch niet verliefd? Ik vond het al vreemd dat je hier aan het schrijven was zo vroeg, is het een liefdesbrief die je schreef?’

‘Neen, geen brief, of eigenlijk wel, een brief als slot van een boek’.

‘Mag ik van jou horen hoe een dergelijk slot geschreven wordt?

‘Neen, het spijt me, want als ik het lees is het geen slot meer, maar het begin van een nieuw boek dat niet zal geschreven worden.’

‘Zoals je het wenst, Ugo, maar het is goed dat een man een vrouw heeft, vooral een eenzame man zoals jij. Hoe moet het nu verder?’

‘Ik zie haar morgen en een van deze dagen kom ik hier naar de vijver met haar. Maar hoe en of het zich gaat verankeren weet ik nog niet. Goed hoop ik, zoals je vijver en je vissen. Je hebt ze lief en ze springen op van vreugde als ze je zien of als ze voelen dat je er bent.’

‘Wel, Ugo, weet dat Anja welgekomen is, het zal wel niet de eerste de beste dame zijn die je uitverkoren hebt, maar wat met je boek, ga je er werkelijk mee stoppen?’

‘Het boek, Johan, staat geschreven, het is af. Of liever het begint nu, het boek van het nieuwe leven begint nu.’

‘Ik kan je niets anders wensen dan peis en rust, maar denk er aan, je zult niet meer de vrijheid kennen waar je nu over beschikt want vrijheid is eenzaamheid, is doen wat je wenst te doen. Maar ik ken je als een wijs man en een wijs man denkt na over wat hij doet. En ook, en hier vooral hebt je over na te denken, hoe gaan de kinderen reageren, en vergeet niet, de tijd stopt niet, noch vandaag, noch morgen, maar het gebeurt dat gevoelens de tijd ondergaan, wees dus sterk en zeker van de stappen die je zetten gaat’.

Ugo luisterde, hij keek naar Johan, voor hem, de kop koffie in de hand, een stoere man: ‘Je bent een echte vriend, Johan, je bent bezorgd om mij, meer dan ik om mij, ik onthoud je woorden.’

30-12-2018, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Vroeg in de morgen is hij naar de vijver gereden, over het trage herboren land, met een vreugde in hem, omwille van het landschap en ook om de beslissing die hij nam.

Hij heeft het hekken geopend – gewoonlijk staat het open – is tot aan de ‘kabuze’ gereden en is gaan neerzitten  aan de tafel buiten. Achter hem, hoog opgeschoten, de lange rij populieren, ruisend alsof ze spraken, en voor hem uit de vijver. Hij wist dit allemaal, de ogen dicht, hij wist ook de witte band van de meidoorn en de bomen groot en donker in het pure blauwe van de luchten, ideaal voor het schrijven. Het is dus hier dat het zou gebeuren. Het stond klaar getekend. Het was hier dat hij een kruis zou maken over zijn boek, een kruis zoals zijn moeder maakte met het broodmes telkens ze een nieuw brood aansneed.

Hij schreef lang en zonder op te zien. Hij had zijn inktpot meegebracht omdat hij wist dat de oude, getrouwe vulpen niet veel inkt meer hield, zodat hij ze herhaaldelijk vullen moest. Maar hij schreef, geïnspireerd, over wat hij nalaten wou voor hen die hem ooit zouden lezen op heldere dagen of op donkere nachten.

Toen hij dacht dat het laatste woord geschreven stond, is hij opgestaan en heeft hij, rond de vijver, zijn zevenhonderd passen gedaan. Hij voelde wel de pijn onderaan de rug, maar hij voelde vooral de voldaanheid, na al die dagen, aangekomen te zijn waar hij aankomen wou. En nu wandelend in een cirkel om de vijver: de bomen en de struiken, de luchten en de wolken, de wind in kleine golven spelend met de weerspiegeling ervan; in de geur van meidoorn en van water. Hij wou van al wat hij zag en rook en hoorde een foto, een foto voor het slot van zijn boek.

Hij was terug op de plaats waar zijn dagboek nog open lag, naast zijn pen en bril, naast het potje inkt Herbin, toen Johan aankwam, zag hoe hij er stond en hem toe riep doorheen het open raam van de wagen: ‘Zo vroeg al, Ugo, heb je hier soms geslapen?’

‘Nog niet, nog niet, Johan, zo ver is het nog niet gekomen, ik had nood aan wat van de morgen is, naar je plaats hier, naar je vijver die inspireert. Ik heb wat zitten schrijven.’

Johan, met krachtige stoppelbaard, stond voor hem: ‘Mijn beste vriend, wat vertel je me nu, wat heb je nu allemaal geschreven, hier aan de vijver, die ook mijn droomplaats is?’

‘Wel, ik heb je vijver, noch min noch meer, vereeuwigd in mijn geschriften. Hij staat er getekend als de slotscene van een boek. Want ik was hier vanmorgen, opgeslorpt door het woord in mij’

‘Het Woord dat in den beginne was?’

‘Ook dat, maar hier, vooral dat van de vijver en de bomen en de luchten.’

‘Kom, ik ga een tas koffie zetten en ondertussen gaan we eens rond de vijver, kom je mee?’

Ze gingen samen de vijver rond, hun spiegelbeeld volgde hen, maar dat zagen ze niet: Ugo kijkend naar de groei van heesters en struiken en de soorten bloemen op de berm naast de gracht, Johan lettend op elk teken in het water. Zijn vissen, zegde hij, hadden de ziekte van de nawinter, vooral onder de spiegelkarpers. Hij had deze bestreden met een bijzonder product, dat hij met moeite bekomen had, maar hij dacht dat nu de ziekte overwonnen was.

Ze zaten aan tafel met een kop koffie voor hen. In enkele lijnen, waarom hij het deed wist hij niet, vertelde Ugo over Anja, waar hij haar het eerst had ontmoet en hoe hij nu haar had weer gezien.

‘Maar mijn goede vriend Ugo toch’, had hij gezegd, ‘en dat overkomt je nu, je bent toch niet verliefd? Ik vond het al vreemd dat je hier aan het schrijven was zo vroeg, is het een liefdesbrief die je schreef?’

‘Neen, geen brief, of eigenlijk wel, een brief als slot van een boek’.

‘Mag ik van jou horen hoe een dergelijk slot geschreven wordt?

‘Neen, het spijt me, want als ik het lees is het geen slot meer, maar het begin van een nieuw boek dat niet zal geschreven worden.’

‘Zoals je het wenst, Ugo, maar het is goed dat een man een vrouw heeft, vooral een eenzame man zoals jij. Hoe moet het nu verder?’

‘Ik zie haar morgen en een van deze dagen kom ik hier naar de vijver met haar. Maar hoe en of het zich gaat verankeren weet ik nog niet. Goed hoop ik, zoals je vijver en je vissen. Je hebt ze lief en ze springen op van vreugde als ze je zien of als ze voelen dat je er bent.’

‘Wel, Ugo, weet dat Anja welgekomen is, het zal wel niet de eerste de beste dame zijn die je uitverkoren hebt, maar wat met je boek, ga je er werkelijk mee stoppen?’

‘Het boek, Johan, staat geschreven, het is af. Of liever het begint nu, het boek van het nieuwe leven begint nu.’

‘Ik kan je niets anders wensen dan peis en rust, maar denk er aan, je zult niet meer de vrijheid kennen waar je nu over beschikt want vrijheid is eenzaamheid, is doen wat je wenst te doen. Maar ik ken je als een wijs man en een wijs man denkt na over wat hij doet. En ook, en hier vooral hebt je over na te denken, hoe gaan de kinderen reageren, en vergeet niet, de tijd stopt niet, noch vandaag, noch morgen, maar het gebeurt dat gevoelens de tijd ondergaan, wees dus sterk en zeker van de stappen die je zetten gaat’.

Ugo luisterde, hij keek naar Johan, voor hem, de kop koffie in de hand, een stoere man: ‘Je bent een echte vriend, Johan, je bent bezorgd om mij, meer dan ik om mij, ik onthoud je woorden.’

30-12-2018, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ze wisten niet hoe laat het geworden was, maar de haard was uitgedoofd. Hij hoorde met tussenpozen de uilen in het bos dichtbij. Het oude huis dat geluisterd had, dat alles neergeschreven had in zijn gebinten en verheugd dat alles gekomen was zoals het geschreven stond in het eeuwige Boek van psalm 139.

Het was na middernacht. Hij vroeg haar waar ze was, van waar ze telefoneerde. Zegde ze: ‘ik ben hier in de woning. Ik ga hier slapen op de sofa in een deken gewikkeld. Ik kan ook niet meer terug, ik had het hotel verwittigd. Ik wou het gevoel kennen hoe het huis reageerde op de stilte van de nacht, op de hoogte hier op weg naar Anzy-Le-Duc, waar jij ooit was.

‘Ik wist trouwens dat ik je bellen ging, en ik wist dat het een lang gesprek zou worden met jou. En à propos er is hier in een dorp dichtbij, een kerkje met een Onze-Lieve-Vrouw die de borst geeft aan het kindje Jezus, een beeldhouwwerk boven de kerkdeur, wist je dat?

Hij wist het, hij herinnerde zich er gestaan te hebben met Pierre. Er zijn weinig romaanse kerken die we toen niet bezocht hebben, het was onze pelgrimstocht. Wij moeten die tocht verder zetten, doorheen gans Frankrijk. Ik wil alle kerken terugzien met jou om te beginnen met La Chaise-Dieu en het Vlaams wandtapijt van dertig meter lang en die kamer waar je met elkaar spreken kunt, staande met het gezicht naar de muur toe, elk in een tegenovergestelde hoek, wist je dat. Neen, ze wist het niet. Maar zeg me eens wat jij niet weet. Heel wat had hij geantwoord, maar wat ik zeker weet is dat je leeft in mij. 

* 

In de nacht, bij volle maan, de sterren, dacht hij, in een gunstige positie, heeft hij besloten, nu zij er actief deel van uitmaakt, zijn boek af te sluiten. Want, het is nu geen boek meer over hem zelf, maar over hen beiden. Een valabele reden om niet verder te gaan, omdat wat nu nog komt, gunstig of niet, niet kan worden vrijgegeven. Hij zou het haar niet vragen, hij zou het sluiten vóór haar betreden van de woning.

29-12-2018, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Op Klara, een symfonie van Brahms, lang en breed uitgestreken en hij, hopende op een telefoon van haar, uitgestrekt op de sofa voor de haard die aan het uitdoven was. Toen hij haar niet meer verwachtte is ze daar. Ze had zich niet vroeger kunnen vrij maken, zegde ze, haar stem was als van velours, als kwam ze uit een andere wereld, uit een ander Universum. Eindelijk, had ze gezegd, is de kuisploeg weg. Haar werk was af. De woning, ons kasteel, zegde ze, lag er bij als nieuw, klaar om de eigenaars te ontvangen en die kwamen morgen in de namiddag. Ze hoopte, zegde ze, dat hij klaar was om haar te ontvangen en dat was hij.

Hij luisterde. Hij voelde haar enthousiasme volbracht te hebben wat van haar werd verwacht. Ze vertelde hem over de vele moeilijkheden die ze gekend had, met de gordijnen en overgordijnen, met de stukadoors en de schilders, met elektriciteit en verwarming. Honderd zaken had ze in het oog te houden. Ze vertelde hem over de vele kleine voorvallen die ze gekend had, ook sommige werken die opnieuw moesten gedaan worden en de moeilijkheden die dit met zich bracht hen te overtuigen om te herbeginnen maar, ze had bereikt wat ze bereiken wou en godzijdank, alles was nu voorbij.

Ik wou je komen halen, zegde ze, ik wou komen om je lief te hebben en je daarna te tonen wat ik van dit huis gemaakt heb, deze droomwoning die ik in gedachten ingericht heb voor ons beiden. Je was er niet, maar je was er toch in mijn gedachten, en zo is het gebeurd en werd het, met wat ik nu weet, de woning die ik klaar wou voor ons beiden. De jongste dagen heb ik vooral aan jou gedacht, aan jouw kamer met muren vol boekenrekken, je bureau in die kamer waarvan je me ooit sprak: die kamer in Varykino, waar Zhivago werken wilde aan een groot boek dat het boek van zijn leven zou worden. Wel die kamer is er, die moet je zien, met een ruim venster dat uitgeeft op de wijngaarden die aflopen naar het diepere land toe, en opklimmend naar het spel van de wolken er boven, en het licht, Ugo, het wondere licht van Bourgondië, nergens is er een licht zoals hier.

Intuïtief, en je moet me geloven, heb ik gezorgd dat er een dergelijke kamer was. Zonder het te beseffen, heb ik al die tijd jou in mijn gedachten gehad, zelfs, dit weet ik nu, als ik het eerste concept heb voorgelegd aan de nieuwe eigenaars. En thans ben ik gelukkig, weet ik dat jij me geïnspireerd hebt om te handelen zoals jij gehandeld zou hebben, of dan toch, hoe jij het zou gewenst hebben. En vandaag, als het resultaat is wat het is, dan is het omdat ik er aan gewerkt heb met liefde en met al het inzicht dat ik in mij voelde en, in de jongste dagen een opstoot heeft gekregen die ik nimmer zou gekend hebben ware jij niet plots opgedoken.

Weet, Ugo, ik geef er me, nu dat je er bent, rekenschap van, dat ik van bij de aanvang aan de woning gedacht en gewerkt heb alsof het voor jou was, al wist ik niets af van jou, al wist ik niet of je nog leefde, of je nog vrij was, maar nu, nu weet ik dat alles zijn begin heeft gekend op de gletsjer, in het immense licht van de namiddag, wij beiden, klein, nietig, twee stippen zoals je twee vrienden in de helikopter ons toen moeten gezien hebben.

Om kort te zijn ik weet nu dat ik eraan gewerkt heb omdat ik wist wat er komen ging of, zoals jij het zou gezegd hebben, het is gebeurd omdat we er voortdurend aan gedacht hebben, je moet er lange tijd mee bezig zijn opdat wat gedacht wordt en verhoopt zich realiseren zou.

Er moet aan die deur van Schleiper een koperen plaat worden aangebracht met de aanduiding dat het hier was, dat Ugo en Anja elkaar gevonden hebben na een lange scheiding, en er voldoende gelouterd uit te voorschijn zijn gekomen om er uit op te staan, en om het later te vertellen als het onwaarschijnlijke dat gebeurde.

Het was een lange monoloog die ze hield, zegde ze. Ugo, het is de monoloog die ik hield telkens ik hier aan het werk was van morgen tot avond, een gesprek met jou over wat ik deed en hoe en waarom ik het deed, zelfs toen je er nog niet was, terwijl, in ondergrondse stromingen, alles geregeld werd opdat ik buiten komen zou bij Schleiper precies op het ogenblik dat jij er binnen wou gaan.

Ze raakte hem diep, heel diep met haar woorden. Het huis was over hem lijk een volheid van verwachten, de haard die nog eens opflakkerde met de laatste vlammen, in de grote stilte van meubels en boeken, de muren en de zucht van de winden omheen het huis, de nacht en de sterren erover, de volle maan en het schuiven van de wolken en, groot levend haar stem. Alles doordrenkt van haar stem en Brahms in sourdine. En hij luisterend, jong, oneindig jong, jonger dan hij ooit geweest was..

En ze sprak verder en vertelde hem al wat ze zo lang ingehouden had, al haar twijfels, al haar alleen zijn, dit alles nu een humus waaruit haar geluk was opgestaan, duizendvoudig zegde ze, exponentieel zegde ze, zoals je me vertelde van je vriend de beeldhouwer en zijn formule van Einstein. Ze staat symbool, zegde ze, voor de ommekeer in mij: hoe ik me voelde na ons plots terugzien, hoe ik gaan leven ben, het leven dat openbarstte in mij, jeugdig, met nieuw bloed en een groot verwachten.

Hij luisterde maar, hij lag er zoals Dante er zou gelegen hebben, luisterend naar zijn Beatrice of Don Quijote luisterend naar zijn Dulcinea.

Hij kon weinig inbrengen, ze had er ook geen nood aan. Ze sprak voor hen beiden. Wat ze zegde was een afspiegeling van wat hij zou verteld hebben over wat hem overkomen was sinds hij herbegonnen was aan zijn boek dat hij nu wenste te sluiten omdat wat nu gebeuren ging niet toevertrouwd kon worden aan het papier, niet neergeschreven kon worden als deel van een verhaal dat plots een reële wending kreeg.

Het boek stopte hier. Wat nu gebeuren zou kon niet gevoegd worden aan wat er was aan vooraf gegaan. Zijn realiteit was nu deze van hen beiden en kon of mocht niet worden bekend gemaakt.

Elke verbeelding stopte hier. Het echte leven hernam zijn rechten en het echte leven kon niet worden geminimaliseerd alsof het een vervolg was op een dagboek. Hij had er ook geen behoefte meer aan, zijn schrijven hield op hier. Hij had haar om te lezen, en door haar gelezen te worden, niet in gedachten maar in gevoelens en in betasten en samen zijn van morgen tot avond tot laat in de nacht in het grote bed dat weer bewoond kon worden zoals het hoorde dat het bewoond werd.

Hij vertelde haar dit en het was zij die luisterde zonder hem te onderbreken. Ik hoor je, zegde ze, ik hoor je en ik voel je en hoe je me betast op elke plaats van mijn lichaam met je woorden, dat lichaam dat sinds lang niet meer betast werd begint nu een nieuw leven. Hoe lang dit aanhouden zal weet ik niet, hoef ik niet te weten, maar het is lente en de lente die ik nu ken is de vrucht van vele dagen herfst en van vele dagen winter.

28-12-2018, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

The Mind of God van Paul Davies* op zijn tafel. De tekening van figuur 7: een kegel op zijn punt, in drie horizontale lijnen gesneden. De punt, ervan, de apex, vertegenwoordigt het Big Bang-ogenblik en elke cirkellijn op de kegel geeft het volume aan van de zich steeds maar verder uit deinende kosmos. Als hij deze uitdeining verbeeldt door een ononderbroken lijn die zich, eveneens vertrekkend vanuit de apex, slingert omheen de kegel, en daarna deze lijn gaat bekijken van uit de hoogte, dan komt hij aan bij een spiraal waarvan kring na kring het symbool is van deze expansie.

We kunnen ook, omgekeerd, de loop van de lijnen van de spiraal naar binnen toe zien en begrijpen dat alles terug te brengen is tot de apex, het Elohim-punt van de spiraal. Het is aldus dat hij de spiraal op de linkerknie en de rechterdij van de Christus-God figuur in het nartex-timpaan van Vézelay, lezen wil. 

* 

Anja, hoe verwoord ik de volheid die ik ken en die zijn oorsprong vindt enerzijds, aanwezig te zijn in de apex van de spiraal en tevens, in een plaats op de winding ervan. En anderzijds, wat mijn volheid nog voller maakt, aanwezig te zijn in jou en in mijn verlangen op weg te zijn naar jou. Rust te zijn en beweging naar jou toe.

Anja, vóór ik je weerzag, waren mijn dagen van een grote eenvoud. Gedachten en beelden waren lijk de golven van de zee die aanspoelden en zich terugtrokken, en als een centrale punt, was er het boek dat mijn dagen vulde. Het boek dat mijn adem was, het enig belangrijke dat mijn geestelijk leven zin gaf. En plots sta jij op de drempel van mijn deur, terwijl je al binnen bent in mij. Ik moet nu mijn verlangen naar jou, mijn niet te stuiten verlangen naar jou, weg schrijven uit mij, als ware dit verlangen te schuwen. Terwijl mijn begeren niet ophoudt je beeld terug te brengen, je stem, je glimlach, je mond, zodat ik het, als een jonge man, soms niet houden kan, zodat ik alles wegduwen wil, een lege tafel wil zien en neerliggen. Neerliggen onder de oude, verweerde, vermolmde balken van het huis. Wachtende.

De zaadkorrel die je achterliet in mijn bloed had effectief een boom gebaard. Ik had hem nog steeds niet opgemerkt. Thans hoor ik voortdurend het geruis van de wind in de bladeren en het zingen van de vogels. En waar ik ook ga, wat ik ook doe of schrijf, het geruis en het gezang  is er.

Het boek leeft in zijn lettertekens, in zijn komma’s, punten en vraagtekens. Mijn zorg om de toekomst ervan is minimaal. Het is maar wat geschrijf, het zijn maar wat gedachten. Vele ervan zijn wel autonoom ontstaan om achteraf te ontdekken dat anderen, ver, heel ver voor mij, - tot bij Akhnaton misschien - deze hadden gedacht en verwoord in tekens. Niets in dit boek is nieuw buiten de voorstelling ervan. Het ligt hier voor mij, verzameld in een hoop getypte pagina’s, op de hoek van de tafel voor de haard. Een windvlaag door het open raam en de bladen vliegen rond in de kamer zoals de bladen van de partituur van Shostakovich’s Negende in de zaal werden gegooid. Zoveel is het maar en uiterst kwetsbaar is het en eigenlijk zal het me verbazen indien het ooit boven water komt.

*

Het boek stolde zich in wat transcendent was. Het heeft een opening geschapen naar wat Raimundo Panikkar** noemt the cosmotheandric principle waarbij Kosmos, God en Mens - Cosmos, Theos en Anthropos - een nieuwe Drievuldigheid vormen, een nieuwe, zich bundelende, zich osmoserende eenheid, ontstaan uit elkaar en met elkaar, in een beweging naar buiten en naar binnen. David Steindle-Rast voegt eraan toe:  All three belong together. That is the basis for what we call the new paradigm in theology.

Het fenomenale is, dat dit cosmotheandric principle steunt op de mens en door de mens, de denkende, creërende mens wordt gedragen. Zonder zijn aanwezigheid, zonder zijn getuigenis, zijn de begrippen God en Universum van een schrijnende eenzaamheid.

*Paul Davies :  ‘The Mind of God’,  Simon and Schuster, 1992, , pag. 65

**The cosmotheandric principle:  Fritjof Capra and Steindl-Rast with Thoma Matus:  Belonging to the Universe,   Penguin Books 1992

‘We should emphasize that in the new-paradigm theology, the cosmos, God and humans are interrelated. Raimundo Panikkar, who is a kind of theologian’s theologian, calls this the cosmotheandric principle, Cosmos, theos, anthropos. In other words, you cannot speak about God except in the context of cosmos and humans. You cannot speak about humans except in the context of God and cosmos. You cannot even speak about the cosmos except in the context of God as the horizon and humans as the observers. All three belong together. That is the basis for what we call the new paradigma in theology.’

27-12-2018, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hij gaat dit boek kunnen beëindigen. Hij zal het voor de zoveelste maal herlezen, zaken schrappen en andere eraan toevoegen maar hij weet dat het zich voldoende heeft geschreven, dat er niets in meer kan aan toegevoegd worden. Dat het klaar is om verder te leven in de geest en de droom van hen die hem lezen zullen. If ever.

Toch wil hij steeds een stap verder gaan. Hij weet dat hij schrijven zal tot zolang zijn lichaam in staat zal zijn de Heer van de Geest te dienen en te loven. Want het is aan Hem dat hij rekenschap verschuldigd is. De vrijheid die hem gelaten werd, is het deeltje Elohim in hem op te zoeken of niet op te zoeken. Dit is nu de verantwoording die hij af te leggen heeft, bewijzen dat hij niet is blijven hangen in het tijdelijke, het materiële, maar het eeuwige heeft opgezocht.

Of hij het gevonden heeft of niet is not his business. Hij heeft gezocht om het te vinden. En het is hem duidelijk geworden dat waar het in onze samenleving op aan komt, het niet enkel het ‘recht op leven’ is, waar de Kerk op hameren blijft, maar het ‘recht op spiritueel leven’, het recht op een materiële toestand en een sociale verwevenheid die de mens de mogelijkheid biedt zich te ontplooien tot een wezen dat in staat is het ‘landschap van de geest’ op te zoeken en te bewandelen.

De stof is vergankelijk, als het is om stof te blijven, een dode levende, en niet open te bloeien; als het is om ingeslapen te blijven in het grote licht - waar las hij: assoupi dans la lumière de Dieu* - is het duidelijk dat we als stof terugkeren tot stof.

De vergankelijkheid van zijn lichaam is hem duidelijk maar het is precies op de vergankelijkheid van dit lichaam dat hij zijn heil in de geest, die dit lichaam bewoont en omhult, heeft gebouwd.

Trouwens welke weg heeft de mens nog af te leggen in de millennia die volgen zullen. Zal hij in staat zijn, volledig door te dringen tot het secreet van de bouwstenen van het Heelal die ook de bouwstenen zijn van ons lichaam. Stel dat het een van de subatomaire deeltjes is die thans beschreven en besproken worden, stel dat de probabiliteit die thans hun bestaan kleur geeft en smaak, wordt omgezet in een wiskundige formule, en stel dan dat er nog minimalere deeltjes worden ontdekt of zelfs worden vermoed te bestaan – het Higgs deeltje - waar zal dan de scheiding, als er ooit een zou geweest zijn, tussen fysica en metafysica, tussen materie en geest, tussen Universum en de of het ‘Onnoembare’, getrokken worden?

Ik heb er geen zorg mee, denkt hij, ik ben enkel een minieme maar noodzakelijke schakel naar ‘de’ mens die zoekende, vergroeid is met het Universum als met het Allesomvattende. 

Zo, als hij al die tijd de of het Onnoembare omkleed heeft met de naam Elohim dan is dit uit respect voor ‘Bereshit bara Elohim’ - de drie eerste woorden van Genesis - is het uit respect voor Hij die de oermaterie bezat en bevruchtte. Het visioen van Zijn onbegrensdheid, weerspiegelt zich in de orde die Hij schiep, die Hij scheppende is in de Orionnevel, in de niet te noemen andere nevels; weerspiegelt zich in het onbegrensde van het minimale, het onooglijk deeltje Heelal dat wemelt in de mens, wemelt in het atoom. Dit visioen van Zijn onbegrensdheid, van Zijn onaantastbaarheid, heeft zich vastgezet in elke kronkel van zijn gedachten.

En het is in feite even zinvol Elohim te noemen met de naam van Jahwe, of God of Allah of Boeddha of Tao, of met welke andere naam ook, als we maar weten in het diepste van onszelf, in Zijn Koninkrijk binnen in ons, dat Zijn onnoembaar-zijn eigenlijk nimmer in te dijken is met woorden. 

Als we maar weten dat Hij geen nood heeft aan een voorraad ‘hagel’-stenen**, geen nood aan verankering, geen nood aan om het even welke vorm van fundamentalisme.

Hij is het wordende dat het zijnde is. Het kosmisch gebeuren is Zijn gebeuren en onze levensvisie wordt door de beweging ervan en erin geïnspireerd en gevoed. Het is een optiek die aan het leven betekenis geeft. Dit te weten, dit te schrijven treden we schroomvallig Zijn oneindigheid binnen.

* Marie Madeleine Davy : Assoupie dans la lumière de Dieu. 

**Hagelstenen: Job : 38, 22-23,  met in de Osty Bijbel, volgende noten, pag. 1151:  22: on les imaginait déposées dans des magasins situés au-dessus du firmament ;   23 :“pour les jours de combat et de bataille”, où ils constituaient des armes terribles aux mains de Jahwé.

26-12-2018, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Et je trouve la femme plus amère que la mort, parce qu’elle est un piège et son cœur est un filet, et ses bras sont des liens…*

Aldus leert ons de Ecclesiasticus in la bible Osty, maar als hij er de King James Bible op naslaat komt het hem voor dat dit niet geldt voor ‘de’ vrouw maar voor ‘de vrouw die een valstrik is haar hart een vangnet en haar armen banden zijn’.

Maar de zin werd toch neergeschreven en opgenomen in het Boek der Boeken. Hij kan denken wie dat schreef en het is een zin om, bovenaan een paragraaf te schrijven: ‘Is de vrouw bitterder dan de dood?

Hij ziet haar in gedachten, in het dorp Zinal, naar hem toekomen. Haar slank lichaam gegrepen in een witte bloes die een knoopje te ver onachtzaam open is op haar bruine hals, gehuld in een lange gebloemde rok die neervalt tot op haar enkels en elke handeling van het lichaam opvangt in een golfbeweging die keer op keer haar been bloot laat tot aan de knie.

Hij ziet de lach in haar heldere ogen. Hij ziet haar lippen licht geopend, haar losse haren dansend over haar schouders, hij ziet de levensvreugde die ze uitstraalt, die ze rondstrooit naar hem toe. Hij ziet haar zo duidelijk, zo intens, omgeven met een rand van licht, in de straat van het dorp met de Blanc de Moming op de achtergrond, met de Besso en de besneeuwde kam die doorloopt over de Col Durand tot la Pointe de Zinal.

Hij weet hoe het aanvoelen zou als hij haar tegen zich houden zou. Hij weet hoe haar mond zich openen zou als hij haar kussen zou met een grote tederheid, om haar, met zijn verlangen te doorboren. En hij weet dat deze vrouw niet bitterder is dan de dood maar dat het binnendringen in haar, in de zachte vochtige wijding van haar schoot, te maken heeft met de dood maar veel meer, oneindig meer, met het leven, het zwellende, sidderende leven. Zich storten in haar is zich storten in de ijlte, een verdovende val in het oneindige, de dood rakend.

Neen, denkt hij, de vrouw is niet bitterder dan de dood en ook is de dood niet bitterder dan de vrouw maar de twee-eenheid van man en vrouw is als de twee-eenheid van leven en dood.

Droom maar denkt hij: ze staat voor hem, hij opent zijn armen om haar te ontvangen. Zo vol is zijn eenzaamheid. Maar, denkt hij nog, als je haar leest, weet dat ze geen boek is dat je dan daarna terug in de kast kunt plaatsen.

* Ecclesiasticus : 7, 26

NOTA wat het vervolg betreft:

Ik heb, zoals Stefan Hertmans in zijn ‘Bekeerlinge’, bijna de nacht door geschreven - dan toch een lange dag en een halve nacht - en ik kan stellen, de dagen van 26 tot 31 december zijn af. Het laatste woord staat geschreven Het einde van het boek zal nu, in de komende dagen tot en met de laatste dag van het jaar 2018, worden vrijgegeven.

‘Was nun, kleiner Mann’, zou Hans Fallada schrijven in 1932.

Ja wat nu? Hoe vul ik mijn dagen, wat doe ik bijvoorbeeld met dit manuscript van meer dan driehonderd pagina’s dat ik nog eens volledig te herlezen heb om er de zwakheden uit te halen? En, mag het een doorlopende tekst zijn, of moet ik met hoofdstukken werken?

Een tekst waaraan ik ook nog de nodige verwijzingen moet toevoegen, hetzij onderaan de pagina zelf, wat storend is, hetzij achteraan het boek wat meer passend is.

En dan is er vooraf de hamvraag: ‘is het waard er nog een maand over te doen om het grondiger dan ooit te herzien. Heeft het manuscript enige toekomst, is er iemand die er zich zal over ontfermen?’

Daarna, wat met mijn blogprogramma dat stopte, honderd en zovele dagen terug, heb ik nu nog iets te schrijven dat ik nog niet zou geschreven hebben? Ik ben met mijn dagelijkse blogs begonnen in mei 2010, meer dan acht jaren geleden. Ik heb me gek geschreven. Welke krachten, hoeveel inspiratie rest(en) me nog tot het einde van mijn dagen en wie voelt er zich nog geroepen om  me verder te lezen dag in dag uit, eens te meer, naar de lente toe, naar de zomer toe, naar de herfst toe. Wie?

Dit is waar ik aangekomen ben op deze 25 december 2018, dit met een hoop vragen die ik zelf niet waag te beantwoorden. Zeker nu niet.

25-12-2018, 08:07 geschreven door Ugo d'Oorde  

Haar telefoon deze morgen uit wat ze noemt haar kasteel in Bourgondië. Haar stem klinkt zacht. Ze verlangt hem terug te zien maar heeft nog enkele dagen werk vooraleer ze weg kan. Er is vreugde in hem. Hij vraagt waar haar kasteel gelegen is. Ze geeft hem de naam van een dorpje op gelegen dichtbij Anzy-le-Duc. Ze geeft meer details maar zegt hem ook dat het eigenlijk een grote herenwoning is in een prachtig park gelegen. Hij moet het dorp eens opzoeken op de kaart.

En dan vraagt ze hem: ‘Ugo, denk je aan mij?’

Hoe jong hij wel is: ‘Anja, ik werk, ik lees en schrijf met jou omheen mij, kom vlug, ik heb je nodig.’

‘Ik kom, Ugo, ik kom, ik verlang naar jou.’

De klank van haar stem blijft de kamer vullen lang nadat ze heeft opgelegd. Hij tracht verder te werken maar ze duikt altijd op tussen de regels, zodat hij buiten moet in de tuin met de merel die laag opvliegt van onder de struiken. Wordt Anja zijn bestemming. Is het met haar dat hij verder wil? Is het, zoals hij soms denkt, dat het de wetten van het Universum zijn die hen hebben samengebracht en dat dit Universum welwillend toeziet op hen beiden. Maar is dit niet te ver gedacht, te veel verhoopt?

En het boek, is het omwille van hun her-ontmoeting dat het boek zich geschreven heeft en is dit gebeuren het einde ervan? Hij durft in elk geval vooropstellen dat hij zonder het boek niet de Ugo ware geweest die hij geworden is. En, hij moet Eluard bijtreden, besluiten dat al wat is geweest van de dag van zijn schrijven in het bos, een afspraak was.

Hij zoekt naar het dorp op de Michelin-kaart. Hij kan er zijn vinger op plaatsen alsof hij haar aldus raken kan. Hij ziet dat het gelegen is in de streek die hij jaren geleden heeft bezocht met Pierre H., zijn vriend , in feite, op zoek naar de Romaanse kerken in elk dorp. Pierre om er een schets van te maken - een potloodschets van Chapaise hangt naast het rek met zijn boeken - en hij om nota’s te nemen in zijn dagboek. Haar plaatsje ligt dicht bij Anzy-le-Duc, waar ze uren hadden vertoefd binnen en omheen de kerk met de prachtigste (en meest gewaagde) kapitelen uit de twaalfde, dertiende eeuw.

Hij herinnerde zich dat er op de weg naar Anzy-le-Duc, een ruim herenhuis te koop stond, gelegen midden een verwaarloosd park met waardevolle bomen, zelfs een ginkgo biloba. Pierre was er zeer door geboeid en ze hadden het bezocht. Het gebouw zelf dat totaal verlaten was, had ruime kamers en een heerlijke woonruimte met een breed venster dat uitgaf op de tuin en op het heuvelende landschap. Hij had toen gedacht aan Zhivago en het grote raam in de kamer van Varykino. Het was het huis dat hij had willen bewonen had hij het geld gehad en dan nog de moed om zijn moeder te verlaten, de kinderen en kleinkinderen en ook de vrienden en kennissen. Maar het zal wel dit huis niet geweest zijn dat de allures had van een klein kasteel, dat ze nu aan het herinrichten was voor landgenoten die zich daar wilden vestigen.

Droom maar, denkt hij, droom maar dat je er wonen gaat met haar, dat je daar, licht en land en luchten helpende, werken gaat aan een totaal ander boek, met haar aanwezigheid in het huis.

Droom maar, het is heerlijk zich eens te laten gaan: jij werkend aan je nieuw boek en zij tekenend en plannen makend in de kamer ernaast; je wilt haar zelfs de kamer laten met het weidse uitzicht, om dan, de hunker naar elkaar op een punt gekomen dat deze niet meer te houden is, gelijktijdig naar elkaar toe komen en jij haar houden zou op het grote bed.

Haar zo houden dat de kracht van al wat hij uitgewerkt had zou binnendringen in haar en al het creatieve in haar zich mengen zou met het creatieve in hem. Lijk zijn bloed en verlangen zich mengen zouden met haar bloed en haar verlangen en aldus de vrucht van hun opgaan in elkaar, een nieuwe stuwkracht geven zou aan de scheppende roerselen diep in hen. Enkele woorden van haar zouden voldoende zijn. Ze zou zich om hem heen slingeren en aldus ook omheen dit nieuw te schrijven boek van hem.

Maar het is goed even te dromen dat hij werkelijk aan het schrijven was, met Anja werkend in de plaats ernaast, en bij tussenpozen de muziek die hen bereikte vanuit de woonkamer vermengd met het knetteren van de vlammen in de haard en de geur van eikenhout.

24-12-2018, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde