Je weet nooit wat het volgend ogenblik je brengen zal. Hoe je erdoor geraakt zult worden: helemaal niet, wat je verwacht, eens en voor altijd voor eeuwig, of gewoon in je wijze van leven. Het is een gedachte die nu en dan wel eens opkomt, maar dat je eigenlijk verder onverschillig laat omdat je het lot niet provoceren wilt.

Je weet wel, soms, van een noot muziek van Bach hoe ze gevolgd wordt, of van een woord in een gedicht welke het volgend woord is, maar van je volgend ogenblik weet je niets, je denkt er zelfs niet aan dat er een volgend ogenblik komt, het is er keer op keer, langgerekt uitgestrekt lijk het schuiven van de wolken, lijk het geruis van de wind in de bomen, lijk het aanrollen van de golven op het strand, meegaand, de tijd die vliedt volgend, tot er vroeg of laat abrupt een ogenblik komt dat alles omver werpt lijk een bowling bal de negen kegels.

Het kan een ontmoeting zijn, amper een oogopslag die overgaat in een verliefdheid waar je niet meer van loskomt, die je je leven lang beneveld; het kan de uitslag zijn van een bloedonderzoek dat je in een andere gemoedswereld brengt; het kan van alles zijn dat een draai geeft aan wie je waart of wie je worden zult.

Eén ogenblik in je leven kan voldoende zijn om van jou een ander mens te maken, een man met toekomst of een man zonder nog een greintje  hoop op wat ook, of een man die schuil gaat in de schaduw van de dood voor een tijd.

Het is niet dat ik iets dergelijks verwacht, helemaal niet, mijn dagen, zoals die nu zijn, kennen eenzelfde ritme van opstaan en slapen gaan, met al wat is van de dag ertussenin en, wat mijn vooruitzichten zijn belichtte ik in mijn blog van 16 oktober, zelfs nog hopende dat die dag niet het einde zijn zou van de verwachtingen die ik vandaag nog koester, ondanks de hoogte van het cijfer dat ik dan zal bereikt hebben.

Je kunt zo dromen van een oneindigheid aan ogenblikken, lijk de oneindigheid van  de golven die aanrollen. Al ken je de onmogelijkheid ervan, die droom  verlaat je niet, hij zit verankerd in elk ogenblik dat je tegemoet komt, tot er, zoals het gebeurt in elk leven, een einde aan komt. Maar dit ignoreren we  voortdurend.

Vreemd is het op mijn leeftijd te schrijven wat ik schrijf. Het gebeurt wel meer bij mij, dat ik begin met een gedachte die uitvloeit in een reeks woorden, zoals het trekken van een lijn op het blad waaruit stilaan, eraan verder werkend, een tekening tevoorschijn komt die, waarom niet, wordt ingelijst om er lang nog te zijn, al kijkt er niemand nog naar. Maar dit is geen reden om de tekening niet te maken, trouwens ze heeft zichzelf gemaakt, ze heeft gebruik gemaakt van je handen en je geest om zichzelf voort te brengen, zo gaat het nu eenmaal in het leven.

Tot daar dan mijn gedachten van deze morgen. Het was nog vroeg toen ik eraan begonnen ben, ver voor de vogels in de tuin. Wellicht als ik herlees wat er staat met de slaap nog in de ogen.

Nu is het te laat om er nog iets aan te wijzigen, ook omdat, als ik er nog iets aan wijzig, niet weet waar ik eindigen zal.

23-10-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De regen, je weet het, past bij mij, hij kleeft aan mij zoals hij kleeft aan het raam, hij is mijn gezel in deze dagen, in deze roekeloze dagen van het er zijn en het er soms niet zijn want bij momenten verschrompelt zich wat van de dag is in onbegrip als in tederheid om wat was en niet meer keren zal.

Dit is wat me beneveld, wat me vervreemd van de realiteit die me omgeeft en die ik als dusdanig over het hoofd zie als zijnde irreëel, vervalst, overschaduwd met wat meer van de dood is dan van het leven.

Nochtans al wat ik schrijf wil zijn waarde hebben, wil hoogstaand zijn, zelfs als het niet hoogstaand is, het is het in mijn gedachten omdat het uit mij geperst wordt door iets dat me overstijgt, dat me altijd heeft overstegen, overmoedig dat ik altijd geweest ben in wat ik schreef en het is nu niet dat ik nog veranderen zal of zou willen veranderen.

Ik ben een gezel van al diegenen die er naar streven het maximum uit henzelf te halen, telkens opnieuw in de bres te staan als het op schrijven aankomt, en wat mij betreft, te bereiken de kwaliteit van woorden die Mahler in zijn klankenwereld bereikt, o.m. in zijn Lieder en zijn symfonieën. Hoog gegrepen dus, waanzinnig hoog, want niet te bereiken  en toch streef ik ernaar, wil ik het niet doen voor minder.

Er is niets verkeerd aan dit ‘willen’, zelfs al bereik ik Mahlers niveau niet, wat maar normaal is, ik tracht toch, naar hem opkijkend, het te benaderen, wat me een regel geeft voor het verwerken van mijn woorden dag na dag.

Deze opstelling kan hoogmoedig lijken, ik weet het, maar ik verkies nu eenmaal Mahler omdat ik hem de meest kosmische – Bach de meest sacrale – vind onder de componisten die ik ken. Dit neemt niets van de waarde van Ravel, of Janacek of Beethoven of  Mozart, of wie ook, tot Robert Herberigs van Oudenaarde die al lang vergeten is. Allen kennen ze de wilskracht het hoogste te bereiken, het uiterste wat ze bij machte zijn te presteren. Met mij is het niet anders, kan het niet anders zijn, ware het niet zo ik zou er elke morgen niet staan met wat ik wil zien als een morgengebed om de dag mee te beginnen.

'Klara’ gesloten, helpt me de stilte, wind en regen een zegen zijnde voor wat ik te zeggen heb, meer nog dan voor wat ik verzwijgen wil als het komt, en het komt, tot in mijn ogen voel ik het komen en weer verdwijnen voor een tijd of tijdje, al let ik er soms niet op, het is er onderhuids en grijpt zich vast in en aan de woorden die ik achterlaat vooraleer verder te gaan.

Zo opent zich de zoveelste dag die ik binnen ga, de leden stram geslapen, opent zich de geest bij zijn ontwaken.

22-10-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Waar kom ik uit vijfhonderd woorden verder als ik begin met te zeggen dat de dag zich opent op een verwachte verwondering als ik beginnen zal met het inkaderen van een reeks kleine, tere etsen die ik maakte einde de jaren zeventig, een halve eeuw al terug, voor mij een terugkeer naar vroeger, ver weg in de tijd maar dichtbij in herinnering.

Het hoogste dat ik toen bereiken kon en waarin ik me uitleefde omdat het de enige kunstvorm was die ik aankon: sobere, eigenvormige tekeningen die het leven in de kleine dingen poogden op te vangen, eerst aangebracht op kleine koperplaten en daarna afgedrukt. Het maximum van mijn kunnen. 

Lange tijd bleven ze verborgen in een map, bijna vergeten onderaan een kast. Ik heb ze nu bovengehaald, nietige dingetjes die ik nu tracht tot leven te brengen door ze in te kaderen, om ze daarna uit te delen aan de kinderen tot aan de achterkleinkinderen toe, soms aan vrienden.

Ik doe het met mijn oude handen en mijn nog levende geest, het worden kleine momenten van grote intensiteit die me uren lang buiten de tijd houden en buiten wat er is van het dagelijks bestaan met zijn dieptes en ook zijn verhevenheden die ik nu meen te ervaren bij het behandelen van wat ik dacht minimale kunst te zijn.

Een kunst die paste bij de persoon die ik toen was, niet dat ik nu hoger zou staan, want het in boekvorm neergelegd verleden, leerde me duidelijk waar ik me opstellen mag. Wat eigenlijk niet zo veel is, maar na wat gebeurde, is het me voldoende geworden, want het leven grijpt wat het grijpen kan, het kent geen grenzen, het slaat toe waar en wanneer er aanleiding is toe te slaan.

Het werk van het inkaderen zelf is een vreugde, het is een ’zijn’ in het tijdloze zoals het schrijven is, zoals elk creatief werk een vertoeven is buiten de tijd.

Ik denk dan dat ik het redden zal als ik bezig blijf - en niet als een zak ga liggen op de sofa - in afwachting op wat me onvermijdelijk eens overvallen zal. Eigenlijk ben ik een gelukkig man, gelukkig omdat ik me behelpen kan met het alfabet van mijn laptop, dat ik het dus niet schrijven moet met de hand zoals het vroeger gebeurde want mijn geschrift is onleesbaar geworden. Stel je voor dat ik op een dag niet meer zou kunnen schrijven wat ik nog te vertellen heb, een dodelijke ziekte zou het zijn, dodelijker dan de dood zelve, want het zou mijn geest aantasten en opvreten.

Zo, Heer van de Kosmos, of hoe ik je noemen kan of mag, ontneem me nooit de mogelijkheid tot schrijven. Tref me terwijl ik aan het schrijven ben, op een vlugge, correcte wijze, een wijze zoals het hoort na al wat ik al geschreven heb en nog niet geschreven.

Dit is aldus waar ik aankom na iets minder dan vijfhonderd woorden.

21-10-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik heb dikwijls een springplank nodig om onder te dompelen in mijn woorden. Zo zocht ik bij mijn terugkeer heil bij Ouspensky en bij Thomas Merton, bij Eliot en Hollis, enkele speerpunten in de wereld van de literatuur en dergelijke punten ontbreken niet, er is er een overvloed van, het komt er maar op aan de meest inspirerende te vinden om op weg te zijn.

Soms ook is er geen nood aan, ligt alles klaar en duidelijk afgelijnd en heb je het maar te nemen naarmate het zich aanbiedt. Maar toch is er telkens vóór het beginnen, een zekere vrees dat je niet halen zult wat je wenst te halen, dat de zinnen te verward liggen gestapeld en dat je het inzicht niet vinden zult om alles te effenen zoals het hoort. Er is ook niemand die je hierbij helpen zal, je bent telkens volledig aangewezen op jezelf, de enige waarop je rekenen kunt en je kent de wispelturigheid van de gedachten die op jou afkomen.

Het schrijven is dan ook bij momenten geen evidentie, het kost je, het kost je een blijvende inspanning die je het best niet afbreekt door een rustpauze in te lassen. Neen bij ondervinding weet je dat je niet moogt verzwakken dat je moet door gaan tot het einde, vooral niet versagen want dan ben je verloren en stopt de stroom van woorden.

Deze morgen was een lege morgen, was een dag zonder vooruitzichten, zonder diepgaand bezinnen. Ogenblikken die zo voorbijgaan, die niet de hoogte ingaan zoals je het willen zou, maar een effenheid hebben die je kleurloos achterlaat. Het was nochtans niet je bedoeling nog dergelijke momenten te beleven, maar ze dringen zich op, ze zijn er onverwacht en je hebt niet de kracht je ertegen te verzetten, jezelf op te monteren en er een einde aan te stellen. Je ondergaat het leven, je hebt je dag niet in de handen en je beseft het.

Zo gaat het er dan aan toe, wat je, in overmoed, je voorgenomen hebt, intenser je dagen te beleven houdt je niet, het is je gemoed dat beslist en soms heb je er geen controle over omdat wat van de dag is ook zijn rechten heeft en je dag niet is geworden wat je ervan had verwacht. Ook zijn we niet altijd meester over onze gevoelens, zeker niet als ze van heel diep komen. Buiten ons willen om stellen ze zich op met een muur er omheen, zodat we hun gevangene zijn voor een tijd, gevangene van onze gevoelens.

Laat het zo, het is voorbijgaand, de namiddag of de avond kan een glimlach worden, een woord van een vriend of vriendin kan heilzaam zijn, je leeft dus in verwachting en je schrijft maar, je heelt jezelf, het enige dat helpen kan. Nµ je hebt gezegd wat je te zeggen had over plannen die je maakte en gestoord werden door je gemoed, dat zich wentelde in de resten van pijn.

20-10-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

All the fish needs 
Is to get lost in water.
All man needs is to get lost
In Tao. [1]

Zich verliezen om zich terug te vinden in de wereld van het onwaarschijnlijk miraculeuze. Dit is wat ik telkens betracht als ik schrijven ga, ik verlaat wat me omringt en stap binnen in wat de irrealiteit van het ogenblik wordt. Ik verlies wie ik ben en kruip in een andere persoon die voor een korte tijd bestaat in mijn verbeelden.

Wie ben ik dan op dergelijke ogenblikken, mijn ‘ik’ verloren in bedenkingen, die maar wat lucht zijn, wat woorden die zo opduiken en die ik neem alsof het een vrouw was in wie je opgaat om er verheerlijkt uit op te staan, licht als de zomerwind, helder als het morgenlicht, maar ook donker als de eerste ster verschijnt waar je ze niet verwacht.

Je hebt er niets bij te verliezen, je hebt er alles bij te winnen, dan toch de ogenblikken van het schrijven en van het nagenieten als je herlezen gaat wat je ogenblikken ervoor geschreven hebt, verwonderd dat het er staat.

Dat er geschreven staat waar je een dag lang bent mee bezig geweest en gewacht hebt tot vóór de nieuwe dag er was, om te vertellen over wat je dacht wat het betekent je te verliezen in Tao. Tao voor jou het miraculeuze zijnde: het leven badend in een wolk parfum die even reëel is als onzichtbaar. En het is de wolk parfum waar het om doen is omdat al wat miraculeus is ermee te maken heeft, zonder die wolk, ware het leven zonder betekenis, zoals het zonder betekenis is voor de panter, de leeuw en de wolvin die Dante beletten verder te gaan de heuvel op.

Maar voor ons is er die wolk parfum, is ze al wat er onzichtbaar omheen en binnenin de dingen is, de essentie die van het leven is, enkel zichtbaar met de geest zo dat er heel wat zijn die de wolk geen ogenblik gunnen. Het is de geest in mij, meer dan het intellect, die me goed en wel op de weg heeft gezet om te begrijpen en te verkondigen dat het miraculeuze er wel degelijk is en dat het aan onszelf ligt om het te ontdekken of niet te ontdekken.

De wolk die het teken is van de geest die in en van de Kosmos is, ons toegemeten of dan toch sprankels ervan, ons aandeel ervan.

Het is op deze wijze dat ik de nood heb me te verliezen in wie ik ben, en eens het gevonden weet ik dat het er is en raakt ik het niet meer kwijt, zoals deze morgen. Het is een ‘erzijn’, een aanwezigheid van iets dat er is maar niet te bepalen is wat het is en hoe het is. Sommigen hebben er een naam voor, maar de naam Tao is me voldoende, dekt voor mij de betekenis die ik er aan geven wil.

Ik herinner me niet meer hoe Ouspensky het miraculeuze zag, het heeft ook geen zin meer, ik weet het, ik heb het uitgemaakt voor mezelf, het is er en het blijft er als een baken op mijn weg, zelfs al leeft mijn ‘ik van elke dag’ er niet voortdurend naar, het is er altijd als ik schrijven ga.

[1] Thomas Merton: ‘The way of Chuang Tzu’, New York, New Directions, NDP 276, 1969, p.65.

19-10-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik had tranen in de ogen toen ik deze morgen wakker werd uit een droom die geen droom was maar een droefheid die plots was opgedoken, ik onmachtig eraan te weerstaan, terwijl ik besefte dat ik eens te meer gelukkig moest zijn dat er een nieuwe dag was die ik beleven ging, een dag nieuw, totaal nieuw in alle aspecten, alsof ik pas nu de ogen opende op het leven, verwonderd dat het was zoals het was.

Ik dacht aan een tekst over T.S. Eliot die een vriend me gelaten had. Eliot en zijn ‘The waste Land’ gedicht en wat hij hierover schreef aan zijn vriendin, Emily Hale:

‘The agony forced some genuine poetry out of me, certainly, which I would never have written if I had been happy: in that respect, perhaps, it may be said to have had the life I needed’[1].

Hij leefde het leven dat geen gelukkig leven was, maar het was het leven dat hij nodig had opdat hij zijn ‘The waste Land’ zou kunnen schrijven.

Onvermijdelijk is het dat de gebeurtenissen van de laatste dagen  invloed zullen hebben op wat ik schrijven zal en, op hoe ik het verwoorden zal, maar dit zal niet uitmonden in een lang gedicht, wel in een aantal blogs  die doordrenkt zullen zijn door wat me overkomen is.

Ik heb echter niet de bedoeling deze gevoelens te bestendigen, integendeel ik wil me ervan bevrijden, ik wil me loshaken van wat gebeurde om gedachten te kunnen neerzetten die zoveel mogelijk het karakter van wat ik voorheen heb geschreven benaderen.

Er is wat is, het eenzame huis zal weinig of geen impact hebben op mijn woorden, het zal hen eerder een nieuwe en krachtigere impuls geven, zo voel ik het aan en zo hoop ik dat het gebeuren zal.

Ik wil elk ogenblik van mijn dagen zo intens mogelijk beleven, wetende dat elk ogenblik in mindering komt van de ogenblikken tot mijn zesennegentigste.

Ik denk aan P. D. Ouspenski (1878-1946) die in zijn boek[2] op zoek ging naar het miraculeuze dat voor hem het binnendringen was in een onbekende realiteit waarvan hij wist dat deze bestaan moest. Ik wil hem op mijn :manier hierin volgen, de realiteit van het dagelijkse aftasten om uit te vinden wat er achter deze schuil gaat.

In feite is het wat mij betreft niets nieuws, ik ben altijd een Ouspenski geweest, ben altijd op zoek geweest naar het wondere in het leven, het sacrale erin, het voor een groot deel onbekende, waar we meestal ongeroerd aan voorbijgaan omdat het ons gewoon-normaal is gaan lijken.

Wel voor mij is het niet gewoon, is het leven een uitzonderlijk, wonderbaar iets, is het miraculeus geworden naarmate ik er verder over nadacht, en ik dacht er maar over na als ik erover schrijven ging.

Jullie weten dus in welke richting mijn woorden zullen uitgaan, welke weg ik genomen heb en volgen wil.

Of ik erin slagen zal kan ik niet garanderen. Het kan dat het bij een pogen blijft, het kan ook anders.

[1] Hollis Matthew: ‘The Waste Land: A Biography of a Poem’ (verschijnt op 22 november).

[2] Ouspensky P.D. ‘In Search of the Miraculous, Fragments of an unknown teaching’. Arkana paperbacks, 1987. First published in 1950;

‘The ‘miraculous’ was a penetration into this unknown reality. And it seemed to me that, the way the unknown could be found in the East. Why in the East? It was difficult to answer this. In this idea there was perhaps, something of  romance, but it may have been the absolutely real conviction that, in any case, nothing could be found in Europe.

18-10-2022, 02:02 geschreven door Ugo d'Oorde  

De dag opent zich als een belofte, als de belofte van de eerste zin van het boek dat ik lezen ga. Ik voel me ineens ingesteld om deze dag anders te beleven dan de dagen ervoor, intenser, meer bewust van de aard ervan, een dag die in mindering komt van de dagen dat ik er nog zal zijn, dus voor mij waardevoller dan alle andere dagen ervoor en dit geldend voor alle dagen die nog komen zullen.

Ik wil elke dag intens beleven, wetende dat het de dag van mij is en niet van de machine in mij. Het boek dat van het leven is lezen van het eerste woord tot het laatste, wat er ook te lezen staat even aandachtig of het nu van Hertmans is of van Brusselmans, van Mozart of van Shostakovich of van Bach. Mezelf zijn en achter mij te laten alle onbenulligheden, alle droefheid, alle vervreemding van de dingen die er zijn of er komen zullen, de kleine en de grote.

Mijn leven is  zelden zo geweest, ik ben zelden zo alleen geweest met de woorden die ik schreef, zelden of eigenlijk nooit. Of ze er beter zullen om zijn weet ik niet, het is echter het gevoel dat overheerste als ik begonnen ben te schrijven deze morgen.

Maar  het is nog altijd met pijn omkleed  - een pijn die diep zit – als ik schrijf. Omkleed als met een suite van Bach, en tevens gekleurd, verinnigd in een totaal nieuw beginnen dat me van nu af brengen moet, ver voorbij de vele mogelijke verrassingen die het schrijven me biedt, want ik baad nu in een vrijheid die ik nimmer gekend heb, enkel en alleen aangewezen op mezelf, al het materiële, al het noodzakelijk dagelijkse, neergelegd naast mij.

Hoe schrijf ik dan?

Is het niet zoals Mozart in zijn ‘Zauberflöte’, het is dan toch open zijnde voor alles, Vertederd door al wat van het leven is, echter telkens de schaduw van de dood rakend met de tip van mijn tenen.

Cervantes schreef, de schaduw van zijn einde rakend, zijn ‘Novellas ejemplares’ met de voet in de stijgbeugel - en el estribo – zoals hij wist, en ik schrijf naar mijn vierhonderd twintigste dag toe. Evenwel we kennen beiden het grote geluk van het schrijven dat onze dagen ophemelt, verrijkt en vult met een glans die lichtend is en warmte geeft. De dingen die ons omringen kennen die glans, ze zijn er wezenlijk en we ervaren ze als levend, als sprekend tot ons, vertellend van waar ze komen en hoe ze ons bereikten, vele kleine als grote verhalen, herinneringen met een gouden rand, sommige met vochtige ogen.

Het is op deze wijze dat we leven en dat we schrijven. Het weze zo tot ons einde toe.

17-10-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde