Velen onder U kennen Luther (1483-1546) als een Duits protestant en theoloog.
Het was deze Augustijner monnik, in 1507 tot priester gewijd, die de lont in het kruitvat van de reformatie zou steken door zijn pamflet tegen de aflaten (1517).
Luther formuleerde als professor in de moraaltheologie heel duidelijk zijn klachten tegen de wanpraktijken van de toenmalige Katholieke Kerk in 95 leerstellingen.
Dermate duidelijk dat het protestantisme zich als een olievlek verspreidde en Luther door Paus Leo X in 1521 werd geëxcommuniceerd en het concilie van Trente (1545-1563) drie zittingen nodig had om weerwerk te bieden aan deze beweging maar dan wel in de geest van Anathema sit.
Nadien zijn er niet veel concilies geweest (in de 17 en 18de eeuw zelfs geen) die een poging tot toenadering zouden betrachten. Het was pas na het tweede Vaticaans concilie (1962-1965) dat een hand werd uitgestoken naar de andere christenen. Deze uitgestoken hand is voor dominee Dick Wursten vaak heel vernederend en wordt dan ook niet altijd in dank aanvaard.
Het was echter mooi om zien dat Kannunik Rik Hoet en ds. Dr. Dick Wursten broederlijk naast elkaar zaten om de oprechtheid van de wil tot hereniging in Christus te betrachten.
Dit was 500 jaar geleden onmogelijk zoals vicevoorzitter van de Antwerpse Raad voor Kerken, Hans Neels, terecht uiteenzette in zijn openingsrede.
Hans Neels had, in een kapucijnerpij gehuld , een pamflet geschreven waarin hij oproept om meer diepgang en breedte te geven in de geest van Augustinus om ervoor te zorgen dat de kerk het lichaam van Christus op aarde mag zijn. Rik Hoet verkoos om niet in te gaan tegen de 95 stellingen van Luther maar wel 12 stellingen uiteen te zetten waarvoor de Katholieke Kerk thans staat en waarin zij hoopt dat ook de Protestantse christenen zich kunnen vinden.
Voor een meer grondige uiteenzetting verwijst Rik Hoet naar het boek van Kardinaal Walter Kasper Maarten Luther een oecunemische perspectief
Volgens Rik Hoet is het duidelijk dat voor alle christenen de verdeeldheid een bedroevend feitelijk gegeven is vermits een kerk juist zou moeten staan voor het delen in de geest van Christus.
Nochtans kan verscheidenheid ook een positief feit zijn. Belijden alle christen immers hun geloof niet vanuit hun culturele verschillen. Geloven is juist vertrouwen dat de weg die Jezus ons gewezen heeft de juiste is. Dat vertrouwen en geloof alle verschillen moeten kunnen overstijgen. Kan ons denken over God ons scheiden als we het eens zijn dat we gewoon moeten doen wat hij ons zegt door zijn Zoon en diens geest die verder leeft in ons ?
Rik Hoet stelt duidelijk dat de Kerk voortdurend moet hervormd worden en stelt aldus dat het niet bij een éénmalige hervorming mag blijven maar het voorwerp dient te zijn van een voortdurende dynamiek. Dick Wursten vult hem hierbij gepast aan door te stellen dat een Kerk die niet dient, tot niets dient.
In zijn achtste stelling raakt Rik Hoet het wezen van de christen aan door te stellen dat een christen begint met zichzelf te bekeren en dus zijn wijze van handelen aanpast aan de weg die Jezus ons gewezen heeft.
Rik Hoet legt de nadruk op het feit dat de handelingen van de christen een gevolg zijn van de liefde van Christus (en van God) en niet de voorwaarde zijn om tot geloof te kunnen komen. Deze twee stellingen zijn samengenomen brandend actueel voor elke gelovige in welke godsdienst ook.
In een godsdienst die de liefde voor God gelijk stelt aan de liefde voor zijn schepping passen geen handelingen die strijdig zijn met deze liefde en waarbij deze handelingen als voorwaarde worden gesteld om tot geloof te kunnen komen.
Rik Hoet bevestigt in zijn laatste stellingen dat iedere christen altijd wel zijn eigen nadruk zal leggen in zijn geloofsbelijding maar hierbij de dialoog en niet de discussie vooropstaat. Is het niet juist God die voor dialoog staat. Liefde is immers de dialoog tussen Hem en Ons , tussen de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.
Dick Wursten pikt gevat in op deze uitnodiging tot dialoog en stelt dat de wil hiertoe zeker niet ontbreekt maar dan wel op voet van respect en eerbied voor elkaars meningen en niet in de vorm van je mag .
Vaak komt een dialoog vanuit de Katholiek kerk heel degenererend over bij de andere christenen en dit bemoeilijkt een dialoog op een christelijke manier.
Dick Wursten stelt dat Luther niet tegen Christus vocht maar tegen een Kerk die in de zestiende eeuw uitblonk door haar misbruiken, en wantoestanden veroorzaakte
die niet meer aanvaardbaar waren. De 95 leerstellingen, die nu misschien niet meer actueel zijn, waren een aanklacht en een uiting van verontwaardiging door deze toenmalige Katholieke moraaltheoloog. Tot op heden is het bijzonder droevig te moeten vaststellen dat juist deze Katholieke Kerk beweerde dat alleen zij sprak uit naam van Christus en uit zijn naam Luther veroordeelde.
Luther stelde volgens hem terecht dat Jezus nooit een Kerk heeft willen stichten zoals de institutionele kerk van de 16de eeuw eruit zag (of nog uitziet ?)
Jezus was een Jood en de apostelen gingen van Synagoge tot Synagoge om zijn leer te verkondigen die gesteund was op de Joodse geschriften die toen het Oude Testament vormden (TeNaK).
Dick Wursten geeft aan dat Luther zelf vrij vlug geconfronteerd werd met diverse stromingen binnen het protestantisme en het Calvenisme vaak even vurig bestreed
als het Katholicisme.
De geest van de leerstelling van Luther wordt tot op de dag van vandaag beleefd door de protestantse christen door het belang van de ritus weg te laten of op de
achtergrond te stellen. De uitgebreide ritus bij de Katholieke Kerk neemt teveel de innige samen-beleving in Christus weg tijdens de samen-komst.
In deze tijden van geestelijke armoede zoeken de mensen meer naar inhoud dan naar ritus. Rik Hoet merkt fijntjes op dat na de terroristische aanslagen van de laatste
maanden de mensen spontaan samenkomen maar tevens bepaalde rituelen samen uitvoeren ter nagedachtenis van de slachtoffers en ter ondersteuning van de familieleden.
Dick Wursten treedt dit bij maar stelt dat deze rituelen spontaan zijn ontstaan en niet opgelegd door een Kerk. Jezus was ook een Jood en deze godsdienstbeleving is sterk ritueel gebonden. Maar het is juist Jezus die inging tegen deze overdreven ritus van de schriftgeleerden en Farizeëen en de nadruk legde op de oprechtheid in innigheid van de godsdienstbeleving. De Hebreeuwse godsdienstbeleving is vooral gericht op één volk daar waar Jezus staat voor een geloof in JHWH voor alle mensen.
Het christendom is er voor alle volkeren waarbij elk volk zijn gevoeligheden heeft. Het protestantisme wil meer duiding geven, een taal spreken voor seculiere mensen en juist een brug vormen tussen alle volkeren zonder een vast verhaaltje te vertellen en een uitgebreide ritus.
Na een uitgebreide vragenronde besloot de Voorzitter, Diaken Jozef Van Glabbeek om een slotwoord te richten tot de aanwezigen.
Voor de apostelen begon alles met Pinksteren maar al vrij vlug was er een concilie nodig (Jeruzalem) om de eenheid te bewerkstelligen tussen de gemeenschappen en volgelingen. De Kerk moet er dus juist zijn om de eenheid te bewaren tussen de christenen. Luther ging zijn eigen weg als een reactie tegen de machtsmisbruik van de toenmalige Katholieke Kerk.
Willen we terug tot een eenheid komen dan zal dit enkel mogelijk zijn door elkaar beter te leren kennen in een geest van wederzijds respect.
De aanwezigen zullen zeker, na deze uiteenzettingen, beseffen dat in de geest van Jezus van Nazareth alle christenen nog steeds één zijn maar tevens dat zij hun geloof steeds zullen belijden in verscheidenheid die niet mag leiden tot verdeeldheid.
RECHT ETHIEK EN MORAAL
