Bereken de dag van de week waarop 'n bepaalde gebeurtenis uit het verleden plaatsgreep (bvb. je geboortedag) >>> Kalender
T I L D O N K
Gemeente Haacht Prov. Vl.-Brabant
4 km > Haacht
5 km > Werchter 8 km > Tremelo 11 km > Leuven
18 km > Mechelen 20 km > Aarschot 30 km > Brussel
E-MAIL
Druk op onderstaande knop om te e-mailen (vragen, suggesties, opmerkingen, toevoegingen,...).
Je kan ook de 'reageer'-knop gebruiken onder elk bericht.
GASTENBOEK
Dit is onder meer de plaats om je mening te geven over de blog 'Tilloenk vruger'. Of om te lezen wat anderen ervan vinden.
Druk oponderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
TILLOENK VRUGER
DEZE BLOG BEGON OP 29 NOVEMBER 2005 EN STOPTE EI ZO NA OP 16 APRIL 2011 NA HET BEREIKEN VAN 1000 ITEMS OVER HET VERLEDEN VAN TILDONK.
MAAR HET BLOED KRUIPT WAAR HET NIET GAAN KAN,
DUS AF EN TOE MAG JE JE NOG AAN WAT MOOIS VERWACHTEN...
Jan Gordts
Werklieden brengen het nieuwe torentje aan op het bijgebouw van het landhuis van professor Simonart (1954).
In 1960 kwam er een nieuwe klok in het torentje met het wapenschild van de pas geadelde professor erin gegrifd (verzameling H. Simonart).
De klokken van de St.-Jan-de-Doperkerk
6. Andere klokken
De grote hofsteden bezaten dikwijls een eigen klok waarmee o.m de knechten en meiden verwittigd werden dat het tijd was om het Angelus (het Latijnse gebed Angelus Domini, oftewel de Engel des Heren) te bidden. Tildonk bezat vroeger een tiental zeer grote pachthoven. Van geen enkele is echter een klok bewaard gebleven, en ook in de archieven hebben we nergens een vermelding teruggevonden van dergelijke klokken. Van de Beekhoeve in het aangrenzende Nederassent bleef wel een klok bewaard.(32) In het landhuis van de familie Simonart in de Mortelstraat bevindt zich nog een 'angelusklok'. In 1954 werd hiervoor een torentje opgericht in een bijgebouw en uit 1960 dateert de huidige klok. Zij kwam er toen prof. André Simonart opgenomen werd in de adel met de persoonlijke titel van ridder. De klok hangt er nog steeds en slaat de uren en de halve uren, alsook driemaal per dag het Angelus.(33)
7. Ten slotte
We zouden deze bijdrage ten slotte willen afsluiten met een nostalgische noot. Stellen we even onze dorpen voor, pakweg honderd jaar geleden. Geen lawaai, alleen de dorpssmid is verantwoordelijk voor enige decibels. De klok begint te luiden en de smid weet dat het middag is en dat is praktisch, want hij heeft immers zelf geen uurwerk. Rimpelloos verloopt de dag en af en toe slaat de klok het uur. Als opeens meerdere klokken somber beginnen te luiden, de grote klok het eerst, weet iedereen dat er iemand gestorven is en men weet ook onmiddellijk voor wie het is ... En ook op de velden kleppert enkele keren per dag het angelusklokje op een of ander groot pachthof. De knechten en meiden stoppen dan eventjes met hun bezigheden en prevelen hun gebed, want men is immers nog godvrezend. Enkele malen per jaar galmen de feestklokken ter gelegenheid van de processie en om de zoveel jaren bij de inhaling van een nieuwe parochieherder...
De klokken brengen leven in het dorp, het dorp is vergroeid met zijn klokken.
(gedaan) (32) J. Vandesande, Het verdwenen
gehucht Beek/Nederassent, HAGOK, 2001. (33)Prof. Simonart verkreeg in 1975 de titel van baron. Ook zijn zoon,
Hubert Simonart, huidige bewoner van het landgoed, werd in 1986 opgenomen in de
adel met de titel van baron, erfelijk door de oudste zoon. (H. Simonart,
17/3/02).
Foto: Onder de schuilnaam Bob Spelte beschreef Jozef Piot uit Wespelaar de klokkenroof te Wespelaar en Tildonk in het tijdschrift "De Ondergrondsche" dat uitgegeven werd door de plaatselijke afdeling van de Nationale Koninklijke Beweging (N.K.B.), 1/12/1944. Op de foto met de Tildonkse klok herkennen we van (L > R): Josée Lelièvre, Yvonne Decoster, Jeanne Engelborghs, Victorine Vandevelde..
De klokken van de St.-Jan-de-Doperkerk
Tijdens de eerste wereldoorlog brandden heel wat kerken in de streek af en werden zo ook de klokken vernietigd (Haacht, Boortmeerbeek, Buken,...).(28)
De tweede wereldoorlog betekende een ware catastrofe voor onze klokken. In de lage landen, maar ook elders, eisten de Duitsers 70% van het klokkenbezit op ten behoeve van de oorlogsindustrie. Dankzij sabotage en klokken die weer terugkwamen uit Duitsland werd dit percentage in werkelijkheid teruggedrongen tot 50%.(29) Vooral in de zomer en het najaar van 1943 werden in onze streek de klokken op last van de bezetter weggehaald, zo ook in Tildonk. Zoals ten tijde van de Franse Revolutie bleef één klok behouden, doorgaans was dat de kleinste. Om een of andere reden heeft men in Tildonk echter de grootste en de kleinste klok meegenomen. Onderpastoor Simons, die na de oorlog verslag uitbracht over de oorlogsfeiten te Tildonk, vergiste zich hierin echter:(30)
In t jaar 1943 werden ook de twee groote klokken uit den toren genomen op bevel der Duitsche overheid. s Avonds te voren, en s morgens op den dag der weghaling hebben de parochianen uren en uren om beurt geluid tot op het oogenblik dat de werklieden ze kwamen uithalen. Ook de heer burgemeester, J. Persoons, heeft persoonlijk geprotesteerd. Niets hielp.
De firma die de klokken voor de Duitsers roofde was afkomstig van Kampenhout-Sas, waar zich nu de burelen van Covee bevinden. De bevolking sloeg uiteraard de werklieden vijandig gade die de klokken vanuit de galmgaten in de kerktoren langs kabels naar de Dreef wegtakelden en betitelde de patron, die afkomstig was van Vilvoorde, met de toepasselijke naam de klokkendief. De inwoners hebben de klokken met bloemen versierd en er zich mee laten fotograferen. Op de foto van de kleine Mariaklok valt te zien wat een prachtige klok zij was. (zie foto bijdrage 2, 12/4/07, jg) Het heeft nog tot 1954 geduurd vooraleer de geroofde klokken vervangen werden. Tot dan werd met één klok geluid.
Op het klooster was afgesproken om de klokken aldaar niet meer te luiden en alzo te beletten dat zij zouden meegenomen worden. De truuk werkte, de bezetter is het bestaan van de twee klokken (één in het nieuwe gebouw in het klooster waar voordien in 1928 de brand had gewoed, de andere in het besloten gedeelte van het klooster) niet te weten gekomen. De klokken werden er nog met de hand geluid; het uur werd echter niet geluid.(31)
De Tildonkse kerkklokken zijn dus twee tot drie keer geroofd geweest en werden telkens door nieuwe vervangen. De geschiedenis heeft de volkswijsheid gelijk gegeven: "Wie met klokken schiet, wint den oorlog niet!" Noch de Fransen, noch de Duitsers hebben, ondanks de vele kanonnen die zij hebben gegoten met het brons van de in beslag genomen klokken, uiteindelijk hun oorlog gewonnen.
(vervolgt)
(28) R. Casteels en G. Vandegoor, 1914 in de regio Haacht - Kleine dorpen in de Grote Oorlog, Haacht, 1993. (29) Carillon museum Nederland; www.carillon-museum.nl (30) A. Simons, Verslag over de oorlogsfeiten te Tildonk 1940-1945, ongedateerd (KAT, nr. 6). (31) M. Vandenheuvel, 14/2/02.
Foto: '...Op het einde van de 16de eeuw hebben slechts weinig klokken de religieuze troebelen overleefd. De sporen die de Tachtigjarige Oorlog in onze streek naliet zijn zeer goed zichtbaar op de kaarten en plannen van het hertogdom Aarschot die Karel van Croÿ op het einde van die periode liet opmaken . Vele gebouwen lagen in puin. We twijfelen er niet aan dat ook de 4 (of 5) oudste klokken van Tildonk toen gesneuveld zijn'. De beeldenstorm te Antwerpen, Uit: Atlas Van Stolk (Rotterdam).
De klokken van de St.-Jan-de-Doperkerk
5. Wie met klokken schiet wint den oorlog niet!
In elke oorlogsperiode waren de kerkklokken in gevaar. Ofwel werden ze als oorlogsbuit weggevoerd ofwel dienden ze als grondstof voor de aanmaak van kanonnen. Zo zien we dat door de eeuwen heen de klokken verscheidene malen uit de toren verdwenen.
Op het einde van de 16de eeuw hebben slechts weinig klokken de religieuze troebelen overleefd. De sporen die de Tachtigjarige Oorlog in onze streek naliet zijn zeer goed zichtbaar op de kaarten en plannen van het hertogdom Aarschot die Karel van Croÿ op het einde van die periode liet opmaken. (21) Vele gebouwen lagen in puin. We twijfelen er niet aan dat ook de 4 (of 5) oudste klokken van Tildonk toen gesneuveld zijn. Het kwam voor dat men klokken van alhier als oorlogsbuit verscheepte naar buitenlandse afzetmarkten. Zo is bekend dat er in Lissabon in die tijd een reguliere markt bestond waar vele klokken uit onze provincies terecht kwamen en is de beiaard van de Sint-Laurenskerk van het Escuriaal in Madrid voor een groot gedeelte samengesteld met klokken afkomstig uit de ateliers van de Mechelse klokkenmakers Van den Gheyn!(22)
Een nieuwe donkere periode brak aan op het einde van de 18de eeuw toen de Franse republikeinen zich meester maakten van onze gewesten. De overheersende rol van de kerk werd in vraag gesteld en allerlei anti-klerikale maatregelen werden uitgevaardigd waaronder een verbod tot het luiden van de klokken.(23) Dit was mede een reactie op de Boerenkrijg omdat de boeren door het luiden van de klokken de opstand georganiseerd hadden en ermee de troepenbewegingen doorseinden. Het ging van kwaad naar erger. Priesters werden gedwongen om de eed van haat tegen het koningschap af te leggen. De oude Tildonkse pastoor Dominicus Van Elder weigerde echter, meer nog, hij had de andere dertien priesters van het toenmalige kanton Herent eveneens ertoe overgehaald de eed te weigeren, wat hem niet in dank werd afgenomen door de Commissaris van de Republiek. (24) De kerken werden gesloten en de inboedels met de kunstschatten werden verkocht aan opkopers. Evenmin werden de klokken gespaard, want de Conventie besliste dat ze ter beschikking van het ministerie van oorlog dienden gesteld te worden. Eén enkele klok mocht behouden blijven zodat de bevelen van de autoriteiten konden aangekondigd worden, en ook om het uur te kunnen slaan. Op sommige plaatsen werden de klokken door de parochianen uit de torens verwijderd en ergens verborgen. In Steenokkerzeel verborg men ze in de mesthoop van de hofstede Coenen.(25) De door de Fransen vernielde klokken dienden als grondstof voor het gieten van kanonnen en het slaan van nieuwe munten. Deze instructies werden in onze gewesten uitgevoerd in 1798 en 1799. De tijdgenoten J.B. Hous en J.B. Lameere tekenden de turbulente gebeurtenissen op die zich toen in de streek van Leuven afspeelden. Volgende aanhalingen staan in het teken van de klokkenroof:(26)
"(1798) 19 November: zyn er eenige klokken te Loven, voortcomende uyt dorpen omtrent en op den Aerschotschen-steenweg gelegen, aengebragt... 23 November: worden er verscheyde karren stukken metael in Loven aengebragt door escorte jaegers te peêrd; dit al voortkomende van verbryzelde klokken van eenige omliggende dorpen... 1 December: dagelyks worden in Loven klokken van omliggende dorpen ingebragt, welke naer Brussel worden gevoerd... (1799) 15 January: komen er te Loven zestien wagens met klokken, nog alle heel..."
Onderwijzer Goossens beschreef aan zijn leerlingen wat er zich in Tildonk afspeelde:(27)
"Wat al goddeloosheden er op het einde der 18de eeuw in ons land gebeurden zult gij later in de vaderlansche geschiedenis lezen, thans zal men u maer alleenlijk zeggen wat toen de godsdienst hier te lijden had. Het kruis werd van den toren gerukt, de klokken verbrijzeld en de burgers die niet bereidwillig derzelver overblijfsels wegvoerden werden in de gevangenis gezet. Het inwendige der kerk had men tot hier toe nog ongehinderd gelaten, maer het bleef er niet bij. De heiligschenders, onder het uitbraeken der ijselijkste godslasteringen, trokken ten schroom der verbazende inwooners Gods wooning binnen. Gewijde kelken, remonstrancieen en al wat maer eenige waerde had werd geroofd en aen de meestbiedenden verkocht ofwel van die vreedaerts medegenomen. Na hunne plunderingen voltrokken te hebben sloegen zij de kerkdeur vast en gingen zich overigens inde herberg verlustigen. Maer denk eens welke doemniswaerdige zaek daer nog gebeurde. Het hoofd dier bende gebruikte eenen kelk voor drinkbeker, bood hem daerna aen den waerd aen om er in te schenken. Maer deze, alhoewel alles gebeurde volgens gouvernements toelating of bevelen, zich van verontwaerdiging niet meer kunnende wederhouden, verweet hem de schrikkelijkheid zijner euveldaed. De booswicht was niet meer vatbaer voor het goede, hij ging immer voort in zijne heiligschending. Eene vrouw, voor verdere onheilen beducht, kocht den kelk en gaf hem later even als de andere aenkoopers der kerkmeubelen deden, aen de kerk terug. Het is ligtelijk te begrijpen, kinderen, dat de herder der parochie zich verwijderd had; niet alleenelijk om geene ooggeetuigen van al die baldadigheden te zijn, maer zelfs om zich te onttrekken aen de gevangenis en andere wreede mishandelingen..."
(vervolgt)
(21) B. Minnen, Het hertogdom Aarschot onder Karel van Croÿ (1595-1612), Gemeentekrediet Brussel, 1993. (22)F. Donnet, o.c. (23)J. Geens en A. Vekemans,'De Boerenkrijg',Jaarboek 1997, Heemkring "Het Molenijzer", Putte. 82-109. "...Vanaf 15/3/1796 mocht niet de minste uitoefening van de godsdienst op straat geschieden, geen andersdenkende mocht gekwetst. Daarna moest alle uiterlijke belijdenis van de godsdienst verdwijnen. De klokken mochten niet meer luiden, tenzij voor burgerlijke feesten of plechtigheden. De meeste municipale agenten (elke gemeente had een agent en een adjoint in het kantonbestuur) onderhandelden met de pastoor en beslisten dat zolang de Fransen in het dorp verbleven, men de klokken niet zou luiden, waren ze echter weg dan zou men ze als naar gewoonte laten beieren en de uitvoerders der wet gebaarden alsof ze van niets wisten...". (24) G. Vandegoor, 'Het Stevenisme te Tildonk', HOGT, 1994, 99. (25)J. Lauwers, Steenokkerzeel, Ter Ham, Wambeek en Humelgem, Menen, 1985. (26)J.B. Lameere, Aenteekeningen van merkweerdige geschiedenissen voorgevallen binnen Loven (en omliggende) 1784-1835, Leuven, 1986. (27) KAT, Beschrijving van Tildonk, o.c.
Ben je geïnteresseerd om de mooie kalender voor je raam te hangen? Stuur dan een mailtje en we bezorgen je deze kleuraffiche, formaat 60/40 cm, zo spoedig mogelijk.
O o i t w o r d t d e z e a f f i c h e e e n c o l l e c t o r s i t e m !!
Foto: Zicht op de kerktoren tijdens de restauratie van 1990. In de tweede helft van de 18de eeuw werd een nieuwe klokkenverdieping in baksteen opgetrokken bovenop de 14de eeuwse zandstenen toren. Zo komt het dat Tildonks kerktoren begiftigd is met twee rijen galmgaten boven mekaar!
De klokken van de St.-Jan-de-Doperkerk
4. Klokkenverdieping en torenspits een eeuw ouder dan gedacht
We maken van de gelegenheid gebruik om nog even iets recht te zetten. Het oudste gedeelte van de kerk dateert uit de 13de eeuw De kerk werd in de loop der tijden verschillende keren vergroot. Er bestaat een afbeelding uit 1650 van architect-landmeter Vincent Anthony, waarin we duidelijk het onderste gedeelte van de huidige toren herkennen. Deze zandstenen toren, met drie verdiepingen, zou uit de 14de of zelfs einde 12de eeuw stammen. (17) Later werd een nieuwe bakstenen klokkenverdieping, alsook het huidige spitse dak opgebouwd. Een eigenaardig gevolg is dat de kerktoren nu twee rijen galmgaten boven mekaar bezit. In de publicatie Bouwen door de eeuwen heen (1971) werd foutief vermeld dat deze verdieping toegevoegd werd in de 19de eeuw.(18) In latere publicaties werd deze fout overgenomen. Archiefonderzoek, onderzoek ter plekke en de notas van onderwijzer Paulus Goossens tonen echter duidelijk aan dat deze werken reeds gebeurden in 1770.
1. Er bestaat een taxatie door architect J.B. Dechouden uit 1767, die de toenmalige toren onderzocht heeft en vaststelde dat alle houtwerk rot was. Hij besloot dat de toren diende afgebroken en opnieuw opgebouwd te worden.(19) In hetzelfde schattingsverslag lezen we verder dat de kleine toren in zo'n slechte staat verkeerde dat afbraak niet te vermijden was: de cleynen thoren die op het cruys van de kerck staet". Bewust torentje staat duidelijk afgebeeld op de hierboven aangehaalde tekening uit 1650 (zie foto, bijdrage 14/4/07).
2. De Tildonkse onderwijzer Paulus Goossens schreef in 1856 het volgende:(20)
Onze kerk, toegewijd aen den H. Joannes Baptista is fraei en ruim genoeg om het getal inwooners te bevatten. In 1710 werd zij met eene hooge koor en in 1760 met zijkooren vergroot. Het volgende jaer werd zij met eenen toren voorzien, die zeer fraei is en eene lange dunne naeld heeft. Deszelfs timmerwerk werd vervaerdigd door eenen inwooner onzer gemeente, met name Joannes Gordts, en daer hij maer een boere timmerman was, zoo valt er aen te merken dat de toren van kunstenaers bewonderd wordt....
3. Toen twee decennia geleden het dak van de toren vernieuwd werd, hebben we op een opstaande balk in de toren een inscriptie gevonden met het jaartal 1770. Overdrijf ik, als ik hierin de hand meen te zien van mijn verre naamgenoot ?!
(vervolgt)
(17)J. Vandesande, 'Open Monumentendag 1990 - Tildonk', HOGT, 1988: "... het gelijkvloers en de twee volgende verdiepingen (van de toren) dateren uit de 14de eeuw..."; J. Verbesselt, Het Parochiewezen in Brabant tot het einde van de 13de eeuw, dl. XIV - Tildonk, z.d.: "... als datering stellen wij voorop: de toren van het einde van de 12de eeuw...". (18) Bouwen door de eeuwen heen, Inventaris van het cultuurbezit in Vlaanderen, Architectuur, dl. I: Prov. Brabant, Arr. Leuven, Luik 1971. (19) RAL, KAB, nr. 23074. Hij maakt ook nog melding van een tekening van de nieuwe toren: soo hebbe ick hierbij gevoeght het profiel van den thoren ghelijck hij moet gemaeckt worden . Deze tekening bevindt zich spijtig genoeg niet meer in het dossier. (20) P. Goossens, Beschrijving van Tildonk (KAT, nr. 1).
Foto: In 1954 werden de twee nieuwe klokken in de St.-Jan-de-Doperkerk te Tildonk plechtig gewijd. We herkennen links achter de klok pastoor Nijs en achteraan de meter en peter van de nieuwe kleine klok (mev. De Volder en prof. Simonart). (Verzameling H. Simonart).
De klokken van de St.-Jan-de-Doperkerk
c. Hedendaagse periode
Op initiatief van pastoor Nijs komt Tildonk in het Mariajaar 1954 in het bezit van twee nieuwe klokken. (14) De nieuwe grote klok noemt opnieuw Aloysius. Ze weegt een respectabele 740 kg en heeft volgende afmetingen: bovendiameter 60 cm, onderdiameter 100 cm, hoogte 80 cm. Van deze klok is burgemeester dr. Raymond de Behault du Carmois peter en mev. Alida Vande Velde-Van Hoey meter. Het randschrift draagt volgende tekst :(15)
"Ego, Aloysius, 1838 Natus, 1943 Invite Abreptus, Anno Mariano 1954, Aloysius Maria Redux Laetabunde, Sonitabo 'Ave Maria' ".
De nieuwe kleine klok, Martinus genaamd, weegt 390 kg en heeft bovendiameter 47 cm, onderdiameter 86 cm en is 71 cm hoog. Peter is dr. André Simonart, de latere professor, en meter is mev. Alexia De Volder-Wouters van het Groenkasteel. Het opschrift van de klok luidt:
"Ego, Martinus, 1853 Natus, 1943 Invite Abreptus, Anno Mariano 1954, Martinus Redux Laetabunde, Sonitabo 'Ave Maria' ".
In hetzelfde jaar 1954 wordt het torenuurwerk hersteld en het luiden der klokken geautomatiseerd d.m.v. een elektrische installatie.(16)
Heden ten dage hangen drie klokken zusterlijk naast mekaar op de bovenste verdieping van de toren:
- langs de noordkant de middenklok (St-Jan-Baptist?) uit 1816; - in het midden de grote klok (Aloysius) uit 1954; - langs de zuidkant de kleine klok (Martinus) uit 1954.
(vervolgt)
(14) De Haechtenaar, ed. 27/12/1958, Afscheidshulde aan Z.E.H. Nijs, pastoor van Tildonk: ...hij zorgde er voor dat de klokken weerom in de toren klonken zoals voor de oorlog... (15) N.a.v. onderhavig artikel bezochten we in 2002 de klokkentoren en noteerden er nog volgende inscriptie op de grote klok: "Vanhabost Kortrijk me tradicit Aloysius 1954". (16) AGH, Verslagen schepencollege Tildonk, 1948-1954.
Foto: Het Kasteeltje (Kasteeldreef Tildonk). Eertijds bevond zich hier Ter Borcht, alwaar, naar aangenomen wordt, de ridders van Tildonk resideerden in de 12de eeuw.
De bewering dat Tildonk Vlaanderens dorp is met verhoudingsgewijs het grootste aantal geklasseerde monumenten is lichtelijk overdreven. Toch schuilt er een grond van waarheid in. Met zijn momenteel 2.557 inwoners op een oppervlakte van 731 ha is Tildonk meer dan ruim bedeeld qua beschermde gebouwen en landschappen. Een lijstje van de klasseringen: de pastorie (1974); het orgel in de Sint-Jan-de-Doperkerk (1981); het sas, de saswachterswoning en de omgeving (1996); de O.-L.-Vrouw-van-Troostkapel met omkadering lindebomen (2000); de Sint-Jan-de-Doperkerk en het ommuurde kerkhof (2001); de ommuurde pastorietuin (2001); het Sint-Angela-Instituut en klooster met de ommuurde kloostertuin (2002); de dorpskern van Tildonk (2002); het Kasteeltje en zijn omgeving (2002). Uitermate geschikt dus om teboek te stellen nu Tildonk zijn 900ste verjaardag viert! Naast deze beschermde monumenten en dorpsgezichten komen ook de oude boerderijen en de kapelletjes in de publicatie aan bod. Een lijst van klasseringsbesluiten vervolledigt het geheel. De namen van de voorintekenaars worden achteraan in het boek opgenomen.
rek. 734-0201638-81 op naam van Comité Tildonk 900.
Het boek STENEN GETUIGEN wordt voorgesteld tijdens de dubbeltentoonstelling
Processiekleding, -vaandels en obiits (in de pastorie) Kerkelijke gebruiksvoorwerpen (in de kerk)
tijdens de weekends van 8 - 9 september en van 15 - 16 september van 14u - 18u.
STENEN GETUIGEN is een uitgave van: comité Tildonk 900, i.s.m. TILDONK LEEFT!, de Kerkfabriek van Tildonk, de geschiedkundige kring HAGOK, de gemeente Haacht.
Foto: Twee van de drie klokken worden in 1943 door de Duitse bezettingsmacht uit de toren verwijderd. De inwoners nemen afscheid van hun klokken, hier de schooljeugd bij de versierde kleine klok. We herkennen (L > R): Willy Cleynhens, Edgard Van Meerbeeck, Raymond Verbiest, Miel Van Meerbeeck, Anny Persoons, René Alens, Simonne Persoons, Liliane Persoons, Paule Persoons, Omer Alens, ...
De klokken van de St.-Jan-de-Doperkerk
b. Periode 1798-1943
Tijdens de Franse overheersing (1795-1814) worden overal de klokken uit de kerken geroofd en vernield, zo ook in Tildonk (zie verder). Het duurt nog tot halverwege de 19de eeuw, ten tijde van pastoor Lambertz, vooraleer alle klokken in de kerktoren vervangen geraken.
Een nieuwe klok vindt in 1816 haar plaats in de noordkant van de toren. Zij heeft als afmetingen: bovendiameter 45 cm, onderdiameter 97 cm, hoogte 83 cm en heeft twee banden stijlversiering, voorzien van een godsdienstig motief. (11) Pastoor Vandepoel noteert in 1899 het randschrift: (12)
De tweede klok: Andreas Van den Ghein me fundit Lovanii pro ecclesia anno 1816. Jesus Maria Jo Baptista. Pastor J.M.C. Lambertz. Maire G. De Coninck. Peter den Heer Maximilianus Joannes Ghisl. graef de Lalaing, etc. etc. Meter Mevrouw Joanna Aug. Jos. Ghisl. Frantzen, geboren t Serclaes de Wommersom. Kerkmeesters J. B. Van Groenderbeeck en J. A. Janssens.
De graaf van Tildonk, is peter van de nieuwe klok en meter is Joanna 't Serclaes de Wommersom, echtgenote Frantzen, waarvan we niet weten welke relatie zij met Tildonk heeft. Zonder twijfel hebben zij de zaak mee gefinancierd. De klok houdt tot op de dag van vandaag moedig stand in de kerktoren.
De grote klok, toegewijd aan de H. Aloysius, die haar plaats krijgt in het middengedeelte van de toren draagt het jaartal 1838. Haar afmetingen bedragen: bovendiameter 42 cm, onderdiameter 112 cm, hoogte 90 cm. Ook van deze klok noteert pastoor Vandepoel in 1899 het opschrift:
De groote klok: A.L. Van Aerschodt Van den Ghein me fundit Lovanii. Ego Aloysius. Cura J.M.C. Lambertz, pastoris ac. Rectorum ecclesiae de Thildonck, prodii anno MDCCCXXXVIII. Patrimum J.B.M De Belder vicarium. Mariam Van Krieken, uxoris praenobilis Domini Barones de Behault matrinam habui.
De peter van de klok is de toenmalige onderpastoor De Belder en meter is Maria Van Krieken, echtgenote van de Tildonkse burgemeester Philippe de Behault du Carmois. De klok slaat een laatste keer in 1943 wanneer zij door de Duitse bezetter wordt opgeëist. Toch staat ze nog vermeld in een inventaris uit 1980, doch men is niet zeker: Klok genaamd Aloysius, gedateerd 1838, brons, waarschijnlijk niet meer ter plaatse, zijnde met voorstelling van H. Aloysius van Gonzaga.(13)
De nieuwe kleine klok, toegewijd aan de H. Maria, wordt in 1853 opgehangen aan de zuidkant. Zij heeft als bovendiameter 34 cm, onderdiameter 87 cm en is 71 cm hoog. Pastoor Vandepoel beschrijft het randschrift (1899):
"De kleine klok: Ik Maria, door de zorg van den pastoor en kerkbestier van Thildonck ben ik gegoten in het jaar ons Heere 1853. Ik hebbe voor Peter J.C.M. Lambertz, zeer Eerw. pastoor van de parochie, en voor meter Maria Anna Davies. A.L. Van Aerschodt, succesor Al. Vandenghein me fundit Lovanii".
In de inventaris uit 1980 heet het: "Klok genaamd Maria, onder het peterschap van J.C.M. Lambertz, volgens opschrift, 1816 (fout jaartal, men verwart met een andere klok, jg), brons, waarschijnlijk niet meer ter plaatse, zijnde met voorstellingen van H. Matthias apostel, H. Filippus apostel en O.-L.-Vrouw met Kind". Meter van de klok is de toenmalige overste van het Ursulinenklooster van Tildonk. Deze klok wordt eveneens in 1943 door de bezetter weggevoerd. Twee van de drie klokken worden in 1943 door de Duitse bezettingsmacht uit de toren verwijderd (zie verder).
(vervolgt)
(11) Kerkarchief Tildonk (KAT), Bestek herstellingen kerk, arch.Alfons Denef, 17/11/1943. (12) Pastoor Vandepoel, 1899: Beschrijving der parochie van Thildonck. Zie: Inventaris van het kerkarchief van Tildonk, o.c., nr. 2.Hij schrijft verder: "Er zijn drij klokken, den toon gevende van sol, la en si, doch niet gansch juist (sic)". (13) J. Jansen en B. Geuken, Beschrijving van het Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische Bedehuizen Tildonk, Ministerie Nederlandse Cultuur, Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, Brussel, 1980, p. 26 Zie: Inventaris van het kerkarchief van Tildonk, o.c., nrs. 190, 191.
We zochten de kapel O.-L.-Vrouw-van Lourdes (1874) in de Mortelstraat tegen de Kerkweg aan. Zoals vroeger dikwijls het geval was, werd in de eigendomsakte van het aanpalende huis aangeduid dat de eigenaars ten allen tijde de kapel dienden te behouden en te onderhouden.
De wenskaartjes met Tildonkse kapelletjes zijn nog steeds te bekomen bij de kunstenares (sigrid.joosen@pandora.be) aan 2,5 per set. De opbrengst gaat integraal naar de restauratie van de Lipsestraatkapel (meer info > blogbijdrage 11/12/2006).
Het was niet zo gemakkelijk deze keer, 5 goede en 3 foutieve antwoorden kwamen binnen. We hebben plannen om in de toekomst de opgaven aantrekkelijker te maken door er een prijs aan te verbinden. Wait and see!
Opgave 33 -> zie rechterkolom.
Ditmaal schotelen we jullie een foto voor van een verdwenen Tildonks gebouw met op de voorgrond twee religieuzen. De foto is tot ons gekomen vanuit de provincie Namen, waar een van de nazaten van de vroegere bewoners aanbelandde. Wie herkent het gebouw?
Foto: De kerk van Tildonk in 1650 met stompe toren en een tweede torentje op het kruis (ARAB, Kaarten en Plannen, 2500).
De klokken van de St.-Jan-de-Doperkerk
3. De Tildonkse klokken door de eeuwen heen
a. Tijdens het Ancien Régime
De oudste mij bekende vermelding van de klokken van Tildonk dateert uit 1574. (4) De parochie Tildonk hing toen af van deze van Herent. De Tildonkenaars kwamen op voor hun zelfstandigheid en dienden een verzoek in tot afsplitsing van de moederkerk Herent. Daarbij somden ze de nadelen op die de bediening vanuit Herent met zich meebracht. Ze argumenteerden tevens dat beide kerken uitgerust waren om zelfstandig te opereren.
De voirseyt prochien, dorpen ende heerlicheden (Herent en Tildonk, jg) hebben elck een schoon besundere kercke met sacristye sub invocatione (onder benaming, jg) te wetene die van Herent Beate Mariae, ende die van Thieldonck Sint Jan Baptiste, hebbende elcke kercke een torren, met vier zoo vijf clocken, elck eenen bequaemen kerckhoff ..
De kerk van Tildonk bezat dus 4 of 5 klokken in 1574, dat is meer dan vandaag. Er bevond zich toen wel nog een tweede torentje boven op de kruisbeuk van de kerk (zie verder). De inwoners moesten nog heel wat geduld opbrengen want het duurde nog ruim een halve eeuw (1626) vooraleer Tildonk een onafhankelijke parochie werd!
Tijdens de godsdienstoorlog op het einde van de 16de eeuw worden op vele plaatsen de klokken uit de kerken geroofd. Waarschijnlijk is dit ook in Tildonk gebeurd want in de volgende eeuw worden er op zijn minst 2 nieuwe klokken aangeschaft.
In een register dat door pastoor Coelmont werd bijgehouden vernemen we dat in 1638 150 gulden werden besteed voor eene clocke.(5)
Pastoor Joannes Eghericx beschrijft in 1650 zeer gedetailleerd de inkomsten waarop de pastoor, de koster en de kerk recht hebben. (6) Ondermeer op het luiden van de klokken staat een tarief:
Alsser geluijdt wordt drij wecken lanck oock voor een gemeijn lijck soo treckt de kercke voort slijten van de klocken voor ieder wecke 20 stuijvers, ende moeten de vrinden van een overleden instaen ende sprecken voort brecken vande klocken oft die met voor hun te luijden quamen te brecken, (7) van de gebrocken klocke oft klocken op hunnen kost te doen hergieten, ende te leveren als vooren sonder der kercke kosten, ende gaet den heer pastoer, soo dickwils als hij missen doet binnen de dach vant geluijt opt graf met de custer lesen de misere, ende de profundis, ende trecken daer voor voor iederen keere 3 stuijvers ende den custer voor sijnen arbeijt van luijden treckt dagelijcx 6 stuijvers
En verder nog:
Item voor een lijck daert utvaert gedaen wort treckt de kerck voort luijden ende gebruijck ende gebruijck der ornamenten 24 stuijvers
Omgezet in modern Nederlands zegt hij het volgende: Voor het luiden van de klok, 3 weken lang voor een gewoon lijk, ontvangt de kerk 20 stuivers per week. Als de klok tijdens het luiden zou breken dienen de vrienden van de overledene ervoor te zorgen dat een nieuwe klok wordt gegoten. De dagen dat de klokken geluid worden lezen pastoor en koster de gebeden op het graf waarvoor ze 3 stuivers bekomen. De koster ontvangt voor het luiden zelf dagelijks 6 stuivers. Bij een uitvaart ontvangt de kerk voor het luiden en het gebruik der klokken alsook voor het gebruik der ornamenten 24 stuivers.
In 1655 wordt een nieuwe klok in gebruik genomen. Het randschrift luidt: (8)
S. Joannes Baptista ora pro nobis. Tildonck. Joannes Addons pastor, Jan Smets meijer, schepene Willem De Wit, Engel van Espen, Jan Schots, Jaspar Godts, Lucas Verherbrugghe, Jan vander Meren, Jacob Caluwaers. 1655
De klok krijgt dus de naam van parochieheilige Sint-Jan-Baptist. Zij is waarschijnlijk op het einde van de 18de eeuw tijdens de Franse overheersing vernietigd.
Uit 1699 dateert een klok, genoemd naar de H. Maria, met volgend randschrift: (9)
S. Maria ora pro nobis. Mijn heer Larchier heer van Tildonck, (10) H. Leon Colmont pastoor, Art Smets meijer, Peeter de Wit, Gerard Godts, G. vander Vorst, L. Mommens schepene, Rombaut Janssens, kerckmeester. Von Trier me fundit. 1699.
Ook deze klok zal de 18de eeuw niet overleven.
(vervolgt)
(4) Algemeen Rijksarchief Brussel (ARAB), Kerkelijke Archieven van Brabant (KAB), nr. 16632.- Zie: J. Gordts, Inventaris van het kerkarchief van Tildonk, p.101. (5) ARAB, KAB, nr. 23033. (6)Rechten van accidenten en vervallen den Heer pastoer, custer ende kercke toekomende, 1650 Zie: Inventaris van het kerkarchief van Tildonk, o.c., p. 92. (7) Dit barsten of breken der klokken kwam regelmatig voor. Vooral de plaats waar de klepel telkens de klokwand raakt is een zwakke plek. De klokken werden dan dikwijls hergoten waarbij de scherven tot klokkenspijs dienden voor de nieuwe klok. (8) J. De Kempeneer, Opschriften van klokken uit het Leuvense in 1726 Tildonk, Mededelingen Geschied- en Oudheidkundige Kring Leuven en Omgeving, 1971. Hij schrijft erbij dat deze klok betaald werd door het dorp en door de kerk, vandaar dat de namen van de toenmalige meier en schepenen erop weergegeven staan. (9)Opschriften van klokken uit het Leuvense..., o.c. Ook deze klok werd zowel door de kerk als door het dorp betaald. (10) Charles l' Archier, heer van Tildonk in 1662, mocht vanaf 10/9/1699 de titel "graaf van Tildonk" voeren. Hij woonde op de Zavel te Brussel (hotel Bucquoy). Zijn enige dochter Marie-Catherine huwde met Maximiliaan-Joseph de Lalaing. - Zie: A. Van Nieuwenhuysen, Inventaire des archives de la Famille de Lalaing, ARAB, 1970.
Foto: De hier afgebeelde prachtige kleine Mariaklok uit 1853 werd tijdens de tweede WO door de Duitse bezetter uit de toren gehaald en weggevoerd.
De klokken van de St.-Jan-de-Doperkerk
2. Lokale gebruiken
Aankondiging van een overlijden
Oudere Tildonkenaars konden aan de manier van luiden horen of het voor een man, vrouw of kind was: - voor een man luidde eerst de grote klok - voor een vrouw was het de kleine klok die als eerste luidde - voor een kind dat zijn plechtige communie nog niet gedaan had werd enkel de kleine klok geluid. Bovendien werd er onderscheid gemaakt tussen een rijke (lees: belangrijke) dode en een arme dode; voor de eerste werd veel langer geluid
De koster
De koster stond in voor het luiden der klokken. Hij ontving hiervoor in de 17de eeuw dagelijks 6 stuivers van de kerk (zie verder). Later was het de gemeente die de koster voor het luiden betaalde. (2) Het gebeurde dat de koster geen tijd had en dat hij het luiden overliet aan enkele knapen uit de buurt. (3)
Paasklokken
Wanneer de kerkklokken op het eind van de Goede Week niet luidden, zei men tegen de kinderen: De klokken zijn naar Rome. Deze klokken van Rome brachten op paasmorgen de paaseieren voor de kinderen. Het oude gebruik van 'paaseieren rapen' bestaat vandaag de dag nog steeds in Tildonk, zoals trouwens overal te lande. Een ondeugend rijmpje van de Tildonkse schooljeugd luidde als volgt:
Zeg rosse, wannië es't Posse? As de klokke hun aare goan losse! (vervolgt)
(2) In 1949 ontving koster August Pardon 3.000 fr per jaar als klokkenluider. (Archief gemeente Haacht (AGH), Verslagen schepencollege Tildonk, 1948-1954).
(3) Zo herinnert Marcel Engelborghs zich nog goed hoe hij en zijn broer Roger soms de klok mochten luiden van koster Pardon wanneer deze geen tijd had. Ze hingen aan het zeel en gingen telkens een heel eind mee de lucht in (M. Engelborghs, 14/2/2002).
Foto: De Tildonkse St.-Jan-de-Doperkerk nà de verbouwing van de zijbeuken in 1931. In de toren twee rijen galmgaten boven mekaar; in de 18de eeuw werd namelijk een nieuwe klokkenverdieping in baksteen bovenop de 14de eeuwse zandstenen toren opgetrokken. Let op de arduinen dorpspomp links op de voorgrond.
De klokken van de St.-Jan-de-Doperkerk*
1. Klokken(1)
De eerste klokken vinden we terug in China rond 2000 v. Chr. In onze streken worden ze bekend vanaf de 4de eeuw na Chr. De oorspronkelijke handklokjes evolueren gaandeweg tot grotere en verder dragende signaalgevers en vormen een ideaal middel om de geloofsgemeenschap op te roepen tot de eredienst. De klokken worden immers vooral geluid om de kerkelijke diensten aan te kondigen en de gelovigen samen te roepen voor het gebed. Er worden speciale klokkentorens gebouwd aan de kerken, die dikwijls, zoals in Tildonk het geval is, ook een defensieve functie hebben. Vanaf het einde van de 13de eeuw automatiseert men de tijdsaanduiding door de klokken aan mechanische uurwerken te koppelen. Met de opkomst van de gemeenten wordt de louter religieuze functie van de klokken uitgebreid met een aantal maatschappelijke taken. Al naargelang de functie spreekt men zo van een stadsklok (tijdsaanduiding), brandklok, stormklok, rouw- of doodsklok, feestklok, werkklok (roept de actieve bevolking op om aan het werk te gaan), banklok (bekrachtigt de verordeningen van de stedelijke overheid), de angelusklok (roept op om het werk te stoppen en te komen tot gebed), ... Het zal evenwel nog duren tot in de 16de eeuw vooraleer de klokslagen in het gros der plattelandskerken in onze contreien weergalmen. Tijdens de tweede helft van de 15de eeuw doen de eerste beiaarden hun intrede in de kerktorens der steden en af en toe ook wel eens op het platteland (Steenokkerzeel). Het gieten en stemmen van de klokken is hoogst gespecialiseerd ambachtswerk dat aanvankelijk in West-Europa door monniken wordt verricht en nadien door rondreizende klokkengieters. Tegenwoordig gebeurt de fabricatie op semi-industriële wijze. Belangrijke klokkengieters in onze streek waren: de Mechelse Waghevens en Van den Gheyns (16de- 17de eeuw), de Leuvense Van den Gheyns (18de eeuw) en de ermee verwante Van Aerschodts (19de-20ste eeuw), alsook de familie Sergeys (20ste eeuw) uit Leuven. Nu, anno 2007, worden er in België geen klokken meer gegoten.
Een klok draagt meestal het jaartal waarin ze gegoten is, haar naam (d.i. bijna steeds een heiligennaam) en zelfs de naam die ze oorspronkelijk droeg in geval ze hergoten is geweest We mogen niet vergeten dat de klokken na verloop van tijd dikwijls beschadigingen opliepen, ze werden dan hersteld of zelfs volledig hergoten. Andere veel voorkomende vermeldingen zijn: de naam van de peter en meter en deze van belangrijke getuigen bij haar inwijding. De verhoudingen hoogte, bovendiameter, onderdiameter en wanddikte zijn voor de meeste klokken identiek. Ook de legering 80 delen rood koper en 20 delen tin wordt veelal aangehouden om aldus een ideale klanktoon te bereiken. De toonhoogte wordt bepaald door het gewicht en de afmetingen van de klok: hoe kleiner de klok, hoe hoger de toon. (vervolgt)
* Zie: Gordts J., 'De klokken van de St.-Jan-de-Doperkerk te Tildonk', HOGT 17 (2002) 42- 57.
(1) Donnet F., 'Archéologie campanaire en Belgique', Annales de la Société Archéologique de Belgique, Gent, 1907; Migne G.P., Dictionnaire d' archéologie sacré, 1863; Vlaamse Beiaardvereniging, Antwerpen: www.beiaard.org. Met dank aan A. Bruyninx, G. Vandegoor en R. De Cuber voor het ter beschikking stellen van hun documentatie.
Foto: Profrenner Maurice Croon, afkomstig uit de Tildonkse Sussenhoek. Je zal hem samen met een 30 andere gewezen profrenners van de streek tegenkomen in het eerlang te verschijnen boek van Jozef Hamels, Wielerparels uit de regio Haacht.
(foto archief Jozef Hamels)
Tommeke Boonen dus niet...
Alessandro Ballan is de winnaar geworden van de 91ste Ronde van Vlaanderen. Hij versloeg in een spurt met twee zijn medevluchter, de Belg Leif Hoste. De Italiaan reed weg uit een omvangrijke kopgroep op de Muur van Geraardsbergen. Alleen Hoste kon nog aansluiten. In een spannende sprint versloeg Ballan Hoste, die voor de derde keer tweede eindigde...
Na 1900 was de wielersport ook in Tildonk volkssport nummer één. Er ging geen kermis voorbij zonder een wielerkoers en menige jonge Tildonkenaar waagde zijn kans in deze koersen. Een uitblinker was Maurice Croon van de Sussenhoek die het voor WO II tot profrenner bracht. Hij stond zijn mannetje op de weg, op de piste en bij de cyclocrossers. In de jaren '60 was er hier zelfs een heuse opstoot van beloftevolle plaatselijke renners, zoals Jaak Verbelen, Freddy Neefs, Miel Van den houdt...
Vanaf 1929 werd het gebruik van het loonboekje* door de wet verplicht gesteld. In dit boekje werden de gewerkte periodes ingeschreven en het brutoloon dat uitbetaald werd. Op die manier stonden de zaken op papier en kon men bijvoorbeeld later de nodige gewerkte perioden bewijzen i.v.m. de pensioentoekenning. Heel wat Tildonkenaren vonden vroeger werk in het fabriek van Persoons, de N.V. der ONTROOMERS PERSOONS. Hier het loonboekje uit de jaren 1938-1940 van Aimé Van den houdt. Weet iemand wat een '1/2 noyauteur' is?
(Met dank aan Emiel Van den houdt)
* Uittreksel uit de wet van 15 Mei 1929: Art. 2. 'De ondernemers zijn gehouden aan elk hunner onder de toepassing der wet vallende werklieden, leerjongens en beambten een boekje uit te reiken waarin namelijk het bedrag van de verdiende loonen en uitkeeringen dient vermeld, in den vorm en naar de regels, die zullen worden vastgesteld bij koninklijk besluit gegeven op advies van de arbeidsongevallencommissie. Worden gestraft met een geldboete van 26 tot 200 frank de ondernemers, werkgevers, bedrijfsleiders of beheerders die dit artikel overtreden. De bepalingen van dit artikel zijn niet van toepassing op de landbouwbedrijven.' Uittreksel van het koninklijk besluit van 25 November 1929: Art. 4. 'Het loonboekje zal kosteloos aan den werkman worden overhandigd. De werkgever mag zich daarvan een ontvangstbewijs laten afleveren. Wanneer het boekje is zoekgeraakt dan mag de ondernemer vragen dat het nieuwe boekje zou worden betaald; de prijs daarvan echter mag geen 3 frank overschrijden. Art. 5. 'Het loonboekje is het eigendom van den werkman of van zijn rechtverkrijgenden. Art. 6. 'De werkgever die een werkman in dienst neemt is er toe gehouden hem het loonboekje te geven dat in zijn onderneming wordt gebruikt. Hij mag in geen geval de voorlegging vergen van het loonboekje of de loonboekjes die de in dienst genomen werkman reeds in zijn bezit heeft wegens het feit dat hij in andere ondernemingen werkzaam is geweest.'
237) SCHAERHOUDT, RUIJHOUDT, BOOMEN & ANDER HOUTWAER...
Foto: Langs elke straat en veldweg, bij elk huis groeiden vroegerjaren allerlei bomen en struiken. Dit bemerken we ook op bijgaande foto. Het lemen huis stond op de Zuiddijk, niet ver van de brug, richting Kampenhout, en werd bewoond door Ursula Jacobs (Ursula de goeivraa) en Tijl Massant.
Naschrift We ontvingen onderstaande reactie. Het huis zou dus wel eens niet hetgene zijn dat bewoond werd door Ursula de goeivraa.
'Beste Jan, ons moeder - Maria De Bie, 85 jr - beweert bij hoog en bij
laag dat dit huis gelegen was langs de Mortelstraat, ter hoogte van
Gerda Verreth maar verder in het veld. Aan de achterzijde liep een
voetweg die aan Vandenschrieck uitkwam en naast het huis was/is een
vijver ... Het stuk grond aan de voorkant (tussen huis en Mortelstraat)
was heel drassig en lag meestendeels blank, zodanig dat het water het
huis soms binnenliep. De bewoonster was "Sylvie van de Kempeneer" en
was 2x getrouwd - de eerste x met ne Pardon en de tweede partner heette
"Fienes Beek" (bijnamen van vóór mijn tijd en mij dus niet bekend. Het
huis van "Ursula de goeivra" lag blijkbaar beneden aan de vaartdijk,
aan het wegske, nadien ook nog bewoond door Lenne Telon ... Met vriendelijke groeten - Swoij Lens'
Het economische belang van hout was in vroegere eeuwen niet te onderschatten. Hout vertegenwoordigde een onmisbare grondstof voor de huizenbouw, het meubilair, de verwarming, allerhande getuig en nutsvoorwerpen, het vervoer (koetsen), zelfs de kleding (blokken)...
Tal van beroepen hadden te maken met het verhandelen van hout en de verwerking ervan. Denken we maar aan de houtkoopman, de timmerman, de blokmaker, de berdzager, de rademaker, In talrijke documenten vinden we dan ook regelmatig verkopen terug van allerhande houtwaar, zoals hieronder in de rekeningen van de Tildonkse schepengriffie van 31 oktober 1786*.
Pastoor en kerkmeesters van Thildonck verkopen schaerhoudt, ruijhoudt, boomen & ander houtwaer
- In den Langenbosch onder Thildonck: schaerhoudt (10 kopen), eersters te cappen op den kip (5 kopen), boomen: 35 witte, 15 essche - Op het lant in huere bij Jan Michiels tot Thildonck: boomen: 12 witte - Achter het Sas op den Bresyp: schaerhoudt (1 koop) - Ontrent de vaert neffens t' sashuys van Thildonck: schaerhoudt (1 koop) - In den Nieuwen Bosch: schaerhoudt (6 kopen), eersters (1 koop), boomen: 44 witte, 35 essche, 12 olm(2/3 kerk, 1/3 pastoor) - Op d' Oude Brugge: schaerhoudt (3 kopen), boomen: 5 witte, 35 essche, 1 els, 7 olm - In de Lipse: schaerhoudt (7 kopen), 113 eesters , boomen: 4 witte, 1 essche, witteboomkens (2 kopen) - Op het lant in huere bij J. Janssens ende Wed. Aert Van Essche: boomen: 3 popelieren, 2 eycken, 17 struijcken - In de Lipse: het ruijhoudt (1 koop)
* Algemeen Rijksarchief Leuven, Schepengriffies (Tildonk) nr. 2002.
De foto verscheen al eens in deze blog, namelijk in bijdrage nr. 10 van 24/12/2005. Toen kon je lezen dat het de kiosk in de Dreef betrof, ingesloten door een massa Boerenfronters tijdens de manifestatie te Tildonk in 1939 ter gelegenheid van de vlaginhuldigingvan de nieuwe plaatselijke afdeling.
13 blogbezoekers slaagden erin om de foto te lokaliseren.
Opgave 32 -> zie rechterkolom.
Sigrid Joosen en Richard De Cuber hebben mooie wenskaartjes getekend waarop verschillende Tildonkse kapelletjes voorkomen. Deze kaartjes worden verkocht ten voordele van de restauratie van de kapel in de Lipsestraat. Eén van de kapelletjes hebben we eruit gelicht. Wie weet waar dit bedehuisje zich bevindt?
Tildonk - Kortstondig einde van Tildonks visrestaurant. De redactie van de blog Tilloenk vruger verontschuldigt zich voor de ietwat foute info die hier gisteren verscheen. Blijkt nu dat we onze bronnen niet voldoende gecheckt hebben. Wegens voorziene omstandigheden bleek het visrestaurant in de Pastoor Lambertzdreef vandaag al zijn deuren definitief gesloten te hebben. Waren er problemen met de toelevering soms? Wie zal het zeggen. Feit is dat we gisterennamiddag meerdere wandelaars met lege handen op straat tegenkwamen. Al dan niet betrouwbare bronnen wisten ons te vertellen dat de openstelling van het restaurant exact één jaar vertraging zou oplopen. We zijn benieuwd voor 1 april 2008...
Deze foto (ca. 1960) is eveneens genomen voor het ouderlijk huis, dat weliswaar ondertussen afgebrand is geweest en nadien terug heropgebouwd werd. (L > R) Maria Vandevenne, zuster Pauline (Victorine Vandevenne), Gusta Vandevenne, Pauline Penoey, zuster Theresia (Madeleine Vandevenne), Godelieve Vandevenne (dochter van Leon).
- Met dank aan Godelieve Vandevenne die ons foto's en toelichting bezorgde.
Jomme Vandevenne als krijgsgevangene in Duitsland (1916), de man in burgerkleren links op de foto. Naast hem militairen die we niet kunnen duiden, in diverse uniformen (maar zonder uniformiteit).
Ben je benieuwd of je familienaam voorkomt in de blog? Of zoek je info over bvb. het klooster, 'varkens en beren', de vaart, ... Breng je zoekterm hierboven in en je krijgt onmiddellijk ALLE artikels waarin deze term voorkomt!
ZEKER EENS PROBEREN! DIT WERKT DUS NIET MEER
DE FOTO'S IN DE BLOG
Gebeurlijke miniatuurfoto's in het middengedeelte kan je doorgaans vergroten door erop te klikken.
De foto's in de linker- en rechterkolom echter niet, ze zijn dan ook veeleer bedoeld als opsmuk. Het gros kwam je wel al eerder tegen in een artikel in het middengedeelte.
.
WARM AANBEVOLEN
Voor slechts 34 € word je lid van HAGOK, de Haachtse Geschied- en Oudheidkundige Kring. Als lid kan je de meeste activiteiten van HAGOK gratis meemaken. Ontvang je HOGT, een glossy magazine met tientallen kleuren- en andere foto's; elk jaar goed voor meer dan 300 blz. streekgeschiedenis, heemkunde, genealogie, archeologie en wetenschappelijke bijdragen over de dorpen van de driehoek Aarschot-Leuven-Mechelen.
Als lid kan je de artikels over Tildonk, naast alle andere reeds verschenen artikels, en dat zijn er ondertussen meer dan 1400 (!), ten allen tijde gratis online raadplegen. Over Tildonk zelf verschenen doorheen de tijd heel wat uitgebreide bijdragen:
Arnold Bonne & Jan Gordts, Cimorné gezien in Tildonk
Jan Gordts, Raar maar waar?! De Tildonkse Sint-Jan-de-Doperkerk is gezegend met een merkwaardige preekstoel
Jan Gordts, Een geval van overbemesting te Tildonk in 1795
Arnold Bonne, West-Vlaamse WO I-vluchtelingen, poserend voor Hôtel du Cygne (1918)
Jan Gordts, Zieltjes redden in 1827. Tildonkse pastoor Lambertz neemt mes van chirurgijn Beckers ter hand
Jan Gordts, Jacobus Evers (°Tildonk 1828), een 'filius septimus' of zevende zoon
Arnold Bonne, Jan Gordts & Freddy Vens, De grauwzusters van Roeselare en andere vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog in Tildonk
Jan Gordts, 1848, de jonge Tildonkenaar Gaspar Gielielmus Engelborgs overlijdt in den vreemde
Kristien Suenens, Een man, duizend vrouwen. De ursulinen van Tildonk
Jan Gordts, 'Ge moet niet alles geloven wat in de gazetten staat...'
Jan Gordts, Vondelingen te Tildonk op het einde van de 18de eeuw
Jan Gordts, De memoires van Tildonks brugdraaier Jozef Mommaers, alias 'Jef van de brug' (1873-1968)
Jan Gordts, Lucienne De Keuster (1923-2015) dochter van de sassenier van Tildonk. Een vergeten partizane
Jan Gordts, Lokalisatie van enkele 18de-eeuwse gronden te Tildonk. Een oefening
Peter Dejaegher, Het gevecht aan de Lips (1266)
Jan Gordts, André Van Aerschot & Jan Cleynhens, Begin september 1944: de bevrijding van Haacht en omgeving
Jan Gordts, Betwisting rond een in 1820 te Tildonk gevonden geldpot
Ward Caes, Een zilvermunt van keizerin Maria Theresia of een pot bier in 1750?
Jan Gordts, 'Life in a Belgian Convent: A Sydney Girl Abroad'. Een relaas uit 1913 door Maie Mason, Australische oud-leerlinge van de Tildonkse ursulinenkostschool
Jan Gordts, Liedeken op de groote moordery geschied tot Tildonck in den nagt op Gulde Mis (1837)
Jan Gordts, Marie Antoinette Caroline van der Gracht de Fretin en het kasteel ter Elst te Tildonk
Jan Gordts, Voorjaar 1814. Het veldleger van "de Zwarte Hertog" Frederik Willem van Brunswijk strijkt neer in onze dorpen
Roger Casteels, Uittreksels uit het frontblad 'Het Kanton Haacht onder de wapens' - (Thildonck)
Jan Gordts, Wat mispeuterden de Tildonkenaren zoal een goede honderd jaar geleden? Een verhaal van onder meer 'varkens' en 'beren'
François van der Jeught, Een nieuwe Van den Gheinklok voor de kerk van Tildonk in 1601
Jan Gordts, Het Tildonkse ursulinenklooster, litho op postkaart 1903-04
Jan Gordts en Guido Abts, De preekstoel met de verkeerde parochieheilige
Germaine Verheyt, 'Maurice Neefs, een oorlogsslachtoffer uit Tildonk
Jan Gordts, Openbare boedelverkoop in 1771 van de Tildonkse hoeve van 'de Tafel van de Grote Heilige Geest van Leuven' (Hof Ter Leeps)
Jan Gordts, Leerlingenwerving voor de internationale kostschool van de Tildonkse ursulinen in de 19de en 20ste eeuw
Jan Gordts, Bijna vier eeuwen Tildonkse pastoors (1626-1999)
Willy Van Langendonck, De waternaam Lips
Hubert Simonart, Tildonk-Banneux 1933-2008. Een uitzonderlijke band
Jan Gordts, Het testament van kanunnik Philippus Van 't Sestich (+ Tildonk 15 oktober 1764)
Jan Gordts, De Tildonkse processie van weleer
Willy Van Langendonck, Het toponiem Tildonk
Jan Gordts, Een Tildonks politiereglement uit 1837
Jozef Hamels, Renners uit onze regio: Maurice Croon
Jan Gordts, De Tildonkse galg
Roger Casteels, Dagboek van de ursulinen van Caen over hun belevenissen te Wespelaar en Tildonk tijdens de Eerste wereldoorlog
Jan Gordts, Tildonk ten tijde van de Oostenrijkse Successieoorlog (1741-1748)
Louis Swiggers, Over Tildonkse dorpsfiguren: Jakke Vanden Acker, alias Sinterklaas; de smed; Jef van Woil; Lewie Van Krieken; Plien Borreman
Jan Gordts, De geschiedenisles van schoolmeester Paulus Goossens over Tildonk (1856)
Roger Casteels, Het Tildonkse ursulinenklooster en de Eerste Wereldoorlog
Jan Gordts,Tildonk beschreven rond 1830 in de 'dossiers d'expertise' van het kadaster
Jozef Hamels, Renners uit onze regio: met Tildonkse connectie
Henri Vannoppen, De familie de Behault du Carmois tegen de achtergrond van de samenleving van Tildonk
Jan Gordts, De Tildonkse notarissen in de periode 1758-1920
Jan Gordts, De bewogen carrière van Leon Vincart, gevolmachtigde minister van België in Venezuela (°Huy, 22 april 1848 - +Tildonk, 6 juli 1914)
Maurice Vandenheuvel, In 1945 was het klooster van Tildonk een Brits legerhospitaal
Jan Gordts, Knechten op de vuist in het 18de eeuwse Tildonk
Jan Gordts, De Tildonkse reuzen Jan en Babs in de kijker
Jan Gordts, Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof ter Elst, van pachthof van de abdij van Affligem tot kasteelhoeve van de families Van 't Sestich en Snoy
Jan Gordts, Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof te Bettenrode, win- of pachthof van vele heren
Jan Gordts, Gaf Sus Artoos zijn naam aan de Tildonkse wijk Sussenhoek?
Maurice Vandenheuvel, Het Janssenskapelletje (1852) en de familie Janssens te Tildonk
Jan Gordts, Het Tildonks Sticht in de periode 1818-1832, voorloper van het latere ursulinenklooster
Jan Gordts, De Tildonkse handbooggilde van St.-Sebastiaan in het begin van de 18de eeuw
Jan Gordts, Tildonkse notarissen in de periode 1758-1920
Henri Vannoppen, Schilderijen en kunstwerken rond de notarisfamilie Verzyl te Tildonk
Jan Gordts, De grote kloosterbrand te Tildonk in 1928
Henri Vannoppen, De familie de Behault du Carmois tegen de achtergrond van de samenleving in Tildonk
Jan Gordts, Indische bedevaarders op bezoek te Tildonk in 1935
Maurice Vandenheuvel, Met Tildonkenaars op de vlucht in mei 1940
Jan Gordts, Het ploeg-handmerk van Louis Van Bolle, schepen van Tildonk (1664)
Marleen Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk. De Art Nouveauzaal
Roger Casteels, Op 26 mei 1940 verloor Tildonk 2/3 van zijn onderwijzerskorps
Marleen Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk:een bouwhistorisch en iconografisch overzicht
Jan Gordts, 12/8/1942: een Engels gevechtsvliegtuig stort te pletter in Tildonk
Jo Vandesande, Een 18de-eeuwse kaart van Tildonk en Wespelaar
Jos Cools, Tildonk
Jan Gordts, Een drievoudige moord te Tildonk in 1837
Henri Vannoppen, Een beeld van de gemeenten Haacht, Tildonk en Wespelaar rond 1830
Jo Vandesande, Motten en heerlijkheden te Tildonk. Deel II: De heerlijkheid Lauwendries
Jo Vandesande, Motten en heerlijkheden te Tildonk. Deel I: De heerlijkheden Tildonk, Ter Borcht (Nieuwenborg) en Oudenborg, vanaf hun ontstaan tot omstreeks 1650
Bart Minnen, Getuigenissen uit 1390 over de verdeling van de tienden te Tildonk
