Bereken de dag van de week waarop 'n bepaalde gebeurtenis uit het verleden plaatsgreep (bvb. je geboortedag) >>> Kalender
T I L D O N K
Gemeente Haacht Prov. Vl.-Brabant
4 km > Haacht
5 km > Werchter 8 km > Tremelo 11 km > Leuven
18 km > Mechelen 20 km > Aarschot 30 km > Brussel
E-MAIL
Druk op onderstaande knop om te e-mailen (vragen, suggesties, opmerkingen, toevoegingen,...).
Je kan ook de 'reageer'-knop gebruiken onder elk bericht.
GASTENBOEK
Dit is onder meer de plaats om je mening te geven over de blog 'Tilloenk vruger'. Of om te lezen wat anderen ervan vinden.
Druk oponderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
TILLOENK VRUGER
DEZE BLOG BEGON OP 29 NOVEMBER 2005 EN STOPTE EI ZO NA OP 16 APRIL 2011 NA HET BEREIKEN VAN 1000 ITEMS OVER HET VERLEDEN VAN TILDONK.
MAAR HET BLOED KRUIPT WAAR HET NIET GAAN KAN,
DUS AF EN TOE MAG JE JE NOG AAN WAT MOOIS VERWACHTEN...
Jan Gordts
Traditioneel komen de kinderen de laatste dag van het jaar 'koekenzingen' bij de inwoners. Sedert een aantal jaren zorgt de gemeente Haacht in elke deelgemeente voor gratis chocomelk voor de zangertjes.
Op de laatste dag van dit feestelijk jaar 'Tildonk 900' konden de Tildonkse ridders uiteraard niet ontbreken op het evenement. Ridders van dienst waren gastheer Peter Van Beek, Richard De Cuber en ondergetekende.
Foto: Het 'Janssens pachthof', dat we ontwaren op de achtergrond van de processie en dat schuin tegenover de kerk van Tildonk gelegen was, werd in 1830 getaxeerd als zijnde een woning van vijfde klasse.
'De vierde & vijfde klassen zijn zamengesteld uit sterke en wel opgebouwde huizen, gerijfelijk ingerigt en dienende zoo tot pachthoeven als voor winkeliers, herbergiers, etc.'
TILDONK, BESCHREVEN ROND 1830... (3)
Schaarbosschen De bosschen zijn zamengesteld uit schaarhout, gemengd met opgaande geboomte. Men heeft ze in twee klassen gesteld. - Eerste klasse De eerste klasse is van eenen, voor de beplanting vrij goeden grond; het voornaamste deze bosschen in Elzen schaarhout gemengd met Eiken opgaande boomen. Zij zijn goed bezet en fraai opgeschoten en worden gehakt om de 6 jaren. Begroot op ... f 26. - Tweede klasse De bosschen dezer klasse staan in eenen kleiachtigen vochtigen en vasten grond; zij zijn met dezelfde soort van boomen beplant als die der eerste klasse, maar het hakhout groeit er veel langzamer en zij zijn op verscheidene plaatsen van grondstammen ont... De hakking heeft plaats alle 9 à 10 jaren. Het bunder van deze klasse is geschat op ... f 18. Vijvers De vijvers in deze gemeente maken eene klasse uit; dezelve bevatten onderscheiden soort van visch en zijn van eene voordeelige ligging voor de visschen waarvan de vangst niet regelmatig plaats heeft; edoch deszelfs opbrengst kan wel de begrooting der bouwlanden der derde klasse bereiken ... f 20.(7) Poelen De poelen strekken slechts tot drinkplaatsen voor het vee; zij drogen des zomers dikwils geheel op en dienen alsdan tot geen ander gebruik; zij zijn op de geringe begrooting gesteld van ... f 8. Vaart De belangrijke vaart van de stad Leuven naar Mechelen voor den koophandel dier twee steden, is begroot geworden per bunder naar gelang van zijn opkomst, op de som van ... f 38. DijkenDe dijken van voorschrevene vaart ondergaan hetzelve lot als den vaart, terwijl zij dienen tot het behoud van zijne waters, en bekomen alzoo dezelve begrooting per bunder op ... f 38. Oppervlakte der gebouwde eigendommen De oppervlakte der gebouwde eigendommen worden per bunder begroot, ingevolge de wet, op den voet de beste bouwlanden... f 38. Bierbrouwerij Deze brouwerij is in eenen goeden staat; derzelve gebouw is in steenen getimmerd & met pannen overdekt; zij is zamengesteld uit twee brouwketels, twee kuipen en eene koelbak, goed gelegen en meerendeels in werking voor het pensionaat en zuiver begroot op ... f36(8). Huizen De huizen van dit dorp worden verdeeld in elf klassen naar gelang der vrij merkbare verscheidenheden, welke men tusschen dezelve vindt; zij worden over het algemeen door den eigenaar zelve bewoond.....den landbouw dienende gebouwen & andere eigendommen verhuert, dikwerf op mondelinge kontrakt....... .......... (onleesbaar, tekst is doorstreept , JG). Uit hoofde van de onnauwkeurigheid enkel met overeenstemming der berigten van dezen aard, heeft men deszelfs moeten rangschikkken volgens de huurwaarde welk daaraan, naar mate hunner uitgebreidheid, het meerder of minder regelmatige en gerijfelijke van hunne inrigting en den staat waarin zij zich bevinden .... werden toegekend. - De eerste klasse is eene groot, hecht en wel doortimmerde wooning dienende tot pensionaet van jonge jufvrouwen, het naast bij liggend aan den vaart, de goeden staat waarin zij zich bevindt & de groote uitgestrektheid derzelve gebouwen maken dat deze woning eene belangrijke verblijfplaats is. - De tweede klasse is een groot maar niet voltooid buitenverblijf, hetwelk naar den nieuwen smaak gebouwd is en van eene gunstige ligging naast den vaart en van eene afstand van 7 mijlen der stad Leuven. - De derde klasse bevat huizen van eene goede ligging & van eenen goeden bouwtrant; dezelve zijn ruim, goed getimmerd, & in den besten staat van onderhoud. - De vierde & vijfde klassen zijn zamengesteld uit sterke en wel opgebouwde huizen, gerijfelijk ingerigt en dienende zoo tot pachthoeven als voor winkeliers, herbergiers etca. - In de zesde & zevende klassen vindt men kleinere pachthoeven in goede staat & voorzien van schuur, stallingen & alle tot den landbouw dienende gebouwen als ook wel getimmerde huizen in de kom der gemeente gelegen. - Men ontmoet in de achtste klasse huizen gedeeltelijk in leem opgebouwd & met stroo overdekt, meest bewoond door kleine landbouwers. - In de negende klasse vindt men dergelijke huizen edoch nog minder groot & gerijfelijk bewoond door de kleine landlieden & ambachtslieden. - De tiende klasse bevat de leeme huisjes van twee plaatsen dewelke tot de woningen der arbeiders & dagloners dienen. - En eindelijk de elfste klasse verstrekt tot schuilplaats der behoeftigen. (slot)
(7) Deze 'vijvers' waren vooral gelegen bij de grote pachthoven. (8) De bierbrouwerij in kwestie bevond zich in het klooster en diende voor de bevoorrading van dit laatste. In de 18de eeuw baatte de familie Schodts eveneens een brouwerij uit, gelegen in de onmiddellijke omgeving van het klooster. Op die plaats verrees later het hotel 'Le cygne' (het zwaantje).
Foto: De siertuin bij het ursulinenpensionaat van Tildonk (na 1845). Duidelijk een tuin 'eerste klasse' en dus hoog getaxeerd. In 1853 werd een 'jardin anglais' aangelegd. (Deneef R. e.a., Historische tuinen en parken van Vlaanderen, M&L cahier 14, 177).
TILDONK, BESCHREVEN ROND 1830... (2)
Bouwlanden De bouwlanden zijn verdeeld in vier klassen naar de onderstaande verscheidenheden: - Eerste klasse De eerste klasse is eene kleiachtige lichte aarde van eene grijsachtige kouleur en van eene niet ongemakkelijke bewerking, hebbende de laag groeiaarde van 25 a 30 duim. Men bouwt er voornamelijk tarwe, gerst, klavers en in het algemeen laat men het land niet braak liggen. Men begroot den bunder nieuwe mate op ... f 38 (6). - Tweede klasse De tweede klasse is mede eene kleiachtige zachte aarde met een klein gedeelte zand vermengd van eene laag van slechts 25 duim diepte op eenen leemachtigen ondergrond. Deze landen worden meest bebouwt zonder braakjaren en gewaardeerd op ... f 30. - Derde klasse Kleisoort met zand gemengdt, van eene grijze kouleur van 16 a 18 duim op een potaardige ondergrond maakt uit de 3° klasse; zij worden voornamelijk bebouwd met rogge, aardappelen, boekweit, geschat op ... f 21. - Vierde klasse De vierde klasse bevat een soort van klei vast & hard van eene witachtige kouleur op eenen natten grond. Deze landen worden slechts gebracht op ... f 11. Thuinen De thuinen liggen bij de woningen en zijn in twee klassen verdeeld. - Eerste klasse De eerste klasse behelst de tuinen op goeden grond. Zij zijn beplant met fruitboomen, omringd met levende heggen, goed bebouwd en wel onderhouden. Geschat op ... f 48. - Tweede klasse De tweede klasse bevat alle de tuinen gelegen op aarde van mindere hoedanigheid; deze zijn weinig of niet bezet met vruchtboomen; de groenten worden er ook niet met zorg gestoeld gelijk de bouwlanden der eerste klasse, zijn zij gesteld ... f 38. Boomgaarden De boomgaarden zijn gerangschikt in eene klasse. Zij zijn bij de woningen gelegen, met heggen omringd, middelmatig met boomen bezet en opleverende eene middelmatige beweiding, zij zijn geschat geworden als de bouwlanden der eerste klasse ... f 38. Gronden & waters van vermaak Alle de gronden en waters voor bloot vermaak onttrokken aan den landbouw en niet uit speculatie worden begroot ingevolge de wet gelijk de bouwlanden der eerste klasse...f 38. Hooilanden Het grootste gedeelte der hooilanden ligt in de nabijheid der Lipsbeek; het overige op verschillende punten der gemeente stuksgewijze verspreid. Men heeft er twee klassen van gemaakt. - Eerste klasse De hooilanden der eerste klasse beslaan eene tamelijk goeden grond langs de gezegde beek; het hooi is er van een middelmatige kwaliteit, gemengd met eenige biezen en weinig overvloedig; zij worden zelden door de beek overstroomd en begroot ... f 38. - Tweede klasse De grond van deze hooilanden is minder vruchtbaar; zij leveren op, een gras van eene geringe hoedanigheid hetwelk fijn en geenzints overvloedig is; deze hooilanden zijn van eene droge & hooge ligging & geëstimeerd op ... f 24. Weilanden De weilanden in deze gemeente maken eene klasse uit; zij zijn van eenen drogen aard, weinig overvloedig en leveren eene middelmatige beweiding op. Zij zijn geëvalueerd geworden op ... f 24.
(vervolgt)
(6) De taxatie geschiedde nog in gulden (de letter 'f' staat voor 'florijnen'). De Belgische frank werd pas in 1832 ingevoerd. De tuinen eerste klasse werden het hoogst getaxeerd (f 48), het betrof dan ook 'goede grond, goed bebouwd en onderhouden'.
Foto: De kadasterkaart van P.C.Popp (ca. 1850) biedt een haarscherp plan van een dorp dat nog maar enkele decennia het Ancien Régime ontgroeid is. (Legende > zie bijdrage nr. 191 van 8/11/2006: Tildonk dorpskom).
TILDONK, BESCHREVEN ROND 1830... (1)
De Franse Revolutie op het einde van de 18de eeuw bracht niet enkel kommer en kwel over onze streken. Een aantal bestuurlijke terreinen kende een enorme kentering - lees verbetering. Onze voorouders uit het Ancien Régime belandden in een moderne wereld. Zo werd compleet komaf gemaakt met de willekeur van maten (gewicht, afstand, oppervlakte, ) die voordien heerste; uniforme eenheden, 'het metriek stelsel', verschenen in de plaats. Dit veranderingsproces zou echter de nodige tijd in beslag nemen (1). Een andere nieuwigheid was het kadaster. Dit kwam er ten gevolge van de invoering van de grondbelasting tijdens de Franse Revolutie (2).Om deze grondbelasting correct te kunnen heffen diende men immers voor elke gemeente te weten wie eigenaar was van welk perceel, welke oppervlakte elk perceel had en wat het belastbaar inkomen van elk perceel was. De noodzaak om deze gegevens te registreren vormde de basis van een algemeen kadaster voor alle gronden en vastgoed van de Franse Republiek. Landmeters stelden de gemeentegrenzen vast en tekenden de percelen op. Daarnaast waren er de experten die een waarde gaven aan de gronden en huizen. In laatste instantie had je de controleurs en inspecteurs die de rol opstelden voor de grondbelasting en ook voor een belasting op de deuren en de ramen(!). De primitieve plannen, het werk van de landmeters, zijn voor Brabant bewaard op de Provinciale Dienst van het Kadaster. De Dossiers dexpertise, het werk van de experten, vinden we terug in het Fonds Kadaster van Brabant in het Algemeen Rijksarchief van Brussel (3). Dit laatste, opgesteld rond 1830, is ongemeen rijk van inhoud en biedt een klare kijk op de situatie van de gemeenten in het prille België.
THILDONCK
Ligging De Gemeente Thildonck is gelegen naast den vaart van Leuven naar Mechelen tien mijlen ten Westen der stad Leuven, hoofdplaats van het Arrondissement. Aangrenzende gemeenten Zij wordt ten Noorden begrensd door de Gemeente Werchter, ten Oosten door Herent; zij paalt ten Zuijden aan het grondgebied van Winxel en ten Westen aan dat van Wespelaar. Rivieren en Beeken Zij wordt door geene Rivier besproeid maar zij wordt doorsnoeijen door den Vaart van Leuven naar Mechelen en wordt doorkruist door de beek genaamd de Lipsbeek, dezelve is van weinig beteekenis en droogt zomwijlen bij groote hitte geheel op; zij doet geen trafijkgebouwen werken. Groote wegen & buurtwegen De groote weg van Leuven naar Mechelen blijft van eenen afstand van drie mijlen van deze gemeente en men telt er vier buurtwegen, die ofschoon wel onderhouden wordende, gedurende den winter in het regenachtig seizoen in geenen bruikbaren staat bijna zijn. Gelijkheid van den grond De grond is er van goede hoedanigheid en wordt zeer wel bebouwd, men bewerkt den zelven bij groote, middelbare en kleine massen. Men vindt er geene heide, welke door bebouwing zouden kunnen verbeterd worden; als ook geene moerassen welke hoegenaamd niets voortbrengen.
Voortbrengsels van den grond Hare voortbrengsels bestaan in tarwe, rogge, gerst, haver, paardenboonen, klaver, hooi, beestenvoeder, aardappels, boekwijt, groenten & boomvruchten. Olieachtige planten worden er insgelijks geteeld, als zijnde de grond daertoe wel geschikt. Een klein gedeelte van het grondgebied der gemeente is met schaarhout beplant. Paarden fokkerijen, vee Er worden paarden aangefokt voor den landbouw, derzelver getal is toereikende tot het gebruik der pachters, die er zelden van, tot verzending naar buiten verkoopen. Het gedeelte der grasgewassen hetwelk niet tot hunne voedering dient, wordt verbruikt door het vee, terwijl een groot gedeelte van dezelve tot hooi wordt gemaakt. Gebouwde eigendommen De gemeente is zamengesteld uit hare hoofdplaats niet verre van den vaart gelegen en Westwaarts van haar grondgebied en uit een groot aantal huizen door de geheele gemeente verspreidt. De hoofdplaats bevat ongeveer 50 huizen minder of meerder goed gebouwd; in de verspreide huizen vindt men groote en kleine pachthoven als ook ellendige huisjes van arbeiders en dagloners. Men merkt in deze gemeente een groot en weldoortimmerd huis, hetwelk voor een Pensionat van jonge juffrouwen dient; hetzelve is in den besten staat en zeer welgelegen in de nabijheid van den vaart (4), en een ruim maar onvoltooid buitenverblijf zeer wel gelegen naast den vaart hetzelve vordert eenige reparatien en kan met den tijd eene zeer aangenaam woning aanbieden (5). De woningen der eerste klassen zijn groot, wel gebouwd & goed gelegen, de overige zijn niet zoo ruim of derzelver inrigting is weinig gerijfelijk. Bevolking - Takken van nijverheid der inwoners De gehele bevolking der gemeente bedraagt ongeveer 700 inwoners. De voornaamste takken van nijverheid van deze inwoners zijn de landbouw, er wordt geene andere handel gedreven dan in voortbrengsels van den grond en in het vee dat er geteeld wordt, behalve het vertier in melk, boter, kaas & andere tot verbruik derzelven dienende voorwerpen.
(vervolgt)
(1) Het metriek stelsel werd pas verplicht in het onafhankelijke België door de wet van 11 juni 1836, m.a.w tussen 1830 en 1836 was het metriek stelsel niet meer verplicht in België. Deze wet werd bevestigd door de zogenaamde ijkwet van 1 oktober 1855. In de 'Dossiers d'Expertise' worden bijgevolg nog de oude maten gebruikt (duim, bunder...). (2) Het decreet van 3 november 1802 stelde onder consul Napoleon Bonaparte het kadaster 'par nature du culture' in. De waarde van de gronden werd niet geschat van perceel tot perceel, maar volgens de culturen die op de gronden voorkwamen (in massa). (Vannoppen H., 'Een beeld van de gemeenten Haacht, Tildonk en Wespelaar rond 1830', HOGT 3 (1988) 196). (3) Algemeen Rijksarchief Brussel (ARAB), Kadaster van Brabant, nr. 966: Dossiers d'Expertise - Thildonck (Tabel van klassificatie der grondeigendommen). (4) Hier wordt uiteraard het niet lang voordien opgerichte ursulinenklooster bedoeld. (5) Het heropgebouwde hof Ter Elst (Trebos).
Het jaartal werd in 2003 gebeiteld in één van de sasdeuren van het sas van Tildonk toen dit vernieuwd werd.
Winnaar van deze laatste fotovraag in de blog is David Bonnevie. Met 149 benaderde hij het dichtst het totaalcijfer van de lottotrekking van 22/12 (7 + 11 + 21 + 22 + 28 + 40 + 24 = 153). Het boek 'Stenen getuigen' wordt hem nog vandaag ten huize bezorgd.
We danken hierbij alle, dikwijls zeer trouwe, deelnemers aan de voorbije 50 kwissen. Een aantal onder hen heeft werkelijk heel wat moeite gedaan om de vragen op te lossen. We zijn ervan overtuigd dat de deelnemers Tildonk aldus wat beter leerden kennen! Opzet volbracht.
De
kerstboom is niet meer weg te denken uit onze huiskamers in december. Het is
meestal een fijnspar, blauwspar of Servische spar met of zonder kluit of
geteeld in een pot. Wie veel geld wil uitgeven, kan ook een edelspar in huis
halen. Wij versieren deze boom met elektrische of echte kaarsen, gekleurde
ballen, engelenhaar, sterretjes, figuurtjes van hout enz. om het gebrek aan
licht buiten door licht binnenshuis te compenseren.
Oorspronkelijk
is de kerstboom helemaal niet verbonden met de geboorte van Jezus. Hij was er
al voordat deze geboren werd. In bijna alle culturen werden bomen op de een of
andere manier vereerd. In het oude Egypte stond de palmboom centraal als
representatie van Osiris, want deze was een boomgeest.
In
het oude Rome vereerde men de den als boom van de god Baal-Berith (heer van de
den). Later vierde men het feest Saturnalia, ter ere van Saturnus. Men gaf
elkaar cadeaus en liet de slaven tijdelijk vrij. Een latere cultus vierde op 26
december Natalis Solis Invicti, de geboorte van de onoverwinnelijke zonnegod.
De Romeinse keizer Constantijn I behoorde tot deze cultus, totdat hij in 312
een mystieke ervaring kreeg op het slagveld. Hij zag een kruis en hoorde een
stem zeggen:"In dit teken zul je overwinnen." Hij bekeerde zich tot
het christendom en bepaalde dat kerstmis in het Romeinse Rijk op 25 december
gevierd diende te worden. Er was dus geen sprake van een zuivere kerstgedachte.
De heidense elementen bleven bewaard.
Dennen
speelden ook een belangrijke rol bij de verering van Astarte, godin in het
Assyrische rijk. Bij haar altaren werden dennenbomen geplant. Soms werden hier
ook palmbomen voor gebruikt. De voorkeur ging uit naar de spar die met haar
piramideachtige vorm naar het rijk der goden wijst.
In
het oude Babylon versierde men bomen met voorwerpen die zon, maan en sterren
symboliseerden.
In
354 vierden de christelijke Romeinen voor het eerst kerstmis, en wel op de
feestdag van de zonnegod Apollo.
Noordelijk
van de Alpen vierde men vanaf 21 december het Germaanse Joel-Feest. De kwade
geesten werden verjaagd met geschreeuw en vuur.
De
Kelten hingen o.a. dode vogels in hun offerbomen.
In
Nederland hing men vroeger sparrenboompjes hoog in de mast van een uitvarend
schip, om daarmee aan de hoop uitdrukking te geven dat men met kerst weer thuis
hoopte te zijn.
In
de 5e eeuw dook de spar op als Boom des Levens in mysteriespelen in Duitse
kerken. Hij was behangen met appels en ouwel of koekjes.
Sinds
de Middeleeuwen werd midwintergevierd met het binnenhalen van takken die men daar tot bloeien bracht
(Barbaratakken). Zij zorgden voor bescherming tegen het kwaad en stimuleerden
vruchtbaarheid.
1544 : Bulle van paus Paulus III met de goedkeuring van de
oorspronkelijke Regel van de Heilige Angela.
1566: 30 jaar later verenigt Carolus Borromeus, aartsbisschop
van Milaan, de 12 ursulinen, die de bisschop van Brescia hem heeft afgestaan ,
in een communiteit en schenkt hun een Monastieke vorm met openbare gelofte van
maagdelijkheid. De ursulinen van Brescia zijn een Seculiere Gemeenschap. Ze
noemen zich Angelinen om zich te onderscheiden van die van Milaan.
1594: Het eerste Franse ursulinenklooster wordt gesticht te l'Isle-sur-la-Sorge
in de Vaucluse. Spoedig vestigden ze zich ook te Avignon, Aix, Marseille,
Toulouse, Bordeaux en Parijs. Onder de Franse stichtingen interesseert deze van
Bordeaux ons gans bijzonder, als basis en steunpunt voor uitbreiding in
Frankrijk en onze Lage Landen.
1606: Kardinaal de Sourdis, aartsbisschop van Bordeaux,
wenst ursulinen in zijn bisdom te hebben en vraagt Milaan een kopie van de
Constituties. Hij hoopt dat ze beantwoorden aan de noden van zijn bisdom. De
kardinaal ontvangt de kerkelijke goedkeuring. In een bulle verleent paus Paulus
V de macht om in de Regel van Augustinus en in het testament van de H. Angela
wijzigingen aan te brengen volgens de noden van de tijd.
1614: De invloed van de tak van Bordeaux is zeer groot
.Hij brengt, naast anderen, een stichting tot stand te Luik. Vandaar uit
ontstaan de huizen Leuven, Namen, Dinant, Brussel, Givet en Bergen. Later komen
er nog Keulen, Praag, Wenen en Roermond bij.
1789: De meeste huizen gesticht door Bordeaux verdwijnen
tijdens de Franse Revolutie.
Heropstanding na de Franse revolutie
1830: In de Europese landen staan Stichters en Herstichters
op. Voor ons, in het pas opgerichte België, is dat Johannes LAMBERTZ, pastoor
te TILDONK. Hij legt aan de onderwijsgevende Congregatie, die hij in 1818
gesticht heeft, De Vernieuwde Oude Regel van Bordeaux op, de Regel namelijk van de H. Angela Merici.
1832: Monseigneur Sterckx, aartsbisschop van Mechelen, keurt
de Constituties goed voor Tildonk.
TILDONK, HET MOEDERHUIS HEEFT AAN
DE BELGISCHE BISDOMMEN LUIK EN MECHELEN, EN AAN NEDERLAND EN ENGELAND TALRIJKE
KLOOSTERS EN INSTITUTEN GESCHONKEN, SAMEN MET BLOEIENDE MISSIESTICHTINGEN IN
INDIA.
Stichtingen door pastoor Lambertz, tot aanzijn overlijden in 1869:
Foto: J C M Lambertz, stichter van de 'ursulinen van Tildonk'.
Het grootste gedeelte van de voorbije 2 eeuwen was Tildonk nauw verbonden met de ursulinen. De Tildonkse pastoor Lambertz stichtte alhier een congregatie die later de naam 'ursulinen van Tildonk' meekreeg.
Op www.kerknet.be troffen we onderstaand stukje dat enige verduidelijking werpt op de geschiedenis van de ursulinen in ons land. Het verscheen naar aanleiding van de heiligverklaring van Angela Merici (eveneens 2 eeuwen geleden) en de jubileumviering in de kathedraal van Hasselt in mei laatstleden...
JUBILEUMVIERING VAN DE ZUSTERS URSULINEN
BRUSSEL (KerkNet) -
Op 24 mei 2007 was het precies 200 jaar geleden dat paus Pius VII
Angela Merici, stichteres van de ursulinen, heilig verklaarde. Dit
jubileum is een gunstige gelegenheid om de geschiedenis en de
spiritualiteit van deze congregatie in de schijnwerpers te plaatsen.
Dit gebeurt vandaag met een een jubileumviering in de
Sint-Quintinuskathedraal te Hasselt om 14.30. In 1612 wordt de Orde van de Ursulinen gesticht. Onder de
Franse stichtingen zijn wij het meest verbonden met die van Bordeaux.
In 1614 brengt deze tak een stichting tot stand te Luik. Van daaruit
ontstaan de huizen van Leuven, Givet, Dinant, Namen, Bergen, Gent,
Brussel. De meeste van deze huizen verdwijnen tijdens de Franse
Revolutie. Maar in 1830 begint er een geheel nieuwe Vlaamse
ursulinengeschiedenis. Jan Cornelis Lambertz, pastoor van Tildonk,
richt voor de opvoeding van de jeugd in zijn parochie een gemeenschap
van jonge vrouwen op en geeft hen de Regel van de ursulinen van
Bordeaux. Op 1 mei 1832 wordt de stichting officieel goedgekeurd.
Vanuit Tildonk realiseert pastoor Lambertz talrijke stichtingen in
België en Nederland, maar ook in Engeland en Indonesië. Het zijn deze,
aanvankelijk autonome, kloosters die zich tussen 1890 en 1900, op vraag
van Rome, verenigen en de drie congregaties van Hasselt,
Onze-Lieve-Vrouw Waver en Tildonk vormen.
In Limburg telt de congregatie 81 leden, verspreidt over 12
huizen: Diepenbeek, Hamont, Hasselt (3), Herk-de-Stad (3), Heusden
(centraal huis), Montenaken, s Gravenvoeren, Sint-Truiden.
(jg, kleine correctie: Niet in 1830 maar al in 1818 stichtte pastoor Lambertz zijn eerste schooltje en legde zo de kiem van wat later de "Congregatie der ursulinen van Tildonk" zou worden. In 2018 zal er moeten gevierd worden!!)
Wat
zetten de Tildonkenaren zoal te koop in 1951? Een antwoord vonden we in
de kleine advertenties van het toenmalige regionale weekblad De Haechtenaar...
30/06/1951 Te koop: 2 volle VAARZEN,
bij Eduard GOESEELS, Poststraat 507, Tildonk.
30/06/1951 Te koop: 30 aren
HOOIGRAS, bij Jozef DUPONT, Klein Terbankstraat 69, Tildonk-Hambos.
28/07/1951 Te koop: 2 stierbare
VAARZEN, rood-wit, beste afstammeling, bij Jozef WECKX, Vaartdijk 554,
Wespelaar-Tildonk.
28/07/1951 Te koop: RESSORTKAR
op patentas, WANMOLEN, 17 aren wassende HAVER, partij MEST, KINDERWAGEN zo goed
als nieuw, EG, PLOEG, een WEL, 3 BOMEN Noordkrieken en PAARDENGETUIG, bij Jozef
DUPONT, Hambos, Klein Terbankstraat 69, Tildonk.
28/07/1951 Te koop: Twee
SCHAPEN, met lammeren, bij Jean THIJS, Hambos, Tildonk.
04/08/1951 Te koop: VAARS, einde
dracht, vrij van TBC, bij UYTTERHOEVEN L., Vaartdijk 47, Tildonk.
04/08/1951 Te koop: Nest
VARKENS, 20-25 kg en LEURDERSKAR met kap, bij Frans COSTERS, Terbankstraat
113, Sussenhoek-Tildonk.
04/08/1951 Te koop: 50 aren
wassende TARWE, bij August VER ELST, Lipsestraat 182, Tildonk.
04/08/1951 Gevraagd: Jonge en
deftige MEID, mag thuis slapen. Zich wenden tot Mevr. PERSOONS-OP DE BEECK,
nevens de kerk, Dorp, Tildonk.
25/08/1951 Te koop: Nest
VARKENS, rond de 25 kgr en een put STALMEST, bij Frans COSTERS, Terbankstraat
113, Tildonk.
08/09/1951 Te koop: VEULEN, 18
maanden, geleerd, bij Bernard VANDEN BERGH-SMETS, Tildonk (achter het Sas).
08/09/1951 Te koop: 2 beste
drachtige ZEUGEN, bij Leopold VERBELEN, Hambos, Tildonk.
15/09/1951 Te koop: VAARS, 15
maanden oud, bij Jan VANDE GOOR, Terbankstraat 111, Tildonk, Sussenhoek.
15/09/1951 Te koop: 29 aren
wassende WITLOOF, gewoon en half-laat, beste soort, bij Victor THEUNIERS,
Postweg, Tildonk.
15/09/1951 Te koop: Enkele
PLOEG, kunnende dienen om witloof uit te rijden, als nieuw, bij MAGITS Julien,
Deugnietenstraat 360, Tildonk.
15/09/1951 Te koop: Grote partij
"RAYGRAS-ZAAD", eigen gewin, bij VAN DEN ACKER Jan, Postweg, Tildonk.
15/09/1951 Te koop: MOTO
"Gillet" 150 cc, zeer goeden staat, jaar 1949, prijs 700 fr, Klein
Terbankstraat 68, Tildonk-Hambos.
22/09/1951 Te koop: RESSORTKAR,
1000 kgr draagvermogen, in goede staat, bij Jozef MERTENS, Lipsestraat 264,
Tildonk.
22/09/1951 Te koop: RESSORTKAR
met kap, een RESSORTKAR die ook kan dienen als Bakkar, een PLOEG, ijzeren EGGE,
BEERVAT met kraan en SLEDE, alles voor poney, bij Frans COSTERS, Terbankstraat
113, Sussenhoek-Tildonk.
22/9/1951 Landbouwers, voor uw
PLANTAARDAPPELEN, wendt U tot Georges
en Frans MARIEN, Tildonk.
22/09/1951 Te koop: 33 aren
WITLOOF, vroeg en gewoon, beste soort, bij Jozef VANDERLINDEN, Terbankstraat
141 (achter het Sas), Tildonk.
06/10/1951 Te koop: Bij
uitscheiding van bedrijf, halfzware RUIN, 8 jaar, beste werker, bij Jan
VOSTERS, Vijfeikenstraat, Tildonk.
06/10/1951 Landbouwers, voor uw
PLANTAARDAPPELEN, slechts een adres, Herman VAN HORENBEECK, Dorp, Tildonk.
06/10/1951 Te koop: Ierlandse
EZEL met getuig, bij Frans ROECKX, Mortelstraat 239, Tildonk.
06/10/1951 Te koop: 20 aren
gewoon WITLOOF, bij Felix TAES, Vaartdijk 555, Wespelaar-Tildonk.
20/10/1951 Prachtige CHRYSANTEN
koopt u best in de grote Bloemisterij G. GRAUWELS te Boortmeerbeek, of bij een
onzer voortverkopers(Tildonk: Ed. DE
MESSEMAEKER, Dorp).
27/10/1951 CHRYSANTEN, witte
chrysanten tegen Allerheiligen te bekomen bij Frans CLAES,
Groenstraat, Tildonk en Marcel JANSSENS (de Smalle), Tildonk.
27/10/1951 Te koop: Volle KOE,
tweede kalf, in de laatste maand, bij Edward GOESEELS, Postweg 507, Tildonk.
27/10/1951 Te koop: 2 schone
volle VAARZEN, in de laatste maand, bij Joseph PIOT-VAN HORENBEECK,
Terbankstraat 128, Sas, Tildonk.
03/11/1951 Te koop: Bij uitscheiding
van bedrijf: beste zwaar Brabants MERRIEPAARD, zonder fouten, of zonder getuig,
bij Alfons ARTOOS, Woeringstraat 319, Tildonk.
10/11/1951 Te koop:
KINDERVOITUUR, in zeer goede staat, bij Frans DE POTTER-PLETINCKX, Dorp 304,
Tildonk.
24/11/1951 Te koop: Electrisch
WASVAT en partij POELJEN, bij J. VALCKENAARS, Hambos, Tildonk.
08/12/1951 Te koop: WANMOLEN, zo
goed als nieuw, bij Jozef MOMMAERTS, Brug 43, Tildonk.
29/12/1951 Te koop: 4000 kgr
goed Tarwe- of Rogge STRO, bij Karel ACKERMANS-GOESEELS, Postweg 355, Tildonk.
Wat
zetten de Tildonkenaren zoal te koop in 1951? Een antwoord vonden we in
de kleine advertenties van het toenmalige regionale weekblad De Haechtenaar...
13/01/1951 Te koop: WINKELTOOG, Automatische Balans, Ressortkar met kap, nest Biggen ongeveer 25 kgr, bij Frans COSTERS, Sussenhoek, Tildonk.
20/01/1951 Te koop: Volle en gekalfde KOE, bij Jan THIJS, Hambos 71, Tildonk.
27/01/1951 Te koop: Schone volle VAARS, in de laatste maand, bij Joseph DUPONT, Klein Terbankstraat 69, Hambos, Tildonk.
10/02/1951 Te koop: Partij HANEN, bij Gommaire PEETERS, Kasteeltje 48, Tildonk.
17/02/1951 Te koop: Beste volle KOE, van vierde kalf, einde dracht, alsook partij droge MUTSAARD, bij Ferd. VANDERLINDEN, achter het Sas, Tildonk.
17/02/1951 Te koop: Beste volle VAARS, einde dracht, vrij van tuberculose, bij René GORDTS, Bertrodestraat, Tildonk.
17/02/1951 Bakkers: Bij uitscheiding van bedrijf te koop: PETRIN "N Pelkman", 50 kgr bloem, in allerbeste staat, Kruineikestraat 27, Tildonk.
24/02/1951 Te koop: Mijt HOOI, ongeveer 900 kgr, bij Maurice VAN STEENBEECK-ARTOOS, Terbankstraat 142, Tildonk.
24/02/1951 Te koop: Partij violet KLAVERZAAD, eigen gewin, bij Bernard VAN DEN BERGH, achter het Sas, Tildonk.
10/03/1951 Te koop: Drie volle GEITEN op 15, 24 en 29 Maart den tijd om, bij Marcel VAN GIJSEL, Terbankstraat 143, Tildonk.
10/03/1951 GAST gevraagd voor alle werk, in de Zagerij VANDE VELDE, Postweg 310, Tildonk.
17/03/1951 Bij uitscheiding te koop: STORTKAR, RESSORTKAR, RESSORTKAR op luchtbanden, PLOEG, EG, AALVAT 400 liters, PAARDENGETUIG, bij Ch. DE RUYTER, Tildonk.
24/03/1951 Te koop: KINDERVOITUUR, zo goed als nieuw, voordelige prijs. Zich wenden: M. DENON, Moesbroek 45, Tildonk.
31/03/1951 Te koop: Volle VAARS, 14 April den tijd om, vrij van tuberculose, bij J. Bt. VANDENSCHRIECK, Mortelstraat 225, Tildonk.
31/03/1951 Land te huur: Allerbeste WITLOOFLAND, ong. 1 Hect., gelegen Dorp Tildonk, matige prijs. Te bevragen bij August DE COSTER, Ambachtstraat 370, Tildonk.
07/04/1951 Te koop: VAARS, in de laatste maand, wit-rood, bij Jozef UYTTERHOEVEN, Hambos 83, Tildonk.
07/04/1951 Te koop: Partij STALMEST, bij Ferdinand VAN DER LINDEN, Voetemstraat 136, Tildonk.
07/04/1951 Te koop: WITLOOFMACHIEN met 10 nieuwe platen, HANDPLOEG, paar KARWIELEN met as, voor ezel of kleine poney, bij We. Frans PUTTEMANS, Hambos 65, Tildonk.
07/04/1951 Te koop: Grote CUISINIERE, bij Mevr. LAUWERS, Nieuwe Baan, Tildonk.
14/04/1951 Te koop: VAARS van 14 maanden, bij René VAN HORENBEECK, Woeringstraat 322, Tildonk. 14/04/1951 Te koop: Partij WITLOOFZAAD, bij Emiel VAN HORENBEECK, Woeringstraat 321, Tildonk.
14/04/1951 Te huur: Een half Hectare beste WITLOOFGROND, bij Victor THEUNIERS, Postweg, Tildonk.
21/04/1951 Te koop: Beste VAARS, rood-wit, einde dracht, bij Ed. VERDONCK, Vijf Eikenstraat 126, Tildonk.
21/04/1951 Te koop: TRIPORTEUR met moteur, in goeden staat, bij Alfons BISSCHOP, Terbankstraat 108, Sussenhoek-Tildonk.
21/04/1951 Te huur: Ongeveer 60 aren LAND, dienstig voor witloof, achter Tildonk-Sas. Te bevragen bij Frans ARTOOS, Terbankstraat, Tildonk.
05/05/1951 Te koop: RESSORTKAR 1200 kgr, RESSORTKAR op luchtbanden 700 kgr, STORTKAR, alles voor zware poney, partij HOOI en HAVERSTRO, WITLOOFPLANTER "Planet" en volledig PAARDENGETUIG, bij Charles DE RUYTER, Maalder, Tildonk.
12/05/1951 Te koop: Partij WITLOOFZAAD, vroeg en gewoon, RESSORTKAR op luchtbanden, houten EG en BEIRBAK, bij J. Bt. VANDENSCHRIECK, Mortelstraat 221, Tildonk.
19/05/1951 Te koop: Volle en gekalfde KOE, VAARS en MEUTTENS, alsook verwisseling, bij Jean THIJS, Hambos, Tildonk.
19/05/1951 Te koop: MERRIEPAARD, 4 jaar, licht boerenras, braaf en eerlijk, alsook RESSORTKAR, als nieuw 750 kgr, partij PLANTBONEN, Limburgse Mollekens, bij Jozef WECKX-LAEREMANS, Vaartdijk 554, Wespelaar-Tildonk.
19/05/1951 Te huur: Wegens sterfgeval, WITLOOFGROND, liggend aan de Kruineikestraat. Te bevragen: Wed. ONS, Deugnietenstraat, Tildonk.
02/06/1951 Te koop: 40 aren HOOIGRAS, gelegen aan de Zagerij VANDE VELDE. Zich bevragen aldaar, Postweg 310, Tildonk.
09/06/1951 Te koop: MAAIMACHIEN met piktoestel, voor paard, nog zo goed als nieuw, bij Victor VANDEN SCHRIECK, Mortelstraat 220, Tildonk.
09/06/1951 GAST gevraagd in de Zagerij VANDE VELDE, Postweg 310, Tildonk.
23/06/1951 Te koop: Volle VAARS, 20 Juli den tijd om, alsook een elekrische MOTEUR van 3 H.P. "De Coster", bij Emiel ENGELBORGHS, Lipsestraat 163, Tildonk.
Foto: De werklieden-hoveniers van het klooster tijdens de 'soeppauze', midden in de zomer notabene! De persoon met de soepkom is 'Kapperke'(Gust Van den houdt, 1880-1934). De foto werd al eens gebruikt op deze blog (26/2/2006), we vinden hem echter zo uniek en bovendien zeer goed passend bij het onderwerp van vandaag, dat we hem u nog eens voorschotelen...
'Ik zal eens een goede erwtensoep maken' zei mijn overgrootmoeder wanneer een van haar kinderen zich wat slapjes voelde. Het was in het begin van de 20ste eeuw toen de mensen nog niet elke dag vlees aten. Toen kende men de gezonde voedingswaarde van soep. Soep wordt al sinds mensenheugenis gegeten en heeft de tand des tijds wonderwel doorstaan.
Oorspronkelijk was soep een snee brood waarover bouillon werd gegoten. Vlees en groenten werden in water gekookt om ze zacht te laten worden, lekkerder te laten smaken en veiliger te maken om te eten. Koks kwamen erachter dat het kookvocht een volle smaak had en het zonde was om het weg te gooien. Ze aten de bouillon met een sneetje brood en noemden het later soep. Die betekenis vinden we nog terug in het woord 'soppen'. Soep doorstond de tand des tijds en werd door alle bevolkingsklassen gegeten. De armen overleefden op een dagelijks maal van brood en kookvocht, op smaak gebracht met groenten of peulvruchten. Ze noemden het 'potage'*. De burgerij verrijkte het kookvocht met vlees of vis, met kruiden en met room.
(R. Wouters, 'Soep, van kookvocht tot feestgerecht', Gezond thuis, dec. 2007, uitg. het Wit-Gele Kruis van Vlaanderen)
* J. Verdam (Middelnederlandsch handwoordenboek, Den Haag, 1932) definieerde 'potage' als volgt: 'De eene of andere in een pot toebereide eenvoudige spijs, zoowel groente als meel- en melkspijzen, moes, brij'. In het Frans werd 'potage' synoniem voor soep in het algemeen, terwijl 'soupe' de betekenis behield van broodsoep. (JG)
zoon van Jan Frans Moelants en van Anna Catharina Bisschop, °Tildonk 18 januari 1869, +Tildonk 21 augustus 1957 xTildonk 22 juni 1893 met Anna Maria Lemmens.
Jan Baptist Moelants, beter gekend als 'Proemme', baatte een kleine café uit in de Sussenhoek. Dit stamineetje werd op een bepaald ogenblik 'De 7 billekes' genoemd naar de toen zeven dochters. Kegelspel, kaartspel en vogelpik werden er veelvuldig beoefend. Men dronk er de Jack-Op uit Werchter alsook een biertje dat 'Pittem' genoemd werd. Proemme was een bezige bij: hij boerde een beetje, werkte als tuinier op het Groenkasteel bij Vanderhaert en in de zagerij van Ture Peeters in het dorp. Hij onderhield tevens de bospercelen van deze laatste, alsook die van eigenaar Van Mollekot die in Brussel woonde. Proemme was ook een overtuigd Varken (politieke lijst 'Verenigde Vrienden').
Foto: Een knipsel uit een magazine van 1938 toen Tildonkenaar August Van Reydt priester gewijd werd (verz. K. Smets).
De Tildonkse priester
KEN JE DORP (oplossing opgave 49)
De priester op de foto is Gust Van Reydt. In de blogbijdrage van 20 juni 2007 vond je bovenstaande foto met tekst en uitleg.
De lottocijfers bedroegen 2 - 10 - 19 - 26 - 38 - 41 - 32, of totaal 168. De winnaar delen we eerstdaags mee (nadat we de gegevens van de harde schijf gerecupereerd hebben na de crash van onze pc vorige week... )
Opgave 50 -> zie rechterkolom.
50 is een jubileumgetal, daarmee willen we onze serie fotovragen dan ook afsluiten. Wie weet volgt er later een nieuwe reeks...
Een jubileum verdient een speciale prijs; de winnaar wordt deze keer namelijk met een exemplaar van het monumentenboekje 'Stenen getuigen uit het verleden van Tildonk' bedacht.
De prijsvraag is niet echt moeilijk:
WAAR BEVINDT ZICH DE BALK MET HET JAARTAL 2003 INGEGRIFD?
Bernadette Verbelen werd geboren in Tildonk en woont nu in Haacht. Na haar studies Plastische kunsten en Grafiek aan het Hoger St.-Lukasinstituut te Brussel (1972-1976) werkte ze enkele jaren als lerares plastische opvoeding en beeldende vorming. Vervolgens trok ze naar de praktijk als tekenaar-ontwerper, maar sinds 1998 is ze weer lesgever plastische opvoeding. Geboeid door de menselijke figuur, doorliep ze diverse vervolgopleidingen tekenen naar model. Hierdoor werd haar reeds vroeger bestaande belangstelling voor beeldhouwen weer aangewakkerd. Onder leiding van Roland Rens (+april 2007) studeerde ze van 1998 tot 2006 beeldhouwkunst aan de Stedelijke Academie in Aarschot. Het werd een passie en een meesterschap. 'Ik boetseer graag naar levend model of naar eerder gemaakte schetsen. Een houding, een beweging, een gevoel is dikwijls de aanleiding; tijdens het boetseren ontwikkelt het idee zich verder en krijgt het beeld zijn uiteindelijke uitdrukking'. Haar beelden zijn krachtig, imponeren niet, maar ontroeren. Het is vormgegeven kwetsbaarheid, gemaakt door vrouwenhanden. Het zijn beelden van woorden gezegd voor het slapen gaan, voor het afscheid, voor het gordijn valt...
Alexey Terenin studeerde architectuur in Moskou maar schilderen werd zijn passie. Zijn galerie in Praag toont een doorsnede uit zijn werk, doch alles wat er in de catalogi staat is al uitverkocht! Zijn werk is van een bijna kinderlijke tederheid, maar gerealiseerd met meesterhand. Figuratief en abstract; een symbiose tussen de kunst van West- en Oost Europa. Uit het Westen komt de beweging, het overvolle gemoed, uit het Oosten zijn er de mysteries en de symbolen...
Van 1 december tot 31 december 2007
!!! verlengd tot 6 januari 2008 !!!
in het Hannah-huis te Herent (Mechelsesteenweg 361)
Open: di 10 - 13u; vr, za, zo 14 - 18u.
Paradise Lost
Een duotentoonstelling van
Bernadette Verbelen (Tildonk/Haacht) brons en polyester
Alexey Terenin (Moskou/Praag) acryl en olieverf op doek
In 1908 rommelde het op het politieke toneel van Tildonk en scheurde de fanfare 'De Verenigde Vrienden' zich af van de bestaande fanfare 'Sint-Cecilia'. Bij de eerstvolgende gemeenteraadsverkiezingen in 1911 kwamen voor het eerst twee verschillende politieke partijen naar de gunst van de Tildonkse kiezer dingen. De partijen kregen in de volksmond vrij snel een eigen naam: de 'varkens' (Verenigde Vrienden) en de 'beren' (Sint-Cecilia). Deze verkiezingen werden zeer nipt gewonnen door de 'beren' en zetelend burgemeester dokter August II de Behault du Carmois moest zijn sjerp afstaan aan Jules I Persoons. In 1920 overleed de kopman van de 'varkens' echter. De strijd tussen de twee dorpspartijen was op dat ogenblik op zijn hevigst, de verkiezingen van 1921 stonden immers voor de deur! Alles en iedereen werd gemobiliseerd en alle middelen waren goed. Uit deze periode dateert het hierna volgend strijdlied van de 'beren' (*):
Liedje van de beren
Wat waren wij over jaren, Toen 't fabriek nog niet bestond? Toen waren wij sukkelaren, Maar nu zijn wij heer en meester overal!
Kom laat ons toch niet vergeten, Al 't goed hij voor ons heeft gedaan. En ons een bloempje op 't hart steken En te roepen: die vijf moeten er aan!
Kom maar vooruit, wees niet verlegen, Geef uwe stem aan die U bemint Ja aan diegene die brood komt te geven 't Is Persoons alleen die 't in Tildonk verdient!!
(*) Interview Josephine Mommaerts (1973). Auteur van het strijdlied was waarschijnlijk Edmond 'Mon' Massant.
361) HET ARCHIEF VAN BEATRIX FENTON (sr. Philippine, urs)
Foto: Het lijkt folklore maar het is het niet. De Duitsers hadden de paarden van het klooster aangeslagen bij het begin van de Eerste Wereldoorlog, noodgedwongen werd de os dan maar ingespannen...
Af en toe eens googelen geeft soms de nodige verrassingen. Zo kwamen we er achter dat er in het Londense Imperial War Museum (Lambeth Road, SE1 6HZ London) een dossiertje berust dat naast een dagboek, ook briefwisseling, persknipsels plus een aantal prentkaarten van het Tildonkse ursulinenklooster bevat. Dit alles afkomstig uit het archief van soeur Philippine (meisjesnaam Beatrix Fenton), gewezen ursuline te Tildonk. Interessant lijkt ons het dagboek dat ze bijhield uit de periode 18 augustus - 24 november 1914, alsook de brieven die ze in 1914-1915 naar haar zuster schreef en waarin de weerslag van de oorlogsgebeurtenissen in het klooster aan bod komt. Beatrix Fenton was op dat ogenblik lerares in het klooster. Na de oorlog trad ze toe tot de orde der ursulinen van Tildonk. Ze overleed te Tildonk op 9 juni 1944.
Er bestaat al wel wat literatuur over de perikelen te Tildonk bij de aanvang van de Eerste Wereldoorlog. Onder meer de zusters van Caen lieten een gedetailleerd dagboek na, recent gepubliceerd trouwens (1). Toch ware het de moeite om ook het verhaal te vernemen dat deze jonge Engelse lerares naliet.
Moeten we misschien eens aan de TOGS(Thildonck Old Girls Society) vragen, een nog immer actieve vereniging van Engelse oud-leerlingen van de Tildonkse Internationale kloosterschool (2), om dit archief te kopiëren. Voorlopers van de TOGS waren trouwens de 'English Old Girls' die in november 1915 een eerste bijeenkomst hielden en het jaar daarop verzamelden in het Londense Charing Cross Hotel (waar, tot vandaag toe, traditioneel nog elk jaar vergaderd wordt). Na vele verontrustende berichten vanuit Tildonk, zoals in de brieven van Miss Fenton, hielden deze oud-leerlingen toen een reünie om uit te vissen hoe ze hun oude school het best konden helpen met geld of voedsel...
Transcripts of three excellent letters to her sister, two ms (6pp, 8 August 1914 and 2pp, July 1915) and the other forming a ts diary account (24pp, 18 August - 24 November 1914), together with an ms transcript of a postcard message (1p, 9 November 1914), written from the Convent des Ursulines at Thildonck, Belgium, where she was a teacher and describing the effects of the outbreak of war on the convent school, including the sending home of many of the children, the conversion of part of the convent into an ambulance, the arrival of German troops and the requisitioning and looting which accompanied their occupation of Thildonck, the lodging of Belgian refugees in the convent, the nuns strained relations with the enemy, the shelling of the convent and the frightening experience of having to shelter in the buildings cellars, together with references to the strong patriotism evident within Belgium at the outbreak of war, and the widespread destruction which accompanied the German advance. After the war Beatrice Fenton joined the Ursulines as a nun, taking the name Philippine. Also held with the collection are an ms note (1p, 1 January 1915) by her sister Minnie in which she relates news of Beatrice, an ms letter (2pp, 29 January 1915) from two of the nuns, a printed booklet on the Ursulines (32pp, April 1917), an envelope containing 15 photographic postcards showing the convent school at Thildonck, a newspaper cutting from THE DAILY TELEGRAPH (1p, 16 September 1914) providing a map of the Western Front, and a page from THE UPTONIAN magazine (2pp, November 1914) describing the fighting at Thildonck and news received from the convent, three postcards written by Beatrice in the 1920s and a ts transcription (1p, 24 February 1945) of a letter informing Beatrices sister of her death at Thildonck on 9 June 1944.
(1) Casteels R., Vandegoor G., 1914 in de regio Haacht. Kleine dorpen in de Grote Oorlog, HAGOK, 1993, 335-346; Casteels R., 'Dagboek van de ursulinen van Caen, omtrent hun belevenissen te Wespelaar en te Tildonk tijdens de Eerste Wereldoorlog, HOGT (21) 2006, 162-179, 277-296, HOGT (22) 2007, 66-82; Gordts J., Tilloenk vruger, Tildonk, 2006, 148-154. (2) http://www.tildonk.co.uk/; zie ook: Gordts J., Tilloenk vruger, 40-41.
Foto: André Aerts bij de voorstelling van zijn boek Wakkerzeel, het stille dorp (2005).
Vandaag werd André Aerts ten grave gedragen. André was
geboortig van Wakkerzeel (°1924), studeerde voor onderwijzer en volbracht zijn
eerste interimopdracht in 1948-1949 in de lagere jongensschool van Tildonk. In
1949 werd hij vast benoemd aan de gemeentelijke jongensschool te Werchter, waarop hij
verhuisde naar deze buurgemeente. Na verdere studies schopte hij het
later tot rijksinspecteur van het basisonderwijs. Buiten zijn professionele carrière was André Aerts ook
gedurende 35 jaar reisleider van de Vlaamse Toeristenbond en publiceerde vele
artikels in De Toerist, het tijdschrift van de VTB. Ook sociaal was hij erg geëngageerd. Zo was hij
mede-oprichter van de Vlaamse Vereniging voor Autisme en van het
Vormingsinstituut voor begeleiding van gehandicapten. Van jongs af was hij al geïnteresseerd in het verleden van
Wakkerzeel en Werchter, de twee dorpen waarmee hij nauw verbonden was. Sedert
zijn pensionering in 1988 schreef hij geschiedkundige bijdragen in het
Rotselaarse tijdschrift Tijdingen van het Beatrijsgezelschap, en vooral in
het Haachts Oudheid- en Geschiedkundig Tijdschrift (HOGT). Persoonlijk hebben we heel nauw met hem samengewerkt in de
voorbereiding van zijn in 2005 verschenen succesvolle boek: Wakkerzeel, het
stille dorp. Doch André had nog plannen, namelijk de uitgave van een boek over
Werchter. De kopij ligt klaar, zijn kinderen en kleinkinderen willen de uitgave
vooralsnog gestalte geven. Momenteel, en dat tot eind 2008, loopt zijn artikelenreeks
in HOGT: Werchter en de scheepvaart op Dijle en Demer. Adieu André, vaar wel!
360) TWEE EEUWEN TILDONKSE FAMILIE VAN KRIEKEN (3)
Foto: Deze fotokader uit 1870 (!) werd door de inwoners van Tildonk uit erkentelijkheid aangeboden aan hun ontslagnemende burgemeester Philippe de Behault du Carmois. Hij is de centrale figuur en wordt aan de zijkanten geflankeerd door de toenmalige gemeenteraadsleden en de secretaris. Onder het portret is het wapenschild getekend van de familie de Behault. Dit unieke erfstuk, waarop wellicht de vroegste fotoportretten van de streek voorkomen, heeft zijn plaats gekregen op het gemeentehuis van Haacht.
Twee eeuwen Tildonkse familie VAN KRIEKEN(vervolg)
Ten slotte willen we het even hebben over Marie Van Krieken die in 1829 als ongehuwde moeder een kindje kreeg dat ze Philippus noemde. We zien dat ze twee jaar later trouwde met jonkheer Philippus de Behault du Carmois, die meteen het kind als het zijne erkende.
Marie Van Krieken (1802-1843) trouwde met jonkheer Philippe de Behault du Carmois (1806-1872)
Maria Catharina (Marie) Van Krieken, °Tildonk 18/1/1802, was de dochter van schoolmeester Martinus Van Krieken (°Wilsele ca. 1760, +Tildonk 10/7/1846) en van Joanna Winnepenninckx (°Rotselaar 6/10/1764). Zij trouwde te Leuven op 9/2/1831 met jonkheer Philippe de Behault du Carmois, °Leuven, 10/6/1806, zoon van Quinten de Behault du Carmois en van Anne-Marie Melot. De de Behaults waren afkomstig van Bergen, met een stamboom die teruggaat tot 1240. Er ontstonden verschillende takken: de Behault de Dornon, de Behault de Warelles en de Behault du Carmois. In 1822 kreeg Quinten de Behault adelserkenning van koning Willem I. Zijn afstammelingen voerden de titel van baron (14).
Grootgrondbezitter Philippe de Behault du Carmois was 30 jaar burgemeester van Tildonk (1839-1869), in een periode waarin er nog geen sprake was van dorpspolitiek. Hij werd zonder meer opgevolgd door zijn zoon, dokter Auguste I de Behault du Carmois (x Anna Maria Lens). Het echtpaar de Behault du Carmois-Van Krieken bewoonde een landhuis met park dat gelegen was in de Mortelstraat op de grens met Winksele-Delle. Het landhuis met jaartal 1736 op de gevel, was voordien aangekocht door vader Quinten de Behault du Carmois (15). Kinderen : 1. Philippus (Van Krieken) (°Tildonk 16/8/1829), gewettigd in 1831 (x ouders) 2. Auguste de Behault du Carmois (°Tildonk 5/11/1831, +Tildonk 15/2/1898), xTildonk 20/8/1873 met Anna Maria Lens (°Tildonk 20/6/1840, +Tildonk 14/1/1909), dochter van Guilielmus Lens en van Maria Antonia Van Essche 2. Hugues de Behault du Carmois (°Tildonk 18/10/1833, +Tildonk 8/3/1888), xWespelaar 20/9/1860 met Barbe-Amélie Muls (°Wespelaar 2/5/1843, +Tildonk 22/8/1922), dochter van Leonard Muls en van Marie-Antoinette Van Regemorter 3. Quinten de Behault du Carmois (°Tildonk 29/7/1835, +Tildonk 25/6/1868) bleef ongehuwd 4. Arthur Léon de Behault du Carmois (°Tildonk 21/10/1837, +?)
Marie Van Krieken stierf op 41-jarige leeftijd (+Tildonk, 24/10/1843). Haar echtgenoot overleefde haar 29 jaar (+Tildonk, 15/10/1872).
(slot)
(14) Zie ook: de Behault P., Histoire et Généalogie de la famille de Behault, 1240-1970, Handzame, 1977; Vannoppen H., De geschiedenis van Winksele. De weergalm van den IJzerenberg, Tielt, 1976, 546-572. (15) In de 20ste eeuw nam de familie Simonart er haar intrek.
359) TWEE EEUWEN TILDONKSE FAMILIE VAN KRIEKEN (2)
Foto genomen in 1947 ter gelegenheid van de gouden bruiloft van Louis Van Krieken en Virginie Verbeeck. De tand des tijds liet zijn sporen na op deze foto waardoor de twee personen in de rechterbovenhoek voorgoed uit het beeld verdwenen. (L-R) onderste rij: Nelly Van Krieken , Gaston Van Krieken, Freddy Neefs; 2de rij: Vanden Acker , Vanden Acker, Louis Van Krieken, Virginie Verbeeck, Pelagie Van Krieken, Jan Vanden Acker; 3de rij: ?, ?, Herman Van Krieken, Angèle Van Leemputten, Willy Van Krieken, Raymond Van Krieken, Maria Iwens; 4de rij: Roger Van Krieken, Margareta Vermeylen, Marcel Jacobs, Margareta Kennis; 5de rij: Gust Neefs, Irène De Cat, Maria Louisa Van Krieken, Louis Vanlangendonck, Gusta Theuniers, Jules Artoos, Louis Theuniers; ?, ?.
Twee eeuwen Tildonkse familie VAN KRIEKEN(vervolg)
2. Louis Van Krieken (Peeters) (9) (°Tildonk 20/4/1811, +Tildonk 2/3/1897) x Maria Theresia Hernalsteen (°Herent 30/12/1816, +Tildonk 22/1/1898)
Bij het huwelijk van hun zoon Felix worden ze vermeld als landbouwers en herbergiers te Tildonk. Maria Theresia is ongeletterd, niet uitzonderlijk in de 19de eeuw: de moeder des bruidegoms heeft verklaard niet te konnen tekenen door ongeleerdheid. Ook zij wonen in de Mortelstraat. Zoals vele meestal onbemiddelde inwoners van Tildonk in die tijd nemen ze de opvoeding van een vondeling op zich, waarvoor ze een jaarlijkse vergoeding krijgen (10).
3. Antonius Felix Van Krieken (°Tildonk 5/5/1849, +Tildonk 31/8/1906) xTildonk 9/11/1871 met Anna Catharina Van den Broeck (°Tildonk 24/6/1852, +Tildonk 9/4/1909)
Felix Vankrieken (zo zet hij zijn handtekening) is berdzager van beroep en woont, op het ogenblik van zijn huwelijk althans, in de Lipsestraat. Anna Catharina Van den Broeck is een minderjarige wees op haar huwelijksdag waardoor ze de toestemming nodig heeft van haar voogd Petrus Goovaerts. Zij is de dochter van Gielielmus Van den Broeck (+Tildonk 5/6/1858) en van Anna Maria Piot (+Tildonk 2/2/1860).
4. Louis Van Krieken(11) (°Tildonk 17/9/1875, +Tildonk 20/7/1955) xTildonk 29/12/1897 Virginia Verbeeck (°Rotselaar 6/10/1871, +Tildonk 28/5/1957), dochter van Henricus Verbeeck en Maria Elisabeth De Kaey Louis beoefent de landbouwerstiel en baat de herberg met feest- en cinemazaal Alpia uit in het centrum van Tildonk (12). Kinderen: 1. Franciscus Petrus Frans (°Tildonk 29/05/1898) x 3/1/1921 Maria Te Pas 2. Antonius Felix Fé (°Tildonk 30/11/1899) x Maria Vandenbalck (°Nederokkerzeel 15/2/1900) 3. Felix Eduardus Waar (°Tildonk 13/01/1902) x . . Waar sticht ca. 1924 een constructiebedrijf voor landbouwmachines op de Wakkerzeelsebaan te Wespelaar 4. Franciscus Alphonsus Fons (°Tildonk 12/7/1904) x Maria Philomena Buelens (°Tildonk 26/4/1908), dochter van Henricus en Maria Mathilda Opdebeeck (°Winksele) 5. Anna Maria Pelagia Pelagie (°Tildonk 23/10/1906) x 1/2/1956 Petrus Mangelschots, Antwerpen 6. Maria Augusta Gusta (°Tildonk 15/11/1908) x August Alfons Neefs (°Tildonk 22/2/1903), zoon van Guilielmus (°Winksele) en van Maria Paulina Verbist (°Wespelaar) 7. Franciscus Julianus Juul, bijgenaamd 'Boske Verkrieke', (°Tildonk 12/02/1911) x Tildonk 4/3/1931 met Maria Coleta Irma Vandenbroeck (°Tildonk 14/1/1910), dochter van Jan Frans en van Maria Victoria Mallaerts (°Herent). Jules Van Krieken is coiffeur rechtover de kerk van Tildonk (13) 8. Barbara Seraphina Fin (°Tildonk 29/6/1913, +2003) xTildonk, 7/11/1934 met Joannes Baptista Jacobs (°Tildonk 21/2/1911), zoon van Constantinus (°Leuven) en van Carolina Van Malder (°Laken)
(vervolgt)
(9)Louis was een voorkind van Anna Maria Peeters. Tussen de Tildonkse geboorteakten vonden we hem eerst niet terug. Hij staat inderdaad ingeschreven als Louis Peeters, onwettige zoon van Anna Maria Peeters (met vermelding in de marge: gewettigd door huwelijk met Jan Van Krieken in 1818). (10) Zo is de Leuvense vondelinge Maria Outil in hun woning overleden op 28/9/1840. Lees meer over de vondelingen die in Tildonk terecht kwamen, in blogbijdrage nr. 355 (18/11/2007), Vondeling Martinus Guilielmus Herten, en in: Gordts J., Tilloenk vruger, 2006, 20-21. (11) Zie ook: Swiggers L., 'Over Tildonkse dorpsfiguren. Lewie Van Krieken', HOGT 20 (2005) 262-269. (12) Zie bijdrage nr. 310 (11/8/2007), Tilloenk anno 1950 (27); nr. 43 (4/2/2006), 1943. Den Alpia staat in brand. (13) Zie bijdrage nr. 288 (18/7/2007), Tilloenk anno 1950 (5).
358) TWEE EEUWEN TILDONKSE FAMILIE VAN KRIEKEN (1)
Foto: Doodsprentje van Ambrosius Van Krieken, schoolmeester en tevens landmeter te Tildonk. De schoolkinderen noemden hem 'Poeike' vanwege zijn horrelvoet.
Twee eeuwen Tildonkse familie VAN KRIEKEN(1)
De familienaam Van Krieken duikt voor het eerst in Tildonk op in het begin van de 19de eeuw. De aanwezigheid van deze familie gedurende de laatste tweehonderd jaar is niet onopgemerkt gebleven, een aantal leden speelde immers geen onbelangrijke rol. Zo is er Marie Van Krieken (°Tildonk 18/1/1802), dochter van Martinus (Wilsele) en Joanna Winnepenninckx, dewelke in 1830 trouwde met Philippe de Behault du Carmois, burgemeester van Tildonk tussen 1839 en 1869 (2). Ook de 19de eeuwse Tildonkse schoolmeester-landmeter, Ambrosius Van Krieken, achterneef van Marie Van Krieken, was een opmerkelijk personage. In de onderstaande stamreeks treft men figuren aan zoals Louis Van Krieken, uitbater van de Alpia, alsook zijn zoon Eduard Van Krieken, die een bloeiend constructiebedrijf van landbouwmachines oprichtte in het aangrenzende Wespelaar.
1. Jan van Kriekinge (°Wilsele ca. 1761) x Anna Maria Peeters (°Tildonk 15/11/1773) (3)
Op 12 september 1818 trouwt zekere Jan Van Krieken, landbouwer afkomstig van Wilsele, te Tildonk met Anna Maria Peeters. Jan is op dat ogenblik 57 jaar. Hij is de zoon van Frans Van Krieken (°Rotselaar 27/2/1728, +Wilsele 27 floreal jaar VII) (4) en van Joanna Demeyer (+Wilsele 28/4/1794) en weduwnaar van Christina Goossens (+Wilsele 26/1/1806) (5). Frans Van Krieken is in Wilsele komen wonen rond 1754 en heeft er in 1795 een boerenhandel (6). Anna Maria is 44 jaar wanneer ze huwt (°Tildonk 15/11/1773). Zij is de dochter van Cornelius Peeters (+Brussel 7/2/1791) en van Anna Vanherrebrugge (+Tildonk 8/1/1817) en de weduwe van Jan Baptist Vandenbroeck (+Tildonk 17 frimaire jaar XIV) (7). Jan woont rond 1825 in de Mortelstraat (8). Jan en Anna Maria verklaren in hun huwelijksakte dat ze samen reeds 3 kinderen hebben: Joanna (°Tildonk 7/5/1808), Louis (°Tildonk, 20/4/1811) en Martinus (°Tildonk 25/12/1813), die alledrie gewettigd worden door het huwelijk van hun ouders. Het is dus aannemelijk dat de Tildonkse stamvader Jan Van Krieken reeds in 1808 in deze gemeente is komen wonen.
(vervolgt)
(1) De hierna vermelde gegevens zijn verre van volledig. Zo werden enkel de burgerlijke geboorte- en huwelijksregisters van Tildonk geconsulteerd en is alleen de rechtstreekse stamlijn weergegeven. De datums dienen nog geverifiëerd en aangevuld te worden, niet in het minst wat de recentste generaties betreft; gelieve deze bijdrage bijgevolg eerder te beschouwen als een aanzet tot verder onderzoek. (2) Haar vader was een broer van Jan Van Kriekinge. (3) Op de onvolprezen site van Wim Vandersloten (www.vandersloten.be/wrw) kan je de voorouders van de familie Van Krieken (Van Kriekinge) traceren tot in de 16de eeuw! Bemerk hoe de oorspronkelijke familienaam van Krikinge (van Crikinge, van Criecking(h)e) luidde! (4) 8/4/1799. (5) De volkstelling van het jaar IV van de Franse Republiek (1796), kanton Herent, vermeldt het eerste gezin te Wilsele: Jan Van Krieken, 37 jaar, werkman en Christina Goossens, 36 jaar, met 2 kinderen onder de 12 jaar en de weduwe Goossens, 78 jaar. (6) De volkstelling, jaar IV (Wilsele). (7) 26/12/1805. (8) ARAB, Kadaster Brabant, nr. 966, Dossier dExpertise (ca. 1825). Er staat Dadelvelt; bij Popp (ca.1850) is dit de wijk Dulderveld, gelegen langs de Mortelstraat.
25 november is de naamdag van de heilige Catharina (Sint-Katrien). De heilige Catharina van Alexandrië ( 307) behoort tot de meest populaire heiligen van de Middeleeuwen. Mede daardoor is haar levensgeschiedenis dermate overladen met legendevorming dat over de werkelijke gang van zaken zo goed als niets meer met zekerheid valt te zeggen.
Foto: 'De ekster op de galg', Pieter Brueghel de Oude (1568).
De Galgenberg
KEN JE DORP (oplossing opgave 48)
De Galgenberg leunt aan tegen de Lipsestraat en de Terbankstraat. Deze toponiem kom je nog steeds tegen tussen de huidige kadasternamen. De 'berg' zelf werd blijkbaar in de loop der tijden genivelleerd, je merkt er in elk geval niets meer van in het landschap. Doch op deze plaats bevond zich vroeger effectief een galg! Lees maar eens na in bijdrage nr. 42 van 5 februari 2006: 'Een galg in Tildonk'.
Slechts 7 juiste antwoorden. 4 antwoorden kwamen te laat binnen. Jammer, want één van de laatkomers raadde het lottototaal ei zo na. Vrij hoge lottocijfers trouwens deze keer (24/11): 16 - 22 - 26 - 32 - 33 - 40 - 24, of totaal 193. Trouwe kwiskandidaat Werner Bisschop hield het bij 148 en was er daarmee het kortst bij. Gezondheid Werner!
Meedoen aan de tweewekelijkse fotovraag is gemakkelijk (en gokken mag), bovendien heb je een reële winstkans. En zeg nou zelf, wat is er heerlijker dan eens een terrasje te doen op de historische site van het geklasseerde en gerestaureerde sas en sashuis te Tildonk, met een gratis degustatie er bovenop als het even kan!
Opgave 49 -> zie rechterkolom.
Zoals steeds zijn er 2 streekbiertjes te winnen, geschonken door en in de Maritime!
Deze keer schotelen we u een foto voor die al eens afgedrukt werd op de weblog. De persoon in kwestie betreft één van de Tildonkse priesters die in de loop van de 20ste eeuw alhier gewijd werden. Aan u om deze persoon te identificeren!
Zo'n 40-50 jaar geleden werden de meeste huizen nog verwarmd met kolenkachels. Dodelijke kacheluitwasemingen zorgden regelmatig voor frontpaginanieuws in de kranten. In oktober 1962 deed zich in de Tildonkse Lipsestraat op de grens met Herent een drama voor in de familie Van den Houdt. Het volgende verslag verscheen in het toenmalige weekblad De Haechtenaar. De Haechtenaar 20/10/1962 Drama te Tildonk Kacheluitwasemingen veroorzaken verstikkingsdood Twee andere slachtoffers naar ziekenhuis overgebracht Tildonk werd maandagochtend opgeschrikt door een pijnlijk drama van gasverstikking dat het leven kostte aan een bejaard man, terwijl zijn beide ongehuwde zusters ternauwernood aan de dood ontsnapten. Hun toestand is echter nog verre van goed. Op de grensscheiding van de gemeenten Tildonk en Herent wonen in een oude boerderij, de bejaarde zusters Van den Houdt, onderscheidelijk 69 en 72 jaar oud. Enkele maanden geleden kwam hun broeder, Jozef Van den Houdt (1), 78 jaar, vroeger woonachtig te Kelfs-Wakkerzeel en die weduwnaar geworden was, zich bij hen vestigen. Onder hun drieën leidden zij een eenvoudig maar gelukkig bestaan. Toen de familie Van Gorp en Emiel Janssens, hun naaste buren, maandagmorgen rond 9 uur de luiken nog gesloten zagen, vonden zij dit hoogst eigenaardig. Zouden die mensen, die 's morgens steeds rond 6 uur opstonden, zich nu alle drie verslapen hebben ? Dat was toch bijna niet mogelijk ! De buren gingen, na een korte beraadslaging, een familielid verwittigen, de heer Jozef Van der Linden, die niet ver vandaan, eveneens in de Lipsestraat woont. Deze verwittigde aanstonds de veldwachter, daar hij het sterke vermoeden had dat er iets ergs gebeurd was. Het duurde niet zoheel lang of men kon de woning betreden. Er wachtte hen een akelig schouwspel. In de gemeenschappelijke slaapkamer lag Jozef Van den Houdt dood op zijn bed, terwijl zijn twee zusters blijkbaar in stervensnood verkeerden. Men werd een scherpe gaslucht waar, afkomstig van een kachel in de keuken, die naast de slaapkamer was gelegen. De dood van Jozef Van den Houdt is blijkbaar toe te schrijven aan het feit dat hij in een hoog bed sliep, terwijl de beide zusters beschikken over een modern laag bed. Daar koolgas dadelijk stijgt kan men daaruit gemakkelijk besluiten dat de man het eerst in bedwelming is geraakt. Men ging dadelijk over tot de toepassing van de kunstmatige ademhaling bij de twee gezusters en na de eerste zorgen ontvangen te hebben, werden zij met een ziekenwagen overgebracht naar het Sint-Pieters-ziekenhuis te Leuven.
De Haechtenaar 20/10/1962 Het verstikkingsdrama te Tildonk Bij het ter perse gaan, donderdag namiddag, hebben wij nog inlichtingen ingewonnen nopens de gezondheidstoestand van de gezusters Van den Houdt. De toestand van Theresia, de oudste van de twee zusters, was heel wat beter, alhoewel ze nog steeds niet kan spreken. Seraphine was daarentegen aanmerkelijk verbeterd en hier schijnt het gevaar geweken. De Haechtenaar 27/10/1962 Tweede overlijden als gevolg van gasverstikking te Tildonk Theresia Van den Houdt (2), waarvan wij verleden week meldden dat haar toestand zorgwekkend was, is maandagnacht in de Sint-Rafaëlkliniek, te Leuven overleden. Zoals onze lezers zich kunnen herinneren had dit verschrikkelijk drama, waarbij de 78-jarige Jozef Van den Houdt de dood vond, plaats op maandag 15 oktober. Twee dagen na haar aankomst in de kliniek werd Theresia Van den Houdt daarbij nog getroffen door een beroerte. De vrouw moet echter een zeer sterk gestel gehad hebben om nog gedurende een volle week deze dubbele schok te doorstaan en weerstand te bieden aan de dood. Tenslotte is haar sterk gestel dan toch bezweken. Wat de 69-jarige Serafine Van den Houdt betreft, deze stelt het betrekkelijk goed, alhoewel het overlijden van haar zuster een zware morele schok zal zijn. Daar zij bovendien nog aan een tamelijk ernstige hartziekte lijdt, moet zij met de uiterste voorzichtigheid behandeld worden.(1) Philippus Josephus Van den Houdt, °Tildonk 23/11/1884, zoon van Philippus Van den Houdt en van Antonia Bisschop, +Tildonk 15/10/1962, begraven te Werchter (Wakkerzeel?). (2) Maria Theresia Van den Houdt, °Tildonk 24/1/1893, dochter van id., begraven te Tildonk.
* In Tildonk was er sedert de oprichting van het klooster (1815) steeds een overwicht aan vrouwelijke inwoners.
Ter vergelijking: Wespelaar telde per 1 januari 1830 642 inwoners,
Boortmeerbeek 1.381, Haacht 1.802 en Keerbergen spande de kroon in het kanton met 2.115 ingezetenen.
Vooral in de 18de en 19de eeuw waren er in Tildonk heel wat gastgezinnen waarbij vondelingen werden uitbesteed. Ze ontvingen hiervoor een zekere vergoeding (tussen 1786 en 1796 bedroeg die 24 gulden per jaar). Het overgrote gedeelte van deze vondelingen stierf reeds op zeer jonge leeftijd. Geen wonder eigenlijk, de kinderen kwamen dikwijls totaal ondervoed en door allerlei ziekten aangetast toe. Zo noteerden we in de Tildonkse overlijdingsregisters niet minder dan 121 vondelingennamen tussen 1783 en 1863! Een minderheid overleefde, trouwde en kreeg kinderen. Vandaag nog zijn er heel wat families die van een vondeling afstammen. Een speciale figuur onder hen willen we hierna graag belichten.
Martinus Guilielmus Herten was een markante figuur. Hij werd op 15 november 1787 te vondeling gelegd in Leuven aan het huis, genoemd Den Gulden Kop. Dezelfde dag nog werd hij opgenomen in het Tildonkse gezin van Arnoldus Ingelborghs, alwaar het jaar voordien nog een vondelingske, Petronella Anders genaamd, was uitbesteed.
Martinus Guilielmus, die de roepnaam Martinus had, trouwde niet minder dan vier maal en van elke vrouw had hij kinderen! Een eerste keer te Tildonk op 14 januari 1817 met Petronella Lemberechts, (°Tildonk 13 oktober 1796, +Tildonk 27 juni 1822), dochter van Henricus Lemberechts en Maria Anna Van Hal. Zijn eerste vrouw schonk hem vier nakomelingen. Hij hertrouwde te Herent op 29 april 1824 met Petronella Evers (°Herent 21 juli 1796, +Tildonk 19 januari 1830). Ook hiermee had hij 4 kinderen. Zij overleed echter in het kinderbed. Hij beproefde zijn geluk een derde keer en hertrouwde met Cecilia Laureys (°Wezemaal 22 november 1796, +Tildonk 23 september 1831). Hun enige dochter stierf echter al na enkele maanden. Uiteindelijk trouwde hij voor de vierde maal te Tildonk op 13 juni 1832 met Petronella Gordts (°Tildonk 28 oktober 1794, +Tildonk 6 november 1866), dochter van smid Guilielmus Gordts en Elisabeth Rassaerts. Hiervan had hij nog eens twee kinderen. Petronilla Gordts was een halfzuster van Anna Catharina Gordts, die in 1837 samen met twee van haar kinderen vermoord werd in de Kruineikestraat.
Martinus oefende meerdere beroepen uit zoals landbouwer en herbergier, maar was vooral bekend als kantonnaelen bode en later als facteur der brievenposterij. Hij woonde in Den Pellicaen, een van de vier Tildonkse afspanningen waarover schoolmeester Paulus Goossens het in 1856 had, en die gelegen was op de hoek van de Postweg met de Bukenstraat. Hij overleed te Tildonk op 16 juli 1852.
Er bestaan heden ten dage nog steeds rechtstreekse nazaten van deze merkwaardige vondeling.
Foto: Wat er nog rest van het staakkapelletje in de Ketelstraat.
Epidemieën speelden een belangrijke rol bij het ontstaan van kapellen. Een kapel werd gebouwd uit dankbaarheid omdat men ontsnapt was aan de pest, cholera of andere besmettelijke en dodelijke ziekten. Of men deed een gelofte. Persoonlijke genezingen, bekomen gunsten, redding van de dieren, zelfs een priesterwijding konden aan de basis liggen van de oprichting van een kapel. Oorlogen deden kapellen ontstaan (voorspoedige thuiskomst), of een goede loting
Kapellen kunnen gegroepeerd worden naargelang hun functie: beschermkapellen, geloftekapellen, dankkapellen, herinneringskapellen, boete- of verzoeningskapellen, devotiekapellen, bedevaartskapellen, ommegangskapellen, doortochtkapellen, processiekapellen Soms was een kapel een statussymbool (vb. kapel O.L.V.-van-Troost). Typologisch onderscheidt men: stenen kapellen, boomkapelletjes en staakkapelletjes, gevelkapelletjes.
Maria werd het meest vereerd (een bij uitstek katholiek fenomeen, de Hervormde Kerk kent geen Mariaverering). Deze verering werd nog verder aangescherpt door dogmas als 'Onbevlekte Ontvangenis (1854), 'OLV van Lourdes na de verschijningen (1858), en veel later nog Maria in de hemel (1950).
In de loop der tijden kregen een groot aantal heiligen hun kapel: Sint-Rochus: pest (zelf pestlijder, met hond); Apollonia: tandpijn (haar tanden werden verbrijzeld); Barbara: tegen brand en blikseminslag (werd opgesloten in toren, patrones brandweer); Joannes de Doper: koorts, kinderziekten, hoofdpijn (onthoofd, patroon kleermakers); Anna (moeder Maria): moeilijke bevallingen, bedwateren, koorts; Jozef: voor een goede dood (patroon timmermannen); enz...
DE TILDONKSE KAPELLETJESWANDELING
Tildonk is nog rijk begfiftigd met kapellen en kapelletjes. In dit dorp heeft altijd een grote Mariaverering bestaan. De prominente aanwezigheid sedert 1815 van het befaamde ursulinenklooster zal er uiteraard ook niet vreemd aan zijn. In 2006 gidsten we de hierna beschreven 'Kapelletjeswandeling' voor KVLV-Tildonk. De fiets bleek het ideale vervoermiddel te zijn om het traject af te leggen.
Beschrijving traject
We vertrekken aan de kerk. Via de Kruineikestraat bereiken we de Kouterstraat (1: gevelkapel klooster, 2: kapel familie Vangestel). We vervolgen onze weg via de Zuiddijk richting Kampenhout tot aan de brug van Tildonk (3: St Jozefkapel). We steken de brug over en gaan onmiddellijk naar rechts: Vaartdijk, Kasteeldreef, oversteek spoorweg, afslag IJzerenwegstraat. Aan de Kapelleweg steken we opnieuw de spoorwegovergang over (4: kapel OLV Troost).
We vervolgen onze weg via de Klein Terbankstraat en de Vaartdijk tot aan het sas.
We steken de sasdeuren over. Een 20-tal meter verwijderd van het sashuis richting Leuven dalen we af via een klein voetwegeltje en vervolgen onze weg richting Sussenhoek. We volgen de Terbankstraat tot aan de Papendries (5: verdwenen gevelkapelletje) en komen zo aan in de Lipsestraat. We volgen de Lipsestraat tot de grens met buurgemeente Herent (6: kapel gezusters Van Gorp). Langs de Grensstraat (Bosstraat) bereiken we de Ketelstraat (7: staakkapelletje) en nadien de Mortelstraat. We slaan links af en volgen de Mortelstraat tot de grens met Winksele-Delle (8: kapel familie Simonart).
We keren op onze stappen terug tot aan de kruising Mortelstraat-Kerkweg (9: kapel OLV Lourdes).
We vervolgen de Mortelstraat tot aan de Lipsestraat (10: gevelkapelletje).
We slaan links af (11: kapel OLV Onbevlekt). Ter hoogte van de wijk Eikeblok nemen we het verbindingsstraatje tussen de Lipsestraat en de 7de Liniestraat (12: Janssenskapel). We vervolgen de 7de Liniestraat, kruisen de Woeringstraat en volgen de Postweg tot aan de Bukenstraat (13: verdwenen kapel St.-Anna-ten-Drieën). Via de Dorpsstraat komen we aan op ons beginpunt.
Kapellen langsheen het traject
1. O.L.V. en H. Hart (rond 1900 want toen werd de Kouterstraat herlegd); in het kloosterdomein zelf bevinden zich nog diverse kapellen, een grot van Lourdes, een mirakelbeeld (O.L.V. van den kogelenkrans). 2. O.L.V. (1956, familie Vangestel) in vervanging van een ouder kapelletje (1899: 'kleine kapel in de Kouterstraat, achter den hof van het klooster').
3. St.-Jozef (vóór 1899, ursulinenklooster, nu familie Boyen); 'het fraei kapelleken hetwelk tegen de Leuvensche baen staet is een geschenk van Mijnheer Willems van Leuven, het is gebouwd in 18??' (Goossens, 1856). 4. O.L.V. van Troost: (1728-1747, kanunnik Philippus van t Sestich). Deze kapel is wettelijk beschermd. In de 18de eeuw werd een dreef aangelegd tussen Ter Elst en de hoeve van Terbank. 5. Verdwenen gevelkapelletje: huisje van Fin Van Zegbroeck, afgebroken 2006. 6. O.L.V. (1848, familie Van Gorp-Pardon). Uit dankbaarheid voor een bekomen genezing. De lindenboom drukte de kapel weg, recent werd een nieuwe kapel opgericht.
7. Staakkapelletje (ca. 1960, familie Vandenschrieck). Uit dankbaarheid voor een bekomen genezing. 8. O.L.V. van Banneux (1958 Mariajaar, familie Simonart). Mariette Beco (die de verschijning van Banneux beleefde verbleef een tijd op het landgoed).
9. O.L.V. van Lourdes (1874, familie De Troey). In de eigendomsakte staat gestipuleerd dat de kapel nooit mag afgebroken worden.
10. Gevelkapelletje in het hoekhuis van de 'huizen van Persoons'. 11. O.L.V. Onbevlekt (1888, Stie, nu Kerkfabriek Tildonk). In 2007 gerestaureerd. In 1899 vermeld als St.-Rochuskapel. 12. O.L.V.Onbevlekt (1852, Franciscus Janssens-Catharina Persoons). Gemeenzaam 'Janssenskapelletje' genoemd. Uit dankbaarheid voor genezing veestapel; recent gerestaureerd.
13. Verdwenen kapel St.-Anna-ten-Drieën: 1828. Afgebroken in de jaren 1970.
OPROEP Jozef Hamels uit Winksele-Delle is wel één van de meest onderlegde figuren in het wielersportmilieu in onze contreien. Jef kan putten uit een enorm archief en schrijft regelmatig bijdragen in de gespecialiseerde wielerpers. Elk jaar in de maand juni richt hij tevens zijn gekende wieler- en voetbalbeurs in te Delle in de parochiezaal. Ook verzorgt hij al enkele jaren de vaste rubriek Renners uit onze regio in het tijdschrift HOGT, met aandacht voor de gewezen streekrenners. Maar er is meer. In juni 2008 wordt een boek gepland van zijn hand over de wielrennerij in onze streek, een uitgave van HAGOK. In dit kader heeft hij een vraag over Frans De Wolf, bijgenaamd den Bojé. Frans De Wolf (1921-1991), afkomstig van Wezemaal, is in de eerste naoorlogsjaren geen onverdienstelijk profrenner geweest. In het begin van de jaren vijftig was zijn carrière voorbij. Nadien verzeilde Frans in Tildonk; hij woonde er met zijn echtgenote Maria De Neve (afkomstig uit Erembodegem) eerst in de Dorpsstraat, nadien in de Lipsestraat. Bezit iemand soms nog fotos van den Bojé als wielrenner?
Is hij in Tildonk actief geweest bij het inrichten van wielerwedstrijden? Blijkbaar stond hij beginnende wielrenners nog bij met raad en daad.
Emiel Beullens (°1902) was één van die opmerkelijke Tildonkse volksfiguren. Met zijn eerste bijnaam was hij in Tildonk en het omliggende bekend als huis-aan-huis krantenbesteller in de jaren '50 en '60. Die tweede bijnaam spreekt voor zich. Maar Mil was in de wijde omgeving ook bekend als ambulant verkoper van onder meer gedroogde zeevis, zoals op de foto te zien is. Hij sloeg dan ook geen enkele koers, kermis of jaarmarkt in de streek over! Mil herinner ik me vooral als iemand die immer welgemutst door het leven stapte.
* Nog een bijnaam die men hem gaf was 'Mille bodding'. Mogelijk werd hier gerefereerd naar de 'bokking', een gezouten en gedroogde wijting waarvan het hoge zoutgehalte zorgt voor het nodige dorstgevoel na het verorberen ervan...
Het bewuste verkeersbord kom je tegen in de Terbankstraat. Ik meen me te herinneren dat het er indertijd (twintig jaar geleden?) geplaatst werd op vraag van de milieuvereniging Berm, voorloper van Natuurpunt.
In het vroege voorjaar, vanaf februari, ontwaken padden en amfibieën uit hun winterslaap. Het enige waar die beestjes op dat ogenblik aan denken is de voortplanting. Ze zoeken dan een geschikte voortplantingspoel en steken hierbij massaal straat en weg over. Een waarschuwingsbord op dergelijke plek is dus duidelijk op zijn plaats!
9 juiste antwoorden kwamen
binnen. De lottocijfers van de trekking van zaterdag 10 november waren: 2 - 4 - 10 - 18 - 39 - 40 - 23 of totaal 136. Deze keer is de waardebon voor Stine Vandenhoudt die 137 raadde. Santé Stine!
Meedoen aan de tweewekelijkse fotovraag is gemakkelijk (en gokken mag), bovendien heb je een reële winstkans. En zeg nou zelf, wat is er heerlijker dan eens een terrasje te doen op de historische site van het geklasseerde en gerestaureerde sas en sashuis te Tildonk, met een gratis degustatie er bovenop als het even kan!
Opgave 48 -> zie
rechterkolom.
Zoals steeds zijn er 2
streekbiertjes te winnen, geschonken door en in de
Maritime!
De Cauberg grenst aan de Caubergstraat, het Mortelveld aan de Mortelstraat, de Deugniet aan de Deugnietstraat. Maar wie weet langs welke straat de Galgenberg gelegen is?
Gedenk de dooden, kind, die vielen op 't gruw'lijk veld van eer Gedenk bij 't bidden steeds hun zielen al knielend voor den Heer.
Gedenk de moeders, kind, de weezen, en al het wee doorstaan, verminkte, blinde, kreuple wrakken die droef door 't leven gaan
Gedenk,mijn kind, naar boven starend, het godlijk woord altijd: 'o menschen lief, bemint elkander omdat ge broeders zijt'
Gedenk! en bid voor wereldvrede O! Volg des Heeren leer; zoo allen dit op aarde deden er kwam geen oorlog meer!
8 juni 1928 Jan Remy Alloing, Meesteremy gedicht bij de oprichting van de gedenksteen aan de kerk te Herent naar aanleiding van de tiende verjaardag van het einde van de eerste wereldoorlog.
Uit het boek: Mia Jespers, Meesteremy, verzameld werk met levensverhaal.
Treffend dat deze boodschap nu bijna 90 jaar later nog steeds brandend actueel is!
Op 11 november 1918, na 1.568 dagen van een wereldwijde strijd, sloten Duitsers, Fransen en Engelsen een Wapenstilstand af. Het betekende het einde van 'Den Grooten Oorlog'. Om 11 uur precies ging het staakt-het-vuren in. De strijdende partijen sloten de overeenkomst in een treinwagon, die nu nog steeds op dezelfde rails staan in het Franse plaatsje Compiègne. De oorlog had 8,5 miljoen mensenlevens gekost. Alleen al in West-Vlaanderen sneuvelden 400.000 jonge mensen in een verschrikkelijke loopgravenoorlog. Nu staat 11 november voor de herdenking van alle oorlogen in de wereld. Vijfentwintig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, ging op 11/11, om 11u, de eerste 11.11.11-campagne van start. 11.11.11 wil de kansen op wereldvrede verhogen door de uitbuiting van het Zuiden door het Noorden te verminderen.
Op 11 november herdenken we het einde van twee wereldoorlogen
Er is maar één officiële feestdag voor het eind aan de twee wereldoorlogen. De datum slaat op de wapenstilstand na de oorlog van '14-'18 maar de bevrijding van 1945 mag op dezelfde dag in die herdenking delen. Direct na de bevrijding van de Tweede Wereldoorlog kwam er een V-dag, op 8 mei (met de 'V' van Victory), maar een officiële feestdag is het bij ons nooit geworden, vermoedelijk om een wildgroei aan vrije dagen te vermijden en mogelijk ook uit consideratie met de 'oudstrijders van toen', om geen afbreuk te doen aan het officiële huldebetoon aan de 'helden van de IJzer'. Bezetting, vernieling, onnoemelijk veel doden, hertekende wereldkaarten, slagvelden vol gesneuvelden, er zijn veel gelijkenissen tussen de eerste en de tweede oorlog, maar ook opmerkelijke verschillen. Eén van de grootste is dat de tweede nog veel 'wreder' dan de eerste is geweest.
Sint-Maarten ('Sinte Mette') was vroeger de datum waarop de oogst binnengehaald moest zijn en het vee op stal ging. Op die dag werden ganzen geslacht. Op 11 november werden de grote Sint-Maartensvuren ontstoken. Dit gebruik gaat terug op een Germaans feest ter ere van Wodan. Men bracht dankoffers en brandde reinigende vuren om de vruchtbaarheid van het land en vee te bevorderen. Het vuur had de functie het vee en de akkers te reinigen en te beschermen tegen de ziekten de komende winter (vergelijkbaar met het midwintervuur). Bij het vuur werd gedronken en in Limburg werden koeken (bookeskook) gegeten (nu oliebollen) van boekweitmeel. Later werd het Sint-Maartensfeest vooral een kinderfeest, kinderen trokken met lampions of uitgeholde rapen, knollen en kalebassen met een kaarsje langs de deur voor snoep en fruit. Ook gebruikten ze een foekepot of rommelpot, dat is een pot waarover een varkensblaas is gespannen, daarin zit een rietje dat een brommend geluid maakt als eraan wordt getrokken. In diverse Nederlandse steden en streken gaan kinderen op 11 november met zelfgemaakte lampions langs de deuren om te zingen, waarvoor ze snoep krijgen.
Voorbeelden van Sint-Maartensliedjes
Sint Maarten, Sint Maarten is jarig vandaag. Nu branden de lichtjes dat doen wij zo graag.
Elf november is de dag dat mijn lichtje, dat mijn lichtje. Elf november is de dag, dat mijn lichtje branden mag.
Sint Maarten, Sint Maarten, de koeien hebben staarten. De meisje hebben rokjes aan. Daar komt Sint Martinus aan.
Geef een appel of een peer. Ik kom het hele jaar niet weer. Het hele jaar dat duurt zo lang, tot mijn lichtje branden kan.
Sinte Merten op ne stok Wie-e ni geiven, wie-e ni geiven Sinte Merten op ne stok Wie ni geiven, ropt a op!
Overlapping met Sinterklaas
In bepaalde streken neemt Sint-Maarten de taak van Sinterklaas over. In de West-Vlaamse stad Wervik, bijvoorbeeld, komt in de ene wijk Sint-Maarten langs met speelgoed, en in de andere wijk is het Sinterklaas, een maand later. Ook in Ieper en in het Oost-Vlaamse Aalst wordt meestal Sint-Maarten gevierd. Beide steden hebben een Sint-Martinuskerk als hoofdkerk. In Ieper komt Sint-Maarten de avond voor 11 november aan met de boot. Dan staan alle kinderen hem en zijn pieten op te wachten aan de kaai (Ieperlee). Daarna gaan ze in een grote stoet naar de grote markt. In Sijsele (een Sint-Martinusgemeente) wordt er dan weer enkel een Sint-Maartenstoet gehouden (op de vrijdagavond het dichtst bij de 11de november), maar speelgoed krijgen ze enkel bij Sinterklaas. In Aalst komt Sint Maarten de zaterdag voor 11 november officieel met de boot aan en wordt hij in een koets naar zijn troon op de Grote Markt gereden. Op 11 november ontvangt hij op de massaal bijgewoonde jaarmarkt de kinderen. Ook in Opwijk vlak bij Aalst vervangt Sint-Maarten Sinterklaas. Meestal komt hij in de nacht van 10 op 11 november. Opmerkelijke verschillen zijn dat de Sint in de hemel woont (en niet in Spanje), dat hij slechts 1 zwarte piet heeft, en dat zijn rijdier een ezel is (en geen paard.)
Foto: Hambos-statie eind jaren vijftig. Het stationnetje werd afgebroken ca. 1982 (foto: Guillaume Beckers).
De spoorweglijn Mechelen-Leuven werd geopend op 10 september 1837 en bestaat dus ondertussen 170 jaar. Het was de vijfde lijn die in het Belgisch spoorwegnet geopend werd en ze kwam er twee jaar na de eerste verbinding Mechelen-Brussel. Ooit oefende deze lijn een toeristische aantrekkingskracht uit. Men nam bijvoorbeeld de trein tot in Wespelaar om daar het befaamde park te bezoeken (1). Het station 'Wespelaer-Thildonck' was decennialang aankomst- en vertrekplaats van de meisjesstudenten van het pensionaat der 'Eerwaardige Zusters Ursulinen van Thildonck'. Maar ook reed er op een bepaald ogenblik een speciale trein van Leuven naar Hambos met als toeristische bestemming sas en sashuis van Tildonk ('Café Hôtel Maritime' indertijd)! De oorsponkelijke stoomlocomotieven moesten de baan ruimen voor diesel- en elektrische locomotieven na de elektrificatie van de lijn op 6 februari 1956. Toen werden ook de overweginstallaties aangepast; zo werden de laatste rolbarelen vervangen door automatisch fungerende hefbomen. In de periode 1977-78 werd de overweg geautomatiseerd. Vanaf 1975 werden ook de resterende oude stations langs de lijn gesloopt. Alleen het station van Wijgmaal ontsprong de dans (2). Het stationsgebouwtje in Hambos (Hambós uitgesproken, met de klemtoon op de tweede lettergreep!) dateerde van 5 maart 1890 en werd afgebroken ca. 1982. In de periode 1987 werden overal te lande de kleine stationnetjes afgeschaft. De halte Hambos stond eveneens op het programma. Volgens de statistieken stapten er toen per dag gemiddeld maar 34 mensen op en af; deze reizigers waren overwegend scholieren en personeel van UGB (Trebos). Zover is het echter niet gekomen. Het nabijgelegen industrieterrein, dat toen nog aan expansie toe was, diende bereikbaar te zijn met openbaar vervoer voor de werknemers. Dat heeft blijkbaar de NMBS van gedachten doen veranderen. Gelukkig maar. Het is verwonderlijk dat de beleidsverantwoordelijken twintig jaar geleden het huidige verkeersinfarct niet zagen aankomen. In plaats van stations en haltes af te schaffen had men toen reeds de troeven van het openbaar vervoer ten volle moeten uitspelen!
O.m. geraadpleegd: André ver Elst, 'Schetsboek uit de Witloofstreek. Leuven-Mechelen, enkel aub!', Brabant, febr. 1982, 36-43; Station Hambos dicht, art. Het Nieuwsblad (rb), .. juli 1987; Mechelen-Leuven. Vanuit de trein te zien links in de rijrichting, brochure NMBS, 1997.
(1) Op het toeristisch vlak had Wespelaar de wandelaar en de kunstliefhebber in de negentiende eeuw veel te bieden. In die tijd was het inderdaad mogelijk een bezoek te brengen aan de lusthof rondom het kasteel van Albert Marnef (nu domein de Spoelbergh). Tussen 1 mei en 1 oktober reden er hiervoor vanuit Leuven en vanuit Mechelen speciale toeristische treinen naar Wespelaar. Aan het station van 'Wespelaer-Thildonck' bevond zich toen een geprezen gasthuis 'Hôtel au Lion d'Or', waar niet alleen koele dranken en goede wijnen konden bekomen worden, maar waar het tevens mogelijk was paarden en rijtuigen te stallen. Het gebouw bestaat nog, café 'De Warande' is er in gevestigd. (2) Het is echter niet zeker dat dit stationsgebouw het eerste is dat in Wijgmaal in gebruik werd genomen. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werden de stationsplannen uit staatsveiligheidsoverwegingen vernietigd, zodat op deze wijze een unieke documentatie en architecturale geschiedenis van de Belgische spoorwegen verloren ging. Uit de aard van de bouwtrant en de gebruikte materialen blijkt evenwel dat dat de vroegere stations langs de lijn Mechelen-Leuven dateerden uit de laatste decennia van de negentiende eeuw.
Foto: De marimba ziet eruit als een grote houten xylofoon. Het is het nationale instrument van Guatemala. De laatste decennia wordt het niet alleen meer in de volksmuziek maar ook in de klassieke muziek gebruikt. De Japanse Keiko Abe en Sint-Truidenaar Ludwig Albert behoren tot de wereldtop. Ludwig Albert deed zelfs Siberië al smelten met zijn marimbaspel maar Kelly zal Herent doen smelten!
Kelly Helsen is nog maar 24 maar al een van de beste jonge marimbaspeelsters van Europa. Deze zomer werd ze 6de laureate en eerste niet-Aziatische op de internationale marimbawestrijd in Sint-Truiden. Vorig jaar studeerde ze af met grootste onderscheiding voor slagwerk aan het Lemmensinstituut.
Volgende zondag, 11 november om 15u, organiseert Hannah een Marimba concert met Kelly Helsen in het Hannah-huis, Mechelsesteenweg 361 te 3020 Herent
Inkom: 7 euro. Graag inschrijven bij leni.creuwels@hannah.be aub, want er zijn maar 30 plaatsen beschikbaar!
(Uit: Van Aerschot-Van Meldert J., Haacht in oude prentkaarten, deel 2, 1995).
In de jaren dertig bestonden er in de streek nog geen voetbalclubs in de meeste kleinere dorpen zoals Tildonk. Wie met de kriebels zat diende zijn heil dus elders te zoeken. Zo herkennen we op een foto uit 1938 van de 'leeuwen' van VC Haacht, zittend uiterst rechts: 'Swoi Potter' (François De Potter) en links naast hem Gerard Mommaers.
François De Potter richtte tijdens de oorlogsjaren een eerste voetbalclub op in Tildonk, nl. SV Tildonk, en stond in 1959 mee aan de wieg van FC Verenigde Vrienden Tildonk. (Zie bijdrage nr. 26 van 11/1/06 en nr. 104 van 22/5/06)
Gerard Mommaers, die onderwijzer was in de lagere jongensschool van Tildonk, kwam nadien dramatisch aan zijn einde in de begindagen van de Tweede Wereldoorlog tijdens de gevechten in de buurt van de Leie (Nevele, 26/5/1940). Op dezelfde dag en op ongeveer dezelfde plaats sneuvelde zijn vriend en collega-schoolmeester en dorpsgenoot Felix Lauwers.
350) DE TILDONKSE HANDBOOGGILDE, BEGIN 18de EEUW (3)
Foto: 1732: de jongmans van Tildonk zouden graag de koningsvogel willen schieten. Drossaard Van Haeghenborch vraagt toelating aan de graaf. (ARAB, AFL, nr. 1660).
De Tildonkse handbooggilde van
Sint-Sebastiaan in het begin van de 18de eeuw
Mansgilde en jongmansgilde
Ten slotte zijn er nog twee documenten uit 1732 en 1735 waarin drossaard Van Haeghenborch, in naam van de jonghmans, de toelating vraagt aan de graaf om oock den Conincx Voegel (20) te mogen schieten. Naast de mansgilde of de gilde voor de gehuwden (waarvan sprake in de aanvraag van 1717) bestond er dus ook een jongmansgilde. Men was echter in het algemeen wat bevreesd voor de uitspattingen die soms gepaard gingen bij de schietfeesten van de jongeren. Het is normaal dat de toelating van de graaf diende bekomen te worden die als plaatselijke heer immers bevoegd was voor het openbare leven. Zo heeft graaf Maximiliaan Jozef de Lalaing nog in datzelfde jaar 1732 in een poging om het politieke en openbare leven in Tildonk te regelen, opnieuw zijn politieke ordonnantie uitgevaardigd.(21) De drossaard, de man die de wetten deed naleven en de misdaden liet beteugelen, was daarbij de geëigende verbindingspersoon tussen de inwoners en hun heer.
Monsaigneur, De Jonghmans van het Graefschap Tildoncq doen sijne Excellentie met een alderdiepste respect bidden, dat de selve sijne Excellentie soo goet gelieffde te sijn van aende selve Jonckheijt den Coninck vogele te mochten schieten op H Sacraments dach toecomende ende alsoo hunne Bruecke aen hun is vereert, door voorsaeten van Sijne Excellentie, soo bidde seer oitmoedelijck dat sijne Excellentie mij gelieffde te laeten weten, daer over dit wel behagde vande selve, segge te wesen in alle occagie met een alderdiepste respect. Monseigneur, Van sijne Excellentie den alderontwerdichsten ende dienstwillighsten Dienaer (ondertekend: Van Haeghenborch 1732) Thieldoncq den 28den Maij 1735 Mijn Heere, Geve mij deere van aen sijne Excellentie ende aende geheele graeffelijcke famillie te wenschen een salich hooghteijt van Sincxen, naer ziele ende lichaem, als aen U(w) E(dele) soo dient desen, alsoo die van de Gulde van Thieldonc mij te kennen hebben gegeven als dat sij op den 2en dach van Sincxen geirne sauden den Conincx Voegel schieten, ende versoeckt daer van kennisse te geven aen Sijne Excellentie tot welcken vogel schiet sijne Excellentie wordt oitmoedelijck gebeden ofte wel U(w) E(dele) voorder, soo wirdt sijne Excellentie door de jonghmans van Thieldoncq gebeden van aen hun gelieven te verleenen permissie om oock den Voegel te moghen schieten, sonder welcke permissie t schiet nijet en can ofte mach geschieden (22) Mijn Heere, U(w) E(dele) oidmoedisten dienaer, (ondertekend: Van Haeghenborch)
Een heropgerichte Sint-Sebastiaansgilde?
Er is dat ene zinnetje dat ons dwars zit in het document uit 1732: ende alsoo hunne Bruecke (23) aen hun is vereert, door voorsaeten van Sijne Excellentie. Sijne Excellentie, dat was graaf Maximiliaan Jozef de Lalaing (1677-1756), gehuwd met Marie Catherine LArchier (1670-1709), dochter van Karel LArchier die in 1699 de titel van graaf van Tildonk bekwam. Maximiliaan Jozef was echter reeds heer van Tildonk ten tijde van de hiervoren vermelde oprichtingsaanvraag der gilde in 1716. Toch staat er letterlijk dat voorgangers van de graaf een breuk hadden geschonken aan de jonkheid van Tildonk. Moeten we daaruit niet concluderen dat er vroeger reeds een gilde heeft bestaan? Feit is wel dat we nergens in de Tildonkse archieven, die betrekking hebben op een vroegere periode, tot nogtoe ook maar één aanwijzing hebben tegengekomen die het bestaan van een schuttersgilde aantoont. In een tekst uit ca. 1766 (24) vonden we wel een huis terug dat Sint-Sebastiaen heette: goederen competerende den gewesenen meijer van Tildoncq: huijs en hoff, schuere, stallinge, etc., gelegen tot Tildoncq aende kercke, genoempt Sinte Sebastiaen. Betrof dit soms het schuttershuis van de gilde? De ligging in de nabijheid van de kerk pleit daarvoor.
Buiten deze enkele 18de-eeuwse documenten hebben we verder niets meer vernomen over de Tildonkse handbooggilde. We vermoeden dan ook dat de gilde nadien een stille dood is gestorven.
(slot)
(20) Eens per jaar greep het hoogfeest van de gilde plaats, de koningsschieting. De dag startte met een vroegmis in de kerk, waarna de schutters zich in vol ornaat naar de plek begaven waar zich de mast bevond met bovenop de koningsvogel. Diegene die de koningsvogel afschoot werd de nieuwe koning. (21) De volledige tekst van de ordonnantie is overgenomen in: Troch A., Het graafschap Tildonk onder de familie de Lalaing, onuitgegeven licentiaatsverhandeling K.U. Leuven, 1976-1977, 197-205. (22) In het tweede gedeelte van de brief gaat het over praktische zaken zoals de verkoop van uitgewaaide bomen e.d. (23) De (gilde)breuk : een zilveren, rijk bewerkte halsketting, tijdens zijn ambtsperiode als onderscheidingsteken gedragen door de koning van het schuttersgild. (24) AFL, nr. 1635: ongedateerd document in map met opschrift 1759-1766. De meier waarvan sprake in het document was Peeter Bisschop (+1766), getrouwd met Anna vanden Bossche. Hij was tevens meier van Beisem en van Buken (1754).
349) DE TILDONKSE HANDBOOGGILDE, BEGIN 18de EEUW (2)
Foto: De inwoners van Tildonk deden in 1717 een aanvraag tot oprichting van een handbooggilde onder de bescherming van Sint-Sebastiaan (ARAB, AFL nr. 1660).
De Tildonkse handbooggilde van Sint-Sebastiaan in het begin van de 18de eeuw
1717: aanvraag tot oprichting van een handbooggilde
Een tweede document, gedateerd 22 mei 1717, behelst de aanvraag van de Tildonkse inwoners Jan de Wortelaer en Geeraert Smets (13) tot de oprichting van een handbooggilde aldaar. De toestemming is op de linkerkant van hetzelfde document weergegeven. De leden zullen de eed moeten afleggen, conform het formulier staende gedruckt op den voet van hunne caert, in handen van hun hoofdman of kapitein. Er is verder nog sprake van het verlenen van een borgstelling. Op 1 juli 1717 heeft Jan de Wortelaer de eed afgelegd in handen van den coninckstabel(14). Guilliam Peeters en wordt alzo de eerste capitijn van de Tildonkse gilde. Op de rugzijde van het document staan de administratieve kosten neergeschreven: 18 gulden en 13 stuivers in het totaal waarvan 6 gulden naar het regiment (15) gaan. Voor de pampire caerte moet 6 gulden en 14 stuivers betaald worden.
Requeste toe erectie (16) van handtboogh gilde tot Thildonck, Anno 1717.
Aen den Cooninck, Cooninckstabels ende andere vanden Regimente van hooftgulde van Brabant ende Mechelen vanden Edelen handtbooghe binnen Loven. Vertoonen met eerbiedinghe Geeraert Smets ende Jan de Wortelaer cum suis (17), innegesetenen van het graeffschap van Tildonck, in de gevoeghde procuratie breder vermelt hoe dat sij van over langhe van intentie sijn geweest onder hun getrouwde mans persoonen te formeren eene handtbooghe gulde onder den titel ende bescherminghe vanden H. Ridder ende martelaer Sebastianus, dan daer toe noodigh sijnde die authorisatie ende erectie van U(w) E(dele) als opperhooft van alle gulden in Brabant ende alle landen van Mechelen gelegen. Soo ist datte supplianten (18) hunne recours (19) sijn nemende totte selve. Ootmoedelijck biddende gelieve gedient te sijn hun te verleenen tot dijen eijnde brieven van erectie in forma mede eene behoorelijcke caerte tot regeringhe hunder op te rechten gulde, ...
(vervolgt)
(13) Jan de Wortelaer (+18/4/1725) kwam voor als schepen van Tildonk in 1712, 1722 en 1724. Hij was pachter op een bedrijf van 27 bunder (ca. 35 ha) en trouwde op 30/4/1709 met Maria Bosmans. Geeraert Smets (waarschijnlijk geboren op 10/3/1668 als zoon van de Tildonkse meier Jan Smets) was eerst schepen te Tildonk (1697) en later meier van Buken, Beisem en Assent (1721). (14) coninckstavel (ook wel heuverdeken, opperdeken) : de hoofdman van de gilde. (15) regiment : het bestuur van de gilde. (16) erectie : oprichting. (17) cum suis : met de zijnen. (18) supplianten: verzoekers. (19) recours : toevlucht.
(Solemnitas Omnium Sanctorum in het Latijn) is een
christelijk feest dat valt op 1 november en gevierd wordt onder katholieken,
protestanten en anglicanen. In de Katholieke Kerk is het een hoogfeest. Ook de
Byzantijnse Orthodoxe Kerk kent het feest, maar op de eerste zondag na
Pinksteren. Allerheiligen werd vroeger op verschillende data gevierd,
afhankelijk van de streek. Een veel voorkomende datum was 13 mei, maar onder
invloed van vooral de Ierse Kerk, die de heidense praktijken van Samhain wilden
doen vergeten, werd Allerheiligen verplaatst naar 1 november. De feestdag viert de nagedachtenis aan alle heiligen en
martelaren.
De volgende dag wordt Allerzielen gevierd. Het is
aannemelijk dat men tijdens de kerstening van Europa, het feest van
Allerheiligen is gaan vieren rond de periode dat voordien een heidens feest ter
nagedachtenis van de doden werd gehouden. In 837 riep Paus Gregorius IV 1
november uit als de katholieke gedenkdag.
Allerheiligen is ook een merkeldag.* Hierbij hoort de
weerspreuk:
Allerheiligen is een waterken of een winterken!
Allerheiligen is een vrije dag in vele landen, waaronder
België, Frankrijk en delen van Duitsland. In Nederland werd deze vrije dag afgeschaft in de jaren '60.
* Merkeldag (of lotdag): is de aanduiding van een dag die in
het volksgeloof bijzonder belangrijk is voor het lot van de mens of het weer.
348) DE TILDONKSE HANDBOOGGILDE, BEGIN 18de EEUW (1)
Foto: Sint-Sebastiaan afgebeeld op het medaillon uit het oude (negentiende-eeuwse of vroegere) vaandel van het Tilburgse schuttersgilde. (Coll. Het Koninklijk Handboogschuttersgilde 'Sint Sebastiaan', Tilburg).
De Tildonkse handbooggilde van Sint-Sebastiaan in het begin van de 18de eeuw *
De schuttersgilden zijn veruit de oudste verenigingen in onze streek. In Haacht en Werchter gaan ze terug tot 1430 (1). In Wespelaar is de gilde in bezit van een keure uit 1462 (2), doch zelf is ze jaren ouder. Ooit heeft ook Tildonk zijn eigen schuttersgilde gehad, zij het echter voor een beperkte periode. In het uitgebreide archief van de 18de-eeuwse heren van Tildonk, de graven de Lalaing, bevinden zich een paar documenten die hierop betrekking hebben (3). We menen dat het de moeite waard is om dit even onder de aandacht van de lezer te brengen, al was het maar omdat er nauwelijks iets geweten is over het bestaan van deze Tildonkse gilde.(4)
Wat vertellen ons deze documenten?
Het oudste stuk dateert van 26 mei 1713 en betreft een advies vanwege een zekere G. Mariott uit Leuven. De vraag werd gesteld of er niet voorbijgegaan werd aan de rechtsmacht van de graaf van Tildonk wanneer de gilde - in wording - de voorschriften en de caerte van de hoofdgilde van Leuven (5) aanvaardde. Hij vond van niet:
Advies op de vraeghe ofte den graeve van Tildoncq niet geprejudiceert (6)en wort in sijn jurisdictie, wanneer de gulde van Sinte Sebastiaen tot Tildoncq aenveirt de ordonnantien ende caerte van de hooftgulde van Loven. Gevisiteert hebbende die caerte de welcke bij de hooffgulde van Sinte Sebastiaen tot Loven gegeven wort aende subalterne (7) gulden ende gevraeght oft den heere Graeve van Tildonck daer door eenighe prejudicie leijden can in sijne jurisdictie.
Den ondergeschrevene is van gevoelen dat neen, mits die correctien (8) vande cleijne mesusen (9) begaen ende vergaederinghe geattribueert aenden hooffman ende reg(l)emente nijet anders en respicieren (?) als cleijnigheden bestaende in woorden ende andere onmanierelijckheden waer over den drossard selffs egeen actie en saude connen formeren, alswaer dat die bij exempel gecommitteert (10) wierden in eenighe herberghen, de correctie autem (11) vande andere groeve excessen, puta (12) bloetstortinghen ende dijergelijcke, blijven aenden ordinaire jurisdictie van schepenen ende het vervolgh dijer staet ter laste vanden drossard gelijck alomme geploghen wort soo binnen Loven als elders alwaer de meijers vervolghen de quaetdoenders, al wast dat sij mochten wesen aende hooftgulde. Aldus geadviseert binnen Loven desen 26 meij 1713. (ondertekend: G. Mariott)
(vervolgt)
* Zie: Gordts J., 'De Tildonkse handbooggilde van Sint-Sebastiaan in het begin van de 18de eeuw', HOGT 19 (2004) 268-273.
(1) Van Rompuy A., 1985 555 jaar Sint-Sebastiaansgilde te Werchter, in HOGT 1 (1986), 46; Vandesande J., Het 17de-eeuwse keurboeck van de Haachtse Sint-Sebastiaansgilde, in HOGT 15 (2000), 204. (2) Vandegoor G., De Sint-Sebastiaansgilde van Wespelaar, in HOGT 11 (1996), 94. (3) Algemeen Rijksarchief Brussel (ARA), Archief familie de Lalaing (AFL), nr. 1660. (4) De gilde van Tildonk komt niet voor in het standaardwerk van Autenboer E., De kaarten van de schuttersgilden van het Hertogdom Brabant (1300-1800), Tilburg, 1994. (5) De Leuvense Edele gilde der handboogschutters was de Hoofdgilde van Brabant. Zij verstrekte enkele honderden caerten aan andere handbooggilden (een inventaris van 11 augustus 1736 vermeldt 324 namen); zie Ising A., Met vliegend vaandel en slaande trom, Hapert, 1986; www.sint-sebastianus.nl. De caerte was een document dat de werking, de organisatie, de financiële aangelegenheden van de gilde en de rechten en de plichten van de leden regelde. (6) prejudiceren : benadeligen. (7) subalterne : onderhorige. (8) correctie : berisping. (9) mesusen : misbruiken. (10) committeren: misdoen. (11) autem: daarentegen (12) puta: bijvoorbeeld.
Ook 'Man bijt hond' gezien? Na Wespelaar kwam Tildonk 'in the picture'! De vlaggen van TILDONK 900 die her en der uithangen hadden de aandacht van de programmamakers getrokken. De reportage van vandaag was er het gevolg van. Eén ding dient gezegd, ambassadeurs André en Hilde hebben de Tildonkse kleuren met verve gedragen!
Foto: Ter gelegenheid van TILDONK 900 werd een beperkte serie postzegels uitgebracht en aan kostprijs te koop aangeboden onder de vele medewerkers. *
De postcode
KEN JE DORP (oplossing opgave 46)
Toen de postcodes ingevoerd werden in 1969 kreeg Tildonk het nummer 2991 toebedeeld. Door de invoering van de postcode in het postadres kon men vanaf dan de post automatisch sorteren door middel van optische tekenherkenning (OCR). Niet alle landen kennen evenwel postcodes. Zo was de OCR-techniek al zover gevorderd dat toen Ierland er aan toe kwam, postcodes niet meer nodig bleken (de software was immers inmiddels in staat om het hele adres te lezen)!
18 juiste antwoorden kwamen binnen. De lottocijfers van de trekking van zaterdag 27 oktober waren: 5 - 7 - 15 - 36 - 37 - 38 - 13 of totaal 151. Deze keer is de waardebon voor Marijke Hamels die exact 151 raadde. Santé Marijke!
Meedoen aan de tweewekelijkse fotovraag is gemakkelijk (en gokken mag), bovendien heb je een reële winstkans. En zeg nou zelf, wat is er heerlijker dan eens een terrasje te doen op de historische site van het geklasseerde en gerestaureerde sas en sashuis te Tildonk, met een gratis degustatie er bovenop als het even kan!
Opgave 47 -> zie rechterkolom.
Zoals steeds zijn er 2 streekbiertjes te winnen, geschonken door en in de Maritime!
Verkeersborden... overal kom je ze tegen. Maar in Tildonk weet ik een heel speciaal verkeersbord staan, zo weggelopen uit het Sprookjesbos! Wie zoekt die vindt!
* Uitgeput, je kan ze dus niet meer bestellen. Voor alle duidelijkheid, het betreffen 'vignetten' met Tildonkse afbeeldingen. De echte postzegel zit ernaast (het gedeelte met de tekst 'Prior' en de gestileerde posthoren).
Over de inhaling van pastoor Van Hoof schreven we op deze blog reeds een uitgebreid artikel (bijdrage 122 dd. 3/7/06). Deze keer vergasten we u op een foto van de nieuwe herder te midden van zijn kudde. Het gebeuren speelde zich af op 15 februari 1959. Rechts van pastoor Emiel Van Hoof stapt burgemeester Raymond de Behault du Carmois, links (met de hoed in de hand) zien we Gust Van Gorp. En de omstaanders, herkent u sommigen onder hen?
Foto: Een symbolische bekroning van het werk: de voorzitter van de kerkfabriek (René Lembreght) plaatst het lievevrouwenbeeld in de buitennis van de gerestaureerde kapel.
(foto Fred Timmermans)
TILDONK 900
Opening kapel O.-L.-V. Onbevlekte Ontvangenis (Lipsestraat) 27 oktober 2007 om 16 uur
Op zaterdag 27 oktober wordt de gerestaureerde kapel O.-L.-V. Onbevlekte Ontvangenis plechtig geopend. Dit is bijna dag op dag 6 jaar nadat groot alarm werd geslagen toen bleek dat men de kapel wou afbreken. De aankoop van de kapel door de kerkfabriek van Tildonk betekende de uiteindelijke redding ervan. Op 17 februari 2005 werd de kapel door de provincie Vlaams-Brabant opgenomen in de lijst van niet-beschermde waardevolle gebouwen. In augustus 2005 voerde Monumentenwacht Vlaams-Brabant een bouwkundige inspectie uit, waarvan het verslag als basis diende bij de renovatie. Deze renovatie werd gedragen door heel wat vrijwilligers, medewerkers en sponsors, waarbij ook de leden van de kerkfabriek geregeld de handen uit de mouwen staken. Daardoor is dit kleine bedeoord echt een kapel van de mensen van Tildonk geworden. Proficiat aan allen!
Aan de kapel werd uitgebreid aandacht geschonken in het boek 'Stenen getuigen uit het verleden van Tildonk' (2007). Dit werkje is nog steeds verkrijgbaar (zie linkerkolom).
De dochters van Joannes (Wannes) Persoons (1839-1899) en van Joanna Catharina Bidet (1841-1924) samen verenigd op de foto.
In dit gezin waren er ook nog de broers, Jules (°1874) en Fons (°1876), stichters van de 'NV Ontromers Persoons' ('t fabriek van Persoons, in de volksmond) en kopstukken van de politieke partij de Beren (St.-Cecilia).
L-R, staand: Philippina (°1872 x Victor Peeters), Bernardina (°1868 x Edward Van Mol), Maria (°1870 x Frans Verbelen), Irma (°1877 x Jean Louis Debast);
zittend: Lea (°1880 x Jozef Thomaes), Clara (°1882 x Desiré Fraikin).
Het loont zeker eens de moeite om naar de piekfijn verzorgde webstek van Raf Van der Donckt, kleinzoon van Lea Persoons, te surfen. Een voorbeeld van een familiewebsite!
Nog tot ver in de jaren '70 trof je in Tildonk kleine kruideniers aan. Neem nu het winkeltje van 'Irma van de smed' (Irma Swiggers x Louis Van Gorp), gelegen rechtover het gemeentehuis, naast de smidse van haar vader en haar echtgenoot. 'n Kruidenierswinkel waar tevens potten en pannen verkocht werden, of muizenvallen en keerborstels, om maar iets te noemen. Supermarkt avant la lettre. Rommelig boeltje naar huidige normen, dat wel, maar het was er gezellig kletsen en de Hollandse kaas van Irma was zowat de beste die ik ooit gegeten heb. Ze hanteerde daarvoor een groot mes waarmee ze de schellen kaas van de ronde platte kaasbollen afsneed. Het was een tijd toen de mensen van Tildonk nog 'volk' riepen bij het binnenkomen van winkel of café...
Foto: 'Aanvankelijk moest de kaartschrijver zijn boodschap noteren op de voorkant van de postkaart, waarop steeds wat plaats opengelaten werd onder of naast de foto.'
Op de afgebeelde kaart met de kerk van Tildonk heeft iemand later in potlood het jaartal 1901 bijgeschreven. De postkaart werd hier gebezigd als 'nieuwjaarskaart'.
Geschiedenis op postkaart *
Wie nu een korte mededeling aan een medemens wil sturen, doet dat met een e-mailtje of een sms'je. Honderd jaar geleden gebeurde dat met een postkaart. Dat was goedkoper dan een brief en ging behoorlijk snel. De postbode kon uiteraard wel meelezen, maar vermoedelijk maakte men zich in die tijd minder zorgen over de privacy dan nu. Voor historici zijn postkaarten een belangrijke bron, niet alleen om de boodschap die ze op kaarten kunnen aantreffen, maar vooral om de foto's.
De uitvinding van de postkaart dateert officieel van de jaren 1870. Vooral de Wereldtentoonstelling in Parijs van 1889 zorgde voor de doorbraak van dit nieuwe medium. De Eiffeltoren werd snel de meeste verspreide prent ter wereld. Dankzij de fotografie kende de postkaart de volgende jaren een ongelooflijke expansie. Aanvankelijk moest de kaartschrijver zijn boodschap noteren op de voorkant, waar steeds wat plaats opengelaten was onder of naast de foto. Op de keerzijde mocht men alleen de afzender en de geadresseerde vermelden. Dat veranderde omstreeks 1905. Toen verdeelde men de rug in twee. Links kon de schrijver een langere boodschap kwijt, rechts bleef er voldoende plaats voor de gegevens van de geadresseerde. Voor de verzamelaars en andere geïnteresseerden is deze ingreep van bijzonder belang om een kaart te dateren.
De drukkers beperkten zich niet tot het afbeelden van de toeristische toppers in de steden, maar brachten alle mogelijke pittoreske hoekjes en leuke tafereeltjes in beeld. Ook het verslag van belangrijke gebeurtenissen werd op die manier verspreid - in die tijd drukten de kranten nog geen of nauwelijks foto's af. Een bezoek van koning Leopold en prins (later koning) Albert bijvoorbeeld leverde geregeld een hele reeks postkaarten op. In Antwerpen kwamen zelfs series op de markt met het "verslag" van de begrafenis van belangrijke politici, zoals de burgemeesters Jan Van Rijswijck en Alfons Hertogs. Deze vorm van verslaggeving bleef lang verder leven, want na de oorlog verscheen nog een uitgebreide reeks over het bezoek dat Louis Franck, de liberale minister van Koloniën, aan Belgisch-Kongo bracht. Een andere drukker vereeuwigde de uitvaart van "turnvader" Nicolaas Cupérus (1928) in postkaarten.
Sommige fotografen trokken blijkbaar van dorp naar dorp, maakten er foto's op enkele plaatsen, liefst met wat volk op, en keerden later terug om het resultaat aan de dorpelingen te verkopen. Zo bleven zelfs beelden bewaard van de onooglijkste dorpen.
De commerciële mogelijkheden van de postkaart werden snel duidelijk. Handelshuizen brachten kaarten op de markt om zichzelf en hun producten aan te prijzen. De meer commercieel gerichte organisaties uit de ideologische zuilen volgden hun voorbeeld. In Antwerpen brachten zowel de bakkerij van Help U Zelve (Volkstraat) als de concurrenten van de Liberale Bakkerij (Boomgaardstraat) een reeks kaarten uit met beelden van hun coöperatie-in-actie. Een late uitloper van die rage zijn de kaarten (soms in kleur) die de liberale vakantiecentra lieten aanmaken.
Ook de politiek probeerde langs deze weg propaganda te voeren. De postkaart werd zelfs een paar keer ingeschakeld in de electorale strijd. Toen de liberalen bij de parlementsverkiezingen van 1906 een kaart verspreidden die voorspelde dat hun leider Paul Janson de klerikale regering omver zou kegelen, reageerden de klerikalen met een kaart waarop te zien was hoe Janson uitglijdt en met zijn achterste in een plas water valt, tot groot leedvermaak van de kegelpoppen. De "volksverheffers" bleven niet achter. Van heel wat BV's, vooral uit de literaire en muzikale wereld, werd de kop in grote oplage verspreid.
De Eerste Wereldoorlog bracht een nieuw hoogtepunt in de postkaartenproductie. Er verschenen honderden, nee duizenden kaarten die het oorlogsgeweld illustreerden: oprukkende soldaten, verloren gelopen vluchtelingen, kapotgeschoten kerken en huizen, opgeblazen bruggen. Ook de oorlogspropaganda kende drukke tijden met de verspreiding van de koppen van de dappere kopstukken en cartoons die de tegenstander belachelijk probeerden te maken. Na de Eerste Wereldoorlog bleef de postkaart populair, maar de kwaliteit en de variatie leden onder de toenemende druk om de kosten te beperken.
* Artikel overgenomen uit: Het Kramersplein. Nieuwsbrief van het Liberaal Archief n° 9 (19 oktober 2007). www.liberaalarchief.be
Wat zetten de Tildonkenaren zoal te koop in 1931? Een antwoord vonden we in de kleine advertenties van het toenmalige regionale weekblad De Haechtenaar...
30/05/1931
Te koop: Schoone volle KOE, Hollandsch ras, den 31 Mei den tijd om, bij Ferdinand VANDER LINDEN, achter 't Sas, Thildonck.
30/05/1931
Eendag - Kuikens
Witte en Rosse Leghorns voortkomend van vrij loopende hennen, te bekomen den 10 Juni, bij J. ALBERT, nevens 't Klooster, Thildonck.
06/06/1931
Te koop: Allerbeste KOE, nog 14 dagen van 't kalven, vierde kalf, bij Frans ENGELBORGHS, Lipsestraat, Thildonck.
06/06/1931
Te koop: DORSCHMACHIEN mark Vander Velde, met manege voor een of twee paarden, zoo goed als nieuw, bij Gust WELTENS, Dorp, Thildonck.
13/06/1931
COIFFEUSE
De ondergeteekende laat weten dat zij van af 21 Juni 's Zondags, van 's morgens vroeg zal coiffeeren - Prijs 2 fr.
Charlotte SUNT, Kruineikestraat, Thildonck.
13/06/1931
RADIO Hornyphon
Totaal nieuwe verbetering, zonder grond- of buitendraad, rechtstreeks op lichtnet, Emile DE COSTER, Electricien, Lipsestraat, 226, Thildonck.
20/06/1931
Thildonck Kermis
Zondagen 28 en Maandag 29 Juni en Zondag 5 Juli.
Verzekerde bewaarplaats voor velos bij Frans HANSSENS, rechtover de Kerk, Thildonck.De velos zullen onder dak staan.
Alsook pistolets met hesp te bekomen.
27/06/1931
Over te nemen uit oorzaak van gezondheidsredenen:
Welgeregeld BEENHOUWERIJ, nieuw gebouwd huis, in het Dorp te
Thildonck. Te bevragen bij August VERBIEST, beenhouwer Thildonck.
11/07/1931
Te koop: Schoone VEERS, 14 maanden oud, bij August ONS, Dorp, Thildonck.
11/07/1931
Ongeveer 6 aren beste Tarwe, te koop bij August VERBIST, Thildonck. Te zien achter B. Magits.
01/08/1931
BEENHOUWERIJ
De ondergeteekende Maurice DE BACKER, nieuwen beenhouwer in de oude beenhouwerij van Aug. Verbist, maakt het geacht publiek bekend, dat hij zal beginnen Zaterdag 1 Augustus, met groote vermindering van prijzen, en beste kwaliteit van vleesch.
Door mijne goede waren en verzorgde bediening hoop ik de gunst van eenieder te winnen. Men bestelt ten huize.
Maurice DEBACKER-DE VOS, Dorp, Thildonck.
01/08/1931
Partij Raapzaad. Ronde Groenkraag, eigen gewin van dit jaar, te koop bij MAGITS-PERDIEUS, Hambosch-Thildonck.
14/08/1931
Te koop: Schoone VEERS, den 2 September den tijd om, bij Henri DE RADEMAEKER, Hambosch-Statie.
22/08/1931
Te koop: 2 VEERZEN, 1 jaar oud, bij Guillaume JANSSENS, Postweg, Thildonck.
29/08/1931
Te koop: Schoone VEERS, 16 maanden oud, bij Theofiel VANDER VELDE, Lipsestraat, Thildonck.
05/09/1931
Huismoeders opgepast !
Groote afslag op alle soorten Klakken, Potsen, Kousen, Kravatten, alle laatste nieuwe modellen; bijzondere keus van Mans-feuterhoeden, bij Joseph ENGELBORGHS-CROON, Thildonck recht over de kerk.
05/09/1931
SPEELKAR met ressorts, dragende 600 kil., in goeden staat, bij Jef FILLET, Lipsestraat, Thildonck.
05/09/1931
Te koop: Schoone SCHAPERSHOND, 11 maanden oud, bij Prosper VAN KRIEKINGEN, Brug, Thildonck.
10/10/1931
15 aren allerschoonste WITLOOF te koop. Zich te bevragen bij Alex. VERMALEN, achter het Sas, 117 Thildonck.
17/10/1931
Goede MEID voor alle werk wordt gevraagd. Klein huisgezin.
Te bevragen bij M. DE VOLDER, "Vert Castel", Thildonck.
24/10/1931
Te koop: Goede EZELSKAR dragende 500 kilos, bij Eduard HEMELEERS, Beekstraat, Thildonck.
24/10/1931
WITTE CHRYSANTHEMEN in potten van 4 tot 12 bloemen, van af 5 fr. per plant, te koop bij M. DEVOLDER, Lipsestraat, Thildonck.
31/10/1931
Schoon MELKSCHAAP, 1 jaar oud, te koop bij Jules DENEF, Thildonck Dorp.
07/11/1931
Schoone MELKGEIT, eenmaal gelammerd, geeft nog veel melk, te koop bij August WELTENS, Dorp, Thildonck.
14/11/1931
Te koop: Schoone volle VEERS, in de laatste maand, bij JAN JANSSENS, Ronbergstraat* 55, Thildonck-Hambosch.
28/11/1931
BOOMKAPPERS worden gevraagd voor het goed van den Heer Graaf de Spoelberch te Wespelaer.Goed loon. Inlichtingen bij, Alex. WUYTENS te Thildonck.
28/11/1931
Thildonck Kermis op Zondag 6 en Maandag 7 December 1931,
goede bewaarplaats voor Velos en Motos, in de zaal bij J.B. ROECKX, kuiper, Thildonck-Dorp.
05/12/1931
Te koop: Schoone zware volle KOE, den tijd om, derde kalf, bij Aug. PIOT, Doren, Thildonck.
05/12/1931
Te koop: in het pachthof van Ferdinand VANDER LINDEN, achter 't Sas te Thildonck:Een dorschmolen met manege, een beetenmolen, een afroomer Persoons. Alles zoo goed als nieuw.
05/12/1931
WITLOOFLATTEN van 1m, 1m20, 1m40, 1m50 tot 2 meters, te bekomen bij Jozef BISSCHOP, houthandelaar, Thildonck-Sas.
19/12/1931
Te koop: Een beste WERKEZEL bij Jean VAN HORENBEECK, Thildonck.
19/12/1931
Schoone KANADA PLANTBOOMEN te koop bij, Jan VAN DEN ACKER, Molenweg 312, Thildonck
19/12/1931
2500 BOOMSCHE PANNEN alsook partij Bruggen en Ankers te koop bij Arthur PEETERS, Dorp, Thildonck
* We vermoeden dat de drukker het handschrift van Jan Janssens niet goed kon lezen. Deze laatste woonde wel degelijk in de Caubergstraat.
Dous Mal is een bijzonder ensemble voor oude muziek: het zijn niet alleen stuk voor stuk professionals; op een of andere manier kennen de musici elkaar al jaren. Uit pure liefde voor oude muziek zingen en spelen ze een programma over de middeleeuwse tuin: de besloten tuin (hortus conclusus), verwijzend naar het aards paradijs of de maagd Maria, en de seculiere tegenhanger (hortus deliciarum).In de trecentocomposities van De Machaut, De Salinis, Da Perugia, Ciconia, Da Bologna en veel anoniem werk staat de mystieke en wereldlijke verheerlijking van het vrouwelijke centraal. Het programma zit boordevol bloemenmetaforen met de roos hoe kan het ook anders op een centrale plaats. Dit concert is niet te missen voor wie zich wil onderdompelen in passie mystiek of wereldlijk en bovenal getuige wil zijn van het pure musiceerplezier van Dous Mal.
Dous Mal musiceert
'Van de besloten tuin tot de tuin der lusten' (Italiaanse muziek uit de 14de eeuw)
Uitvoerders: Katelijne Van Laethem zang, Marnix de Cat zang, An Van Laethem vedel, rebec, zang, Bart Coen blokfluiten, Philippe Malfeyt luit, Wim Bécu bazuin, René Van Laken vedel, rebec, pommer.
Organisatie: Dienst cultuur en vrije tijd Haacht i.s.m. Cultuurraad, TILDONK 900 en met steun van de Sint-Angela school. Prijzen: 10 (vvk: 7, groepen +5p: 1) Tickets: tel. 016/26 94 31
Wat zetten de Tildonkenaren zoal te koop in 1931? Een antwoord vonden we in de kleine advertenties van het toenmalige regionale weekblad De Haechtenaar...
03/01/1931
Bericht:
De ondergeteekenden Emiel en Desiré VERHAEGEN, maken het geacht publiek kenbaar dat zij zich van heden af zullen gelasten met het VOEGEN VAN HUIZEN en al hetgeen den artikel betreft. Door spoedige bediening, verzorgd werk en matige prijzen, hopen zij de gunst van eenieder te winnen. Voor inlichtingen en prijzen zich wenden tot Emiel VERHAEGEN, Lipsestraat, Thildonck en Désiré VERHAEGEN, Groote Baan, Wespelaer.
03/01/1931
Te koop: door aankoop van auto: SPEELKAR zoo goed als nieuw, dragende 1000 kilos, bij Alfons NEEFS, beenhouwer, Thildonck-Brug.
03/01/1931
Te koop: Lichte PAARDENKAR zoo goed als nieuw, met galgen en schoren, gansch volledig, bij Guill. ENGELBORGHS, Woeringstraat, Thildonck.
03/01/1931
Te koop: Beste volle VEERS, in de laatste maand, bij Arthur PEETERS, Dorp, Thildonck.
03/01/1931
Te koop: Beste volle VEERS, in de achtste maand, bij Petrus VAN HORENBEECK, Thildonck-Dorp.
03/01/1931
Te koop: 2 brave RUINPAARDEN, 3 jaar oud, geleerd in alle gespan, bij Ferd. VANDERLINDEN, Thildonck-Sas.
07/02/1931
Te koop: Schoone volle VEERS, in de laatste maand, bij Louis VANDEN HOUDT, Vaartdijk, Thildonck.
07/02/1931
Te koop: Eene VEERS, 10 maanden oud, bij Theofiel VANDER VELDE, Lipsestraat, Thildonck.
07/02/1931
Te koop: Goede Fransche WERKEZEL
bij Louis VANDEN HOUDT, Vaartdijk, Thildonck.
14/02/1931
Te koop: WITLOOFZAAD, eigen gewin, aan 40 fr de kilo,
DEKZEIL van 25 vierkante meters, dienstig voor strooikar,
in goeden staat, bij Gustaaf PARDON, Thildonck.
21/02/1931
Te koop: Schoone volle VEERS, in de laatste maand, bij Emile DE COSTER, Lipsestraat, Thildonck.
21/02/1931
Volle GEIT, einde der dracht 3 Maart, te koop bij H. BUELENS, Thildonck.
28/02/1931
Te koop: Kerzelaren EISGATBOLEN van 1m dik en 2m lang, liggende aan de zagerij Peeters te Thildonck,
Zich wenden tot de wed. Pues, Winxele-Delle.
28/02/1931
Te koop: Schoone VEERS, 15 maanden oud, bij L. CALUWAERTS, Woeringstraat, Thildonck.
28/02/1931
Te koop: Schoone zware VEERS, 10 maanden oud, geschikt voor de weide, bij Amandus ENGELBORGHS, Thildonck.
07/03/1931
Te koop: Schoone volle GEIT, in de laatste maand, goede melkgeefster, bij de wed. Petrus SWIGGERS, Lipsestraat, Thildonck.
14/03/1931
Te koop: Schoon MELKSCHAAP, vol lammer (eerste lammer), in de laatste dagen, bij Louis VAN DEN HOUDT, Vaartdijk, Thildonck.
14/03/1931
Schoone volle GEIT, den 22 Maart den tijd om, te koop bij Louis DE VADDER, Ambachtstraat, Thildonck.
14/03/1931
Olmen BED, met ressort en matras, zoo goed als nieuw, te koop bij
J.B. CASTEELS, Fabriek Persoons, Thildonck.
28/03/1931
Te koop: Zware volle KOE, van haar derde kalf in de laatste maand, bij Ed. GOESEELS, Thildonck.
28/03/1931
Te koop: Schoone volle VEERS, in de laatste maand, bij Filip LAUWERS, Dorp, Thildonck.
28/03/1931
Te koop: Schoone VEERS, bij Eugeen VAN AERSCHOT, Bertrodestraat, Thildonck.
28/03/1931
2 Volle GEITEN, in de laatste maand, te koop bij de weduwe Jos. SWIGGERS, Ambachtstraat, Thildonck.
28/03/1931
Te koop: Lange KAR met wielen van 10 centimet, alsook lichte RESSORTKAR, beiden als nieuw, bij Guill. JANSSENS, Postweg, Thildonck.
03/04/1931
Te koop: Beste VEERS voor de weide, bij Aug. JANSSENS, Thildonck.
11/04/1931
Te koop: Beste zware volle KOE, einde der dracht, vijfde kalf, bij Emile PEETERS, Postweg, Thildonck.
18/04/1931
Te koop: Allerbeste OS, omtrent 2 jaar oud, dienstig voor de weide, bij Frans MARIEN, Lipsestraat 226, Thildonck.
18/04/1931
Te koop: STORTKAR, zoo goed als nieuw, nieuwe banden van 9, bij Edward SCHOETERS, Thildonck.
18/04/1931
Beste TREKHOND, 3 jaar oud, gewoon in de kar, te koop bij Jan VAN DE GHOOR, achter 't Sas, Thildonck.
25/04/1931
Te koop: Schoone jonge VEERS, 1 jaar oud, bij Louis BUEDTS, Kruineikestraat 30, Thildonck.
25/04/1931
Te koop: Twee zware PONEYS, bij Ferd. VANDER LINDEN, achter 't Sas, Thildonck.
25/04/1931
TREKHOND, 3 jaar oud, te koop bij Ferd. VAN DER LINDEN, achter 't Sas, Thildonck.
09/05/1931
Te koop: Schoone VEERS voor de weide, bij Jan VAN DE GOOR, achter 't Sas, Thildonck.
09/05/1931
Schoone gelammerde GEIT, beste melkgeefster, te koop bij de wed. Petrus SWIGGERS, Lipsestraat 232, Thildonck.
16/05/1931
Werkvrouw voor 2 of 3 maal per week, 's maandags, aan 2 fr. per uur, wordt gevraagd in het Hotel "Ste URSULE", te Thildonck.
De twee schildhouders van het Tildonks wapenschild zijn griffioenen. Een griffioen is een gemengd schepsel tussen de fabeldieren dat samengesteld is uit verschillende dieren, die het meest een beroep deden op de fantasie: het lichaam van een leeuw, het hoofd en de vleugels van een adelaar, de oren van een paard en een hanenkam gemaakt van vissenschubben.
Slechts 6 juiste antwoorden kwamen binnen. De lottocijfers van de trekking
van zaterdag 13 oktober waren: 6 + 12 + 15 + 32 + 34 + 40 +30 of totaal 169.
De winnaar is deze keer Werner Bisschop die 155 als getal opgaf. Santé Werner!
Meedoen aan de tweewekelijkse fotovraag is
gemakkelijk (en gokken mag), bovendien heb je een reële winstkans. En zeg nou
zelf, wat is er heerlijker dan eens een terrasje te doen op de historische site
van het geklasseerde en gerestaureerde sas en sashuis te Tildonk, met een gratis
degustatie er bovenop als het even kan!
Opgave 46 -> zie rechterkolom.
Zoals steeds zijn er
2 streekbiertjes te winnen, geschonken door en in de
Maritime!
Het huidige postnummer van de gemeente Haacht (en dus ook van Tildonk) is 3150. Maar weet je nog welk nummer Tildonk indertijd toebedeeld kreeg bij de invoering van de postnummers?
Roger Ver Elst heeft een halve eeuw geleden een reeks mooie foto's geschoten van de witloofteelt en het binnenhalen van de oogst. Alles speelde zich af in en rond de boerderij van zijn vader, Jules Ver Elst, in Tildonk en omgeving beter gekend als 'Juul van Pië Minnekes'.
Mia Jespers schreef enkele jaren geleden een boek over haar grootvader, dichter 'Meester' Remy Alloing. Boeiend geschreven en mooi uitgegeven. Het boek is nog steeds verkrijgbaar (zie foto + bericht uit De Streekkrant van deze week).
Lodder met zijn Keet, de Witte Madam, de Teensnijder, de Korenpater, de Framasons, den Duvel, Toveressen, Heksen en Spoken, Stallichten, ...
In vroegere jaren zat de schrik er dikwijls in bij de mensen; wat men niet begreep werd dikwijls bovenaardse krachten toegemeten! In Tildonk was dat niet anders. Bij onverklaarbare tegenslag werd er wel eens gezegd: ''t is de Kwade Hand'. Sommige, al dan niet psychische ziektebeelden, kon men niet duiden; 'hij is van de Mare bereden' bleek dan een plausibele uitleg... Een oude alleenwonende vrouw moesten oppassen om niet voor heks door te gaan. Waar we ons nu onmiddellijk tot de dokter wenden zocht men vroeger dikwijls zijn heil in bovennatuurlijke krachten. Men droeg 'gewijde schapulieren' om zich te beschermen en een ganse reeks heiligen werd aanbeden in de vele kapellen tegen alle mogelijke kwalen. Volksremedies werden algemeen toegepast. Superstitie en kwakzalverij waren nooit ver weg. Elk dorp kende bovendien zijn gebedsgenezers, die men in onze streek 'overlezers' noemde, en die met potjeslatijn en berijmde spreuken bezweringsformules over de 'patiënten' uitspraken.
Overlezen in Tildonk en omgeving
Bij Paulus Maes kon men terecht als men tandpijn had. Nette Artoos op de Wespelaarsehoek overlas eveneens tegen tandpijn. Waar Goossens uit de Vijfeikenstraat overlas tegen de roos, maar ook tegen 'beesten die dik stonden'. In Buken was er een non die voor de Eerste Wereldoorlog overlas. Je diende 5 fr te geven en voor jaren was je van de pijn verlost.
Georges Gordts zag als kleine jongen telkens 'iets zitten' als hij wakker werd. Hij was van de 'maan bereden' (van de Mare bereden?). Ze zijn er mee naar de paters op de Roeselenberg te Leuven geweest en hij was verlost.
(Interview René Gordts en Miel Deconinck, 1981)
De 'peerdenpaternoster' van Wannes Raps (Ernest Claes)
"... Zo had die peerdenpaternoster van Wannes Raps voor ons een geheimzinnige kracht gekregen tegen alle onwarige machten die er s nachts dwalen door bossen en heiden, die de stallen betoveren en de mensen beheksen. Als ge u door Wannes daarmee liet overlezen, dan moest ge niet vervaard zijn dat er u in de donker iets vreemds zou overkomen, ieverans op een kruispunt van twee banen, in een holle weg, langs een kerkhof, of van dwaallichten, pleuddens en doodskoppen.
Als ze dan lang aangedrongen hadden speekte Wannes eens op de grond, dronk eens aan zijn druppelke, rochelde door zijn keel, en terwijl ze ineens allemaal doodstil zwegen en ook hun klak afnamen, begon hij:
's Vaders, 's Zoons, 's heilige Geestes, amen.
Onder Pontius bij Pilatus, gekruist, gestorven en begraven. Twee: te weten 't kwaad schuwen, zonden verliezen, deugden oefenen. Drij: berouw, belijdenis, biecht en voldoening. Hoctus boctus, ne kalversteert die gekrokt is. Nen hond die gene steert en heeft is onbekwaam om zen gat te bedekken. Vrienden ik laat u zeker weten in het land van Ribbedebie, waar de kiekens door hun gat schreeuwen, de hanen met hun steerten bassen en de keezeboterhams op de wissestruiken wassen. Daar kwamen twee rabauwen aan die vroegen de dubbele week. En ik zei neen en ik dubbelde mee en ik won er zeven tonnen schuld mee."
CHIROMEISJES TILDONK Wie weet het nog? Tijd dus voor een weerzien! VRIJDAG 30 NOVEMBER 2007 20u30 ZAAL FAMILIA TILDONK
Bij een hapje en een drankje kan je herinneringen ophalen aande fijne zondagnamiddagen en de superleuke bivaks!
Met Renolleke recht naar Recht! De Koning van Katoren! Pluk van de Petteflet!
Zegt het je allemaal nog iets, kom dan zeker langs. Doorlopend diavoorstelling! Om geen stoelen te kort te hebben, graag ten laatste op 20/11/2007 een mailtje naar Linda De Cat (linda.de.cat@telenet.be) of een telefoontje naar Anny Hamels (016/60.29.94 vanaf 17 uur).
Mis deze unieke ontmoeting met je jeugdvriendinnen niet!
Foto: doodsprentje van Zuster Maria Benedicta der Vijf Wonden (Theresia Piot).
Verz. Karel Smets
In het volle oorlogsjaar 1916 overleed Zuster Maria Benedicta der Vijf Wonden, in de wereld Theresia Piot. Zij was een van de vele in Tildonk geboren meisjes die indertijd intraden in het plaatselijke klooster van de 'Congregatie der ursulinen van Tildonk. Op haar doodsprentje staat niet vermeld dat ze elders dan in het moederklooster zou verbleven hebben, we nemen dus aan dat ze de rest van haar leven in het klooster in haar geboortedorp doorbracht. De opgegeven geboortedatum, 15 oktober 1858, blijkt niet correct te zijn. In de Tildonkse doopregisters vonden we: Maria Theresia Piot, dochter van Franciscus Piot (°Herent) en Maria Sterckx (°Tildonk, xTildonk), geboren op 11 oktober 1859.
Ongeveer iedereen kent dezer dagen
Halloween. Carnavaleske toestanden met griezels, heksen en uitgeholde
pompoenen. Maar waar komt het vandaan? Wat heeft het met ons te maken? En
moeten wij het vieren?
Halloween zelf is het Winterfeest
bij de Kelten en valt op de vooravond (zoals steeds bij Heidense feesten) van
het christene Allerheiligen (1 november). Halloween betekend dan ook all
hallows eve (aller heiligen avond). In de volksmond kreeg het de korte en
gemakkelijkere afgeleide Halloween. De gekerstende naam op zich heeft dus geen
banden met onze streken. De gebruiken en tradities echter wel. Halloween is dus het
Winterfeest (maar ook Dodenfeest), de afsluiter van de Zomertijd. De oogsten,
en eventueel ook al het vee, waren binnen, dus kon men zich op de barre
Wintertijd beginnen voorbereiden. Als de Winter komt, dan komen ook de doden.
Men geloofde dat tijdens de donkere maanden van het jaar de gestorvenen
makkelijker hun weg terug naar de mensenwereld vonden, Midgaard. Geesten
ontbreken vervolgens niet op het Winterfeest ofte Halloween. Niet bij de
Kelten, ook niet bij de Germanen. Zoals bij de meeste oude volkeren in de rest
van de wereld vond er een voorouderverering plaats. Deze geesten waren geen
onwelgekomen gasten. Ze brachten voorspoed met zich mee en verzekerden dat de
vruchtbaarheid rondom ons niet teloor ging. Ter hunner ere werden optochten
georganiseerd. In die optochten droegen de feestvierders vruchten, knollen,
bieten of rapen met zich mee. Deze werden uitgehold en binnenin voorzien van
een kaarsje, de geest van een afgestorvene symboliserend.
Dit Winterfeest werd gekerstend, de oorsprong van Allerheiligen. De
oorspronkelijk welgekomen geesten werden demonen. Toen de
kerstening een geruime tijd was ingeburgerd ging men trachten de geesten of
demonen te verjagen door schrikwekkende kledij aan te trekken of maskers te
dragen.
Naar het schijnt zou de hedendaagse bedeltocht der kinderen naar snoepgoed een
verre afgeleide zijn van het oorspronkelijke sprokkelen van hout om dan met z
n allen die avond het grootse vuur aan te steken.
Het gekende Halloween is een
Keltisch feest (Samhain). Waar de Kelten gaan nemen ze hun tradities mee. Toen
indertijd (halverwege de 19de eeuw) de Ieren, door een grote
hongersnood, massaal naar het beloofde land Amerika emigreerden namen ze ook
traditiegetrouw hun Winterfeest mee. Halloween kende succes, onder andere door
het zich verkleden, en het werd één van de belangrijkste feesten in Amerika.
Men vierde een Keltisch feest, maar met de middelen die ze in Amerika
voorhanden hadden. Anders dan in de Germaanse en Keltische landen, had men in
Amerika pompoenen die ideaal bleken te zijn om uit te hollen en zo de traditie
voort te zetten. Zoals in vele feesten gaat de betekenis verloren maar blijft
men ze toch vieren, vooral voor het vermaak der kinderen.
In het 'Avondland' verdwenen de Winterfeesten, totdat ze weer uit Amerika werden geïmporteerd om louter commerciële doeleinden; Halloween vult dezer dagen, samen met Sinterklaas, het commerciële gat
tussen de zomerpiek en kerstmis. Alleen al om wat weerwerk te bieden aan de uitsluitend commerciële interpretatie en exploitatie van Halloween, is enige uitleg over de betekenis van het aloude Winterfeest op zijn
plaats in deze blog.
Na afloop van het meer gure winterweder zijn de rustbanken dan toch eindelijk geplaatst geworden. In de dreef, naast de schuilhuisjes aan de autobushalten en op de plaatsen waar 's zomers duivenmelkers en duivenletters elkaar geregeld plegen te ontmoeten, werden tijdens de voorbije week fraaie witgeschilderde rustbanken aangebracht. Afhaling huisvuil: zal voortaan geschieden op een dinsdag, met een moderne huisvuilwagen...
'Hopelijk kunnen we Jessa volgend jaar eens in Tildonk op de planken bezig zien!' schreven we nog op deze weblog eind vorig jaar(bijdrage 20/12/2006).
Wel, het is zo ver!
Op vrijdag 26 oktober speelt Jessa Wildemeersch het theaterstuk De Nacht van Margaretha in de kloosterkerk van het ursulinenklooster te Tildonk.
Jessa Wildemeersch studeerde vier jaar aan de gerenommeerde Studio Herman Teirlinck te Antwerpen, stak nadien de grote plas over en studeerde verder aan de befaamde Actors Studio in New York waar ze onder meer les kreeg vanHarvey Keitel en Ellen Burstyn. Als één van de weinige niet-Amerikaanse acteurs ontving ze een lifelong membership aan de Actors Studio!
In het voorjaar van 2006 gaf Jessa een voorstelling van Margarets Awakening in The Martin E. Segal Theatre in New York. In juni 2006 speelde ze de Engelstalige versie in De Markten te Brussel. Nu maakt ze de omgekeerde beweging en speelt ze het stuk De Nacht van Margaretha in het Nederlands.
Jessa is regelmatig op het kleine scherm te zien, o.a. in de succesvolle series 'De Kavijaks' en 'Witse'. Als Jessa niet in New York vertoeft, vind je haar terug in het ouderlijk huis in de Tildonkse Kapelleweg.
De Nacht van Margaretha
Spel: Jessa Wildemeersch
Tekst: Kamiel Vanhole
Vrijdag 26 oktober om 20.30u, in de kloosterkerk, ursulinenklooster Tildonk. Organisatie: TILDONK 900
Info en reservatie: Dienst Cultuur en Vrije Tijd, gemeente Haacht, 016/26.94.91, of in de Gemeentelijke Bibliotheek, Studio 2000, De Standaard Boekhandel Haacht, www.tildonk.be VVK: 8 EUR, Kassa: 10 EUR
Europa, 1500, vroege Renaissance. Maximiliaan I, Keizer van Oostenrijk, voert oorlog met Frankrijk en het Ottomaanse rijk. Zijn dochter Margaretha dient als pion voor zijn politieke strategieën. Wanneer Margaretha de leeftijd van 27 jaar bereikt is ze al drie keer getrouwd en staat ze op het punt om regentes te worden van haar neefje Karel V.
De Nacht van Margaretha vertelt het verhaal van een vrouw, gevangen tussen familiebelangen en haar zoektocht naar individuele vrijheid. Een monoloog over het gevecht dat een vrouw voert die zelf nooit keuzes heeft kunnen maken. Maar ook hoe ze vanuit haar beperkingen haar mogelijkheden realiseert.
Tijdens de lessen Vaderlandse Geschiedenis leerden we indertijd over de Boerenkrijg;(2) de heroïsche strijd van de Vlaamse boerenjongens (de Brigands), die gewapend met drietand en dorsvlegel, en onder de strijdkreet Voor outer en heerd (voor altaar en haard) in opstand kwamen tegen de Franse overheerser (de Sansculotten). Alhoewel het slechts een zeer korte episode (tussen 12 oktober en 5 december 1798) in de geschiedenis betrof,(3) sprak deze hopeloze strijd tussen enkele idealisten (of was het eerder een groepje ongeregeld?) en de grote Franse 'oorlogsmachine', tot onze verbeelding.
Jan-Baptist Hous beschreef enkele gebeurtenissen die in onze dorpen plaatsgrepen, als volgt in zijn Leuvense kroniek:(4)
Item den eersten brumaire, 22 october 1798, hoorden men hier tot Loven seggen dat het huys van den agent Marmilion tot Weghter geplundert was en dat het selven huys tot in den grond afgebroken. Dit alles gebeurde door een bende boeren die van Vlaenderen quamen, sy waeren meestal gewapent. Van Weghter syn sy gegaen naer de dorpen daer ontrent als Haeght, Rotselaer, Wespelaer en soo op Aerschot. Daer hebben sy den boom van lieberteydt afgecapt en al de pampieren verbrandt en de agenten en al die in dienst waren van de republiek vervolgt en hun huysen geplundert en de huysen afgebroken.
Leiders van de opstand in de Kempen en in onze eigen streek waren onder meer Pieter Corbeels uit Turnhout (°Leuven), Jan Cornelis Eelen uit Scherpenheuvel, Michiel Van Rompay uit Bonheiden en vooral Jozef Van Gansen uit Westerlo. Tussen de plaatselijke medestrijders werden naast kapitein Frans Smedts (Rotselaar) en verschillende inwoners van Werchter en Betekom, enz. ook enkele Tildonkenaren vermeld: de zoon Cappuyns alsook Jozef Braeckmans, een werkman bij schrijnwerker Bisschop.(5) Volgens Jos Cools bestond er zelfs een heuse Tildonkse compagnie:(6)
'Tijdens de Besloten Tijd lagen te Meerhout drie kompagnies: de kompagnie van Kampenhout, van Herent en van Tildonk'.
Op 25 oktober 1798 rukten 3000 brigands op naar Leuven en kampeerden in de buurt van de abdij van Vlierbeek. De dagen daarop werd hevig gevochten doch de Franse generaal Durutt kon de rebellen terugdrijven. Op 27 november werd Meensel-Kiezegem bezet door 500 boeren, maar ditmaal stuitten zij op generaal Jardon die hen met een overmacht aan infanteristen en artillerie verdreef richting Hageland. Op bevel van Van Gansen verzamelden de brigands bij Hasselt waar zij uiteindelijk op 5 december 1798 verpletterend verslagen werden.
(1) We putten uit: Van den bergh L. en M., Voor Outer en Heerd, Tijdingen van het Beatrijsgezelschap, 1979/80, 7-15. (2) Aldus kreeg de schooljeugd indertijd de Boerenkrijg geserveerd: Atlas-handboek van Belgische Geschiedenis, Van In Lier, 1926. 'Boerenkrijg. Het schandig gedrag der Franschen verontwaardigde het volk; vele jongelingen, die in het lot gevallen waren, weigerden soldaat te worden, en vluchtten. Weldra schuilden groote benden in de bosschen samen en vielen de Franschen aan. Twee jaren kampten zij moedig, maar vruchteloos. De weerstand, die zeer hardnekkig was, vooral in de Kempen, noemt men Boerenkrijg.' (3) Toch werd er reeds in 1796 gesproken over boerenopstanden, o.a. rond de streek van Haacht. (Stadsarchief Leuven, nr. 10965 brieven en documenten betreffende de periode 1795-1801). Zie Voor Outer en Heerd, p. 9. (4) J.B. Hous, Leuvense Kroniek (1780-1829), gepubliceerd door de Kempeneer J., Abdij van Park, Heverlee, 1964. (5) Gebruers P.F., Eenige aanteekeningen over den besloten tijd en den Boerenkrijg in de Kempen, deel I, Geel, 1899. (6) De Haechtenaar, 14 april 1972. Van Eigen Volk en Streek. De Boerenkrijg in het Haachtse, J. Cools.
In de kruiwagen in de feeststoet werd het paardenmest gedeponeerd dat de dieren achterlieten op het parcours! De sympathieke jongelui kregen veel bijval van de toeschouwers.
Niet minder dan 15 juiste antwoorden kwamen binnen. De lottocijfers van de trekking van zaterdag 29 september waren: 1 - 6 - 15 - 22 - 28 - 29 - 21 of totaal 122. Dirk Vercruysse zat er met 121 het kortst bij. Santé Dirk!
Meedoen aan de tweewekelijkse fotovraag is gemakkelijk (en gokken mag), bovendien heb je een reële winstkans. En zeg nou zelf, wat is er heerlijker dan eens een terrasje te doen op de historische site van het geklasseerde en gerestaureerde sas en sashuis te Tildonk, met een gratis degustatie er bovenop als het even kan!
Opgave 45 -> zie rechterkolom.
Zoals steeds zijn er 2 streekbiertjes te winnen, geschonken door en in de Maritime!
Het wapenschild van Tildonk is ondertussen wel door iedereen gekend. Je kan er niet naast kijken, overal in het dorp ogen de 10 zilveren ruiten op rode achtergrond je toe. In de volledige voorstelling wordt het schild links en rechts 'gedragen' door twee fabeldieren. Weet je soms de naam van deze dieren? Niet zo gemakkelijk deze keer, doch al googelend kom je er wel achter...
Vandaag kreeg professor Willy Van Langendonck, gewezen Tildonkenaar (zoon van Jules Van Langendonck en Maria Peeters uit de Nieuwebaan, nu Gebrs. Persoonsstraat), plechtig een feestbundel overhandigd in een overvolle Justus Lipsiuszaal van het Erasmusgebouw, Faculteit Letteren van de K.U. Leuven. We waren met een beperkte delegatie uit Tildonk aanwezig en we kunnen gerust stellen dat we ons niet verveelden. De toespraken van professor-rector Vervenne en de professoren William Van Belle (een huidig Tildonkenaar!), Hubert Cuyckens en decaan Luk Draye, maar ook de rede van Willy Van Langendonck bleken immers niet van humor gespeend! Als Tildonkenaar deed het ons iets toen de gevierde op een gegeven ogenblik zijn voordracht in verband met de eigennamen ('Waarom zulke belangrijke woorden als eigennamen zo moeilijk onthouden worden') kleur gaf met het aanhalen van Tildonkse figuren zoals 'Mil Gazet' en 'Suske de Verver'. Vergeten we hierbij niet dat hij al in 1965-66 wetenschappelijke artikels uitbracht: over de waternaam Lips en over het toponiem (de plaatsnaam) Tildonk. Van zijn hand is ook de uitgave (1979): De persoonsnaamgeving in een zuidbrabants dialekt, gebaseerd op de persoonsnamen uit het Tildonkse dialect (zie blogbijdrage nr. 202 van 5/1/2007).
Prof. Willy Van Langendonck, een zoon van Tildonk waar we trots op zijn!
Willy Van Langendonck Doctor in de Germaanse filologie (1970). Lid van de Koninklijke Commissie voor Toponymie & Dialectologie sinds 1989; van de International Council of Onomastic Sciences (hoofdredacteur van het internationale tijdschrift Onoma, Journal of the International Council of Onomastic Sciences), evenals secretaris van ICOS van 1968 tot 2002; vice-secretaris-generaal in 1984-87; van de Zuidnederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde en Geschiedenis sinds 1972; van de Vereniging voor Limburgse Dialect- en Naamkunde sinds 1977; van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden sinds 1998; van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde sinds 2004. Lid van het wetenschappelijk personeel aan het Instituut voor Naamkunde van de K.U.Leuven (1964), buitengewoon docent (1977), hoofddocent (1991), hoogleraar (1996), gewoon hoogleraar (2002).
Een afbeelding van het verlore gegane museum. We zien een vrij geordend geheel met opgezete reptielen en vogels, Afrikaanse wapens, dierenhuiden, borstbeelden van o.m. de koningen. Langs de muren staan talrijke vitrinekasten waarvan we de inhoud echter niet kunnen herkennen. De kranten maakten ook gewag van 'kostbare gedenkenissen uit den wereldoorlog' die in de brand bleven. Intrigerend, want het Tildonkse ursulinenklooster heeft een zekere rol gespeeld in de Eerste Wereldoorlog. In 1914 vestigden de Duitsers er een lazaret. Het klooster fungeerde tevens als hoofdkwartier van generaal von Beseler die vanuit Tildonk de belegering van Antwerpen leidde en er de onderhandelingen voerde met het stadsbestuur die tot de overgave van Antwerpen leidden. Hadden de geëxposeerde voorwerpen (documenten?) soms hierop betrekking? In de annalen van de Tildonkse ursulinen vonden we daarover niets terug.
Foto: De ravage die de kloosterbrand met zich meebracht was enorm. Hier een zicht op de noordzijde van het centrale kloostergebouw, met links het Belvédère waarin zich de watervergaarbak bevond. De dakverdieping werd nadien nooit meer heropgebouwd.
1928, het klooster afgebrand!(1)
In de nacht van 24 op 25 augustus 1928 heeft er in het klooster van Tildonk een grote en hevige brand gewoed. Als gevolg hiervan kwam Tildonk de dag erna op de frontpagina's van de nationale kranten terecht, het Tildonks ursulinenklooster was immers wijd en zijd bekend! Buiten enkele gekwetste brandweermannen vielen er, als bij wonder, geen andere slachtoffers (het was nog schoolvakantie). De schade was echter aanzienlijk. Het klooster bezat een merkwaardig museum met unieke collecties van de fauna en flora van Congo en Engels-Indië, herinneringen aan de Eerste Wereldoorlog, wetenschappelijke apparatuur, een collectie exotische vogels... Slechts een klein gedeelte daarvan werd gered.
Zie: Gordts J., De grote kloosterbrand te Tildonk in 1928, 1998. De brochure is nog verkrijgbaar bij HAGOK > hagok.be
De familie Van den houdt bij de aflegging van de kloostergeloften van Soeur Lisa (Jeanne Van den houdt), ursuline te Tildonk (11 september 1928)
L > R: Achterste rij: Jef Van den houdt, Tille Paeps, Fé Van den houdt (x Irma Maes xx Martha Van Eyken, w. Machelen), Gusta Van den houdt (x Bère Buelens), Margriet Van den houdt (x Jef Ons), Stans Van den houdt (x boswachter Persoons) Voorste rij: Fiene (x Warreke Van den houdt), Aimé Van den houdt (x Leopoldine Ceuppens), Bère Van den houdt (x Germaine Vanreydt, bakker), Staf Van den houdt (kind vooraan, x Paula Bens, w. Okselaar), Jeanne Van den houdt (zuster Marie Elisa, ursuline, °Tildonk 9 juli 1908, +Tildonk 3 september 1978), Frans Van den houdt (x Helena Waterschoot), Fons Van den houdt (kind vooraan, x Maria Piot), Fien Van den houdt (x Georges Dams), Gust Van den houdt (Gust van Kapper' alias Kapperke').
(foto: Gust Van den houdt; met dank aan Roger Van den houdt voor de aanvullende gegevens)
329) Afstammeling van keizer Karel de Grote en van hertog Jan Primus...
Jan Primus, Jan I (Brussel 1252? - Antwerpen? 3 mei 1294), was hertog van Brabant van 1267 tot 1294 en van Limburg van 1288 tot 1294. Jan was een zoon van Hendrik III en Aleidis van Bourgondië. Hij volgde zijn mentaal gestoorde oudere broer Hendrik IV op, die door zijn moeder-regentes van de troon was geweerd. Hij huwde in 1273 met Margaretha van Dampierre, dochter van de Vlaamse graaf Gwijde van Dampierre. Zijn eerste vrouw, een dochter van Lodewijk IX van Frankrijk, overleed in 1271 na amper één jaar huwelijk in het kinderbed. (Wikipedia)
Karel de Grote, door Albrecht Dürer (1471-1528).
Karel de Grote (Duits Karl der Große; Frans en Engels Charlemagne; Jupille, (waarschijnlijk) 2 april 742 - Aken, 28 januari 814) was van 771 tot aan zijn dood koning der Franken; daarbovenop werd hij in 800 tot keizer van het Westen gekroond. Karel was de zoon van Pepijn de Korte en Bertrada van Laon bijgenaamd "Bertrada met de grote voeten". Er zijn geen portretten van Karel bekend maar wij weten van zijn biograaf Einhard en omdat zijn skelet in Aken bewaard bleef dat hij met een lengte van 2 meter en 4 centimeter bijzonder groot van stuk was. Karel was rossig, droeg een snor en had een "vooruitstekende buik". Karel werd in de 12e eeuw heiligverklaard maar wordt alleen in Aken vereerd. (Wikipedia)
Afstammeling van keizer Karel de Grote en van hertog Jan Primus...
Het is een beetje spielerei onder de Brabantse stambomers om z'n afstamming te bewijzen van Karel de Grote. Mij lukte het op meerdere manieren. Niet echt moeilijk eigenlijk want zowat iedereen in Brabant is wel op een of andere manier nakomeling van deze illustere figuur. Je dient de zaken wel met het nodige korreltje zout te nemen. Alhoewel het onderstaande gebaseerd is op gepubliceerde stamreeksen en op eigen bronnenonderzoek, dient er bijvoorbeeld maar één figuur te zijn die een scheve schaats reed en je zit zó met een foute stamreeks. Jan Primus kwam er voor uit; zo is Gilles Van der Balckt één van zijn vele bastaardzonen, maar feit is: het is en blijft zijn zoon! Hieronder tref je eerst het rijtje van Karel de Grote tot Jan Primus en in tweede instantie dat van Jan Primus tot mijn eigen mannelijke nazaten, Willem en Basil Gordts. Til er niet te zwaar aan, het is tenslotte, zoals hierboven gesteld, niet meer dan spielerei...
1. Karel de Grote (742-814), eerste keizer van het Frankische Rijk; 2. Lodewijk de Vrome (778-840), keizer van het Frankische Rijk; 3. Lotharius I (795-855), keizer van het Frankische Rijk, koning van het Middenrijk; 4.Gijsbrecht, graaf van de Maasgouw; 5.Reinier 'Langhals' (+916), graaf van Henegouwen; 6.Reinier II (880-932), graaf van Henegouwen; 7.Reinier III (920-973), graaf van Henegouwen; 8. Lambrecht I (950-1015), graaf van Leuven, tr. Gerberga van Lotharingen; 9. Lambrecht II (990-1062), graaf van Leuven, tr. Oda van Nederlotharingen; 10.Hendrik (+1079), graaf van Leuven, tr. Aleydis van Bethuwe; 11.Godfried I (1060-1139), hertog van Brabant, tr. Ida van Chiny; 12.Godfried II (1105-1142), hertog van Brabant, tr. Lutgardis van Sulzbach; 13.Godfried III (1140-1190), hertog van Brabant, tr. Margaretha van Limburg; 14.Hendrik I (1165-1235), hertog van Brabant, tr. Machteld van Boulogne; 15. Hendrik II (1207-1248), hertog van Brabant, tr. Maria van Zwaben; 16. Hendrik III (+1261), hertog van Brabant, tr. Alix van Boergondië;
17. Jan I (Primus) (1252?-1294), zevende hertog van Brabant, overwinnaar van de slag bij Woeringen aan de Rijn (1288), tr. 1270 met Margaretha (+1271), dochter van Lodewijk IX van Frankrijk; hertrouwt 1273 met Margaretha van Dampierre (Margaretha van Vlaanderen); concub. Johanna van der Balct; 18.Gilles van der Balct, (°1273), tr. met Yda van Wersingen; 19.Gilles van der Balct, tr. met NN; 20. Vranck van der Balct, tr. met Lysbeth van Moersele; 21.Cornelis van Ophem (+1413), tr. met Maria van der Balct; 22.Geeraert van Ophem (+1436), tr. met Margriete van Vorsthuysen; 23.Willem van Ophem (+1483), tr. met Yda 's Costers; 24.Ingel van Ophem (cit. 1515), tr. met Margriete van der Meeren; 25.Michiel van Ophem (cit. 1538), schepen van Brussel in 1538, tr. met Elisabeth Reydams, hertr. met Catharina de Kemmere; 26.Jan van Ophem (cit. 1559), tr. met Maria Geerts; 27.Merten van Ophem (+1585), tr. 1575 met Maria Boogaerts; 28. Hendrick Gorts (+1631), zoon van Daneel en Barbara Van Hamme, tr. Steenokkerzeel 1599 met Kathelijne van Ophem (+1639), pachter op het hof te Goethem (Voetemhoeve) te Tildonk 29. Jaspar Gorts (+ 1680), pachter op de Voetemhoeve te Tildonk, schepen van Tildonk, tr. Wakkerzeel 1637 met Anna Ingelborghs (+1655), hertr. Tildonk 1656 met Elisabeth van Laer; 30. Geeraert Gorts (1646-1709), pachter op de Dormaelhoeve te Tildonk, schepen van Tildonk, tr. Tildonk 1687 met Maria Van Bolle (of Van Ballaer) (1668-1743), dochter van Hendrick Van Ballaer (pachter op het hof te Ghoye - Den Halven Steen- te Wespelaar) en van Anna De Becker; 31. Peeter Gordts (1690-1762), pachter op de Dormaelhoeve te Tildonk, schepen van Tildonk, tr. Buken 1712 met Catharina De Coster (1690-1757), dochter van Mathijs De Coster (brouwer, schepen te Buken) en van Petronella Van Etterbeeck; 32.Hendrick Gordts (1716-1775), pachter op de Dormaelhoeve te Tildonk, schepen van Tildonk, tr. Rotselaar 1761 met Maria Catharina Verstraeten (1729-1791), dochter van Norbertus Verstraeten (meier van Rotselaar en pachter op het hof van Waterdijk te Rotselaar) en van Anna Van den Panhuysen; 33. Willem Gordts (1771-1855), pachter op de Dormaelhoeve te Tildonk en de Vijfeikenhoeve te Tildonk, schepen van Tildonk, tr. Tildonk 1809 met Theresia Vanden Schrieck (1783-1872), dochter van Joannes Franciscus Vanden Schrieck (pachter op de Nieuwenborg te Tildonk) en van Clara De Wit; 34. Eduard Gordts (1823-1898), pachter op de Vijfeikenhoeve te Tildonk, tr. met Joanna Maria Goeseels (+1867), hertr. Tildonk 1869 met Joanna Maria Vandenbroeck (1848-1914); 35. Jan Baptist Gordts (1877-1940), landbouwer en fabrieksarbeider, tr. Tildonk 1898 met Maria Antonia Lemmens (1879-1946). Ze hadden 17 kinderen, waaronder geen enkele meerling!; 36.Albert (René) Gordts (1917-1982), landbouwer, tr. Ramskapelle (Knokke-Heist) 1947 met Maria Magdalena Heyneman (1923-2013); 37. Jan Gordts, bankbediende, tr. Haacht 1983 met Kris Gilis. 38.Willem Gordts, 37ste in rij na Karel de Grote en 1245 jaar na deze geboren, kreeg de naam van zijn bet-betovergrootvader mee.
39.Basil Gordts, de reeks zet zich verder...
Bronnen & archieven Verdoodt F., Afstammelingen van het Hertogelijk huis van Brabant, 1988. de Cacamps F., 'Lignages de Bruxelles - Fam Van Ophem', Brabantica X - 2° partie, 1971. Gordts J., De Godskes van Tilloenk, 1998.
Parochieregisters van Tildonk, Wakkerzeel, Rotselaar, Buken en Steenokkerzeel. Algemeen Rijksarchief Brussel, Archief familie de Lalaing, Schepengriffies arr. Brussel (Steenokkerzeel). Rijksarchief Leuven, Schepengriffies arr. Leuven (Tildonk).
Foto: Het jagen met fretten tijdens de konijnenjacht dateert reeds van in de Middeleeuwen.
In het archief van de familie de Lalaing (1), indertijd de graven van Tildonk, bevindt zich een interessante brief. Hij is geschreven door de toenmalige pastoor van Tildonk, Petrus Dominicus Van Elder, en is gericht aan drossaard (2) Jacobus vanden Schrieck. Deze laatste, alhoewel op dat ogenblik drossaard van Tildonk, woonde in Wezemaal alwaar hij een notarispraktijk had. (3) Blijkbaar waren beiden van plan om samen met de pastoor van Buken in Beisem op jacht te gaan. Bij de aanvang van de brief vernemen we dat de drossaard verwacht werd met zijn fretten.(4) Wat verder is er ook sprake van netten ofte sackens (zakken), attributen die aangewend werden tijdens een frettenjacht. Het was een tijd toen de jacht het uitgesproken tijdsverdrijf was van de heren en de dorpsnotabelen.
Vind hieronder de transcriptie van de bewuste brief:
Mijnheer van den Schrieck drossaert van Thildonck etc. te bestellen bij den heere schepene Wirix op de Hoecken tot Loven
Pastoor van Elder Thildonck den 30 januarii 1766
Mijn heer van den Scrick,
Naer UE hertelijck gegroet te hebben soo laete UE weten als dat Mijn heer Pastoor van Buecken UE met de feretten sal verwachten tegen maendagh ofte woensdagh toecomende, op deijnsdagh is hij belet, indien UE tijdt heeft sullen wij de eere hebbe van UE te verwachten op een van die twee daegen, het sal waerschijnelijck UE wat moijelijck vallen om dien dagh nogh van Wesemael te comen, daerom waer het noch het besten van den dagh van vore bij mij te comen logeren om met de vroegen morgent te Beijsem te sijn, dat aengaet de netten ofte sackens om die te vangen, daer sijnder eenige te Buecken, waer mede blijve met complementen aen UE b. masseur, UE onderdaenigen dienaer,
P. D. van Elder, pastor in Thildonck.
(1) Algemeen Rijksarchief Brussel, Archief familie de Lalaing, nr. 1629. (2) Drossaard: de drossaard moest samen met de meier toezicht houden bij de rechtspraak, hij diende de overtreders van de wet te straffen, hij diende de straten, waterlopen en ieders bezit te beschermen, hij moest tevens het jachtterein van de graaf vrijwaren. De meier was steeds iemand van het dorp, de drossaard daarentegen was een buitenstaander die een zekere strengheid tegenover de bevolking aan de dag moest leggen. Het ambt van drossaard werd in de loop van de 18de eeuw steeds minder gezaghebbend om ten slotte uit te lopen in een vereniging met het meiersambt (te Tildonk althans).
(3) Eigenaardig dat zijn post te Leuven (bij schepen Wirix, 'op de Hoecken') diende bezorgd te worden en niet te Wezemaal. (4) Fret: een fret is een roofdier dat tot de familie van de marterachtigen behoort. Een fret wordt als gezelschapsdier gehouden en tevens - reeds in de Middeleeuwen - gebruikt men fretten bij de konijnenjacht (het zogenaamde 'fretteren').
Illustratie uit 'The hunting book', Gaston Phoebus, 1387-1391 (manuscript Bibliotheque Nationale, Parijs).
Iedereen wist het; Sint-Janneke leidde een lammeke aan zijn teugel. De oudere Tildonkenaren herinneren het zich nog goed dat een levend schaapje mee in de processie opstapte.
Een en ander staat neergeschreven in de tentoonstellingsbrochure van de dubbeltentoonstelling 'Processiekleding en -vaandels' en 'Kerkelijke gebruiksvoorwerpen en obiits'. Deze brochure in offsetdruk, 32 blz. en verluchtigd met vele foto's, is nog verkrijgbaar (2 ). We overdrijven niet als we schrijven dat beide tentoonstellingen een overrompelend succes kenden. Proficiat aan de Kerkfabriek van Tildonk, in het bijzonder Rita, René, Hilda, Roger, Lut en Fred!
14 juiste antwoorden kwamen binnen. De lottocijfers van de trekking van zaterdag 15 september waren: 6 - 8 - 13 - 15 - 29 - 32 - 41, of totaal 144. De nieuwe winnaar is Roger Engelborghs met 143. Santé Roger!
Meedoen aan de tweewekelijkse fotovraag is gemakkelijk (en gokken mag), bovendien heb je een reële winstkans. En zeg nou zelf, wat is er heerlijker dan eens een terrasje te doen op de historische site van het geklasseerde en gerestaureerde sas en sashuis te Tildonk, met een gratis degustatie er bovenop als het even kan!
Opgave 44 -> zie rechterkolom.
Zoals steeds zijn er 2 streekbiertjes te winnen, geschonken door en in de Maritime!
We keren even terug naar de stoet van afgelopen zaterdag. Daarin liep een kind met een kruiwagen. Weet je ook waarvoor die kruiwagen diende?
Foto: De kostumering en de acts van 'Circus in beweging' waren klasse. Het publiek genoot!
De festiviteiten van het afgelopen weekend zijn een succes geworden, mede met de hulp van de ons gunstig gezinde weergoden.
Zaterdag krioelde Tildonk overdag van de ridders en jonkvrouwen en 's avonds bracht Het Brabants Volksorkest de danslustigen op de dansvloer tijdens het Boombal. Een heuse dansmeester kwam er bij te pas. Op de dubbeltentoonstelling overheerste nostalgie en verwondering bij de vele bezoekers. De verkoop van het boek 'Stenen getuigen' liep als een trein. De fuif vrijdag kende te weinig gegadigden. Spijtig, want iedereen die er was, deed opgetogen over de muziek en de omkadering. De vlottentocht ondervond, dit jaar nog meer dan andere jaren, een ware volkstoeloop en ook de 'Open hoevedag' bij Jef Pypen, met een fraaie tentoonstelling over de vroegere bedrijven Persoons en Massant, was top.
Hieronder treft u al enkele korte foto- en filmreportages van de activiteiten van afgelopen weekend.
10-18u: OPEN HOEVEDAG op het fruitteeltbedrijf van Jef Pypen (Kruineikestraat) met o.m. tentoonstelling rond de vroegere Tildonkse bedrijven ONTROMERS PERSOONS en WANMOLENS MASSANT Rondrit oldtimer-tractoren (traject: Kruineikestraat, brug, kerk)
14-18u: DUBBELTENTOONSTELLING in de kerk en in de pastorie (Kerkelijke gebruiksvoorwerpen en obiits - Processiekleding en -vaandels). Het boek 'Stenen getuigen uit het verleden van Tildonk' is er verkrijgbaar.
Zaterdag 15 september 2007 in het centrum van Tildonk
14u: FEESTSTOET gevolgd door de blijde intrede van Ridder Reinzo van Tildonk, geflankeerd door de Tildonkse reuzen Jan en Babs, de Tildonkse maagdekens en bloemenmeisjes
15u: OPTREDENSvan de Koninklijke fanfare 'Recht en Vooruit' (Wakkerzeel), wagenspel toneelgroep 'JOKER' (Wespelaar), circusacts van 'Circus in Beweging', optreden vendeliersgilde 'PIRREWIT' (Keerbergen), middeleeuws zwaardvechttornooi door de 'PYNNOCK-ridders van HORST' Kinderanimatie met grime en springkasteel
17u - 20u: Middeleeuws EETFESTIJN (je kan nog vanavond tussen 18-19u inschrijven, tel. 016/60.77.55 of 016/60.56.64)
20u30: VOLKSBAL (BOOMBAL) met Het BRABANTS VOLKSORKEST
22u30: VUURWERK gevolgd door verderzetting van het BAL.
Zaterdag 15 september (vanaf 20u30) in de grote tent in de hof van de pastorie
BOOMBAL met Het Brabants Volksorkest
Meer dan 25 jaar houdt het Brabants Volksorkest het al enthousiast vol om voor jong en oud onze Brabantse muzikale tradities in ere te houden en aan de jonge generaties door te geven: eeuwenoude verenigingsdansen (krebbel, kolom, bezemdans, wandeling...) galante contradansen en jigs, virtuoze polkas, walsen, mazurkas, redowas, schottischen en kadrils, om luchtig over de dansvloer te zweven...
Kom gewoon meedansen en amuseer je rot! Jong en oud hebben in ons land immers de weg naar de balzalen teruggevonden om zich over de dansvloer te laten glijden op deze muziek of het nu Brabantse of Vlaamse of Waalse of Belgische dansen zijn Europees zijn ze in elk geval en prettig om op te dansen en naar te luisteren!
In de bijna 30 landen en 4 continenten waar het Brabants Volksorkest heeft getoerd alleen Oceanië en Antarctica staan nog niet op hun lijst wordt deze muziek sterk geapprecieerd omwille van zijn eigenheid. Voor Brazilianen is het ritme ongewoon en ze weten geen weg met hun heupbewegingen; voor Malinezen klinkt ze zeer exotisch en ze weten geen weg met de beweging van hun ledematen; Bulgaren noemen ze zo zonnig en lieflijk; Noord-Koreanen, bij gebrek aan een traditie van lijfelijkheid, weten geen weg met paardansen Maar wij, wij pakken onze partner stevig vast en wij kunnen walsen en polka dansen Waar wacht je nog op?
Klik op bovenstaande link om het feestprogramma van de maand september te openen en eventueel af te printen.
TILDONK 900
INSCHRIJVINGEN voor de middeleeuwse FEESTMAALTIJD
op zaterdag 15 september in de tent achter de pastorie
Prijs 10 voor :
* Sneetje van een varkensham als voorgerecht * Een teljoor hutsepot met zuurdesembrood * Kommetje rijstpap
Telefonisch inschrijven vooraf is verplicht. Betalen ter plaatse. Er zijn 3 aanvangsuren voor de maaltijd nl. 17.00, 18.00 en 19.00 uur. Inschrijvingen vanaf nu (uitsluitend tussen 18 en 19 uur): - TTC (Luc Van Hout 016/60.77.55) - FCVV (André Uytterhoeven 016/60.56.64)
Neem vooraf een pen bij de hand om uw inschrijvingsnummer(s) te noteren. Er worden maximaal 300 maaltijden opgediend!
Foto: Tijdens de gidsbeurten werd naast de kloosterkerk ook de eveneens neogotische kloosterkapel bezocht. Dit onder de deskundige begeleiding van de gidsen Hugo Spelmans en zuster Bernadette. Het plaatje ademt nog de stilte uit voor de storm...
Foto: Kent u ze nog, de drie Tildonkse onderwijzers Jozef Bisschop, Arthur Stroobants en René Engelborghs? Ze poseren voor de (toen) nieuwe jongensschool (eind jaren '50).
Op 30 juli 1950 greep een plechtig dankoffer plaats in de kerk van Tildonk. We herkennen op de foto (L-R): Seraphine Lambrechts, moeder van Jozef, dr. Petit (die er altijd bij was op vieringen en feesten), professor André Simonart, Arthur Peeters, Jozef Bisschop (die later pastoor werd te Oplinter), Jules Decoster, Georges Mommaerts, Frans Bisschop. Om gezondheidsredenen kan Jozef Bisschop zondag niet deelnemen aan de concelebratie.
De viering van TILDONK 900 krijgt steeds meer allure. Niet op de grote affiche, maar daarom niet minder speciaal, is de misviering van zondag 9 september 2007 om 10u30.
TILDONK 900
Ter
gelegenheid van TILDONK 900 wordt op zondag 9 september 2007 om 10u30 in onze
mooi versierde parochiekerk Sint-Jan de Doper een Plechtige Eucharistieviering
opgedragen.
Deze zal geconcelebreerd worden door pastoor Willy De
Vadder met de drie Tildonkse priesters: Jos Verbelen, Jean Simonart en André
Simonart.
Thema van en
rode draad doorheen deze viering: Stenen getuigen
Tildonk kende in de 20ste eeuw niet weinig priesterroepingen * 2 juni 1928, te Mechelen gewijd, Raymond Van Stappen (°Tildonk 24/6/1901, +Leuven 28/1/1981) * 13 juni 1938, eremis te Tildonk van August Van Reydt (°Tildonk 3/9/1909, +Sint-Truiden 21/6/2004) * 30 juli 1950, eremis te Tildonk van Jozef Bisschop (gewijd 23 juli 1950) (°Tildonk 27/12/1924) * 30 maart 1964, eremis te Tildonk van Jos Verbelen (montfortaan), te Oirschot (NL) gewijd op 8 maart 1964 (°Tildonk, 12/11/1938) * 4 juli 1965, eremis te Tildonk van Jean Simonart (gewijd 25 juni 1965) * 17 april 1971, priesterwijding en eremis te Tildonk van André Simonart (pater van Afrika)
De drie laatsten zullen dus zondag samen met pastoor De Vadder de plechtige herdenkingsmis concelebreren. UNIEK!
Krijgen jullie het ook op de heupen van die ongewenste 'ads' door GOOGLE?
Ik ben niet op zoek naar rijpere vrouwen, en dat God iemands aderen opende vind ik prachtig voor de persoon in kwestie, maar het is voor mij geen relevant nieuws
Ook bovenaan mijn blog verschijnen Google 'ads'.
Hoe komt dat? Wel mijn blog bij BLOGGEN.be is zogezegd gratis. Doch de slimmeriken achter deze provider zijn niet naief, ze verdienen goed geld aan deze geforceerde reclame, want telkens als iemand een advertentie aanklikt is het bij hen kassa (een deel gaat naar Google, een deel gaat naar de sitebeheerder, niet naar mij dus ).
Je kan je wrevel evenwel op twee manieren kanaliseren:
1. Je klikt nooit op die 'ads', je negeert ze, je doet of ze niet bestaan;
2. Je klikt juist op zoveel mogelijk van die 'ads'; telkens je klikt moeten die adverteerders betalen. Ze zullen het misschien wel afleren als de uitgaven te hoog worden.
Eigenlijk wil ik ze niet bovenaan mijn blog. Hoogstens ergens in de marge, OK, maar niet bovenaan. Maar wat heb ik te vertellen, de blog is immers gratis
Het bewuste paneel tref je aan op de kuip van de preekstoel. Aan deze preekstoel, afkomstig van de oude Sint-Michielskerk van Leuven*, is een verhaal verbonden. Zo werd indertijd in Tildonk met stellige zekerheid verteld dat hij zou aangekocht geweest zijn ten tijde van de Franse Revolutie, voor een symbolische som van 1 frank. Archiefonderzoek wees echter uit dat in werkelijkheid 283 gulden en 8 stuivers betaald werd in het jaar 1781 (ten tijde van Jozef II dus)**.
Tijdens de dubbeltentoonstelling op 8, 9, 15 en 16 september heb je de gelegenheid om deze prachtige barokke preekstoel eens van dichtbij te aanschouwen. Deze kans mag je niet laten liggen!
* Niet te verwarren met de huidige Sint-Michielskerk in de Naamsestraat. De oude Sint-Michielskerk (Tiensestraat, Leuven) was geheel bouwvallig geworden en werd na 1781 afgebroken. Een deel van deze kerk, nl. het middengedeelte, bevond zich juist boven de stadspoort aldaar, die daarom ook wel eens St.-Michielspoort werd genoemd. In dat gedeelte van de kerk werden - zoals gebruikelijk in die tijden - ook mensen begraven, wat aanleiding gaf tot één van de 7 Leuvense wonderen: de levenden gaan er onder de doden door. ** Algemeen Rijksarchief Brussel, Archief fam. de Lalaing, nr. 1665.
10 juiste antwoorden deze keer. De Lottocijfers (trekking 1/9) bedroegen: 8+13+17+32+33+42+26=171. De winnaar van de bon - goed voor 2 streekbiertjes in de Maritime - is ditmaal Sven Artoos, die op de schiftingsvraag 161 raadde en daarmee het dichtst bij het lottototaal uitkwam.
Meedoen met de tweewekelijkse fotovraag is gemakkelijk (en gokken mag), bovendien heb je een reële winstkans. En zeg nou zelf, wat is er heerlijker dan eens een terrasje te doen op de historische site van het geklasseerde en gerestaureerde sas en sashuis te Tildonk, met een gratis degustatie er bovenop als het even kan!
Opgave 43 -> zie rechterkolom.
Zoals steeds zijn er 2 streekbiertjes te winnen, geschonken door en in de Maritime!
Ook nu refereren we naar de toekomstige DUBBELTENTOONSTELLING. In de pastorie zal je o.m. de vroegere processiekleding en -attributen kunnen aanschouwen, naast 'bewegende beelden' van de processie van de jaren 1954 en 1960. Speciaal aan de processie van Tildonk was dat Sint-Janneke een levend dier aan de teugel hield. Het is aan de webbezoeker om te achterhalen welk dier dit was...
Sus Artoos op latere leeftijd. (foto: Francine Artoos)
Portret
Sus Artoos
zoon van Petrus Josephus Artois en van Maria Elisabetha Weltens, °Tildonk 8 december 1872, +Tildonk 3 mei 1953 gehuwd met Maria Regina Smets.
Sus was 46 jaar aan het gemeentebestuur van Tildonk, waarvan 36 jaar als schepen, op de lijst Persoons (de Beren). Toen hij de eerste keer op de lijst stond heeft hij zelf niet mogen kiezen omdat hij nog niet oud genoeg was. Men was indertijd reeds verkiesbaar op 21-jarige leeftijd, doch pas stemgerechtigd op zijn 25ste! Zoals ongeveer iedereen in Tildonk had Sus ook een bijnaam, nl. Sus van Miekes. Tijdens de 1ste WO was Sus lid van het voedselcomité. De tegenpartij (de Varkens) verweten hem echter dat hij aan de 'vetpotjes' had gezeten en gaven hem de bijnaam Sus Siroop. Sus woonde in de Voetemstraat en zorgde er onder meer voor dat het wat afgelegen gehucht, dat toen aangeduid werd als 'achter 't Sas', meer toegankelijk werd door het bestraten van de Papendriesweg, (voorheen maar een modderig karrenspoor). De wijk Sussenhoek zou naar Sus vernoemd zijn ('de wijk of hoek van Sus').
Foto: De laatste ursulinen hebben in 2007 het klooster in Tildonk verlaten. Op zondag 9 september krijg je de kans om, onder begeleiding van deskundige gidsen, dit prachtige gebouw nog eens van binnen te bekijken.
De art nouveauzaal is spijtig genoeg niet te bezichtigen; wél op het programma staat o.m. de prachtige neogotische kloosterkerk.
Noteer nu al in uw agenda: 9 september van 14 - 18u: Tildonk!! En waarom niet combineren met een bezoek aan het kasteelpark de Spoelberch in het naburige Wespelaar, alwaar HAGOK zijn tenten heeft opgeslagen...
Open Monumentendag 2007 Op zondag 9 september vindt in Vlaanderen de negentiende editie van Open Monumentendag plaats. Tijdens dit evenement laten steden en gemeenten bezoekers kennismaken met hun bouwkundig en archeologisch erfgoed.
Ook Tildonk stelt zijn monumenten in de kijker: de kerk, de pastorie, het klooster, 't kasteeltje, de O.-L.-V. van Troostkapel, het sas en sashuis. Aan elk monument zijn gidsen aanwezig die de nodige toelichting geven. Van 14u tot 18u.
Aan de ingang van het klooster wordt een informatietent ingericht alwaar een plannetje te bekomen is van het parcours.
In de pastorie en in de kerk loopt bovendien de DUBBELTENTOONSTELLING 'Processiekleding en -vaandels' en 'Kerkelijke gebruiksvoorwerpen' die werkelijk de moeite van het bezoeken waard is. INKOM GRATIS.
Foto: het unieke glossy tijdschrift HOGT, waarin ook het verleden van Tildonk telkenmale aan bod komt.
HOGT, een fantastisch geschiedkundig tijdschrift uit de regio Haacht!
Het nieuwe nummer van het tijdschrift HOGT komt er aan. Naar goede gewoonte verschijnt er deze keer opnieuw een bijdrage in over Tildonk, De Tildonkse processie van weleer, (J. Gordts), waarin een beeld geschetst wordt van de prachtige Tildonkse processie die indertijd tweemaal per jaar uitging in het dorp. Heel wat foto's werden hiervoor uit de oude doos opgediept.
HOGT(Haachts Oudheid- en Geschiedkundig Tijdschrift) is een uitgave van HAGOK, de geschiedkundige kring van Haacht en omgeving. Elk nummer wordt piekfijn verzorgd en bevat steeds een tiental bijdragen over het verleden van de dorpen uit de omgeving, geïllustreerd met tientallen foto's. Het feit dat momenteel de 22ste jaargang loopt en dat er rond de 600 leden deel uitmaken van de kring, zegt genoeg! HAGOK (De Haachtse Geschied- en Oudheidkundige Kring) is een ijzersterk merk geworden in het heemkundig landschap en het tijdschrift HOGT is het visitekaartje van de kring. Spijtig dat nog teveel mensen onvoldoende op de hoogte zijn van de werking van de vereniging en van het unieke geschiedkundig tijdschrift dat door de vereniging wordt uitgegeven!
Je abonneren op HOGT(3 nummers per jaar, samen 336 blz. boeiende lectuur) en daardoor tevens lid worden van HAGOK kan door overschrijving van slechts 20 euro op de rekening van Hagok: 000-1469754-10, met mededeling 'nieuw lid'. DOEN!
Alles bij mekaar verschenen op die manier al enkele honderden bladzijden tekst over het verleden van Tildonk in het tijdschrift HOGT. Bij HAGOK is nog een compilatie verkrijgbaar van de artikels die tot 2001 over Tildonk verschenen in HOGT (197 blz., kostprijs: 9 ). Eveneens nog te koop: Gordts J., De O.-L.-V.- van Troostkapel te Tildonk, 32 blz., 2 ; Gordts J. en Vandesande J., Historische fietstocht doorheen Haacht,18 blz. + plan, 1 ;Gordts J., Inventaris van het kerkarchief van Tildonk, 127 blz., 10 ; Gordts J., De grote kloosterbrand te Tildonk in 1928, 46 blz., 2 ; Gordts J., De Godskes van Tilloenk (over de familie Gordts), 36 blz., 4 ; Gordts J., Stenen getuigen uit het verleden van Tildonk, 72 blz., 12 ; Gordts J., Het rijke interieur van de Sint-Jan de Doperkerk te Tildonk - De Tildonkse processie van weleer (tentoonstellingsbrochure), 32 blz., 2 .
Voor de snelle beslissers: HAGOK bezit nog enkele exemplaren van Gordts J.,Tilloenk vruger, 208 blz., 34 . UITGEPUT
Opgelet: al deze prijzen zijn exclusief verzendingskosten, je kan dus best je boeken/brochures komen afhalen in het Documentatiecentrum van HAGOK (oud gemeentehuis Wespelaar). Meer info: 016/60 45 92 (Roger Casteels) of www.hagok.be
Foto: John Coe (1846-1909), de man die in het huis genaamd 'Thildonck' in het Engelse Bexleyheath overleed (Coefamilytree).
Wat had John Coe met Thildonck?
John COE, zoon van James Coe en Maria Wren, getrouwd met Ellen Vaughan en geboren te Montreal (CA) op 25 november 1846, keerde later terug naar Engeland, vanwaar zijn familie oorspronkelijk afkomstig was. Op 15 februari 1909 overleed hij te Bexleyheath, Kent (UK). Meer precies in de Hawthornroad, in het huis genaamd Thildonck', dat bewoond werd door zijn zoon Frank en zijn schoondochter Edith Nixon.
Het bovenstaande staat te lezen in de mooi gepresenteerde stamboom-site van de familie Coe:
Natuurlijk intrigeert dit ons. Navraag bij de samensteller van de site, Jane Swan, bracht evenwel geen uitsluitsel over een mogelijke Thildonck connection.
Tildonk (Thildonck) is een unieke plaatsnaam; nergens elders ter wereld kom je hem tegen. De huisnaam in het Engelse Bexleyheath kan dus bijna niet anders dan terugslaan op ons eigenste Tildonk. We weten dat het vroeger niet ongebruikelijk was dat men zijn huis noemde naar een plaats waaraan men een bijzondere herinnering had. Een voorbeeld is de Villa Wespelaer die Leon Vincart voor zijn dochter liet bouwen in Korea (zie bijdrage 261 van 25/5/2007).
Waarschijnlijk heeft het te maken met het klooster. Zou het niet kunnen dat een bewoonster van het 'Thildonck'-huis kostschoolleerlinge was in het pensionaat van Tildonk? Niet eenvoudig echter om dit, zoveel jaren later, nog uit te spitten...
* John Coe 1846-1909 Born: 25 Nov 1846 Montreal, Canada Died: 15 Feb 1909 Thildonck, Hawthorn Road, Bexleyheath, Kent Father: James Coe Mother: Maria Wren Spouse: Ellen Vaughan Married: 01 Sep 1869 Parish Church Of East Wickham Kent Children: Ellen Maud Coe, Edith Grace Coe, John Cyril Coe, James Clarence Charles Coe, Archibald Bernard Coe, Frank Thomas Dashwood Coe, Sydney Albert Coe, Nora Blanche Coe Occupation: Wheelwright/Engine Fitter, Royal Arsenal, Woolwich Christened: 07 Mar 1847 Trinity Chapel, Montreal, Canada Buried: Plumstead
Volksdansen worden in onze regio nog veelal uitgevoerd in de schoot van de schuttersgilden. Hier de volksdansgroep van de Haachtse Sint-Sebastiaansgilde tijdens het Zonnewendefeest van HAGOK (2005).
Op zaterdag 15 september treedt Het Brabants Volksorkest op tijdens het BOOMBAL in de grote tent in de tuin van de pastorie te Tildonk (Volksfeest TILDONK 900). Mede-oprichter van de groep is Hubert Boone, werkzaam in het Brussels Muziekinstrumentenmuseum en tevens muzikaal leider van het ensemble Limbrant en volksdansgroep De Vlier. Diezelfde Boone schreef in 2003 het unieke boek Traditionele Vlaamse volksliederen en dansen. En over dit boek willen we het hier even hebben. Het bestaat eigenlijk uit drie delen: het eerste hoofdstuk behandelt het verhaal van - en de liederen over Genoveva van Brabant, het tweede gaat over verhuisliederen en in de laatste drie hoofdstukken komt de dans aan bod. Genoveva laten we in de bespreking hieronder even achterwege.
Bij elke gelegenheid brachten onze voorouders hun liederenschat tevoorschijn. Bijna niet meer gekend zijn de verhuisliederen:
De verhuisliederen
Naer Oostland willen wy rijden, Naer Oostland willen wij mêe, Frisch over die heiden, Daer isser een betere stêe.
Tijdens het 'overhalen', het verhuizen van knechten en meiden, maar ook van de pachters, werden veelal van oudsher vaststaande liederen gezongen. Boone vertelt ons uitgebreid over alle gebruiken die men tot het midden van vorige eeuw kende in het Vlaamse land. Na de tweede wereldoorlog was het overhalen zo goed als uitgestorven en werden sommige elementen overgenomen ter gelegenheid van de viering van een gouden bruiloft of die van een honderdjarige. Een enkele keer werd zelfs een normale verhuizing in de stijl van het overhalen geënsceneerd.
Oorspronkelijk trok men in het voorjaar naar een nieuwe baas of verhuisde een pachter naar een nieuwe boerderij. Nogal wat liederen dragen daarom de titel Half-maartlied. In Kasterlee zong men:
En in Gierle daar willen wij nie' wonen, daar zijn er de wijven te zwet*. Maar in Kastel* daar willen wij wel wonen, daar zijn ze wa' witter geblekt*. * zwet: zwart, Kastel: Kasterlee, geblekt: gebleekt.
Onderweg werd wel even afgestapt bij een herberg. Dan klonk het:
Bazin, tap ons een kanne bier! Hebt gij geen bier, dan tap ons wijn! Wij zulle u welle betalen, Eer dat het gedronken zal zijn!
Volksliederen en dansen gingen hand in hand.
De Dansen Juffraa wilde de polka leeren, één, twee drie-stap, en dan keeren, nee, menheer, ik en dans niet meer, want mijn teen die doet te zeer.
De naam polka zou afkomstig zijn uit Tsjechië en 'helft' betekenen en daarmee verwijzen naar de polkapas die uit twee halve draaien bestaat. Boone geeft behalve deze vrij algemeen aanvaarde stelling nog een aantal andere mogelijkheden. In ieder geval raakt de naam polka rond 1835 bekend in Praag en een aantal jaren daarna in heel Tsjechië. Binnen een paar jaar wordt de dans bekend in Wenen, Parijs en van daar uit wereldwijd. In 1844 leerde men de dans in België. In het tijdschrift La Belgique Musicale verscheen een korte beschrijving van de historie van de dans, een paar maanden later gevolgd door een advertentie waarin een methode van de Franse choreograaf Jules Perrot werd aangeprezen. In een aparte kolom stond de dans beschreven: Manière de danser la Polka. Boone beschrijft in zijn boek uitgebreid de muzikale kenmerken van de Vlaamse polka. Dan volgen in totaal vijftig zeer verschillende polkamelodieën, allen voorzien van plaats van optekening en gedeeltelijk voorzien van nadere informatie en verwijzingen naar varianten elders in Europa.
De schottisch is de tweede dansvorm die Boone beschrijft. Ook hier zeer veel informatie over de herkomst van de naam, de verspreiding in en buiten Europa, de varianten en het tempo. In België kwam de dans in 1850 overgewaaid uit Parijs, waar de dans een jaar daarvoor geïntroduceerd werd. Wederom had het tijdschrift La Belgique Musicale de primeur. De abonnees ontvingen bij het blad muziek en dansbeschrijving van de Schottisch de Mabille van een zekere Pilodo. Ook van de schottisch volgen na de inleiding een vijftigtal melodieën, helaas met veel minder achtergrondinformatie. Striëp, striëp, onder huire riëp, Mieke hëft a roksken oep, en wast aa gat mei ziëp. Streep, streep, al onder hare reep, Mieke heft uw rokje op, en wast uw gat met zeep.
In het laatste hoofdstuk beschrijft Boone een mengeling van tweeëntachtig zeer verschillende dansen. Hier wordt het voor de in de herkomst van dansen en muziek geïnteresseerde pas goed smullen geblazen. Een aantal door Boone genoteerde dansen komt ook bij ons voor (JG, in Nederland). Zo herkennen we onze Lot is dood als Streep in Vlaanderen, de Hoksebarger heet daar Bonjour, de Zevenslag kennen wij als Zevensprong en de Smid uit onze Achterhoek heeft in Vlaanderen een voornaam gekregen: Jan Smid. Maar er zijn ook nog al wat onbekende dansen onder, zoals de salondans Ostendaise, de Kolom, de Molendans, de Weversdans en de alleen door vrouwen uitgevoerde Lap in 't gat.
'Lap in 't gat', zaa Mèe Lawaët, de muile zal wel draaien. Jan Lawaët, zaa Mèe rechtòët, de muile dròët altaët! 'Lap in 't gat', zei Mie Laweit, de molen zal wel draaien. Jan Laweit, zei Mie rechtuit, De molen draait altijd!
Eén van de oudste in het boek beschreven dansen is de trawantel, een stokkendans waarvan de oorsprong terug te voeren zou zijn op de middeleeuwse reizwaarddansen. De dans wordt slechts begeleid door een vaststaand ritme, gespeeld door één trommelaar. Ook hiervan treffen we bladmuziek aan in het boek.
Het boek eindigt met een aantal kadrils. Het verschil tussen de oude quadrilles en de hier beschreven kadrils wordt in een tekst van Renaat van Craenenbroeck prachtig uit de doeken gedaan. Opvallend is dat in sommige dorpen de figuren afgeroepen worden met verbasterde Franse termen: vandeu (avant deux), vankat (avant quatre) en pastrel (pastourelle). In Nederland komen vergelijkbare afroepen voor in de Gelderse boerendans, zoals die in de Achterhoek wordt uitgevoerd. De dans wordt wordt vaak afgesloten met een steeds sneller herhaald thema van de laatste figuur, tot de dansers de tapkast bereikt hebben... Het is ook overal hetzelfde!
Hubert Boone verzorgde eerder met Renaat Van Craenenbroeck een aantal delen uit de reeks Traditionele dansen uit de Vlaamse gewesten, uitgegeven door de werkgroep Vlaams Dansarchief van het Instituut voor Vlaamse Volkskunst. Deze reeks bevat muziek en dansbeschrijvingen per streek of plaats. Veel van de daarin verschenen dansinformatie treffen we nu per dans gebundeld aan met verwijzingen naar en citaten uit eerder verschenen vakliteratuur. Hierdoor worden vrijwel alle dansen geplaatst in een veel groter Europees kader. Toch worden ook de kleinere verschillen van dorp tot dorp niet vergeten. Dansonderzoek van hoog niveau!
Bovenstaande recensie is eerder verschenen in het tijdschrift Volksdans, een uitgave van het Landelijk Centrum voor Amateurdans. 23de jaargang nummer 1, februari 2004.
Wat zetten de Tildonkenaren zoal te koop in 1930? Een antwoord vonden we in de kleine advertenties van het toenmalige regionale weekblad De Haechtenaar...
10/5/1930 VERWERIJ ECONOMIQUE, Droog en Nieuwwasschen, Specialiteit van Fijne Kleuren, Rouw in 24 uren. Prosper VAN KRIECKINGEN, Brug - Thildonck. Aflevering binnen de 8 dagen. Huis van vertrouwen. Verzorgd werk.
17/5/1930 Eiken WEIDEPIKETTEN gezaagd en gewaterd, alsook WITLOOFLATTEN, te koop bij Jos. BISSCHOP, houthandel, Thildonck-Sas.
17/5/1930 Te koop: Dubbele PONEY, 5 jaar oud, braf, stil en geleerd in alle gespan, een STORTKAR en RESSORTKAR dragende 500 kilos, bij J.B. WELTENS, Thildonck, achter 't Sas.
31/5/1930 Te koop: Beste KOE, einde der dracht, bij Emiel VAN ESSCHE, Thildonck-Dorp.
7/6/1930 Per occasie te koop. Mooie FONOGRAAF (Valies), goedkoopen prijs. Hotel "Ste. Ursule", Thildonck.
14/6/1930 Kleine BOOMEN, dienstig voor schelfhouten, rijboomen, enz. te koop bij Jos. BISSCHOP, houthandel, Thildonck-Sas.
21/6/1930 Te koop: Schoone MEUTTEN, 11 maanden oud, bij August ONS, Thildonck.
21/6/1930 FOYER te koop, zoo goed als nieuw, voor slaapkamer of eetplaats, aan zeer voordeligen prijs, bij Jules GOOVAERTS, Thildonck-Sas.
21/6/1930 Thildonck-Kermis Op Zondag 29 en Maandag 30 Juni en Zondag 6 Juli. Gewaarborgde plaats voor VELOS, alsook te verkrijgen: PISTOLETS met HESP bij Frans HANSSENS, rechtover de kerk, Dorp Thildonck.
28/6/1930 BASCULE voor 200 kilos, te koop bij Charles DE RUYTER, Thildonck.
12/7/1930 Te koop: Schoone volle KOE, in de laatste maand van haar vierde kalf, beste melkgeefster, bij Petrus ENGELBORGHS, Dorp 243, Thildonck.
19/7/1930 Te koop: Zware volle KOE, in de laatste maand, beste melkgeefster, bij Guill. VANDE VENNE, Mortelstraat 189, Thildonck.
26/7/1930 Te koop: Een goede STORTKAR, wielen van 9 centim., bij Eduard SCHOETERS, Thildonck.
9/8/1930 Plantaardappelen. Landbouwers ! Zooals vorige jaren kunt U bij mij bestelling doen van alle soorten beste Hollandsche goedgekeurde PLANTAARDAPPELEN. De bestellingen kunnen gedaan worden voor de Eerstelingen, Ideals en Geldersche Muizen tot 15 September en voor Eigenheimers, Industrie en Roode Star, tot 15 October. Charel WOUKIER, Hambosch, Thildonck.
9/8/1930 Plantaardappelen. De landbouwers die plantaardappelen verlangen van de Friesche keurvelden, goedgekeurd met cijfer 9 - 9 1/2 kunnen hunne bestellingen doen bij Joseph VAN ESSCHE, te Thildonck-Hambosch. De bestelling van Eerstelingen, Ideaals en Geldersche Muizen moeten gedaan worden voor den 1sten September. Eigenheimers, Industrie en Roodstar voor den 1 October.
9/8/1930 Algemeene Spaar- en Hypotheekbank N.V., Spaarkas, Hypotheken. Kostelooze inlichtingen bij onze agenten. Thildonck: M. De SMETH P., Burgemeester.
16/8/1930 Te koop: Twee VEERZEN, gereed voor den stier, bij Guil. JANSSENS, Postweg, Thildonck.
23/8/1930 Te koop: Eene VEERS, 14 maanden oud, bij August JANSSENS, Lipsestraat, Thildonck.
23/8/1930 5000 kilos nieuw koorn STROOI, te koop bij Louis VAN KRIEKEN, Dorp, Thildonck.
6/9/1930 Te koop: Een paar WIELEN, band van 7 centimeters, en een PLOEG voor zwaar en licht paard, zoo goed als nieuw, bij Jos. BISSCHOP, houthandelaar, Sas, Thildonck.
20/9/1930 Te koop: Eene STORTKAR, zoo goed als nieuw, band van 9, bij Eduard SCHOETERS, Thildonck.
4/10/1930 Te koop: Schoone VEERS, 2 jaar oud, voor vet op voor de weide, Eene MELKGEIT, goede melkgeefster, bij Aug. HEYLIGHEN, Hambosch, Thildonck.
11/10/1930 Te koop: Een goede PONEY, 8 jaar oud, werkt goed in 't land, met getuig, bij August WELTENS, Dorp, Thildonck.
18/10/1930 Te koop: Een paar WIELEN voor kleine kar voor poney, PLOEG en IJZEREN EGGE, en een FREIN voor wagen of kar, alles zoo goed als nieuw, bij J.B. WELTENS, aan 't Sas, Thildonck.
18/10/1930 Groote partij MEST te koop, bij J.B. WELTENS, aan 't Sas, Thildonck.
18/10/1930 VLEGELSTROO. 1400 kilos Haver- en Koorn Vlegelstroo, te koop bij Aug. HEYLIGHEN, Hambosch, Thildonck.
25/10/1930 Te koop: Twee jonge STREPPERS, 2 en 4 tanden, ook een VEERS, goed voor den stier, bij Victor VERHAEGEN, Bertrodenhof, Thildonck.
25/10/1930 Te koop: Beste PONEY, 5 jaar oud, goed voor alle werk, bij Frans PARDON, Vijfeikenstraat, Thildonck.
1/11/1930 Te koop: Schoone volle VEERS, in de laatste maand, bij Charles PLOEGAERTS, Hambosch, Thildonck.
15/11/1930 Te koop: Schoone volle VEERS, in de laatste maand, bij August PIOT, Thildonck.
15/11/1930 Te koop: Schoone kleine Ierlandsche EZEL, beste werker, met betrek, bij Theofiel VAN DER VELDE, Lipsestraat, Thildonck.
22/11/1930 Te koop: Jonge VEERS, 6 maanden oud, bij H. CLEYNHENS, Vijfeikenstraat 157, Thildonck.
29/11/1930 Te koop: Een PONEY, 6 jaar oud, dienstig voor alle werk, bij Jozef FILLET, Lipsestraat, Thildonck.
6/12/1930 Schoone jonge VEERS, 4 maanden oud, bij gebrek aan eten, te koop bij Frans ENGELBORGHS, Lipsestraat, Thildonck.
6/12/1930 Te koop: PONEY, 5 jaar oud, 1m 35 hoog, gewaarborgd zonder fouten, met of zonder getuig, bij Jules EVERS, Mortelstraat, Thildonck.
6/12/1930 Waschvat "Unic" met de hand, 95 lt, onlangs nieuw, uit oorzaak van drijfkracht, aan voordeeligen prijs te koop bij Xavier PEETERS, Kasteeltje, Thildonck.
13/12/1930 KOLEN Allerbeste Grote Kolen 22 fr. 100kg. Beste eierbollen voor witloofvuren 22 fr. 100kg. CORBEELS Frans, Woeringstraat, Thildonck.
27/12/1930 Te koop: Beste volle VEERS, in de achtste maand, bij Petrus VAN HORENBEECK, Thildonck-Dorp.
27/12/1930 Te koop: 2 beste RUINPAARDEN, 3 jaar oud, geleerd in alle gespan, bij Ferd. VANDERLINDEN, Thildonck-Sas.
Wat zetten de Tildonkenaren zoal te koop in 1930? Een antwoord vonden we in de kleine advertenties van het toenmalige regionale weekblad De Haechtenaar...
4/1/1930 Alvorens uwe Aankoopen te doen van MEUBELEN, Matrassen, IJzeren bedden, enz. Komt zien naar onze uitstalling, zulke voordeelige prijzen volgens hunne kwaliteit, vindt men nergens, een bezoek verplicht tot niets. Altijd schoone keus van gewone Meubelen, alsook van Pracht-Slaapkamers & Eetplaatsen in eiken hout, in magazijn. Al de meubelen zijn gemaakt van goed en droog hout.
Glazen kassen van af 340 fr. Lijnwaadkassen 250 fr. Eetkassen 230 fr. Kleerkassen van af 460 fr. IJzeren bedden met beste ressorts van af 220 fr. Lavabos en Nachttafels in hout en in ijzer. Onze matrassen in 1° kwaliteit windhaar zijn alom gekend. Verders kinderbedden met gezondheidsressorts, Sargiën, Gewatteerde Bedspreien, Tijken, Stoelen, Kerkstoelen en al wat de meubelmakerij betreft. Mijne specialiteit: De koorden van een bedressort zijn op korten tijd versleten. Wie heeft dat niet ondervonden ? Hetwelk eene dure reparatie vergt. Met mijn nieuw stelsel bedressort zult gij dat werk en die kosten vermijden. Al mijn ressorts worden opgedaan met gegalvaniseerde stalen kettingen (die niet roesten) in plaats van met koorden, en overtrokken met dubbel zakkengoed; op deze wijze vervaardigd zijn zij het sterkste en duurzaamste wat er op dit gebied gemaakt wordt. Verzorgd werk; eigen fabrikaat gewaarborgd. Alsook alle soorten Verwen en Vernissen. Huis van vertrouwen. J. ALBERT-BISSCHOP, Meubelmaker en Winkelier nevens het Klooster, Thildonck.
11/1/1930 Te koop: Schoone volle VEERS, in de laatste maand, bij Edward UYTTERHOEVEN, Hambosch 42, Thildonck.
11/1/1930 Een nieuwe gebrevetteerde WANMOLEN (opzakker). De tijd is geld waard! Dit laatst nieuw gebrevetteerd model WANMOLEN zal u het grootste gemak verschaffen. Het graan loopt rechtstreeks in zakken. En wanneer men de schuiven wegneemt bekomt men den wanmolen van vroeger. Ook verzeker ik u op 600 kilos per uur. En al wie het kan bijhouden van opscheppen, geef ik hem gratis voor niet. Edm. MASSANT, Fabrikant, Thildonck, Brabant, België.
25/1/1930 Te koop: Schoone SCHAPERSHOND, Beste waker, bij Guill. VERELST, nabij de brug, Thildonck.
25/1/1930 ZADEN De altijd grooteren bijval die ik sedert vele jaren geniet, is wel het beste bewijs, dat iedereen van mijne zaden ten hoogste tevreden is. Te verkrijgen alle soorten hof- en veldzaden. Erwten met en zonder rijzen, specialiteit van verbeterde krombekken en de vroegste met en zonder hout. Verschillende soorten van boonen, zooals prinsessen en snijboonen, met en zonder staken, zwarte vroege mollekens, enz. Beste soort witloofzaad, eigen gewin. Kleine gele ajuintjes om te herplanten. Groote keus van bloemzaden. Verschillende soorten van beetzaden, inlandsche klaverzaden, graszaden, enz. In een woord, al wat er noodig is voor hof en veld. Vele mijner zaden worden door mij zelf gekweekt, en alle andere worden door mij zelf nog beproefd, eer ik ze verkoop. Bijgevolg geven zij de grootste waarborgen, echtheid der soorten, zuiver, de hoogste kiemkracht, en daarbij aan de laagste prijzen. Want mijne leus is en blijft, de beste zaden goedkoop te verkoopen om veel te verkoopen. Domien VAN DEN BROECK, Thildonck.
25/1/1930 WIELRIJDERS ! koopt uw veloschoenen "In den Rooden Bot", licht, sterk en goedkoop. Aug. VER ELST, Thildonck.
1/2/1930 Te koop: Schoone VEERS, 9 maanden oud, bij Eugeen VAN AERSCHOT, Berderodestraat, Thildonck.
1/2/1930 Te koop: Schoone VEERS, 1 jaar oud, bij Jules EVERS, Mortelstraat 185, Thildonck.
1/2/1930 Altijd te bekomen bij August AERTS, Thildonck Sas, CERAMIEKEN PLAVEIEN, te beginnen van 12, 15, 20 fr., enz. in alle soorten teekeningen. Marmer mosaïque-plaveien, Italiaansch werk, bekend voor de beste mosaïque-bewerkers, aan 20, 23, 27 fr., enz. Gegoten cement-vloer aan 22 fr. Pompbakken en verlakte steentjes voor afzetten van vochtige muren. Men gelast zich ook met het plaatsen der vloeren. Men bestelt ten huize.
1/2/1930 ODAX ZEEP Te verkrijgen bij: Emile LENS Thildonck.
8/2/1930 Te koop: Zware volle VEERS, in de laatste maand, bij Jos. PAEPS, bijgenaamd Profeet, achter 't Klooster te Thildonck.
15/2/1930 WALENVEULENS, van 1 tot 3 jaar oud, altijd te koop bij Ferdinand VANDER LINDEN, Thildonck-Sas.
22/2/1930 VLASKAF te koop in 't groot en in 't klein, bij Ferdinand VANDER LINDEN, Thildonck-Sas. Men bestelt ten huize met minstens 300 kilos.
1/3/1930 Te koop: Volle VEERS, 8 maanden dracht, bij August JANSSENS, Dorp-Thildonck.
1/3/1930 Te koop: 3 veste volle VEERZEN, in de laatste maand, bij Jos. BISSCHOP, Thildonck-Sas.
8/3/1930 Te koop: Schoone jonge VEERS, 11 maanden oud, bij Louis BOEDTS, Kruineikestraat, Thildonck.
22/3/1930 Te koop: Schoone VEERS, 14 maanden oud, bij Frans ONS, achter 't Klooster, Thildonck.
22/3/1930 Te koop: Eene PLOEG in goeden staat, dienstig voor ezel of lichte poney, bij L. CALUWAERTS, Woeringstraat, Thildonck.
22/3/1930 Te koop: EZELSKAR, in goeden staat, bij Frans ROECKX, Mortelstraat 195, Thildonck.
29/3/1930 Te koop: Schoone volle VEERS, in de laatste maand, bij Eduard UYTTERHOEVEN, Hambosch 42, Thildonck.
29/3/1930 MODEN Schoone keus van Damen- en Kinderhoeden bij Bertha SUNT, Thildonck, bij de Brug. Men gelast zich met alle veranderingen.
29/3/1930 HOUTHANDEL Altijd te koop aan zeer kleine prijs: Eene groote partij Timmerhout, kunnende dienen voor duivenkoten, karkoten, enz. bij Jozef BISSCHOP, houthandelaar, Thildonck-Sas. Ook te bekomen: alle soorten van beste Kanada HOUT, Planken, Kepers, Latten, enz. dienstig voor alle gerief en verder al wat den houthandel betreft. Alsook alle soorten van Olmen Hout in alle dikten. Ook slesplanken (sledeplanken). Op aanvraag bestelt men ten huize. Matige prijzen.
29/3/1930 Handel in KOLEN en MESTSTOFFEN. Petrus VAN HORENBEECK, Thildonck, Dorp, laat het geacht publiek weten, dat bij hem alle dagen KOLEN te bekomen zijn: Musschenkoppen aan 28 fr. de 100 kilos. Beste grove Kolen, enkel dik, aan 28 fr. Goede Duitsche Kolen, grof en fijn, aan 25 fr. Ook te verkrijgen alle MESTSTOFFEN. Door zijne goede bediening en zeer matige prijzen hoopt hij de gunst van eenieder te winnen.
5/4/1930 Te koop: Schoone volle VEERS, in de laatste maand, alsook Groote HONDENKAR, bij de wed. Louis LELIEVRE, aan de Brug te Thildonck.
12/4/1930 Te koop: Schoone volle VEERS, in de laatste maand, bij Jules DE COSTER, Kruineikestraat 21, Brug, Thildonck.
12/4/1930 Te koop: PONEY, 5 jaar oud, dienstig voor alle werk, bij Gustaaf BIDEE, Lipsestraat, Thildonck.
26/4/1930 Te koop: Beste Ierlandsche EZEL, goede werker, bij Frans PARDON, Vijf Eikenstraat, Thildonck.
10/5/1930 Beste SCHAPERSHOND met 2 jongen (4 weken oud), te koop bij Guill. VERELST, nabij de Brug, Thildonck.
10/5/1930 1/2 hectaar allerschoonste KLAVER te koop. Te bevragen: Isid. VALCKENAERS, Hambosch-Thildonck.
10/5/1930 VERLOREN verleden Zondag: een PORTE-MONNAIE met som geld. Terug te bezorgen tegen goede belooning bij Guill. VERELST, nabij de Brug, Thildonck.
Het jaartal 1761 in de ankerijzers van de pastorie slaat terug op een restauratie ! De pastorie zelf is namelijk heel wat ouder. In het verslag van een dekenale visitatie uit ca. 1660 vernemen we we dat de pastorie in die periode reeds verbouwd werd. Ook pastoor Addons (pastoor van 1631 tot 1669) schreef dat hij de toen bijna ingestorte pastorie heeft laten restaureren tijdens zijn ambtstermijn.
Het bovenstaande valt allemaal te lezen in het boekje 'Stenen getuigen uit het verleden van Tildonk' dat begin september verschijnt. Er worden voldoende stuks van gedrukt zodat ook diegenen die niet intekenden vooralsnog hun exemplaar kunnen bemachtigen (weliswaar aan een iets hogere prijs: 12 ipv 10 ).
Slechts 5 antwoorden waren juist. Nogal wat deelnemers dachten dat de pastorie in 1761 gebouwd werd, hetgeen uiteraard voor de hand lag en hetgeen ook foutief in een aantal publicaties vermeld staat. De Lottocijfers (trekking 18/8) waren: 4+6+21+23+34+39+7 = 134. De winnaar van de bon - goed voor 2 streekbiertjes in de Maritime - is ditmaal Dirk Vercruysse, die op de schiftingsvraag 121 raadde en het dichtst bij het lottototaal uitkwam.
Meedoen met de tweewekelijkse fotovraag is gemakkelijk (en gokken mag), bovendien heb je een reële winstkans. En zeg nou zelf, wat is er heerlijker dan eens een terrasje te doen op de historische site van het geklasseerde en gerestaureerde sas en sashuis te Tildonk, met een gratis degustatie er bovenop als het even kan!
Opgave 42 -> zie rechterkolom.
Zoals steeds zijn er 2 streekbiertjes te winnen, geschonken door en in de Maritime!
We zoeken deze keer naar een eikenhouten paneel. Weet u bij welk kerkmeubel het behoort? Rarara...
Tijdens de weekends van 8-9 en 15-16 september (14-18u) heeft er een prachtige DUBBELTENTOONSTELLING plaats in de kerk en in de pastorie. In de kerk kunnen de voorintekenaars hun exemplaar van 'Stenen getuigen' afhalen.
In de pastorie krijg je een idee over hoe de processie er vroeger in Tildonk uitzag. Je zal het niet enkel kunnen aanschouwen in kleding en attributen, maar ook op 'bewegende beelden'.
In de kerk kan je kennis maken met het zeer rijke interieur. Naast de 'obiits' worden ook heel wat andere bezienswaardigheden tentoongesteld. Daaronder zal je verschillende objecten aantreffen die nu pas opdoken. Ook pastoor Lambertz, stichter van 'de ursulinen van Tildonk' krijgt er zijn plaatsje. Er is eveneens een rijk geïllustreerde tentoonstellingsbrochure te bekomen. Inkom is gratis.
Een organisatie van de Tildonkse Kerkfabriek in samenwerking met het comité 'Tildonk leeft!' in het kader van TILDONK 900
Een blik op de laatste bladzijde van het programmaboekje van de revue 'T ES GEBAKKE! Leonard Hermans uit Wakkerzeel was een actief muzikant van de Verenigde Vrienden. Als depothouder van brouwerij De Sleutel van Betekom had hij ook een biertoer in Tildonk, geen wonder dus dat hij de advertentie op de omslag betaalde.
Tot slot willen we u de rammelende verzen uit het 'Slagers refrein' en het eindrefrein van de revue niet onthouden. Niet te streng oordelen over de teksten a.u.b., het betrof uiteindelijk niet meer dan simpel Tildonks volksvermaak uit 1950...
Men spreekt wel van Tildonk overal, Maar alles gaat hier toch goed zijn gang, Laat ze dus maar zeggen, en het niet aantrekken, 't Es nu toch Gebakke met den tijd.
't Es Gebakke, 't es gelopen, 't es gedaan, Nu kunt ge allemaal naar huis toe slapen gaan, En als uw vrouwke dan moest kijven, 't is zo laat, Dan zegt ge haar, gaat maar eens zien hoe het daar gaat.
Raymond De Nil, afkomstig van Hoeilaart, en getrouwd met Leenke Pardon had zijn bakkerij in de Woeringstraat (later bakkerij Verdrengh, nu superette Verschaeren). Zijn zoon Christiaan deed de broodtoer.
Frans De Wever (°Werchter 1895) was getrouwd met Anna Vermaelen (°Herent 1901) en vestigde zich in de Lipsestraat als wagenmaker. Een beroep dat gedoemd was om te verdwijnen. Paard en kar werden vervangen door tractor en vrachtwagen.
Beenhouwerij weduwe Vandermosen (Marie Schoeters of 'Marie van Paal'). Haar man, beenhouwer Paul Vandermosen werd op 3 maart 1944 door de Gestapo opgepakt en is niet meer levend uit de Duitse concentratiekampen weergekeerd (+Ellrich - Dora, 16 oktober 1944). Marie heeft de beenhouwerij dan verder uitgebaat. Later kwam op deze plaats de electrozaak Johny Mariën.
September belooft een razend drukke maand te worden bij de viering van TILDONK 900. Allerlei activiteiten staan op het getouw, je zult er nog veel over lezen en horen. Vanavond was het één en al beweging rond de pastorie en de kerk; er werd druk vergaderd, bekeken, gemeten en gepast. Dat allemaal in voorbereiding van de dubbeltentoonstelling op 8-9 en 15-16 september.
We kunnen echter nu al met zekerheid stellen: JE ZAL JE OGEN NIET GELOVEN TIJDENS DE TENTOONSTELLINGEN! Tal van onvermoede 'objecten' kwamen recent aan de oppervlakte. Wat allemaal gaan we hierniet verklappen; je zal moeten komen kijken!!
Na de laatste oorlog werden de cinemavertoningen immens
populair. En zo begon Louis Van Krieken in 1949 met de Ciné Alpia. Vooral cowboyfilms
waren zeer in trek bij de Tildonkenaren. De zaal deed daarnaast ook dienst voor bals en allerhande andere evenementen. In 1943 was er al eens brand geweest, een halve eeuw later sloeg het noodlot opnieuw toe, deze maal voor goed. De Alpia verdween en er kwam een appartementsblok in de plaats.
-> bijdrage nr. 41 (4/2/2006), 1943, den Alpia staat in brand
Georges Mariën ('Georges van Willem') en echtgenote Julia Verstreken waren in 1950 de nieuwe uitbaters van café en winkel. Hier was tevens de duivenmaatschappij 'De Tortelduif' gevestigd, logisch dus dat Georges ook duiveneten verkocht. Het is er momenteel nog steeds café, een van de laatste van Tildonk. De combinatie café-winkel (of café-commerce) was in de jaren '50 helemaal niet uitzonderlijk.
-> op de foto's bij de bijdragen nr. 193, 'Duivensjappers' (8/12/2006) en nr. 250, 'Allo, allo' (1/5/2007) zie je de leden van 'De Tortelduif' in en voor het café.
Arthur ('Ture') Peeters was gehuwd met Victorina Vandevelde, dochter van 'Tist Mantus', zus van Sidonie Vandevelde (x 'Jef van Woil') en van Gust Vandevelde (x Alida Van Hoey). Hij baatte zijn zagerij uit in de Dorpsstraat op de plaats waar voorheen het Janssens-pachthof stond. Later werd de zaak overgenomen door zijn zoon Willy.
Een foto van het woonhuis van het pachthof, dat zich aan de straatkant voor de zagerij bevond, tref je in bijdrage nr. 4, 'De Processie' (19/12/2005). Enkele jaren geleden moest dit karakteristieke gebouw de plaats ruimen voor nieuwbouw. Slim?
Charel Janssens, een van de Tildonkse 'hoelleboeren', naast Corbeels ('Proo') en Vanhorenbeek ('Pië van Laa'). Tot 1950 stookte nog wel iedereen in Tildonk met steenkolen in de kachel (en zeer uitzonderlijk met centrale verwarming). Een prachtige foto van Charel Janssens bij het kolenlossen vind je in bijdrage nr. 32 (20/1/2006), 'Kolenlossers op 't schip'.
Maurice Servranckx was afkomstig van Kampenhout en getrouwd met Margriet Heyligen, de dochter van Louis Heyligen ('Lewie den heilige') en Lisa Saelens. Zoals op de advertentie aangegeven is kon je bij hem in de Postweg alle meststoffen en veevoeders bekomen. Bij de witloofboeren in Tildonk was hij gekend als witloofmarchand die de dozen met witloof kwam ophalen en naar de veiling van Kampenhout voerde. Hierbij werd hij steevast begeleid door schoonvader Lewie. Deze laatste was gemeentewerkman, gespecialiseerd in het ruimen van de grachten en tevens vaste grafdelver.
De persoon in kwestie op de foto is niemand minder dan Richard (Risjaar) De Cuber. Het is niet helemaal toevallig dat hij het petje draagt van 'Tildonk 900'. Risjaar is namelijk de man van de 'merchandising' rond deze viering. Hoeveel petjes er al verspreid zijn weet ik niet, doch ik kom ze tegenwoordig om de haverklap tegen in het Tildonks straatbeeld!
9 juiste antwoorden liepen binnen. De Lottocijfers waren eens te meer aan de lage kant (1+3+7+10+32+39+18 = 110). De winnaar van de bon - goed voor 2 streekbiertjes in de Maritime - is deze keer Eric Persoons, die op de schiftingsvraag 131 raadde.
Meedoen met de tweewekelijkse fotovraag is gemakkelijk (en gokken mag), bovendien heb je een reële winstkans. En zeg nou zelf, wat is er heerlijker dan eens een terrasje te doen op de historische site van het geklasseerde en gerestaureerde sas en sashuis te Tildonk, met een gratis degustatie er bovenop als het even kan!
Opgave 41 -> zie rechterkolom.
Zoals steeds zijn er 2 streekbiertjes te winnen, geschonken door en in de Maritime!
De pastorie is één van de gebouwen die in 'the picture' staan in het nieuwe boekje Stenen getuigen uit het verleden van Tildonk. In de ankerijzers op de gevel lezen we het jaartal 1761. Maar weten jullie ook waarvoor dit jaartal staat??
Wat moeten we van deze advertentie denken? Ik vermoed dat ze grapjas Jan hier zelf een grap aan de broek gesmeerd hebben...
-> Jan van Muskes (Jan Vanmeerbeek) kwam in deze blog al meerdere malen aan bod, lees bijdragen nr. 91, De jubilee van Muskes, ca. 1932 (1/5/2006); nr. 138, Oldtimers - 8 (2/8/2006); nr. 265, Zo woonden de Tildonkenaren - 2 (31/5/2007)
Bij Marcel (officieel Averius!) Decoster en Maria Wittemans, in Tildonk en verre omgeving gekend als 'Florke'. Marcel en 'Florke' deden de markten met hun grote marktwagen en hielden thuis ook een stoffenwinkel open. Nu bevindt zich op deze locatie het KBC-kantoor.
Meestal sturen we een kaartje naar het thuisfront als we op reis gaan. Voor één keer draaien we hier de rollen om.
Daarom deze 'Souvenir de Thildonck'. Tevens gericht aan alle Tildonkenaren 'in den vreemde', voorgoed (de uitgewekenen) of tijdelijk (de voyageurs).
Zit je ergens in het buitenland in een of andere cybercafé vol heimwee Tilloenk vruger te doorstruinen? Besef dan dat het hier in september, als jullie terug thuis zijn, 'vollen bak' zal wezen: TILDONK 900, remember!
P.S. Stuur je ook eens een berichtje terug vanuit je verre oord?
Nog een klein winkeltje in het dorpscentrum van Tildonk: bij Miel Lens en Victoria Wouters. Later zouden hun zoon en schoondochter Jos Lens en Rosa Pashuysen een electrowinkel openen in het hoekhuis ernaast. Twee likeurwinkels (zie Verbiest) op honderd meter van mekaar... Dat kon in 1950!
'Mon Fillet' (officieel Ludovicus Fillet) en Maria De Muynck baatten café-zaal Concordia uit, het hoofdkwartier van de 'varkens', dit in opvolging van 'Sta Pardon'. Van beroep was Mon evenwel rolluikenmaker. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Jan die met zijn echtgenote Simonne Moons eveneens het café overnam. Simonne ontpopte zich tot een cafébazin uit de duizend!
-> zie bijdrage nr. 167, Vier kookessen in de weer (4/10/2006) en nr. 171, Repetitie bij de Verenigde Vrienden - ca. 1955, (11/10/2006)
Een likeurwinkel (waar ook sigaren verkrijgbaar waren) kon op zich niet bestaan in een dorp zoals Tildonk, dus kwamen er verf, behangpapier, balatum en drogisterijproducten bij (of was het omgekeerd?). Op Tildonk-kermis werden in de vijftigerjaren foto's genomen van de kermisgangers en van de processiegangers. Nadien lagen deze foto's tentoongesteld in de etalage van Verbiest. In dezelfde jaren '50 verscheen bij Verbiest een serie postkaarten over Tildonk.
-> zie ook bijdrage nr. 128, Postkaart 'de pastorij' (12/7/2006).
Gustaaf Verbiest was in 1950, na Raymond de Behault du Carmois, de nummer 2 van de 'varkens'. Hij werkte op het bureel bij Dynamotors Decoster te Wespelaar, en baatte thuis met zijn echtgenote, Maria Janssens, een likeurwinkel uit. Hij werd eerste schepen en in opvolging van dr. de Behault zelfs de laatste burgemeester van Tildonk. Bij toneelkring 'Hoger Op' was hij de centrale figuur.
-> zie ook bijdrage nr. 129, De likeurwinkel van Verbiest (13/7/2006).
Café Coppi, bij Louis Gordts (alias 'Coppi') en Clara Cornelis, gelegen vlak naast het gemeentehuis. Achteraan het café was een zaaltje. Zijn bijnaam kreeg Louis toen hij als fervent duivenliefhebber aan zijn kampioenenduif de naam gaf van die andere kampioen op dat ogenblik, wielerheld Fausto Coppi. Omdat hij die naam geregeld riep om zijn duifje te doen landen, lag zijn nieuwe bijnaam voor de hand, 'Lewie van Nette Lemmes' werd 'Coppi'. Voor mij bleef het evenwel steeds 'noenkel Lewie'.
-> zie ook bijdrage nr. 121 (1/7/2006), Gemeentehuis te koop.
Gaston Pinnoy, of 'Gastonke de sleger', getrouwd met Maria Vandenbroeck. Gaston was jarenlang bestuurslid en duivel-doet-al van voetbalclub FCVV Tildonk, die ontstaan was in de schoot van de Verenigde Vrienden. Later werd uit erkentelijkheid het nieuwe stadion in de 7de Liniestraat naar hem vernoemd.
Café bij Miel Vandenheuvel en Marie Goovaerts in de Woeringstraat, gelegen tussen de beenhouwerij van 'Marie van Paal' (wed. Paul Schoeters) en de kruidenierswinkel van Madeleine Pues, en schuin tegenover de smidse van Bidée. Eveneens schuin tegenover het winkeltje van 'Mieke van den bekker' (Cornelis), en op een boogscheut van het winkeltje van 'Fiene Goris'. We zouden het rijtje van nabijgelegen handelszaken gemakkelijk kunnen uitbreiden. Je gelooft het niet hoeveel 'kleine commerçanten' er nog waren in de jaren '50 in het dorpje Tildonk! Hier een opsomming, en we zijn er ons van bewust dat ze onvolledig is: 15 café's, 8 kruideniers, 3 bakkers, 2 beenhouwers, 2 smeden, 2 wagenmakers, 2 schrijnwerkers, 2 electrozaken, 2 opkopers van groenten, 2 kolenmarchands, 2 hoveniers, 1 schoenmaker, 1 fietsenmaker, 1 coiffeur, 1 glazenmaker, 1 melkboer, 1 mandenmaker, 1 schilder-behanger, 1 vloerder, 1 maalder, 1 bobineur, 1 rolluikenmaker, 1 voeger, ... Aan de blogbezoeker om het lijstje aan te vullen (en de namen in te vullen). Omstreeks half augustus sluiten we de reeks 'TILLOENK anno 1950' af. Dan hopen we een volledige lijst te kunnen aanbieden van alle toenmalige Tildonkse winkeliers en cafébazen.
Tildonk viert zijn 900ste verjaardag en dat zullen we geweten hebben!
We brengen nog eens graag het volledige feestprogramma in de aandacht:
TILDONK 900
Feestprogramma
ZO 15 april
VAARHAPPENING door Kanaaltochten Brabant vzw
15u Sas: Lipsewandeling (duur 90')
VR 27 april
NATUURWANDELING Merkwaardige fauna en flora in Tildonk door KWB
19u start aan de begraafplaats 7de Liniestraat
DI 1 mei
Officiële start bebloeming TILDONK BLOEMENDORP
ZO 6 mei
ERFGOEDWANDELING langs de geklasseerde monumenten door Landelijke Gilde en KVLV
8u30: ontbijt in zaal Familia 9u45: start van de wandeling
ZA 9 juni
SCHOOLFEEST St Angela Basisschool in teken van TILDONK 900
o.m. viering van de Jannen en Babsen
ZO 24 juni
VOLKSFEEST SINT-JAN
TILDONK KERMIS
FAMILIAFEESTEN
10u30: Feestmis
11u15: Optreden reuzen Jan & Babs
11u30: APERITIEFCONCERT met de HEVERBAND en Gunther Levi (Gemeente Haacht en Cultuurraad)
Vanaf de middag: eetgelegenheid Familia; doorlopend tentoonstelling 'Schilders atelier'
ZO 1 juli tot MA 3 sept.
JUBILEUM ZOEKTOCHT in kader TILDONK 900
Landelijke gilde
ZA 8 sept. ZO 9 sept. ZA 15 sept. ZO 16 sept.
DUBBELTENTOONSTELLING
De kerkelijke gebruiksvoorwerpen (kerk)
Processiekleding, -vaandels en obiits (pastorie)
Voorstelling boek:
'STENEN GETUIGEN UIT HET VERLEDEN VAN TILDONK'
Kerkfabriek St.-Jan en collectief 'Tildonk leeft!'
(telkens van 14 - 18u)
ZO 9 sept.
OPEN MONUMENTENDAG Gidsen ontvangen de bezoekers aan de vele Tildonkse monumenten
(kerk, klooster, pastorie, 't Kasteeltje, kapel OLV-Troost, sas en sashuis)
Collectief 'Tildonk leeft!'; Gemeente Haacht
VR 14 sept.
Nine-O-O Jongerenfuif Met FREE PODIUM
In de grote tent in de PASTORIETUIN Landelijke Gilde
ZA 15 sept.
GROOT MIDDELEEUWS VOLKSFEEST
met vendeliers 'PIRREWIT', ridder Reinzo van Tieldunck met gevolg te paard, circusacts 'CIRCUS IN BEWEGING', wagentoneel Joker, optreden fanfare van Wakkerzeel, enz...
STOET
BREUGHELIAANS EETFESTIJN
BOOMBAL met Het BRABANTS VOLKSORKEST
GROOTS VUURWERK
In de grote tent in de PASTORIETUIN
14u
17u - 20u
20u m.m.v. TTC en FC VVT
22u
ZO 16 sept.
OPEN LANDBOUWDAG op het appelbedrijf Pypen met TENTOONSTELLING
De houthandel en zagerij van August Vandevelde ('Gust van Tist Mantus') was naast de zagerij van 'Jef van Woil' en deze van 'Ture Peeters' een van de drie Tildonkse zagerijen. De drie zagerijfamilies waren met mekaar verwant, 'Tist Mantus' was de stamvader. Deze zagerij is de enige die tot vandaag overgebleven is. Ze werd nadien uitgebaat door zijn zoon Raymond en tegenwoordig door kleinzonen Luc en Guy.
-> bijdrage nr. 222 (11/2/07), Portret: Tist Mantus.
Bij Jerome Bisschop, oftewel 'Jerom van Rikkes'. Toen Terbankstraat, later Kruineikestraat. Jerome was bij zijn tijd; de telefoon was in 1950 immers nog niet echt ingeburgerd en niet alle handelaars hadden er een in huis.
Bij Jules Vanmeerbeek, alias 'Juul de schoemoker'. Naderhand verhuisde Jules naar de nieuwbouw in de Lipsestraat en baatte daar een schoen- en kruidenierswinkel uit (naast de winkel in verf, behangpapier, schoolgerief en droogkuis van schilder Wollebrants).
Men kon eenvoudigweg niet leven op de uitbating van een winkeltje; steeds werd een nevenberoep uitgeoefend.
Bij Louis Wouters, oftewel 'Lewieke de glozemoker'. In de Lipsestraat, rechtover het landgoed van Devolder (Groenkasteel). Hij werd opgevolgd door zijn zoon René die verderop in de Lipsestraat, naar Herent toe, verhuisde.
De steen met het jaartal 1888 zit ingemetseld in de kapel O.-L.-V.-Onbevlekt (Lipsestraat). Het is het jaar waarin deze neogotische kapel werd opgetrokken. Pastoor Vandepoel schreef in 1899 dat op deze plaats een oudere kapel zou gestaan hebben die toegewijd was aan Sint-Rochus, doch daar vonden we nergens sporen van terug. Momenteel wordt de kapel gerestaureerd, een initiatief van de kerkfabriek van Tildonk dat ruim gesteund wordt door de bevolking en waar we met deze blog, hoe kan het ook anders, honderd procent achter staan. Chapeau voor je inzet Fred!
De plechtige heropening van de 'nieuwe' kapel is voorzien op zaterdag 27 oktober 2007.
11 correcte antwoorden ontvangen. De Lottocijfers waren opnieuw aan de lage kant (5+9+10+17+18+25+39 = 123). Met 125 zat Risjaar De Cuber het dichtst bij het totaalcijfer en wint daarmee de bon, goed voor 2 streekbiertjes in de Maritime. Santé Risjaar!
Meedoen met de tweewekelijkse fotovraag is gemakkelijk (en gokken mag), bovendien heb je een reële winstkans. En zeg nou zelf, wat is er heerlijker dan eens een terrasje te doen op de historische site van het geklasseerde en gerestaureerde sas en sashuis te Tildonk, met een gratis degustatie er bovenop als het even kan!
Opgave 40 -> zie rechterkolom.
Zoals steeds zijn er 2 streekbiertjes te winnen, geschonken door en in de Maritime!
Dit keer geen multiple choisevraag.
We hebben één van de warmhouders van TILDONK 900 een beetje 'gephotoshopt'. Aan jullie om te raden wie het petje draagt. Zijn voornaam, al dan niet fonetisch geschreven, volstaat.
Zagerij Joseph Bisschop, in Tildonk beter gekend als 'Jef van Woil'. Jef was een kopman van de 'varkens'. De zagerij werd later uitgebaat door zijn zoon Armand en was gelegen op het uiterste puntje van de Sussenhoek, tegen de vaartdijk aan.
-> in bijdrage nr. 24 (8/1/2006) 'Vlaamse kermis in den hof van den doktoor', zie je hem tussen zijn kompanen op het podium staan.
'Cafe Sport - bij Leenke', bevond zich schuin over de ingang van de kerk, naast café Coppi. 'Leenke' (officieel Maria Vanderveken) was getrouwd met voeger en volksfiguur Philemon Goeseels ('de Floere').
'Groot gemak van betaling en stipte geheimhouding'... en dat bij de aanschaf van een radio! Het zegt iets over de (on)bereikbaarheid van de luxe-goederen toen voor de gewone man, alsook dat men beschaamd was om hiervoor geld te moeten lenen.
Café Congo, bij Julien Vanden Abeele en Germaine Lens (voordien bij Jef Lens). De Congo kende nadien nog verschillende uitbaters, met als bekendsten het echtpaar Gustaaf Hermans ('Staf van de Congo') - Fany Buyens, die later in het huis ernaast zijn gaan wonen.
-> bijdrage nr. 83 (19/4/2006) 'Schoon volk in de Congo'
Bij Joseph Swiggers ('Jef de vlomoker'). Jef verkocht fietsen en bromfietsen en herstelde ze uiteraard. Op dit adres is vandaag de dag nog steeds de fietshandel gevestigd van familielid Jos Swiggers.
Bakker Jules Engelborghs, alias 'Juul van Warreke'. Jules begon zijn bakkerij eerst in de huizenrij naast het land van Xaveer Peeters (waarop later de wijk Klein Eikeblok kwam), nadien er tegenover, naast de kapel. Er waren toen drie bakkers actief in Tildonk: 'Juul van Warreke', De Nil en 'Bère van Kapperke' (Van den houdt). Voor de jonge blogbezoekers: het brood werd toen nog veelal bij de mensen aan huis bezorgd.
't Es gebakke! Programmabrochure van een kluchtige non-stop revue door Toneelkring HOGER OP in 1950, ter gelegenheid van zijn 25-jarig bestaan.
Ook in cyberspace gaat men wel eens op vakantie, al dan niet virtueel... Bij Tilloenk vruger is dat niet anders, doch we laten onze bezoekers niet zo maar in de steek. Vanaf vandaag tot halverwege augustus zal je zelfs dagelijks een portie 'oud Tildonk' op je bord ontvangen! En op 22 juli komt er opnieuw een fotovraag. 't Zit allemaal geprogrammeerd in de pc. Wie had, pakweg in 1950, kunnen dromen dat zo'n zaken ooit mogelijk waren, simpelweg van achter je bureautje!!
De korte bijdragen van de volgende weken draag ik speciaal op aan al diegenen die om een of andere reden niet op vakantie gaan. Aan al de anderen: bon voyage!
HOGER OP
In 1950 bestond de Toneelkring 'Hoger Op' 25 jaar. De toneelkring was ontstaan in 1925 in de schoot van de Verenigde Vrienden (of de 'varkens'). Tijdens een huldiging werden enkele leden in de bloemetjes gezet: Gustaaf Verbiest, 9 jaar toneelspeler plus 16 jaar toneelleider, Irène Pardon, Frans Van den Broeck en Jules Evers, 25 jaar toneelspelers. Op oudejaarsavond 1950 en op zondag 7 januari 1951 bracht de kring de non-stop revue: ''t Es gebakke!' op de planken ten voordele van fanfaremaatschappij 'De Verenigde Vrienden'. Eén van de stukjes droeg de titel 'Leve Tildonk Kermis!', er kwamen figuranten in voor als Juul Duif, Tist de Geit, Mil van 't Verken, Tille Stop, Jeanke Stop en Mil Gazet. Blijkbaar had men daarbij duchtig tussen de Tildonkse bijnamen gegraaid.
Een programmabrochure werd gedrukt met sponsoring van de toenmalige Tildonkse handelaars. Om evidente redenen adverteerde niet elke zaak in deze brochure; nogal wat aanhangers van de tegenpartij (de 'beren') ontbreken bijvoorbeeld. Ondanks deze hiaten vond ik het leuk om jullie deze kleine annoncekes te kunnen aanbieden. Voor mij herleven hierbij alvast mijn prilste jeugdjaren. Waar zijn ze gebleven, al die kleine winkeltjes en café's...
De muziekmeester van de fanfare de Verenigde Vrienden was Eduard Engelborghs ('Waar van Jommeke') die in de Eikestraat in Winksele-Delle woonde, doch afkomstig was van Tildonk (Mortelstraat)*.
Volgende muziekstukken werden gespeeld:
Parchutisten Marche van P. Leemans Een paar Vrienden (valse) van J. Martin Het eerste Juweel (fantaisie) van G. Gadenne De Paradijsvogel (polka) van Aug. Eenhaes
De spelers en zangers waren:
Gustaaf Verbiest, Pierre Marrant, Irène Pardon, Em. Caillie, Jules Evers ('Juul van den Dries'), Jean Van den Bergh, Cecile De Ruyter ('Cecil van de meulder'), Gaston Pinnoy ('Gastonke de sleger'), Jeannette Vandamme ('Jeanet van Proemme'), Jeanne Van Horenbeek, Willy Jacobs, Leopold Van der Linden ('Polle van Poot' ?), Jean Fillet ('Jakke Fillet'), Jacqueline Van den Abeele, Louis Gordts ('Coppi'), Emiel Wauters, August Engelborghs, Frans Van den Broeck ('den debber'), Karel De Ruyter ('de meulder'), Arnold Lens ('Nolle Lens'), Leonard Hermans ('Leonaar den biesteiker')
De stukjes:
1ste bedrijf
Radio Reportage Komt zien, 't gaat wel Zilverdraad tussen goud (zang: Irène Pardon) De Luchtverkeers Agent Naar de Brusselse Tentoonstelling van 1935 Den dag dat ik trouwde Dichter en Boer Noordzeestrand (zang: Cecile De Ruyter) De Dans ontspand Vlaamse dans Hollandse Vollendammer Rasba Legende uit het Weener woud
Doek
2de bedrijf
Bij de muur van 't oude kerkhof Bille Ritsky Jan Piot soldaat Ik heb een spijker in mijn schoen (zang: Irène Pardon en Em. Caillie) Je bent met goud niet te betalen (zang: Cecile De Ruyter) Nooit! Nooit! Mijn Souvenir Plezante Jan (zang: Irène Pardon en Em. Caillie)
Doek - Poos
3de bedrijf
Leve Tildonk Kermis! 's Morgens 's Avonds * We hebben ook de bijnamen bijgevoegd, tenminste van die personen waarvan we hem kennen. Aanvullen/verbeteren mag uiteraard. Biersteker Leonard Hermans (Wakkerzeel) noemden we bij ons thuis ook 'de Sleutel' naar de brouwerij uit Betekom waarvan hij depothouder was.
Nog tot maandag 3 september kan je deelnemen
aan de 25e zoektocht van
de Landelijke Gilde.
In het kader van Tildonk 900 werden een aantal links ingebouwd naar de
monumenten van Tildonk.
De schiftingsvraag bevindt zich aan de KBC bank in Tildonk.
Formulieren
(4) zijn te verkrijgen bij:
René
Wouters, Fred Timmermans,Christian
Gillard, André Engelborghs, Paul Uytterhoeven, Eddy Dhaenens,Peter Van Beek,
Kris Haest, Fernand Janssens, KBC
Bank en Fortis.
Uitslagavond: zaterdag 8 september vanaf
19u30.
Met familie of vrienden een aangename
zoektocht beleven: meedoen is de
boodschap.
283) 1976, VIERING 10 OUDSTE INWONERS - EEN IMPRESSIE
Dat speciale jaar 1976
1976 was het laatste jaar dat de zelfstandige gemeente Tildonk bestond. Leuk was de fusie niet voor de kleine gemeenten, doch men liet zich hier niet kennen en zou in schoonheid eindigen! Op initiatief van de toenmalige Kultuurraad werden dat jaar allerlei festiviteiten ingericht die bij de ouderen onder ons nog steeds tot de verbeelding spreken.
Tildonk werd uitgeroepen tot Bloemendorp, de Tildonkse reuzen kregen een nieuw leven, grootse Fusiespelen grepen plaats met deelnemende ploegen uit de verschillende toekomstige deelgemeenten van Groot-Haacht, zoals men de nieuwe fusiegemeente toen nog noemde. Bloemenbals werden ingericht, enz... Een schitterend vuurwerk op de vaartdijk met de toenmalige Europese kampioen der vuurwerkmakers, Hendrickx uit Antwerpen, sloot het feestjaar af in aanwezigheid van een paar duizend bezoekers.
Maar tussenin hadden ook nog kleinere manifestaties plaats, zoals hier op de foto: de viering van Tildonks tien oudste inwoners. Verenigd rond laureaat Jef Laeremans herkennen we op deze foto, op de voorgrond: Maurice Laeremans, Linda Laeremans (e. René Vandenschrieck), zr. ?, ?, pastoor Emiel Van Hoof, Germaine (Mèneke) en Georgette Engelborghs. Achter de tafel zittend: Jef Laeremans; staand op het achterplan: Maurice Vandenheuvel, André Van den houdt, Miel Pittevils, Jan Gordts, Luc Roeckx, ?, ?, Marc Sunt (?). Zittend aan de tweede tafel: ...
282) 1970, toen er sprake was om van de vaart een autostrade te maken...
Foto genomen van aan de brug te Tildonk in de richting van Leuven (1952). Je ziet het niet goed op de foto, maar de dijken waren toen meer dan brokkelig, en dat werd er tijdens de volgende twintig jaren niet beter op!
Gelezen in De Haechtenaar van 24 januari 1970:
Vaart Leuven-Mechelen aan de staat
Nadat over de overdracht van de vaart van Leuven naar de Dijle, eigendom van de stad Leuven, reeds vroeger was onderhandeld, werd thans uiteindelijk een overeenkomst bereikt met de staat. Ingevolge deze overeenkomst wordt het Leuvense kanaal in de toekomst eigendom van de staat. Dit betekent voor de stad Leuven dat ze een jaarlijks deficiet van ruim 5 miljoen uit de begroting zal kunnen schrappen. Eerst had Leuven getracht de vaart te verkopen aan de staat, maar daar beet Brussel niet in. Er zijn reeds stemmen die opgaan om van de vaart een snelweg te maken voor auto's. Doch dat is wel sneller gedacht dan gedaan. Vooraf en voor alles moet echter gedacht worden om de industrie, die zich ontwikkeld heeft langsheen de vaart, te beschermen. Want deze industrie is er gekomen omwille van de vaart. Wij menen dat een bijzondere kommissie met zeer bevoegde kennis, zal moeten aangesteld worden alvorens enig definitief oordeel te vellen. En - blijft de vaart - dan dient deze heel wat meer zorgen te krijgen dan voorheen het geval was.
KEN JE DORP (oplossing opgave 38) Het was moeilijk deze keer, de meeste deelnemers hebben dan ook gegokt blijkbaar. Met 't Verbrand Hof werd in de 19de eeuw de Dormaelhoeve aangeduid. Op het plannetje zie je enerzijds de Caubergstraat die zich omheen het pachthof buigt en anderzijds de veldweg rechts die langs de grote vijver richting Wakkerzeel leidt. In de schets herken je het langshuis (met de stal voor het melkvee) en de L-vormige grote schuur (met potstal). Deze eeuwenoude hoeve was eertijds het centrum van de heerlijkheid Lauwendries en werd bewoond door generaties pachters van de familie Gordts (17de-19de E.). Rond 1850 betrok de familie Persoons de Dormaelhoeve en het verhaal gaat dat ze op de hoeve hun eerste melkontromers bouwden. In 1838 zou er een grote brand doorheen de hoeve gewoed hebben: 'grote bollen vuur raasden tijdens een onweer door de stal', aldus Leopold Verbelen, die dit nog hoorde vertellen van zijn moeder Maria-Francisca Persoons (°1870). In 1844 overleed Guilielmus Gordts 'woonende op 't Verbrand Hof'. Enkele jaren na de brandramp verhuisde de pachtersfamilie Gordts naar de kleinere Vijfeikenhoeve in de gelijknamige Vijfeikenstraat. In 1899 vermeldde pastoor Vandepoel de pachthoven alhier waaronder de 'Verbrande Hoef, nu bewoond door Joannes Persoons' alsook de 'Vijf-eiken-hoef, afgebrand en kleiner opgebouwd, nu bewoond door de weduwe Edw. Gordts'. Van de brand van deze laatste hoeve hebben we verder geen weet, maar we menen dat deze ooit belangrijke Tildonkse pachtersfamilie de twee hoevebranden niet te boven kwam en aldus op het achterplan verdween...
13 antwoorden, slechts 3 juist! Bovendien vielen de Lottocijfers deze keer extrem laag uit (5+6+9+11+21+35+12 = 99). Met 144 zat An Vandenheuvel het dichtst bij het totaalcijfer. Zij kan aldus voor de tweede keer op rij gratis degusteren in de Maritime. Proficiat An! Meedoen met de tweewekelijkse fotovraag is makkelijk (en gokken mag), bovendien heb je een reële winstkans. En zeg nou zelf, wat is er heerlijker dan eens een terrasje te doen op de historische site van het geklasseerde en gerestaureerde sas en sashuis te Tildonk, met een gratis degustatie er bovenop als het even kan!
Opgave 39 -> zie rechterkolom.
Ook nu weer zijn er 2 streekbiertjes te winnen, geschonken door de Maritime!
Op de foto zie je een jaartal in steen (1888). Simpele vraag: op welk bouwwerk tref je het aan?
Deze foto stond indertijd afgedrukt in De Haechtenaar, mét de namen van de leerlingen erbij (verz. Jozef Buelens-Ergo). Herkent u er uw moeder, grootmoeder, groottante... op? Indien iemand de orginele foto nog zou bezitten mag die altijd een mailtje sturen. We bouwen immers verder aan het Tildonks fotoarchief.
FOTOARCHIEF TILDONK
Zo'n goede 30 jaar geleden zijn we gestart met het bijeenbrengen van oude foto's over Tildonk. De originelen werden toen fotografisch gereproduceerd, geen goedkope affaire! Op die wijze stelden we een eerste archief samen, goed voor ca. 1000 foto's. Deze foto's werden vergroot tot formaat 13x18 cm en 18x24 cm en waren aldus uitstekend geschikt om tentoon te stellen, hetgeen een aantal keren gebeurd is. Tegenwoordig kan alles digitaal waardoor de kostprijs een minieme factor is geworden. De uitgave vorig jaar van het boek 'Tilloenk vruger' gaf nieuwe impulsen om dit fotoarchief uit te breiden. Momenteel bevat het 1800 à 2000 afbeeldingen.
U mag altijd eens een seintje geven om uw oude fotoalbum te komen bekijken. Zeer gezocht zijn foto's van de vroegere winkels, café's, bakkerijen, interieurfoto's, uitoefening van ambacht, maar ook foto's van de vroegere huizen, klasfoto's, oude familiefoto's ... kortom alles wat mee een beeld schetst over het vroegere Tildonk. Geselecteerde foto's worden ingescand. U ontvangt de originelen onmiddellijk terug, daar maken we telkens een erezaak van.
Langs onze kant zullen we er alles aan doen dat dit waardevolle archief (een fotogeheugen van Tildonk) voor het nageslacht bewaard blijft.
Jan Gordts
Van den Broeck, Van Gorp, Gordts, Pletinckx, Van den Houdt, Mommaerts, Mertens, Magits, Van de Venne, Sunt, Van Linthout, Van Horenbeeck, Van Aerschot, Mariën, Marien, Goovaerts, Ergo, Moelants, De Coster, Meulemans, Roeckx, Lemmens, Joly, Stevens, Corbeels, Wolfs, Engelborghs, Wauters, Sterckx, Van der Linden, Van Aken, De Bie, Op de Beeck
En nu de ultieme test. Kent u ze nog, de 10 geboden?
1. Bovenal bemin één God. 2. Zweer niet ijdel, vloek noch spot. 3. Heilig steeds de dag des Heren. 4. Vader, moeder zult gij eren. 5. Dood niet, geef geen ergernis. 6. Doe nooit wat onkuisheid is. 7. Vlucht het stelen en bedriegen. 8. Ook de achterklap en 't liegen. 9. Wees steeds kuis in uw gemoed. 10. En begeer nooit iemands goed.
1 30. Is er meer dan één God? Neen, er is maar één God.
1 31. Hoeveel goddelijke personen zijn er? Er zijn drie goddelijke Personen: God de vader, God de Zoon en God de heilige Geest.
4 32. Waarom zijn de drie goddelijke Personen maar één God? De drie goddelijke Personen zijn maar één God, omdat zij alle drie maar één en dezelfde goddelijke natuur hebben.
4 33. Wat is het mysterie van de Heilige Drievuldigheid? Het mysterie van de heilige Drievuldigheid is het mysterie van één God in drie Personen.
(enzovoorts, enzovoorts)
De cijfertjes die voor de genummerde vragen stonden duidden het leerjaar aan waarin de stof moest gekend zijn.
De Mechelse catechismus zal wel bij ganser generaties herinneringen oproepen. Hoe we in het derde (?) leerjaar de tien geboden (van God) moesten van buiten kennen, de vijf geboden (van de heilige Kerk), de twaalf artikelen van het geloof, de akten van geloof, hoop, liefde en berouw... Hier een ongebruikt exemplaar uit 1964. Een jaar later viel de catechismus in ongenade en werd hij afgeschaft (2de Vaticaans concilie)...
Voor de tentoonstelling in september van processiekleding en -attributen zijn we nog steeds op zoek naar mooie foto's van de vroegere Tildonkse processie.
Wie weet nog wanneer de processie in Tildonk voor het laatst uitging?
Petrus Pecquius (1562-1625), kanselier van Brabant en eigenaar van het hof Te Bettenrode, geschilderd door zijn beroemde tijdgenoot Peter Pauwel Rubens (verzameling Eva Bortwick-Norton).
Latijnse familienamen en aliasnamen in onze contreien
In de renaissance (15de - 16de eeuw) was het plots de mode in geleerde kringen om een Latijnse, meestal vertaalde, naam aan te nemen. Zo heette Mercator eigenlijk Kreemer (marktkramer), terwijl Mantelius zijn naam komt van Mantels (maker van -) en Coperus moet een Kuiper geweest zijn. De Leuvense anatoom Andreas Vesalius heette in feite Andries van Wesel, de theoloog Cornelius Jansenius was in origine een Corneel Jansen. Men ging zelfs verder: wie herkent in de latere humanist Desiderius Erasmus de oorspronkelijke Gerrit Gerritszoon?!
Kanselier Petrus Pecquius zag als Peter van Peck het levenslicht. En die laatste kenden we hier in Tildonk, hij was immers voor korte periode eigenaar van het hof Te Bettenrode (het huidige Bertrodehof). Zijn zuster Aleydis Pecquius (Aleydt van Peck) was dame van Tildonk en getrouwd met de Leuvense patriciër Antoon vanden Heetvelde (overburgemeester van Leuven en temporeel heer van Tildonk, wonende in 1590 in 'den Ham' te Leuven). De moeder van Antoon, Joanna Geertruyd Waleyns, had een aliasnaam, nl. 'van Casselere'.
In een Tildonkse zielenlijst (ofte 'status animarum') uit 1638 treffen we zekere Elysabet Borgonioens aan, alias vanden Plast. Die eerste naam was waarschijnlijk voor velen te moeilijk om uit te spreken, vandaar. Het gebeurde ook dat iemand die met een, in zijn ogen, belachelijke naam gezegend was, veel moeite deed om die kwijt te geraken. Dat ging geleidelijk. Men begon met een nieuwe naam aan de oude te koppelen: Jan Kiexken werd Jan van der Rest alias Kiexken. Stilaan werd de 'alias' dan weggmoffeld en men ging verder met de nieuwe naam, in dit geval Jan van der Rest. Of men wijzigde zijn naam subtiel, zoals bij de Leuvense familie Helscheviers, genoemd naar het uithangbord van hun huis, dat het hellevuur voorstelde. Lodewijk Helscheviers verhuisde via Antwerpen (drukkerij Plantijn) naar Leiden en veranderde daar zijn naam in Elsevier.
Nemen we nu de eerste Tildonkse pastoor (1626), afkomstig van Veurne, en Joannes de la Salle geheten (in het nederlands Jan Verplaetsen of iets in die aard). In meerdere documenten werd hij evenwel vermeld als 'de la Salle, genaamd 'ab Aula'. Die 'ab Aula' was dus een verlatijnsing van zijn familienaam. Van Joannes ab Aula was bekend dat hij gedichten schreef die gericht waren tegen de 'ketters' (daarmee werden de protestanten bedoeld die zich op het einde van de 16de eeuw afgescheurd hadden van de katholieken). Er moet toen in Tildonk behoorlijk veel trammelant geweest zijn want de kerk werd in 1584 volledig in de as gelegd door de geuzen. Maar dat is dan weer stof voor een ander verhaal...
Handmerk van de Tildonkse meier Peter Caluwaerts, 22 juni 1588.
Tussen zijn voornaam en familienaam staat een teken waarin we een drietand menen te herkennen (verwijzend naar zijn beroep van pachter?).
(Algemeen Rijksarchief Brussel, Archief familie de Lalaing, nr.1624:Voerweerden ende conditien waerop Peter Caluwaerts, sone wijlen Peters, heeft aenveerdt van heer ende meester Anthonis vanden Heetvelde, heere van Thieldonck, te bedienen de meijerie vanden voors. dorpe van Thieldonck ).
Wat betekenen onze familienamen?
Tot de 12de eeuw droegen de mensen slechts één naam, die dikwijls terugsloeg op een eigenschap van een bepaalde persoon (vb. Eenooghe, Platvoet, de Witte, ), of die gewoonweg hun germaanse of christelijke voornaam was. Nadien kwam de genitiefvorm voor (vb. Simon, de zoon van Claes werd Claeszoon of Claessen genoemd ). Ook werden wel eens aliassen gebruikt. Men sprak bijvoorbeeld van Claeszoon genoemd de Cupere (= zijn beroep).
Echte familienamen kwamen in de Zuidelijke Nederlanden pas in voege tussen de 12de en de 17de eeuw.
Naar herkomst van de familienamen onderscheiden we vier grote groepen:
1. Patroniemen of voorvader-voornamen (vb. Janssens: zoon van Jan)
2. Beroepsnamen (vb. De Becker)
3. Namen ontleend aan lichamelijke eigenschappen (vb Caluwaerts: iemand die kaal is, De Cat: lenig als een kat)
Het is niet steeds gemakkelijk om de juiste etymologische betekenis te achterhalen. De familienaam Van Campenhout kan voortkomen van iemand die in dat dorp woonde, maar ook bijvoorbeeld van een vondeling, gevonden op de weg naar Kampenhout.
Laten we nu een en ander op de Tildonkse familiestoepassen (we baseerden ons op een kiezerslijst uit 1948) en dan bekomen we het volgende:
- Beroepsnamen: Beckers, Costers, Cockx, De Becker, De Coster, De Cremer (kramer), De Potter, De Preter, De Ruyter, De Saegher, Devolder, De Wever,Massant (oorspr. merchant: handelaar), Messemaeckers, Meulemans, Piot, Stroobants (strobinder), Troch (beroepsnaam voor bakker, paardenknecht, troggenmaker?), Valckenaers, Vogeleer (vogelvanger); Bisschop, De Greef, Deconinck, De Keyzer, Heylighen, Persoons (kind van een pastoor?)
- Lichamelijke eigenschappen: De Bie, De Cat, De Haes, De Vis, De Wolf, Evers, Hamels; Caluwaerts, Cleynhens, Corbeels, Petit, Joly, Soetaert, Sterckx, Struys
- Geografische namen: Artoos, Bosmans, Dormaels, Laeremans, Puttemans, Uytterhoeven, Van Aerschot, Van Beethoven, Vandegoor, Vanden Acker, Vandenbalck, Vandenberge, Vandenbroeck, Vandendries, Vanden Eynde, Vandenheuvel, Vandenhoudt, Vandenschrieck, Vanderleyden, Vanderlinden, Vandermeerschen, Vandesande, Vandevelde, Vandevenne, Van Gestel, Van Gorp, Van Herck, Van Horenbeeck, Vankrieken, Van Langendonck, Van Malcot, Vanmeerbeek, Van Rillaer, Van Steenbeeck, Verbeek, Verbiest, Verdonck, Ver Elst, Verhaegen, Vermaelen, Verstreken
- Vondelingennamen: Janter, Vendredy; (komen ook wel in aanmerking, familienamen als: Van Avondt, Van Craen, Vandergoten, Ergo, Sunt, Ons )
- Speciale familienamen: Winnepenninckx (iemand die penningen wint, die dus goed zijn brood verdient), Corbeels (van het oud-franse woord corbel ofraaf; iemand met pikzwart haar), Caluwaerts (kaal van aard), ...
Tot zover een keure van Tildonkse familienamen. Wil je meer weten over je eigen familienaam dan moet je zeker het magistrale naslagwerk van Frans Debrabandere consulteren, Verklarend woordenboek van de familienamen in België en Noord-Frankrijk (onder meer te raadplegen in de openbare bibliotheek van Haacht).
Enkele interessante websites:
Document uit het archief de Lalaing waarin meier Jan Smedts (Smets) op twee verschillende tijdstippen de eed van getrouwheid aflegt in handen van zijn heer. In 1646 was dat bij Charles vanden Campe en in 1669 bij de nieuwe Tildonkse heer, Charles L'Archier. En kijk eens naar de handtekening van de meier: de ene keer handtekent hij met Smedts, de andere keer met Smets! (Algemeen Rijksarchief Brussel, Archief familie de Lalaing, nr. 1649: 'Conditien waerop dat Jan Smets heeft aenveert vanden heere Charles vanden Campe heere van Thildonck, om bij procure te bedienen de meijerije vanden voornoemde dorpe van Thildonck').
De schrijfwijze van FAMILIENAMEN
Iedereen die zijn stamboom opzoekt wordt vrij vlug geconfronteerd met de verschillende schrijfwijzen van zijn familienaam. Denk maar even aan de Tildonkse familie Vandenhout (Vandenhoudt, Vanden houdt, Van den Houdt, Vandenhaut, ...). Of neem nu de familie Artoos, die oorspronkelijk Artois noemde. Men schreef vroeger fonetisch, zoiets als 'Algemeen Nederlands' bestond immers niet. Een voorbeeld: Toen pachter Jan De Wit (1731-1808) na het overlijden van zijn eerste vrouw Catharina Mommaers (+1778) hertrouwde met de uit Herent stammende Maria Elisabeth Schaveyne had de pastoor van Tildonk het best moeilijk met die laatste naam. Aldus wemelt het in het Tildonks parochiearchief van de, toch soms wel fel afwijkende, varianten Schauveynne, Chauveynne, Chijvijne, Schavuyn, Schavanne, Servijn, Savein,...
Mijn eigen familienaam Gordts (afkomstig van de middeleeuwse voornaam Goort) kom ik in de archieven tegen als: Gorts, Goerts, Ghoerts, Goorts, Gots, Godts, Gods, Goidts, ... Het had dus allemaal niet zoveel belang. Waarom anders zou een geletterd man als de 17de eeuwse meier Jan Smedts zijn familienaam op verschillende wijzen weergeven in zijn handtekening?
Moeder Maria Wilhelmina van OLV van Barmartigheid, algemene overste van de congregatie der ursulinen van Tildonk, noemde met haar meisjesnaam Joanna Martina Brigitta De Coninck. Zij was de dochter van koster Gielielmus De Coninck. In de blogbijdrage nr. 49 van 19/2/2006 lees je alles over deze familie.
1O antwoorden, allemaal juist. Het totaal van de Lottocijfers van zaterdag 23 juni bedroeg 126 (4+6+10+26+28+30+22). An Vandenheuvel was er met 144 het dichtst bij en ontvangt de waardebon.
Opgave 38 -> zie rechterkolom.
Ook nu weer zijn er 2 streekbiertjes te winnen, geschonken door de Maritime!
Ook deze keer is de opgave niet van de gemakkelijkste. Op een kaart van ca. 1857 staat een hoeve in de Hambos weergegeven als zijnde 't Verbrande Hof. Aan jullie de opgave om te achterhalen welke hoeve dit betrof. Het zal zeker helpen als je de tekening, hoe vaag ze ook is, eens nader bestudeert. En zoals steeds, zelfs al weet je het begot niet, je hebt altijd 1 kans op 3 om het juiste antwoord te geven. Dus wat houdt je tegen om er voor te gaan?
Foto: De pastorie en prachtige lindendreef in het dorpscentrum van Tildonk vóór WO I.
Commotie rond het al dan niet restaureren van de pastorie in 1971
De restauratie van de pastorie kende een lange voorgeschiedenis. Het gebouw lag er jarenlang verwaarloosd bij en de verdeelde meningen over ofwel afbreken ofwel behoud van de pastorie zorgden voor de nodige commotie op de Tildonkse gemeenteraad. Leest u mee wat De Haechtenaar hieromtrent schreef op 26 februari 1971:
Gespannen sfeer in de gemeenteraad te Tildonk Restauratie pastorij In het verleden werden omtrent het lot van de pastorij verschillende tegensprekelijke beslissingen genomen: eerst afbraak en nieuwbouw, dan grote herstellingswerken, en juist voor de jongste verkiezingen werd opnieuw besloten tot afbraak en nieuwbouw (protest CVP fractie). Het huidig college stelde nu voor om toch grote herstellingswerken te laten uitvoeren. De raadsleden Magits en Nackaerts staken hun mistevredenheid hieromtrent niet onder stoelen of banken en gewaagden zelfs van een zottekensspel
De definitieve klassering van het gebouw als monument in 1974 stak stokken in de wielen voor alle eventuele afbraakplannen. Doch een restauratie liet op zich wachten en pastoor Van Hoof werd het beu en trok met zijn verhaal naar de kranten. 'Tildonkse pastoor leeft tussen ratten in geklasseerde krot' kopte Het Laatste Nieuws in die dagen...
Het zou uiteindelijk nog 10 jaar duren vooraleer met de restauratie werd begonnen. Sedert halverwege de jaren '80 van vorige eeuw staat de pastorie er terug in al haar glorie en zorgt sedertdien mee voor het autenthieke Tildonks dorpsgezicht. Zij zal dit feestjaar 2007 regelmatig het decor vormen van verschillende manifestaties in het kader van Tildonk 900, te beginnen met het Aperitiefconcert morgenmiddag. Ook in het boekje 'Stenen getuigen uit het verleden van Tildonk' krijgt ze haar prominente plaats.
ZONDAG 24 JUNI
Sint-Jan -de-Doper Volksfeest
Tildonk-kermis
10u30 Speciale misviering 11u15 Rondedans reuzen Jan en Babs door de schoolkinderen 11u30 Breughel Aperitiefconcert met Heverband Groot Showorkest en Gunther Levi in de Pastoor Lambertzdreef (tickets: vvk 4 , kassa 5).
Familiafeesten met hapje en tapje Tentoonstelling Schildersatelier 'Oâ'
Foto: Leenke Massant met dochter Denise op de arm.
Portret
Leenke Massant
dochter van Mon Massant en van Sidonie Van den Broeck
°Tildonk 21 augustus 1911 +Brussel 21 januari 1985 x met Edmond Gellens
Leenke groeide op temidden van de wanmolens in het atelier van haar vader. De familie Massant was afkomstig van Kampenhout waar ze oorspronkelijk Marchant noemde en kwam in Tildonk terecht halverwege de 18de eeuw. Generaties lang oefenden de familieleden het beroep uit van blokmaker.
Afstammingstabel familie MASSANT
I. Petrus Marchant °Kampenhout 9 mei 1704 +Kampenhout 4 november 1779 x Kampenhout 5 juli 1732 met Joanna Leynseclaes °Kampenhout 26 oktober 1707
II. Jan Baptist Massant °Kampenhout 10/7/1735 blokmaker in de Mortelstraat te Tildonk x Tildonk 20 september 1755 met Anna Feyaerts °Tildonk 6 augustus 1733 (?) +Tildonk 2 december 1790
III. Jan Baptist Massant °Tildonk 25 september 1756 blokmaker x Elisabeth Vanbever
IV. Petrus Massant °Herent 5 maart 1796 blokmaker x Tildonk 15 april 1825 met Anna Maria Vrebos °Tildonk 2 mei 1795
V. Gerardus Massant °Tildonk 11 mei 1833 blokmaker x Tildonk 22 juni 1865 met Amelia Wuyts °Herent 13 april 1838
VI. Petrus Edmondus Massant ('Mon Massant') schrijnwerker °Tildonk 24 oktober 1875 +Tildonk 16 oktober 1930 x Tildonk 12 juni 1909 met Sidonia Van den Broeck °Tildonk 17 december 1876
VII. Helena Massant °Tildonk 21 augustus 1911 +Brussel 21 januari 1985 x met Edmond Gellens schrijnwerker
Foto: Een knipsel uit een magazine van 1938 toen Tildonkenaar August Van Reydt priester gewijd werd (verz. K. Smets).
Je kon het reeds lezen in het boek 'Tilloenk vruger': Tildonk kende in de 20ste eeuw niet weinig priesterroepingen. Een verslag over de plechtige eremis van Tildonkenaar August Van Reydt vonden we terug in De Haechtenaar van 18 juni 1938:
Plechtige Eeremis te Tildonk
Maandag 13 Juni, was een groote dag voor de gemeente Tildonk bij Leuven. De pas gewijde jonge priester, E. H. Aug. Van Reydt, droeg dien dag zijn plechtige eeremis op in de parochiale Kerk van Sint Jan. Begeleid door vader en moeder, twee brave dorpsmenschen, vergezeld van broers, zusters, bloedverwanten, vrienden en kennissen, werd de E. H. Van Reydt aan zijn woning afgehaald en stoetsgewijs naar de kerk geleid. Praalbogen prijkten, vlaggen wapperden en schone gelegenheidsopschriften alsmede allerhande versieringen, tooiden de vele huizen. Aan de kerk werd de jonge priester ontvangen door de EE.HH. Geestelijken, welke hem in zijn eeremis zouden bijstaan. De heer Jules Persoons, burgemeester, hield een passende toespraak en bood den feesteling een prachtige kelk aan, uit naam van de gemeente. Hierop volgde een roerend dankwoord. De fraai versierde Sint Jans Kerk liep bomvol. Onder leiding van den E. H. Simons, onderpastoor, welke het orgel bespeelde, werd het "Veni Creator" aangeheven. Aan het altaar werd de E. H. Van Reydt bijgestaan door den Z. E. H. De Roeck, pastoor van de parochie, door den Z. E. H. V. De Coster, bestuurder van het Ursulinenklooster, door den E. H. Van Stappen, onderpastoor te Sint Jans Molenbeek. De kanselrede werd gehouden door den E. H. R. Vande Sande, onderpastoor te Berlaar. Na het misoffer begaf men zich stoetsgewijs naar het patronaat alwaar de nieuwe Herder een mooien kazuifel werd aangeboden. De aanwezigen werden vervolgens op een feestmaal vergast. Te 19 uur door de fanfare "De Vereenigde Vrienden" en te 20 uur door het muziekkorps "St Cecilia" werden den E. H. Van Reydt een paar serenades gebracht. Dat hij lange jaren moge arbeiden en een rijken zielenoogst bekome, wordt hem van harte toegewenst. EH
August Van Reydt, °Tildonk 3 september 1909 was de zoon van Petrus Alfonsus Van Reydt (werkzaam als draaier in het fabriek van Persoons) en van Maria Francisca Lambrechts. August trad op 28 september 1934 in het groot-seminarie te Mechelen in en werd priester gewijd op 13 juni 1938. Tussen 1938-1944 was hij onderpastoor te Pamel, tussen 1944-1956 onderpastoor te Perk en tussen 1956-1958 hulppastoor te Mol (St.-Willebrordus Ezaart). Op 30 november 1958 werd hij pastoor benoemd te Grazen (Geetbets). In 1993 ging hij in pensioen - hij was toen 84 jaar! - doch hij bleef tot aan zijn overlijden op de pastorie van Grazen wonen omdat er voor zijn ambt geen opvolging kwam. Op 21 juni 2004 overleed pastoor August Van Reydt te Sint-Truiden in de gezegende ouderdom van 95 jaar.
Gegevens afkomstig van Louis Symons (wiens moeder een zus was van August Van Reydt) en van Paul Degraeve, voorz. Heemkring Ter Ham (Steenokkerzeel).
OOGSTTAFEREEL met de geburen van de Postweg (eind jaren '60)
Achter de aandrijfriemen van 'den desduvel' zitten ze broederlijk naast mekaar op de gevulde zakken graan: de geburen van de Postweg. We herkennen (L-R): helemaal vooraan Jozef Weckx; op een rij Madeleine Peeters, Elvire Laeremans, Maria Maes (moeder van Elvire), ?, Maria Van Loo (echtgenote Verschoren), Georgette Engelborghs; boven Marcel Laeremans en de kinderen Verschoren (?, Roland, Willy, Hugo).
Allemaal lachende gezichten, van een verzuurde maatschappij had men toen nog niet gehoord...
Foto: Prachtige schilderijen van de kleuters sierden de wasserij van het klooster, de plaats waar de reuzen Jan en Babs alsmede hun naamgenoten in de bloemetjes werden gezet.
foto A. Uytterhoeven
Originele reuzenviering
Het jaarlijkse schoolfeest van de Sint-Angela Basisschool, dat plaatsgreep op zaterdag 9 juni, stond dit jaar - hoe kan het ook anders - volledig in teken van het 900-jarig bestaan van Tildonk. Leerkrachten en schooldirectie hadden het originele idee om alle naamgenoten van het Tildonkse reuzenpaar Jan en Babs uit te nodigen en samen met de twee grootheden in de bloemetjes te zetten. Directrice Lut Bellekens mocht een 20-tal naamgenoten van de reuzen verwelkomen naast onder meer een delegatie van het Haachtse schepencollege, het inrichtend comité en de meters en peters en de aangevers van het reuzenpaar. Jan Gordts, peter van de reuzin, deed de historiek van Jan en Babs uit de doeken. Zo vernamen de aanwezigen dat de reuzen dateren van 1930 toen er in Tildonk een stoet uitging bij de viering van 100 jaar België. In 1976 werden ze herontdekt en terug opgekalefaterd ter gelegenheid van de Fusiespelen en de start van Tildonk Bloemendorp. Na een geslaagde receptie kon iedere gevierde naar huis met een mooi foto-aandenken. De kleuters hadden voordien meer dan hun best gedaan door het reuzenpaar meerdere malen in reuzengroot formaat te penselen. De viering greep plaats in de wasserij van het klooster. Een zeer geschikte locatie want de wasserij werd nog maar onlangs verworven door de lagere school. Het alsmaar stijgende leerlingenaantal noodzaakt immers de inrichting van bijkomende lokalen. Ook de rest van het schoolfeest stond in het teken van Tildonk 900. De fameuze Tildonkse taart die juf Greet bakte vond vlot zijn weg en de wandeling langsheen de dorpskapelletjes alsook de volksspelen waren een schot in de roos. De Sint-Angela Basisschool bewees nog maar eens haar organisatietalent in dit Tildonks feestjaar. Chapeau!
Dit bezoek is voorzien op zondag 24 juni om 14 uur. Waar bij vroegere bezoeken vooral oog was voor het interieur en de omgeving, wordt nu het accent gelegd op de aan de gang zijnde of reeds voltooide restauratiewerken.
HAGOK-bestuurslid Stefan Van Lani, die als historicus aan de abdij verbonden is, zal als gids de nodige deskundige uitleg verschaffen over deze werken en over de bedoelingen die men voor de toekomst met de abdij heeft. Je kunt rechtstreeks naar de abdij rijden, maar in principe wordt samengekomen aan de kerk te Haacht om 13.30 u. Als je meedoet, graag een seintje vooraf: info@hagok.be of 016/60 45 92 (aantal deelnemers vermelden). Deelname is gratis en iedereen is welkom.
De abdij van Park heeft nogal wat banden met de onze buurdorpen Wakkerzeel en Haacht. Zij leverde onder meer de pastoors van Wakkerzeel.
Foto: Het groepje vrijwilligers bij de restauratie van de kapel in de Lipsestraat. En neen beste bezoeker, als je op de foto klikt dan zul je vaststellen dat het geen pintjes zijn die ze in de hand houden, maar verfpot en kwast...
Wat stelden de Tildonkenaren zoal te koop in 1965? Als we ons baseren op de kleine advertenties in het toenmalige regionale weekblad De Haechtenaar dan werd er toen niet al teveel meer verkocht. Doch dat is maar schijn, meer en meer verhuisden de advertenties naar Het Klokske, een advertentieblad dat een leven naast De Haechtenaar kreeg. In de jaren '60 kende Tildonk een bloeiend en druk verenigingsleven. We hebben de aankondigingen in De Haechtenaar van de vele activiteiten eveneens hieronder weergegeven.
02/01/1965
LUSTERS, FANTASIE HUISHOUDARTIKELEN, SPIEGELS en allerhande KINDERBENODIGDHEDEN, bij August DE COSTER, Nabij de Brug, Tildonk. Enige winkel uit de streek waar U ongestoord alles kunt bezichtigen (150 m² toonzalen). Maandag verplichte rustdag.
16/01/1965
Bij de B.S.P.
Zaterdag 16 januari, gaat het BAL van de B.S.P. door in de zaal Alpia. Het orkest "The Savages" speelt ten dans.
30/01/1965
Waarheen dansliefhebbers ?
Zaal Alpia, zaterdag: "The Twen Boys"
06/02/1965
B.J.B. - ontspanningsavond
Traditiegetrouw richten de B.J.B.-meisjes ook dit jaar weer een gezond gezellige ONTSPANNINGSAVOND in, onder het motto "Stormloop naar de sterren".
Ondanks de zo gelaakte universitaire spreiding, heeft de studentenklub "KOMETA" besloten haar kandidatuurtje op te richten in Tildonk. Het eerste college, genaamd "The-Dansant", heeft plaats op zaterdag 13 februari, te 20 uur, in de zaal "Concordia", bij Jan Fillet. Het programma bevat onder meer kursussen in let-kiss en practica in slow-dancing.
20/02/1965
Davidsfonds.
Het gevariëerd winterprogramma 1964-1965 van de Tildonkse Davidsfondsafdeling loopt stilaan ten einde.
- 20 september 1964: gemotoriseerde rally
- 14 november 1964: toneel "Valstrik voor een man alleen"
- 2 december 1964: voordracht door Prof. E. Lousse betreffende de verschillende aspekten van de hedendaagse demokratie
- 20 december 1964: filmvoorstelling "Eva wil slapen"
- 17 februari 1965: voordracht door Julien Peeters "Het Concilie"
- 24 april 1965: Bel-Canto-avond.
27/02/1965
K.W.B.
BESPREKINGSAVOND op zaterdag 27 februari, door de heer E. Verdonck: "Eigendom en kapitaal".
13/03/1965
K.A.J.
- 5/2: Gespreksavond "We zijn maar eens jong"
- 18/3: Gespreksavond "Wij en het Seksuele" o.l.v. Julien Verhoeven. Tot deze avond zijn niet alleen de leden van de K.A.J. toegelaten, maar elke jonge man vanaf 17 jaar.
- 21/3: Deelname aan de Nationale Dankbetuiging, Basiliek Koekelberg, n.a.v. de Bisschopswijding van Mgr. Jos Cardijn.
20/03/1965
Sint Barbaragilde.
Dinsdag 16 maart: Algemene Vergadering met toespraak door Z.E.H. Achille Van Camp, pastoor-deken van Kessel-Lo: "Geloof, ballast of houvast".
Uitloting jaarlijkse gratis Lourdes-reis: Mevr. Irma Van Gijsel- Vanderlinden.
03/04/1965
K.A.J.
Vrijdag 9 april: BESPREKINGSAVOND "De Biecht", parochiezaal.
03/04/1965
K.W.B.
KAARTAVONDEN 1964/65, einduitslag:
(64 deelnemers te Tildonk)
1. Vandenhoudt Frans (428 p.); 2. Van Meldert E. (414 p.)...
01/05/1965
A.C.W.
Rerum Novarumherdenking met aangepaste lithurgische viering in de plaatselijke parochiekerk, donderdag 27 mei 1965 op feest van O.H. Hemelvaart.
08/05/1965
Parochiale ALTAARTOMBOLA
Trekking donderdag 20/5/1965.
22/05/1965
Turnfeest
Op zondag 13 juni eerstkomend wordt door de leerlingen van de plaatselijke meisjesschool voor het eerst een turnfeest ingericht. Tijdens dit turnfeest, dat zal plaats hebben op de speelplaats van de meisjesschool, zullen onze meisjes uit het lager onderwijs, zowel de allerkleinsten als de groteren, konkreet tonen aan hun ouders, familieleden en kennissen tot wat de reële toepassing van de hedendaagse theorieën, inzake de lichamelijke opvoeding wel kan dienen...
29/05/1965
Door het gemeentebestuur van Tildonk werd de betrekking van reinigster der gemeentelokalen (gemeentehuis en jongensschool) open verklaard. Het loon wordt vastgesteld volgens een forfaitaire vergoeding.
05/06/1965
K.A.J.
Debatavond vrijdag 25 juni 1965: "Wij en de meisjes".
Alle jongeren welke de leeftijd van 17 jaar bereikt hebben worden vriendelijk op deze leerrijke debatavond uitgenodigd.
26/06/1965
Tildonk Kermis
Zaal Concordia, zaterdag, zondag, maandag: "The Shaners"
Zaal Familia, zondag: "The Twen Boys"
31/07/1965
Sint Barbaragilde
Woensdag 11 augustus, ZOMERREIS naar Duitsland.
Alle leden van de Sint Barbaragilde met hun echtgenoten, alsook alle leden van de B.J.B., eventueel met hun verloofde, kunnen zich laten inschrijven.
07/08/1965
Uitstap Gepensioneerden
Op donderdag 26 augustus, met Verbond Leuven, uitstap naar Vlissingen. Inschrijven bij de schrijfster der Bond, Mev. Neefs, Kruineikestraat.
07/08/1965
Te koop: Zware PONEY, merrie, 4 jaar, bij CHALTIN, Klein Terbankstraat 30, Hambos-Tildonk
21/08/1965
Waarheen dansliefhebbers ?
Tildonk, tent: zaterdag, zondag en maandag: "The Blue Birds".
18/09/1965
Sint-Barbaragilde
Donderdag 23/9: UITSTAP naar de Jaarbeurs te Gent en bezoek aan de grot te Oostakker.
18/09/1965
Davidsfonds
Zondag 19/9: UITSTAP naar het provinciaal domein te Bokrijk.
02/10/1965
Heden zaterdag 2 oktober wordt door de Vissersmaatschappij in haar lokaal naar jaarlijkse gewoonte een "Grote Bonte Avond" ingericht ten voordele van de klub. Het gezelschap "Vanderveken" verleent zijn medewerking.
09/10/1965
NOODSLACHTINGEN - Dag of nacht.
Eén adres: Raymond NEEFS, Kruineikestraat 58, Tildonk.
Alle risico's ten zijnen laste.
13/11/1965
Uit de hand te koop: SCHAARHOUT, dienstig voor boonstaken en erwtrijzen. Drie hectaren in loten verdeeld, gelegen te Tildonk-Sas. Te bevragen: UYTTERHOEVEN Leopold, Vaartdijk 1, Tildonk.
16/10/1965
Davidsfonds
Ter gelegenheid van de 80e verjaardag van Ernest Claes, nemen we deel aan de HULDEVIERING op zaterdag 24 oktober 1985 in zijn geboortedorp Zichem.
23/10/1965
Muziek- en Dansavond
Heden zaterdag 23 oktober, heeft er in de zaal Concordia een MUZIEKCONCERT plaats met de fanfares "De Verenigde Vrienden" van Tildonk, "De Werker" van Haacht en "Recht en Vooruit" van Wakkerzeel. De avond wordt afgesloten met een gezellige DANSPARTIJ, waaraan het orkest "The Happy Boys" meewerkt.
13/11/1965
Davidsfonds
Zaterdag 13 november, TONEEL "Ninotchka", door "De Reynaertgesellen". Feestzaal Eerwaarde Zusters Ursulinen, begin 20 uur.
20/11/1965
Scouts
Op zondag 28 november richt de Sint-Joris Scoutsgroep van Tildonk haar jaarlijkse WAFELENBAK in.
Dit jaar wordt het werkelijk een reuze-wafelenbak. De scouts zijn immers van plan om een eigen lokaal te bouwen, toekomend jaar en door deze wafelenbak hopen zij reeds een aardige duit in het zakje te krijgen...
27/11/1965
Davidsfonds
Donderdag 2 december, VOORDRACHT door de heer Bernard Henry, met als thema: "Verbijsterend U.S.A.", in de feestzaal van het klooster der Zusters Ursulinen. Begin te 20 uur.
11/12/1965
Kerstfeest der parochiale organisaties
Op initiatief van de verschillende parochiale organisaties zal ook dit jaar op Kerstdag een gezellig kinderfeest ingericht worden. Aan de kinderen van de leden, geboren na 1/1/1953, zal een mooi kerstgeschenk aangeboden worden. Verantwoordelijke: M. Vandenheuvel, Kouterstraat 76, Tildonk.
18/12/1965
Kerstviering
De federatie der socialistische mutualiteiten, in samenwerking met de B.S.P. en de S.V.V., richt traditiegetrouw haar KERSTFEEST op Kerstdag zelf.
Bij die gelegenheid wordt aan de leden van de inrichtende organisaties en aan hun kinderen een lekker vier uurtje met koffie en koeken aangeboden.
Zaal Alpia, begin 15 uur.
25/12/1965
B.S.P Kaartwedstrijd
Door de plaatselijke B.S.P. wordt deze winter een kaarttornooi ingericht. Vijf ronden.
Afbeeldingvergroten door te klikken (op eigen risico).
TILLOENK SEWAUREG... (Tildonk nu)
De put in de Vaartdijk (= de Tildonkse autostrade voor zware camions) ter hoogte van Tildonk-brug. Voor fietsers en voetgangers is de Vaartdijk ronduit aartsgevaarlijk. O tempora, o mores! De dorpeling van weleer wordt weggedrukt door het verkeer!
Aldus houden de inwoners van Hambos hun hart vast voor wat de geplande industrieweg aldaar nog voor hen in petto heeft...
de put
KEN JE DORP (oplossing opgave 36)
De geheimzinnige put: Als je van de Hambos naar het centrum van Tildonk rijdt dan dien je links voor te sorteren op de vaartdijk ter hoogte van Tildonk-brug. Op deze plek bevindt zich al sinds mensenheugnis een put in het wegdek. Men heeft hem al meerdere keren gedempt, doch die put komt steeds terug. Vreemde toestand...
15 antwoorden, slechts 9 juist. Het totaal van de Lottocijfers van zaterdag 9 juni bedroeg 164 (3+16+20+31+32+33+29). René Lembreght raadde exact dit getal en wint dus de waardebon. Santé René!
Opgave 37 -> zie rechterkolom.
Ook nu weer zijn er 2 streekbiertjes te winnen, geschonken door de Maritime!
Op 30 april 1922 overleed de algemene overste van de congregatie der ursulinen van Tildonk, moeder Maria Wilhelmina van OLV van Barmhartigheid, van wie u in de rechterkolom het doodsprentje aantreft. Zij zag het levenslicht te Tildonk op 8 oktober 1860 als Joanna Martina Brigitta De Coninck. Maar weet je ook welk beroep haar vader in Tildonk uitoefende?
Schiftingsvraag: geef de som van de LOTTO-cijfers van de trekking van 23 juni. Bij een ex-aequo telt de eerste mail die ons bereikt.
Stuur je antwoord ten laatste op vrijdag 22 juni door.
Foto: Een gedeelte van het domein Ter Elst van kanunnik Philippus van 't Sestich viel in het tracé van de Leuvense vaart (fig. kaart, Stadsarchief Leuven, ca. 1760).(1)
Kanunnik Philippus van 't Sestich van de collegiale O.-L.-Vrouwekerk te Dendermonde was eigenaar van het kasteel Ter Elst te Tildonk (nu Trebos) in de 18de eeuw. Hij voelde zijn einde naderen en maakte zijn testament op (2). Kasteel en andere goederen te Tildonk vielen ten deel aan 'joncker Franciscus Romanus T'Sestich, heere van Winxel, Ophem &a, sijnen heere broeder'. Deze laatste was getrouwd met Anne Petronelle Vilain XIIII de Welle en was burgemeester van Mechelen. In een codicil of bijvoegsel beschreef de kanunnik ook de schenking van een aantal voorwerpen uit het kasteel te Tildonk, die hij deed aan de dochter van zijn broer, Dorothea Francisca van ' Sestich, gehuwd met Guilielmus Franciscus August baron Snoy van Langerhagen, raadsheer van de Grote Raad van Mechelen. (3) Niet veel bijzonders evenwel: zijn bed, wat tafels en stoelen, lijnwaad, handdoeken, 'ammelakens' (tafellakens)... Blijkbaar leefde de kanunnik vrij sober op zijn kasteel....
Leest u even mee in de oud-nederlandse tekst?
'Donatie van eenige meubililaire effecten van wijnige weirde gebracht op het casteel tot Tildoncq door den heere cantor t'Sestigh, door hem gegeven aen mevrouw Snoij, 4 october 1763.' (4)
Alsoo den huijsraet ende voordere meubiliaire effecten wesende op het huijs tot Tildonck aldaer ten deele sijn gestelt door mijnen broeder ende ten deele door Mijnheer ende Mevrouw Snoij ende hun respectievelijck sijn competerende, waer onder nochtans eenige, doch wijnighe bevonden worden door mij oock aldaer gebraght. Bestaende in eenen tombeau behangen van grouw lijnwaert met matrassen, sargen ende voordere toebehoorten tot een bedde voor mijnen dienst, ende een bedde koetse met de toebehoorten voor mijnen knecht, in een kleijn houte bureau staende in mijne slaepcamer aldaer, in twee gemeijne houte tafels ende een dosijn houte stoelen, mitsgaeders eenige lijnwaert te weten handtdoecken, ammelaeckens ende servetten, wesende meer als half slete. Soo ist dat ick verclaere dese voorschreven effecten, wesende alle van clijne weerde ende consideratie, gegeven te hebben, gelijck ick de selve geve bij dese aen de gemelde Heer en Mevrouw Snoij, omme daer mede te doen als met hunne andere effecten volgens hun gelieften, den onderschreven daer aen geen het minste recht meer willende behouden noghte reserveren, tot bevestinge van welck hebbe ick dese door mij onderteckent aen hun overgelevert binnen Mechelen desen 4 october 1763, ende was onderteeckent P. T'Sestich cantor. (gecollationeerd 11/9/1789, not. P. F. Picard, Mechelen)
(1) Zie bijdrage nr. 21 (5/1/2006): Ter Elst, pachthof en kasteel. (2) Zie bijdrage nr. 161 (20/9/2006): Het testament van kanunnik van 't Sestich (1763). (3) Dorothea Francisca kwam reeds in 1764 in bezit van Ter Elst na het overlijden van zowel de kanunnik als diens broer Franciscus Romanus. Via haar gemaal belandde het landgoed bij de familie Snoy die het nog tot de 20ste eeuw in bezit had. (4) Archief Snoy, Bois-Seigneur-Isaac, nr. 3297.
Een van de vele postkaarten van het 'Instituut van de Religieuze Ursulinen (Ursuline Convent), Tildonk-Wespelaar, Belgium', zoals we op de achterkant van de kaart lezen. Weet iemand iets meer over dit prachtige podium in de feestzaal? Heeft het er lange tijd gestaan of betrof het een eenmalig decorstuk dat op een prentkaart vereeuwigd werd?
De ooit alom bejubelde Broadway-zangeres en actrice Marie TEMPEST (Marie Susan Etherington, °Londen, 15 juli 1866) heeft in haar jeugdjaren nog school gelopen bij de ursulinen in Tildonkse waar ze haar eerste muziekonderricht genoot.
"She had been educated at the Convent of the Ursulines, Thildonck, Belgium a fact which is always brought to mind when she has occasion to speak French on the stage..." World's work, vol. 18 (1911), p. 350.
Later studeerde ze onder meer in Parijs en in de 'Royal Academy of Music' te Londen. Marie Tempest startte haar loopbaan met klassieke zang doch schakelde snel over op operette (light opera). Als prima donna bij de 'New York Casino Company' veroverde ze in een mum van tijd het Amerika van het einde van de 19de eeuw! Tref hieronder haar rijkgevulde biografie, plus een prachtige glamourfoto uit de tijd van toen fotokunst nog synoniem was van fotografie...
Dame Marie Tempest DBE (1866-1942) born Mary Susan Etherington, was an English singer and actress known as the 'queen of her profession'. She was also on occasions, her own manager. She was born in London and was educated at the Convent des Ursulines, Thildonck, Belgium, and later studied music in Paris and at the Royal Academy of Music in London. At the latter she studied under the great Spanish singer Manuel Garcia and was classically trained as a soprano - winning bronze, silver and gold medals for her performances.
Marie made her first professional stage appearance at the Comedy Theatre on May 30th, 1885, as 'Fiametta' in a revival of the comic opera 'Boccaccio'. She became better known however, when she took over the title role in the long-running comic opera 'Erminie' back at the Comedy Theatre from December 1885.
Then, in February 1887, Henry Leslie took a chance firing his leading lady, Marion Hood, and replacing her with a still relatively inexperienced and little known Marie Tempest in the ailing comic opera 'Dorothy'. Marie amply repaid his faith, and was largely responsible for turning a failure into a record-breaking success. She would continue to play 'Dorothy' at the Gaiety and subsequently at the Lyric (which Leslie built out of the profits) for the next two years - the opera then having been performed on a record (for any kind of opera) 931 occasions.
In 1890 she traveled to America and toured with the J.C. Duff Comic Opera Company and appeared in many popular operettas, including 'Carmen', 'Dorothy', 'The Pirates of Penzance' and 'The Bohemian Girl.' She then spent around three years on Broadway in New York appearing in numerous productions. Returning to the English stage was a major success as 'O Mimosa San' in Owen Hall's musical play 'The Geisha' - a role she would continue to perform for over two years.
Marie then decided to give up musical comedy in favor of 'straight' comedy. Her first new role was as 'Nell Gwyn' in 'English Nell' in 1900, in which she scored an immediate success. In 1902 she opened in 'The Marriage of Kitty', which was a big success and firmly established her as a leading comedy actress.
Back in England in 1911, she took over the lease at The Duke of York's theatre for a short time and staged a revival of 'The Marriage of Kitty'. This was the beginning of her managerial career and in the years that followed she would mainly appear in productions under her own management at various London theatres.
She was created a Dame Commander of the British Empire (DBE) in 1937.
Bij 'Pikeur' (Victor Verhaegen) oftewel de Bertrodehoeve in de vijftigerjaren van vorige eeuw.
(foto: Denise Gellens)
Ook Pikeur was een fervent duivenliefhebber. De constructies op het dak hoef je niet te verwarren met de hedendaagse zonnepanelen. Het waren gewoonweg de dakvensters van de vele duivenhokken die hij op zolder getimmerd had. Let op het 'moosgat'* links naast de inkomdeur.
* Moosgat: Onder de hardstenen bak van het aanrecht was in de keuken van de boerderij tegen de vloer een steen weggelaten, waardoor er in de buitenmuur een gat ontstond. Dit gat heette het 'moosgat'. Het diende om bij het schuren van de plavuizen het water naar buiten te keren (en was tevens een overloop van de pompbak). Handig, vermits de dorpel van de keuken vaak hoger lag dan de vloer zelf. Tenslotte was het 'moosgat' ook nog praktisch voor... de kat, die er zich door naar binnen of buiten wrong wanneer de deur gesloten was. Maar ook ongedierte zoals muizen en ratten vonden er hun doorgang, zodat in menige boerenwoning het moosgat afgeschermd werd met een gaas.
Foto: 1970, het huisje van Jan van Muskes (Jan Vanmeerbeek, °1890) in de Bertrodestraat.
Jan was vrijgezel, had dus niet zoveel ruimte nodig. Zoals op de foto te zien is, was de omgeving nog 'puur natuur'. Veel duiven op het dak, want Jan was een 'duivensjapper', gelijk trouwens alle andere geburen van 'den hoek'.
De Dorpsstraat in Tildonk in 1912 Links de villa van burgemeester dr. de Behault du Carmois, in het midden de villa Vincart en rechts de herberg 'In de Congo' (verz. G. Beckers).
De bewogen carrière van Léon VINCART, gevolmachtigd
minister van België in Venezuela (°Huy,
22 april 1848, +Tildonk, 6 juli 1914)
6. Het leven gaat verder...
Na de dood van haar echtgenoot blijft madame Vincart in het grote herenhuis wonen samen met haar schoonbroer Joseph Le Hon en het dienstpersoneel. Vooraan in de kerk van Tildonk hebben ze hun eigen stoel staan zoals ook de andere notabelen van het dorp. Op 24/09/1922 overlijdt Joseph Le Hon thuis in Tildonk waar hij begraven wordt op het kerkhof naast Léon Vincart. Madame Vincart is gekend voor haar weldadigheid, zo wordt geen enkele bedelaar aan haar deur afgescheept en daarom is het er week-in week-uit een ware begankenis . Op 12/9/1926 verschijnt volgende advertentie in de Haechtenaar:
Openbare Verkooping van HUISGERIEF EN MEUBELEN onder Thildonck
Not. Ignace Maes, Wespelaer zal openbaar verkopen op Maandag 12 September 1926 om 2 uur nanoen in de zaal Victoria bij Petrus Van Horenbeeck te Thildonck-Dorp,
wegens Mevrouw VINCART te Thildonck:
De volgende voorwerpen: 3 hanglichten, 2 kleine tafels, pendule, 5 stane kruiken, 2 koffiepotten, keukentafel, 3 petroollampen, verschillende manden en korven, 5 groote boterpotten, 2 marmitten, kasserollen en pannen, koffiemolens, bonbons van alle soorten, glazen karaffen, vazen, bocals, confituurpotten, 2 kisten, 3 petrolvuren, groote zinken bak, bierpot met glazen, 8 keukenplanken, een bust, lavabogarnituur, 2 kandelaars en 2 oude koperen olielampen, klein petrolvuur, 2 groote prenten en zichten van Napels en Hong-Kong, 70 glazen voor verlichting. Groot gedeelte planken en hout, oud ijzer, volets en nog veel andere voorwerpen te lang om te melden. Alles op voorhand af te zien ter voormelde Zaal Victoria. Komptante betaling. 15% voor kosten en rechten.
Madame Vincart ontdoet zich van een deel van haar inboedel, waaronder prenten van Hong-Kong... Geen echt waardevolle spullen, maar toch is het de gang van zaken dat zoiets openbaar verkocht wordt, men is nog mijlenver verwijderd van de huidige wegwerpmentaliteit ! In 1927 overlijdt madame Vincart, ondertussen 79 jaar oud geworden. Zij ligt begraven naast haar tweede echtgenoot, Léon Vincart. De Vincarts zijn stille mensen die het dorpsleven aan zich laten voorbijgaan. Madame verblijft permanent in Tildonk, mijnheer Vincart alleen tijdens zijn sporadische vakanties. De eigendom wordt na hun dood verkocht aan de familie Persoons, opponenten van de familie de Behault du Carmois. Hiermee worden de kopstukken van de Tildonkse dorpspolitiek van varkens en beren naaste buren van elkander. De eens zo rustige herenhuizen worden het toneel van vele, dikwijls verhitte, bijeenkomsten: als het feest is bij de varkens speelt de fanfare De Verenigde Vrienden vóór de villa van dokter de Behault en als het feest is van de beren brengt de fanfare Sint-Cecilia haar serenade in de voortuin van de villa van Persoons... De latere bewoners-eigenaars zijn de familie Geens-Van den Abeele en momenteel de familie Prof. em. Verberckmoes-Borghgraef.
De familie Vincart tijdens een bezoek in België in 1909. (L-R) Rechtstaand: Marie Le Hon, bisschop Antoine Vincart (een kozijn van Léon), de Koreaanse 'nanny', Eitel Baumann, Paul Baumann, Elise Vincart, Emile Le Hon. Zittend: Léon Vincart, Werner Baumann, Marie Huysegems. Verz. W.B.Davis.
Elise Vincart met haar 6 kinderen (L-R) Werner, Eitel, Ermgard, Gretchen, Olga en Wilhelmine Baumann (de latere Wilhelmine B. Davis, onze correspondente).
De bewogen carrière van Léon VINCART, gevolmachtigd minister van België in Venezuela (°Huy, 22 april 1848, +Tildonk, 6 juli 1914)
5. Léon Vincart overlijdt te Tildonk op 6 juli 1914
In maart 1914 doet de zwaar zieke consul-generaal vanuit Caracas een aanvraag om dringend verlof te bekomen, waarbij hij schrijft dat hij reeds twee en een halve maanden aan zeer hevige maagpijnen lijdt die hem het eten beletten en dat alleen een verandering van klimaat hem kan genezen. Dit verlof heeft hij bekomen want op 29/6/1914 bericht zijn dochter vanuit Tildonk de minister dat haar vader vier dagen tevoren door professor Dandoy met assistentie van drie andere dokters aan de maag geopereerd werd. Het heeft echter niet mogen baten want nog geen twee weken later overlijdt Léon Vincart in zijn woning in Tildonk. Hij is 66 jaar oud. De uitvaartdienst heeft plaats in de parochiekerk van Tildonk en nadien wordt hij er begraven op het kerkhof. Zijn doodsbrief alsook het opschrift op zijn grafzerk vermelden een indrukwekkende reeks titels en eretekens : Ministre de Belgique au Vénézuéla ; Ancien Officier de l Armée Belge ; Officier de l Orde de Léopold ; décoré de la Médaille commémorative du règne de Léopold II ; de la Croix civique de 1re classe de la Campagne de 1870-71 ; Grand Cordon de l Ordre du Mérite de Corée ; de l Ordre de St Stanislas de Russie ; de l Ordre du Double Dragon de Chine ; Commandeur du Soleil Levant du Japon ; Officier de l Ordre de Nicham Iftikhar de Tunisie ; Officier du buste du Libérateur du Vénézuéla et de plusieurs autres Ordres....
Gevolmachtigd Minister van België spreekt tot de verbeelding, het is natuurlijk een eretitel, de bekroning van een lange en rijke diplomatieke loopbaan in dienst van zijn land.
Léon Vincart heeft een merkwaardige carrière doorlopen : Op amper 17-jarige leeftijd neemt hij dienst in het leger, hij start onderaan op de ladder als korporaal maar op zijn 26ste is hij officier ! Op zijn 30ste maakt hij de overstap naar de privé. Over de volgende acht jaar weten we niets,(14) doch op zijn 40ste is hij directeur van de Tramways in Tunis. Het is de periode van de grote expansiedrang onder Leopold II waarbij vele ondernemende landgenoten overal ter wereld de toon aangeven, veelal in nutsbedrijven of openbare vervoersmaatschappijen. In datzelfde jaar 1888 begint zijn diplomatieke carrière als hij vice-consul wordt in Tunesië. Later betrekt hij posten in Hong-Kong, Korea en Venezuela en klimt op tot de graad van consul-generaal. Uit alle documenten die we onder ogen kregen straalt de ambitie van de man. Hij had vele relaties en hij gebruikte ze ook. Ook de goede komaf van zijn familie heeft zijn carrière in gunstige zin beïnvloed.
(vervolgt)
(14) Via het internet heb ik gepoogd om deze blinde vlek in het beroepsleven van Léon Vincart weg te werken en kwam daarbij terecht op de websites www.profburp.com en www.boufarik.org van Bertrand Bouret. Na ons contact heeft hij nog opzoekingen verricht in Tunis, doch zonder het verhoopte resultaat. Belgisch ambassadeur te Tunis Jean-François Branders was eveneens geïnteresseerd in de figuur van Léon Vincart toen we met hem correspondeerden (2002) .
Wie was Caesar van Dorremaelhof? Deze Caesar was een dekhengst die in 1960 in De Haechtenaar werd aangeboden om de 'openbare dekdienst' te verrichten bij Leopold Verbelen, op het Dormaalhof dus (zie bijdrage nr. 254, 12/5/07).
Maar Tildonk heeft misschien toch wel iets met die andere Caesar (Julius bedoelen we dan)! Vast staat in elk geval dat de Romeinen hier ooit vertoefden. Er zijn sporen van een Romeinse villa in de 7de Liniestraat. Maar vooral op het grensgebied Tildonk - Kelfs wijzen vele zaken in de richting van de Romeinen. Zo zou het toponiem 'kester', zoals het voorkomt in 'Kesterveld' en misschien ook in 'Kattegatweg' (Kester gate, of poort op Kester) verwijzen naar het latijnse 'castra'.* Ook de archeologische bodemprospecties die indertijd door Marc Verbeeck werden verricht, brachten afdoende bewijzen. Tussen de oppervlaktevondsten trof hij er o.m. fibulae of mantelspelden aan.
* Castra (mv. van castrum): bij de Romeinen de versterkte legerplaats voor één of meer legioenen (1 legioen = ca. 5000 man), op een veldtocht voor één overnachting opgericht, of van meer blijvende aard (castra stativa) en dan als zomer- (castra aestiva) of winterkwartier (castra hiberna).
Van de 16 antwoorden die binnenkwamen waren er 15 juist! Twee deelnemers vergaten echter de schiftingsvraag te beantwoorden... Het totaal van de Lottocijfers van zaterdag 26 mei (4+13+15+34+36+37+7) bedroeg 146. Richard De Cuber was er het dichtst bij met 145 en krijgt de waardebon toegestuurd.
Opgave 36 -> zie rechterkolom.
Ook nu weer kan je 2 streekbiertjes winnen, geschonken door de Maritime!
Ergens in Tildonk bevindt zich een geheimzinnige put onder het wegdek. Al ontelbare keren heeft men de wegverzakking op die plaats proberen te dichten, maar na enige tijd is die put er terug. Misschien moet men er ook eens de archeologen op afsturen? ;-)
In welke straat tref je bewuste geheimzinnige put aan? Geen gemakkelijke vraag deze keer, maar je kan natuurlijk steeds gokken. 1 kans op 3, bovendien: twee gratis streekbiertjes laat je toch niet zo maar liggen?! Een hint: ondergetekende rijdt dagelijks meer dan eens langs en over de put in kwestie.
Schiftingsvraag: geef de som van de LOTTO-cijfers van de trekking van 9 juni. Bij een ex-aequo telt de eerste mail die ons bereikt.
Stuur je antwoord door ten laatste op vrijdag 8 juni.
Vijfde en laatste foto uit de verzameling Collin de Plancy (Min. Aff. étr. FR - Archives Paris).
Seoel 1905, bij het Amerikaanse gezantschap
Ronkende titels en medailles genoeg bij de aanwezige heren (L - R): Gordon Paddock, consul-generaal van de Verengde Staten; kapitein Philipps, gardecommandant van het Duitse gezantschap; Holmes en Porter, assistenten van het Engels gezantschap; Léon Vincart, consul-generaal van België; Sir J.M. Jordan, minister van Engeland; Tseng Konang-Tsuan, minister van China; N. Allen, minister van de Verenigde Staten; Victor Collin de Plancy, minister van Frankrijk; von Saldern, minister van Duitsland; X, secretaris van het Chinese gezantschap. Minister staat hier telkens voor 'gevolmachtigd minister' (ministre plénipotentiaire), een eretitel die terugslaat op de hoogste graad bij het consulaire personeel.
Seoel 1905, bij het Duitse gezantschap 'Garden party' gegeven door von Saldern ter gelegenheid van de doortocht te Seoel van 'schout-bij-nacht' graaf Heinrich Moltke. We zien deze laatste, geflankeerd door Victor Collin de Plancy en Léon Vincart, achteraan tussen de 3de en 4de kolom rechts van het gebouw. (Verz. Collin de Plancy).
We vermoeden zekere familieband tussen graaf Heinrich Moltke en Helmuth von Moltke, de man die in 1906 chef van de Duitse generale staf werd en die bij het uitbreken van WO I de leiding had van de Duitse operaties en het offensief tegen Frankrijk. Hij bezocht Tildonk enkele malen toen generaal von Beseler er zijn intrek genomen had in het klooster om van daaruit de verovering van Antwerpen te leiden. Stel dat Vincart toen nog leefde (hij overleed net voor de inval van de Duitsers, nl. op 6 juli 1914), dan had hij ongetwijfeld zijn diplomatie kunnen aanwenden ten gunste van zijn dorps- en streekgenoten. Het heeft niet mogen zijn...
Seoel 1905, bij het Japanse gezantschap Al wat enigszins naam had in diplomatiek Seoel in 1905 stond op de foto: voorste rij: de heren Paddock, Léon Vincart, Monaco, Collin de Planchy, Hayashi, Allen, Jordan en Tsjeng; middenrij: Furuya, Kokubu, Berteaux, L. Brown, Hagiwara, von Saldern; achterste rij: Stevens, Delcoigne*, Megata, Mimashi, Holmes, Porter en dr. Ney. (verz. Collin de Plancy).
* Er stond Douin vermeld, in werkelijkheid betrof het de Belgische diplomaat Adhemar Delcoigne(Christian Mensing, 14/12/2008).
Achterste rij, derde van links Léon Vincart. Zittend, eerste van links Marie 'Vincart' (Le Hon), ernaast mad. Vincart (Marie Huysegems) en uiterst rechts Elise Vincart. Verder op de foto komen nog de gezanten van Japan (Hayashi, Hagiwara), Rusland (Pavlov), Duitsland (von Saldern), (Frankrijk) Collin de Planchy, kolonel de Raaben en admiraal Staekelberg met hun respectieve echtgenotes (verz. Collin de Plancy).
Huwelijksfoto Baumann-Vincart te Seoel (7 oktober 1905) 1ste rij: mej. Marie Vincart, mev. Elise Vincart (de bruid), Léon Vincart (vader van de bruid). 2de rij: de heren Hayashi, von Saldern, Tseng, Paul Baumann (de bruidegom), mevr. Vincart (geboren Marie Huysegems), mej. Brinckmeier, mej. Baumann, mev. Joly en mev. Monaco. 3de rij: de heren Wolter, Sir J. Jordan, Porter, X, Collin de Planchy, X, Monaco, Morgan en dr. Ney (verz. Collin de Plancy).
Foto: De 'Villa Wespelaer' die Léon Vincart liet bouwen in Chemulpo (Korea) voor zijn dochter Elise en haar echtgenoot, de Duitse zakenman Paul Frederick Baumann (verz. W.B. Davis).
De bewogen carrière van Léon VINCART, gevolmachtigd minister van België in Venezuela (°Huy, 22 april 1848, +Tildonk, 6 juli 1914)
b. Consul te Hong-Kong (1896-1899) en Macao (1899)
Op 8/1/1896 stemt de koning in met hun verzoek, Léon Vincart wordt consul en verhuist met hebben en houden naar Hong-Kong. Het zit hem echter niet mee want de pest woedt er hevig. Hij dient zelf een onderkomen te zoeken maar de prijzen van de woningen zijn buitensporig hoog. In 1898 dringt hij fel aan om op verlof te kunnen komen in België en argumenteert: U kan toch niet ontkennen, mijnheer de directeur-generaal, hoe zwaar het is om het klimaat van zuidelijk China te verdragen, waar de thermometer s nachts geen graad daalt en waar de vochtige hitte zo drukkend is... Tijdens zijn verlof, dat hij in Tildonk doorbrengt, wordt hij op zijn post vervangen door de consul van Oostenrijk. Hij bericht zijn baas, de minister van Buitenlandse Zaken, van zijn aankomst in België. Het briefpapier dat hij gebruikt draagt de opdruk Thildonck par Wespelaer. Op 25/1/1899 bekomt hij van Leopold II zijn benoeming als consul van Macao, havenstad en kolonie van Portugal. De Portugese autoriteiten dienen te zorgen voor de nodige officiële erkenningsdocumenten.
c. Consul van België te Bangkok (Siam) (1899-1901)
Op 27/9/1899 wordt Léon Vincart in functie gesteld als consul in Bangkok. In een interne nota van het ministerie schrijft iemand : Mijnheer Vincart zal einde augustus ontschepen. Gelieve zijn kosten zonder verwijl te voldoen!
d. Consul-generaal te Seoel (Korea) (1901-1909)
Uit een brief die hij tot de minister richt vernemen we dat Léon Vincart op 17/10/1901 zijn nieuwe post in Seoel ingenomen heeft. Hij is inmiddels bevorderd tot consul-generaal. Nog geen maand later overkomt hem een auto-ongeluk. Hij was uitgenodigd bij de Japanse delegatie op een feest ter ere van de keizer van Japan. Op de terugweg kantelde zijn auto echter tijdens een afdaling en werd hij vrij ernstig gewond, zijn arm was op twee plaatsen gebroken. De vice-consul deelt dit mee aan baron Tavereau, de minister van Buitenlandse Zaken, en schrijft erbij dat de consul-generaal aandringt om dit voorval niet te vermelden aan mevrouw Vincart...
5 maart 1902 is een hoogdag in het leven van de consul-generaal want die dag wordt hij op audiëntie ontvangen door de keizer van Korea, inclusief een diner ter zijner ere. Daardoor dient hij een geplande vakantie naar zijn thuisland België uit te stellen; hij zal de mailboot van 11 april in Nagasaki immers niet halen en niet op 24 april maar op 9 mei aankomen in België. Hij vraagt aan het ministerie van Buitenlandse Zaken om dat te laten weten in Tildonk.
In dit wereldje van plechtigheden, diners en recepties werden uiteraard ook de nodige relatiegeschenken rondgedeeld. Zo bezat hij enkele bibliofiele curiosa, met name miniatuurboekjes, enkele millimeters groot en alleen met een sterke loep te lezen.(12) In oktober van datzelfde jaar 1902 heerst er een grote cholera-epidemie in Korea. Eenzelfde epidemie woedt er opnieuw in september 1908. Zijn dochter trouwt in Korea met de Duitse zakenman Paul Frederick Baumann en Léon Vincart komt op de proppen met een wel heel speciaal bruidsgeschenk, nl. een gloednieuwe woning die hij laat bouwen in Chemulpo, de Villa Wespelaer! Het moet zijn dat de Vincarts vooraleer ze zich in Tildonk vestigden een tijdje in Wespelaar verbleven, we hebben dat niet kunnen uitvissen. Hun dochter Elisabeth is in Wespelaar geboren in 1881. In elk geval waren hun herinneringen nog zo sterk dat ze het huis in Korea naar Wespelaar noemden.
Uit de Koreaanse periode stamt ook de groepsfoto waarop de ganse familie voorkomt, inclusief de inheemse nanny, tijdens hun bezoek aan België. Het echtpaar Baumann-Vincart heeft 6 kinderen die in Chemulpo (het huidige Inchon) geboren worden, uitgezonderd de jongste die in Seoel het levenslicht ziet. De familie verblijft later in Manilla (Filippijnen). Enkelen zwermen uit naar de Verenigde Staten, zoals onze zegsvrouw, de jongste dochter, Wilhelmine Beverly Davis (geboren Baumann). De oudste dochter, Irmgard, wordt missiezuster in China, Japan en Korea. De jongste zoon, Eitel, is na de 2de wereldoorlog gelauwerd met de hoogste onderscheidingen door o.m. de paus en de Amerikaanse regering omdat hij talrijke priesters hielp ontsnappen voor de niets ontziende Japanners...
e. Consul-generaal te Caracas (Venezuela), Colombië en Brits Guyana (1909-1914)
Op 15/5/1909 wordt Léon Vincart tot consul-generaal benoemd van de Verenigde Staten van Venezuela alsook van de republiek Colombië en op 31/5/1911 te Brits Guyana. Tijdens het verblijf van Léon Vincart in Caracas overlijdt zijn stiefzoon Emile Lehon (19/9/1911). Er stelde zich een probleem, want Emile Lehon was gevolmachtigde (fondé de pouvoir) in het beheer van de zaken van zijn schoonvader. Léon Vincart laat aan het ministerie weten dat Madame Vincart zijn nieuwe gevolmachtigde wordt, doch men vindt haar adres niet: N est ce pas Thildonck (par Wespelaer), localité où M. Vincart reside chaque fois qu il vient en Belgique? vraagt iemand zich af...
Op 26/2/1911 wordt hij uiteindelijk Consul-Général Ministre-Résidant in verblijf te Caracas (13). Hij bereikt daarmee de top van zijn carrière en mag zich vanaf dan 'Minister van België' noemen.
(vervolgt)
NASCHRIFT Op de website van het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken
troffen we recent een aantal prachtige foto's aan waarop Léon Vincart voorkomt. Zij dateren uit de beginjaren van de 20ste eeuw toen hij consul-generaal was te Seoel en bieden ons een uitstekende blik op het milieu waarin hij vertoefde. Zo was de trouwpartij van zijn dochter Elise met de Duitse zakenman Paul Frederick Baumann hèt society-evenement van 1905 aldaar. De foto's komen uit het archief van Victor Collin de Plancy, 'ministre de France en Séoul'.
(12) Een paar van deze juweeltjes werden doorgeschonken aan de bevriende Tildonkse notaris Albert Maes en zijn nu in bezit van diens kleinzoon Paul-Victor Maes: Galileo Galilei, Madame Christina de Lorena, 211 p., 10x15 mm, gedrukt in Korea; Alighieri Dante, La Divina Commedia, 455 p., 45x60 mm, Firenze, 1898, luxueus ingebonden in leder. (13) Uit: Annuaire diplomatique et consulaire. Neuvième et dixième années 1913-1914, Brussel, 1914, 209-210. Liste des membres du Corps Consulaire en activité de service. Met dank aan de heer Norbert Moermans, Ministerie van Buitenlandse Zaken, Brussel.
Foto: Tunis einde 19de eeuw, de Tramway op de Avenue Jules Ferry (zie voetnoot 14: B. Bouret).
De bewogen carrière van Léon VINCART, gevolmachtigd minister van België in Venezuela (°Huy, 22 april 1848, +Tildonk, 6 juli 1914)
3. De burgerlijke carrière van Léon Vincart
Blijkbaar heeft Léon Vincart na zijn ontslag uit het leger een snelle carrière in de privé uitgebouwd. Van de tijdsspanne tussen 1880 en 1888 ontbreekt elk spoor, maar in dat laatste jaar duikt hij ineens op in Tunesië als directeur van de Tramways. Hij weet zich blijkbaar snel in te burgeren want in 1894 is hij tevens ondervoorzitter van de paardenrenbaan van Tunis. Ter gelegenheid van de opening van de nieuwe renbaan van Kassar-Saïd neemt hij in die functie de honneurs waar en verwelkomt naast de Franse minister-resident ook de prinsen Mustapha-Bey en Taïeb-Bey. Mevrouw Vincart is eveneens op de plechtigheid aanwezig. Een verslag van deze manifestatie verscheen in « Le Sport algérien - Organe des intérets hippiques (14/04/1894):
"Tunis, 08/04/1894 - Le nouveau champ de course de Kassar-Saïd a été inauguré Tout Tunis était aux courses Notre Ministre Résident général est arrivé à 2 heures 1/2 sur le champ de courses, accompagné de toute sa maison militaire. M. Vincart, le sympathique Vice-Président de la Société des courses, a reçu le Ministre de France au pied de la tribune d' honneur M. Le Résident donnant le bras à Mme. Vincart a pris place dans la tribune ou étaient aussi les princes Mustapha-Bey et Taïeb-Bey A la cloche, les chevaux quittent le paddock et défilent devant les tribunes. On remarque beaucoup Duc (9) à M. Vincart, que le jeune et bien sympathique gentlemen-rider, M. Le Hon, est chargé de piloter "
In 1894 dient Léon Vincart echter, onder druk, ontslag te nemen als directeur van de Tramways te Tunis. Hij is dan reeds een zestal jaren eveneens in functie als vice-consul, doch beide beroepsbezigheden blijken onverenigbaar te zijn.
4. De consulaire carrière van Léon Vincart
Op de dienst Archieven van het Ministerie van Buitenlandse Zaken worden de persoonlijke dossiers bijgehouden van onder meer het consulaire personeel. Hier hebben we het ganse carrièreverloop van Léon Vincart minutieus kunnen volgen.(10)
a. Vice-consul van België te Tunis (1888-1896)
Alles start met een (aanbevelings-) brief van M. Le Hon gericht aan koning Leopold II, waarin gesteld wordt dat de toenemende Belgische belangen in Tunesië naast het bestaande consulaat een vice-consulaat vereisen. De geschikte man, aldus Le Hon, is Léon Vincart, directeur van de Tramways in Tunis. We hebben niet kunnen achterhalen wie deze Le Hon was, doch gezien dezelfde familienaam gevoerd wordt als die van de eerste echtgenoot van Vincarts vrouw zal het wel iemand van die familie geweest zijn. De toenmalige consul in functie te Tunis, Gustave Max, was helemaal niet opgezet met de creatie van de post van vice-consul. Hij vond bovendien dat het niet kon dat iemand met een functie van directeur van de trammaatschappij eveneens consulaire agent kon zijn. Tevergeefs, want op 1/10/1888 werd Léon Vincart door de koning benoemd tot vice-consul in Tunis. De cumulatie van beide jobs bleef echter onhoudbaar en in 1894 bood Vincart zijn ontslag aan bij de Tramways. Het zou nooit goed komen tussen Gustave Max en Léon Vincart, de eerste verwijt de tweede o.m. dat hij zich te onafhankelijk van hem opstelt. En opnieuw bedient Vincart zich van zijn relaties om zijn carrière een nieuwe wending te geven. Op 14/9/1895 schrijft zijn broer Charles Vincart een aanbeveling aan de minister van Buitenlandse Zaken om Léon tot consul de carrière te benoemen. Op 24/12/1895 schrijft baron Liedts (11) een soortgelijke brief. Hij stipt aan dat Vincart bereid is om het even waar een nieuwe post aan te nemen...
(vervolgt)
(9) Het paard 'Duc' was eigendom van Léon Vincart. De gentleman-ruiter slaat duidelijk terug op zijn stiefzoon Emile Le Hon. (10) AMBZB, dossier nr. PERS 1206, map Litt B/E: nr. 86 (Vice-Consulat de Belgique à Tunis), nr. 3362 (Consulat de Belgique à Hong-Kong); map Litt B: nr. 3343 (Consulat de Belgique à Bangkok - Siam), nr. 3722 (Consulat Général de Belgique à Séoul - Corée), nr. E367-4 (Consulat Général, chargé d' affaires de Belgique à Caracas - Vénézuela). (11) We vernemen in de brief dat Vincart een neef is van de schoonmoeder (madame Godin) van baron Liedts.
Foto: Een stoffig werkje, het uitslijpen van de buitengevel van de kapel... Er is nog veel werk aan de winkel! Op zaterdag 27 oktober zouden de restauratiewerkzaamheden moeten beëindigd zijn, want dan wordt de kapel immers plechtig geopend.
IGO-W Leuven is op 21 mei begonnen met de voegwerken: uitslijpen, kuisen van arduin, herstellen metselwerk, ...en terug opvoegen. Tegen 1 juni zullen deze werken voltooid worden en zal de kapel er al helemaal anders uitzien.Bij het afbreken van een hoek kwam een ijzeranker bloot. Dit ijzer loopt wellicht over de ganse breedte van de achtermuur. Het opvoegen zal uitgevoerd worden in geelachtige kalkmortel.
Foto: De villa van Mademoiselle Vincart (Marie Le Hon) was gelegen op de hoek van de Elisabeth Willemslaan en de huidige De Costerstraat te Wespelaar (verz. G. Beckers).
De bewogen carrière van Léon VINCART, gevolmachtigd minister van België in Venezuela (°Huy, 22 april 1848, +Tildonk, 6 juli 1914)
Emile LE HON
In de volgende hoofdstukken zullen we de ganse loopbaan van Léon Vincart overlopen en vaststellen dat hij zeer carrièrebewust was. Vanuit deze ingesteldheid heeft hij ook zijn stiefzoon vooruit geholpen. Zo bevindt er zich in het persoonlijk dossier van Emile Le Hon op het Ministerie van Buitenlandse Zaken een brief uit 1901 van de hand van Léon Vincart, op dat ogenblik Belgisch consul in Seoul (Korea).(5) Hij beveelt zijn stiefzoon, directeur van een verzekeringsmaatschappij, aan voor de post van consul-generaal van Korea in België. De functie wordt deze ook toegewezen. Later vernemen we dat diens missie als 'Consul général de Corée en Belgique' op 15/12/1905 ten einde loopt en dat de archieven van het consulaat aan het gezantschap van Japan worden overgedragen. Exit van de korte consulaire periode van Emile Le Hon. Hij overlijdt op 42-jarige leeftijd te Tildonk op 19/9/1911. Zijn grafzerk vermeldt zijn titels en eretekens : Adminstrateur, Directeur Général de l Epargne Belge, Consul-général honoraire de l Impire de Corée,(5a) Commandeur de Pal-Kouai, Officier du buste du Libérateur de Venezuela. Die laatste titel lijkt ons duidelijk een relatiegeschenk te zijn, afkomstig van zijn stiefvader die er consul-generaal is.
Marie LE HON
Marie is twaalf als ze met haar moeder en stiefvader in Tildonk toekomt (16/2/1887). Twee weken nadat de rest van het huisgezin inscheept voor Tunis (4/11/1891) verhuist ze naar Doornik, waar de Le Hons wonen. Twintig jaar Iater (1911) belandt ze evenwel terug in Tildonk. Nadien betrekt ze een villa in Wespelaar op de hoek van de Elisabeth Willemslaan en de huidige Decosterstraat. Marie Le Hon is nooit getrouwd geweest en in de omgeving kent men haar als mademoiselle Vincart. Zo staat ze ook vermeld op een postkaart (zie foto). Ze overlijdt te Wespelaar op 27/10/1935.
2. De militaire carrière van Léon Vincart (6)
Op 17 jarige leeftijd neemt Léon Vincart dienst in het leger en dit voor een periode van acht jaar. Hij start zijn militaire loopbaan in het 4de Linieregiment op 25 december 1865 en wordt achtereenvolgens: korporaal (caporal-fourrier) in 1866, sergeant (sergent) in 1867, 1ste sergeant (sergeant-fourrier) in 1869, sergeant-majoor (sergent-major) in 1870 en adjudant- onderofficier in 1873. Hij maakt de campagne van 1870-1871 mee tijdens de Duits-Franse oorlog onder bevel van de kolonel Théodore Sterckx (°1829 +1895) die het later tot luitenant-generaal zal schoppen.(7) Voor zijn deelname aan deze campagne wordt Léon Vincart nadien trouwens gedecoreerd.(8) Op 1 januari 1874 tekent hij bij voor een periode van twee jaar en enkele maanden nadien wordt hij bevorderd tot onder-luitenant bij het 3de regiment Jagers te voet (K.B. 3 april 1874). Het jaar daarop vinden we hem terug in het regiment der Karabiniers, dit voor een tijdsspanne van vijf jaar. Op 26 maart 1880 ten slotte maakt hij deel uit van het 2de regiment Jagers te voet, doch enkele weken later neemt hij ontslag (12 april 1880).
(vervolgt)
(5) Archieven van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, Brussel (AMBZB). Dossier nr PERS 1477 (Corée, Consulat Général à Bruxelles). (5a) Consul honoraire, ereconsul. Ereconsuls bezitten meestal niet de nationaliteit van het land dat ze vertegenwoordigen. Het is in hoofdzaak een eretitel, waarvoor vaak steekpenningen betaald werden. Een aantal van deze ereconsuls hebben zelfs nooit 'hun' land bezocht... (6) Legermuseum Brussel (LMB), Persoonlijkse dossiers Officieren, nr 9174. Met dank aan Roger Casteels die ons de militaire fiche van Léon Vincart bezorgde. (7) Uit: Kroniek van de Belgische Regimenten Karabiniers 1830-1992, Evere, 1998. Bij de aanvang van de Duits-Franse oorlog (19 juli 1870) werd het Belgisch leger gemobiliseerd. De eerste gevechten tussen de Fransen en de Pruisen hadden plaats begin augustus nabij Saarbrücken. De dreiging dat België in het conflict betrokken geraakte was op een bepaald ogenblik zeer groot en onze soldaten hadden de handen vol met vluchtelingen van verdwaalde detachementen en met verkenners uit beide legers, doch echt is er toen niet gevochten door onze troepen. (8) Hij ontving 'la Croix civique 1re classe de la Compagnie de 1870-71', zoals we op zijn doodsbrief vernemen.
Foto: Staatsieportretten van Léon Vincart en madame Vincart, geboren Marie Huysegems (Seoel, 1906). Verzameling W.B. Davis.
De bewogen carrière van Léon VINCART, gevolmachtigd minister van België in Venezuela (°Huy, 22 april 1848, +Tildonk, 6 juli 1914)
1. Wie waren deze voorname inwijkelingen?
De bevolkingsregisters van 1890-1920 helpen ons vooruit. (3) Eduard Antoine Léon VINCART en Isabella Maria HUYSEGEMS, alsook hun dochter Elisabeth Laura Maria Paulina VINCART (°Wespelaar, 8/8/1881) en hun (stief-) dochter Maria Leonia Catharina LE HON (°Brussel, 8/10/1875) kwamen in de Dorpstraat nr. 165a in Tildonk toe op 16 februari 1887. Waarschijnlijk betrokken ze er hun pasgebouwde villa die naast de villa van de Tildonkse burgemeester en dokter Auguste de Behault du Carmois gelegen was. Het gezin was afkomstig van Vorst (Brussel). Tevens vertoefden een resem meiden in de villa (we noteerden er een tiental in een tijdsbestek van dertig jaar). Die bleven meestal slechts voor een korte periode en waren allen afkomstig van buiten de gemeente. De hovenier, Petrus LEMMENS (Pië Lemmes), was wel een Tildonkenaar, hij woonde op de Sussenhoek in een lemen huisje met strooien dak. (4) Ook andere familieleden kwamen aangewaaid: Joseph Jean Baptist LE HON (°Tournai, 14/03/1838), rentenier, kwam aan vanuit Doornik op 14/09/1901. Melanie HUYSEGEMS (°Herselt, 7/7/1840), zuster van Marie en weduwe van Emile Gustave DESIER (+Vorst, 5/5/1910), kwam in Tildonk aan op 30/6/1910, haar vorige verblijfplaats was Vorst. Op 4 november 1891 werd Léon Vincart met vrouw en kind uitgeschreven uit de bevolkingsboeken van Tildonk met bestemming Tunesië alwaar hij enkele jaren voordien directeur van de Tramways was geworden (zie 3). Het huis is dan een periode (vanaf 19/12/1892) bewoond geweest door de weduwe Catharina PIERAERTS-CAPPELLEN met haar zes kinderen. Marie Huysegems heeft het echter niet lang uitgehouden in het buitenland want zeker vanaf 1901 verbleef ze permanent in de villa te Tildonk.
We weten dat Léon Vincart afkomstig was van Hoei. In één van de vele aanbevelingsbrieven die tijdens het begin van zijn carrière opduiken heette het: 'il appartient à une excellente famille à Huy'. De families die op zijn doodsbrief voorkomen zijn gekend in die regio: Gillard, d' Autrebande, Sépulchre en Godin. Zijn broer Charles Vincart is 'Président de l' Association Constitionelle et Conservative de l' Arrondissement de Huy' (1895). Zijn neef, Antoine Vincart, is bisschop. Marie Huysegems was de dochter van Joannes Franciscus Huysegems en van Maria Theresia Strackx uit Herselt. Ze was weduwe van Gilles Ghislain (Jules) LE HON waarvan ze, voor zover we konden nagaan, twee kinderen behield, nl. Emile (°Turnhout, 9/2/1869) en Marie Léonie Catherine (°Brussel, 8/10/1875).
(vervolgt)
(3) Algemeen Rijksarchief Brussel (ARAB), leeszaal documenten, microfilms nrs. 4379/81: Bevolkingsregisters van Tildonk van 1846 t.m. 1910; Archief Gemeente Haacht (AGH): Bevolkingsregisters van Tildonk van 1911 en later (de registers van de periode 1910-1920 zijn verloren gegaan). (4) Interview Palmyre Gordts (1998). Petrus Lemmens (°1841, +1929), gehuwd met Rosa Vandenhoudt (°1838, +1905), was één van mijn overgrootvaders; hij was de vader van Maria Antonia (Nette) Lemmens, mijn grootmoeder langs vaderskant.
De bewogen carrière van Léon VINCART, gevolmachtigd minister van België in Venezuela (°Huy, 22 april 1848, +Tildonk, 6 juli 1914) (1)
Enkele jaren geleden kwam een dame op leeftijd het graf opzoeken van haar grootouders op het kerkhof van Tildonk. De dame in kwestie was Wilhelmine Beverly DAVIS, Amerikaanse van nationaliteit, woonachtig in Californië. Bij de zoektocht naar haar 'roots' belandde ze tevens op de dienst burgerlijke stand op het gemeentehuis van Haacht alsook bij zuster Ann Cuppens aan wie ze toen enkele kopies van familiefoto's overmaakte. Deze fotos en het aantreffen van enkele speciale graven op het oude kerkhof van Tildonk vormden de aanleiding tot het schrijven van dit artikel. (2)
Tildonk is nog een van de zeldzame dorpen in de streek waar de kerk omgeven is door een ommuurd kerkhof. Kerk en kerkhof zijn trouwens recent wettelijk beschermd als monument.
Als je het kerkhof betreedt via de toegangspoort rechtover de pastorie dan stuit je meteen op enkele belangrijke graven zoals deze van de pastoors Van Nerum en Lambertz. Deze laatste was de stichter van het klooster van Tildonk en van vele andere kloosters. Tevens tref je er de graftomben aan van twee notabele Tildonkse families, Simonart en de Behault du Carmois. Daartussen bevinden zich drie zerken op rij die de aandacht trekken, vooral omwille van de opschriften:
- Emile Le Hon (°Turnhout, 9/2/1869, +Thildonck, 19/9/1911), administrateur, directeur-général de l' Epargne Belge, consul-général honoraire de l' Impire de Corée, ...
- Joseph Le Hon (°Tournai, 14/3/1838, +Thildonck, 24/9/1922)
- Léon Vincart (°Huy, avril 1848, +Thildonck, 6/7/1914), ministre de Belgique au Vénézuela, ancien officier de l' armée belge, ... et Marie Huysegems (°Herselt, 27/12/1847, +Thildonck, 6/1/1927), veuve de M. Jules Le Hon et de M. Léon Vincart,
(vervolgt)
(1) Zie: Gordts J., 'De bewogen carrière van Léon VINCART, gevolmachtigd minister van België in Venezuela (°Huy, 22 april 1848, +Tildonk, 6 juli 1914)', HOGT 17 (2001) 115-128. (2) We hebben met mevrouw Davis nadien gecorrespondeerd en we ontvingen alzo merkwaardige foto's en aanvullende gegevens over haar familie (met dank aan Zr. Ann voor de vertaalhulp).
De binnenkoer met mesthoop oftewel 'de messink' van de Dormaalhoeve rond 1950. Vooraan een maaimachine, waarvan de maaibalk verticaal opgericht staat. Onder het afdak een houten dorsmachine (in Tildonk sprak men van 'nen desduvel').
Na jaren van voorbereiding verscheen onlangs deel IV (cahier 14 M&L) in de prestigieuze reeks
Historische tuinen & parken van Vlaanderen,
waarin de gemeenten van het Hageland en het Noordoosten van Vlaams-Brabant aan bod komen, waaronder ook Haacht en zijn deelgemeenten.
Voor Tildonk werden volgende tuinen behandeld: de kloostertuin der ursulinen, het landgoed Simonart (Esdorenhof), de villa's Persoons, Vincart en Jossa, Appelburg en Groenkasteel, de verdwenen tuin van Ter Elst (Trebos). Tussen de auteurs van het boek (eindredactie Roger Deneef) tref je ook enkele Tildonkenaren aan: zr. Bernadette Uytterhoeven, Hubert Simonart en Jan Gordts.
Praktisch M&L - cahier 14: Historische tuinen & parken van Vlaanderen - Inventaris Vlaams-Brabant deel IV - Hageland - Noordoosten van Vlaams-Brabant: Aarschot, Begijnendijk, Bekkevoort, Boortmeerbeek, Diest, Haacht, Keerbergen, Rotselaar, Scherpenheuvel-Zichem, Tremelo.
Formaat: 21 x 29,7 cm (DIN A4) Aantal pagina's: 334 pp. + 391 kleurenillustraties Papier: kunstdruk Galerie Art Silk 135 g/m² Afwerking: garengenaaid gebrocheerd Prijs: 45 euro
Besteladres: Vlaamse Overheid - Agentschap R-O Vlaanderen - Onroerend Erfgoed (t.a.v. mev. Diane Torbeyns), Koning Albert II-laan 19 (bus 3) - 1210 Brussel; of via mail: DianeP.torbeyns@rwo.vlaanderen.be
Bovenste rij: Philomène Janssens, Ivonne Engelborghs, Octavie Caluwaerts, ..., Florence Verbiest, twee Hongaarse meisjes Maria en ...
Middenrij:
Pastoor De Roeck, Irma Van Gorp, Maria De Bie, Jeanne Engelborghs, Maria Vandenbosch, Germaine Janssens, Wilhelmine Vandevelde, Pauline Janssens, onderpastoor Simons.
Onderste rij:
Elvire Bisschop, Mathilde Piot, Anna Uytterhoeven, Jeanne Devolder, Marie Uytterhoeven, Gusta Piot, Ivonne Parijs, Jeanne Parijs, Jeanne Sunt.
Waarvoor dienden de kelders van de Maritime of het sashuis indertijd? Onderstaande tekst, die we plukten uit het bouwhistorisch onderzoek dat in het jaar 2000 werd uitgevoerd in opdracht van de Brouwerij Palm (auteur: Linda Van Langendonck), geeft de oplossing. Geniet mee van de gedetailleerde beschrijving van deze keldervertrekken...
Het sasseniershuis te Tildonk - Bouwhistorisch onderzoek
De kelder
Het gebouw is volledig onderkelderd. Deze kelder is bereikbaar via een steektrap die in de vestibule onder de houten zoldertrap aanzet. De aantreden van de keldertrap zijn in baksteen gemetseld; voor de optreden werd witte natuursteen gebruikt. In totaal telt de kelder vier grote ruimtes met bakstenen, licht gepleisterde en witgekalkte muren en gewelven. Een recente betonlaag bedekt gedeeltelijk de oorspronkelijke vloer. De ruimte met de trap en de twee kleine keldervertrekken, gesitueerd aan de rechtse zijde van deze ruimte, bevatten traditionele tongewelven. Een gang verlicht door steekboogvensters in de achtergevel, vormt de verbinding tussen deze drie ruimtes. In de kelder onder de rechtse kamer bevinden zich gemetselde bakken voor het pekelen van het vlees. De ijzeren ringen aan het gewelf werden gebruikt voor het ophangen van eetwaren. De muur aan de voorzijde gevat een korfboogvormige nis voor een olielamp of een kaars. Een gelijkaardige nis werd op een analoge plaats in de uiterst rechtse ruimte ingewerkt. Ook dit vertrek werd als voorraadkamer benut. De meest opmerkelijke ruimte is de vierde, uiterst linkse kelderkamer onder de grote linkse gelagzaal, ingericht als paardenstal en afzonderlijk toegankelijk via een deur in de linkse zijgevel. Een octogonale pijler met een bekleding in witte natuursteen vormt het centrale steunpunt van vier gemetselde hangkoepels. Optimale ruimtebenutting was bij de constructie van dit vertrek een belangrijke factor...
Het juiste antwoord was dus nr. 1!
We ontvingen 14 antwoorden, en ze waren allemaal juist!! De bon, goed voor 2 consumpties van streekbiertjes in de Maritime, gaat naar Luc Bijnens. Hij gaf voor de schiftingsvraag het cijfer 153 op. Dit aantal benaderde het dichtst de som van de LOTTO-cijfers van zaterdag 12 mei (4 + 13 + 22 + 27 + 35 + 42 + 7 = 150).
Opgave 35 -> zie rechterkolom.
Ook nu weer kan je 2 streekbiertjes winnen, geschonken door de Maritime!
De vraag is even simpel als indringend: Wie was Cesar van Dorremaelhof?? Hint: het antwoord zit ergens in een recent artikel op deze blog.
Schiftingsvraag: geef de som van de LOTTO-cijfers van de trekking van 26 mei. Bij een ex-aequo telt de eerste mail die ons bereikt.
(adv. 16/07/1960) Te koop: AUTO Zwickau (IFA), 690 cc...
Niet echt gekend, dit voormalig Oostduitse wagentje, voorloper van de Trabant. Op de Cauberg (Hambos) kon je in 1960 een exemplaar op de kop tikken.
TE KOOP TE KOOP TE KOOP
Wat verkochten de Tildonkenaren zoal in dat eerste jaar van de swinging sixties? Van boonstaken tot raapzaad, van volle vaars tot merrieveulen... Tildonk was een halve eeuw geleden duidelijk nog een echt boerendorp! We vlooiden voor jullie de kleine advertenties na in het weekblad De Haechtenaar, editie 1960. Geniet met ons mee van de oogst...
02/01/1960 Te koop: MOLEN om van alle soorten graan, meel mee te malen, in beste staat, bij Karel ACKERMANS, Postweg 355, Tildonk
06/02/1960 Te koop: BOONSTAKEN en TOMATENSTOKKEN, ERWTRIJS en HOOIRUITERS, bij M. DE BIE, Ambachtstraat, 371, Tildonk.
06/02/1960 Partij STRO te koop, bij Prudent VAN DEN BERGHE, Bukenstraat, 337, Tildonk.
06/02/1960 Te koop: APPELEN, nog schone en goede kwaliteit, vanaf 6 fr. de kilo, bij DE SAEGER, 156, Lipsestraat, Tildonk.
13/02/1960 Te koop: Een partij ROGGE- en TARWESTRO, bij DE COSTER Eduard, Hambos, Klein Terbankstraat, 72, Tildonk.
05/03/1960 Bij uitscheiding van bedrijf, te koop: MAAIMACHINE met piktoestel, brabander, handploeg, breker, weidesleur, baskuul, electrische aalpomp 400 liters, zaaibak, 2 bachen, betentang, betenmolen, houten en ijzeren egge, ledige zakken, put mest, enz. Zich wenden tot: Mr. Victor VAN RILLAER, te Tildonk, Bertrodestraat, 208.
12/03/1960 Te koop, wegens plaatsgebrek: Goede KOE, einde dracht, TBC-vrij, bij Jules VER ELST, Bertrodestraat, 205, Tildonk.
19/03/1960 Dekdienst 1960. Caesar van Dorremaelhof 61/1248, bruin, geboren 15-4-1957, eerste prijs 2-jarige hengsten te Tienen op 20-1-1959, goedgekeurd te Tienen op 21-10-1959, zal de openbare DEKDIENST doen bij Leopold VERBELEN, Hambos, Tildonk.
19/03/1960 3000 kgr. BETEN te koop, bij CYPERS Marcel, Vijf Eikenstraat, Tildonk.
19/03/1960 Te koop: Partij BETEN, bij de Wed. DE COSTER-FRANCIS, Kruineikestraat, 18, Brug, Tildonk.
02/04/1960 BEESTEN voor de WEIDE worden gevraagd, bij MEULEMANS Jan, Hambosstraat, Hambos-Tildonk.
02/04/1960 Te koop: VAARS van 1 jaar, bij J.B. EVERS, Woeringstraat, 320, Tildonk.
02/04/1960 Te koop: PAARD met Getuig, Ploeg en Brabander, Beervat en Pomp met 2 darmen, Breker, Hakmachine en Zaaimachine, enz., bij VANHORENBEECK Jean, Woeringstraat, 324, Tildonk.
16/04/1960 Te koop: Een VAARS, rood-wit, 1 jaar, bij VAN DE SANDE Victor, Ketelstraat, 215, Tildonk.
16/04/1960 Ledige FLESSEN (1 l.) te koop: DE SAEGHER, 156, Lipsestraat, Tildonk.
23/04/1960 Te koop: Goedgekeurde STIER van 1 jaar, rood-wit, M.K., 4613 1., 3,71% vet, 160 kgr, bij Marcel VANDERLINDEN, Voetemstraat, 136, Tildonk.
23/04/1960 Te koop: Volle VAARS, TBC-vrij, 1 mei einde dracht, bij JANSSENS Jozef, Postweg, 311, Tildonk.
30/04/1960 DEKDIENST. De stier Irak de Prinsenbos, rood-wit, 59B68, M.K., 5883 1., 3,34% vet, 192 kgr., 2de prijs te Haacht, 1e Ann. Bewaarpremie te Aarschot, doet de openbare dekdienst, bij VANDERLINDEN Marcel, Voetemstraat 136, Tildonk.
18/06/1960 Te koop: 2 EZELS, 1 met een veulen, bij Jean THIJS, Klein Terbankstraat, Hambos, Tildonk.
18/06/1960 Gevraagd: ERWTENPLUKKERS, bij Gommaire PEETERS, Kasteeltje 48, Tildonk.
25/06/1960 DORSMACHINE met kuiser, STORTKAR en RESSORTKAR op ijzeren band, BEERVAT, STROMACHINE en PLOEG, bij Jean VANHORENBEECK, Woeringstraat 324,
09/07/1960 Te koop: RAAPZAAD, groene, bij Eduard GOESEELS, Poststraat 507, Tildonk.
16/07/1960 Te koop: AUTO Zwickau (IFA), 690 cc, 27.000 km. Te bevragen: Kauberg 10, Tildonk.
06/08/1960 Te koop: Volle KOE, einde dracht, TBC-vrij, bij René GORDTS, Bertrodestraat, Tildonk.
03/09/1960 Te koop: KOE, 3de kalf, 30 l. melk, TBC-vrij, bij GORDTS Gustaaf, Vijfeikenstraat, Tildonk.
03/09/1960 Zeer dringend gevraagd: LEERMEISJES van 14 tot 17 jaar. Zich wenden: PERRO, Pantoffelfabriek, Tildonk.
24/09/1960 S.A. Usines G. Boël, Division Trebos, Tildonk: Vraagt WERKLIEDEN, kunnende in ploegen werken. Leeftijdsgrens: 35 jaar.
01/10/1960 Te koop: 60 aren TOEMAAT te Tildonk, achter het "Sas", aan de woning van Jan Cleynhens. Te bevragen bij Emiel ARTOOS, Sussenhoek, Tildonk.
15/10/1960 Te koop: MERRIEVEULEN van 4 maand, bij René VANHORENBEECK, Woeringstraat 120, Tildonk. (Adv.)
dH 29/10/1960 Te koop: Schoon MERRIEVEULEN, 3 1/2 maand, bij Arthur VAN DEN ACKER, Kouterstraat 65, Tildonk.
Foto: 1946.Dr. Raymond de Behault (lijst Verenigde Vrienden of de 'Varkens') werd Tildonks nieuwe burgemeester na een lange regeerperiode van de politieke tegenstanders (lijst Persoons of de 'Beren'). Zoals gebruikelijk werden de kanonnetjes bovengehaald om de overwinning met het nodige gedruis te vieren. Op de foto, die genomen werd voor de Concordia, het lokaal van de 'Varkens', herkennen we Maurice Vandenheuvel (met korte broek), Jefke Janssens en Jules Nijs. De vlag hing uit en boven de straat hing een grote spandoek. Het was een tijd toen men de hemdsmouwen nog opstroopte...
1946, de 'Varkens' winnen de keus
De gemeenteverkiezingen van 24 november 1946 werden gewonnen door de 'Varkens' en het jaar daarop mocht dr. Raymond de Behault du Carmois de tricolore sjerp omgorden. Deze sjerp werd voordien decennialang gedragen door verschillende van zijn voorouders (1836-1911). Dokter Raymond de Behault ('den Béjo' of 'Boike', zoals men hem in Tildonk ook noemde) zou tot aan zijn overlijden in 1972 Tildonks burgemeester blijven. Na zijn dood werd hij opgevolgd door zijn trouwe secondant Gustaaf Verbiest tot aan de fusie van gemeenten in 1976.
Door de verkiezingsoverwinning van de Verenigde Vrienden of de 'Varkens' in 1946 kwam een einde aan het tijdperk van het burgemeesterschap van de Persoonsen (de 'Beren'). Jules I Persoons 1874-1943) was burgemeester van 1912 tot 1929, Jules II Persoons (1906-1969) van 1932 tot 1947. Volledigheidshalve moeten we nog aanstippen dat Pierre Desmedt, familielid van de de Behaults in een korte tussenperiode (1929-1932) eveneens burgemeester speelde.
Op zaterdag 9 juni 2007 vindt de huldiging plaats van reuzen Jan en Babs in het teken van de viering van 900 jaar Tildonk.
Alle Tildonkenaren die de naam Jan of Babs dragen, worden samen met hun gezin uitgenodigd op een receptie met een hapje en een tapje. Zij ontvangen ook een kleine herinnering ter gelegenheid van 900 jaar Tildonk. De kleuters van de 2e en 3e kleuterklas van Sint-Angela Tildonk zorgen voor het unieke kader.
Dus is jouw naam Jan, Jean, Joannes, Wannes, Johan, Jo, Jan-Baptist,... of Babs, Barbara en ben je Tildonkenaar; schrijf je dan in voor de REUZENHULDIGING
Foto: De Sint-Jan-de-Doperkerk, een van de vele Tildonkse monumenten.
Ontbijt en Erfgoedwandeling 6 mei 07, meer dan succesvol!
125 deelnemers aan het ontbijt en ongeveer 80 deelnemende wandelaars
Op zondag 6 mei 2007 rond 8u30 verzamelden al deze mensen voor een uitgebreid ontbijt in zaal Familia. De Landelijke Gilde en KVLV hadden de tafels gedekt voor een uiterst verzorgd en compleet ontbijt alles erop en eraan mooi geschikt met kunstige hand en een bloemetje op tafel. De vaste kern deelnemers werd aangevuld met opvallend veel jonge gezinnen met kinderen. Vanaf 10 uur werd gestart met de Erfgoedwandeling onder leiding van Raymond Geens. De wandeling op een ietwat koude, maar tegen de middag toch zonnige dag liep langs de geklasseerde monumenten van Tildonk. Overal kon Raymond de deelnemers boeien met pittige commentaar en een beeldeke, copie van oude kaarten of fotos van de gebouwen. Een rijkdom aan informatie over de geschiedenis van Tildonk: de heerlijkheden, de motten, de gebouwen, de vaart,
de vroegste bewoning, .
De tocht werd afgesloten in de Kasteeldreef aan de hoeve van Lalaing (het Kasteeltje). En hiermee werd weer de link gelegd met de 900-jarige geschiedenis van Tildonk. Ontbijt en wandeling, zowel voor de deelnemers uit Tildonk en de andere deelgemeenten van Haacht, en ook uit Herent, Erps-Kwerps, Mechelen, Geel en andere dorpen uit Vlaanderen. En met een applaus werd de wandeling goedgekeurd.
Meer weten over Tildonk 900: www.tildonk.be. In september verschijnt het boek 'Stenen getuigen over het verleden van Tildonk' - vooraf intekenen is aan te raden!
Foto: Carte d'honneur. Wie van de bloglezers kan daar iets meer over vertellen?
De voertaal bij de Tildonkse ursulinen was Frans: men stuurde zijn dochters naar deze kostschool om er een goede opvoeding te krijgen en om Frans te leren. Het was zelfs zo dat wanneer men vroeger hoger middelbare studies wou volgen men automatisch op het internaat belandde. Dat was ook zo bij de ursulinen in Tildonk, waar de internen tot het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog merendeel Belgen waren. Bij de leegloop van de internaten na de Tweede Wereldoorlog heeft Tildonk zich kunnen handhaven. Het feit dat in het Tildonks klooster na de bevrijding in 1944 een Brits legerhospitaal werd ondergebracht heeft daaraan zeker meegeholpen. Tildonk werd een begrip in Engeland! De Engelse meisjes kwamen hier hun Frans leren evenals 'goede manieren', maar zich ook voorbereiden op latere studies aan de universiteit van Oxford!(1) Vanaf dan was er sprake van de 'Internationale School'. Deze internationale afdeling hield op te bestaan in het schooljaar 1976-1977. Wie herinnert zich niet vele buitenlandse luxe-auto's die hier soms aan- en afreden, of de uitstappen in het dorp van de Engelse juffertjes in hun marineblauw uniform? Op ons, gezonde boerenjongens zijnde, oefenden ze in elk geval een meer dan gewone aantrekkingskracht uit, doch ze werden vakkundig afgeschermd door de zusters...
(1) Een speciaal 'Oxford'-examen, waarvoor de vragenlijsten vanuit Engeland toekwamen, moest de leerlingen toelaten om aanvaard te worden tot studies aan de befaamde University of Oxford. Verschillende oud-leerlingen van Tildonk zijn daar dan ook later afgestudeerd.
Jarenlang heeft juffrouw Maria de kleuters van Tildonk onder haar hoede genomen. Vorig jaar ontmoetten we haar nog tijdens de voorstelling van het boek 'Tilloenk vruger' en ze vertelde ons dat ze nog bijna alle namen kende van haar pupillen! Misschien moeten we haar eens spoedig opzoeken om te vernemen wie er allemaal op deze foto staat... Of kunnen de bezoekers van de blog uitsluitsel geven? Is er soms iemand die zichzelf op deze foto herkent?
Tildonk wordt dit jubileumjaar met medewerking van de gemeente Haacht extra in de bloemen gezet. Zo komen er in het centrum 40 'lantaarnpaal'-bloembakken en zullen op opvallende hoeken eveneens extra bloemperken verwezenlijkt worden.
Tildonk is reeds in 1976 uitgeroepen tot BLOEMENDORP waarbij de inwoners hun medewerking verlenen door hun gevels en voortuinen te versieren. Enkele jaren geleden ontstond er een hernieuwde werking onder impuls van de werkgroep 'Tildonk Bloemendorp'.
Deelnemen is gratis!
Elke deelnemer aan Tildonk Bloemendorp ontvangt:
* Een herinneringstegel waarvoor, zoals elk jaar, artieste Sigrid Joosen tekent (een begeerd kleinood ondertussen) * Een brochure 'De Bloemenschiktuin' (waarde 4 EUR) * Een kleurenaffiche die voor het raam gehangen wordt tussen 1 mei en 15 september 2007. * Bovendien zijn er drie hoofdprijzen te winnen met de bebloemingswedstrijd waarvan het resultaat bekendgemaakt wordt tijdens het VOLKSFEEST TILDONK 900 op zondag 16 september
Foto: De duivensport was in Tildonk immens populair. Nog in de jaren '70 had je er de bloeiende duivenvereniging 'De Tortelduif' die haar lokaal had bij Pierre Heusdent (voordien Mariën) in de Lipsestraat.
We herkennen (L - R) voorste rij: ..., Eduard Verdrengh, ... Engelborghs, Guillaume Van Gorp, Frans De Wolf, Jules Artoos; achterste rij: Pierre Heusdent, ..., Alfons Ceuppens, ..., René Evers. Wie vult verder aan?
Allo, Allo ! Duivenmelkers van Tildonk en Omgeving. Opgepast, want op Zondag 16 Januari gaat er te Tildonk in de zaal Concordia bij Jan Fillet, een grote DUIVENTENTOONSTELLING door met de meest gekende duivenkampioenen, nl. de H.H. Caluwaerts Gebr., Van Horenbeeck Emiel, Evers Jan Baptist, Artoos Jules, Corbeels Frans.
We moeten het bekennen, 't was deze keer echt moeilijk! Hotêl de Londres en Hotel het Zwaantje (Le Cygne) bestaan al lang niet meer; afbeeldingen ervan zijn zeldzaam. De derde mogelijkheid, 'Novicengebouw der ursulinen', was een instinkertje. De novicen hadden hun ruimten gewoon binnen het klooster, er was dus geen apart gebouw. Het feit dat er twee nonnen op de foto figureren zorgde dan weer voor de nodige verwarring...
Oplossing: de twee kloosterzusters poseerden voor de ingang van Hotel het Zwaantje. Een van hen was namelijk zuster Mary Schodts, de dochter van de hotelier! Naast haar staat de moeder overste van de missiezusters van de Jacht te Heverlee. De foto werd waarschijnlijk genomen op de vooravond van het vertrek van zr. Mary naar haar missiepost in Amerika. Een zeldzame foto die ons bezorgd werd door Walter Schodts uit Saint-Marc (Namen), zoon van John Schodts.
Slechts enkele antwoorden ontvangen ditmaal: 2 goede, 6 foute! We schreven het vorige keer reeds, om de opgaven in de toekomst aantrekkelijker te maken gaan we er een prijs aan verbinden. Wel, het is zo ver! Harry, de baas van de Maritime, is zo vriendelijk om onze tweewekelijkse fotovraag in de toekomst te sponsoren.
Vanaf nu zal de winnaar een BON ontvangen, goed voor 2 streekbiertjes, te consumeren in de Maritime.
Om die winnaar te kennen lassen we een schiftingsvraag in. Deze schiftingsvraag is telkens dezelfde: geef de som van de Lottogetallen, reservegetal inbegrepen, van de trekking van de zaterdag voor de afloop van de opgave.
Vb.: de LOTTO-cijfers van zaterdag 28/4 waren: 16, 23, 25, 29, 38, 39, 2. Som = 172. Voor de volgende prijsopgave moet je dus de som der Lottogetallen raden van zaterdag 12 mei.
Opgave 34 -> zie rechterkolom.
Om onze sponsor te behagen ;-) stellen we deze keer een vraagje over de Maritime, oftewel de geklasseerde sasmeesterswoning te Tildonk. We zoeken het namelijk in de kelders ervan. De vraag is eenvoudig: waarvoor dienden die kelders indertijd??
Een 60-tal wandelaars verzamelden op vrijdagavond, bij een zomers weertje, aan het kerkhof in Tildonk, voor de fauna- en florawandeling ingericht door KWB. Het was een bijzonder boeiende en aangename natuurwandeling onder leiding van Luc Bijnens. We ontdekten dat er in Tildonk nog heel wat flora te ontdekken viel. Beschermde planten waarvan we dachten dat ze niet meer te vinden waren, konden we met eigen ogen ontdekken en zien. Luc kon er steeds een goed verhaal rond vertellen en eventueel de (genees)krachtige of helende kenmerken van aangeven. Door het aanhoudende warme weer was de natuur enkele weken voorop en waren sommige planten al bijna uitgebloeid; terwijl er andere al vroeger in bloei stonden. Dus: klimaat(ont) regeling speelt de natuur ook parten. Ook mensen uit Tremelo, Mechelen, Wespelaar en andere gemeenten waren present. TILDONK 900 kan weer een geslaagde activiteit toevoegen aan het palmares!
Fred Timmermans
Kurt Roeckx was fotograaf van dienst; voor meer foto's zie:
Onze Tildonkse heimatschilder* Jos Hermans tref je sedert enige tijd ook op het internet aan.
* Een te beperkte omschrijving. Jos is veelzijdig qua onderwerpen en technieken: landschappen, portretten van mens en dier, stillevens,... Hij schildert, aquarelt, pentekent, pastelt, tekent met potlood en houtskool, ... Enkele staaltjes van zijn kunnen zie je op:
Petrus-Antonius Magits °Tildonk 23 november 1847, +Tildonk 18 augustus 1924. Landbouwer op het verdwenen pachthof Ter Elst (waar nu Trebos gelegen is), bestuurslid van de Spaar- en Leengilde, x met Joanna Phillipina Geens, °Werchter 28 november 1861, +Brussel 19 juli 1943.
Krantenfoto uit 1987 toen de Tildonkse reuzen furore maakten tijdens de stoet ter gelegenheid van het 300-jarig bestaan van de naburige parochie Buken. In de begeleidende jongeling herkennen we Richard De Cuber.
TILDONKS FOTOARCHIEF
Bij de festiviteiten ter gelegenheid van TILDONK 900 zullen de Tildonkse reuzen Jan en Babs een prominente rol spelen. Spijtig genoeg bezitten we slechts heel weinig mooie foto's van deze hooggeplaatste personaliteiten.
Daarom een oproep: Ben je in bezit van foto's (bvb uit 1976 toen beide reuzen gedoopt werden), stuur ze eens digitaal door, of laat iets weten zodat we ze eventueel kunnen inscannen.
Werklieden brengen het nieuwe torentje aan op het bijgebouw van het landhuis van professor Simonart (1954).
In 1960 kwam er een nieuwe klok in het torentje met het wapenschild van de pas geadelde professor erin gegrifd (verzameling H. Simonart).
De klokken van de St.-Jan-de-Doperkerk
6. Andere klokken
De grote hofsteden bezaten dikwijls een eigen klok waarmee o.m de knechten en meiden verwittigd werden dat het tijd was om het Angelus (het Latijnse gebed Angelus Domini, oftewel de Engel des Heren) te bidden. Tildonk bezat vroeger een tiental zeer grote pachthoven. Van geen enkele is echter een klok bewaard gebleven, en ook in de archieven hebben we nergens een vermelding teruggevonden van dergelijke klokken. Van de Beekhoeve in het aangrenzende Nederassent bleef wel een klok bewaard.(32) In het landhuis van de familie Simonart in de Mortelstraat bevindt zich nog een 'angelusklok'. In 1954 werd hiervoor een torentje opgericht in een bijgebouw en uit 1960 dateert de huidige klok. Zij kwam er toen prof. André Simonart opgenomen werd in de adel met de persoonlijke titel van ridder. De klok hangt er nog steeds en slaat de uren en de halve uren, alsook driemaal per dag het Angelus.(33)
7. Ten slotte
We zouden deze bijdrage ten slotte willen afsluiten met een nostalgische noot. Stellen we even onze dorpen voor, pakweg honderd jaar geleden. Geen lawaai, alleen de dorpssmid is verantwoordelijk voor enige decibels. De klok begint te luiden en de smid weet dat het middag is en dat is praktisch, want hij heeft immers zelf geen uurwerk. Rimpelloos verloopt de dag en af en toe slaat de klok het uur. Als opeens meerdere klokken somber beginnen te luiden, de grote klok het eerst, weet iedereen dat er iemand gestorven is en men weet ook onmiddellijk voor wie het is ... En ook op de velden kleppert enkele keren per dag het angelusklokje op een of ander groot pachthof. De knechten en meiden stoppen dan eventjes met hun bezigheden en prevelen hun gebed, want men is immers nog godvrezend. Enkele malen per jaar galmen de feestklokken ter gelegenheid van de processie en om de zoveel jaren bij de inhaling van een nieuwe parochieherder...
De klokken brengen leven in het dorp, het dorp is vergroeid met zijn klokken.
(gedaan) (32) J. Vandesande, Het verdwenen
gehucht Beek/Nederassent, HAGOK, 2001. (33)Prof. Simonart verkreeg in 1975 de titel van baron. Ook zijn zoon,
Hubert Simonart, huidige bewoner van het landgoed, werd in 1986 opgenomen in de
adel met de titel van baron, erfelijk door de oudste zoon. (H. Simonart,
17/3/02).
Foto: Onder de schuilnaam Bob Spelte beschreef Jozef Piot uit Wespelaar de klokkenroof te Wespelaar en Tildonk in het tijdschrift "De Ondergrondsche" dat uitgegeven werd door de plaatselijke afdeling van de Nationale Koninklijke Beweging (N.K.B.), 1/12/1944. Op de foto met de Tildonkse klok herkennen we van (L > R): Josée Lelièvre, Yvonne Decoster, Jeanne Engelborghs, Victorine Vandevelde..
De klokken van de St.-Jan-de-Doperkerk
Tijdens de eerste wereldoorlog brandden heel wat kerken in de streek af en werden zo ook de klokken vernietigd (Haacht, Boortmeerbeek, Buken,...).(28)
De tweede wereldoorlog betekende een ware catastrofe voor onze klokken. In de lage landen, maar ook elders, eisten de Duitsers 70% van het klokkenbezit op ten behoeve van de oorlogsindustrie. Dankzij sabotage en klokken die weer terugkwamen uit Duitsland werd dit percentage in werkelijkheid teruggedrongen tot 50%.(29) Vooral in de zomer en het najaar van 1943 werden in onze streek de klokken op last van de bezetter weggehaald, zo ook in Tildonk. Zoals ten tijde van de Franse Revolutie bleef één klok behouden, doorgaans was dat de kleinste. Om een of andere reden heeft men in Tildonk echter de grootste en de kleinste klok meegenomen. Onderpastoor Simons, die na de oorlog verslag uitbracht over de oorlogsfeiten te Tildonk, vergiste zich hierin echter:(30)
In t jaar 1943 werden ook de twee groote klokken uit den toren genomen op bevel der Duitsche overheid. s Avonds te voren, en s morgens op den dag der weghaling hebben de parochianen uren en uren om beurt geluid tot op het oogenblik dat de werklieden ze kwamen uithalen. Ook de heer burgemeester, J. Persoons, heeft persoonlijk geprotesteerd. Niets hielp.
De firma die de klokken voor de Duitsers roofde was afkomstig van Kampenhout-Sas, waar zich nu de burelen van Covee bevinden. De bevolking sloeg uiteraard de werklieden vijandig gade die de klokken vanuit de galmgaten in de kerktoren langs kabels naar de Dreef wegtakelden en betitelde de patron, die afkomstig was van Vilvoorde, met de toepasselijke naam de klokkendief. De inwoners hebben de klokken met bloemen versierd en er zich mee laten fotograferen. Op de foto van de kleine Mariaklok valt te zien wat een prachtige klok zij was. (zie foto bijdrage 2, 12/4/07, jg) Het heeft nog tot 1954 geduurd vooraleer de geroofde klokken vervangen werden. Tot dan werd met één klok geluid.
Op het klooster was afgesproken om de klokken aldaar niet meer te luiden en alzo te beletten dat zij zouden meegenomen worden. De truuk werkte, de bezetter is het bestaan van de twee klokken (één in het nieuwe gebouw in het klooster waar voordien in 1928 de brand had gewoed, de andere in het besloten gedeelte van het klooster) niet te weten gekomen. De klokken werden er nog met de hand geluid; het uur werd echter niet geluid.(31)
De Tildonkse kerkklokken zijn dus twee tot drie keer geroofd geweest en werden telkens door nieuwe vervangen. De geschiedenis heeft de volkswijsheid gelijk gegeven: "Wie met klokken schiet, wint den oorlog niet!" Noch de Fransen, noch de Duitsers hebben, ondanks de vele kanonnen die zij hebben gegoten met het brons van de in beslag genomen klokken, uiteindelijk hun oorlog gewonnen.
(vervolgt)
(28) R. Casteels en G. Vandegoor, 1914 in de regio Haacht - Kleine dorpen in de Grote Oorlog, Haacht, 1993. (29) Carillon museum Nederland; www.carillon-museum.nl (30) A. Simons, Verslag over de oorlogsfeiten te Tildonk 1940-1945, ongedateerd (KAT, nr. 6). (31) M. Vandenheuvel, 14/2/02.
Foto: '...Op het einde van de 16de eeuw hebben slechts weinig klokken de religieuze troebelen overleefd. De sporen die de Tachtigjarige Oorlog in onze streek naliet zijn zeer goed zichtbaar op de kaarten en plannen van het hertogdom Aarschot die Karel van Croÿ op het einde van die periode liet opmaken . Vele gebouwen lagen in puin. We twijfelen er niet aan dat ook de 4 (of 5) oudste klokken van Tildonk toen gesneuveld zijn'. De beeldenstorm te Antwerpen, Uit: Atlas Van Stolk (Rotterdam).
De klokken van de St.-Jan-de-Doperkerk
5. Wie met klokken schiet wint den oorlog niet!
In elke oorlogsperiode waren de kerkklokken in gevaar. Ofwel werden ze als oorlogsbuit weggevoerd ofwel dienden ze als grondstof voor de aanmaak van kanonnen. Zo zien we dat door de eeuwen heen de klokken verscheidene malen uit de toren verdwenen.
Op het einde van de 16de eeuw hebben slechts weinig klokken de religieuze troebelen overleefd. De sporen die de Tachtigjarige Oorlog in onze streek naliet zijn zeer goed zichtbaar op de kaarten en plannen van het hertogdom Aarschot die Karel van Croÿ op het einde van die periode liet opmaken. (21) Vele gebouwen lagen in puin. We twijfelen er niet aan dat ook de 4 (of 5) oudste klokken van Tildonk toen gesneuveld zijn. Het kwam voor dat men klokken van alhier als oorlogsbuit verscheepte naar buitenlandse afzetmarkten. Zo is bekend dat er in Lissabon in die tijd een reguliere markt bestond waar vele klokken uit onze provincies terecht kwamen en is de beiaard van de Sint-Laurenskerk van het Escuriaal in Madrid voor een groot gedeelte samengesteld met klokken afkomstig uit de ateliers van de Mechelse klokkenmakers Van den Gheyn!(22)
Een nieuwe donkere periode brak aan op het einde van de 18de eeuw toen de Franse republikeinen zich meester maakten van onze gewesten. De overheersende rol van de kerk werd in vraag gesteld en allerlei anti-klerikale maatregelen werden uitgevaardigd waaronder een verbod tot het luiden van de klokken.(23) Dit was mede een reactie op de Boerenkrijg omdat de boeren door het luiden van de klokken de opstand georganiseerd hadden en ermee de troepenbewegingen doorseinden. Het ging van kwaad naar erger. Priesters werden gedwongen om de eed van haat tegen het koningschap af te leggen. De oude Tildonkse pastoor Dominicus Van Elder weigerde echter, meer nog, hij had de andere dertien priesters van het toenmalige kanton Herent eveneens ertoe overgehaald de eed te weigeren, wat hem niet in dank werd afgenomen door de Commissaris van de Republiek. (24) De kerken werden gesloten en de inboedels met de kunstschatten werden verkocht aan opkopers. Evenmin werden de klokken gespaard, want de Conventie besliste dat ze ter beschikking van het ministerie van oorlog dienden gesteld te worden. Eén enkele klok mocht behouden blijven zodat de bevelen van de autoriteiten konden aangekondigd worden, en ook om het uur te kunnen slaan. Op sommige plaatsen werden de klokken door de parochianen uit de torens verwijderd en ergens verborgen. In Steenokkerzeel verborg men ze in de mesthoop van de hofstede Coenen.(25) De door de Fransen vernielde klokken dienden als grondstof voor het gieten van kanonnen en het slaan van nieuwe munten. Deze instructies werden in onze gewesten uitgevoerd in 1798 en 1799. De tijdgenoten J.B. Hous en J.B. Lameere tekenden de turbulente gebeurtenissen op die zich toen in de streek van Leuven afspeelden. Volgende aanhalingen staan in het teken van de klokkenroof:(26)
"(1798) 19 November: zyn er eenige klokken te Loven, voortcomende uyt dorpen omtrent en op den Aerschotschen-steenweg gelegen, aengebragt... 23 November: worden er verscheyde karren stukken metael in Loven aengebragt door escorte jaegers te peêrd; dit al voortkomende van verbryzelde klokken van eenige omliggende dorpen... 1 December: dagelyks worden in Loven klokken van omliggende dorpen ingebragt, welke naer Brussel worden gevoerd... (1799) 15 January: komen er te Loven zestien wagens met klokken, nog alle heel..."
Onderwijzer Goossens beschreef aan zijn leerlingen wat er zich in Tildonk afspeelde:(27)
"Wat al goddeloosheden er op het einde der 18de eeuw in ons land gebeurden zult gij later in de vaderlansche geschiedenis lezen, thans zal men u maer alleenlijk zeggen wat toen de godsdienst hier te lijden had. Het kruis werd van den toren gerukt, de klokken verbrijzeld en de burgers die niet bereidwillig derzelver overblijfsels wegvoerden werden in de gevangenis gezet. Het inwendige der kerk had men tot hier toe nog ongehinderd gelaten, maer het bleef er niet bij. De heiligschenders, onder het uitbraeken der ijselijkste godslasteringen, trokken ten schroom der verbazende inwooners Gods wooning binnen. Gewijde kelken, remonstrancieen en al wat maer eenige waerde had werd geroofd en aen de meestbiedenden verkocht ofwel van die vreedaerts medegenomen. Na hunne plunderingen voltrokken te hebben sloegen zij de kerkdeur vast en gingen zich overigens inde herberg verlustigen. Maer denk eens welke doemniswaerdige zaek daer nog gebeurde. Het hoofd dier bende gebruikte eenen kelk voor drinkbeker, bood hem daerna aen den waerd aen om er in te schenken. Maer deze, alhoewel alles gebeurde volgens gouvernements toelating of bevelen, zich van verontwaerdiging niet meer kunnende wederhouden, verweet hem de schrikkelijkheid zijner euveldaed. De booswicht was niet meer vatbaer voor het goede, hij ging immer voort in zijne heiligschending. Eene vrouw, voor verdere onheilen beducht, kocht den kelk en gaf hem later even als de andere aenkoopers der kerkmeubelen deden, aen de kerk terug. Het is ligtelijk te begrijpen, kinderen, dat de herder der parochie zich verwijderd had; niet alleenelijk om geene ooggeetuigen van al die baldadigheden te zijn, maer zelfs om zich te onttrekken aen de gevangenis en andere wreede mishandelingen..."
(vervolgt)
(21) B. Minnen, Het hertogdom Aarschot onder Karel van Croÿ (1595-1612), Gemeentekrediet Brussel, 1993. (22)F. Donnet, o.c. (23)J. Geens en A. Vekemans,'De Boerenkrijg',Jaarboek 1997, Heemkring "Het Molenijzer", Putte. 82-109. "...Vanaf 15/3/1796 mocht niet de minste uitoefening van de godsdienst op straat geschieden, geen andersdenkende mocht gekwetst. Daarna moest alle uiterlijke belijdenis van de godsdienst verdwijnen. De klokken mochten niet meer luiden, tenzij voor burgerlijke feesten of plechtigheden. De meeste municipale agenten (elke gemeente had een agent en een adjoint in het kantonbestuur) onderhandelden met de pastoor en beslisten dat zolang de Fransen in het dorp verbleven, men de klokken niet zou luiden, waren ze echter weg dan zou men ze als naar gewoonte laten beieren en de uitvoerders der wet gebaarden alsof ze van niets wisten...". (24) G. Vandegoor, 'Het Stevenisme te Tildonk', HOGT, 1994, 99. (25)J. Lauwers, Steenokkerzeel, Ter Ham, Wambeek en Humelgem, Menen, 1985. (26)J.B. Lameere, Aenteekeningen van merkweerdige geschiedenissen voorgevallen binnen Loven (en omliggende) 1784-1835, Leuven, 1986. (27) KAT, Beschrijving van Tildonk, o.c.
Ben je geïnteresseerd om de mooie kalender voor je raam te hangen? Stuur dan een mailtje en we bezorgen je deze kleuraffiche, formaat 60/40 cm, zo spoedig mogelijk.
O o i t w o r d t d e z e a f f i c h e e e n c o l l e c t o r s i t e m !!
Foto: Zicht op de kerktoren tijdens de restauratie van 1990. In de tweede helft van de 18de eeuw werd een nieuwe klokkenverdieping in baksteen opgetrokken bovenop de 14de eeuwse zandstenen toren. Zo komt het dat Tildonks kerktoren begiftigd is met twee rijen galmgaten boven mekaar!
De klokken van de St.-Jan-de-Doperkerk
4. Klokkenverdieping en torenspits een eeuw ouder dan gedacht
We maken van de gelegenheid gebruik om nog even iets recht te zetten. Het oudste gedeelte van de kerk dateert uit de 13de eeuw De kerk werd in de loop der tijden verschillende keren vergroot. Er bestaat een afbeelding uit 1650 van architect-landmeter Vincent Anthony, waarin we duidelijk het onderste gedeelte van de huidige toren herkennen. Deze zandstenen toren, met drie verdiepingen, zou uit de 14de of zelfs einde 12de eeuw stammen. (17) Later werd een nieuwe bakstenen klokkenverdieping, alsook het huidige spitse dak opgebouwd. Een eigenaardig gevolg is dat de kerktoren nu twee rijen galmgaten boven mekaar bezit. In de publicatie Bouwen door de eeuwen heen (1971) werd foutief vermeld dat deze verdieping toegevoegd werd in de 19de eeuw.(18) In latere publicaties werd deze fout overgenomen. Archiefonderzoek, onderzoek ter plekke en de notas van onderwijzer Paulus Goossens tonen echter duidelijk aan dat deze werken reeds gebeurden in 1770.
1. Er bestaat een taxatie door architect J.B. Dechouden uit 1767, die de toenmalige toren onderzocht heeft en vaststelde dat alle houtwerk rot was. Hij besloot dat de toren diende afgebroken en opnieuw opgebouwd te worden.(19) In hetzelfde schattingsverslag lezen we verder dat de kleine toren in zo'n slechte staat verkeerde dat afbraak niet te vermijden was: de cleynen thoren die op het cruys van de kerck staet". Bewust torentje staat duidelijk afgebeeld op de hierboven aangehaalde tekening uit 1650 (zie foto, bijdrage 14/4/07).
2. De Tildonkse onderwijzer Paulus Goossens schreef in 1856 het volgende:(20)
Onze kerk, toegewijd aen den H. Joannes Baptista is fraei en ruim genoeg om het getal inwooners te bevatten. In 1710 werd zij met eene hooge koor en in 1760 met zijkooren vergroot. Het volgende jaer werd zij met eenen toren voorzien, die zeer fraei is en eene lange dunne naeld heeft. Deszelfs timmerwerk werd vervaerdigd door eenen inwooner onzer gemeente, met name Joannes Gordts, en daer hij maer een boere timmerman was, zoo valt er aen te merken dat de toren van kunstenaers bewonderd wordt....
3. Toen twee decennia geleden het dak van de toren vernieuwd werd, hebben we op een opstaande balk in de toren een inscriptie gevonden met het jaartal 1770. Overdrijf ik, als ik hierin de hand meen te zien van mijn verre naamgenoot ?!
(vervolgt)
(17)J. Vandesande, 'Open Monumentendag 1990 - Tildonk', HOGT, 1988: "... het gelijkvloers en de twee volgende verdiepingen (van de toren) dateren uit de 14de eeuw..."; J. Verbesselt, Het Parochiewezen in Brabant tot het einde van de 13de eeuw, dl. XIV - Tildonk, z.d.: "... als datering stellen wij voorop: de toren van het einde van de 12de eeuw...". (18) Bouwen door de eeuwen heen, Inventaris van het cultuurbezit in Vlaanderen, Architectuur, dl. I: Prov. Brabant, Arr. Leuven, Luik 1971. (19) RAL, KAB, nr. 23074. Hij maakt ook nog melding van een tekening van de nieuwe toren: soo hebbe ick hierbij gevoeght het profiel van den thoren ghelijck hij moet gemaeckt worden . Deze tekening bevindt zich spijtig genoeg niet meer in het dossier. (20) P. Goossens, Beschrijving van Tildonk (KAT, nr. 1).
Foto: In 1954 werden de twee nieuwe klokken in de St.-Jan-de-Doperkerk te Tildonk plechtig gewijd. We herkennen links achter de klok pastoor Nijs en achteraan de meter en peter van de nieuwe kleine klok (mev. De Volder en prof. Simonart). (Verzameling H. Simonart).
De klokken van de St.-Jan-de-Doperkerk
c. Hedendaagse periode
Op initiatief van pastoor Nijs komt Tildonk in het Mariajaar 1954 in het bezit van twee nieuwe klokken. (14) De nieuwe grote klok noemt opnieuw Aloysius. Ze weegt een respectabele 740 kg en heeft volgende afmetingen: bovendiameter 60 cm, onderdiameter 100 cm, hoogte 80 cm. Van deze klok is burgemeester dr. Raymond de Behault du Carmois peter en mev. Alida Vande Velde-Van Hoey meter. Het randschrift draagt volgende tekst :(15)
"Ego, Aloysius, 1838 Natus, 1943 Invite Abreptus, Anno Mariano 1954, Aloysius Maria Redux Laetabunde, Sonitabo 'Ave Maria' ".
De nieuwe kleine klok, Martinus genaamd, weegt 390 kg en heeft bovendiameter 47 cm, onderdiameter 86 cm en is 71 cm hoog. Peter is dr. André Simonart, de latere professor, en meter is mev. Alexia De Volder-Wouters van het Groenkasteel. Het opschrift van de klok luidt:
"Ego, Martinus, 1853 Natus, 1943 Invite Abreptus, Anno Mariano 1954, Martinus Redux Laetabunde, Sonitabo 'Ave Maria' ".
In hetzelfde jaar 1954 wordt het torenuurwerk hersteld en het luiden der klokken geautomatiseerd d.m.v. een elektrische installatie.(16)
Heden ten dage hangen drie klokken zusterlijk naast mekaar op de bovenste verdieping van de toren:
- langs de noordkant de middenklok (St-Jan-Baptist?) uit 1816; - in het midden de grote klok (Aloysius) uit 1954; - langs de zuidkant de kleine klok (Martinus) uit 1954.
(vervolgt)
(14) De Haechtenaar, ed. 27/12/1958, Afscheidshulde aan Z.E.H. Nijs, pastoor van Tildonk: ...hij zorgde er voor dat de klokken weerom in de toren klonken zoals voor de oorlog... (15) N.a.v. onderhavig artikel bezochten we in 2002 de klokkentoren en noteerden er nog volgende inscriptie op de grote klok: "Vanhabost Kortrijk me tradicit Aloysius 1954". (16) AGH, Verslagen schepencollege Tildonk, 1948-1954.
Foto: Het Kasteeltje (Kasteeldreef Tildonk). Eertijds bevond zich hier Ter Borcht, alwaar, naar aangenomen wordt, de ridders van Tildonk resideerden in de 12de eeuw.
De bewering dat Tildonk Vlaanderens dorp is met verhoudingsgewijs het grootste aantal geklasseerde monumenten is lichtelijk overdreven. Toch schuilt er een grond van waarheid in. Met zijn momenteel 2.557 inwoners op een oppervlakte van 731 ha is Tildonk meer dan ruim bedeeld qua beschermde gebouwen en landschappen. Een lijstje van de klasseringen: de pastorie (1974); het orgel in de Sint-Jan-de-Doperkerk (1981); het sas, de saswachterswoning en de omgeving (1996); de O.-L.-Vrouw-van-Troostkapel met omkadering lindebomen (2000); de Sint-Jan-de-Doperkerk en het ommuurde kerkhof (2001); de ommuurde pastorietuin (2001); het Sint-Angela-Instituut en klooster met de ommuurde kloostertuin (2002); de dorpskern van Tildonk (2002); het Kasteeltje en zijn omgeving (2002). Uitermate geschikt dus om teboek te stellen nu Tildonk zijn 900ste verjaardag viert! Naast deze beschermde monumenten en dorpsgezichten komen ook de oude boerderijen en de kapelletjes in de publicatie aan bod. Een lijst van klasseringsbesluiten vervolledigt het geheel. De namen van de voorintekenaars worden achteraan in het boek opgenomen.
rek. 734-0201638-81 op naam van Comité Tildonk 900.
Het boek STENEN GETUIGEN wordt voorgesteld tijdens de dubbeltentoonstelling
Processiekleding, -vaandels en obiits (in de pastorie) Kerkelijke gebruiksvoorwerpen (in de kerk)
tijdens de weekends van 8 - 9 september en van 15 - 16 september van 14u - 18u.
STENEN GETUIGEN is een uitgave van: comité Tildonk 900, i.s.m. TILDONK LEEFT!, de Kerkfabriek van Tildonk, de geschiedkundige kring HAGOK, de gemeente Haacht.
Foto: Twee van de drie klokken worden in 1943 door de Duitse bezettingsmacht uit de toren verwijderd. De inwoners nemen afscheid van hun klokken, hier de schooljeugd bij de versierde kleine klok. We herkennen (L > R): Willy Cleynhens, Edgard Van Meerbeeck, Raymond Verbiest, Miel Van Meerbeeck, Anny Persoons, René Alens, Simonne Persoons, Liliane Persoons, Paule Persoons, Omer Alens, ...
De klokken van de St.-Jan-de-Doperkerk
b. Periode 1798-1943
Tijdens de Franse overheersing (1795-1814) worden overal de klokken uit de kerken geroofd en vernield, zo ook in Tildonk (zie verder). Het duurt nog tot halverwege de 19de eeuw, ten tijde van pastoor Lambertz, vooraleer alle klokken in de kerktoren vervangen geraken.
Een nieuwe klok vindt in 1816 haar plaats in de noordkant van de toren. Zij heeft als afmetingen: bovendiameter 45 cm, onderdiameter 97 cm, hoogte 83 cm en heeft twee banden stijlversiering, voorzien van een godsdienstig motief. (11) Pastoor Vandepoel noteert in 1899 het randschrift: (12)
De tweede klok: Andreas Van den Ghein me fundit Lovanii pro ecclesia anno 1816. Jesus Maria Jo Baptista. Pastor J.M.C. Lambertz. Maire G. De Coninck. Peter den Heer Maximilianus Joannes Ghisl. graef de Lalaing, etc. etc. Meter Mevrouw Joanna Aug. Jos. Ghisl. Frantzen, geboren t Serclaes de Wommersom. Kerkmeesters J. B. Van Groenderbeeck en J. A. Janssens.
De graaf van Tildonk, is peter van de nieuwe klok en meter is Joanna 't Serclaes de Wommersom, echtgenote Frantzen, waarvan we niet weten welke relatie zij met Tildonk heeft. Zonder twijfel hebben zij de zaak mee gefinancierd. De klok houdt tot op de dag van vandaag moedig stand in de kerktoren.
De grote klok, toegewijd aan de H. Aloysius, die haar plaats krijgt in het middengedeelte van de toren draagt het jaartal 1838. Haar afmetingen bedragen: bovendiameter 42 cm, onderdiameter 112 cm, hoogte 90 cm. Ook van deze klok noteert pastoor Vandepoel in 1899 het opschrift:
De groote klok: A.L. Van Aerschodt Van den Ghein me fundit Lovanii. Ego Aloysius. Cura J.M.C. Lambertz, pastoris ac. Rectorum ecclesiae de Thildonck, prodii anno MDCCCXXXVIII. Patrimum J.B.M De Belder vicarium. Mariam Van Krieken, uxoris praenobilis Domini Barones de Behault matrinam habui.
De peter van de klok is de toenmalige onderpastoor De Belder en meter is Maria Van Krieken, echtgenote van de Tildonkse burgemeester Philippe de Behault du Carmois. De klok slaat een laatste keer in 1943 wanneer zij door de Duitse bezetter wordt opgeëist. Toch staat ze nog vermeld in een inventaris uit 1980, doch men is niet zeker: Klok genaamd Aloysius, gedateerd 1838, brons, waarschijnlijk niet meer ter plaatse, zijnde met voorstelling van H. Aloysius van Gonzaga.(13)
De nieuwe kleine klok, toegewijd aan de H. Maria, wordt in 1853 opgehangen aan de zuidkant. Zij heeft als bovendiameter 34 cm, onderdiameter 87 cm en is 71 cm hoog. Pastoor Vandepoel beschrijft het randschrift (1899):
"De kleine klok: Ik Maria, door de zorg van den pastoor en kerkbestier van Thildonck ben ik gegoten in het jaar ons Heere 1853. Ik hebbe voor Peter J.C.M. Lambertz, zeer Eerw. pastoor van de parochie, en voor meter Maria Anna Davies. A.L. Van Aerschodt, succesor Al. Vandenghein me fundit Lovanii".
In de inventaris uit 1980 heet het: "Klok genaamd Maria, onder het peterschap van J.C.M. Lambertz, volgens opschrift, 1816 (fout jaartal, men verwart met een andere klok, jg), brons, waarschijnlijk niet meer ter plaatse, zijnde met voorstellingen van H. Matthias apostel, H. Filippus apostel en O.-L.-Vrouw met Kind". Meter van de klok is de toenmalige overste van het Ursulinenklooster van Tildonk. Deze klok wordt eveneens in 1943 door de bezetter weggevoerd. Twee van de drie klokken worden in 1943 door de Duitse bezettingsmacht uit de toren verwijderd (zie verder).
(vervolgt)
(11) Kerkarchief Tildonk (KAT), Bestek herstellingen kerk, arch.Alfons Denef, 17/11/1943. (12) Pastoor Vandepoel, 1899: Beschrijving der parochie van Thildonck. Zie: Inventaris van het kerkarchief van Tildonk, o.c., nr. 2.Hij schrijft verder: "Er zijn drij klokken, den toon gevende van sol, la en si, doch niet gansch juist (sic)". (13) J. Jansen en B. Geuken, Beschrijving van het Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische Bedehuizen Tildonk, Ministerie Nederlandse Cultuur, Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, Brussel, 1980, p. 26 Zie: Inventaris van het kerkarchief van Tildonk, o.c., nrs. 190, 191.
We zochten de kapel O.-L.-Vrouw-van Lourdes (1874) in de Mortelstraat tegen de Kerkweg aan. Zoals vroeger dikwijls het geval was, werd in de eigendomsakte van het aanpalende huis aangeduid dat de eigenaars ten allen tijde de kapel dienden te behouden en te onderhouden.
De wenskaartjes met Tildonkse kapelletjes zijn nog steeds te bekomen bij de kunstenares (sigrid.joosen@pandora.be) aan 2,5 per set. De opbrengst gaat integraal naar de restauratie van de Lipsestraatkapel (meer info > blogbijdrage 11/12/2006).
Het was niet zo gemakkelijk deze keer, 5 goede en 3 foutieve antwoorden kwamen binnen. We hebben plannen om in de toekomst de opgaven aantrekkelijker te maken door er een prijs aan te verbinden. Wait and see!
Opgave 33 -> zie rechterkolom.
Ditmaal schotelen we jullie een foto voor van een verdwenen Tildonks gebouw met op de voorgrond twee religieuzen. De foto is tot ons gekomen vanuit de provincie Namen, waar een van de nazaten van de vroegere bewoners aanbelandde. Wie herkent het gebouw?
Foto: De kerk van Tildonk in 1650 met stompe toren en een tweede torentje op het kruis (ARAB, Kaarten en Plannen, 2500).
De klokken van de St.-Jan-de-Doperkerk
3. De Tildonkse klokken door de eeuwen heen
a. Tijdens het Ancien Régime
De oudste mij bekende vermelding van de klokken van Tildonk dateert uit 1574. (4) De parochie Tildonk hing toen af van deze van Herent. De Tildonkenaars kwamen op voor hun zelfstandigheid en dienden een verzoek in tot afsplitsing van de moederkerk Herent. Daarbij somden ze de nadelen op die de bediening vanuit Herent met zich meebracht. Ze argumenteerden tevens dat beide kerken uitgerust waren om zelfstandig te opereren.
De voirseyt prochien, dorpen ende heerlicheden (Herent en Tildonk, jg) hebben elck een schoon besundere kercke met sacristye sub invocatione (onder benaming, jg) te wetene die van Herent Beate Mariae, ende die van Thieldonck Sint Jan Baptiste, hebbende elcke kercke een torren, met vier zoo vijf clocken, elck eenen bequaemen kerckhoff ..
De kerk van Tildonk bezat dus 4 of 5 klokken in 1574, dat is meer dan vandaag. Er bevond zich toen wel nog een tweede torentje boven op de kruisbeuk van de kerk (zie verder). De inwoners moesten nog heel wat geduld opbrengen want het duurde nog ruim een halve eeuw (1626) vooraleer Tildonk een onafhankelijke parochie werd!
Tijdens de godsdienstoorlog op het einde van de 16de eeuw worden op vele plaatsen de klokken uit de kerken geroofd. Waarschijnlijk is dit ook in Tildonk gebeurd want in de volgende eeuw worden er op zijn minst 2 nieuwe klokken aangeschaft.
In een register dat door pastoor Coelmont werd bijgehouden vernemen we dat in 1638 150 gulden werden besteed voor eene clocke.(5)
Pastoor Joannes Eghericx beschrijft in 1650 zeer gedetailleerd de inkomsten waarop de pastoor, de koster en de kerk recht hebben. (6) Ondermeer op het luiden van de klokken staat een tarief:
Alsser geluijdt wordt drij wecken lanck oock voor een gemeijn lijck soo treckt de kercke voort slijten van de klocken voor ieder wecke 20 stuijvers, ende moeten de vrinden van een overleden instaen ende sprecken voort brecken vande klocken oft die met voor hun te luijden quamen te brecken, (7) van de gebrocken klocke oft klocken op hunnen kost te doen hergieten, ende te leveren als vooren sonder der kercke kosten, ende gaet den heer pastoer, soo dickwils als hij missen doet binnen de dach vant geluijt opt graf met de custer lesen de misere, ende de profundis, ende trecken daer voor voor iederen keere 3 stuijvers ende den custer voor sijnen arbeijt van luijden treckt dagelijcx 6 stuijvers
En verder nog:
Item voor een lijck daert utvaert gedaen wort treckt de kerck voort luijden ende gebruijck ende gebruijck der ornamenten 24 stuijvers
Omgezet in modern Nederlands zegt hij het volgende: Voor het luiden van de klok, 3 weken lang voor een gewoon lijk, ontvangt de kerk 20 stuivers per week. Als de klok tijdens het luiden zou breken dienen de vrienden van de overledene ervoor te zorgen dat een nieuwe klok wordt gegoten. De dagen dat de klokken geluid worden lezen pastoor en koster de gebeden op het graf waarvoor ze 3 stuivers bekomen. De koster ontvangt voor het luiden zelf dagelijks 6 stuivers. Bij een uitvaart ontvangt de kerk voor het luiden en het gebruik der klokken alsook voor het gebruik der ornamenten 24 stuivers.
In 1655 wordt een nieuwe klok in gebruik genomen. Het randschrift luidt: (8)
S. Joannes Baptista ora pro nobis. Tildonck. Joannes Addons pastor, Jan Smets meijer, schepene Willem De Wit, Engel van Espen, Jan Schots, Jaspar Godts, Lucas Verherbrugghe, Jan vander Meren, Jacob Caluwaers. 1655
De klok krijgt dus de naam van parochieheilige Sint-Jan-Baptist. Zij is waarschijnlijk op het einde van de 18de eeuw tijdens de Franse overheersing vernietigd.
Uit 1699 dateert een klok, genoemd naar de H. Maria, met volgend randschrift: (9)
S. Maria ora pro nobis. Mijn heer Larchier heer van Tildonck, (10) H. Leon Colmont pastoor, Art Smets meijer, Peeter de Wit, Gerard Godts, G. vander Vorst, L. Mommens schepene, Rombaut Janssens, kerckmeester. Von Trier me fundit. 1699.
Ook deze klok zal de 18de eeuw niet overleven.
(vervolgt)
(4) Algemeen Rijksarchief Brussel (ARAB), Kerkelijke Archieven van Brabant (KAB), nr. 16632.- Zie: J. Gordts, Inventaris van het kerkarchief van Tildonk, p.101. (5) ARAB, KAB, nr. 23033. (6)Rechten van accidenten en vervallen den Heer pastoer, custer ende kercke toekomende, 1650 Zie: Inventaris van het kerkarchief van Tildonk, o.c., p. 92. (7) Dit barsten of breken der klokken kwam regelmatig voor. Vooral de plaats waar de klepel telkens de klokwand raakt is een zwakke plek. De klokken werden dan dikwijls hergoten waarbij de scherven tot klokkenspijs dienden voor de nieuwe klok. (8) J. De Kempeneer, Opschriften van klokken uit het Leuvense in 1726 Tildonk, Mededelingen Geschied- en Oudheidkundige Kring Leuven en Omgeving, 1971. Hij schrijft erbij dat deze klok betaald werd door het dorp en door de kerk, vandaar dat de namen van de toenmalige meier en schepenen erop weergegeven staan. (9)Opschriften van klokken uit het Leuvense..., o.c. Ook deze klok werd zowel door de kerk als door het dorp betaald. (10) Charles l' Archier, heer van Tildonk in 1662, mocht vanaf 10/9/1699 de titel "graaf van Tildonk" voeren. Hij woonde op de Zavel te Brussel (hotel Bucquoy). Zijn enige dochter Marie-Catherine huwde met Maximiliaan-Joseph de Lalaing. - Zie: A. Van Nieuwenhuysen, Inventaire des archives de la Famille de Lalaing, ARAB, 1970.
Foto: De hier afgebeelde prachtige kleine Mariaklok uit 1853 werd tijdens de tweede WO door de Duitse bezetter uit de toren gehaald en weggevoerd.
De klokken van de St.-Jan-de-Doperkerk
2. Lokale gebruiken
Aankondiging van een overlijden
Oudere Tildonkenaars konden aan de manier van luiden horen of het voor een man, vrouw of kind was: - voor een man luidde eerst de grote klok - voor een vrouw was het de kleine klok die als eerste luidde - voor een kind dat zijn plechtige communie nog niet gedaan had werd enkel de kleine klok geluid. Bovendien werd er onderscheid gemaakt tussen een rijke (lees: belangrijke) dode en een arme dode; voor de eerste werd veel langer geluid
De koster
De koster stond in voor het luiden der klokken. Hij ontving hiervoor in de 17de eeuw dagelijks 6 stuivers van de kerk (zie verder). Later was het de gemeente die de koster voor het luiden betaalde. (2) Het gebeurde dat de koster geen tijd had en dat hij het luiden overliet aan enkele knapen uit de buurt. (3)
Paasklokken
Wanneer de kerkklokken op het eind van de Goede Week niet luidden, zei men tegen de kinderen: De klokken zijn naar Rome. Deze klokken van Rome brachten op paasmorgen de paaseieren voor de kinderen. Het oude gebruik van 'paaseieren rapen' bestaat vandaag de dag nog steeds in Tildonk, zoals trouwens overal te lande. Een ondeugend rijmpje van de Tildonkse schooljeugd luidde als volgt:
Zeg rosse, wannië es't Posse? As de klokke hun aare goan losse! (vervolgt)
(2) In 1949 ontving koster August Pardon 3.000 fr per jaar als klokkenluider. (Archief gemeente Haacht (AGH), Verslagen schepencollege Tildonk, 1948-1954).
(3) Zo herinnert Marcel Engelborghs zich nog goed hoe hij en zijn broer Roger soms de klok mochten luiden van koster Pardon wanneer deze geen tijd had. Ze hingen aan het zeel en gingen telkens een heel eind mee de lucht in (M. Engelborghs, 14/2/2002).
Foto: De Tildonkse St.-Jan-de-Doperkerk nà de verbouwing van de zijbeuken in 1931. In de toren twee rijen galmgaten boven mekaar; in de 18de eeuw werd namelijk een nieuwe klokkenverdieping in baksteen bovenop de 14de eeuwse zandstenen toren opgetrokken. Let op de arduinen dorpspomp links op de voorgrond.
De klokken van de St.-Jan-de-Doperkerk*
1. Klokken(1)
De eerste klokken vinden we terug in China rond 2000 v. Chr. In onze streken worden ze bekend vanaf de 4de eeuw na Chr. De oorspronkelijke handklokjes evolueren gaandeweg tot grotere en verder dragende signaalgevers en vormen een ideaal middel om de geloofsgemeenschap op te roepen tot de eredienst. De klokken worden immers vooral geluid om de kerkelijke diensten aan te kondigen en de gelovigen samen te roepen voor het gebed. Er worden speciale klokkentorens gebouwd aan de kerken, die dikwijls, zoals in Tildonk het geval is, ook een defensieve functie hebben. Vanaf het einde van de 13de eeuw automatiseert men de tijdsaanduiding door de klokken aan mechanische uurwerken te koppelen. Met de opkomst van de gemeenten wordt de louter religieuze functie van de klokken uitgebreid met een aantal maatschappelijke taken. Al naargelang de functie spreekt men zo van een stadsklok (tijdsaanduiding), brandklok, stormklok, rouw- of doodsklok, feestklok, werkklok (roept de actieve bevolking op om aan het werk te gaan), banklok (bekrachtigt de verordeningen van de stedelijke overheid), de angelusklok (roept op om het werk te stoppen en te komen tot gebed), ... Het zal evenwel nog duren tot in de 16de eeuw vooraleer de klokslagen in het gros der plattelandskerken in onze contreien weergalmen. Tijdens de tweede helft van de 15de eeuw doen de eerste beiaarden hun intrede in de kerktorens der steden en af en toe ook wel eens op het platteland (Steenokkerzeel). Het gieten en stemmen van de klokken is hoogst gespecialiseerd ambachtswerk dat aanvankelijk in West-Europa door monniken wordt verricht en nadien door rondreizende klokkengieters. Tegenwoordig gebeurt de fabricatie op semi-industriële wijze. Belangrijke klokkengieters in onze streek waren: de Mechelse Waghevens en Van den Gheyns (16de- 17de eeuw), de Leuvense Van den Gheyns (18de eeuw) en de ermee verwante Van Aerschodts (19de-20ste eeuw), alsook de familie Sergeys (20ste eeuw) uit Leuven. Nu, anno 2007, worden er in België geen klokken meer gegoten.
Een klok draagt meestal het jaartal waarin ze gegoten is, haar naam (d.i. bijna steeds een heiligennaam) en zelfs de naam die ze oorspronkelijk droeg in geval ze hergoten is geweest We mogen niet vergeten dat de klokken na verloop van tijd dikwijls beschadigingen opliepen, ze werden dan hersteld of zelfs volledig hergoten. Andere veel voorkomende vermeldingen zijn: de naam van de peter en meter en deze van belangrijke getuigen bij haar inwijding. De verhoudingen hoogte, bovendiameter, onderdiameter en wanddikte zijn voor de meeste klokken identiek. Ook de legering 80 delen rood koper en 20 delen tin wordt veelal aangehouden om aldus een ideale klanktoon te bereiken. De toonhoogte wordt bepaald door het gewicht en de afmetingen van de klok: hoe kleiner de klok, hoe hoger de toon. (vervolgt)
* Zie: Gordts J., 'De klokken van de St.-Jan-de-Doperkerk te Tildonk', HOGT 17 (2002) 42- 57.
(1) Donnet F., 'Archéologie campanaire en Belgique', Annales de la Société Archéologique de Belgique, Gent, 1907; Migne G.P., Dictionnaire d' archéologie sacré, 1863; Vlaamse Beiaardvereniging, Antwerpen: www.beiaard.org. Met dank aan A. Bruyninx, G. Vandegoor en R. De Cuber voor het ter beschikking stellen van hun documentatie.
Foto: Profrenner Maurice Croon, afkomstig uit de Tildonkse Sussenhoek. Je zal hem samen met een 30 andere gewezen profrenners van de streek tegenkomen in het eerlang te verschijnen boek van Jozef Hamels, Wielerparels uit de regio Haacht.
(foto archief Jozef Hamels)
Tommeke Boonen dus niet...
Alessandro Ballan is de winnaar geworden van de 91ste Ronde van Vlaanderen. Hij versloeg in een spurt met twee zijn medevluchter, de Belg Leif Hoste. De Italiaan reed weg uit een omvangrijke kopgroep op de Muur van Geraardsbergen. Alleen Hoste kon nog aansluiten. In een spannende sprint versloeg Ballan Hoste, die voor de derde keer tweede eindigde...
Na 1900 was de wielersport ook in Tildonk volkssport nummer één. Er ging geen kermis voorbij zonder een wielerkoers en menige jonge Tildonkenaar waagde zijn kans in deze koersen. Een uitblinker was Maurice Croon van de Sussenhoek die het voor WO II tot profrenner bracht. Hij stond zijn mannetje op de weg, op de piste en bij de cyclocrossers. In de jaren '60 was er hier zelfs een heuse opstoot van beloftevolle plaatselijke renners, zoals Jaak Verbelen, Freddy Neefs, Miel Van den houdt...
Vanaf 1929 werd het gebruik van het loonboekje* door de wet verplicht gesteld. In dit boekje werden de gewerkte periodes ingeschreven en het brutoloon dat uitbetaald werd. Op die manier stonden de zaken op papier en kon men bijvoorbeeld later de nodige gewerkte perioden bewijzen i.v.m. de pensioentoekenning. Heel wat Tildonkenaren vonden vroeger werk in het fabriek van Persoons, de N.V. der ONTROOMERS PERSOONS. Hier het loonboekje uit de jaren 1938-1940 van Aimé Van den houdt. Weet iemand wat een '1/2 noyauteur' is?
(Met dank aan Emiel Van den houdt)
* Uittreksel uit de wet van 15 Mei 1929: Art. 2. 'De ondernemers zijn gehouden aan elk hunner onder de toepassing der wet vallende werklieden, leerjongens en beambten een boekje uit te reiken waarin namelijk het bedrag van de verdiende loonen en uitkeeringen dient vermeld, in den vorm en naar de regels, die zullen worden vastgesteld bij koninklijk besluit gegeven op advies van de arbeidsongevallencommissie. Worden gestraft met een geldboete van 26 tot 200 frank de ondernemers, werkgevers, bedrijfsleiders of beheerders die dit artikel overtreden. De bepalingen van dit artikel zijn niet van toepassing op de landbouwbedrijven.' Uittreksel van het koninklijk besluit van 25 November 1929: Art. 4. 'Het loonboekje zal kosteloos aan den werkman worden overhandigd. De werkgever mag zich daarvan een ontvangstbewijs laten afleveren. Wanneer het boekje is zoekgeraakt dan mag de ondernemer vragen dat het nieuwe boekje zou worden betaald; de prijs daarvan echter mag geen 3 frank overschrijden. Art. 5. 'Het loonboekje is het eigendom van den werkman of van zijn rechtverkrijgenden. Art. 6. 'De werkgever die een werkman in dienst neemt is er toe gehouden hem het loonboekje te geven dat in zijn onderneming wordt gebruikt. Hij mag in geen geval de voorlegging vergen van het loonboekje of de loonboekjes die de in dienst genomen werkman reeds in zijn bezit heeft wegens het feit dat hij in andere ondernemingen werkzaam is geweest.'
237) SCHAERHOUDT, RUIJHOUDT, BOOMEN & ANDER HOUTWAER...
Foto: Langs elke straat en veldweg, bij elk huis groeiden vroegerjaren allerlei bomen en struiken. Dit bemerken we ook op bijgaande foto. Het lemen huis stond op de Zuiddijk, niet ver van de brug, richting Kampenhout, en werd bewoond door Ursula Jacobs (Ursula de goeivraa) en Tijl Massant.
Naschrift We ontvingen onderstaande reactie. Het huis zou dus wel eens niet hetgene zijn dat bewoond werd door Ursula de goeivraa.
'Beste Jan, ons moeder - Maria De Bie, 85 jr - beweert bij hoog en bij
laag dat dit huis gelegen was langs de Mortelstraat, ter hoogte van
Gerda Verreth maar verder in het veld. Aan de achterzijde liep een
voetweg die aan Vandenschrieck uitkwam en naast het huis was/is een
vijver ... Het stuk grond aan de voorkant (tussen huis en Mortelstraat)
was heel drassig en lag meestendeels blank, zodanig dat het water het
huis soms binnenliep. De bewoonster was "Sylvie van de Kempeneer" en
was 2x getrouwd - de eerste x met ne Pardon en de tweede partner heette
"Fienes Beek" (bijnamen van vóór mijn tijd en mij dus niet bekend. Het
huis van "Ursula de goeivra" lag blijkbaar beneden aan de vaartdijk,
aan het wegske, nadien ook nog bewoond door Lenne Telon ... Met vriendelijke groeten - Swoij Lens'
Het economische belang van hout was in vroegere eeuwen niet te onderschatten. Hout vertegenwoordigde een onmisbare grondstof voor de huizenbouw, het meubilair, de verwarming, allerhande getuig en nutsvoorwerpen, het vervoer (koetsen), zelfs de kleding (blokken)...
Tal van beroepen hadden te maken met het verhandelen van hout en de verwerking ervan. Denken we maar aan de houtkoopman, de timmerman, de blokmaker, de berdzager, de rademaker, In talrijke documenten vinden we dan ook regelmatig verkopen terug van allerhande houtwaar, zoals hieronder in de rekeningen van de Tildonkse schepengriffie van 31 oktober 1786*.
Pastoor en kerkmeesters van Thildonck verkopen schaerhoudt, ruijhoudt, boomen & ander houtwaer
- In den Langenbosch onder Thildonck: schaerhoudt (10 kopen), eersters te cappen op den kip (5 kopen), boomen: 35 witte, 15 essche - Op het lant in huere bij Jan Michiels tot Thildonck: boomen: 12 witte - Achter het Sas op den Bresyp: schaerhoudt (1 koop) - Ontrent de vaert neffens t' sashuys van Thildonck: schaerhoudt (1 koop) - In den Nieuwen Bosch: schaerhoudt (6 kopen), eersters (1 koop), boomen: 44 witte, 35 essche, 12 olm(2/3 kerk, 1/3 pastoor) - Op d' Oude Brugge: schaerhoudt (3 kopen), boomen: 5 witte, 35 essche, 1 els, 7 olm - In de Lipse: schaerhoudt (7 kopen), 113 eesters , boomen: 4 witte, 1 essche, witteboomkens (2 kopen) - Op het lant in huere bij J. Janssens ende Wed. Aert Van Essche: boomen: 3 popelieren, 2 eycken, 17 struijcken - In de Lipse: het ruijhoudt (1 koop)
* Algemeen Rijksarchief Leuven, Schepengriffies (Tildonk) nr. 2002.
De foto verscheen al eens in deze blog, namelijk in bijdrage nr. 10 van 24/12/2005. Toen kon je lezen dat het de kiosk in de Dreef betrof, ingesloten door een massa Boerenfronters tijdens de manifestatie te Tildonk in 1939 ter gelegenheid van de vlaginhuldigingvan de nieuwe plaatselijke afdeling.
13 blogbezoekers slaagden erin om de foto te lokaliseren.
Opgave 32 -> zie rechterkolom.
Sigrid Joosen en Richard De Cuber hebben mooie wenskaartjes getekend waarop verschillende Tildonkse kapelletjes voorkomen. Deze kaartjes worden verkocht ten voordele van de restauratie van de kapel in de Lipsestraat. Eén van de kapelletjes hebben we eruit gelicht. Wie weet waar dit bedehuisje zich bevindt?
Tildonk - Kortstondig einde van Tildonks visrestaurant. De redactie van de blog Tilloenk vruger verontschuldigt zich voor de ietwat foute info die hier gisteren verscheen. Blijkt nu dat we onze bronnen niet voldoende gecheckt hebben. Wegens voorziene omstandigheden bleek het visrestaurant in de Pastoor Lambertzdreef vandaag al zijn deuren definitief gesloten te hebben. Waren er problemen met de toelevering soms? Wie zal het zeggen. Feit is dat we gisterennamiddag meerdere wandelaars met lege handen op straat tegenkwamen. Al dan niet betrouwbare bronnen wisten ons te vertellen dat de openstelling van het restaurant exact één jaar vertraging zou oplopen. We zijn benieuwd voor 1 april 2008...
Deze foto (ca. 1960) is eveneens genomen voor het ouderlijk huis, dat weliswaar ondertussen afgebrand is geweest en nadien terug heropgebouwd werd. (L > R) Maria Vandevenne, zuster Pauline (Victorine Vandevenne), Gusta Vandevenne, Pauline Penoey, zuster Theresia (Madeleine Vandevenne), Godelieve Vandevenne (dochter van Leon).
- Met dank aan Godelieve Vandevenne die ons foto's en toelichting bezorgde.
Jomme Vandevenne als krijgsgevangene in Duitsland (1916), de man in burgerkleren links op de foto. Naast hem militairen die we niet kunnen duiden, in diverse uniformen (maar zonder uniformiteit).
De familie Vandevenne poserend voor het ouderlijk huis in de Mortelstraat
We dateren de foto rond 1916. (L > R) Victorine Vandevenne (de latere zuster Pauline, Ursuline in India), Augusta Vandevenne (roepnaam Gusta, bleef ongehuwd), Leon Vandevenne (x Maria Stroobants), Catharina Paulina Penoey (roepnaam Pauline, °Tildonk 1879 x Petrus Guilielmus Vandevenne), Madeleine Vandevenne (de latere zuster Theresia, Arme Klaren Coletienen, Leuven), Maria Vandevenne (bleef ongehuwd). De ongehuwde zusters Maria en Gusta bleven bij hun moeder inwonen. De vader, Petrus Guilielmus Vandevenne, in Tildonk beter gekend als Jomme Vandevenne, was op dat ogenblik krijgsgevangene in Duitsland. De foto diende dus ongetwijfeld om aan vader te laten weten dat het 'thuisfront' het goed stelde. Prachtige familiefoto, vindt u ook niet?
Deze foto dateert van 30 maart 1964, de dag dat Jos Verbelen zijn eremis deed in Tildonk. Zijn priesterwijding greep plaats bij de Montfortanen te Oirschot (NL). Jos zou later als missionaris lange tijd in Malawi verblijven, maar de band met Tildonk bleef steeds hecht.
Wie herkent de trommeldrager, de aanwezige familie, de prominenten op deze originele foto?
Een poging: - trommeldrager: Polle van Poot van Wieze...; - toeschouwers voorste rij (L-R): seminarist Jean Simonart, gemeenteraadslid Gust Van Gorp (met de donkere bril), pastoor Van Hoof, de nieuwe priester Jos Verbelen, de burgemeester dokter Raymond de Behault du Carmois, dokter Jozef Petit (voorzitter van het Tildonkse feestcomité), moeder Maria Van Assche, vader Leopold Verbelen; op de achterste rij ontwaren we drie kloosterzusters waaronder Bernadette Uytterhoeven (?) en Mariette Verbelen, uiterst rechts Ludo en Tarci Verbelen.
Foto: Ooit waren ze met velen, de ursulinen van Tildonk (foto eind 19de eeuw).
Nieuws van de Tildonkse ursulinen...
We hebben het hier op deze plaats al geschreven: de laatste ursulinen hebben Tildonk verlaten. Niet helemaal eigenlijk, want zuster Bernadette Uytterhoeven neemt met een medezuster haar intrek in Huize Lambertz naast de kerk. Ze zal zich in eerste instantie over het archief van de ursulinen ontfermen. De huidige bewoonsters, zusters Ann Cuppens en Clara Verlie, verhuizen vandaag naar hun nieuwe thuis in Scherpenheuvel (Isabellaplein 15/1 - 3270 Scherpenheuvel; tel. 013/29.43.58).
Doch Tildonk blijft in hun hart, zo verzekerden ze ons. We zullen hen zeker nog eens tegenkomen op een van de evenementen van 'TILDONK 900'.
Zuster Benigna Cools, die al geruime tijd ziek is, was eveneens van plan om naar Scherpenheuvel te verhuizen, maar verblijft momenteel in het Woon- en Zorgcentrum Floordam, Van Heylenstraat 79 - 1820 Melsbroek.
Op 22 april wordt ze 80 en we kunnen haar verrassen door haar een verjaardagskaartje te sturen! 'n Kleine moeite.
Foto: Karel Smets leverde ons bijgaande foto die afgedrukt stond in een weekblad. Nieuwsgierige dorpsbewoners zijn met de fiets naar het centrum van Tildonk afgezakt om met eigen ogen de ravage vast te stellen die de brand in de Concordia heeft aangericht. De foto is (letterlijk) een beetje verknipt, doch we kunnen wel constateren dat het dak van zowel café als zaal in de brand is gebleven.
Schrijnwerker Gustaaf Pardon was tevens café- en zaaluitbater. Bij Pardon was het stamlokaal gevestigd van de Verenigde Vrienden, ofte de 'Varkens'. Consternatie alom dus toen de volledige inboedel er afbrandde, instrumenten en muziekpartituren van de fanfare incluis. De Witloofstreek (Nieuwsblad voor Evere, Zaventem,
Kortenberg, Steenokkerzeel, Haacht, Hever en Omstreken) berichtte in zijn editie van 25/7/1937 als volgt over de brandramp:
Herberg,
feestzaal en schrijnwerkerij uitgebrand te Tildonk
Vrijdagmorgen, omstreeks 4 uur, toen Frans Corbeels zich gereed
maakte om naar Leuven naar de markt te rijden, werd hij bij het buitenkomen, een
fellen brandreuk gewaar. Bij nader toezien stelde hij dan ook verschrikt vast,
dat dikke rookwolken uit het werkhuis van Gustaaf Pardon opstegen. In allerhaast
ging hij de bewoners wekken, die nog in diepe rust gedompeld lagen. Het alarm
werd vervolgens gegeven en de buren bijeengeroepen. Het vuur, dat een dankbare
prooi gevonden had in het hoog opgestapelde hout, nam in weinigen tijd zoon
enorme uitbreiding, dat in een ommezien het gansche gebouw in lichte laaie stond
en de vrouw en kinderen met groote moeite het brandend huis konden verlaten. De
gensterkolom bereikte zoon hoogte, dat men, zonder levensgevaar, den machtigen
vuurgloed niet meer kon naderen. Aan blusschen viel dus niet te denken en men
moest machteloos het alles vernietigende element zijn gang laten
gaan.
Er bestond groote vrees voor de aanpalende huizen en eenige
moedige mannen, noemen we bijzonder Swiggers C. en de gebroeders Lauwers, hebben
tot het heldhaftige toe gestreden om het vuur van de belendende gebouwen meester
te worden. Zij aarzelden niet, reeds brandende pannen van het dak weg te
slingeren. Hun moedige pogingen werden beloond.
Bij Pardon ging het er erg aan toe, van de herberg met feestzaal
en mekanieke schrijnwerkerij bleven slechts eenige kale muren recht. De
kostelijke machienen en het schrijnwerkersgerief, een auto en drie rijwielen
bleven een prooi der vlammen. Het gansch materiaal en de talrijke benoodigheden
van de aldaar gevestigde fanfaremaatschappij, instrumenten en muziek, alles
brandde op. Ook de pas nieuwe meubelen, huisraad en kleederen van de inwonende
getrouwde dochter, die juist op reis is, was een welkome buit voor het
vernielende vuur. De
oorzaak van de brand is onbekend.
Wat zetten de Tildonkenaren zoal te koop in 1935? Een antwoord vonden we in de kleine advertenties van het toenmalige regionale weekblad De Haechtenaar...
5/1/1935 Te koop: Goede PONEY, beste werker, 7 jaar oud, bij Louis VANDEN HOUT, Vaartdijk, Thildonck.
5/1/1935 Te koop: Beste WERKPAARD, ook dienende voor kamion*, 5 1/2 jaar oud, braaf en stil, bij Louis CLEYNHENS, achter 't Sas, Thildonck.
5/1/1935 Alvorens uwe aankoopen te doen van RADIO'S, PICK-UP, Elektrieke waschmachienen, Motoren, Velolichten, Strijkijzers, Verwarmingen, Vuren, Lampen en andere Elektr. Benoodigdheden, wendt U in volle vertrouwen bij Emile DE COSTER - MARIEN, Electricien, Rechtover de Kerk - Thildonck.
5/1/1935 Schoenhandel "IN DEN ROODEN BOT" Isidoor VER ELST - DESSERRANNO, Groote Baan (nevens 't Beekske) Wespelaer. Zelfde huis: Wed. Ver Elst, Thildonck.
12/1/1935 S.V. Het Grondkrediet (Berchem). Tildonk: G. PARDON, Dorp.
19/1/1935 Het huis uwer droomen. Buitengewoon gerieflijk opgevat door den Bouwkundigen-Expert in moderne constructies. Aarzel niet raadpleeg hem nog heden, het gaat er om uw eigen belang. Verschillende typen zijn tot uwe beschikking. Inlichtingen gratis. Bezien van 9 tot 12 en van 2 tot 4 uur. A. VANDERGOTEN, Architecte-expert, Wespelaer-Thildonck.
26/1/1935 Te koop: Twee schoone volle VEERZEN, einde der dracht, bij Jan CLEYNHENS, achter 't Sas, Thildonck. 26/1/1935 KOLEN Ondergeteekende maakt bekend dat er bij hem te bekomen zijn: allerbeste GROVE KOLEN aan 17,00 fr de 100 kg. Beste EIERBOLLEN. Musschenkoppen aan 17,50 fr de 100 kg. Men bestelt ten huize. CORBEELS Frans, Woeringstraat, Thildonck.
26/1/1935 Gustaaf PARDON & Zoon Mekanieke Schrijnwerkerij, Trappen, Meubelen, enz., Dorp- Thildonck. Maken bekend dat zij zich gelasten met het aannemen van Metserij en Schrijnwerkerij.
2/2/1935 Te koop: Schoone VEERS, 5 maanden oud, bij August ERGO, Hambosch-Thildonck.
2/2/1935 AFROOMER en BOTERVAT, zoo goed als nieuw, per occasie te koop bij Louis VANDEN HOUDT, Vaartdijk, Thildonck.
2/2/1935 Uit ter hand te koop, 15000 Esschen plonen en Notelaren boonstokken. Te bevragen: H.H. Persoons en Franciscus Artoos te Thildonck.
9/2/1935 De groote nieuwigheid van 1934 Nieuw Waschmachines PERSOONS
9/2/1935 Te koop: Schoone volle VEERS, in de laatste maand, bij VAN STEENBEECK-ARTOOS, Thildonck-Sas.
16/2/1935 Te koop: Schoone volle VEERS, in de laatste maand, bij Wed. Jos. BISSCHOP, achter 't Sas, Sussenhoek, Thildonck.
16/2/1935 Te koop: Allerbeste VEERS, 14 maanden oud, best geschikt voor de weide, bij August EVERS, Dorp, Thildonck.
16/2/1935 Te koop: Partij KLAVERZAAD, beste soort, eigen gewin, bij Jozef FILET, Lipsestraat, Thildonck.
23/2/1935 Te koop: Beste volle VEERS, in de laatste maand, keus tusschen twee, bij Em. PEETERS, Postweg, Thildonck.
23/2/1935 Te koop: Bij verkleining, twee VEERZEN, een van 20 maanden en een van 1 jaar oud, bij de Wed. VERSTREKEN, Hambosch-Thildonck.
23/2/1935 Te koop: Schoone VEERS, bijzonder goed voor den stier, bij Edmond BIDEE, Lipsestraat, Thildonck.
23/2/1935 Te koop: Goede WERKEZEL met getuig, met kar of zonder, bij Emiel STERCKX, Mortelstraat 214, Thildonck.
2/3/1935 Te koop: Schoone VEERS, 1 jaar oud, bij François MEULEMANS, Hambosch 83, Thildonck.
2/3/1935 Te koop: Bij verkleining, een PONEY, 8 jaar oud, goede werker, bij de Wed. VERSTREKEN, Hambosch-Thildonck.
30/3/1935 Partij TARWEN STROO en VOEDERBEETEN, alsook Jonge STIER voor de weide te koop bij Xaveer PEETERS, Kasteeltje, Thildonck.
13/4/1935 Partij Beste WITLOOFZAAD, eigen gewin, te koop bij Frans PARDON, Mortelstraat, Thildonck.
13/4/1935 Partij WITLOOFZAAD, van uitgezochte wortels, de beste soort, te koop bij Jules VERELST, Bertrodestraat 184, Thildonck.
20/4/1935 Te koop: Beste Hollandsche volle VEERS, in de laatste maand, bij Louis VAN KRIEKEN, Dorp, Thildonck.
20/4/1935 Te koop: Schoone VEERS, 11 maanden oud, keus tusschen twee, bij Jan VAN DE GOOR, achter 't Sas, Thildonck.
20/4/1935 Te koop: Een VEERS van 13 maanden, bij Jules PIOT, Postweg, Thildonck.
20/4/1935 Beste WITLOOFZAAD, alsook PLANTAARDAPPELEN te koop bij Ed. UYTTERHOEVEN, Hambosch, Thildonck.
27/4/1935 Te koop: Twee schoone VEERZEN, 1 jaar oud, bij Eduard BEHETS, Mortelstraat, Thildonck.
27/4/1935 Te koop: Vier beste VEERZEN, van 1 jaar tot 15 maanden oud, bij Victor VERHAEGEN, Bertrodestraat, Thildonck.
27/4/1935 Gewoon WITLOOFZAAD, eigen gewin, te koop bij Guillaume VANDEVENNE, Mortelstraat 212, Thildonck.
11/5/1935 Te koop: Zware volle VEERS, in de laatste maand, bij Frans CORBEELS, handelaar, Thildonck.
18/5/1935 Bericht. Jozef VANDERLINDEN, te Thildonck achter het Sas, maakt bekend dat bij hem altijd Camions, Speelkarren, Melkkarren, lichte Boerenkarren, Assen, Wielen, nieuwe en occasies te koop zijn. Hij houdt zich zelf bezig met al hetgeen de rijtuigenmakerij aangaat, nieuwe en reparatiën. Spoedige bediening, goed werk en matige prijzen.
18/5/1935 Te koop: Gekalfde KOE van 't derde kalf, bij Ed. GOESEELS, Thildonck.
25/5/1935 Bij Sterfgeval: Volle KOE van haar tweede kalf, einde der dracht den 12 Juni, alsook PAARD, GETUIG, KAR en EGGEN bij Frans PARDON, Mortelstraat, Thildonck.
22/6/1935 Goede MEID voor alle werk, wordt gevraagd bij DE VOLDER, Vert Castel, Thildonck. Goed Loon.
6/7/1935 Te koop: Volle VEERS, bij Petrus VAN HORENBEECK, Dorp, Thildonck.
6/7/1935 Te koop: Twee STREPPERS (2 tanden), alsook een VEERS voor de weide, bij Victor VERHAEGEN, Bertrodestraat 192, Thildonck.
6/7/1935 Te koop: Door aankoop van een ander paard, SPEELKAR voor poney, zoo goed als nieuw, alsook een paar zware WIELEN, bij Denis VANDENBERGHE, Dorp, Thildonck.
13/7/1935 Men vraagt PIKKERS voor den oogst, bij Louis VANDEN HEUVEL, Dorp, Thildonck.
3/8/1935 Beste Hollandsche VEERS, 3 maand gekalfd, gevende nog 16 liters melk, bij uitscheiding te koop, bij Louis VAN KRIEKEN, Dorp, Thildonck.
10/8/1935 HERBERGMEUBELEN. Toog, tafels, stoelen, glazen, enz. uit ter hand te koop bij Jules DE NEF, aan de Kerk te Thildonck.
17/8/1935 Prachtige Occasie: BEENHOUWERSMACHIEN "Berkel", voor het snijden van hesp, worst, enz, zoo goed als nieuw, per occasie te koop. Zich te bevragen bij: Jean VAN KRIEKINGEN, Café de Rotterdam, Brug - Thildonck. 7/9/1935 PLANTAARDAPPELEN. Landbouwers, de uitslagen mijner soorten bewijzen genoeg waar U uwe bestellingen moet doen. Dit bewijst ook nog de meerdere jaarlijksche leveringen. Aarzelt dus niet Uwe bestellingen te doen bij Charles DE RUYTER, maalder, Thildonck. Levering begin October.
7/9/1935 PLANTAARDAPPELEN. Voor de beste Hollandsche Plantaardappelen, aan matige prijzen, wendt U tot René JANSSENS, Thildonck.
14/9/1935 PLANTAARDAPPELEN. De landbouwers die plantaardappelen verlangen van de Friesche keurvelden, goedgekeurd met letter A en B, kleine maat, kunnen hunne bestellingen doen tot 15 October bij Joseph VAN ESSCHE, te Thildonck-Hambosch.
21/9/1935 Te koop: Schoone volle KOE, van haar 3e kalf in de laatste maand, bij August PIOT, Doren, Thildonck.
21/9/1935 Te koop: Schoone VEERS, 13 maanden oud, bij Jules PIOT, Post, Thildonck.
5/10/1935 20 aren goed WITLOOF te koop bij Emiel ENGELBORGHS, Mortelstraat 192, Thildonck.
12/10/1935 Te koop: Beste volle VEERS, einde der dracht 25 October, bij Edmond BIDEE, Lipsestraat, Thildonck.
19/10/1935 8 WITLOOFPLATEN, 1 jaar gediend, alsook 3 WITLOOFVUREN, te koop bij de wed. PARDON, Mortelstraat, Thildonck.
19/10/1935 Te koop: Beste KAMION 4 T., als nieuw. Fransch machien, nieuwe banden. Te bevragen, DEVOLDER, "Vert Castel", Thildonck.
14/12/1935 Bij verkleining: Een KAMION in goeden staat, dragende 2500 3000 kilos, bij Eduard PIOT, in de Lips, Thildonck. * Camion (kamion): vrachtwagen. In 1935 bedoelde men hiermee echter nog een (vracht)wagen die door paarden werd voortgetrokken, dit in tegenstelling tot de 'autocamion'.
Foto: De Tildonke Chirojongens in1952 (foto genomen bij het 5-jarig bestaan van de vereniging).
Bovenste rij: 1. Onderpastoor Frans Lornoy; 2. Roger De Coster; 3. René Engelborghs. 2de rij boven: 1. Emiel Van Meerbeeck; 2. Danny Stroobants; 3. André Vansteenbeeck; 4. .. De Coster; 5. Willy Vanhorenbeek; 6. Raymond Peeters; 7. Jefke Laurens; 8. Frans Behets; 9. Philemon Bidée. 3de rij boven: 1. Ludo Stroobants; 2. .. De Coster; 3. .. De Coster; 4. Frans De Wel; 5. Paul De Coster. 2de rij onder: 1. Willy De Coster; 2. Jules Bisschop; 3. Edgard Van Meerbeeck; 4. Remi Vandevenne; 5. Willy Vercammen; 6. Gust Corbeels; 7. Achiel Bidée. Onderste rij: 1. (rechtstaand) Jules Engelborghs; 2. ?; 3. Jos Mertens; 4. Luc Vandenschrieck; 5. Jean Bosmans; 6. Georges Gordts; 7. ?; 8. Paul Bosmans; 9. Mathieu Van Meerbeeck; 10. (rechtstaand) Leo Vansteenbeeck.
De namen krijg je onder voorbehoud; gelieve aan te vullen en te verbeteren a.u.b.
Van de hand van René Engelborghs is volgend stukje (1954):
CHIROJEUGD
De stichting der Chirojeugd St.-Jan Tildonk greep plaats in 1946. Dit gebeurde door Z.E.H. Van Craen, onderpastoor, de Z.E.H. Bisschop en mijnheer A. Van de Velde. Het was dan slechts in 1947 dat de aanduiding gebeurde met het Nationaal Verbond der Chirojeugd. Als lokaal kregen ze een deel der parochiezaal en vanaf dat ogenblik bezat de chirojeugd ook een hoofdleider, nl. Van Steenbeek François. Als respectievelijke Kerels en Knapenleiders hadden we Cleynhens Willy en Leo Van Steenbeek. Het duurde echter niet lang of de hoofdleider nam ontslag (1951). Toen kwam er ook een wijziging over gans het leiderskorps. Voor de Kerels (ouder dan 15 jaar) hadden we geen leider, voor de Knapen (12-15 jaar) hadden we Leo Van Steenbeek, die tevens hoofdleider was, en als Burchtknaapleider (7-12 jaar) hadden we R. Engelborghs. Maar daarna kwamen al spoedig de donkere onweerswolken. Van Oktober 1949 tot Juni 1950 was er een stopzetting bij gebrek aan leiders. In Juni 1950 greep er echter een wedersamenstelling van het bestuur plaats en wel op de volgende wijze, hoofdleider: Engelborghs Jules, géén Kerels, Knapenleider Engelborghs R., Burchtknapenleider De Coster Roger. Alles draaide al spoedig weer op volle toeren want in December greep er een groot Kerstmisfeest plaats en daarna in Januari een grootse Driekoningenstoet door gans het dorp, hetgeen ons de nodige som van 1.000 fr. opbracht. In 1952 greep de viering plaats van ons 5-jarig bestaan, een viering welke samenging met de plechtige aanstelling van de hoofdleider J. Engelborghs. 150 Chirojongens trokken samen met de muziekkapel door de voornaamste straten van het dorp. Ook greep die dag de aanstelling plaats van onze nieuwe proost Z.E.H. Fr. Lornoy, onderpastoor te Tildonk. Het was dan ook in ditzelfde jaar dat de Chirojeugd St.-Jan haar eerste 'camping' had, namelijk te Vaalbeek. Hierop volgde opnieuw een verval, nogmaals bij gebrek aan leiders. Het was echter in 1953 dat men opnieuw pogingen deed, door middel van een grote wafelenbak voor gans de parochie in te richten. Alles verliep met een gunstig resultaat. Er werden door de leden van K.A.J.en K.W.B. meer dan 1800 wafelen gebakken. Als verdere activiteiten over gans de jaren kennen we: toneel door St.-Pieterscollege van Leuven, door Chirojeugd Herent en door de Chirojeugd van Tildonk. In 1954 kennen we een meer kalme, rustige periode met als hoofdleider en tevens de enige leider van de groep Ph. Bidée, en als proost Z.E.H. Lornoy, onderpastoor der parochie.
Deze keer was het niet zo gemakkelijk omdat de foto zo piepklein op het scherm was weergegeven. De hint die we gaven (+ uitvergroting van de gebroeders Engelborghs op de foto), heeft in extremis nog 6 personen naar het juiste antwoord geleid. Natuurlijk waren het de chirojongens die hier afgebeeld staan. Eerstdaags volgt hierover een aparte bijdrage op de blog. De foto dateert uit 1952 en werd genomen in de Dreef, juist voor de pastorie.
11 antwoorden, 10 juist.
Opgave 31 -> zie rechterkolom.
Deze foto dateert uit de jaren dertig van vorige eeuw. Veel volk in het centrum van Tildonk Maar weet je ook bij welke gelegenheid? Hint: de foto (en het antwoord) tref je ergens op een andere plaats in deze blog aan. Wie zoekt die vindt!
zo
18/03/07 - In Tildonk, bij Leuven, is vorige nacht een
papieropslagplaats volledig uitgebrand. Gensters deden de brand ook
overslaan naar het vlakbijgelegen Sint-Angela-instituut.
Het vuur in de loods brak rond middernacht uit om een nog onbekende reden. De loods is volledig vernield. Gensters bereikten het dak van het Sint-Angela-instituut. Daardoor ontstond er een gat van tien tot twaalf meter in het dak. Het
gat moet vandaag met een zeil worden gedicht, maar door het stormweer
kan dat voorlopig niet. De brandweer wacht betere weersomstandigheden
af.De leerlingen kunnen morgen wel gewoon naar school.
Foto: René Gordts (René van Nette Lemmes, of Peuzel) aanschouwt de witlooflaag. Het chassis van een oude kinderkoets doet dienst als wagentje om de elektrische transfo* van witlooflaag naar witlooflaag te verplaatsen. Inventief waren ze vroeger genoeg in 'Tilloenk'...
De outfit van de Tildonkse witloofboer tot de jaren '60 zag er zo uit: hij droeg een floeren kamezool en dito broek (kledij die tegen een stootje kon), houten blokken aan de voeten, klak op het hoofd en sjaal rond de nek.
Op de achtergrond van deze foto herkennen we enkele huizen uit de Bertrodestraat, (L - R): Pros Verheyden, Miel Van Aerschot, Pikeur (Bertrodehoeve). De tuinen bij de huizen waren toen nog allen nutstuinen; siertuinen trof je alleen aan bij de enkele villa's in het dorp.
Met dank aan Kurt Roeckx voor het inscannen van deze oude dia's.
* Op het einde van de jaren vijftig verscheen de elektrische bodemverwarming in de witloofhof. Gedaan met telkens witloofkaders in- en uit te graven.
Foto: Opstellen en uittesten van het reuzescherm dat dienstdeed tijdens de Bon Jovi One Wild Night wereldtournee in 2001. Etttelijke avonden werden we toen in de Hambos vergast op een gratis klank- en lichtspel. (foto -> www.stageco.com)
Podiumbouwer Stageco, verkozen tot beste servicebedrijf
We lazen het vandaag in de krant (De Morgen, 13 maart 2007):
In Londen vindt al sinds 1988 ieder jaar die internationale livemuziekconferentie plaats, waar afgevaardigden uit de muziekindustrie van meer dan veertig landen collegas bekronen die zich in de business verdienstelijk hebben gemaakt. Ongeveer 3.500 agenten, managers, promotoren en organisatoren kwamen al voor de derde keer in vier jaar tijd tot de conclusie dat Rock Werchter het best georganiseerde popfestival ter wereld is .
Stageco, dat gevestigd is op het industrieterrrein te Tildonk-Hambos, viel eveneens in de prijzen en werd internationaal uitgeroepen tot beste servicebedrijf. Stageco werd twintig jaar geleden opgericht door Hedwig De Meyer en Herman Schueremans en levert vandaag de dag podia voor de grootste tournees ter wereld: U2, de Rolling Stones, Bruce Springsteen, Metallica...
Foto: Het uithalen is bijna gedaan. Marie-Madeleine Heyneman (e. René Gordts) is bezig met de laatste krobben witloof uit de laag te steken. Op de achtergrond zie je de witloofkaders, klaar om ingegraven te worden. (1974)
Foto: Witloofkuisen bij Pikeur in de jaren '60. Links: Josephine Behets (Fin van Pikeur), rechts, haar schoonvader: Victor Verhaegen (Fikke van Pikeur).
°Brasschaat 1 november 1857 onderpastoor te Emblem 28 september 1883 onderpastoor te Tildonk op 14 juni 1885 pastoor te Buken op 25 november 1905 +Kampenhout 27 augustus 1914
Onderpastoor De Clerck was twee decennia in Tildonk de trouwe helper van pastoor Gustaaf Vandepoel tot in het aangrenzende Buken de pastoorspost vrijkwam na het overlijden van pastoor Celis aldaar.
Hendrik De Clerck stierf een gewelddadige doodtijdens de eerste wereldoorlog. Hij werd namelijk door de Duitse soldaten op vreselijke wijze vermoord te Relst (Kampenhout) op 27 augustus 1914 nadat hij er door hen valselijk van beschuldigd werd van op hun makkers te hebben geschoten.(1) De zielenzorg van Buken werd na de dood van pastoor De Clerck een tijdje waargenomen door de Tildonkse onderpastoor Braeckmans. (2)
(1) De pastoor van Veltem getuigde hierover na de oorlog als volgt: 'De dag van de lijkdienst van pater Vincentius heb ik met Eliza De Coster, meid op de pastorie, opzoekingen verricht om het lijk van de pastoor van Buken te vinden. Ik heb het ontdekt te Relst-Kampenhout, begraven aan de voet van een boom. In deze boom heb ik op manshoogte minstens vier kogelinslagen afkomstig van een geweer geteld. Ik geloof dat hem de neus en de oren afgesneden werden. Zijn priesterkleed was hem op de rug geworpen, in stukken gescheurd, waarschijnlijk met het doel de geestelijke te beroven van al wat hij op zak had. Volgens de verklaringen van de meid was hij volledig beroofd. We hebben hem vervolgens op het kerkhof van Buken begraven.' (Commission d'enquête sur les violations des règles du droit de gens, des lois et des coutumes de la guerre. Rapports et documents d'enquête, Brussel en Luik, 1922-1923. Bundel 1 en 2. Zie: Casteels R. en Vandegoor G., 1914 in de regio Haacht, Hagok, 1993, 404-405).
(2) De kerkelijke geschiedenis van Tildonk en Buken vertoont nog wel meer raakvlakken. Zo gebeurde de bediening van Buken in de 17de eeuw vanuit de parochie Tildonk, tot aartsbisschop de Berghes op 18 april 1687 van Buken een zelfstandige parochie maakte.
Foto: Fragment uit een kaart van Willem Bleau (1571-1638): 'Prima Pars Brabantiae cuius caput Lovanium'.
klik op de kaart om te vergroten
Kaart Deze kaart uit 1635 toont duidelijk aan dat we toen in een bestuurlijk grensgebied woonden. We stellen vast dat Tildonk, Beek en Haacht (Roost) tot het kwartier van Leuven behoorden, terwijl Buken en Wespelaar deel uitmaakten van het kwartier van Brussel. Wakkerzeel en Werchter daarentegen behoorden tot het hertogdom Aarschot dat zich als een enclave binnen het kwartier van Leuven bevond. Keerbergen maakte dan weer deel uit van het kwartier van Antwerpen...
Taart Valt het u ook op hoe mooi de taart te Tildonk in 6 gelijke delen gesneden werd door het kruispunt der wegen Leuven-Mechelen en Vilvoorde-Aarschot en door de Lipsebeek?
Vanaf vandaag tref je een ZOEKROBOT aan op deze blog (bovenaan in de linkerkolom) Hoe werkt het? Je bent bijvoorbeeld nieuwsgierig of er al iets geschreven is in deze blog over jouw familie. Dan tik je gewoon je familienaam in (opgelet: is wel 'hoofdlettergevoelig') + een klik op de knop 'zoeken'. Je zal dan alle artikels op het scherm krijgen waarin deze familienaam voorkomt. Handig toch?
Heemkunde Vlaams-Brabant, organiseert de eerstkomende twee jaar een serie cursussen rond allerlei onderwerpendie bruikbaar zijn in de werking van de heemkundige kringen of die in de interessesfeer van de individuele heemkundige of geschiedkundige belangstellende kunnen liggen. Een greep uit de onderwerpen - hoe een tentoonstelling inrichten (16 december 2006) - bakhuizen (3 februari 2007) - van weblog tot dorpsgeschiedenis (10 maart 2007) - sport in je gemeente - parochiegeschiedenis - een parochiearchief klasseren - politiezorg of orde en chaos door de eeuwen heen - het dorp anders bekeken - jeugd, jeugdverenigingen en jeugdclubs door de eeuwen heen - de archeologie in mijn dorp - monumentenzorg en kunststijlen - een ideale heemkring en een ideaal erfgoedhuis. Er worden 6 cursussen voorzien in 2007 en 5 in 2008. De nadruk wordt gelegd op vooral praktisch bruikbare onderwerpen. Er wordt ook een volledige cursustekst bezorgd van de 12 lessen. De deelname aan de 12 lessen is gratis.
De volgende voordracht gaat door op zaterdag 10 maart 2007 in het Koninklijk Atheneum, Centrum voor Volwassenenopleiding, Schoolstraat 1 (2de verdieping) te 3200 Aarschot van 10 - 12u.
Jan Gordts maakte een weblog over zijn dorp Tildonk en schreef er ook een boek over. Een weblog aanmaken is niet zo moeilijk, is gratis en opent perspectieven voor de heemkundige kringen.
Geïnteresseerden kunnen nog inschrijven bij
Gust Vandegoor, secretaris van Heemkunde Vlaams-Brabant (tel. 016/60.10.64). Deze lessenreeks is een samenwerkingsverband tussen Heemkunde Vlaams-Brabant, de provincie Vlaams-Brabant, hetErfgoedhuis Kortenberg, de Openbare Bibliotheek Kortenberg, e.a.
Foto: Jan Frans De Roeck bij zijn inhuldiging als pastoor van Tildonk in 1926.
de pastoor
KEN JE DORP (oplossing opgave 29)
De pastoor in kwestie was Jan Frans De Roeck (°Londerzeel 7 april 1874, +Diest 25 april 1955). De foto is genomen op 29 november 1926 ter gelegenheid van zijn plechtige aanstelling tot pastoor van Tildonk in opvolging van zijn schielijk overleden voorganger Hubertus Victor Praets. Het huldefeest was uitbundig, een stoet met niet minder dan 41 groepen verwelkomde de nieuwe parochieherder. Van deze stoet zijn prachtige foto's tot ons gekomen. Aan de parochiegrens met Wespelaar werd de pastoor verwelkomd door burgemeester Persoons en aan de kerkdeur overhandigde de voorzitter van de kerkfabriek, A. Vande Velde, hem de sleutels. 's Avonds gaven de twee Tildonkse muziekmaatschappijen nog een serenade. Samen met pastoor De Roeck kwam ook zijn ongehuwde zuster, die hem tot op zijn opruststelling trouw ter zijde bleef staan, Tildonkwaarts. Op 3 april 1949 vierde pastoor De Roeck zijn gouden priesterjubileum en het jaar daarop werd hij opgevolgd door pastoor Louis Nijs.
9 antwoorden slechts, 8 juist.
Opgave 30 -> zie rechterkolom.
Deze keer is de opgave wat makkelijker. We bekijken de Tildonkse jeugd die in uniform poseert voor de pastorie, zo'n goede vijftig jaar geleden. Wie weet over welke jeugdvereniging het hier gaat? Het uniform vertelt al veel.
Foto: Postkaart met het H.Hartbeeld in de kloostertuin (verstuurd in 1901). Op de achterkant van de postkaart werd het adres van de bestemmeling geschreven. Het 'prentje' neemt nog niet de helft van de voorkant in beslag, men had immers blanco ruimte nodig om de boodschap neer te schrijven. Latere kaarten werden echte 'prentkaarten' waarbij de afbeelding over de volledige oppervlakte van de voorkant stond afgedrukt. De voertaal in het Tildonks klooster was Frans in die tijd.
De boodschap op deze postkaart is veelzeggend. Een kostschoolleerlinge feliciteert haar neef omdat hij een goed nummer heeft getrokken. In die tijd moesten de jongelingen tussen de 21 en 23 jaar immers nog loten om te zien of ze al dan niet soldaat dienden te worden. Wie een hoog nummer trok hoefde niet in het leger, diegenen die een laag nummer hadden waren de klos en dienden voor een periode van 3 à 4 jaar militaire dienst te vervullen. Enkele jaren later (1909) werd de loting in België afgeschaft en vervangen door de persoonlijke dienstplicht van één zoon per gezin.
Foto: Schets (naar een oorspronkelijke tekening uit 1815) (1) van het stuk grond op het Jansveld dat eigendom was van de 'Grote Heilige Geest van Leuven' en dat in 1792 afgepaald werd. De exacte grootte ervan bedroeg: 1 bunder 2 dagwanden en 70 roeden. Het stuk land was toen begroeid met 2 wittelaren, 5 olmen, 7 canada's en 24 knotwilgen en in het noordelijk puntje ervan, tegen de Mortelstraat aan, was een huis gelegen ('chemin dit Postweg, de Malines à Louvain' = de huidige Vijfeikenstraat; 'chemin dit Bertele straete' = de huidige Bertrodestraat).
Tussen de laat-18de eeuwse documenten van de Tildonkse schepenbank bevindt zich een interessante akte die de afpaling beschrijft van een stuk land dat aan den Grooten Heiligen Geest van Loven (2) toebehoorde. Deze Leuvense geestelijke instelling, tijdens het Ancien Régime voorloper van de latere Commissie van de Openbare Onderstand (C.O.O) en van het huidige O.C.M.W., was zowat de rijkste instelling van de omgeving. Zij bezat niet alleen de belangrijkste verzameling kunstwerken van het land (3), zij verwierf daarenboven doorheen de tijden een indrukwekkende hoeveelheid grondeigendommen. Zo was zij in Tildonk onder meer eigenaar van het aloude, imposante (in de 19de eeuw verdwenen) Hof Ter Leeps, dat gelegen was op de grens met Herent en Delle. Ook bezat zij op het Jansveld (gelegen tussen de Bertrodestraat en de Vijfeikenstraat) een partij land, groot: 6 daghwanden salvo justo (4), regenoten (5): 1) den Postwegh van Loven op Mechelen, 2) de pastorije van Thildonck (6), 3) den heere Lamotte (7), 4) t Clooster van Vrouwperk (8).
De momboirs (9) en de rentmeester van de instelling richtten aan de Tildonkse schepenbank het verzoek om dat land af te palen. En zo geschiedde ook.
Op 12 juni 1792 verklaarden 'Peeter Coremans, Guillielmus Faijaerts, Joannes Janssens, Jan Frans Vanden Schrieck ende Hendrick Gordts, schepenen des graefschappe van Thildonck' hoe zij zich van deze taak hadden gekweten:
'Op de hoecken ofte limiet scheijdinge gestelt vier paelsteenen respective geteeckent HG naest den cant van hetselve stuck lants waer onder wij ondergeteeckende schepenen tot meerder versekering ende getuijgenisse hebben geleijdt ieder een clijn steenken.In teecken der waerheijdt hebben wij aen den H. Geest van Loven verleydt dese tegenwoordige acte. Actum binnen Thildonck desen 12 junij 1792'.
We vragen ons af of het gebruik om een klein steentje onder een scheidingspaal aan te brengen als een soort attestatie, algemeen voorkwam in onze contreien. De letters 'HG' op de palen verwijzen natuurlijk naar 'Heilige Geest'.
(1) Rijksarchief Leuven (RAL), Archief COO Leuven, nr 6810 ('terres et prés du Grand Esprit'). (2) RAL, Schepengriffies arr. Leuven, nr 2002 (Tildonk). (3) Maes P.V., Schatten der Armen. Het artistiek en historisch bezit van het O.C.M.W.-Leuven, Leuven, 1988. (4) 6 dagwanden of dagmalen = ca. 2 ha (de roede gerekend aan 20 Leuvense voet; uitleg: zie bijdrage 207); salvo justo: ongeveer. (5) Regenoten: de aangrenzende percelen. (6) Bedoeld wordt het land, eigendom van de pastorij (of de kerkfabriek). (7) De toenmalige eigenaar van de Bertrodehoeve. (8) De abdij Vrouwenpark te Rotselaar, waar nu het Montfortcollege gelegen is. (9) Momboirs: leden.
Foto: De mannen van St. Cecilia oftewel de Beren in de jaren '20. Met bloemenkransen op weg naar een viering of naar een begrafenis? We denken het eerste (vrouwen met kinderen op de arm zag je niet in een begrafenisstoet), maar wie zal het zeggen na al die jaren... We herkennen vooraan schoolmeester Victor Peeters, Gustaaf Vertommen, Petrus Swiggers (Pië van de smed, de man met de 'motocyclette') en Jozef Mommaers (Jef van de brug).
Gelezen in De Haechtenaar van 8 januari 1928:
Gemeente Thildonck Met toelating der Gemeente-Overheid Op Zondagen 29 Januari en 5 Februari 1928 in de ruime zaal "Victoria" bij Petrus Vanhorenbeek, in het Dorp VERMAKELIJK AVONDFEEST gevolgd van BAL te geven door de Fanfarenmaatschappij "Ste. Cecilia" onder de leiding van den heer Alfons Stroobants --- Een buitengewoon kunstprogramma zal uitgevoerd worden door den gekenden artist Mijnheer Leopold CASTEELS, den koning der goochelaars Voorzien van het rijkste kunstmateriaal der wereld, zal deze geheimzinnige persoon iedereen door zijn groot vernuft ten zeerste verbazen en in bewondering brengen Jong en oud kan er zich hartelijk vermaken Buitengewone bijval verzekerd - Lachen, lachen, lachen ! Wie ooit van Casteels heeft hooren spreken, wil hem zien en wie hem gezien heeft, komt nog terug, want zijne toeren zijn immer nieuw
Prijzen der plaatsen: Eerste rij 5 fr Tweede rij 3 fr.
Namens het Bestuur: De Schrijver: Jos. De Wolf De Voorzitter: Jules Persoons De Onder-voorzitter: Ed. Vanden Broeck De Kassier: Jos. Mommaers De Boetmeester: A. Meutermans De Commissarissen: Jan Hanssens Ed. Massant J.B. Segers Jan Vrebos
Foto: De Tildonkse processie was gekend voor haar mooie kledij. Het klooster zorgde voor de kledij van de meeste figuranten, maar ook de familie Persoons ontfermde zich over een aantal groepen.
Foto: De familie de Lalaing belandde in het graafschap Tildonk in 1703 door het huwelijk van Catharina l'Archier, dochter van graaf Charles l'Archier met Maximiliaan-Jozef de Lalaing. Van de heerlijke familie de Lalaing (afkomstig van het plaatsje Lalaing, arrond. Douai, Noord-Frankrijk) is al sprake in het begin van de 12de eeuw. Hier een beeldje van Simon de Lalaing (1405-1476) met wapenschild. Het wapenschild van de gemeente Tildonk is afkomstig van deze adellijke familie.
het document
KEN JE DORP (oplossing opgave 28)
Tildonk wordt voor het eerst vermeld in een document uit 1107 waarin hertog Godfried, graaf van Leuven, kond maakt dat Rodulfus van Dongelberg alle goederen die hij in Zellik bezit, schenkt aan de abdij van Affligem. Tussen de getuigen komt ene Reinzo de Tieldunch voor, een telg uit de riddersfamilie 'van Tildonk'. Het origineel bescheid is verloren gegaan, doch een latere transcriptie van de oorkonde bevindt zich nog steeds in het cartularium van de abdij van Affligem.
11 antwoorden, 9 juist.
Opgave 29 -> zie rechterkolom.
Een vraag over de Tildonkse clerus deze keer. Wie kent de naam van de Tildonkse pastoor die op deze foto afgebeeld staat? Als we verklappen dat de foto dateert uit 1926, toen de nieuwe parchieherder door een stoet met niet minder dan 41 groepen te Tildonk plechtig werd ingehaald, dan gaat er bij sommigen onder u wellicht een belletje rinkelen...
Wat zetten de Tildonkenaren zoal te koop in 1955? Een antwoord vonden we in de kleine advertenties van het toenmalige regionale weekblad De Haechtenaar...
01/01/1955 Uit de hand te koop: Partij zware KANADABOMEN, te bevragen bij Theofiel VAN MALCOT, Donkerstraat 100, Tildonk.
12/02/1955
Te koop: WROETER, 5 tanden, op wielen, bij VANDENBERGHE Prudent, Bukenstraat 337, Tildonk.
19/02/1955
Te koop: Zwaar WERKPAARD, bij Emiel VAN HORENBEECK, Woeringstraat 321, Tildonk.
19/02/1955
Te koop: Nieuw electrisch WATERPOMP Acec, bij Désiré NACKAERTS, Lipsestraat 256, Tildonk.
26/02/1955
Te koop: Volle GEIT, bij Jozef VERHAEGEN, Mortelstraat 223, Tildonk.
26/02/1955
Te koop: 100 KANADA PLANTSOEN, bij Paul BOOTEN, Lauwendries, Tildonk.
12/03/1955
Te koop: Allerbeste VAARS, 1 jaar, en vet VARKEN, bij Jan-Baptist EVERS, Woeringstraat 320, Tildonk.
19/03/1955
Te koop: STIER van 1 jaar, bij Jan DE BIE, Lipsestraat 268, Tildonk.
19/03/1955
Beste WITLOOFLAND te huur, bij Arnold LENS, Postweg 311, Tildonk.
26/03/1955
Te koop: Schoon VAARS, 1 jaar, bij Gaston BEAUDEMPREZ, Woeringstraat 323, Tildonk.
26/03/1955
Te koop: Partij BETEN, bij VAN MALCOT Theofiel, Donkerstraat 100, Tildonk.
26/03/1955
Te koop: Nog schone en goede APPELEN, 4 en 6 fr. de kilo: DE SAEGHER, Lipsestraat 156, Tildonk.
26/03/1955
Te koop: Plechtig COMMUNIEKLEED, kompleet, bij Alfons GOOVAERTS, Woeringstraat 290, Tildonk.
02/04/1955
Te koop: Beste goedgekeurde STIER, rood-wit en ingeschreven, 1e prijs, 217 kg. botervet, bij Emiel JANSSENS, Terbanckstraat 147, Tildonk.
02/04/1955
Te koop: Verse GEIT, 3 lit. melk, bij Fr. PEETERS, Lipsestraat 172A, Tildonk.
16/04/1955
Beesten gevraagd om op de weide te zetten, verzekerd tegen alle ongevallen. Te bevragen bij Jan VANDEN ACKER, Postweg 351, Tildonk.
16/04/1955
Te koop: MOTO JLO 125 cc, 5000 Km gebold, met voor- en achtervering, zo goed als nieuw. Bezichtigen na 2 uur, bij VAN GESTEL A., Kouterstraat 281, Tildonk.
16/04/1955
Te koop: MOTO JLO 175 cc, jaar 1953, bij PITTEVILS, Kruineikestraat 53A, Tildonk.
30/04/1955
SCHILDERS-LEERJONGEN gevraagd. Zich wenden: Huis WOLLEBRANTS Omer, Lipsestraat 267C, Tildonk.
14/05/1955
WITLOOFGROND te huur, 20 aren gelegen Hambos-Tildonk. Zich wenden: Henri GEYSEMANS, Hambosstraat 96, Tildonk.
21/05/1955
Te koop: Beste VAARS, 14 maand, rood ras, bij Wed. SOETAERT, Hambos 92, Tildonk.
11/06/1955
Te koop: Een Ha 60ca beste HOOIGRAS en een DUITSE SCHEPER, 20 maand, 70 cm groot, bij Jan VAN DEN ACKER, Postweg 351, Tildonk.
11/06/1955
Verloren: Stop met sleutels van autoreservoir - Terug te bezorgen tegen goede beloning, aan SWIGGERS Jos., Velomaker, Tildonk.
11/06/1955
Te koop: 1000 kgr STRO, bij VAN HORENBEEK J., Woeringstraat 324, Tildonk.
02/07/1955
Te koop: Onder Tildonk, 38a HOOIGRAS + TOEMAAT. Te bevragen bij L. LEROY, Postweg 340, Tildonk.
09/07/1955
Te koop: KINDERVOITUUR, laatste model, bij Maurits VAN STEENBEECK, Mortelstraat 233, Tildonk.
09/07/1955
Gevraagd: ERWTENPLUKKERS, bij Gommaire PEETERS, Kasteeltje, Tildonk.
09/07/1955
Landbouwers !
Alvorens U een melkmachine om koeien te melken aanschaft, wendt U in volle vertrouwen tot de: Ets. Jules PERSOONS S.V., te Tildonk, Tel. 61215 Haacht.
23/07/1955
Te koop: IJSKAST 130 volt, automatische BALANS als nieuw, MARKTKRAAM met dekzeil. Te bevragen bij Albert VAN DESSEL, Lipsestraat 254, Tildonk.
13/08/1955
Te koop: MOTO Gilette 250, van 1950, in zeer goede staat, bij A. VENDREDY, Mortelstraat 240, Tildonk.
03/09/1955
Te koop: 4 VAARZEN 12 à 15 maanden, bij Alfons NEEFS, beenhouwer, Kruineikestraat 391, Tildonk.
10/09/1955
Te koop: Alle soorten PERZIKEN, APPELEN en PEREN, bij Jean ARTOIS-VANDEVELDE, Vaartdijk 553, Tildonk-Brug.
17/09/1955
Te koop: 6 1/2 aren vroeg en 11 1/2 aren gewoon WITLOOF, staande te Wespelaar. Te bevragen: Herman VAN HORENBEECK, Dorp 372, Tildonk.
24/09/1955
Te koop: WITLOOFMACHINE, bij Jozef VAN GORP, Lipsestraat 150, Tildonk.
01/10/1955
Te koop: 10 aren wassende WITLOOF, bij Edward DE COSTER, Hambos 72, Tildonk.
01/10/1955
Te koop: 23 aren WITLOOF, vroeg en gewoon, bij Jan VAN ASSELBERGHS, Hambos 78, Tildonk.
08/10/1955
Te koop: PONEY 6 jaar, KAR op autobanden, en GETUIG, 4 VAARZEN, MEUTTENS 4 maand, partij jonge HAANTJES en POELJEN, bij Jean THIJS, Klein Terbankstraat 71, Hambos-Tildonk.
08/10/1955
Dringend: LEERMEISJES, HALVE GASTEN en GASTEN, gevraagd. Zich wenden: Firma PERRO, Tildonk.
19/11/1955
Te koop: Partij MEST, bij Jean DE BIE, Lipsestraat 268, Tildonk.
17/12/1955
Te koop, bij verkleining: Volle KOE, 3e kalf, TBC-vrij, nog 6 lit melk, bij Jean DE BIE, Lipsestraat 268, Tildonk.
24/12/1955
Te koop: Grote partij KANADA-BRANDHOUT, in bussels of in schalen, droog. Zagerij VANDEVELDE, Tildonk.
24/12/1955
Te koop: Schone CUISINIERE, bij de Wed. BISSCHOP, Woeringstraat 325, Tildonk.
223) JUBILEE FIKKE VAN PIKEUR EN NATHALIE HEREMANS (1962)
Foto: (L - R) Josephine Behets, Jean Verhaegen, Thérèse Verhaegen, Marcel Hellemans, Paula ..., Jules Verhaegen, met in hun midden de feestelingen Nathalie Heremans en Victor Verhaegen (alias Fikke van Pikeur). De foto is genomen aan de inkomdeur van de Bertrodehoeve. Fikke kocht de eeuwenoude boerderij toen die in de jaren dertig te koop kwam. Hij boerde er, maar oefende ook het beroep uit van ambulant groentenverkoper of 'legumenmarchand' zoals we dat in Tildonk zeggen. Bij Pikeur was het de zoete inval, zelden gebeurde het dat er eens niemand op bezoek was...
De gouden jubilee van Fikke van Pikeur en Nathalie Heremans Gouden Bruiloft Te Tildonk vierden in alle eenvoud wegens een rouw in de familie, het echtpaar Victor VERHAEGEN (Wakkerzeel, 2/8/1888) en Natalia HEREMANS (Erps-Kwerps, 1/7/1889) hun gouden bruiloft. Het echtpaar woont in de Bertrodestraat waar Victor sinds lange jaren het beroep van landbouwer en witloofhandelaar uitoefent. En als duivenmelker verdient hij sinds 50 jaar zijn strepen in het Verbond Herent. Als wij daarbij vermelden dat Victor de schoonbroeder is van de felle melker "Medard", uit Wezemaal, dan weet men genoeg dat wij hier met een kampioenenfamilie te doen hebben. Het echtpaar Verhaegen heeft drie kinderen en drie kleinkinderen. En een zeldzaam feit is wel dat er volgend jaar waarschijnlijk in de familie een dubbele jubilee zal kunnen gevierd worden, want een oudere zuster Verhaegen is alsdan 60 jaar gehuwd en een jongere zuster 50 jaar. Moeten wij hier dan nog aan toevoegen dat de familie tot een uitzonderlijk sterk ras behoort ? Zo lazen we het in De Haechtenaar van 17 maart 1962.
Jan Baptist Vandevelde °Tildonk 5 maart 1859 zoon van Petrus Franciscus Vandevelde uit Winksele en Elisabeth Engelborghs uit Tildonk gehuwd met Virginie Perdieus
Tist boerde op het Kasteeltje, ofte de hoeve van Lalaing. Hij baatte er ook een zagerij uit en was de stamvader van de drie Tildonkse zagerijfamilies Vandevelde, Peeters en Bisschop.
De veldwachters van het kanton Haacht omstreeks 1925 in
groot ornaat en allemaal, op één uitzondering na, mét snor. Ze verzamelden bij
fotograaf Leyssens in de Diestsestraat te Leuven. Jan Van den Broeck uit Keerbergen staat als derde rechts
boven. Aan zijn zijde rechts Jef Monarque van Haacht. Onderaan rechts de Tremelose garde Corneel Van Eycken, met
naast zich de toenmalige brigadier Albert Verhoeven uit Wespelaar. De letterlijk
gewichtigste en meest opvallende onder deze champetters was duidelijk de man uiterst rechts, nl. Gust
Roeckx uit Tildonk.
(Voor dit stukje gingen we te rade bij Rik Wouters: 'Keerbergen, 50 jaar volksleven - deel 1')
Foto: Zuster Catharina Van den Schrieck (°Tildonk 19/3/1793 - +Tildonk 12/2/1888). Een unieke foto van één der eerste drie kloosterzusters waarmee het allemaal begon.
Het Tildonks Sticht in de periode 1818-1832, voorloper van het latere Ursulinenklooster (7)
7.De Tildonkse Catharina Van den Schrieck, één der eerste kloosterzusters
Heel speciaal willen we hierbij de familiebanden van één der eerste drie kloosterlingen der Ursulinen belichten, nl. Catharina Van den Schrieck. Zij was immers rechtstreeks verwant met de andere Tildonkse pachtersfamilies uit de 18de eeuw, waarvan er vandaag nog heel wat nazaten rondlopen in dit dorp. Bovendien is er recent een hele oude foto opgedoken waarop zij afgebeeld staat. Dit is uniek: er zullen immers niet al te veel fotos bestaan van iemand die nog geboren is tijdens het Ancien Régime! Het feit dat zij de gezegende ouderdom van 95 jaar bereikte is daar uiteraard niet vreemd aan.
Catharina VAN DEN SCHRIECK (°Tildonk 19/3/1793 - +Tildonk 12/2/1888)zag het levenslicht op de Nieuwenborg, het pachthof dat door haar ouders uitgebaat werd en dat eigendom was van de graven de LALAING, graven van Tildonk. (19) Haar ouders waren Joannes Franciscus VAN DEN SCHRIECK (°Tildonk 5/2/1747 - +Tildonk 9/7/1807) x Clara DE WIT (°Tildonk 15/8/1757 - +Tildonk 4/3/1838), die te Tildonk huwden op 2/3/1777 en negen kinderen hadden.
1. Barbara VAN DEN SCHRIECK (°Tildonk 26/2/1779 - +Tildonk 12/4/1875) x (1) met Jan Baptist VAN CAMP, (°Keerbergen, 2/2/1778 - +Leuven, ?) x (2) met Joannes Antonius JANSSENS (°Tildonk 24/6/1781 - +Tildonk 12/12/1839), zoon van Jan en van Anna Maria BOSCHMANS, weduwnaar van Maria Catharina SCHEIJS; zij baatten het eigendomshof de Vijf Eijcken uit en behoorden tot de Janssens-stam, waarvan afstamming alhier tot vandaag. (20)
2.Joannes Franciscus VAN DEN SCHRIECK (°Tildonk 20/3/1780 - +Tildonk 15/9/1786).
3.Anna Maria VAN DEN SCHRIECK (°Tildonk 5/10/1781 - +Tildonk 3/5/1782).
4.Theresia VAN DEN SCHRIECK (°Tildonk 22/5/1783 - +Overijse 20/12/1872) x Gielielmus GORDTS(°Tildonk 5/10/1771 - +Tildonk 2/2/1855, zoon van Hendrick en van Maria Catharina VERSTRAETEN), pachters op de Dormaelhoeve en rechtstreekse voorouders van de Tildonkse Gordtsen. (21)
5. Jan Baptist VAN DEN SCHRIECK, (°Tildonk 30/5/1785 - + ?), conscrit onder Napoleon, die de Russische veldtocht waarschijnlijk niet overleefde. (22)
6. Maria Anna VAN DEN SCHRIECK, (°Tildonk 12/11/1787 - +Tildonk 13/5/1856) x Cornelius SCHODTS(°Tildonk 27/12/1791 - +Tildonk 24/8/1837, zoon van Jacobus en van Anna Maria DECOSTER), baatten een eigendomshoeve uit in het centrum van Tildonk, alsook een herberg waar hun zoon Jules later het hotel het Zwaantje oprichtte.
7.Arnoldus VAN DEN SCHRIECK, (°Tildonk 14/2/1791 - +Winksele 27/7/1879), burgemeester van Winksele x Barbara Theresia BOSMANS (°Winksele 8 Floreal jaar VIII, dochter van Henricus, meier van Winksele, en van Petronella GORDTS), baatten het eigendomshof Ter Eijcken uit in Delle, het latere Padoue, zijnde de picknickzaal van het Tildonkse pensionaat der Ursulinen.
8. Catharina VAN DEN SCHRIECK, (°Tildonk 19/3/1793, +Tildonk 12/12/1888), moeder Catharina van het Bitter Lijden, ursuline.
9.Maria Theresia VAN DEN SCHRIECK (°Tildonk 11 Nivose jaar VIII - +Tildonk 16/6/1839) x Michaël PERSOONS (°Zemst 19 Germinal jaar XIII - +Tildonk 13/8/1850, zoon van Joannes Franciscus en van Barbara WIJNS), pachters en jeneverstokers op de Nieuwenborg en rechtstreekse voorouders van de huidige Tildonkse Persoonsen.
Van haar oom en tante Henricus VAN DEN HEUVEL (°Tildonk 2/11/1760 - +Tildonk 29/11/1838) x Catharina DE WIT (°Tildonk 17/12/1766 - + Tildonk 5/9/1812) stammen dan weer de huidige Tildonkse Vandenheuvels af.
(Einde)
(19) Het pachthof bestaat nog steeds (heden gekend onder de naam t Kasteeltje), is een wettelijk beschermd monument, en werd recent volledig gerestaureerd. Zie ook: Doperé F., Eerste resultaten van het bouwhistorisch onderzoek van het 15de-eeuwse blokhuis van het Hof Ter Borch te Tildonk, HOGT 9 (1994), 175-183; Vandesande J., Motten en heerlijkheden te Tildonk, HOGT 2 (1987), 182-195; 4 (1989) 98-107; 5 (1990) 24-35. (20) Zie: Vandenheuvel M., Het Janssenskapelletje (1852) en de familie Janssens te Tildonk, HOGT 18 (2003), 157-164. (21) Zie: Gordts J., De Godskes van Tilloenk, Tildonk, 1998; Vandesande J., Motten en heerlijkheden', o.c. (22) Peeters K., Soldaten van Napoleon, Antwerpen, 1955 (zie ook: Casteels R., Tot meerdere eer en glorie van de keizer. Ook Wespelaarse conscrits offerden hun leven op de slagvelden van Europa (1798-1813), HOGT 7 (1992), 61): 'De Tildonkenaren Pieter Caluwaerts, Pieter Evenepoel en Jan Vandeserick (sic) maakten de rampzalige Russische veldtocht van 1812 mee. Tijdens de terugtocht werden ze in de buurt van Wilna door de kozakken van Platow gevangen genomen en na het einde der vijandelijkheden zouden ze vrijgelaten zijn en naar huis hebben kunnen terugkeren.' We hebben echter onze twijfels dat ze terugkwamen, want van geen enkele van de drie vinden we nadien enig spoor terug.
Foto: De vroeg-19de-eeuwse prospectus van het 'Opvoedingshuys,
opgeregt te Thildonck by Loven'. Speciaal geprezen voor de 'gezonde logt' die men er kon scheppen... Hier staat het nu eens zwart op wit: in Tildonk was het goed toeven!!
klik op de foto om te vergroten
Het Tildonks Sticht in de periode 1818-1832, voorloper van het latere Ursulinenklooster (6)
6. De prospectus van het Opvoedingshuys
In het klooster is een tijdje geleden een prospectus opgedoken die uit
de Hollandse periode stamt.(18) Het
is niet meer dan een vouwblaadje van vier bladzijden, 10 op 15 cm groot, maar
het verschaft ons een gedetailleerde
blik op de inrichting van de prille kostschool.
We lezen erin dat de school vlot bereikbaar is door de
nabijheid van de vaart (via de trekschuit) en de Mechelsesteenweg.Ze is voorzien van grote tuinen met
fruitbomen, een ommuurd speelplein, ruime studiezalen, een grote refter en
slaapkamers. Men serveert er gezond en overvloedig voedsel (ontbijt:
boterhammen, thee en melk; middagmaal: soep, twee soorten groente, twee
schotels vlees of vis en seizoenvruchten; in de namiddag: boterhammen en
vruchten; avondmaal: een salade, groenteportie en boterhammen met vruchten).
Men onderwijst er de kunst van het lezen en schrijven
volgens de grondregels van de fransche, vlaemsche en hollandsche spelling,
het rekenen, het opstellen van brieven, de vakken aardrijkskunde en
geschiedenis. Dit alles in het Frans: men spreekt er niet als fransch. Daarnaast
is het handwerk verplichte kost: borduren, naaien, stoppen, breien, het tekenen
van het linnen. Tweemaal per week mogen de leerlingen, onder begeleiding van de
meesteressen, uit wandelen gaan.
Het jaarlijks kostgeld bedraagt 300 franken de kostschoolgangers moeten zich
aanbieden met een volledige uitrusting: een zilveren servies, een tafelmes,
twee tinnen borden, zes servetten, een drinkbeker, een nachtemmer, twee kammen,
een borstel, zes handdoeken, drie paar lakens, een deken, alsook een eenvoudig
uniform. Bedden en matrassen zijn wel ter plekke aanwezig (!) en het linnen
wordt ook ter plaatse gewassen.
Alhoewel de Hollandse overheid er streng op
toeziet dat het een loutere burgerlijke aangelegenheid blijft, vergeet het
prospectus toch niet om uitvoerig het belang van de christelijke leer te onderstrepen!
Een zicht op de Tildonkse Dorpsstraat een goede eeuw geleden.
de straat
KEN JE DORP (oplossing opgave 27)
De straat die afgebeeld staat op de postkaart is de Dorpsstraat. Drie huizen vragen special aandacht: de twee herenwoningen centraal op het plaatje (L) villa de Behault du Carmois, (R) verscholen achter de bomen de villa Vincart, later Persoons. Uiterst rechts zie je de gekende herberg 'In de Congo'. Zelfs in het volle dorpscentrum trof je nog akkers aan.
14 antwoorden; 11 juiste. Eén iemand antwoordde 1837; die was duidelijk nog bij een vorige fotovraag blijven steken.
Opgave 28 -> zie rechterkolom.
Een ganse reeks festiviteiten dienen zich dit jaar aan in Tildonk, want 900 jaar geleden was er voor de eerste keer sprake van ons dorpje. Weten jullie ook waarover het betreffende document uit 1107 ging?
Foto: Het Tildonks ursulinenklooster zoals het er in 1850 uitzag.
klik op de foto om te vergroten
Het Tildonks Sticht in de periode 1818-1832, voorloper van het latere Ursulinenklooster (5)
5.De bouw van een nieuwe school - Willem I steekt stokken in de wielen
Omdat het huis niet echt voldeed aan de nieuwe bestemming besloot men het af te breken (13) en ter plekke een nieuwe school en klooster op te richten. Zowel
pastoor Lambertz als de zusters werkten voluit mee: zij dienden de
metsers, reinigden de oude kareelstenen, vormden er nieuwe, voerden de
zavel aan, enz Tijdens de zomer van 1821 was de school voltooid en konden de
tien kostschoolleerlingen het nieuwe gebouw betrekken. In
de toenmalige documenten werd E.H. Schuermans vernoemd als fondateur
van de geestelijke gemeente en stichter van de school, doch in
werkelijkheid was pastoor Lambertz de ware motor van het gebeuren. In
1822 werd geijverd om een wettelijke erkenning als nieuwe geestelijke
gemeente te bekomen en werd ook begonnen met de bouw van een kapel.
Maar toen kwam er een kink in de kabel. De provinciegouverneur, die al
of niet toevallig passeerde, kwam de ware bestemming van de bouwwerken
te weten, en bij Koninklijk Besluit van 14 augustus 1822 volgde het
bevel om de kloostergemeenschap in wording onmiddellijk te ontbinden en
de bouwwerkzaamheden te staken. Op dat ogenblik verbleven er al
achtentwintig kostschoolgangers en dertien zusters' (14)
in de nieuwe kostschool. Ze werden noodgedwongen terug naar huis
gestuurd, behalve twee onder hen die ter plaatse bleven om de gebouwen
te bewaken: Joanna Piot uit Tildonk en Anna De Gand uit Beveren. Op 20
maart 1823 ontving pastoor Lambertz de toelating om zijn dochters
opnieuw bijeen te roepen en de klassen te hernemen, op voorwaarde
echter dat de onderwijzeressen een bekwaamheidsbrevet zouden behalen.
De oorspronkelijke statuten, die men in 1822 met goedkeuring van de
toenmalige aartsbisschop van Mechelen, prins de Méan, had opgesteld,
werden evenmin erkend, en het bleef bovendien verboden om het
kloosterhabijt te dragen. Een officiële bevestiging van voornoemde
toelating volgde enkele maanden later:
'Brussel, den 6 Juni 1823. Op
de rekeste van de dochters welker Congregatie, opgericht zijnde tot het
geven van onderwijs aan de jeugd, bij koninklijk besluit van 14
Augustus 1822 (n° 162), is ontbonden geworden, mogen worden
geautoriseerd om zich opnieuw in voorz. gesticht te vereenigen, ten
einde voortaan als enkel burgerlijke samenleving het onderwijs bij voortduring te mogen geven, zoowel aan de arme als aan de gegoede klasse. De
sekretaris van het kabinet des Konings brengt, ingevolge de bevelen van
zijn Majesteit, bij deze, ter kennisse van de Rekestranten dat, wanneer
zij voldaan hebben aan de vereischten van Zijne Majesteits Besluit van
25 Juli 1822 (Staatsblad n°19), vrijheid zullen hebben tot het geven
van onderwijs, mits zich onthoudende van t dragen van geestelijk gewaad. (ondertekend: Van Gobbelschroy)' (15)
Op
zondag 20 maart 1823 waren twaalf van de dertien zusters teruggekeerd
naar het klooster en werd besloten om reeds s anderendaags een
bedevaartstocht te voet naar Scherpenheuvel te ondernemen. Sedertdien
wordt het feest van O.-L.-V.-van-Smarten op de vrijdag van de
Passieweek speciaal gevierd in het Tildonkse Ursulinenklooster, evenals
in alle andere kloosters die uit Tildonk ontsproten. Om
verder te mogen onderwijzen moesten de zusters dus over een diploma
beschikken. Drie onder hen, Maria Anna De Gand, Catharina Van den
Schrieck en Seraphina Vicca, vertrokken reeds op 21 maart richting
Brussel om er voor een jury examen af te leggen. Zij lukten en op 4
april 1823 bekwamen ze hun getuigschrift dat echter slechts geldig was
voor een periode van één jaar. De
Tildonkse kostschool kwam op dreef en steeds meer leerlingen uit de
diverse Belgische en Hollandse provincies schreven zich in. Het aantal
leerlingen liep op tot vijftig à zestig (16).
Onder hen bevonden zich twee mulattinnen uit Suriname wiens vader een
Hollandse pachter was. Eén ervan werd nadien kloosterzuster, nl. Maria
Wilhelmina Slingaert, geboren op het eiland Demerara (17) rond 1807 en zeer jong op 13 november 1827 te Tildonk overleden. Lit in Stigt, alhier woonende noteerde de Tildonkse gemeentesecretaris in de overlijdensakte. Het
merendeel der leerlingen werd in het begin kosteloos onderwezen; het
handwerk dat zij verrichtten werd hen vergoed en s middags ontvingen
ze gratis soep en aardappelen of groenten. In
1825 spraken de twaalf zusters de drie kloostergeloften uit. De oudste
zuster, Maria Van Ackerbroeck, werd officieus als overste erkend, maar
pastoor Lambertz nam zelf het bestuur van het klooster waar. In
datzelfde jaar werd de laatste hand aan de kapel gelegd. De zusters
bleven zich verder bekwamen met de bedoeling een vollediger diploma te
bekomen dan dat van 1823. Catharina Van den Schrieck en Seraphina Vicca
begaven zich zo elke zondag naar Leuven om er lessen in Hollandsche spelling te volgen; om half vijf s morgens vertrokken zij met paard en kar of met de trekschuit naar de les. Het
Hollands bestuur stak geregeld stokken in de wielen en liet geen
gelegenheid voorbij gaan om met haar regelneverij de uitbouw van het
sticht tegen te gaan. Uiteindelijk kwam er op 14 juli 1830 een brief
toe vanuit het koninklijk paleis Het Loo. Koning Willem gaf daarin de
toestemming om het personeel uit te breiden van zestien tot twintig
onderwijzeressen - op dat ogenblik waren er reeds 130 leerlingen in de
kostschool! Nog steeds stond gestipuleerd dat de aanvragers dienden te
zijn vereenigd in eene burgerlijke zamenleving, mits zich onthoudende van het dragen van geestelijk gewaad.
Met andere woorden, de zusters van Tildonk hadden hun geloften afgelegd
doch waren officieel verplicht te leven in een burgerlijke samenleving.
In de prospectus uit die periode is daarom ook enkel sprake van (het
neutrale begrip) meester(e)ssen. Eind
september 1830 deden zich, grote onlusten voor in Brussel. De
Hollanders vluchtten en het garnizoen van Kortenberg streek neer in
Tildonk, waar de inwoners en ook de kloosterlingen gedwongen werden om
hen te herbergen. Een honderdtal soldaten alsmede zestien officieren
verbleven toen op het klooster. Na
de Belgische onafhankelijkheid veranderden de zaken spoedig. In mei
1832 spraken de eerste achttien zusters hun eeuwige gelofte uit in
aanwezigheid van Mgr. Sterckx, aartsbisschop van Mechelen. In overleg
met pastoor Lambertz gaf de aartsbisschop hen de constitutie van de
Ursulinen van Bordeaux. Eindelijk konden ze het kloostergewaad dragen
en waren ze een echte kloostergemeenschap geworden! In
datzelfde jaar 1832 stichtte pastoor Lambertz een klooster in zijn
geboortestad Hoogstraten, het begin van een lange rij. Het werden er
niet minder dan veertig, die samen de Ursulinencongregatie van Tildonk
vormen. In de 19de eeuw kenden de klooster-gemeenschappen een boom
en naast de Belgische vestigingen ontstonden (missie-) kloosters in
Nederland (1843), India (1903), Canada (1914), de Verenigde Staten
(1924) en Congo (1953).
(vervolgt)
(13)
Bij het afbreken van een oude muur ontdekte de meester-metselaar een
kleine geldschat: in een pot staken 210 Franse kronen, die toen 1242
frank waard waren. Dit geld werd op initiatief van pastoor Lambertz aan
de verkopers teruggegeven, echter niet zonder de nodige tegenkanting
van de vinder. Deze laatste wendde zich tot de rechtbank van Leuven
die hem volgde in zijn claim, doch in hoger beroep besliste het hof te
Brussel dat het geld toekwam aan de vroegere eigenaars van het huis. (14)
Onder hen bevond zich ook de Tildonkse Catharina Mertens, de latere
moeder Coleta (°Tildonk 23/1/1800 - +Tildonk 28/3/1859). Zij was de
dochter van Petrus en van Barbara Caluwaerts. In 1837 vertrok ze naar
het klooster in Venray (NL), doch enkele jaren later kwam ze terug naar
Tildonk. (15) Holemans F., De Heilige Pastoor van Thildonck, Joannes
Lambertz (1785-1869), Tildonk, 1922, 73. (16) In 1824 telde het pensionaat vijftig pupillen en de buitenschool honderd leerlingen. (17) Demerara ligt in het huidige Brits-Guyana, doch behoorde vóór 1831 tot de Nederlandse kolonie Suriname.
Foto: Het dorpscentrum van Tildonk in 1650 (detail uit een figuratief plan van landmeter Vincent Anthony). Algemeen Rijksarchief Brussel, Kaarten en Plannen, 2500.
(klik op de afbeelding om te vergroten)
Legende A: Bloemendaal, alias 's Heerenhuys of 's Gravenhuys, dat de gebroeders Winnepenninckx in 1820 aan pastoor Lambertz verkochten voor 4000 gulden en waar nu het klooster gevestigd is; B: ?, het huis waarvan voordien gedacht werd dat het 's Heerenhuys betrof; 1: de Sint-Jan-de-Doperkerk met kerkhof, omgeven door een ringvormige pallisade; 2: de Kruineikestraat; 3: de Lipsestraat; 4: de Kouterstraat (het oude tracé); 5: de Woeringstraat; 6: de Postweg; 7: de Dorpsstraat; 8: plaats van de huidige pastorie.
Het Tildonks Sticht in de periode 1818-1832, voorloper van het latere Ursulinenklooster (4)
4. De familie Winnepenninckx verkoopt haar huis, waarin voordien reeds een kostschool voor jongens en meisjes gevestigd was
In 1820 werden de nodige fondsen ingezameld waarmee eerst een terrein werd aangekocht, 17a 83 ca groot. Het was echter te kort bij de vaart gelegen en ook niet echt geschikt om te bebouwen. De Leuvense kanunnik Van Billoen en zijn familie waren de plannen van Lambertz en Schuermans genegen en leenden 4000 Brabantse gulden, zonder interest en terug te betalen wanneer het paste. In dezelfde periode boden de gebroeders Winnepenninckx een huis met tuin, 2 bunders groot, te koop aan. Wegens zijn grootte en ligging in het centrum van het dorp bleek het uitermate geschikt. Een van de broers hield er tevoren ook een school open, naast een pensionaat voor jongens en meisjes. Een probleem was echter dat twee van de verkopers priester waren voor wiens geestelijke titel er een last berustte op het huis.(7) Doch na bemiddeling door mgr. Forgeur, vicaris-generaal te Mechelen, kon de verkoop uiteindelijk toch doorgaan.(8)
Wie waren nu deze Winnepenninckxen?
De familie Winnepenninckx was een Stevenistenfamilie. Het Stevenisme was een kerkelijke scheurbeweging die ontstond uit onvrede met het concordaat tussen Napoleon en de paus in 1801. De leider, de Belgische priester Cornelis Stevens (1747-1828), distantieerde zich in 1806 evenwel van de naar hem genoemde groepering. Tildonk kende in het begin van de 19de eeuw een vijftigtal volgelingen van het Stevenisme. Filip Winnepenninckx, (°Watermaal 4/4/1760 - +29/12/1840), zoon van de Tildonkse schoolmeester, werd een van de topfiguren van deze schismatieke beweging, die talrijke aanhangers kende in de streek van Namen, Doornik, in Vlaanderen, maar vooral in Zuidwest-Brabant (Leerbeek).(9) De vader van Filip, Joannes Winnepenninckx, was afkomstig van Oudergem, het dorp waar ook de voorganger van pastoor Lambertz, pastoor Dominicus Van Elder (°Oudergem 21/12/1731 - +Tildonk 19/9/1815) vandaan kwam. Hij was gehuwd met Cecilia de Storm (°Woluwe). Een van de dochters, Maria Cecilia, onderwijzeres, trouwde met chirurgijn Bernardus Beckers (°Roermond 27/9/1750 - +Tildonk 28/12/1836), stamvader van de huidige Tildonkse familie Beckers. Een andere zoon, Franciscus Joannes, werd eveneens priester.
Waar we nog niet uit zijn is het volgende: Joannes Lambertz werd bij zijn aantreden in Tildonk (1812) helemaal niet aanvaard door de Stevenisten, die hem het leven op alle mogelijke manieren zuur maakten. Later deed pastoor Lambertz er alles aan om de Stevenisten terug te doen keren in de schoot van de moederkerk, doch zolang Filip Winnepenninckx (+1840) leefde, was er geen sprake van.(10) Maar hoe rijmen we dit met het feit dat dezelfde Winnepenninckx-familie in 1820 haar huis aan de pastoor verkocht? Het huis zelf hebben we kunnen vereenzelvigen met Blommendael, alias 's Heerenhuys of 's Gravenhuys. Dat is een nieuw inzicht want steeds werd gedacht dat 's Heerenhuys ten noorden van de kerk gelegen was (11) - op het figuratief plan van Vincent Anthony (1650) boven de kerk. Schoolmeester Jan Winnepenninckx had Blommendael in 1760 uiterhand kunnen verwerven van de graaf van Tildonk, Carolus Philippus Josephus de Lalaing, voor de ronde som van 2000 gulden.(12) Zestig jaar later verkochten zijn kinderen het voor het dubbele van de prijs aan pastoor Lambertz.
(vervolgt)
(7) Algemeen Rijksarchief Brussel (ARA) , Archief familie de Lalaing (AFL), nr.1685:
'Pristerlijcken titel voor Franciscus Joannes Winnepenninckx, sone van den schoolmeester, beseth op het huijs met drij daghmaelen erve gelegen ontrent de kercke van Thildonck. Is gebleken bij mainmise gepasseert ende gedecreteert voor heeren schepenen van Loven op 22 novembris 1784, onderteeckent J. Van Langendonck secretaris, dat Joannes Winnepenninckx ende Caecilia de Storm, gehuijsschen tot Thildonck, voor pristerlijcken tittel in faveur van hunnen sone Franciscus Joannes Winnepenninckx, die geintentioneert is met de gratie godts sig te presenteren tot de h. orders van het priesterschap, hebben verbonden sekere steene huijsingen met de erve groot drij daghmaelen min 8 roeden daeraengelegen onder Thildonck ontrent de kercke aldaer, regenoten Severijn Boschmans oft sijne erffgenamen ter 1°, de Eeck oft Cauterstraete ter 2°, ende den gemeijnen dries ter andere zeijden, belast met den chijns van vier cappuijnen en eenige deniers s jaers aen den heere Grave om opt het gebeurde dat den voorschrevenen hunnen sone geweijt wesende, quamp tot laste van het bisdom van Mechelen, dat zij verbintenis aen sijne eminentie den cardinael aertsbisschop van Mechelen, sullen betaelen eene cappitaele somme van 3000 guldens wisselgelt eens oft 300 guldens courant s jaers ten keuse van sijne eminentie, vrij van alle lasten & volgens acte gepasseert voor den notaris P. Bisschop op 4 october 1784 tot Loven.' (handtekening: H. De Lellio, greffier). (8) Annalen der ursulinen van Tildonk, boek 1 (1818-1859), onuitgegeven manuscript (overgetypte versie), ursulinenklooster Tildonk ; met dank aan zuster Ann en zuster Bernadette. (9) Vandegoor G., Het Stevenisme te Tildonk, HOGT 9 (1994), 99. (10) Het is pas vijf jaar na het overlijden van Filip Winnepenninckx dat pastoor Lambertz de laatste verdoolde schapen terug in zijn kerk ontving. (11) De argumentatie hiervoor is stof voor een apart artikel (er zijn nog enkele onduidelijkheden). De vraag blijft wat het andere gebouw dan voorstelt. (12) AFL, nr. 1638: ' een schoon huijs van steenen metten vloer, keuken, opper ende nedercaemers, solders, borreput, schuere, stallinge ende alle sijne toebehoorten. Item van een stuck soo boomgaert als hoff, groot t saemen drij dachwant min acht roijen '
Foto: Het ondertussen verdwenen bijgebouw van de pastorie rond 1970. Het is echter niet het oorspronkelijke bouwsel dat schuin insprong t.o.v. de pastorie en dat in 1867 gesloopt werd. Op deze plaats werd volgens Fr. Holemans in 1818 gestart met een eerste schooltje (Holemans Fr., De heilige pastoor van Tildonk, Joannes Lambertz (1785-1869), Tildonk, 1922, 62). Volgens dorpsonderwijzer Goossens gebeurde dit echter in een klein huisje dat zich naast de pastorie bevond (zie: Gordts J., 'De geschiedenisles van schoolmeester Paulus Goossens over Tildonk (1856)', HOGT 20 (2005), 141).
Het Tildonks Sticht in de periode 1818-1832, voorloper van het latere Ursulinenklooster (3)
3. De Tildonkse pastoor Lambertz start een eigen school
Joannes Cornelis Martinus Lambertz (°Hoogstraten, 8/2/1785, +Tildonk, 12/5/1869) werd op 14 maart 1812 priester gewijd en al enkele dagen nadien benoemd tot onderpastoor van Tildonk; op 29 december 1815 werd hij er pastoor. Zijn eerste zorg ging uit naar de jeugd. Zo stichtte hij verschillende congregaties, zowel voor de jongens als voor de meisjes. Het feit dat het zo droevig gesteld was met de opvoeding van de jeugd en de absolute ontoereikendheid van het onderwijs voor de kinderen - vooral de meisjes - uit de volksklasse was een grote bekommernis voor de Tildonkse pastoor.
Zo gebeurde het dat hij bij een bezoek aan Melsbroek getroffen werd door de kloosterschool voor meisjes die pastoor Galmart aldaar had opgericht. Pastoor Lambertz besprak de zaken met zijn vriend Arnoldus Schuermans (°Tildonk, 16/10/1761, +18/4/1833), onderpastoor in het Groot-Begijnhof te Leuven, maar Tildonkenaar van afkomst. Beiden waren er duidelijk voor gewonnen om ook hier dergelijke school te beginnen. Hun plan kreeg in 1818 meer vaste vorm toen twee Tildonkse jonge meisjes en ook de pastoorsmeid interesse betoonden om kloosterzuster te worden en mee te werken aan de oprichting van een school. Drie was immers het minimum aantal om een kloostergemeente te beginnen. Deze jongedames waren: Anna Maria Van Grunderbeeck (°Tildonk, 11/6/1792, +Tildonk, 28/3/1869) (5), Catharina Van den Schrieck (°Tildonk, 19/3/1792, +Tildonk, 12/2/1888) (6) en Maria Cornelia Van Ackerbroeck (°Merksplas, 17/11/1791, +Tildonk, 9/11/1870). Er werd een taakverdeling afgesproken: de twee eersten zouden lesgeven en de pastoorsmeid zou de huistaken op zich nemen.
Na pinksteren 1818 werd de school opengesteld en op een rudimentaire manier werden de lessen verzorgd door de twee lokale jongedochters. Het ontbrak hen echter aan de nodige intellectuele bagage en methodiek, dus diende de pastoor meermaals ter hulp te komen en zelf les te geven.
Het jaar daarop waren ze reeds met zeven kandidaat-kloosterlingen. Op 25 december 1819 ontvingen ze uit handen van hun stichter een soort van kloosterkleed: een zwart wollen kleed, een schouderdoek en voorschoot van dezelfde stof en een kleine muts met brede rand. De H. Ursula werd als beschermster aangenomen. In datzelfde jaar 1819 nam men ook de eerste kostleerlingen aan. Gevolg was echter dat men niet langer in de te klein geworden bijbouw van de pastorij, of het huisje ernaast, kon blijven. Er werd dus naar een andere oplossing gezocht.
(vervolgt)
(5) Zij was de dochter van Jan Baptist Van Grunderbeeck (°Veltem) en van Anna Maria Van den heuvel. (6) Zie deel 7: De Tildonkse Catharina Van den Schrieck, één der eerste kloosterzusters.
Foto: Willem I (1772-1843), koning der Nederlanden van 1815 tot 1830 (litho collectie Regionaal Archief Tilburg).
Het Tildonks Sticht in de periode 1818-1832, voorloper van het latere Ursulinenklooster (2)
2. De onderwijspolitiek in het Koninkrijk der Nederlanden onder Willem I
In het kader van deze bijdrage verdient de onderwijspolitiek onder Willem I wat meer aandacht. We zullen zien dat de impact ervan op de ontstaansperikelen van het Tildonks klooster groot was. In 1814 besliste het Congres van Wenen tot de oprichting van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden als buffer tegen Frankrijk. De nieuwe staat werd gevormd door het Koninkrijk der Nederlanden, opgericht in 1813 onder leiding van koning Willem I, en de vroegere Oostenrijkse Nederlanden. De vorming van een Groot-Nederlandse natie was één van de belangrijkste doelstellingen van de koning. Hij wilde o.a. gebruik maken van de structuren van de kerk met het oog op de uitbouw van deze eenheidsstaat en de controle van de samenleving. Het overheidsmonopolie op het onderwijs was daarom onmisbaar. De invloed van de school op de opvoeding van het kind was zo groot, dat de staat de controle hierover niet uit handen kon geven. De koning trachtte door een hele reeks maatregelen de katholieke kerk en haar sociaal-cultureel milieu, speciaal de onderwijssector, onder controle te krijgen. Taal, onderwijs, opvoeding, kerk en godsdienst waren immers belangrijke natievormende factoren. Willem I, in feite een verlicht despoot, regelde het onderwijs bij Koninklijk Besluit, dus zonder inspraak van de volksvertegenwoordiging. Op grond van het principe van de vorstelijke souvereiniteit oefende hij alle machten uit. Reeds in 1816 begon koning Willem met de oprichting van athenea of rijkscolleges. In de plaats van de twee lycea te Brussel en te Luik, kwamen er in al de grote steden van het rijk athenea. Om de monopoliepositie van deze te verzekeren moest de concurrentie van de katholieke colleges worden uitgeschakeld. Willem I remde het vrij onderwijs der kloosterorden af, en, zoals destijds Jozef II en Napoleon, deed hij pogingen om een staatskerk onafhankelijk van Rome te stichten.(3) Willem I had de onderwijsvrijheid beknot door tegelijkertijd sterk repressief op te treden t.a.v. het vrij onderwijs en actief het staatsonderwijs te organiseren. In 1825 escaleerde de zaak toen alle niet-geautoriseerde scholen dienden gesloten te worden. Bovendien richtte de overheid ter vervanging van de kleinseminaries een Filosofisch College op, een instelling onder staatscontrole, die het filosofisch gedeelte van de priesteropleiding zou verzorgen. Daarmee was de breuk tussen de koning en de Kerk totaal. De katholieke kerk was niet gediend met een protestante koning die de vrijheid van godsdienst invoerde en daarbij nog probeerde om het lager onderwijs te hervormen door het oprichten van staatsscholen. Het conflict evolueerde tot een echte schooloorlog en uiteindelijk leidde een monsterverbond tussen de liberalen en katholieken tegen het regime van koning Willem I - de zogenaamde Union des oppositions - tot de Belgische revolutie van september 1830. (4)
(vervolgt)
(3) Zie: Vandegoor G., Het Stevenisme te Tildonk, HOGT 9 (1994) 101. (4) www.sjks.be: Biografische fiches - Bernardus Desmet, superior van het Sint-Jozef-Klein Seminarie te Sint-Niklaas (1814-1815).
Het Tildonks Sticht in de periode 1818-1832, voorloper van het latere Ursulinenklooster (1)
1. Het onderwijs in onze contreien vanaf de Middeleeuwen
In de Middeleeuwen kende men niet zoiets als een algemeen vormend onderwijs, wel werd er voor gezorgd dat de elementaire godsdienstige begrippen werden bijgebracht aan de gelovige. Voor het overige diende eenieder alleen die kennis op te doen, die nodig was voor de uitoefening van zijn later beroep. De scholen ontstonden met het specifieke doel de clerus op te leiden of de kerkdienst de nodige luister bij te zetten. De kleine parochieschooltjes op het platteland waren toevertrouwd aan de pastoor of de plaatselijke koster. In de Nieuwe Tijden (periode 1500-1750), omvatte het volksonderwijs - zijnde het onderricht dat bestemd was voor, en afgestemd op de lagere volksklasse - de lagere dagschool en de zondagsschool. In deze laatste, in 1531 op bevel van Keizer Karel (regeerde van 1515-1555) overal te lande opgericht, zouden de arme kinderen leeren heuren Pater Noster, heur Ghelove ende de gheboden van der heylicher Kercke. Heel wat later, met name in de 18de eeuw, verschenen gaandeweg de armenschool en de werkschool. We moeten ons niet teveel voorstellen van deze scholen. Het leslokaal was dikwijls niet meer dan een karig verlichte, weinig verluchte kamer niet zelden een kelder of zolder in een burgershuis of kleine woning. Tientallen jongens en/of meisjes zaten op lage, lange zitbankjes vandaar dat men sprak van de bankskensschool met als knie-lessenaar een draagbare schrijfkas. De onderwijsmethode zou men met veel goede wil, geïndividualiseerd onderricht kunnen noemen. De opvoedingspedagogiek was redelijk spartaans. De verworven kennis werd klassikaal opgedreund, plak en roede moesten tucht en orde scheppen en de mindere leerling kreeg de ezelskop opgezet. Het leerprogramma omvatte weinig meer dan een aantal spellingsoefeningen en simpele rekensommetjes. De meisjes vooral, poogde men wat zedelijke beginselen en goede manieren mee te geven. En ook nu weer fungeerde de koster in de dorpen als opvoeder van de jeugd. (1) Doorheen de 18de eeuw trad een belangrijke achteruitgang op in de alfabetiseringsgraad (en scholingsgraad) in onze streken. Dit hing duidelijk samen met de verslechtering van de materiële situatie en tewerkstelling van de bevolking. Zo waren tegen het midden van de 19de eeuw nog amper 10 à 20% van de mannelijke dagloners iets of wat geletterd en in staat om hun handtekening te plaatsen. De vrouwen van de laagste sociale klassen bereikten dit niveau zelfs niet eens! (2) (vervolgt)
Zie: Gordts J., 'Het Tildonks Sticht in de periode 1818-1832, voorloper van het latere Ursulinenklooster', HOGT, 19 (2004), 158-174.
(1) Dit was ook in Tildonk het geval. Zie: Gordts J., Inventaris van het kerkarchief van Tildonk, Tildonk, 1997, 82. (2) Art J. e.a., Geschiedenis van de kleine man, BRT-Open School, Brussel, 1979, 49-50, 123-127.
Op 24 september 1908 neemt Ford het Model T in de productie. Deze auto was de eerste auto die door Ford in de massaproductie is genomen. Tien jaar massaproductie later reed de halve V.S. in een T-Ford. Tussen 1908 en 1927 verkocht Ford meer dan 15 miljoen exemplaren van de T-Ford. Omdat er op den duur zoveel T-Fords rondreden deed het volgende grapje de ronde: Wat is de overeenkomst tussen een T-Ford en een badkuip? Je schaamt jezelf wanneer je erin gezien wordt! Dit legendarisch model zou uiteindelijk één van de meest succesvolle automodellen ooit worden...
Het Tildonkse Hof Ter Borch (het huidige Kasteeltje*) in 1596. Wordt vooropgesteld als de bakermat van de ridders 'van Tildonk' in het begin van de 12de eeuw.
'Dit complex bestond uit een motte, een aarden ringheuvel van 60 meter doorsnede, omringd door een cirkelvormige gracht, en een neerhof, omgeven door een tweede, smalle, hoefijzervormige gracht die aansloot op de eerste. Op de motte stond een donjon.' (Minnen B., Albums de Croÿ. Hertogdom Brabant, Gemeentekrediet, Brussel, 1993)
Een interessant artikel aangaande het Hof Ter Borch werd in 1994 gepubliceerd in het tijdschrift HOGT: Doperé F., 'Eerste resultaten van het bouwhistorisch onderzoek van het 15de-eeuwse blokhuis van het Hof Ter Borch te Tildonk', HOGT 9 (1994) 175-183.
Wat verkochten de Tildonkenaren zoal in dat rampspoedige jaar 1940? Een antwoord vonden we in de kleine advertenties van het toenmalige regionale weekblad De Haechtenaar...*
13/01/1940 Te koop: Schoone volle KOE, van haar tweede kalf, in de laatste maand, bij August VERELST, Lipsestraat 161, Tildonk.
10/02/1940 ZAGER, kunnende met de boomzaag werken, wordt gevraagd bij Jos. BISSCHOP, houthandelaar, Sas-Tildonk.
02/03/1940 Te koop: Jonge KOE, eerste kalf, nog 9 liter melk, bij Jan Bapt. VANDEN SCHRIECK, Mortelstraat 204, Tildonk.
09/03/1940 Te koop: Bij verkleining, 5 verschgekalfde KOEIEN en 1 volle KOE, 4 VAARZEN van 16 tot 20 maanden oud, bij Ferd. VANDERLINDEN, Tildonk-Sas.
09/03/1940 Te koop: GRAANMOLEN, EG, PLOEG en partij PAARDENGETUIG, alles in goeden staat, bij Jozef FILLET, Lipsestraat, Tildonk.
16/03/1940 Te koop: Nest jonge schoone VARKENS, alsook Partij beste KLAVERZAAD, bij Louis LAEREMANS, Postweg 314, Tildonk.
06/04/1940 Te koop: Volle VAARS, voortkomend van beste melkkoe, einde der dracht 17 April, bij Louis LAEREMANS, Postweg 314, Tildonk.
27/04/1940 Te koop: Schoone VAARS, 1 jaar oud, bij René JANSSENS, Postweg, Tildonk.
03/08/1940 Te koop: Schoone VAARS, gereed voor den stier (keus tusschen twee), bij Jan VANDE GOOR, Tildonk-Sas.
10/08/1940 Te koop: Een MERRIEVEULEN, 5 maanden oud, een BEIRBAK van 6 hectoliter en een STORTKAR met breeden band, alles in goeden staat, bij Jozef WILLEMS, Hambosch 54, Tildonk.
17/08/1940 Te koop: TOPIE van 45 met motor; Plein en van dikte SCHAAFMACHIEN met motor; SLIJPMACHIEN automatique en BOORMACHIEN met motor, bij Gustaaf PARDON, Tildonk.
07/09/1940 Te koop: Schoone MEUTTEN, 1 jaar oud, keus tusschen twee, bij Gust ONS, Dorp, Tildonk.
07/09/1940 AUTO Chevrolet 1932. Binnenstuur, 4 deuren, met achterstel voor remorque, in besten staat, te koop bij Albert SEGERS, Kruineikestraat 10-11, Tildonk.
28/09/1940 Te koop: Een EZEL met Kar en Getuig, alsook een RESSORTKAR in goeden staat, bij Jan Baptist BOSMANS, Mortelstraat 199, Tildonk.
05/10/1940 Te koop: Goede STORTKAR, zoo goed als nieuw, een TRAP van 5 meters lang, alsook een DORSCHMACHIEN, bij Petrus VAN HORENBEECK, Tildonk.
19/10/1940 PINNEKENSDRAAD te koop bij Ed. UYTTERHOEVEN, Hambosch-Tildonk.
23/11/1940 Te koop: Een STREPPER (2 tanden, 7 liters melk), alsook een groote VAARS (keus tusschen twee), bij Jan VANDEN ACKER, Postweg 112, Tildonk.
* De eerste oorlogsweken, nl. tussen 4 mei 1940 en 6 juli 1940, is De Haechtenaar niet verschenen. Eind 1940 verdween het weekblad volledig uit circulatie om pas terug op te duiken in 1948.
Zo zag het stationnetje van Hambos er vijftig jaar geleden uit...
de lijn
Mechelen-Leuven
KEN JE DORP (oplossing opgave
26)
De spoorlijn
Mechelen-Leuven werd op 10 september 1837
plechtig ingehuldigd en is daarmee één van de oudste spoorverbindingen op het
Europese Vasteland.
De lijn Mechelen-Leuven
beïnvloedt de ontwikkeling van beide steden en het tussenliggende gebied. De
'ijzeren weg' vult op moderne wijze de ontsluitende functie aan van de 18de
eeuwse, veelal parallel lopende Vaart Dijle-Rupel, en de Theresiaanse
Leuvensesteenweg. De drievoudige verkeersstrook doorkruist het vlakke, zandige
en waterrijke gebied met variërende bewoningsgeschiedenis en stimuleert de
lineaire ontwikkeling waarin opkomende voedingsindustrie* en geïndustrialiseerde
landbouwgebonden nijverheden als maalderijen... een belangrijke plaats
innemen.
Brochure:
Mechelen-Leuven. Vanuit de trein gezien,
NMBS Brussel, 1997.
*Een opkomende voedingsindustrie in 1997?? We ondervonden eerder een teloorgang van de voedingsindustrie ettelijke jaren voordien, met onder meer het verdwijnen van de conservenfabrieken La Corbeille te Wespelaar en Marie Thumas te Leuven. (JG)
Slechts 7 antwoorden bereikten ons ditmaal, wel
allemaal juist.
Opgave 27 -> zie rechterkolom.
Deze keer aanschouwen we een prentkaart van rond de
eeuwwisseling 19de-20ste eeuw.
Kennen jullie de naam van de
straat die er op afgebeeld staat??
TILDONK FROM THE AIR! stond er op de achterkant van deze foto geschreven.
Recent heeft Maurice Vandenheuvel deze luchtfoto, die op het klooster verzeild was geraakt, in handen gekregen. Iemand heeft er met groene pen de contouren van het kloosterdomein op aangeduid.
Van wanneer dateert deze opname? We weten het niet. Toch valt dit bij benadering wel te achterhalen (bijvoorbeeld door de huizen die er al dan niet op voorkomen onder de loep te nemen). Welke Sherlock Holmes onder jullie lost dit vraagstuk op?
Het intrigeerde ons steeds dat de oude Tildonkenaren steevast spreken van de 'Bèddelestroât' als ze het over de Bertrodestraat hebben. Maar wie schetst onze verbazing toen we in het Algemeen Rijksarchief te Brussel (1) op bijgaande tekening stootten? Ze dateert uit 1723 en is van de hand van landmeter G. Gansemans die er de te Tildonk gelegen eigendommen van de abdij van Vrouwenpark op weergaf. Onderaan rechts aanschouwen we een figuratieve afbeelding van de kerk en enkele huizen in de dorpskom. Links onderaan is een plannetje getekend van een perceel dat gelegen was tussen de huidige Lipsestraat ('de herbaene van Loven naer Mechelen') en de 7de Liniestraat ('den post wegh'). Maar welke straat wordt er in sierlijke krulletters centraal in de schets vermeld? de Bettele straedt!!
Bovenaan lezen we 'THILDONCK a 18 1/3 vo'. Dit vergt enige verduidelijking. Tijdens het Ancien Régime (d.i. de periode voor de Franse Revolutie van 1789) was er helemaal geen standardisatie van 'maten en gewichten'. Oppervlakten drukte men in onze contreien uit in bunders, dagwanden en roeden (1 bunder = 4 dagwanden (2) = 400 roeden). De (vierkante) roede was een oude oppervlaktemaat maar ook een lengtemaat. En deze laatste werd bepaald door het aantal voeten dat er in gingen. Dit aantal verschilde echter wel eens van dorp tot dorp, en om het nog ingewikkelder te maken: men gebruikte in eenzelfde periode soms verschillende maatstaven naast mekaar. Zo zien we dat in Tildonk in de 17de en de 18de eeuw de roede gerekend werd aan respectievelijk 20 Leuvense voet, 18 1/3 Leuvense voet (zoals in dit geval) en 18,5 Leuvense voet. Het feit dat men sprak van Leuvense voet impliceert bovendien dat ook de voet niet overal even lang was... (3) Bijgevolg was men dus steeds verplicht om op elk plan de gebruikte maatstaf te vermelden. Want de oppervlakte kon nog al eens verschillen al naargelang: zo was 1 bunder gelijk aan 1,3 ha (roede à 20 Leuvense voet) of 1,12 ha (roede à 18,5 Leuvense voet) of 1,09 ha (roede à 18 1/3 Leuvense voet). Lekker ingewikkeld, niet?!
(1) Algemeen Rijksarchief Brussel, afdeling Kaarten en Plannen, nr. 942. (2) Een dagwand (of dagmaal): zoveel land als iemand in één dag kon omploegen of 'wenden'. (3) Leuvense voet: 0,2855 m, Mechelse voet: 0,2780 m, Brusselse voet: 0,27575 m, ... Die van Leuven leefden dus blijkbaar 'op grote voet' ;-)
Foto: Het tracé van de Bertrodestraat in 1850 (Popp). De straat noemt op de kaart deels Bertroede straet, deels Bertroede weg.
(klik op de kaart om te vergroten)
De Bertrodestraat is een van de oudste straten van Tildonk. Kaarsrecht loopt ze van de Mortelstraat tot aan de Bertrodehoeve, waarna ze een bocht van negentig graden maakt. Maar ooit was dat anders. Nog halverwege de 19de eeuw was het een echte kronkelstraat, zoals onder meer op de Poppkaart te constateren valt. De aandachtige wandelaar aanschouwt heden ten dage een boogvormige veldweg die op een bepaald ogenblik de Bertrodestraat verlaat om een kleine honderd meter verder terug op dezelfde straat terecht te komen (ter hoogte van perceelnummer 653 op de kaart): een overblijfsel van de rechttrekking van deze straat. Een lichte depressie in de weide voor de woning met huisnummer 14 (perceelnummer 542) verwijst eveneens naar de oude bedding van de straat aldaar. Historisch leidde de Bertrodestraat naar het primitieve gehucht Bettenrode, met als centrum het hof Te Bettenrode (op de kaart vermeld als Bertroeden hof).
De naam van de straat werd in oude documenten nogal eens verbasterd: Bettelroidssche strate (15de eeuw), Betroeijstraete (1655), Beteroestraette (1663), Bettele straedt (1723), Bettel Roodestraet (1741), Betrauwde straet (1743), Betroeij straet (1765), Bertelloos strate (1777), Bekenrodestraete (1787), Bortroedestraet (1821), Bertroedestraet (1850), Bertrodestraat (nu). Terwijl de 'oude' Tildonkenaren het nog altijd hebben over de 'Bèddelestroât'!
In de naam Bettenrode kan je twee delen onderscheiden: 'betten' waarschijnlijk afkomstig is van de voornaam Elisabeth, terwijl 'rode' afgeleid is van het werkwoord 'rooien'. Bettenrode verwijst met andere woorden naar een ontginningsfase in de geschiedenis van het dorp.*
* Over de evolutie van Bettenrode naar Bertrode meent naamkundige prof. W. Van Langendonck dat "... de twee vormen Bet en Bert wellicht verward werden, vooral omdat in het Tildonks dialect de -r voor -t wegvalt, vgl. bijvoorbeeld (h)èt uit hart/hard; èèt uit er(w)t, enz. Op een bepaald moment is men dan hypercorrect geworden en heeft men gedacht: Bet (wat ze niet meer verstonden) komt van Bert! Wat hier historisch niet klopt, maar het is begrijpelijk vanuit de idee dat het wegvallen van -r dialectisch is. Komt daarbij dat de -n na een doffe -e ook al wegvalt: Bettenrode wordt Betterode... Zie: Gordts J., 'Over oude Tildonkse pachthoven. 2. Het hof Te Bettenrode, win- of pachthof van vele heren', HOGT 19 (2004) 28-46.
Franciscus Van Essche °Tildonk 23 oktober 1855 +New-Hall (GB) 31 oktober 1918 xTildonk 20 augustus 1873 met Francisca Janssens
Sus was landbouwer op 'Lieres pachthof' dat gelegen was in de Lipsestraat (nu garage Heymbeeck), maar speelde ook een vooraanstaande rol in de Tildonkse politiek als een der kopstukken van 'de Varkens'. Hij was schepen, schatbewaarder van de kerkfabriek, voorzitter van de Boerengilde, voorzitter van de Spaar- en Leengilde en ondervoorzitter van de fanfare de Verenigde Vrienden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vluchtte hij met zijn huisgezin naar Engeland, alwaar hij nadien ook overleed en begraven werd.
* Het verhaal gaat dat hij aan zijn bijnaam 'van Lieres' kwam omdat hij steeds zijn paarden ging kopen op de Lierse veemarkt.
Helder en informatief, net wat een gemeentelijke website moet zijn!
We troffen er ook onderstaande oproep aan. Wie van jullie doet mee??
Tildonk wordt 900 (17/12/2006)
In het jaar 2007 bestaat Tildonk 900 jaar! Dat kan niet zomaar onopgemerkt voorbijgaan. De gemeente zal binnenkort met de geïnteresseerde Tildonkse verenigingen overleggen over de mogelijke en wenselijke initiatieven. Een werkgroep zal hiertoe opgericht worden.Wij rekenen op de Tildonkse (en andere) verenigingen (Landelijke Gilde, KVLV, KLJ, Tildonk Bloemendorp, Tildonk leeft!, Hagok, cultuurraad ) maar ook de inbreng van buurten (vb. Hambos, Dorp, Sussenhoek, Mortelstraat, Klein Eikeblok, ....). Ook een link naar de scholen en de parochie dient zeker niet vergeten te worden. Wie mee een steentje wil bijdragen, kan dit laten weten aan de cultuurdienst: cultuur@haacht.be tel. 016/26.94.31
De eerste bijeenkomst van de werkgroep '900 jaar Tildonk' gaat door op woensdag 24 januari 2007 om 20u00 in zaal Familia. Iedereen is van harte welkom!
Foto: Binnenzicht van de kloosterkerk der ursulinen.
Een kaartje anno 1901...
Niet enkel geeft het bovenstaande kaartje een mooi beeld van het interieur van de Tildonkse kloosterkerk, maar ook de neergeschreven tekst weet ons te boeien. We lezen onder meer: I hope you will spend a very happy birthday, your first this century. De poststempel op de achterkant van het kaartje vertelt ons dat dit eind januari 1901 van Wespelaar naar Frankfurt am Main verstuurd werd. De nieuwe eeuw was dus inderdaad nog maar net aangebroken.* Wat verder staat er: 'Is it not sad about our beloved Queen, we knew it wednesday. I hope the Prince of Wales will be as good as she.' De schrijfster was duidelijk nog onder de indruk van het recente overlijden van de beminde Queen Victoria (24/5/1819-22/1/1901), koningin van het Verenigd Koninkrijk van 1837 tot 1901 en keizerin van India van 1877 tot 1901, een van de machtigste vrouwen die ooit op aarde geleefd heeft. De ingetogen levenshouding van de koningin, maar ook haar uitermate preutse opvattingen lagen aan de oorsprong van de term 'Victoriaans'. Queen Victoria werd opgevolgd door haar zoon, de Prins van Wales, Edward VII van Saksen-Coburg-Gotha (9/11/1841-6/5/1910). De briefschrijfster sprak de hoop uit dat de prins even goed zou zijn als zijn moeder. Enige vrees was inderdaad gewettigd want Edward stond tot dan toe bekend om zijn weinig stichtend leven. Doch hij nam zijn koninklijke taak met ernst op en voerde een waar sociaal beleid. Het duurde dan ook niet lang of hij werd door de Britten op handen gedragen
* De twintigste eeuw begon op 1 januari 1901, en niet op 1 januari 1900, alhoewel over deze zienswijze discussie bestaat... -> zie: http://www.xs4all.nl/~carlkop/21steeuw.html
Foto: het station Wespelaer-Thildonck tijdens de Eerste Wereldoorlog. Let op de Duitse 'bezoeker' met pinhelm op het perron! In de opgave nr. 26 van 'Ken je dorp' hieronder verklaarden we reeds waarom men het station te Wespelaar met die dubbele naam bedacht.
Op 3 juni 1972, amper drie jaar na de eerste steenlegging, werd de nieuwe wijk Eikeblok plechtig ingehuldigd door niemand minder dan de toenmalige Belgische eerste minister Gaston Eyskens. De dag werd afgerond met een groots avondfeest dat plaatsgreep in de gelegenheidszaal in de Kouterstraat (de garage van het klooster). Tot in de vroeger uurtjes werd er stevig verbroederd tussen oude en nieuwe inwoners van Tildonk.
Degenen die terugbladerden in deze blog tot 21 februari 2006 kregen het antwoord op een schoteltje aangeboden. Elf antwoorden werden ons doorgemaild. Alle antwoorden waren juist!
Opgave 26 -> zie rechterkolom.
De spoorweglijn Mechelen-Leuven, officieel de lijn 53bis, is één van de oudste van het land. Toen de treinverbinding werd ingewijd bevonden er zich volgens de 'Atlas pittoresque des Chemins de Fer de la Belgique' van Alphonse Wauters vier stationsgebouwen langs de lijn, nl. in Leuven, Wespelaar, Haacht en Mechelen. Het stationnetje te Hambos werd geopend op 5 maart 1890 als een aanhorigheid van het station van Wespelaar en heette in het begin 'Thildonck'. Meer en meer was het station van Wespelaar echter vertrek- en aankomstplaats van de pensionaires van de ursulinenschool van Tildonk en daarom veranderde men de naam van het station in 'Wespelaer-Thildonck'. Het stationnetje op Tildonks grondgebied noemde vanaf toen 'Hambosch'.
Weten jullie uit welk jaar de spoorlijn Mechelen-Leuven dateert??
Onder de titel De persoonsnaamgeving in een Zuidbrabants Dialekt * schreef oud-Tildonkenaar Willy Van Langendonck een wetenschappelijke uiteenzetting over zijn onderwerp en paste het toe op Tildonk, waar hij al zijn voorbeelden ging zoeken. Hierbij werd beoogd om een taalkundig verantwoorde beschrijving te verschaffen van de persoonsnaamgeving in het Centraal-Zuidbrabantse dialect van Tildonk. Enkele honderden persoonsnamen werden opgetekend uit de mond van oudere en jongere inwoners in het jaar 1967.
Willy Van Langendonck is professor emeritus in de algemene en Germaanse taalwetenschap van de KU Leuven. Hij is de zoon van Jules Van Langendonck (gewezen agent van de Tildonkse Raiffeisenkas) en van Maria Peeters (dochter van schoolhoofd Victor Peeters). Zij woonden in de Nieuwe baan, de huidige Gebroeders Persoonsstraat.
Enorm interessant in dit 104 paginas tellende boek is de lijst (glossarium) met meer dan 300 bijnamen van zowat alle Tildonkenaren die ooit over een bijnaam beschikten. Hieronder enkele voorbeelden, met tussen haakjes de echte familienamen (wanneer we die konden toepassen):
Jan Ammoniak (Jan Engelborghs), den Apoteker (Jan Vandermeerschen), Trees Appelspijs, Zjuul den Baard, Baardke (Raymond de Behault du Carmois), Baaske Vankrieken (Jules Vankrieken), de Witte Beek (Louis Verbeeck), Rik den Beenhouwer (Rik Gordts), den Bejo (Raymond de Behault du Carmois), Fons Bekkes (Alfons Beckers), Zjokke Belle (Jozef Decoster), Peer Bertem, den Bik, den Bis (Bisschop), Blok-en-Schoen, Zjef den Blokmaker, den Boelo, den Boer, Boer Gots (Eduard Gordts), Boer Mettes (Frans Mertens), Boeres, Boerke, Bonnekes, Bootkes (Vandenbroeck), den Borcht (Vanderborcht), Mandus Borman (Amandus Bormans), Flip den Bots (Filip Cleynhens), Broek, den Broere, Warre Brok, Broodke Vandenhoudt, Brouwer, Miel den Brugdraaier (Emiel Vermeulen), Sander den Brusselaar,
* Van Langendonck W., De persoonsnaamgeving in een Zuidbrabants dialekt, Onomastica Neerlandica, Instituut voor Naamkunde Leuven, 1979. HAGOK heeft nog een aantal exemplaren van dit boek kunnen verwerven bij de uitgeverij. Het boek is te koop aan 7,50 EUR info@hagok.be
Een integrale versie van deze studie treft u ook aan op het net: Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse letteren:
Opnieuw kunnen we u de geboorte melden van een nieuwe heemkundige webstek in de streek, nl. de site van het 'Genootschap voor Heemkunde van Herent'. Een pluim voor webmaster Paulette De Coninck. Helder en overzichtelijk gebracht, bevat de site nu al heel wat fotomateriaal en geschiedkundige informatie over buurdorpen Herent, Winksele, Delle, Veltem en Beisem, die allen deel uitmaken van gemeente Herent. Ook deze site plaatsen we graag tussen onze favorieten!
Foto: prentje van de missievereniging 'Genootschap van de H. Kindsheid'. Een vereniging met 180 leden in Tildonk in 1953.
Tildonkse verenigingen in de jaren 50 van vorige eeuw
De veel te vroeg gestorven populaire meester René (René Engelborghs) schreeftijdens zijn laatste jaar in de normaalschool van Mechelen (1954) een eindwerk over het verleden van zijn dorp. Hij bekeek de geschiedenis van Tildonk op diverse domeinen: politiek en bestuurlijk, maatschappelijk en economisch, cultureel en godsdienstig. Vooral het culturele hoofdstuk, waarin hij het onderwijs, de verenigingen en de bezienswaardigheden beschreef, bevat interessante gegevens. Zo vernemen we onder meer welke (katholieke) verenigingen een halve eeuw geleden het Tildonkse landschap bevolkten:
In 1953 kennen we in Tildonk de volgende groepen die in het teken staan van de Katholieke Actie: A.C.V.: 110 leden; K.W.B.: 120 leden; Davidsfonds: 52 leden; K.A.J.: 35 leden; Chirojeugd: 30 leden; Bond van het Heilige Hart: mannen: 80 leden, vrouwen: 122 leden; Boerenbond: 50 leden; Boerinnenbond: 60 leden; Jonge moeders: 25 leden; B.J.B.-meisjes: 35 leden; de H. Kindsheid: 180 leden.'(1)
Hij beschreef ook de andere verenigingen, zoals de fanfares 'De Verenigde Vrienden' (gesticht in 1908, lokaal in zaal Concordia) en 'Sint-Cecilia' (gesticht in 1890, lokaal bij Van Horenbeeck) (2),spaarkas Zorg voor Morgen (gesticht in 1927, lokaal bij L. Van Krieken) (3), spaarkas De Moedige spaarders (gesticht in 1926, lokaal ), de plaatselijke afdeling van de B.W.B. (Belgische wielerbond, gesticht 1945, lokaal bij Ph. Goeseels) en toneelkring 'Hoger Op' (gesticht in 1926, lokaal zaal Concordia).
(1) De H. Kindsheid was met haar180 leden blijkbaar de grootste katholieke vereniging. Eigenlijk was het een godsdienstige genootschap, opgericht in 1843 in Frankrijk als speciaal missiegenootschap voor kinderen. Doel was om geld te verschaffen voor de opvang van de aan hun lot overgelaten kinderen in China. De beweging sloeg onmiddellijk aan in andere landen en was een eeuw later blijkbaar nog in volle bloei. (2) Uit een recente bron vernamen we dat er reeds een fanfare 'Sint-Cecilia' in Tildonk bestond in 1852! (Zie: Gordts J., Tilloenk vruger, p.89). (3) Wat verder haalt hij een tweede spaarkas aan, die eveneens Zorg voor Morgen noemt, begonnen in 1924 en gevestigd in herberg In de Congo.
Ben je benieuwd of je familienaam voorkomt in de blog? Of zoek je info over bvb. het klooster, 'varkens en beren', de vaart, ... Breng je zoekterm hierboven in en je krijgt onmiddellijk ALLE artikels waarin deze term voorkomt!
ZEKER EENS PROBEREN! DIT WERKT DUS NIET MEER
DE FOTO'S IN DE BLOG
Gebeurlijke miniatuurfoto's in het middengedeelte kan je doorgaans vergroten door erop te klikken.
De foto's in de linker- en rechterkolom echter niet, ze zijn dan ook veeleer bedoeld als opsmuk. Het gros kwam je wel al eerder tegen in een artikel in het middengedeelte.
.
WARM AANBEVOLEN
Voor slechts 34 € word je lid van HAGOK, de Haachtse Geschied- en Oudheidkundige Kring. Als lid kan je de meeste activiteiten van HAGOK gratis meemaken. Ontvang je HOGT, een glossy magazine met tientallen kleuren- en andere foto's; elk jaar goed voor meer dan 300 blz. streekgeschiedenis, heemkunde, genealogie, archeologie en wetenschappelijke bijdragen over de dorpen van de driehoek Aarschot-Leuven-Mechelen.
Als lid kan je de artikels over Tildonk, naast alle andere reeds verschenen artikels, en dat zijn er ondertussen meer dan 1400 (!), ten allen tijde gratis online raadplegen. Over Tildonk zelf verschenen doorheen de tijd heel wat uitgebreide bijdragen:
Arnold Bonne & Jan Gordts, Cimorné gezien in Tildonk
Jan Gordts, Raar maar waar?! De Tildonkse Sint-Jan-de-Doperkerk is gezegend met een merkwaardige preekstoel
Jan Gordts, Een geval van overbemesting te Tildonk in 1795
Arnold Bonne, West-Vlaamse WO I-vluchtelingen, poserend voor Hôtel du Cygne (1918)
Jan Gordts, Zieltjes redden in 1827. Tildonkse pastoor Lambertz neemt mes van chirurgijn Beckers ter hand
Jan Gordts, Jacobus Evers (°Tildonk 1828), een 'filius septimus' of zevende zoon
Arnold Bonne, Jan Gordts & Freddy Vens, De grauwzusters van Roeselare en andere vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog in Tildonk
Jan Gordts, 1848, de jonge Tildonkenaar Gaspar Gielielmus Engelborgs overlijdt in den vreemde
Kristien Suenens, Een man, duizend vrouwen. De ursulinen van Tildonk
Jan Gordts, 'Ge moet niet alles geloven wat in de gazetten staat...'
Jan Gordts, Vondelingen te Tildonk op het einde van de 18de eeuw
Jan Gordts, De memoires van Tildonks brugdraaier Jozef Mommaers, alias 'Jef van de brug' (1873-1968)
Jan Gordts, Lucienne De Keuster (1923-2015) dochter van de sassenier van Tildonk. Een vergeten partizane
Jan Gordts, Lokalisatie van enkele 18de-eeuwse gronden te Tildonk. Een oefening
Peter Dejaegher, Het gevecht aan de Lips (1266)
Jan Gordts, André Van Aerschot & Jan Cleynhens, Begin september 1944: de bevrijding van Haacht en omgeving
Jan Gordts, Betwisting rond een in 1820 te Tildonk gevonden geldpot
Ward Caes, Een zilvermunt van keizerin Maria Theresia of een pot bier in 1750?
Jan Gordts, 'Life in a Belgian Convent: A Sydney Girl Abroad'. Een relaas uit 1913 door Maie Mason, Australische oud-leerlinge van de Tildonkse ursulinenkostschool
Jan Gordts, Liedeken op de groote moordery geschied tot Tildonck in den nagt op Gulde Mis (1837)
Jan Gordts, Marie Antoinette Caroline van der Gracht de Fretin en het kasteel ter Elst te Tildonk
Jan Gordts, Voorjaar 1814. Het veldleger van "de Zwarte Hertog" Frederik Willem van Brunswijk strijkt neer in onze dorpen
Roger Casteels, Uittreksels uit het frontblad 'Het Kanton Haacht onder de wapens' - (Thildonck)
Jan Gordts, Wat mispeuterden de Tildonkenaren zoal een goede honderd jaar geleden? Een verhaal van onder meer 'varkens' en 'beren'
François van der Jeught, Een nieuwe Van den Gheinklok voor de kerk van Tildonk in 1601
Jan Gordts, Het Tildonkse ursulinenklooster, litho op postkaart 1903-04
Jan Gordts en Guido Abts, De preekstoel met de verkeerde parochieheilige
Germaine Verheyt, 'Maurice Neefs, een oorlogsslachtoffer uit Tildonk
Jan Gordts, Openbare boedelverkoop in 1771 van de Tildonkse hoeve van 'de Tafel van de Grote Heilige Geest van Leuven' (Hof Ter Leeps)
Jan Gordts, Leerlingenwerving voor de internationale kostschool van de Tildonkse ursulinen in de 19de en 20ste eeuw
Jan Gordts, Bijna vier eeuwen Tildonkse pastoors (1626-1999)
Willy Van Langendonck, De waternaam Lips
Hubert Simonart, Tildonk-Banneux 1933-2008. Een uitzonderlijke band
Jan Gordts, Het testament van kanunnik Philippus Van 't Sestich (+ Tildonk 15 oktober 1764)
Jan Gordts, De Tildonkse processie van weleer
Willy Van Langendonck, Het toponiem Tildonk
Jan Gordts, Een Tildonks politiereglement uit 1837
Jozef Hamels, Renners uit onze regio: Maurice Croon
Jan Gordts, De Tildonkse galg
Roger Casteels, Dagboek van de ursulinen van Caen over hun belevenissen te Wespelaar en Tildonk tijdens de Eerste wereldoorlog
Jan Gordts, Tildonk ten tijde van de Oostenrijkse Successieoorlog (1741-1748)
Louis Swiggers, Over Tildonkse dorpsfiguren: Jakke Vanden Acker, alias Sinterklaas; de smed; Jef van Woil; Lewie Van Krieken; Plien Borreman
Jan Gordts, De geschiedenisles van schoolmeester Paulus Goossens over Tildonk (1856)
Roger Casteels, Het Tildonkse ursulinenklooster en de Eerste Wereldoorlog
Jan Gordts,Tildonk beschreven rond 1830 in de 'dossiers d'expertise' van het kadaster
Jozef Hamels, Renners uit onze regio: met Tildonkse connectie
Henri Vannoppen, De familie de Behault du Carmois tegen de achtergrond van de samenleving van Tildonk
Jan Gordts, De Tildonkse notarissen in de periode 1758-1920
Jan Gordts, De bewogen carrière van Leon Vincart, gevolmachtigde minister van België in Venezuela (°Huy, 22 april 1848 - +Tildonk, 6 juli 1914)
Maurice Vandenheuvel, In 1945 was het klooster van Tildonk een Brits legerhospitaal
Jan Gordts, Knechten op de vuist in het 18de eeuwse Tildonk
Jan Gordts, De Tildonkse reuzen Jan en Babs in de kijker
Jan Gordts, Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof ter Elst, van pachthof van de abdij van Affligem tot kasteelhoeve van de families Van 't Sestich en Snoy
Jan Gordts, Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof te Bettenrode, win- of pachthof van vele heren
Jan Gordts, Gaf Sus Artoos zijn naam aan de Tildonkse wijk Sussenhoek?
Maurice Vandenheuvel, Het Janssenskapelletje (1852) en de familie Janssens te Tildonk
Jan Gordts, Het Tildonks Sticht in de periode 1818-1832, voorloper van het latere ursulinenklooster
Jan Gordts, De Tildonkse handbooggilde van St.-Sebastiaan in het begin van de 18de eeuw
Jan Gordts, Tildonkse notarissen in de periode 1758-1920
Henri Vannoppen, Schilderijen en kunstwerken rond de notarisfamilie Verzyl te Tildonk
Jan Gordts, De grote kloosterbrand te Tildonk in 1928
Henri Vannoppen, De familie de Behault du Carmois tegen de achtergrond van de samenleving in Tildonk
Jan Gordts, Indische bedevaarders op bezoek te Tildonk in 1935
Maurice Vandenheuvel, Met Tildonkenaars op de vlucht in mei 1940
Jan Gordts, Het ploeg-handmerk van Louis Van Bolle, schepen van Tildonk (1664)
Marleen Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk. De Art Nouveauzaal
Roger Casteels, Op 26 mei 1940 verloor Tildonk 2/3 van zijn onderwijzerskorps
Marleen Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk:een bouwhistorisch en iconografisch overzicht
Jan Gordts, 12/8/1942: een Engels gevechtsvliegtuig stort te pletter in Tildonk
Jo Vandesande, Een 18de-eeuwse kaart van Tildonk en Wespelaar
Jos Cools, Tildonk
Jan Gordts, Een drievoudige moord te Tildonk in 1837
Henri Vannoppen, Een beeld van de gemeenten Haacht, Tildonk en Wespelaar rond 1830
Jo Vandesande, Motten en heerlijkheden te Tildonk. Deel II: De heerlijkheid Lauwendries
Jo Vandesande, Motten en heerlijkheden te Tildonk. Deel I: De heerlijkheden Tildonk, Ter Borcht (Nieuwenborg) en Oudenborg, vanaf hun ontstaan tot omstreeks 1650
Bart Minnen, Getuigenissen uit 1390 over de verdeling van de tienden te Tildonk
 "Laughing"){kind=icon}
). 
){kind=link}
