-Het opgeven van een eerlijk profiel vraagt van de profiel-gever reeds een zekere moed en durf . -Maar een samenvatting van zijn filosofische visies weergeven, vraagt nog meer inzet, moed en vooral een gevoel van zich in zekere mate en zin bloot te geven . -Maar ziehier dan toch wat eigen visies op de werkelijkheid en op de filosofie .
-Ik stel vast, dat drie woorden, termen, principes of ideeën in al mijn geschriften of onderwerpen en discussies sterk naar voren komen, waarrond dan al mijn theorieën, thesen, hypothesen of argumenten opgebouwd werden . -Men heeft ten eerste het principe of idee of definitie van 'supra-solipsisme', dat het reeds bestaande idealistisch idee van 'solipsisme' overstijgt; en waarin het ego of het ik, net als alles trouwens, slechts een moment-idee is in een evolutie van een super-idee, die op zich niets meer is dan de logica (de logos) als eeuwige absolute wetmatigheid . En dan ook als enig absoluut zijnde, waarvan dan ook alles afhankelijk of contingent moet zijn . -Het 'moeten-zijn' van die logica als 'wil' of energie wordt omgezet in massa of materie- de dingen in hun empirische verschijningsvormen- 'E=mc2' -vlgs Einstein . -Aldus is een zekere ongekende vorm van logos of logica als bron van alles een zekere vorm van 'ietsisme', dat we niet nader kunnen of hoeven te omschrijven of te begrijpen .
-Een tweede en volgende hypothese of these was de uitgebreide formule van Einstein of 'E=mc2=Psy' ; wat een toevoeging kan en moet zijn aan de bestaande empirische, exacte wetenschap, met als bijkomend nieuw omzetbaar principe 'Psy' voor massa -materie- en energie . -Een nieuwe zij het niet-exacte basis voor de exacte wetenschap, die niet te berekenen is, maar wel filosofisch tot verdere oplossingen kan leiden .
-Ten derde : heb ik steeds het adagio "Er is meer..." of zoals Shakespeare het verwoordde " Er is meer in de werklijkheid dan er is in jouw filosofie..." (lees wetenschappen) .
-Tenslotte had ik als basis voor een verantwoorde moraal of ethica niets anders dan de logica zelf (niet het schoolvak logica, maar wel een redelijkheid van levenswijze) :"Leef juist, zo leef je goed"... -En wat betreft de vrije wil van en voor de mens ; stelde ik voorop, dat wie leeft volgens die logica ( of geweten ?), en de wet van oorzaak en gevolg of noodzaak respecteert in al zijn gedetermineerd-zijn, het best het gevoel van vrij-zijn verwerft ; ook zonder dat echt te zijn .
-En misschien is de ware 'zin' van ons leven de 'zoektocht naar die zin' zelf ; onze Tao doorheen de realiteit van de logica zelf .
-Tot slot enkele adagio's die de filosofie opbouwden . "Denken is Zijn": Parmenides ; "Panta rei" of alles verandert :Heraclitos ; "Weten van Niet-weten" : Socrates ; "De schaduwen van de grot": Plato ; "De Ideeën-wereld" : Plato ; "De gulden middenweg" :Aristoteles ; "Ik denk, dus ik ben..." :Descartes ; "Men kan het innere der dingen niet kennen" : Kant ; "De wereld als wil en voorstelling" : Schopenhauer ; "Alles is slechts een trap in de ontwikkeling van de absolute Idee ; en de rede is niet van de werkelijkheid, en de werkelijkheid niet van rede verlaten" : Hegel ; "Men moet zwijgen, waarover men niet kan spreken..." :Wittgenstein . En dat gaan we dan ook doen ; maar soms moet men spreken over wat men niet kan zwijgen...
-Tot hier een uitgebreid profiel...;( foto's moet je zelf maar opzoeken) ... Valère--
zondag, 07 november 2010 21:59 Rolf Venema Boekbesprekingen
In de serie De Essentie van uitgeverij Luster in Antwerpen verscheen een boekje met een voor ons zeer aantrekkelijke titel: Atheïsme. Geschreven door een voor ons ook al zeer aantrekkelijke auteur: prof.dr. Etienne Vermeersch, emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Gent in België. Hij is Filosoof, ethicus en opiniemaker. Op onze website staan meerdere artikelen van zijn hand. En nu dus een boekje specifiek over Atheïsme.
Boekjes uitgegeven in de serie Essentie, moeten voldoen aan de volgende omschrijving: De Essentie is een verzameling miniboekjes waarbij elk boekje op ongeveer 50 paginas alle relevante facetten met betrekking tot een actueel of ander interessant onderwerp op kernachtige wijze uiteenzet.
Atheïsme uitgelegd in iets meer dan vijftig paginas: kan dat? Ja dat kan. Wie het boekje van Vermeersch leest begrijpt wat atheïsme is, hoe we aan het begrip komen en waar het precies op slaat. Hij begint met kort uit te leggen waar het woord atheïsme vandaan komt en wat het betekent: Een atheïst is dus iemand die geen god erkent of, sterker nog, uitdrukkelijk bevestigt dat er geen god bestaat. Atheïsme is de opvatting of de houding die kenmerkend is voor zon atheïst. Daarbij moet ook worden uitgelegd wat met god bedoeld wordt. Dat lijkt misschien een open deur, maar het is noodzakelijk voor een helder betoog dit precies vast te stellen.
Vervolgens legt Vermeersch uit hoe er in de oudheid tegen god(en) werd aangekeken. Daarbij beperkt hij zich tot het beschrijven van de god van de drie hier bekende godsdiensten: het judaïsme, het christendom en de islam. En de setting in de oudheid.
Door de hele geschiedenis vanaf het begin van onze jaartelling (o.j.) hebben geleerden, theologen en filosofen geprobeerd het bestaan van god te bewijzen. Vermeersch laat in vogelvlucht zien wat dat voor bewijzen waren en hun houdbaarheid. Via aanzetten tot atheïsme komt hij uit bij het moderne atheïsme.
Nu wordt het hoog tijd om te schrijven over de argumenten voor het atheïsme. Dat loopt uit op het langste hoofdstuk in dit werkje. Zeer interessant omdat het een boekje open doet over wat er zoal over god gezegd en geschreven werd. En vooral ook wat dat voor gevolgen heeft gehad voor gelovenden en niet-gelovenden.
In het laatste hoofdstuk gaat het dan over de recente theïstische en atheïstische standpunten. Hoe proberen gelovenden het bestaan van god te rijmen met onze kennis over mens en wereld? Herkenbaar voor wie geregeld met gelovenden discussieert over het (niet-)geloven. Zeker het laatste argument waarin het atheïsten allerlei misdaden in de schoenen wordt geschoven als bewijs dat men niet zonder god kan leven.
Ten slotte kan zeer kort worden weergegeven wat argumenten tegen het bestaan van god zijn. Hiermee zijn we weer terug bij de definitie die Vermeersch geeft over atheïsme uit de inleiding.
Een boekje dat het zeer goed zal doen in de zak van Sinterklaas of, nog beter en symbolisch ook, onder de kerstboom. Rolf Venema
Op het moment is het boekje al uitverkocht, maar het wordt herdrukt. We verwachten dat we het via deze site zullen kunnen aanbieden.
Op dit moment is het boekje in herdruk. We onderzoeken de mogelijkheid om het boekje via onze vereniging te leveren. Dat betekent dat we bestellingen verzamelen en in een keer een stapel boekjes bestellen. Wij krijgen dan een korting, terwijl hij voor dezelfde prijs wordt geleverd aan degene die heeft besteld, waar dan ook nog portokosten overheen komen. De 'winst' bedraagt hooguit een paar dubbeltjes per boekje. Op die manier proberen we onze kas een beetje te spekken. Wie dus een boekje zou willen bestellen kan een mailtje sturen naar ons contactadres:
Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft JavaScript nodig om het te kunnen zien.
Bij voldoende deelname gaat de deal door. Ieder die zich per mail heeft opgegeven voor een exemplaar krijgt bericht.
>>>Een boekje dat het zeer goed zal doen in de zak van Sinterklaas of, nog beter en symbolisch ook, onder de kerstboom>>> :
-Inderdaad een boekje van of voor Sinterklaas of voor onder de kerstboom . -Neen,... zowel de argumenten of zogenaamde bewijzen voor of tegen het godsbestaan, aangehaald in het werkje van E.Vermeersch, zijn m.i. zeker achterhaald en zelfs heden tendage als naïef te beschouwen . -Een persoonlijke god met geprojecteerde menselijke hoedanigheden construeren is een onlogische constructie opbouwen, die de moderne mens niet meer kan apprecieren . -Net zoals de religies van vandaag en het monotheïsme de antieke godsdiensten en mythen hebben doen verdwijnen ; zal een zeker 'ietsisme' in de plaats komen van die monotheïstische godsdiensten en 'godsgeloof' . -Dat wil zeker nog niet zeggen, dat men in niets meer kan of mag geloven heden tendage . Immers ook de nieuwste wetenschappelijke hypothesen en theorieën, die men schijnbaar wel aanvaard, kunnen we slechts mits een zeker 'geloof' aanvaarden . -Zaak is zeker, dat het enige, dat 'absoluut' te noemen is, de logische wetmatigheid zelf is . En dat al het overige contingent-zijnde van daaruit moet ontstaan zijn .? -Het toeval bestaat niet ; maar is slechts een gebrek aan kennis van ook maar de kleinste oorzaakjes... -Alles heeft zijn noodzakelijk verloop : oorzaak en gevolg ; dat is de logica zelf, die dan ook het enige 'absolute' is ."Alles verloopt volgens een oorzaak en heeft een doel", dat zei Aristoteles al... -Logica of 'Logos' :de nieuwe god ? of liever een vervolg op het bestaande, klassieke begrip 'god' ? -En te leven volgens die 'logica', is dan ook de enige ethiek, waaraan we ons dienen te houden ; ook al kennen we het verloop of de evolutie er niet van . -Zoals Hegel zei : "alles is slechts een ontwikkeling van de absolute Idee ; zodat de rede niet van de werkelijkheid, en de werkelijkheid niet van de rede verlaten is" ....
-Bij het einde van dit blogje verwacht ik toch wel nog enige reacties van moedige lezers...
--In tussen raad ik jullie aan de 'Spinoza lesbrief' - te vinden op Filosofiemagazine - te openen en op te laden ..; ...Spinoza -goed filosoof- maar nog altijd een beetje gevangen in en door zijn 'tijd' . --Zijn Pantheïsme of Panentheïsme zie ik eerder als een omnivalente logica of noodzakelijke evolutie vanuit het 'absolute' zelf van die logische wetmatigheid . Quid ???
--Een Algemene Theorie kan als volgt opgezet worden : een beetje zoals mijn vroegere filosofische formule "E = mc2 = Psy.." , kan ze niet bewezen of gemeten worden ; want meta-fysica overstijgt nog altijd de fysica, en exacte wetenschap gaat toch niet verder dan onze fenomenale wereld, en is aldus slechts een deel van onze 'kennis' .
--Het 'zijn' van de LOGICA , van de eeuwige 'wetten' of ideeën, zowel van de logica zelf als van de wiskunde of van andere wetenschappen, moet men zien als het eeuwige, absolute, immer noodzakelijke' zijn' --; alles wat daarnaast 'is' of bestaat moet men dan contingent noemen ; en moet dus uit dat abolute geëmaneerd zijn .
--Het 'Moeten zijn' van die logica... bv. 2+3 moet 5 zijn ; Pi moet 3,14... zijn ; of als A=C en B= C daaruit volgt dan A= B , enz....kan men vergelijken aan een MOETEN ZIJN of aan een WIL.
--Wij ervaren 'wil' in ons eigen ego en maken er kennis mee in de psychologie . Willen , naast denken of bewustzijn (? ) zet aan tot handelen, bewegen en dus tot 'energie' zelf .
--Nu 'ENERGIE' kan omgezet of gemeten worden in of als massa -volgens Einstein .-- en massa vertegenwoordigt 'materie' .
--MATERIELE 'dingen' of substanties en hun onderlinge relaties vormen aldus onze realiteit in haar extreme en fenomenale vorm ., na een proces vanuit de 'logica' zelf ...
--DUS = absolute logica, ideeên en bewustzijn ~~>een moeten zijn ~~> Wil ~~> doen, hendelen en energie ~~> massa ~~> materie en substantires ~~> onze realiteit ...; of : "de weg van de Absolute Idee (ën) ..."
--Misschien wat simplistisch voorgesteld : maar toch een reële theorie ???
---Processus 1 : Thesis : de ruimte is eindig . Als de ruimte in reële zin, als draagster van 'materiele' substanties, werkelijk bestaat, dan moet ze meetbaar zijn, t.t.z. er moet een bepaald, beperkt aantal 'x' kubieke km, of zelfs kubieke lichtjaren ruimte zijn en bestaan . Anti-thesis : de ruimte is oneindig . Als de ruimte dan wel bepaald en gelimiteerd zou zijn, dan moet ze begrensd en quasi om-muurd zijn . Door wat ? En wat is er dan na of achter die muur ??? Ja wel, alweer ruimte of uitgebreidheid ;... anders kan men zich dat niet voorstellen ... Conclusie : de ruimte is zowel eindig als oneindig ; wat een contradictie is ; een antinomie .. Oplossing : de ruimte 'bestaat' niet in zijn reële zin.; en wordt zeker niet gepercepteerd via onze zintuigen .; doch is slechts een middel à priori tot de voorstelling van alle reële, 'materiele' substanties -hetgeen Kant ook al beweerde ... De ruimte is slechts als idee in de geest en het verstand aanwezig, als middel tot het vormen en voorstellen van alle zogenaamde 'materiele' zijnden . Bijkomende conclusie : indien er geen reële ruimte bestaat, kunnen ook geen 'materiele' substanties of lichamen er zich in bevinden en bestaan ...
---Processus 2 : De 'tijd' is eveneens slechts een ideëel begrip, dat geen enkele blijvende existentie verzekert . Het 'verleden' is er niet (meer), en bestaat slechts als gedachte, idee ; ook de 'toekomst' is er (nog niet,) en bestaat ook slechts als verwachting en idee in de geest . Het 'NU', daar zouden we het moeten mee doen ; maar het 'nu' is net als de 'punt' een 'nihil', en heeft geen enkele duur ... Dus de Tijd in zijn drie 'tijdsmomenten' verleden, heden en toekomst is er enkel als idee, gedachte, bewustzijn in de (een) geest ...En aldus, al wat in de tijd gebeurt of 'is' , doet dit slechts op een ideeële wijze ... Zodoende komen we tot een volstrekt 'idealisme' ...
---Processus 3 : Het enige 'absolute zijnde' kan slechts de 'logica' zelf zijn -ongeveer als de Logos bij de oud-Grieken- De logica : t.t.z. de eeuwige wetten van de fysisca, van de wiskunde of de logica zelf . Al het overige , wat is, is contingent te noemen , niet 'absoluut moeten zijn' en afhankelijk ... Alles moet aldus uit dit enige 'absolute zijn' voortspruiten als ideeële substanties of 'zijnden' . Dit 'absolute moeten zijn' is dan ook te zien als de onbepaalde, ongekende Wil, -het moeten zijn van de logica- de 'geestelijke', ongekende energie ; en het ware 'innere der dingen', waaruit alles als voorstelling of idee (vorm) emaneert . Dit was ook het positief antwoord van Schopenhauer aan Kant, die het 'innere der dingen' niet kon kennen ...
---Besluit : Ons volstrekt idealisme leidt ons naar een 'Denken van het denken' -term van Aristoteles -; tot een Super-ego, waarin alles, ook wij, als 'moment-gedachten' 'er zijn' en terug verdwijnen als in één 'groot geheugen' ... Dit noem ik : "SUPRA-SOLIPSISME" .
--E=mc2, de beroemdste formule uit de exacte wetenschappen en ook van Einstein, kan m.i. uitgebreid worden tot : E = mc2 = Psy.
(Psy : staat dan voor' psyche'...)
--Of... er is een gelijkwaardigheid tussen energie = massa = en 'geest' .
--Geest zie ik dan als spiritualiteit, bewustzijn, verstand, rede, wil, intuitie en ook als finaliteit of int.design, de logica of als de idee zelf .
--De absolute logica - eeuwige wetten, enz. - is dan ook het enige absolute zijnde, waarvan noodszakelijk alles moet afhangen ; en het 'aldus moeten zijn' van de dingen en van de feiten volgens die logica, kan men zien als een 'wil', die eveneens aanzet tot energie en daden .
---Anders gezegd : de wet van behoud van energie kan uitgebreid worden tot de wet van behoud van 'geest' : de universele psyche .
--Verstand, inzicht, finaliteit en zeker wil kunnen omgezet worden in energie . Onze wil bv. kan aanzetten tot bewegen, handelen of daden .
--Een vorm van geest, psyche of bewustzijn zie ik als de 'prima materia' , het substraat en het eerste principe van alles .
--Daar dit 'eerste principe' transcendent is, kan het zelf nooit ervaren of bewezen worden .
--Alleen ons diepste bewustzijn, dat onze enige zekerheid is , kan ons verwijzen naar die 'eenheid' van geest, energie, zijnde en zijn .
--Geest = energie = massa of materie . Of 'E=mc2=Psy.' .
--Niet alleen in de meta-fysica is een zekere dialectiek werkzaam ; maar ook in de politiek als filosofische wetenschap. --Is politiek ook filosofie ? Ja wel . Aristoteles zag politiek als de meest verheven filosofie, tenminste dan als praktische 'kennis' . Politiek was voor hem de voortzetting en de bekroning van de moraal of de ethica . --In zijn 'Ethica' had Aristoteles het vooral over het 'goede', het 'geluk' en de deugden om deze te bereiken . In zijn hoofdwerk 'De Politiek' veralgemeende hij dit streven naar het 'goede en het rechtvaardige' . Hij definieerde de mens als een ' politiek wezen'; en verder zei hij ; "Iedere Staat (of stad-staat), die wij kennen, is een zekere 'gemeenschap' . En iedere gemeenschap wordt gesticht met zicht op een zeker 'goed' als doel ... Alle gemeenschappen streven dus naar een zeker goed . Maar het opperste goed, dat alle goederen omvat, zegt hij, is de Staat zelf ; de Staat of de 'goede politieke gemeenschap' .
--Het is zo, dat bij een klein groepje mensen,, waar slechts weinig gebeurt en luttele goederen uitgewisseld worden, de spelregels automatisch opgesteld worden en bijna vanzelfs mogelijk zijn . Bij een grotere groep mensen, waar de omgang zich vermenigvuldigt, wordt het noodzakelijk, dat een zekere 'overheid' tussen komt, om die regels door wetten te bepalen, en ze te doen naleven om onvermijdelijke conflicten op te lossen ...Zodoende wordt de Staat gesticht . Die stichting is geen 'verschijnsel', dat alleen uit een vrije wil voortvloeit ; maar is ook een gedetermineerde progressieve constructie, ontstaan door het overwinnen van vele obstakels .
--Politiek is aldus een wetenschap of een filosofie van het individu als lid van een gemeenschap . Een politieke staat moet gebaseerd zijjn op een 'sociaal contract' tussen de burgers en tussen hun gezamenlijke belangen . --Staten kunnen aldus ofwel : democratisch als een republiek of als een constitutionele monarchie bestaan ; ofwel bestuurd worden door een oligarchie (bestuur door enkelen) ; of zelfs door een alleenheerser of tiran beheerst en zelfs onderdrukt worden . --Leiders kunnen aan de macht komen via democratische verkiezingen ; door erfenis of zelfs door een staatsgreep . --Volgens Plato moesten de leiders van een Staat filosofen zijn ; en liefst nog neutrale wijzen, die het niet gemunt hadden op 'macht', rijkdom of persoonlijke eer . --Er kan een liberaal bewind heersen, dat de vrijheid van de burgers hoog in het vaandel voert; de vrije markt, enz. voorstaat . Er kan ook een 'communistisch' regime aan de macht zijn . Communisme of een vorm er van , die zowel door Plato in zijn Republiek, als door Thomas More in zijn Utopia als de ideale staatsvorm werd voorgespiegeld ; maar in de praktijk spijtig genoeg nooit echt verwezenlijkt kon worden of kon blijven ... De mens is tenslotte meer gesteld op zijn vrijheid dan op een zogenaamde opgelegde 'orde' ...
--Hoe moet de juiste Staat of bestuursvorm dan zijn ?..Volgens Aristoteles moet hij rechtvaardig zijn zowel voor de burgers als voor zichzelf . Voor anderen moest de Staat de zo hoog mogelijke vrijheid in de samenleving garanderen . Nog anderen zagen de eerste taak van de overheid, te zorgen voor een zekere verdeling van de 'goederen' ; zodat ook het bestaan van de minsten leefbaar wordt . Ten allentijde moet de staat ook zorgen voor de veiligheid en de verdediging van iedereen . --Een zekere 'middenweg' zal ook hier de gulden regel zijn ...
--Politiek is net als de menselijke historie zelf een dialectisch gebeuren . Via thesis naar anti-thesis en synthesis, enz. Van bv. absolute tirannie of monarchie naar grondwettelijke monarchie en verder naar democratie en republiek ; om dan misschien in crisis-tijden terug te vallen op een zekere alleenheerschappij en zelf een tirannie ; waar mee men meestal begonnen is . --Het is een feit dat de begrippen : welvaart, tegenspoed, rechtvaardigheid, macht en vrijheid een grote rol toebedeeld krijgen naargelang de staatsvorm .
--Quid ??? Hoe moet een staat evolueren ? Of zelfs : "moeten er nog staten zijn" ? Moeten er nog grenzen zijn ? Want grenzen zijn in feite niets anders dan lidtekens van politieke evoluties .. --De mensheid is nog jong ; is nog in zijn puberteit . De ideale staat zou zeker 'anarchistisch' van aard kunnen en moeten zijn . Voor hem (de staat) moet het volstaan, dat alle burgers eerlijk en genereus zouden zijn ; t.t.z. dat ze hun 'mens-zijn' volledig betrachten . Zo kan de Staat de perfecte 'begeleider' worden voor iedere individuele mens tot het bereiken van zijn eigen ontwikkeling, en van het gezamenlijke doel van de mensheid zelf ...
De 3 grote uit de filosofie : het WARE, het SCHONE, en het GOEDE .
--De voornaamste activiteiten van de mens zijn ongetwijfeld denken en 'doen' . Ook de filosofie is daarom sedert eeuwen gedualiseerd qua inhoud ; en niet enkel in materialisme en idealisme, geest en uitgebreidheid of lichaam en ziel ; maar ook enerzijds in een theoretische en anderzijds in een praktische filosofie . --We gaan het vooral over de 'praktische filosofie' hebben ...
--Kant schreef meer dan tweehonderd jaar geleden ook enerzijds zijn 'Kritiek der zuivere Rede' en anderzijds zijn 'Kritiek der praktische Rede' . --'Zuivere rede' is eerder diep-metafysisch van inhoud en strekking ; terwijl 'praktische rede' eerder via een zekere levenswijze de waarheid en vooral het juiste doen en laten tracht te ontwarren, om de mens te dienen en hem verder te helpen in het leven .
--Tot de theoretische filosofie behoren in het bijzonder : de ontologie (leer van het zijn en de zijnden) ; de cosmologie (leer van de wereld en zijn inhouden) ; de theologie ( de leer van het opperwezen..) ; alsook de theoretische psychologie ( de leer van de ziel zelf ) . Deze theoretische disciplines zijn van diep-metafysische aard , daar ze verder tot de kern der dingen trachten door te dringen dan de experimentele wetenschappen zoals fysica of scheikunde, enz. --De praktische filosofie was, en is nu nog voornaamlijk samengesteld uit disciplines, waarvan de mens onmiddellijk gebruik kan maken . Zo kennen wij de logica ( de leer van het juiste denken en kennen), de ethiek of moraal ( de leer om juist en goed te handelen en te leven ), en ook nog de esthetica ( de leer van het schone en van de kunst ) De laatste drie disciplines handelen aldus concreet gezien respectievelijk over het Ware, het Schone, en het Goede . --Ook Plato kende deze drie toppers of koppen van de filosofie reeds in zijn leer over de ideeën ; voor hem waren ze als uithangborden voor een praktische, correcte levenswijze . Ze moesten de mensen voorhouden, hoe ze het best moesten denken om tot de waarheid te komen ; hoe zij het best moesten handelen om het goede te bereiken , en hoe ze het schone moesten kennen en nastreven om tot een harmonieuse, aangenamere wereld en eigen leven te komen .
A. Hoe vindt men het Ware ...; op praktische wijze via de kennisleer, de wiskunde en de wetenschappen ; maar eerst en vooral door de logica, die zelf een systeem voor dit 'vinden' is . --De logica kreeg zijn naam als discipline veel later, na Aristoteles, die de basis ervan legde in zijn 'organon' of logische geschriften ; die hij zelf eerder analytica of interpretatie noemde . Toch is Aristoteles de 'uitvinder' van het beroemde syllogisme, dat als een wonder-truc aanzien werd en nog wordt ,door om via minimum drie termen en proposities de sleutel en hefboom te zijn voor een bewijsvoering . In feite is het syllogisme niets meer of minder dan een uitgewerkte vergelijking, zoals men die in de wiiskunde kent , en steunt zij op het eerste 'ken' of oordeels-principe, nl. dit van de 'identiteit' ; A = A, of A is niet enkel A, maar ook B ; dus A = B ; dat gaat verder als B = C, waaruit volgt dat A = C, enz...; zo eenvoudig is en moet logica zijn . Een evolutie vanuit het begrip-het woord- de volzin- een of meerdere volzinnen of proposities en tenslotte de conclusie, het betoog of argumentatie ... --Er bestaan allerlei logica's en methoden : er is aldus de 'deductie'-methode of afgeleide-methode, waarvan het syllogisme het proto-type is . En er is ook een bewijsvoering vanuit de ervaring en de feiten, die stelregels en bewijzen tracht op te stellen , nl. de 'inductie' . -- Logica als denkleer is ook in die zin meta-fysisch, daar het ordenend beginsel in het begrippen- en geheugenbestand , de 'intellectus agens' van een transcendente oorsprong moet zijn (ook voor Aristoteles ) . Toch blijft logica vooral een praktische discipline om beter te denken. --Het Ware moet steeds gezocht worden om tot ware communicatie, gerede argumentatie en zelfs tot echte wetenschap en kennis te komen . Tot daar de zoektocht naar het Ware ...
B. Wat is het Schone ? Het schone is een tweede topper voor ons streven en handelen . --Dit schone uit zich eveneens in een gedeelte dat min of meer van meta-fysische aard is ; nl. als definitie van het 'schone' zelf . Wat is schoon of schoonheid ? Wat streeft men na om schoonheid te bereiken ? Wanneer is iets of iemand mooi of schoon ? --Mogelijk antwoord : als iets, iemand of het beeld van iets of iemand 'bevalt', behaagt of aangenaam is . Maar wat is de voorwaarde en conditie om te bevallen, te behagen of aangenaam te zijn ? Hier ligt de diepere aard van het schone . --Een zekere orde, harmonie en vooral een redelijkheid of logisch -zijn, staan borg voor dit behagen van iets of van iemand . --Het ideale beeld ; of het volledig aan de definitie beantwoordend model van iets of iemand, kan en moet men schoon noemen . Een mens is werkelijk schoon te noemen als alles erop en eraan de juiste maten en proporties heeft, en harmonieus in evenwicht is . Alsdan schept hij behagen en is hij aangenaam voor zijn omgeving ...,kortom hij is een mooi mens . --De ware grond van het schone dient m.i. gezocht te worden- ja, natuurlijk in het behagen, en aangenaam zijn ; maar dit behagen zelf vindt zijn 'grond' en principe in het redelijk of logisch zijn en functioneel en harmonieus zijn van zijn vormen en inhouden . Alles wat behaagt is aldus schoon te noemen, omdat het kritiekloos kan 'gezien' en bewonderd worden . --Naast de theorie van het schone is er ook nog de 'kunst', die het praktische deel ervan is . Kunst is eerst en vooral een handeling, die het ideale 'zijn' in harmonie en proportie wil bereiken ; t.t.z. het medehelpen aan de perfectie van zowel het 'zijn als de zijnden . Dit kan zich uiten in bv. schoonheidzorg, onderhoud en eveneens in imitatie via beelden, schilderijen en andere afbeeldingen zowel in plastische vormen of zelfs in woord en klank . --Voor Plato was het beeld of schilderij slechts een secondaire en zelfs tertiaire schoonheid ; daar dit beeld slechts een afbeelding was van een persoon bv., die dan zelf maar een 'afgietsel' was van de als idee bestaande, transcendentale mens . --Voor Aristoteles was kunst eerder een perfecte 'imitatie'- zij het meestal wel in een verbeterde uitvoering . --Voor Kant was iets 'schoon' wanneer zijn delen zo gerangschikt zijn, dat daardoor de overeenstemming van fantasie en verstand verkregen wordt . Schoonheid moest men eerder in het toeziende subject zelf zoeken, dan in het bewonderde object ; daar het 'innere' der dingen dan toch niet gekend kon worden, en er slechts affecties van die dingen waargenomen konden worden . --Aldus is Kunst een kunnen ; een imiteren, een aanvoelen van impressies, die door de kunstenaar door zijn eigen expressies weer naar buiten gebracht worden . Zoals eerder gezegd : kunst is de aller- individueelste expressie van de aller-individueelste impressie of emotie .. --Kunst wil de werkelijkheid meestal op een geïdealiseerde en verbeterde wijze uitbeelden en weergeven ; en is op zijn beurt een streven naar het 'transcendentale' perfecte, logische en redelijke ...
C. De derde topper is het Goede . --Volgens de ideeën-hiërarche van Plato was het Goede de allerhoogste waarde, die diende nagestreefd worden .Het Goede is evenals het Ware en het Schone een abstract begrip, dat evenwel door iedereen begrepen wordt ; maar niet steeds op dezelfde wijze gezien wordt . --Het Goede was voor Plato de Godheid zelf, en de goddelijkste onder de ideeën. Reeds eerder werd door de Epicuristen het 'goede' vereenzelvigd met het 'goede leven', dat moest gevolgd en betracht worden ... Goed- leven volgens bepaalde regels in deugdzaamheid, moed en vooral in matigheid- t.t.z. volgens de 'gulden middenweg' van Aristoteles, was het motto . Hieruit zou dan de 'gelukzaligheid' voortvloeien . --Het Goede was vooral een ethische of morele doelstelling...Hoe leven ?... Volgens uw geweten zoals ook de Christenen dat leren ? Volgens Kant was dit te bereiken door het naleven van zijn 'categorische imperatieven' ."Leef zo, zodat uw levenswijze kan gelden als 'Wet' ..en Gebruik de mens nooit als als een middel, maar steeds als doel .." --Leef eerlijk en deugdzaam volgens de regels van de 'logica' als het ware ; zo behoort het . Leef goed, niet enkel om tijdelijke of eeuwige straffen te vermijden ; maar vooral omdat het nu eenmaal zo 'hoort' ; en aldus de meest logische handelwijze is . Deugden moeten nu eenmaal logisch zijn... --Leven volgens uw conscientie of geweten ; is leven volgens de Rede en de logica ; een logica die enigszins dwingend is ; maar toch een vrije keuze laat van doen of laten . De mens werd doorheen de geschiedenis steeds geloofd om zijn goede daden en gelaakt of gestraft om zijn slechte daden ; en steeds werd en wordt verondersteld, dat hij deze daden in vrijheid kan stellen . Want zonder die vrijheid van handelen, kan hij nooit verantwoordelijk gesteld worden, en is van ware ethiek geen sprake . --Leef 'juist', zo leef je goed ; moet de 'slogan' zijn voor een goede ethiek en moraal .
--Na een beknopt overzicht gegeven te hebben omtrent de 'drie grote koppen' uit de filosofie ; moet men besluiten dat ieder van deze drie als 'idool' of voorbeeld kan gelden en moet aanzetten tot navolging . --Alle drie doen zij een streven ontstaan naar het 'hogere' en naar het 'transcendente' . --Zowel het Ware als het Schone en het Goede staan als ideaal torenhoog boven het gewone leven, dat om 'meer en beter' vraagt . "Excelsior" is het motief om deze toppers te bereiken ...
--Maar, alle drie de waarden steunen werkelijk op een zekere 'logica', zowel het Ware, het Schone als het Goede moeten volgens de logische weg en redelijk handelen bereikt worden . --De ware basis voor een praktische en goede levenswijze waarvoor het Ware, het Schone en het Goede het uithangbord zijn, is dus de logica of de redelijkheid .
--Het Ware zal wel het dichtst bij de 'logica' betrokken zijn ; omdat het tevens een 'term' of begrip is 'uit eigen huis'. --Schoonheid eist een logische harmonie en evenwicht in alles . --Goedheid tenslotte vraagt om een juiste en logische levenswijze en een inzicht om tot het echte 'geluk' te komen .
--De 'logica' ( de Logos ?) waarin alle streven, zowel zijn causaliteit als zijn finaliteit vindt, is dan ook het 'transcendente' zelf, waarnaar de mens in zijn vrijheid naar verlangt, naar hunkert en zelfs aanbidt .
--Die 'logica' vindt de mens in zichzelf terug, daar hij zelf deel heeft aan het 'absolute bewustzijn', dat de 'logica' zelf is ...
--Moraal of ethiek gaan eerder over het 'behoren' dan over het 'zijn' . --Hoe moet de mens handelen of leven : voor zich-zelf en vooral in een gemeenschap ? --Moraal gaat over 'goed en kwaad' . Over gelukkig en in vrede leven . Vragen worden gesteld : waarom mag dit en dat niet ? Antwoorden hierop waren altijd al zeer varierend .
--Aristoteles meende het geluk te kunnen bereiken door de deugd te beoefenen ; te leven volgens de rede, in rechtvaardigheid ; en alle extremen te mijden . --Anderen meenden te moeten leven volgens de natuur . En in de middeleeuwen hadden we een 'gesloten' moraal, waar enkel de goddelijke wet heerste . Er was : de 'boom van goed en kwaad', waarvan men ver af moest blijven ; en aan Mozes werden de 'tien geboden' gegeven. --Dwang en angst waren meestal de drijfveren om goed te leven en te handelen . Er was een God die strafte -ook soms beloonde-; of er waren de burgerlijke wetten, die met boeten of gevangenistraffen dreigden, om de orde en de rust in de maatschappij te verzekeren .
--In een persoonlijke God wordt steeds minder geloofd, en burgerlijke wetten kan men soms al te gemakkelijk omzeilen .
--De mens is vrij om goed of kwaad te doen . En die vrijheid is een absolute voorwaarde om moreel te kunnen handelen . Ja, is zelfs nodig om als 'mens' te kunnen door het leven gaan ...Zonder vrijheid kan er geen doel of planning bestaan in het leven ; want dan worden we toch geleefd, als we niet kunnen kiezen en vrij denken en doen . Zonder die vrijheid is geen persoonlijke intentie meer mogelijk .
--Ook Sartre gaf de verantwoordelijkheid aan de mens zelf voor zijn leven . --Hoe moet de mens die vrijheid dan gebruiken ?
--Kant deed de moraal stoelen op zijn categorische imperatieven, die als volgt luidden :-Handel zo, dat uw handelwijze wet wordt .- en : Gebruikt de mens nooit als middel maar steeds als doel ...
--De vrijheid en vrijheids-beperking moet de mens zelf uitzoeken en vinden in zijn 'geweten' ;zegt men .. Maar het geweten zelf is in feite slechts een voortgaan op zijn eigen redelijk inzicht en op de 'rede' in het algemeen . De rede of het redegevoel moet bij iedere mens ontwikkeld worden ; dat is zijn opvoeding en ook zijn plicht .
--Onder invloed van de oosterse filosofie zag Schopenhauer dat alles één was in onze wereld . Daarom stelde hij 'medelijden' als basis voor zijn ethiek of moraal ... Het medegevoel en medeleven van een met allen..., want tenslotte maken we allen deel uit van zijn 'Wereld als Wil en Voorstelling' ...
--Besluit: of eigen visie : Alleen door logisch denken, alle doen en laten af te wegen, voordelen en nadelen van alles te zoeken en te meten ; en ook door uit de juiste premissen de juiste conclusies te trekken, kan men juist of ethisch denken, leven en handelen .
--Het enige absolute in deze wereld is of zijn de eeuwige wetten van 'logica'- de Logos-, al het overige is contingent . En het is dan ook maar redelijk, dat volgens die logische wetten wordt geleefd en gehandeld .
--De mens zelf is slechts een 'hic et nunc' van en in dat 'absolute zijn' en 'moeten zijn' .van de logica . En de zin van het leven ligt niet alleen in ons-zelf ....
--Leef juist, dan leef je goed ; en dat beloont zich-zelf : 'een hemel op aarde' ...
Volgens Aristoteles -in zijn werk'Over de ziel'- beweegt de ziel de mens door zijn verlangens en zijn begeerten . -Verlangens en begeerten zijn in het geheugen opgeslagen als processen, waarop men kan inzoomen en terug wil en kan verwezenlijken . -Begeerten en verlangens zijn aldus zelf onbewogen bewegers en bronnen van energie en beweging . -De begeerte, die het meest energie heeft en het sterkst is, zal het logischer wijze halen op de andere . -En na een wikken en wegen en logisch overwegen, -ook het geweten is daar een voorbeeld van- zal tenslotte de best geschikte en krachtigste keuze gevolgd worden . -Kan, mag of moet men zodoende niet spreken van een loutere determinatie van onze zogenaamde vrije wil en keuze, die tenslotte bepaald wordt door de allerlaatste en krachtigste logica of logische overweging in ons brein of onze ziel ; een determinatie en bepaaldheid door de grootste aantrekkingskracht, als men dit zo kan noemen . -En is onze zogenaamde vrije wil en keuze, dan toch bepaald door een logica, waaraan we zelf ook gehoorzamen of dat zouden moeten doen ; en ligt onze vrijheid dan misschien in het eens zijn met die logica ? -Of geeft dit navolgen van de beste en logische keuze, ons het gevoel van vrij te zijn ?
-Vraag blijft dan : zijn we dan ethisch verantwoordelijk voor ons denken en doen, als onze wil dan tenslotte afhangt van een zekere 'logica' ? -Antwoord hierop zou kunnen zijn : dat de mens als redelijk wezen de plicht heeft om zijn 'logisch inzicht' te raadplegen,en zelf te vormen en te ontwikkelen- net zoals bij de christenen, de mens de plicht heeft zijn geweten te volgen, te vormen en te versterken ...
--Zeno was een leerling van Parmenides . En Parmenides zelf zag alles als één 'zijn', en niet als één 'worden' ; en dit in tegenstelling met Heracleitos, voor wie alles slechts één 'worden' was - "Panta Rhei"...
--Beroemd of berucht zijn de paradoxen van Zeno : bv. Achilles en de schildpad, of de Vliegende Pijl .
--Volgens Zeno kon Achilles in een loopwedstrijd met de schildpad deze nooit inhalen . --Achilles, die een achterstand van 10 m. had op de schildpad liep 10 x sneller dan deze . --Nu als Achilles na 1 sec. de eerste 10 m; heeft afgelegd, dan heeft de schildpad 1 m. doorlopen . Maar als Achilles op het vertrekpunt komt van de schildpad, is deze dan al die 1 m. verder . Zo gaat het verder ; als Achilles die 1 m. aflegt, dan is de schildpad weeral 10 cm. verder op ; en zo gaat het verder en verder tot in het oneindige . M.a.w. een achterstand blijft er steeds . --Dit toont ons de mathematische logica en onze manier van logisch denken . Maar in de praktijk zien wij dit echter enigszins anders . We weten, dat Achilles de schildpad vlug zal ingehaald hebben en achter zich zal laten . Immers na 2 sec. zal Achilles reeds 20 m. afgelegd hebben en de schildpad slechts 2 m. --Is hier dan sprake van 2 soorten 'denken' ? Of wat scheelt er aan die logica ?
--Wat is de oorzaak van deze discrepansie in het 'denken' tussen de logica en de realiteit ,
--Eeuwen bleef dit een van eigenaardigste en boeiendste problemen van de filosofie . --Velen hebben naar een verklaring en oplossing gezocht van dit schijnbaar dom of belachelijk probleem . --Aristoteles trachtte het op te lossen met zijn theorie van 'act en potentie'; door te stellen dat oneindige deelbaarheid 'in potentie' niet oneindig kon zijn 'in act'. --Maar zeer afdoende was die oplossing niet voor de meeste latere filosofen ...
--Tot dat men via de Quantum-theorieën eindelijk tot een redelijke oplossing kwam ; nl. door te stellen, dat net zoals energie of licht, die zowel als golven of als quanta kunnen bestaan , ook de ruimte en de lengte uit quanta konden bestaan . Quanta, die dan niet verder meer deelbaar waren . En misschien verschijnen alle 'dingen' wel onder vormen van quanta .?
--Net zoals Democritos dacht, dat er ondeelbare atomen waren, moet of kan men deze opinie misschien herzien en aannemen, dat er ondeelbare deeltjes of quanta bestaan ; en dat deze quanta ondeelbaar zijnde, ook niet meer van 'materiele' aard konden zijn, immers al wat materie is, kan wel tot in het oneindige gedeeld worden .
--Deze quanta van ruimte en lengte zouden de oplossing worden voor de paradoxen van Zeno en van het raadsel van Achilles en de schildpad . --Achilles zou de schildpad kunnen benaderen tot op 1 quantum-lengte . En deze laatste quantum-lengte zou hij dan in éénmaal overbruggen, daar deze geen 'reeële' lengte meer is, maar een ondeelbare quantum-lengte . En aldus zou hij de schildpad voorbijsteken . En daar zijn snelheid 10 x vlugger is dan de schildpad, zou hij deze quantum-lengte 10x sneller overschrijden en de schildpad steeds verder achter zich laten . --Quid ??? --Deze quanta zelf ontsnappen echter aan de menselijke waarneming .
--Ook de 'Vliegende Pijl', die schijnbaar volgens Zeno niet beweegt, daar hij ieder moment op zijn plaats in rust verkeert, is een paradox..., die de quanta misschien ook wel kunnen oplossen ?
--Misschien is de beweging van de pijl niets anders dan een 'beelden-film' van stilstaande beelden, die in massa in onze geest voorbij-flitsen , en waarvan ieder beeld van de beweging in feite slechts één onzichtbare quant in lengte of ruimte van het vorige verschilt En zo de schijn van beweging opwekt . ---Quid ???
--Misschien is de werkelijkheid, zoals wij die menen te kennen, dan toch slechts een aan ons gegeven voorstelling, of enkel een fenomeen van de absolute realiteit ?
--Wijzen deze paradoxen dan in ieder geval niet op een breuk tussen de absolute realiteit en het beperkte menselijk denken ; en ook niet tussen 'onze werkelijkheid' en het absoluut mathematisch denken ?
--Is God oneindig machtig en almachtig ?...een klassieke vraag . --Als God almachtig is, kan hij dan een steen creëren, die hijzelf niet kan optillen ?.. En indien God zulk een steen zou kunnen maken of scheppen - en hij hoort almachtig te zijn -, zou daaruit resulteren, dat hij onbekwaam is de steen op te heffen ; en waar blijft dan zijn almacht ? Men kan zich wel afvragen, of zijn almacht zijn eigen macht kan afnemen ...; of moet God ook gehoorzamen aan de logica ?
--Is God oneindig 'goed' ?...een evenveel gestelde vraag of dilemma ...: Als God oneindig goed is ; waarom is er dan nog zoveel kwaad, onrecht en miserie in de wereld ? Waarom laat hij soms onnoemlijk veel lijden toe ; ook bij kinderen, die helemaal geen schuld treffen...; een contradictie, die geen uitleg kent ?... of moet God hier ook aan de logica van de gang van zaken gehoorzamen ?
--Is God oneindig 'groot' ?... probleem...; als God oneindig groot zou zijn ; dan zijn wij zelf ook wel een deel van God, en zijn we zelf ook God . Immers buiten of naast hem, die oneindig groot zou zijn, kan er niets meer bestaan of zijn... En ook dit is logisch ...
--Allemaal veel gestelde vragen en problemen omtrent de 'identiteit' van God..., die zeker allerlei uitleg hebben gekregen, maar die de mens nooit volledig bevredigd hebben ; de mens, die niet meer onvoorwaardelijk kan geloven... En onvoorwaardelijk geloven, is steeds minder en minder aan de moderne, verlichte mens besteed ...
--Aan God- indien hij al zou bestaan- worden in de meeste religies eigenschappen of attributen toegekend en toegewezen, die de hedendaagse mens niet meer aanneemt...Hij is immers al lang genoeg 'bedrogen' geworden door de Kerk en de religie..., zo zegt hij .
--God kan niet langer meer 'gezien' of gedacht worden als een menselijke projectie of idealisering .
--Juist die al te naïeve voorstellingen houden onze mensen van elk religieus denken en beleven afzijdig ; waardoor tenslotte zelfs de moraal -ten onrechte dan- zou verwateren .
--Als 'iets' zoals God of het godsbegrip zou bestaan, moet dit 'iets' onderworpen zijn aan de 'logica', die het onmogelijk of onlogisch zijn van die vermeende almacht, goedheid of grootheid relativeert en slechts kan 'zien' in het licht van die logica zelf ...
--Er wordt aangenomen, dat de 'wetten' zoals wiskundige, pure wetenschappelijke of logische wetten het enige is of zijn, die men 'absoluut' mag noemen ; al het overige zou dan 'contingent' zijn ; en aldus afhankelijk en 'geëmaneerd' of voortgekomen zijn uit dat logische,.. uit de 'logica' zelf .
--En het aldus 'moeten-zijn' van die logica ( 2+3 MOET 5 zijn ; Pi MOET 3,14...zijn, enz.) is een absolute 'wil' en een bewustzijn, of 'geest' dat tot de evolutie van alles leidt .
--Hadden de oud-grieken het dan 'juist' voor met hun Logos als godheid ?
--Een god kan aldus gezien worden als de 'logica' zelf - de Logos- en niet langer als een menselijke projectie ; maar wel als een logos of logica met een 'bewuste energie' of 'bewustzijn' en een 'wil' of drang naar een voor ons ongekend en onbekend 'doel' als inhoud en opgave ...
--Zijn Logos, logica of 'ietsisme' zowel de oude als de nieuwe visies van wat men 'God' noemde of nog kan noemen,.., om mee verder te leven ?
In de natuur, de wereld, of de cosmos, alsook in de wereld van de psyche, de ziel of het brein is beweging een opvallend en zelfs een overheersend verschijnsel . Beweging als fenomeen moet men begrijpen als iedere verandering of zelfs als iedere 'act', die zich manifesteert, zowel in de cosmos buiten ons, als in de eigen microcosmos van onze geest of ziel . In de natuur kan men iedere beweging zien als een verplaatsing of verandering in de ruimte, die ook in de tijd zijn beloop vindt ; iedere van deze verplaatsingen kent of heeft een oorzaak, die de beweging zus of zo, van links naar rechts, van boven naar onder, aanzet en voltooit . --Ieder bewegend object kan ook zelf als causaliteits-beginsel dienen en een nieuwe 'reeks' moties of bewegingen doen ontstaan . --Men kan bewegingen zien als een louter 'hotsen en botsen' van objecten . Maar Aristoteles in wiens boek "De Fysica" het hoofdzakelijk over de beweging gaat, ging er van uit, dat voor iedere beweging een 'eerste beweger' of grondoorzaak was ; een beweger, die dan zelf onbewogen moest zijn ; en die noemde hij 'God' . De God die de wereld beweegt, zoals ' het beminde de minnaar beweegt'... en als een 'verlangen' . De oorzaak van iedere beweging was een zuivere 'act', die enigszins zelf buiten het bereik van de natuur lag . Die zuivere act was de God, de onbewogen beweger . De 'kwestie' van de eerste onbewogen beweger behandelde Aristoteles in zijn laatste boek van zijn werk over "De Fysica". De Eerste beweger zag hij hier nog niet zozeer als een 'geestelijke' of transcendente oorzaak ; maar enkel als een ongekende fysische aanzet tot verandering of beweging ; In zijn boek "Lambda", deel van "De Meta-fysica",is dit wel het geval ; waar hij een geestelijk principe zowel de oorzaak van de beweging als de reden van het 'zijn'zelf toekende aan de substanties en aan hun bewegingen . Zo gezien was zijn verhandeling over de "Meta-fysica" een voltooiing van zijn werk over "De Fysica" . Aristoteles beweerde eveneens, dat de 'beweging' in zijn geheel eeuwig was, daar de tijd zelf slechts als eeuwig kon gedacht worden, dus zonder begin of einde ; en daar deze zelf beschouwd werd als de 'maat' van de beweging, veronderstelde Aristoteles de beweging op haar beurt als eeuwig . Maar toch kon Aristoteles niet aanvaarden, dat geen eerste oorzaak de aanstoot zou gegeven hebben aan alles . Die eerste oorzaak moest bijgevolg eeuwig zijn net als de beweging zelf ; maar moest ook zelf 'onbewogen' zijn als beweger . Voor Aristoteles was die eeuwige beweging van circulaire aard ; daar deze beweging de meest volmaakte was, in tegenstelling met de rechtlijnige beweging, die ergens op aarde moest beginnen om in de hemel te eindigen . Die eeuwige circulaire beweging is dan ook terug te vinden in de hemelsferen, de zonnen, de sterren en de planeten, die steeds in cirkelvormige banen rondcirkelen . Thans in onze moderne wetenschappen zien we ook hetzelfde fenomeen in de atomaire wereld, waar electronen eveneens in regelmatige banen rond hun atoom-kernen rondcirkelen .
Maar Aristoteles zag ook de ziel als een 'onbewogen beweger' . Van de ziel beschouwde hij een deel als 'transcendent' ,nl. de 'intellectus agens' . Dat gedeelte van de ziel, was niet afkomstig van de sperma van de vader, noch werd via de moeder meegegeven aan de foetus bij de geboorte of verwekking ; maar werd nadien van 'buitenuit' als door 'de deur' in de foetus naar binnen gebracht ; als een deel van de godheid zelf . De ziel of liever dit gedeelte ervan 'de intellectus agens' bewoog ook door 'begeerte of verlangen'- Zie het boek "Over de Ziel" van Aristoteles. Deze begeerte of wil zette de mens aan tot denken, en tot handelen naar het 'gewilde of verlangde' toe- op zoektocht naar het 'goede' . --Over de werkelijke inhoud van die 'zwarte doos'- de intellectus agens, heeft Aristoteles zich nooit volledig uitgesproken of volledig kunnen beschrijven . --Maar hier ook, ontstond beweging vanuit een rust-toestand; of liever vanuit een 'geestelijk' principe , net zoals in de grote cosmos ...
--Lamettrie in zijn werk "De mens een machine" zag de ziel als een mechanische beweger, die slechts bewogen werd, en de beweging verder zette in de hersenen . Hij aanvaardde slechts een inter-actie van senso-receptieve en senso-motorische prikkels en bewegingen, die na een zekere concentratie van energie omgezet werden in denken en daarna in handelen . Aldus werd de ziel hier herleid tot een loutere 'translatoire omzettingsmachine'.. Van een vrije wil, die ongedetermineerd handelt, kon aldus geen sprake meer zijn . Hier kon ook geen sprake meer zijn van moraal, verantwoordelijkheid, initiatief, intentie ,of zelfs van een waardig mens-zijn . En hier blijft dan niets meer over van de ziel als onbewogen beweger ?
Maar toch heeft men er zich nadien niet helemaal van ontdaan van die 'transcendente' 'intellectus agens' -zij het dan onder andere gedaanten ... Er moest een 'vrije stuurman' blijven, die het schip leidde over de baren van senso-receptieve bewegingen van de zintuigen en van de inwendige prikkels ; om die dan verder te centraliseren, te abstraheren tot begrippen, ideeën en later om te vormen tot denken en handelen .
Die ziel is aldus een 'eerste beweger' die net als de eerste beweger in de cosmos aanzet tot bewegen uit 'liefde of verlangen naar'...En deze 'begeerte' is dan ook de enige echte oorzaak van iedere vrije beweging ; die steeds ontstaat uit een vrije wil ; en vanuit een toestand van rust en een 'niets' tot act en actie overgaat . Misschien moet men het wel zo zien, dat er slechts één Wil is, waarvan onze eigen wil een tijdelijk aandeel is ; en misschien is die Wil wel het substraat van al wat is .
Nu terug naar het fenomeen van 'beweging' zelf . Wat betekent beweging inhoudelijk ? Dit is niet duidelijk, net zoals het begrip 'energie' . Beweging kan men slechts zien en begrijpen in relatie tot het 'andere' .
Ook al zou de beweging eeuwig zijn, dan nog moet men zich afvragen, wat voor die beweging zelf zorgt ; of liever wat ze doet veranderen of omzetten .
--En ook al zegt de beroemde formule van Einstein E=mc2, dat energie omgezet kan worden in massa of materie en vice versa , dus ook in beweging ; blijft ook hier de vraag 'wat' zorgt er voor, dat die omzettingen of veranderende bewegingen gebeuren ?
Zodoende is E=mc2 geen metafysiche verklaring van onze realiteit ; maar moet deze uitgebreid worden tot E=mc2=Psy ( psy : bewust element, geest, het absolute e.a.); een misschien minder berekenbare formule, maar die dan toch een eindconclusie kan geven . Ook de relativiteits-theorie heeft ons nieuwe inzichten gegeven in de beweging . Wat beweegt immers ? Is het de pijl, of is het zijn omgeving, die voortsnelt ?
Voor Parmenides en Zeno bestond echter geen beweging, alles 'was' ; terwijl Heracleitos enkel beweging en worden aannam, voor hem was er geen 'echt zijn' .
Misschien is beweging, die slechts in de ruimte en in de tijd kan plaatsvinden, ook slechts te zien als een 'à priorisme' van en in onze geest ; net als de ruimte en de tijd zelf dit zijn (vlgs Kant) .
En misschien is de beweging zelf, na tenslotte door een transcendente oorzaak en onbewogen beweger veroorzaakt te zijn, niets meer dan een 'flits' in onze geest ?
--Is de taal van een bovennatuurlijke oorsprong ? Werd ze door God meegegeven aan Adam en Eva in het aardsparadijs ? Kan ze van dierengeluiden voortgekomen zijn ? --Is de taal ontstaan uit 'sociaal' overleg en akkoorden om de dingen en handelingen te noemen en te duiden ? --Is de taal ontstaan op een natuurlijke wijze, uit het 'niets' als het ware en logisch verder geëvolueerd tot een nuttig gebruiksartikel ? --Kan de evolutie van de oer-taal via rauwe en primitieve klanken- als van de dieren- naar woorden en zinvolle communicatie, vergeleken worden met de geschiedenis van het schrift, dat via primitieve beelden en hiërogliefen naar woorden en letters evolueerde ? Misschien wel ...
--Hierna volgt een uittreksel uit de 'Kratylos' van Plato over het ontstaan van de 'taal' . --Uit de Kratylos : * Sokrates : "Ik denk eigenlijk, dat mijn denkbeelden over de oorspronkelijke woorden nogal gewaagd en belachelijk zijn . Ik zal ze U mededelen als ge dat wilt . Als ge misschien iets beters weet, zegt het mij dan ." * Hermogenes : "Dat zal ik doen . laat maar horen " ; * Sokrates : "Ten eerste is volgens mij de letter 'R' de typische letter voor alle beweging (kinésis) . Die letter verklankt de snelle beweging in de woorden zoals : 'rhein'=stroom ; 'rhoé'=stroming ; 'tromos'= huivering 'trechein'=draven ;'kronein'=treffen;'rumbein'=dwarrelen...Al die woorden zijn heel beeldend gemaakt door de 'R' . Want Hij ( de schepper) zag waarschijnlijk, dat de tong bij die letter nauwelijks in rust is, en heel snel beweegt . De letter 'i' gebruikte Hij daarentegen voor transparente dingen, die overal doorheen kunnen gaan . Zo hebben we 'ienai'= gaan ; 'hiestai'= voortsnellen... Met de letters ' t, ps, s, en z, ', die met veel lucht moeten worden uitgesproken, verbeeldde Hij weer andere woorden, zoals 'psuchros'=koude; 'zeon'=koken; 'seistai'=trillen; 'seismos'=schudden ; die letters gebruikt Hij om iets opgeblazends weer te geven . Bij het uitspreken van de 'D' druk je de tong samen, en bij de letter 'T' zet je hem vast . Daarom vindt Hij de eerste letter geschikt voor het woord 'desmos'=boei; en de tweede voor het woord 'stasis'= stilstand . Bij de 'L' maakt de tong eerder een glijdende beweging en daarom gebruikt Hij deze letter in de woorden : 'Leia'= glad ; 'olisthanein'= glijden ; 'liparon'= glanzend . Waar de 'G' zich in combinatie met de glijdende beweging doet gelden, heeft Hij bv. 'glischros'=glibberig; en 'glukus'= lievig... Hij heeft gemerkt, dat de 'N' binnen-in klinkt, en gebruikt hem daarom in de woorden 'endon'=binnen en 'entos'= innerlijk , om met deze letter de betekenis aan te geven . Wat groot is, gaf Hij de letter 'A' mee ; en aan wat lang is de letter 'é' , want deze zijn grote letters . De 'O' had Hij nodig om aan te duiden wat rond was : 'gOngulos' =rond ... Zo maakt de naamgever ook van andere letters gebruik . Hij geeft ieder ding naam en betekenis met behulp van letters en lettergrepen ;... en de overige woorden zijjn door onderlinge combinatie van woorden en door imitaties ontstaan ... Dat versta ik nu over de juiste naamgeving ..." ----en verder : * Sokrates : " Ge zijt het er dus eens mee, dat de naam een weergave of beeld is van het 'ding' ... En schilderingen zijn een ander soort weergave van de dingen (evenals letters, enz.)" ----en verder ; * Sokrates : "Verlang niet dat alle letters er in zitten ( in de namen) om precies hetzelfde te zijn als het ding, waar het de naam van is ; en zie ook een letter, die er niet bijhoort, door de vingers ( als een of ander voor- of achtervoegsel ) . En erken, dat een ding goed wordt verwoord, zolang de essentie van het ding maar bewaard blijft ". ----en verder : * Sokrates : " Zijn we er van overtuigd, dat woorden alleen deugen, als ze bestaan uit de geschikte letters . geschikt wil zeggen, dat ze gelijkenis moeten vertonen met de objecten..."
---einde citaten ...
--Het gaat hier dus over de aanzet en de evolutie tot een primitieve vorm van taal, een oer-taal; die zeker niet meer bestaat . --En het gaat hier 'niet' over latere evoluties en mutaties van talen in hun meer recente historie ... --Kan men besluiten, dat de oer-taal niet door een God aan de mensen meegegeven is ; maar net zoals 'alles' volgens een wel bepaalde logica geëvolueerd is ?... --Sociale akkoorden en afspraken omtrent taal, enz. zijn zeker niet te loochenen in de taal-histories ; maar over het allereerste begin van taal moet men een durende logische ontwikkeling aannemen . --Zelfs als na eeuwen-lange evoluties en mutaties die logica nog moeilijk kan teruggevonden worden ?? --Taal :het communicatiemiddel bij uitstek .
"Esse est percipi". : ..."zijn is waargenomen worden" ...
--Voor George Berkeley ( Ierland 1685-1753) was de werkelijkheid volledig ideëel, en bestond niets buiten de ideeën, de onze en die van God . --Hij trok alle waarnemingen, die tot een materiele werkelijkheid moesten leiden, in twijfel . --De klassieke en beroemde filosofische vraag omtrent de plaats en de invloed van de waarnemer in de werkelijkheid luidt als volgt :
" Als in een bos een boom omver valt, maakt dit dan een geluid ; ook als er niemand is in het bos om het te horen ?"
--Een vraag om over te filosoferen ... --Wat we horen, gebeurt inderdaad enkel via onze oren in onze hersenen of onze geest . Luchttrillingen van die vallende boom op zich zijn nog geen geluid, als niemand het hoort ... --Zelfs muziek zelf is zonder enige 'zelfstandigheid' als er geen toehoorders zijn ; en is niet meer dan een variatie van luchttrillingen . --Men zou hetzelfde kunnen beweren omtrent het zicht of het zien . --Zichtbaar zijn van iets komt enkel en alleen onder invloed van gepercepteerde kleuren. Ook de vormen van substanties worden eerst duidelijk door kleuren of een afwezigheid ervan . Maar kleuren op zich zijn slechts golflengtes en lichtgolven . En eerst door opvang in onze ogen en door een verwerking in onze hersenen 'zien' wij objecten . --Met onze tastzin zou het niet anders verlopen . Voelen of tasten zou slechts een gewaarwording zijn van een zekere 'weerstand' die ons een object doet veronderstellen .
--Berkeley besloot, dat alles slechts als ideeën in de geest kon bestaan . --De werkelijkheid 'bestond' wel degelijk; maar dan alleen onder de vormen van 'geestelijke-bewuste 'energie ; en immaterialisme ... De ene idee die de andere representeerde ... --Kan men besluiten dat naast geluid en kleur, dat afhankelijk is van de waarnemer, vele andere 'dingen' afhankelijk zijn van zijn waarnemers ??? --Ja, waarschijnlijk wel . Ook volgens de huidige wetenschappen, en vooral de quantum- theorieën,, is het soms vaag en moeilijk, de waarnemer van het waargenomene te onderscheiden . Alles wordt als het ware meer en meer als een 'eenheid' van interagerend bewustzijn gezien .
--Zullen de toekomstige wetenschap en filosofie niet meer moeten gefocust worden op het 'innere' der dingen dan alleen op het fenomenale van de uiterlijkheden ? --Een zal een zicht op het diepste 'innere' in ons 'zelf' niet leiden tot een Supra-solipsisme, de eenheid van 'bewustzijn', waarin alles als idee interageert ? Herinner de oude spreuk "Ken jezelf, dan ken je god" ...
-Politiek zonder principe . -Genot zonder geweten . -Weelde zonder werken . -Kennis zonder karakter . -Zaken doen zonder moraal . -Wetenschap zonder menselijkheid . -Godsdienst zonder offer . Gandhi-
Om af te sluiten : Filosofie kan en moet ook praktisch zijn .
-De cursus 'Visie op Filosofie' is te lezen en te downloaden door te klikken op 'Archief per week' hiernaast- op de week van 8/11/2010-14/11/2010 ; voor de delen I en II op de datum van 10/11/2010 en voor deel III op de datum van 9/11/2010 . Veel lees-en studiegenot...
Ik ben Valère De Brabandere
Ik ben een man en woon in Tielt (België) en mijn beroep is gepensioneerde ambtenaar.
Ik ben geboren op 27/02/1935 en ben nu dus 90 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: o.a. filosofie.
Filosofie boeken zijn te bekomen via Pediapress.
Reacties
-Inderdaad een boekje van of voor Sinterklaas of voor onder de kerstboom .
-Neen,... zowel de argumenten of zogenaamde bewijzen voor of tegen het godsbestaan, aangehaald in het werkje van E.Vermeersch, zijn m.i. zeker achterhaald en zelfs heden tendage als naïef te beschouwen .
-Een persoonlijke god met geprojecteerde menselijke hoedanigheden construeren is een onlogische constructie opbouwen, die de moderne mens niet meer kan apprecieren .
-Net zoals de religies van vandaag en het monotheïsme de antieke godsdiensten en mythen hebben doen verdwijnen ; zal een zeker 'ietsisme' in de plaats komen van die monotheïstische godsdiensten en 'godsgeloof' .
-Dat wil zeker nog niet zeggen, dat men in niets meer kan of mag geloven heden tendage . Immers ook de nieuwste wetenschappelijke hypothesen en theorieën, die men schijnbaar wel aanvaard, kunnen we slechts mits een zeker 'geloof' aanvaarden .
-Zaak is zeker, dat het enige, dat 'absoluut' te noemen is, de logische wetmatigheid zelf is . En dat al het overige contingent-zijnde van daaruit moet ontstaan zijn .?
-Het toeval bestaat niet ; maar is slechts een gebrek aan kennis van ook maar de kleinste oorzaakjes...
-Alles heeft zijn noodzakelijk verloop : oorzaak en gevolg ; dat is de logica zelf, die dan ook het enige 'absolute' is ."Alles verloopt volgens een oorzaak en heeft een doel", dat zei Aristoteles al...
-Logica of 'Logos' :de nieuwe god ? of liever een vervolg op het bestaande, klassieke begrip 'god' ?
-En te leven volgens die 'logica', is dan ook de enige ethiek, waaraan we ons dienen te houden ; ook al kennen we het verloop of de evolutie er niet van .
-Zoals Hegel zei : "alles is slechts een ontwikkeling van de absolute Idee ; zodat de rede niet van de werkelijkheid, en de werkelijkheid niet van de rede verlaten is" ....