Na de vele jaren dat ik geabonneerd ben geweest op de National Geographic Magazine (NGM) heb ik me onlangs, ingevolge plaatsgebrek, moeten ontdoen van mijn collectie die reeds een zeer respectabele plaats innam. Gelukkig, zo ondervind ik nu, ben ik zo wijs en vooruitziende geweest de voor mij belangrijkste nummers, zijnde een tiental, op zij kunnen houden.

Op verloren uren, en dit was gisteren het geval, bladerde ik in het nummer van december 2010, het magazine over ‘King David’, en struikelde ik over een kort maar verrassend artikel over het wonder van het wonder wat architectuur betreft, La Sagrada Família in Barcelona, voor mij een kathedraal maar door paus Benedictus XVI ingezegend in 2010 als basiliek. Men waagde toen te voorspellen, dat na 144 jaar er aan gewerkt te hebben deze voltooid zou zijn in 2026. Wat, alhoewel de bouw enkel mag gefinancierd worden door giften van de bevolking en entreegelden, gezien de economische en financiële toestand in Spanje, eerder als twijfelachtig moet worden gezien.

Ik deel de mening van velen dat dit een van de laatste bouw-uitingen zal zijn van het christelijk gedachtengoed in het westen. En is het niet de laatste, wat ik hoop, het zal dan toch de meest monumentale zijn die ooit is gegroeid in de geest van een architect van de XIXde, XXste eeuw, Antoni Gaudi (1852-1926) die vanaf de neogotische basisidee van zijn voorganger, architect Francisco de Paula del Villar,  van 1883 af, dezes plannen verder heeft uitgebouwd in een synthese waarin verwerkt werden zowel Neogotische -,  Art-nouveau -, als Oosterse bouwelementen. 

‘Nothing is art if it does not come from nature’, lees ik in de tekst die Jeremy Berlin in het NGM aan de Sagrada Familia wijdde. En het is Mark Bury, de Australische architect  die er toen, in 2010, al 31 jaar aan werkte die aan Berlin verklaarde dat de nagelaten plannen driedimensionaal zijn en de DNA structuur van het globale bouwwerk bevatten, wat hem in staat stelde, op basis van fragmenten uit de holistische idee, die aan de basis lag van Gaudi’s plannen, de architectuur van het geheel te concipiëren en de bouw verder te plannen en uit te voeren in de spirit van Gaudi. 

In haar totaliteit moet de Sagrada Familia bestaan uit 18 torens: 12 apostelen, 4 evangelisten en Maria en Jezus. Men verwachtte dat het gebouw voltooid zou zijn in 2026, vandaag spreekt men that it could be finished in the first third of the XXIst century. Het virtueel bezoek dat men dankzij Google aan het binnenschip brengen kan is van een ontstellende schoonheid die elke verbeelding overtreft. Het komt neer op een vergoddelijking van de ruimte dankzij het verrassende spel van licht, vormgeving en inhoud. 

Terwijl we nu, overal ter wereld, vreemdsoortige gebouwen zien uit de grond rijzen die verbazen door hun structuur en hun inhoud, maar heel weinige ervan een diep religieuze gedachte verwoorden, moet het bouwwerk van Gaudi – want het is hij die er zijn stempel op drukte – gezien worden als een sterk teken, wellicht het sterkste ooit gerealiseerd in de XIXde XXste en de XXIste eeuw, van de kracht die uitgaat/uitging van de christelijk gedachte, die deze van onze eerste gotische kathedraalbouwers sterk benadert, om niet te zeggen innig navolgt en zelfs overtreft. 

Wat het nut ervan zal zijn, zal de toekomst uitwijzen. Vooral dan als we zien dat de tijdsgeest zich monumentaal aan het wijzigen is. Niet alleen de religieuze geaardheid van het Spaanse volk die zich heeft gewijzigd, maar ook de vreemde invloeden die zich voor het ogenblik aan het vestigen zijn omheen de Sagrada Familia, zullen hun invloed hebben, misschien niet op het verdere verloop van de bouwwerken, maar wel op het finaal gebruik ervan.

Wat niet belet dat het, een bijna buitenaards kunstwerk is dat de menselijke geest, imbibé de l’esprit cosmique, er aan het bouwen is. Het is deze geest die van de Sagrada Familia een meer kosmisch dan  religieus ingesteld bouwwerk aan het creëren is.

17-05-2015, 01:01 geschreven door Ugo d'Oorde  

.

Dit is, zoals zovele morgens, mijn binnenkomen in de wereld van woord en zingeving; dit is, even maar, de tijd houden om op te stijgen tot in de hoogste luchten; dit is mijn ontmoeting met wat is en altijd zijn zal, mijn onderdompeling in het zijnde. 

Al weet ik niets erover, al is het een holte, ze is gevuld met dingen die ik niet zie maar die ik inadem langs de geest in mij. Die ik aftast keer op keer, als ik neerzit voor het maagdelijk blad van de dag dat nu bedekt gaat worden met woorden meer dan met daden. Zaaisel uitgestrooid met volle grepen, zoals de boer die vroeg in de morgen is opgestaan en met de zak zaad over de borst – ik denk aan de Vlasschaard van Streuvels – over de akker loopt en met brede zwaai van de arm de zaden uitstrooit, biddend dat ze kiemen mogen tot een rijke oogst. Zo mijn woorden neergezet, hopende dat ze gelezen worden, dat ze geoogst worden en uitgedragen. Vertrokken uit het niets van de nacht is, in de morgen, aarzeling  mijn deel om verder te gaan en te blijven zaaien ongeacht waar de zaden terecht zullen komen. 

Het is mijn gebed, niet om iets te bekomen - er valt hier op deze aarde niets te bekomen - maar een gebed om meer te zijn en te worden, om dieper door te dringen tot de zin van het onoverkomelijke dat ons beheerst tot in de fijnste plooien van ons bestaan. En het dringt, nu ik gekomen ben op de drempel van waar ik nog niet was, maar heen zal gaan, vertrouwend, omhelzend elk ogenblik dat ik bewust omga met de dingen en tracht door te dringen tot de kern ervan. 

Uit deze morgen zal later de dag opstaan en zich uitspreiden over mij, in de vele kleine dingen die ik zal doen, automatisch of bewust. Herdenkend wat ik deze morgen heb geschreven, over mijn gebed om meer te zijn, te kijken hoe alles beweegt en hoe vol alles is. Stille bewegingen van hand en geest, over de middag heen, tot het licht verzwakt en de avond komt, en ik, zoals vele avonden, vaststellen zal dat de dag is weggegleden, onopgemerkt voorbij, en ik mijn boeken sluiten kan.

Het zal voldoende geweest zijn. Ik zal gedaan hebben wat mogelijk was te doen, ik zal heel wat niet gedaan hebben wat ik had kunnen doen, zoals het elke dag gebeurt, denkend dat het morgen beter zal gaan en dat ik ooit nog eens wat schrijven zal dat me verbazen zal.Want dit is waar het telkens op neer komt, schrijven om je zelf te verbazen, om te zien dat er jus in je steekt, dat je nog vol leven zit, dat je uitzwermen kunt om anderen te verbazen. 

‘Le poids d’un atome n’échappe pas à ton Seigneur, ni sur la terre, ni dans les cieux’ (sourate X, 61). Het gewicht van wat ik schrijf vandaag is zelfs geen atoom, is niet om de  maat te nemen maar, het is wat het is, de dag gaf niet wat de morgen me beloofde.

16-05-2015, 00:13 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik had een zin opgetekend op een hoekje papier, die naar ik dacht, in potentie een gedicht al was. Ik wou het hoekje papier terughalen en  vond het niet meer. Onachtzaamheid is soms een van mijn gebreken waar ik mee leef. Het was een mooie zin, ik  had hem opgetekend vóór het ontbijt en had er in gedachten aan verder geschreven bij de koffie, daarna hebben andere zaken zich opgevolgd, onverwacht en ongewenst is de tijd er over gegaan, er over gelopen en blijf ik nu, een etmaal later, arm achter.

Is een zin belangrijk? Neen en ja. Neen, omdat uit het verlies ervan een tekst kan groeien die even waardevol is, zoals een weg die je neemt terwijl je vertrokken waart om een andere weg te bewandelen; een weg in het vreemde terwijl je dacht het vertrouwde op te zoeken. Ja, omdat de zin die je optekende vol beloften zat, zo voelde hij aan tenminste, en zo kondigde hij zich aan. Ik beleef dit nu als een verlies, als het teloorgaan van een mooi moment, het ontstaan van een gedicht, jammer dus.

Je ziet nu wel van uit je kamer hoe het licht, je grote vriend, de tuin is binnengevallen, terwijl het nog grijs was toen je, vroeg in de morgen, ging neer zitten. Je ziet hoe rijk hij zich nestelt in de jonge toppen van de haag, op het dak van het tuinhuisje. Je staat zelfs even op om te kijken hoe hij speelt in de roerloze teergroene uitloop van de ceder. Het is je wereld van deze morgen, meer is er niet maar het is voldoende om je een goed gevoel te geven. Je bent een gelukkig man als je ziet hoe het licht zich hult in een gouden schijn omheen de simpele dingen van je bestaan. Heb je je zin verloren je hebt van het licht gezien hoe het viel over de toppen van de planten in de tuin.

Mijn ogenblik van leven, pas uit de donkere slaap gekomen en opstijgend in mijn woorden, die ik niet dacht te schrijven, maar die voortgekomen zijn uit de zin die ik verloor, door zegde ik, mijn onachtzaamheid. Eigenlijk ben ik hem verloren opdat ik schrijven zou wat ik geschreven heb; eigenlijk was die zin maar een voorwendsel om op te tekenen wat ik anders helemaal niet zou gedacht en opgetekend hebben. Of, beste lezer, hoe alles vloeit uit alles, vooral dan als je getroffen wordt door de lichtinval over het deeltje van de wereld, een naaldenprik groot, dat je ziet van uit het raam waar je schrijft. Meer is er niet maar het is zelfs rijkelijk om een dag te beginnen. Het is, zoals ik het nu aanvoel, een gedicht over het morgenlicht.

Mijn God, schreef ik gisteren en voegde er aan toe – of deed ik het niet? – je weet wel wie ik bedoel met God, je weet wel dat ik denk dat Hij de ganse Kosmos is, dat Hij één is met de Kosmos. Dus, nogmaals en nogmaals dat er niet én God is  én Kosmos is, zoals er niet de Ugo is die schrijft en de Karel die de pijn voelt dat zijn lichaam is, dat beiden een en dezelfde zijn. En dankzij de verloren zin, weten beiden dat ze niet alleen een deeltje van de zichtbare wereld zijn maar ook van de onzichtbare geest die van de Kosmos is.

Het weze gezegd en herhaald, het is mijn visie en ik blijf er bij, het is het beste dat ik bezit. Ondertussen verdween het goud uit het licht. Gelukkig dat ik het gouden moment heb bewaard, het is 07.18.

PS.

Ik vond de zin terug: ‘Het is met ongerijmdheden dat men dichter wordt gekroond en uitgestald’. Wat zou ik daar kunnen over geschreven hebben?

15-05-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wijd open ligt de geest op de uitkijk om een pagina te vullen, zo was er vandaag ‘Coasts’, een serie van BBC four, landschappen langs de kustlijnen van Engeland en Ierland.

Wijde, uitgestrekte kusten en landerijen, schuivende beelden van uit een havik-perspectief waar de geest uitwaaien kan, uitzwermen kan, zich in wentelen kan: een patchwork van weiden, velden en bossen, kleurschakeringen van groen en oker en bruin, dorpen met kerken, met abdijen,  flitsen van gevels die nog rechtstaan met raamopeningen, het kronkelend zilveren lint van rivieren en overal de beweging van de zee.

Als ik dergelijke programma’s zie krimpt mijn hart. Als ik zie hoe de zeewind speelt met de haren van de man met een zwaar Schots accent, die ik met moeite begrijp, wil ik die man zijn die daar loopt, wil ik de wind voelen in mijn gelaat, van dichtbij door de ruïnes lopen onder de yew trees, de linden, de beuken, de eiken, de meidoorns in bloem. Als ik er tegenover stel de ruimte waarin ik me dag aan dag beweeg, waarin ik van morgen tot avond word geprojecteerd, mijn schrijversruimte, dan is deze in sterk contrast met de beelden op het scherm van de beukende winden, van de slag van de golven, hoog opspringend tegen de meest grillige rotsen. Sfeerbeelden die me niet loslaten als ik schrijven ga, die me blijven bestormen, golven die schuimend te pletter vallen op de rotsen met de meeuwen, hangend in de wind, krijsend tot boven het geluid van de zeeën uit.

Ik weet dat ik daar nooit komen zal, dat het maar inbeelding blijven zal. Maar ooit was ik op dergelijke  plaatsen waar de zee een furie was van geweld en eeuwigheid, Ik stond op het verste punt van Cap Griz Nez, ik liep langs de kusten van Iona, the holy isle, ik hoorde het geluid van de golven tegen de rotsen van San Juan en op oneindig veel andere plaatsen; de golven die mijn vreugde waren, ik voelde de wind en smaakte de geur van water en luchten en er over, het grote licht van morgens en middagen en de rode gloed van de zon over het water naar de avond toe.

Ik draag dit alles in mij lijk een ver gezang dat tot mij komt, tot binnen de vezels van mijn hart. Ik ben die wind, die golven, die rotsen, ik ben dat licht. Ik houd het in mijn vingertoppen, gelukkig, alsof ik in één sprong, terug was op al die plaatsen die ik ken; gelukkig, omdat  ik er over schrijven kan, en alles herbeleven kan met de voelhorens van het woord.

Mijn God – en je weet wie Hij is - mijn toevlucht, hoe evolueer ik, als ik in mij de oneindigheid levend weet van kusten en rotsen en velden en bossen, van huizen en dorpen, van verlaten ruïnes van kerken en abdijen; hoe evolueer ik, als het niet in de richting van het metafysische zou zijn, in de richting van wat was van in het begin der tijden, het Alfa op weg naar het Omega en ik, arme ziel, erin opgenomen, wandelend de weg die voor mij werd uitgestippeld, de armen uitgestrekt nog altijd voor me uit, en ook meer dan ooit, verwelkomend de dagen.

14-05-2015, 00:04 geschreven door Ugo d'Oorde  

Uit een e-mail die ik vandaag ontving en me, voor eenmaal, belet over iets anders te schrijven, haal ik het volgende:

‘Door de Tv-zender ATV werden cijfers openbaar gemaakt waaruit blijkt dat in het District Antwerpen, 72,3 % van alle kinderen tot zes jaar, van vreemde origine zijn. Dit betekent dus dat bijna  3 kinderen op  4 die in het district Antwerpen geboren worden en wonen van vreemde origine zijn. Daarbij kan gesteld worden dat de overgrote meerderheid van deze kinderen  van Marokkaanse en Turkse origine zijn. Deze cijfers staan buiten elke discussie. En het is verbazend dat deze cijfers in het openbaar werden bekendgemaakt want, zowel op de (rode) VRT als in alle dag- en weekbladen worden zulke cijfers angstvallig doodgezwegen en als racistische propaganda bestempeld.

De gedetailleerde cijfers in % uitgedrukt : Borgerhout, 81.4; Antwerpen stad, 79.8; Deurne, 75.3; Hoboken, 69.8; Merksem, 68.5; Berchem, 60.9; Wilrijk, 59.8; Ekeren, 29.1;

De prognose is simpel en de geboortecijfers, huwelijken met inwoners van het thuisland, familiehereniging, de toevloed van nieuwe migranten en het sterftecijfer van de huidige oudere blanke bevolking zal er voor zorgen dat het aantal inwoners in het district Antwerpen binnen 15 jaar, uit zo’n 75 % migranten, bijna uitsluitend Islamieten, zal bestaan. Als we verder in ogenschouw nemen dat er gedurende zo’n 3 decennia, dat ze hier reeds aanwezig zijn, geen enkele maar dan ook geen enkele integratie is gebeurd kunnen we enkel besluiten dat onze kinderen en kleinkinderen zullen moeten leven in een gemeenschap waarbij onze 2000 jaar oude cultuur vernietigd zal worden en worden vervangen door een Islamitische maatschappij.

Tot zover samengevat, de inhoud van de e-mail.

Persoonlijk denk ik niet, 1. dat het al gebeuren zal na 15 jaar maar wat langer zal duren, maar het komt onvermijdelijk, en 2. denk ik en hoop ik, dat de aankomende jeugd meer doordrongen zal zijn van de Westerse geest waarin ze zullen opgroeien en zich meer en meer verwijderen zullen van de geest van de Islam zodat de ‘schade’, als er zou zijn, beperkt zal blijven.

Het kan echter niet dat ik elke dag, als ik neerzit om te schrijven, geconfronteerd zou worden met wat ik voorgeschoteld kreeg in een e-mail komende van een vriend die het goed meent met mij. Een e-mail die weliswaar aansluit op de allerlaatste zin van mijn vorige blog. Daarom ook wens ik hier verder niet meer op terug te komen, indien ik het wel zou doen, zou het beter zijn te stoppen met schrijven wat ik schrijf, gezien dit alles gedoemd zou zijn om te verdwijnen in de as van onze beschaving.

13-05-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De zoektocht naar leven op andere planeten kende een begin, de dag dat Dr. Frank Drake, van the National Radio Astronomy Observatory in Greenbach, een van de 25 meter radiotelescopen, instelde op de ster Tau Ceti, twaalf lichtjaren van de aarde verwijderd,  in de hoop er een teken van buitenaardse intelligentie te ontmoeten. 

Dit was de start van een jarenlange obsessie waaruit tot stand zou komen wat bekend staat als de ‘Drake Equations’, waarin zeven sleutelelementen opgenomen werden waaraan voldaan moest worden opdat op een planeet, intelligentie zou kunnen aanwezig zijn.Op basis van deze Equations berekende Drake en zijn collega’s dat de mogelijkheid bestaat dat er in onze galaxie, vijftig duizend planeten met intelligent leven zouden kunnen aanwezig zijn. Echter, na vijftig jaar van opzoekingen en luisteren, not the slightest bleep has been heard. Betekent dit dat er buitenaards geen intelligent leven bestaat of betekent dit, ofwel dat het intelligent leven op andere planeten reeds is uitgedoofd ofwel, dat het nog niet het stadium van het leven op aarde heeft bereikt? 

Wel is men het er over eens dat, als er leven ontstaan is, it will lead inevitably towards intelligent life. Dit is een belangrijke vaststelling, waar het Drake Equations programma echter niet is op ingegaan. Het betekent evenwel dat het leven, hoe minimaal ook, van in den beginne intelligentie moet bezeten hebben opdat deze evolueren zou tot de intelligentie die we hier op aarde kennen. En wat meer is, dat het stadium dat we op heden hebben bereikt slechts een tussenstadium is, en dat deze evolutie nooit stoppen zal of kan en doorlopen zal naar een sapiens in meer en in meer. Is deze sapiens die op komst is, die wordende is, en de intelligentie in meer die hij verwerven zal, gericht op een nog hogere wetenschappelijke kennis – wat duidelijk aan het gebeuren is - of zijn we op het punt gekomen dat deze kennis in meer zich situeren zal in het domein van de metafysica, wat ook dit moge inhouden? 

Er zijn vandaag geen niet te overbruggen afstanden meer, volkeren zwerven uit, rassen vermengen zich meer en meer, we zijn pas in een beginstadium gekomen, beschavingen zullen zich versmelten om uit te komen in een nieuwe beschaving. Het gevaar bestaat dat de nieuwe beschaving - om bij het woord beschaving te blijven - die zich duidelijk reeds aanmeldt, een tijdelijke rem zou betekenen, ons opleggen zou te geloven in een religieuze omgeving die, eens te meer, onze creatieve vrijheden fnuiken zou, en al waarin we tot op heden geloofden radicaal afbreken zou. 

Geen enkele overheid schijnt dit echter te (willen) zien. Is dit een reden tot ongerustheid wat de nabije toekomst betreft?

12-05-2015, 05:32 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een lezer mailde me, hij wou weten of ik een filosofische vorming had. Ik antwoord hem dat, als ik die hebben zou of uit mijn geschriften blijken zou dat ik die zou kunnen gehad hebben, weet dan, mijn vriend, dat ik mezelf in die richting moet gevormd hebben. Dat het, het leven is geweest, de omstandigheden waarin ik opgroeide, de basis hebben gelegd van wie ik geworden ben en, dat ik schrijf zoals ik schrijf, en al is dit uiterlijk niet veel, ik sta er en mijn bezigheid is, schrijven alsof ik een filosofische achtergrond zou gehad hebben. 

Dit maakt je als lezer trouwens op uit de blogs die ik schrijf en je flatteert me ermee, je doet me blozen zelfs wat op mijn ouderdom – leeftijd leerde een goede vriend me – soms nodig is. Des te meer je het opmaakte uit wat je leest van mij, enkele flarden tekst, eigenlijk te onzorgvuldig samengebracht die een herschrijving nodig hebben. 

Om, meer precies over te gaan tot wat mij betreft, ik heb de schoonheid die van de getallen is opgezocht, ik heb geleefd met Keynes, met Verrijn-Stuart, met Sayers en dezes Central Bank Policy, met boekhoud-analyse en rechten, en heb, in dit alles, een vorming die autodidactisch is. Ik had op een functie in de Nationale Bank van België, onder meer in Brussel en daarna in de provincie, Ieper, Geraardsbergen, Tienen, en laatst in Gent. De stad van heel wat schrijvers, Frans Sierens, de specialist van detective verhalen, die nu vergeten is, de vader van Arne Sierens, was er mijn secretaris en vriend.

Dit wat de realiteit betreft. Je leeft hiervan maar je kunt er ook van verdorren. 

Ik had er naast ook een ander leven. Ik las dus ook - niet alles wat ik wou dat ik zou gelezen hebben - tal van schrijvers maar noem er slechts drie, Maurice Gilliams, T.S.Eliot, Boris Pasternak. Maar geen Hugo Claus (behalve zijn gedichten), eerder Mulisch (maar dan zijn Ontdekking). Ik kan er ook vele componisten aan toevoegen en zeker Gustave Mahler. 

En dan, waarover Saramago zegt dat die naam niet uit ons te branden is (hij zegt het anders maar het komt erop neer), de gedachte God, wie Hij is, en als Hij is hoe ik er over denk. Een zaak is zeker ik ben niet ‘pregalileaans’, niet zoals zovelen die het gebleven zijn wat hun religieuze ingesteldheid betreft. Zoals ook de Kerk het gebleven is, terwijl ondertussen door de kwantum fysica een nieuwe bijbel geschreven werd. Een bijbel die ik trachtte te lezen en te begrijpen. En hoe dieper ik erin weggleed, hoe meer al wat me omringt in de natuur, en de processen in de natuur, een wonder werd, een onbegrijpbaar, onvatbaar, onvoorstelbaar wonder. En hiermede is het meest bijzondere gezegd. Zo, als ik gefilosofeerd zou hebben dan ligt alles verweven met de idee God en mijn visie over het leven en wat er is van het leven na de dood.  

En dit laatste, dit allerbelangrijkste, gedragen door mijn visie op het wonder dat het leven is, en hier uit voortvloeiend, het wonder dat de dood moet zijn. Dit is de kern van mijn filosofie, een andere is er niet, een andere hoeft er niet.

11-05-2015, 00:40 geschreven door Ugo d'Oorde