Zaterdag 4 maart 11.30, ‘Stringway Classica TV’: Ik kom uit de Tweede van Mahler, overrompeld, letterlijk en figuurlijk  buiten westen, het vijfde deel ervan, de finale die ik beleef met tranen in de ogen. Het is tot en met het einde de ‘machtigste’ muziek die ik ken: koor en orkest met alt en sopraan, met vier trompetten komende van ergens uit de nokken van de zaal, met orgel op het einde.

Qua bezetting een van de  meest omvangrijke symfonieën die ik ken en hier onder de leiding van Claudio Abado de meest overtuigende dirigent, vlekkeloos, imponerend van het begin tot het einde, anderhalf uur ingewikkelde verrassende muziek die hij kent zonder partituur..

Ik lees bij Wikipedia dat Mahler over het vijfde deel het volgende schreef:

"De graven springen open en alle schepselen worstelen zich krijsend en tandenklapperend los uit de aarde. Ze komen aangemarcheerd in een geweldige stoet: bedelaars en rijken, volk en koningen, de ecclesia militans, de pausen. Bij allen dezelfde angst, want voor God is niemand rechtvaardig. Daartussen klinkt steeds weer, als uit een andere wereld, dit ‘grosse Appell’.

De symfonie eindigt met de overwinning op de dood: ‘Sterben wird ich um zu leben’.

Mahler en Abado grepen me bij de keel op de noen. Ik moet het vermelden als het hoogtepunt van mijn dag, van mijn week misschien, van mijn maand.

Hoe moet het verder vandaag, for the rest is silence?

De morgen begon nochtans met de zin van Thomas Hertog die ik gisteren aanhaalde en hier herneem:

‘Het lijkt er daarentegen op dat we zouden moeten besluiten dat het leven, ook intelligent leven, slechts een toevallige voltreffer is van een volstrekt onpersoonlijk, wiskundig rijk, en dat er verder weinig meer over te zeggen valt.

Als het een ‘toevallige voltreffer’ zou zijn hoeft er, noch een ‘waaromvraag’ noch een ‘hoevraag’ gesteld worden, het Universum is er omdat het er gekomen is, zo maar uit de lucht gevallen.

Als het zo is dan is dit de grootste ontgoocheling uit mijn leven, dat heb ik niets om naar uit te zien dan is mijn sterven niet om te leven.

Ik hoop dus dat ik andere dingen te lezen zal krijgen als ik verder kom in het boek van Thomas Hertog, dat het geen verloren zaak wordt voor mij; dat ik me niet in de vernieling lees.

Want voor mij is het Universum tot stand gekomen uit een groeiproces en wel met een hoe en een waarom, zijnde gestuwd in een wel bepaalde richting, de mens, en omwille van een bepaald doel waar we ons vragen blijven over stellen, maar er moet een reden zijn, en voor mij, zeg ik nu al, dat er niet de minste toevalligheid in het spel is. Dit geloof ik en hier zal ik met sterven: er is een lichtpunt op het einde. Zoals Mahler het wist: ‘Sterben wird ich um zu leben’.

Een sterkere zin is er niet.

05-03-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Om mijn geschrift van gisteren af te ronden: een Universum om er simpelweg te zijn is zinloos; het heeft enkel zin er te zijn als het gezien kan worden, besproken en beoordeeld, hiervoor is de homo sapiens er. Hij geeft zin en betekenis aan het Universum, hij staat centraal in het bestaan ervan. Het lijkt erop, vertelde Hawking aan Hertog dat het Universum er is om leven te verwekken.

Maar ik weet nog niet hoe de reis van Hertog met Hawking verder verloopt. Wel weet ik – meen ik te weten – dat het Universum erop gericht is om niet alleen leven maar ook  spiritueel leven, de homo sapiens, te verwekken en dit is pas een begin, ik denk ook nog dat het op weg is om de homo sapiens sapiens te verwekken.

Ik zal verder een deel van mijn tijd besteden aan de lectuur van ‘Het ontstaan van de tijd’, het schijnt me toe dat het een prachtig ‘geschreven’ boek moet zijn en ik denk niet me te vergissen als ik hetzelfde zeg over de inhoud ervan.

We leven dus op hoop de bevestiging te vinden voor wat we altijd hebben vooropgesteld: zonder de aanwezigheid van de mens heeft het erzijn van een Universum niet de minste zin want er zou niemand zijn om het te weten, om het te zien, om erover te oordelen.

Ik ben voorbij pagina 37 waar ik lees :

‘Het lijkt er daarentegen op dat we zouden moeten besluiten dat het leven, ook intelligent leven, slechts een toevallige voltreffer is van een volstrekt onpersoonlijk, wiskundig rijk, en dat er verder weinig meer over te zeggen valt.

Ik hoop dat dit niet de eindconclusies zijn of worden van het boek dat meer dan 300 pagina’s telt. Ik sluit dit gesprek hierover af,  ik heb er voorlopig niets méér aan toe te voegen, enkel af te wachten waar Hertog me heen voeren zal.

Maar er is iets te zeggen over boeken, ze betoveren ons. Ze ontnemen ons de vrijheid van handelen, want eens op je tafel laten ze je niet meer los. Vooral dan als het een nieuw boek is dat binnenkomt en het ligt goed in  de hand, je zet onmiddellijk met potlood je naam of handteken op het eerste blad samen met de datum en je hoopt dat het een vriend wordt die je een tijd lang vergezellen zal op de tocht die je nu ondernemen gaat, door een land dat je amper kent.

Je hoopt  het einde van de tocht heelhuids te bereiken want je weet dat het een boek is doorweven met gedachten die moeilijk te volgen zijn en je volle aandacht eisen zullen. De  jaren die je telt en wat je nog te doen meent te hebben zullen je vertragen in je opzet.

Je hebt zelfs geen enkele zekerheid dat je het einde bereiken zult, eigenlijk schrikt het je af, maar je bent begonnen en je waart geboeid door wat je te lezen kreeg. Je leerde heel wat al, teveel om er iets meer over te zeggen dan wat je reeds zegde.

Je hoort er verder wel meer over.

04-03-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De tijd die er niet was vóór de Big Bang of, ‘de dag van de Big Bang zonder gisteren’, zoals Thomas Hertog[1] het verwoordt als hoofdstuk in zijn boek: ‘Het ontstaan van de tijd’.

Ik heb dit hoofdstuk nog niet volledig gelezen maar ik vermoed niet dat Hertog zeggen zou wat ik zeg dat die dag er wel: hij was er in potentie, hij hing in de lucht, in de lucht die er nog niet was.

Dit is trouwens wat ik altijd erover heb gedacht en nu meer dan ooit. Het Universum is er ‘altijd’ geweest ‘in potentie’ en, uiteindelijk, welk verschil maakt het uit, er zijn in potentie of er zijn reëel.

Mijn blog ook is er al in potentie, was er gisteren al in potentie, want ik bezat gisteren al het boek van Hertog in potentie en ontving het vanmorgen, 2 maart, en ik had het nodig om mijn blog van 3 maart te schrijven.

Ik stel me de vraag welk verschil er is tussen iets dat er is in potentie en iets dat er is in werkelijkheid of, en hier gaat het om, kan er iets zijn dat er is dat er niet voorheen was in potentie? Ikzelf was er in potentie zoals ik nu ben en daarom ben ik er nu zoals ik er was in potentie.

Ik zal de vraag niet stellen aan Thomas Hertog, omdat er geen wetenschappelijke basis voor is, en hij als wetenschapper, als kosmoloog, niet anders kan dan de wereld van het potentiële te negeren, de vrijheid die ik me neem, kan hij niet nemen, en terecht misschien. Maar niets belet mij als denker te zeggen dat het potentiële altijd de realiteit ervan voorafgaat, ‘voorafgaan’  is niet het correcte woord, wel ‘het reële hangt in de lucht’.

Zo daar staan we dan, Thomas Hertog en ik, maar kunnen we het potentiële van iets wegdenken?

Mijn dag begon in grote armoede van pijnen over mijn ganse lichaam, pijnen die zich nestelden tot in mijn geest. Liesbeth, de

kinésiste kwam langs en behandelde lang mijn rug. Ik zegde haar dat het beter ging maar dat het pas goed zou gaan als ik neerzat om te schrijven. Het was opdat ogenblik dat het boek werd binnengebracht en dat ik wist ’in potentie’ wat ik schrijven ging.

Ikzelf wist het wel nog niet echter, ergens stond het al geschreven en het werd me gedicteerd of ingegeven toen ik aan het schrijven ging. Dit is het relaas ervan.

Jullie denken erover wat jullie willen, maar zo gebeurde het; misschien stond het zelfs, in potentie, gisteren al opgetekend misschien reeds een jaar geleden al; misschien zelfs op het ogenblik van de Big Bang in zijn potentiële vorm.

Dit is niet het werk van de wetenschap, van de dingen die kunnen bewezen worden, dit is het werk van de geest, de geest die ons bespeelt en die we gewillig ondergaan, een gewilligheid die ons ertoe brengt dingen te schrijven die wetenschappelijk onzin lijken: onzin het feit dat al wat is een potentieel begin kende.

Aan jullie om erover te oordelen.

[1] Hertog Thomas: ‘Het ontstaan van de tijd, mijn reis met Stephen Hawking voorbij de oerknal' Uitgeverij Lannoo, 2023.

03-03-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hoe schrijf ik soms zodat mijn woorden zich verstrengelen tot hiërogliefen op een obelisk, moeilijk uiteen haalbaar, vervreemd in hun  eigenheid van woord. Je tekende het gisteren op innerlijk geleid door je gevoelens die verward opdoken als uit de nevels van de morgen, want het is altijd in de morgen dat het gebeurt, dat je opstaat uit de donkerte van de nacht en je je voelt als  gedwongen  te schrijven wat je nog niet gedacht hebt, en dat je nu ontmoet in wat je als een spoor in de verse sneeuw achterlaat.

Dit was van gisteren waar weinigen iets aan hadden  behalve ikzelf. Ik verklaar het niet hoe ik ertoe kwam. Wellicht was er een telefoon in de morgen die van alles betekenen kon maar misschien niet wat ik erover schreef, het was om iemand die weende om de  verlatenheid waarin ze leefde en ik haar helpen wou met woorden, meer had ik niet te geven.

Woorden zo uit het leven gegrepen al weet ik niet met zekerheid of het geen droom geweest kan zijn. Alles in deze dagen ligt in elkaar verweven: werkelijkheid die droom kan zijn en droom die we nemen als werkelijkheid.

Zo leef je nu je dagen in een oneindigheid  van mogelijkheden die je maar te nemen hebt, of ze nu standhouden of niet er is geen concurrentie op de weg die je genomen hebt. Je staat er alleen voor om te beslissen of je verder gaat zoals je begonnen bent of, verrast, je in staat bent, plots een andere weg te nemen die de realiteit in loopt, deze van ‘De Standaard’ of van Nooteboom en zijn cactushistorie.

Waar je in elk geval op wacht is iets sensationeel te vinden om over te schrijven, niet over een treinramp waar ook zelfs in Griekenland, maar liefst zoals vanmorgen om 05.45, over Mahlers, ‘Lieder eines fahrenden Gesellen’ dat je kent van de eerst noot af, niet de woorden maar wel de klanken, wat je voldoende is zo vroeg al voor de zon opkwam.

Het was alsof je plots op een heuvel stond en de wolken volgde die boven de velden dreven, het was alsof je de wind voelde in je gelaat en de stilte van het land je dromen aanwakkerde, het was alsof je ineens in jou grote dingen om te schrijven voelde klaar komen. Of wat Mahler vermag met een mens zoals jij voor je gewassen bent en ontbeten hebt. Hij opent je nieuwe dag op een beginnen dat je meent al dikwijls, al zeer dikwijls ontmoet te hebben.

Wat nog komen zal in de dag weet je niet, je verwacht ook niets, je hebt voldoende aan wat je schreef en wat je nog te schrijven hebt van nu tot morgen en de dagen erna, als die er zouden zijn.

Je wacht niet af, je neemt wat komt met beide handen en houdt het stevig vast, ingetogen.

Je weet maar nooit.

02-03-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een telefoon deze morgen kwam als een zwaluw en bleef zitten op mijn schouder, bleef zitten op de rand van  dat vermoeid hart van mij, een weinig meer en het kantelde naar binnen.

Uren later zit hij er nog, zwijgzaam, licht bewegend, overhangend, bijna struikelend in het tedere van het tedere dat een hart kan zijn.

Je hoopt een ogenblik dat even langer duurt:

dat hij binnen kijkt, je hoopt dat hij vallen zou en toch ook niet, en toch ook wel, hij zo zitten blijft waar hij is neergestreken en je hem daar houden wil als een roep om troost  in de morgen.

Hij droomde en toen hij wakker kwam, hij ver, achter de bomen, ergens, waar ook,  in het oosten, in het beginpunt van het leven, hij luisterde naar wat hij zag, de ogen gesloten, binnen in zijn diepste binnenste naar de stem, zacht als een dagpauwoog op een zonnebloem:

Kom ademend, naar mij
en leg je hoofd waar
het nimmer lag
op het kloppen van mijn hart
en houd het zo, momenten
van tederheid gekroond.

Verlangens: ingehouden
weemoed gestild, een meer
in de bergen dat ik ooit zag
in het morgenlicht,
dromen van een eeuwigheid
die nergens meer te vinden is.

Hoe bemin ik je om niet
te sterven meer
niet onder te gaan
in angstvalligheid.

Ik je houden wil als een zwaluw
neergestreken in de morgen.

Wat als het lente wordt?

Of, hoe het woord soms leeft in ons, verraderlijk ontroerend alsof het gisteren was en, hoe vreemd het woord zich wenden kan in lang vergeten richtingen die zich openen plots, totaal onverwacht en toch, en toch verwacht.

Zoals een stilte plots, vol met wat van Bach kon zijn of van Mahler.

01-03-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Mettertijd heeft elke dag van de week zijn eigenheid verworven. Zo is de maandag de dag van Inge, de dame die het huis, rein en in orde houdt; is er de dinsdag    en de vrijdag Gunther die me komt helpen bij het douchen – ik mag niet alleen de  trap op; is er de woensdag dat Patricia, mijn oudste dochter komt; is er de donderdag Liesbeth, de kinésiste; is er de zaterdag, de dag van ‘De Standaard’ en, zeg ik, is er de zondag die de dag des Heren is en die ik beleven wil, meer als een dag van bezinning zoals ik de zondagen beleefde in mijn jeugd, en nu met in de namiddag ook het bezoek van een van de twee andere dochters, Ann of Cathérine met hun echtgenoot, Francesco en Koen.

Dit is het stramien zoals mijn leven er voortaan uitziet, elke humane aanwezigheid, hoe kort ook, komt als een golf van warmte, zijn momenten dat ik mezelf loslaat en gekeerd ben naar de mens in hen die ik ontmoet en naar wie ik me keren kan om mezelf even te vergeten en op te zien hoe ze tegenover het leven staan en tegenover mij. Het zijn momenten van verademing, waar ik nu, meer dan vroeger, behoefte aan heb.

Ik kijk er telkens naar uit en stem me er op af. Ze vullen me aan en ik waardeer ze. Ik hoop dat ik dit gevoel overbreng op hen die ik op deze wijze ontmoet en dat het voor hen geen ‘corvee’  is me te bezoeken, maar ook een kort verlossend moment voor hen, een wederkerigheid die ik soms aanvoel in het gesprek dat ik heb met hen.

Met mijn dochter, Patricia, is het verschillend, de gevoelens zijn er, de binding met en het uitkijken naar elkaar is er. Het is een dag dat ik niet denken moet aan een middagmaal, we vinden het gepast dat het de dag is om een ‘côte à l’os’ te eten en de bereiding ervan doen we samen, ik de voorbereiding en zij het opbakken en daarna een tijd die we samen bepalen in de oven. Mijn gebuur, Stefan, die me in de avond even opzoekt zegt me dat hij het omgekeerd doet: hij warmt vooraf zijn ‘tournedos’ op in een matige oven alvorens het vlees te braden, wat hem een excellent resultaat geeft.

En dan heb ik ‘De Standaard’ die ik elke week te lezen heb, slaag ik erin des te beter, blijven delen ervan liggen tot daar toe want er is nu de laatste dagen ook het ‘Dagenboek 533’ van Nooteboom dat ik herlees, wat een hele prestatie uitmaakt want ik heb de zin om te lezen bijna helemaal verloren.

Je ziet waar ik aangekomen ben, hoe ik het stel en hoe mijn dagen gekleurd worden en deels ingevuld.

Vermeld ik nog, volledigheidshalve alsof je het niet weten zou, dat dit de laatste dag is van de maand, maar wat je misschien niet weet en waar ik aan denk dat het een maand is die ik wellicht niet meer tegenkomen zal.

Het weze dan zo, aan alles komt een einde, ook aan het beleven van de maand februari.

28-02-2023, 09:07 geschreven door Ugo d'Oorde  

Als je voorbij komt, mijn vriend, wanneer ook in de dag of in de nacht, denk niet hier woont een oud eenzaam man in een oud eenzaam huis want je vergist je, hij is wel oud van jaren, maar vol van geest en het eenzaam-zijn heeft geen vat op hem, hij voelt het niet. Integendeel, hij heeft ruim gezelschap, er is volop de ganse dag, een afwezige aanwezige, er is de voortdurende verwondering van ‘Klara’, er zijn de boeken in hun rek, de geschriften die hij laat, en er is het hoog beleven van wat hij zich opgedragen heeft te doen. Hij zit vol activiteit eens hij begonnen is, hoewel dit beginnen soms wel een duw nodig heeft, een duw die dan komt ten dele van jullie, mijn lezers.

En dan nog, met jullie aan mijn zijde hoe zou ik me eenzaam kunnen voelen, het zou trouwens van mijnentwege oneerlijk zijn moest ik jullie niet zien als gezellen in goede en minder goede dagen.

Aldus teken het op, ik ken die eenzaamheid niet, misschien wel de eenzaamheid als schrijver als ik er niet in slaag door een uitgever ernstig genomen te worden, maar in deze toestand verkeren er wellicht velen en ben ik één onder hen in een eenzaamheid die gedeeld wordt.

Dit waren gedachten vóór het morgenlicht.

En daarna, aan de ontbijttafel, als ik de zon langzaam, e feitelijk  toch vlug zie rijzen achter de bomenmassa voor mij, de zon als het verblindend oog van God en ik er zit omgeven met wat is van de oneindigheid van licht, ik omringd met en zelfs doordrongen van een immens energieveld waarin ik me opgenomen voel als zijnde ontstaan in het licht.

Het gevoel waarop ik wachtte om mijn blog te eindigen die ik nog maar pas begonnen ben, maar ik heb de goede inzet gevonden, de zuivere sfeer en instelling om enkele ogenblikken alles los te laten – mijn hart dat zwijgt – en me op te lossen in het   totaal onbekend enorme dat ik weet om me heen ik, een ogenblik badend in het licht en zijnde van dat licht dat is van de oneindige oneindigheid, ik kleine sprankel geest die in staat is dit alles te bedenken tot de diepste geheimen ervan.

Alsof in deze enkele ogenblikken ik getroffen was, geopend door de zon die dat ik dacht het oog van God te zijn. Een ogenblik lang, dat ik dacht voor het eerst , in een moment van zien, als het oog van God.

En van welke God, misschien deze van Akhnaton, misschien deze die van de Kosmos is, voldoende God voor mij. Maar verder dan die God schrijf ik niet vandaag, het zou een soort van heiligschennis zijn. Hoewel God, zoals Hij IS – Hij noem zich ‘IK BEN’ - geen nood heeft aan heiligheid.

Hij heeft alleen nood gezien te worden in het kleine als in het immense.

27-02-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde