Bereken de dag van de week waarop 'n bepaalde gebeurtenis uit het verleden plaatsgreep (bvb. je geboortedag) >>> Kalender
T I L D O N K
Gemeente Haacht Prov. Vl.-Brabant
4 km > Haacht
5 km > Werchter 8 km > Tremelo 11 km > Leuven
18 km > Mechelen 20 km > Aarschot 30 km > Brussel
E-MAIL
Druk op onderstaande knop om te e-mailen (vragen, suggesties, opmerkingen, toevoegingen,...).
Je kan ook de 'reageer'-knop gebruiken onder elk bericht.
GASTENBOEK
Dit is onder meer de plaats om je mening te geven over de blog 'Tilloenk vruger'. Of om te lezen wat anderen ervan vinden.
Druk oponderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
TILLOENK VRUGER
DEZE BLOG BEGON OP 29 NOVEMBER 2005 EN STOPTE EI ZO NA OP 16 APRIL 2011 NA HET BEREIKEN VAN 1000 ITEMS OVER HET VERLEDEN VAN TILDONK.
MAAR HET BLOED KRUIPT WAAR HET NIET GAAN KAN,
DUS AF EN TOE MAG JE JE NOG AAN WAT MOOIS VERWACHTEN...
Jan Gordts
Om de
twee weken tref je hier een paar portretten van onze Tildonkse
voorzaten.Met een klein beetje commentaar op zijn
Tilloenks. Soms zijn we zelfs niet zeker wie er op voorkomt en verwachten we
enige feedback van de lezer.
Zie je ook
graag een van je voorouders of verwanten verschijnen in Den Tilloenksen almanak? Bezorg ons dan een
foto en we bedienen je op uw wenken!
Corinne Van den Borre,
mère Marie Ignace de marie Immatraculée, Edingen, Fons Persoons,
Pauline Gerardy, Maria Gerardy, Jules Persoons
772) Ursulinen van Tildonk in het voetspoor van pater Lievens in India
Pater Lievens, de apostel van Chota-Nagpur Constant Lievens (Moorslede, 10 april 1856 Heverlee, 7 november 1893) was een Vlaamse jezuïet en missionaris in India. Lievens volgde humaniora aan het Kleinseminarie te Roeselare en studeerde af in 1876 samen met Albrecht Rodenbach. In 1877 ging hij aan het Grootseminarie te Brugge theologie studeren. Hij legde zijn kloostergeloften af op 22 oktober 1880, dezelfde dag dat hij vanuit Oostende op missie naar India vertrok waar hij in 1883 te Calcutta tot priester werd gewijd. Lievens zette zich niet alleen in voor de kerstening van het hem toegewezen gebied, maar ook voor onderwijs, caritatieve werken en meer respect voor de mensenrechten. In 1891 werd bij Lievens tuberculose vastgesteld. Hij was toen al een tijd verzwakt. Hij keerde nog voor behandeling naar België terug in 1892 maar overleefde de ziekte niet. De Lievensmissie is uitgegroeid tot een fenomeen en een van de meest bloeiende jonge kerkgemeenschappen ter wereld. Zo telt het Seminarie van Ranchi tegenwoordig meer dan 300 seminaristen Constant Lievens kreeg de eretitel Apostel van Chota-Nagpur. Een proces tot zaligverklaring werd in 2001 ingeleid. (1) De eerste Tildonkse ursulinen vertrekken naar Ranchi Pater Lievens stelde een grote nood naar onderwijs voor de Indische meisjes vast en stuurde in 1888 een smeekbrief naar het thuisfront. Daarop werd gevolg gegeven door de Zusters van Loreto die in Ranchi een klooster en een school bouwden (1890). De Zusters van Loreto konden echter alleen niet voldoen aan de nood en daarop werden de ursulinen van Tildonk aangesproken. Op 8 oktober 1902 bracht pater Grosjean, reguliere overste van de West-Bengaalse Missie, een bezoek aan het klooster te Tildonk en reeds op 4 december kon algemeen overste zuster Ignace aan kardinaal Goossens in Mechelen vier kandidaat-missionarissen voorstellen. (2) Diezelfde dag werd in het klooster een afscheidsceremonie ingericht in aanwezigheid van de families van de missionarissen en s anderendaags op 5 december 1902 greep de afreis plaats naar India. De vier werden per automobiel (!) naar het station van Wespelaar gevoerd van waaruit ze verder reisden langs het spoor naar Namen. In elk station waar de trein onderweg halte hield (Wespelaar, Leuven, Brussel en Namen) stonden oud-leerlingen op het perron om de kersverse missionarissen uit te wuiven. Vanuit Namen vertrokken ze de dag daarop naar Zwitserland en verder naar Italië. In de havenstad Genua scheepten ze in voor een lange bootreis met bestemming Bombay. Vanuit Bombay reisden ze in stijl verder met de Push-Push naar Ranchi in de regio Chota-Nagpur. Op 13 januari 1903 arriveerden de zusters ursulinen van Tildonk op hun post. Ze waren niet minder dan 39 dagen onderweg geweest! (3) Vandaag 16 februari 2010, meer dan 103 jaar na datum, zijn de ursulinen van Tildonk nog steeds erg actief in India! (zie hun website ginds:www.ranchiursulines.org/)
(1) Wikipedia; www.lievensmuseum.org (2) De vier eerste Tildonkse missiezusters waren: zr. Gonzague Murless (+1949), zr. Anthony Anneessens (+1935), zr. Ursula Greenslade, ursuline convent Upton, England (+1957), zr. Sabine Van Seybroeck (+1966). (2) Annals of the ursulines of Tildonk in India (1903-1953), Archief ursulinen Tildonk.
1. Pater Lievens, een tekening van Jan Van Puyenbroeck (uit: Marlier A., Pater Lievens' geïllustreerde levensschets, Davidsfonds Leuven, 1931).
2. Een 'Push-Push'; met dergelijke inlandse wagen werden de Tildonkse missiezusters in 1903 vervoerd.
3. Postkaart waarop een ursuline van Tildonk in Bengalen voorkomt (bemerk de witte missiekledij).
* Voordrachtavond over nieuwe arboretum te Wespelaar *
Een hele tijd is het al erg druk rond de geplande permanente openstelling van het arboretum* te Wespelaar in het domein van graaf Philippe de Spoelberch aldaar. Zo komt er in de dorpskom van buurdorp Wespelaar een heus centrum dat de bezoekers dient op te vangen en is er momenteel al een staff in functie. Omtrent een mogelijke openingsdatum (ergens in 2010, 2011?) wil men zich aldaar nog niet uitspreken, maar het arboretum zelf is er natuurlijk al! Als grootste cultuur-historische vereniging van de regio is de Haachtse Geschied- en Oudheidkundige Kring (HAGOK), die dit jaar zijn 25-jarig jubileum viert, bijzonder blij om dit nieuwe arboretum aan het grote publiek voor te stellen. De Kring kon hiervoor beroep doen op dr. Koen Camelbeke, directeur van het nieuwe arboretum. Zoals steeds bij de HAGOK-voordrachten is de inkom gratis en is iedere geïnteresseerde welkom!
* Een arboretum of bomentuin is een bomenverzameling in een (grote) tuin of een park. Zo'n levende verzameling van veel verschillende soorten bomen (en struiken) kan zijn aangelegd met het doel om kennis en materiaal te vergaren voor de bosbouw of boomkwekerijen, en/of met het doel om een zuiver wetenschappelijke collectie te vormen, en/of met een educatief doel. Het woord arboretum stamt van het Latijnse arbor = boom. Een arboretum is een gespecialiseerde botanische tuin. In een botanische tuin worden allerlei soorten planten gehouden; in een arboretum vooral winterharde houtige gewassen. Soms vormt een arboretum ook een onderdeel van een botanische tuin. En in de meeste botanische tuinen staan natuurlijk ook bomen en struiken. In een arboretum worden de bomen en struiken al dan niet systematisch gegroepeerd (soms ook geografisch), en wordt er veelal naar gestreefd een zo volledig mogelijk aantal soorten en variëteiten te houden (rekening houdend met de klimatologische omstandigheden). Bij de aanleg van een arboretum wordt er veelal naar gestreefd de afzonderlijke individuen goed tot hun recht te laten komen. Naamgeving en etikettering spelen een belangrijke rol.
S. Valentin presb. et mart. (Jacques Callot, 1630)
14 februari
Sint-Valentijn
Dooi op St. Valentijn, doet veel water in de wijn.
Paus Gelasius I riep in 496 14 februari uit tot de dag van de Heilige Valentijn. Er bestaan verschillende heilige martelaren met de naam Sint-Valentijn. Eén was priester in Rome, een ander was bisschop van Terni. Beiden werden in de 3e eeuw ter dood gebracht. Mogelijk gaat het hier om dezelfde persoon. Over Sint-Valentijn is geen enkel biografisch gegeven bekend. In de achttiende eeuw werd geopperd dat het Valentijnsfeest op 14 februari is gesteld om de oude Lupercalia, een Romeins (en wellicht nog ouder) vruchtbaarheidsfeest te vervangen.
Sint Angela Instituut, Ursulinen, Tildonk.
Secundaire technische school, erkend door de staat.
- Lagere secundaire cyclus (12 tot 15 jaar)
- Hogere secundaire cyclus (15 tot 18 jaar)
Wettelijk diploma
- Secundaire Beroepsschool (12 tot 16 jaar)
Wettelijk brevet
Internaat - Half internaat - Externaat
Deze advertentie paste wel niet helemaal tussen de verkopen van vaarzen, pony's en dies meer... We onthouden dat je in 1963 in de secundaire school van het klooster de keuze had tussen internaat, half-internaat en externaat.
TE KOOP TE KOOP TE KOOP
Wat zetten de Tildonkenaren zoal te koop in 1963? Er werd niet meer zoveel geadverteerd als in de jaren '50 in De Haechtenaar. Dit kwam door de concurrentie van speciale reclameblaadjes zoals Het Klokske, dat overigens door dezelfde uitgever op de markt werd gebracht.
12/1/1963 Te koop: Twee VAARZEN einde dracht, uit vrije stal, bij UYTTERHOEVEN Albert, (Statie) Hambos 16, Tildonk.
2/2/1963 Te koop: 2 volle VAARZEN, begin februari, bij René GORDTS, Bertrodestraat 62, Tildonk.
9/2/1963 LUSTERS, FANTASIE HUISHOUDARTIKELEN, enz., enz. Bezoekt onze toonzalen. (Grootste keus uit de streek) Toegang vrij. Vraagt onze speciale voorwaarden. August DE COSTER, Kruineikestraat 56 (nabij de Brug), Tildonk.
9/3/1963 Te koop: APPELEN: Nog schoon en goed fruit, vanaf 6 F de kilo, bij DE SAEGHER, 96 Lipsestraat, Tildonk.
16/3/1963 Te koop: Partij WITLOOFZAAD, gewoon, bij JANSSENS Emiel, Terbankstraat 47, Tildonk.
30/3/1963 Te koop: Jonge VAARS, 1 jaar oud, TBC-vrij, wit-rood, bij Alfons GOOVAERTS, Woeringstraat 73, Tildonk.
30/3/1963 Vette en Volle GEIT, te koop, bij Victor VANDE SANDE, Ketelstraat 18, Tildonk.
30/3/1963 Te koop: Zware PONEY, Alsook 2 VAARZENMEUTTENS van 6 tot 8 maand, bij Jean THIJS, Klein Terbankstraat 3, Hambos-Statie.
13/4/1963 Te koop: Partij BETEN, bij VERHAEGEN, Bertrodestraat 53, Tildonk.
13/4/1963 Vaccinatie tegen de poliomyelitis, door middel van verzwakt virus. De tweede vaccinatiezitting tegen de kinderverlamming zal doorgaan op 27 april 1963, ten gemeentehuize, vanaf 15 tot 17 uur stipt. Iedereen wordt verzocht zijn vaccinatiekaart af te geven, dewelke teruggegeven zal worden tijdens de derde vaccinatiezitting, op 25 mei e.k.
20/4/1963 VAARS van 14 maand, te koop bij Jozef VANDERLINDEN, Terbankstraat 41, Tildonk.
4/5/1963 Te koop: Vijf VAARZEN, bij Victor VAN RILLAER-THIJS, Bertrodestraat 51, Tildonk.
20/7/1963 Sint Angela Instituut, Ursulinen, Tildonk. Secundaire technische school, erkend door de staat. - Lagere secundaire cyclus (12 tot 15 jaar) - Hogere secundaire cyclus (15 tot 18 jaar) Wettelijk diploma - Secundaire Beroepsschool (12 tot 16 jaar) Wettelijk brevet Internaat - Half internaat - Externaat
31/8/1963 Te koop: SCHOOLBANK, in nieuwe staat, alsook BORD, voor kind van 5 tot 9 jaar: Lipsestraat 96, Tildonk. Tel. 612.48
31/8/1963 Bekwame GAST gevraagd, in de zagerij PVBA VAN DE VELDE, Postweg 115, Tildonk.
26/10/1963 Buitengewone occasie. KAMIONETTE Taunus, 1.000 kg, 30.000 km gebold, te koop bij Jos. CALUWAERTS, Mortelstraat 29, Tildonk
9/11/1963 Goede café te huur. "Onder de Toren", rechtover de kerk te Tildonk. Zich wenden bij Emiel DEHAES, Wakkerzeelsebaan, 6, Wilsele.
7/12/1963 Bericht. Een betrekking van tijdelijk Gemeente werkman bij het gemeentebestuur is te begeven. Inlichtingen betreffende de voorwaarden kunnen bekomen worden op het gemeente sekretariaat. De aanvragen, onder bijvoeging van de vereiste stukken, moeten uiterlijk op 12 december 1963, onder aanbevolen schrijven, aan de heer burgemeester van Tildonk toekomen. De Burgemeester, R. de Behault du Carmois.
Op maandag 22 februari 2010 organiseert Ziekenzorg Tildonk een vormingsavond voor iedereen. Thema is Blijven reizen kennismaking met het vakantie- en bedevaartsaanbod van Ziekenzorg CM. Je hoeft geen lid te zijn van Ziekenzorg om deze vorming bij te wonen, ieder die zich aangesproken voelt is welkom. De vorming gaat door in zaal Familia, Kruineikestraat 2 te Tildonk en start om 19u30
Ook deze keer kijken we uit naar de activiteiten die dit
weekend plaatsgrijpen in Tildonk.
Vrijdag 12, zaterdag 13 en zondag 14 februari:
* Nepal Welfare EETDAGEN in zaal Concordia (vrijdag van 17.30 - 21.00 u., zaterdag en zondag van 11.30 - 21.00 u.).
Zondag 14 februari: * FCVV Tildonk - Haasrode. Aftrap om 15.00 u. in het Gaston Pinnoystadium, 7de Liniestraat. (behoudens afgelasting) * KLJ-Tildonk:Speelnamiddag van 14.00 tot 17.00 u., (aan het
rode poortje in de Kruineikestraat naast nr. 6). Iedereen van 6 tot 16 jaar is
welkom.
Je kan het er zo niet aan zien, maar de pastorie van Tildonk heeft een heuse lijdensweg gekend vooraleer ze gerestaureerd werd en haar huidig uitzicht verkreeg. Toen pastoor Emiel Van Hoof in 1959 in Tildonk arriveerde, was het gebouw al erg onderkomen. Hij weigerde zelfs oorspronkelijk om er zijn intrek te nemen, doch het gemeentebestuur paaide en besliste om onmiddellijk de nodige herstellingswerkzaamheden te laten uitvoeren. Maar tussen voornemens en uitvoering loopt dikwijls een lange weg, zeker als de dorpspolitiek meespeelt en als het daarbij niet botert tussen pastoor en gemeentevaderen... Men was verdeeld: nu eens was een meerderheid bereid om het gebouw te restaureren, dan weer dacht men dat het beter was om het oude gebouw af te breken en een nieuwe pastorie te bouwen. In 1974 werd de oude pastorie echter wettelijk beschermd en toen er eind 1975 nog steeds geen restauratiewerken in het vooruitzicht lagen, werd het pastoor Van Hoof te machtig. Hij nodigde de pers uit in zijn bouwvallig onderkomen en deed zijn verhaal. Z'n relaas kreeg de nodige weerklank. Zo kopte Het Laatste Nieuws gretig: 'Dupe van dorpspolitiek?' 'Tildonkse pastoor leeft tussen ratten in geklasseerde krot', waarbij de krant meteen een quasi paginagroot krantenartikel aan de Tildonkse pastorieperikelen wijdde. Een en ander was natuurlijk niet van aard om de verstandhouding te verbeteren in het dorp... Pastoor Van Hoof ging op 1 december 1976 in pensioen en verhuisde naar Reet, waar zijn zuster woonde. Hij heeft de restauratie, waarop hij zo had aangestuurd, zelf niet meer mogen meemaken. Zijn opvolger, pastoor Wim Dewinter, betrok een woning in de woonwijk Eikeblok, en toen pastoor Jozef Ooms in 1980 aantrad, nam deze zijn intrek in de vroegere woning van de directeur van het klooster, schuin tegenover de pastorie. Het duurde uiteindelijk tot in 1984 vooraleer de geklasseerde Tildonkse pastoorswoning gerestaureerd werd, ruim een kwarteeuw na het aantreden van pastoor Van Hoof! De restauratie was overigens geen onverdeeld succes, zo besliste men bijvoorbeeld om er ramen met enkele beglazing te plaatsen (in volle energiecrisis notabene) ...
"Het lelijkste, vuilste, smerigste en het meest vervallen huis in heel het dorp, dat is het mijne'. Zo spreekt pastoor Van Hoof (66), te Tildonk, wanneer hij gasten telefonisch de weg wijst. Het zijn geen holle woorden. Toen hij onlangs Nederlanders op deze manier uitnodigde, vonden zij van boven de Moerdijk zonder enige moeite de weg naar de pastorie. Op de muren staat in koeiletters veelzeggend: Anno 1761. De krot, waarin hij woont, kreeg in 16 jaar geen borstel verf op hout of muur. De vensters en deuren zijn zo scheefgezakt dat de pastoor van in zijn keuken zonder op te staan door spleten en holen kan zien wie er aanbelt. Voor zover er nog van deur of venster kan gesproken worden..."
Met de Dima deed de eerste 'superette' zijn intrede in Tildonk in de jaren '70. De kleine kruidenierswinkeltjes (bij Fiene Goris, bij Irma van de Smed, bij Juul de schoenmaker, bij Mieke van den Bekker, enz...) verdwenen nadien, de ene na de andere, uit het straatbeeld. Alfons Neefs (bijgenaamd Fons Tellon) hield een beenhouwerij open in de Kruineikestraat en werd hierin opgevolgd door zijn zoon Raymond (x met Germaine Verheyt). Deze besloot later om in dezelfde straat een grote winkel, type superette, te bouwen. Ondertussen is de Dima ook al een respectabel aantal jaren dicht. Later kwam in het gebouw een kantoor van de ASLK (nadien Fortis, nu BNP Paribas Fortis).
(foto's: G. Verheyt)
1. Interieur van de Dima, met links uitbaatster Germaine Verheyt (Pasen 1975)
We schreven vroeger reeds een stukje over de diamanten jubilee in 1961 van Theofiel Aerts (Fille van de metser) en Marie Winnepenninckx (zie blog 511 van 12/9/2008). Vijf jaar later vierde het kranige echtpaar zijn briljanten bruiloft en ook dat was de correspondent van het toenmalige weekblad De Haechtenaar niet ontgaan. Naast een pasfoto van beide jubilarissen werd ook een foto afgedrukt van het bezoek van de 90-jarige Fille (°Tildonk 15 oktober 1876) aan de drukkerij.
De Haechtenaar is een echte goudmijn om in te delven voor onze streekgeschiedenis. Het blad maakte in zijn kolommen ruim plaats voor de kleine gebeurtenissen van iedere dag. De verslagen van jubilea en allerhande feesten en sportieve gebeurtenissen in de streek werden door de lezers gretig verslonden.
(Knipselarchief J. Van Goethem) Gerard Cauwenberghs, Persoons, Wespelaar, Wakkerzeel
*Dag van de Ambachten - 'n bezoekje aan confituristen Wildiers
't Was dus vandaag de Dag van de Ambachten. Een reden voor ons om eens, met het fototoestel in de aanslag, een bezoekje te brengen aan het ambachtelijk confituurbedrijf Wildiers. Dit laatste is gelegen in het nieuwe industrieterrein Kruineike, op de grens van Tildonk met Wespelaar. De eerste potjes confituur werden in de jaren '80 door Guido Wildiers en Nicole Michiels op de Tildonkse Boerenmarkt voorgesteld, en meteen gunstig onthaald door de marktbezoekers. Daarnaast experimenteerden ze met zelfgemaakte pickles (nog nooit zo'n lekkere pickles gegeten! jg), en nieuwigheden zoals witloof- en ajuinenconfituur. De zaak breidde doorheen de jaren gaandeweg uit en dochter Emilie nam recent het roer over. Sedert vorig jaar werd een stap voorwaarts gezet met de inplanting van een gloednieuw bedrijf op het Tildonkse industrieterrein. Ambachtelijk betekent bij Wildiers: koken in kleine koperen ketels, manuele bereiding, vermijden van additieven en koken volgens traditionele recepten. Een aantal producten draagt het label van 'Erkend streekproduct' en wordt als zodanig ook gepromoot in de Streekhoekjes van de provincie Vlaams-Brabant. We telden vandaag bij Wildiers niet minder dan 40 verschillende soorten confituur, gelei en konfijt en daarnaast nog de vlierbessensiroop zoals we die ons herinneren van onze kinderjaren... We constateren dat de smaak van de toenmalige Tildonkse marktbezoekers ondertussen zowat gedeeld wordt door liefhebbers doorheen het ganse land. Meer nog, ook in Spanje, Nederland, Zwitserland, Frankrijk en zelfs in Hong-Kong vinden de Wildiers-producten tegenwoordig hun afzet. Straffen toebak!
1. Confiturist Willy Verschoren roert in de potten 2. Nicole Michiels legt het procedé uit 3. Zaakvoerster Emilie Wildiers toont ons het afgewerkt product
767) Devotie- en andere prentjes (1. Priesterwijding R. Van Stappen 1928)
Als je een oud missaal doorbladert, kom je ze steevast tegen: de doodsprentjes, communieprentjes, herdenkingsprentjes van een priesterwijding of intrede in het klooster, gebedsprentjes en dies meer. Op de ene zijde staat dan doorgaans een of andere heilige afgebeeld met op de keerzijde een tekst die verband houdt met de gebeurtenis . In de toekomst zullen we af en toe op deze blog dergelijk devotieprentje brengen. Uiteraard steeds verbonden met Tildonk, dat spreekt voor zich.
1. Aandenken aan de priesterwijding (Mechelen 2 juni 1928) en eremis (Tildonk 4 juni 1928) van Raymond Van Stappen.
Raymond Van Stappen (°Tildonk 24 juni 1901, +Leuven 28 januari 1981) was de zoon van koster-organist Egidius Alfons Van Stappen en van Maria Catharina De Coninck. Pastoorke Van Stappen, zoals hij gemeenzaam in Tildonk genoemd werd, was eerst op diverse plaatsen onderpastoor (Dworp, Meise, Sint-Jans-Molenbeek) en nadien pastoor te Sint-Genesius-Rode. Eens gepensioneerd keerde hij terug naar het ouderlijk huis te Tildonk (1970). Hij werd hier ook begraven.
De illustratie op het prentje is van de gekende Art deco-graficus Joseph Speybrouck (1891-1956) en stelt de heilige Franciscus van Assisië voor die een lijdende Jezus Christus omarmt (1927). Druk. Lannoo, Tielt.
Telkens wanneer we een begrafenis bijwonen, haasten we ons tijdens de offerande naar voor. Na onze offergave krijgen we een doodsprentje, een herinnering aan de overledene. Een doodgewone gebeurtenis. Of toch weer niet. Dit typisch katholieke gebruik is veel minder verspreid dan we wel denken. Maar waar komt dit gebruik dan wel vandaan? Santjes of devotieprentjes zijn voorstellingen van Christus, van heiligen, van bijbelse taferelen of religieuze symbolen. Aanvankelijk werden ze slechts in kloosters per stuk gemaakt op papier of perkament.
In de 15de en 16de eeuw zien we beeldekensmakers verschijnen buiten de kloosters. Zij schilderden miniaturen voor getijdenboeken. Zij waren verenigd in de Sint-Lucasgilde en kenden strenge regels voor de handel. Schitterende exemplaren zijn gelukkig geconserveerd en worden hier en daar in musea, kloosters of kerken bewaard.
Rond 1400, nog voor de uitvinding van de boekdrukkunst, werden prentjes in spiegelschrift op een houten blok getekend. Men sneed weg wat moest en men maakte afdrukken. De houtsnede was ontstaan. Rond 1435 ontwikkelde zich de kopergravure. Het devotieprentje zal nu zijn grote bloei en verspreiding kennen. In de 17de eeuw werd Antwerpen het belangrijkste centrum. De jezuïeten hebben hierin een groot aandeel gehad. Het beeldekens maken werd een bloeiende nijverheid, vaak in familiaal verband beoefend. Talrijke vaklui, kunstenaars en graveurs hebben in de Scheldestad gewerkt. Enkelen der bekendsten zijn Galle, Van Merlen en de drie broers Wierix in de tweede helft van de 16de eeuw. Het ging hier niet enkel om een regionale productie, maar men exporteerde naar Duitsland, Italië en Oostenrijk. Ook vrouwen werkten in deze branche. Zij kleurden vaak in en verkochten de afgewerkte prenten. Bestellingen voor 2000 perkamenten prentjes voor Wenen, 4000 stuks voor Italië bewijzen het belang.
Een bijzondere vorm zijn de knipselprenten die in de tweede helft van de 17de en in de 18de eeuw zo geliefd waren. Schaar en pennenmes vormden het gereedschap. Buiten kloosterzusters en begijnen beoefenden ook dames uit welgestelde kringen deze kunstvorm. Vermits de opkomst van de devotieprentjes te situeren is ten tijde van de contrareformatie is het dus vanzelfsprekend dat heiligen uit die tijd vaak voorkwamen. Het woord santje is een duidelijke volksethymologische afleiding van het Latijnse woord sanctus (heilig). In heel wat Vlaamse dialecten is santje of sentje dan ook het standaardwoord voor bidprentje, ook al is de overledene daarom niet altijd een heilige geweest.
De eerste afbeeldingen refereren wel aan echte heiligen. We denken b.v. aan Franciscus van Sales, Ignatius van Loyola en Theresia van Avila. Een groot deel waren bedevaartprentjes. Pelgrimsoorden als Kamerijk, Kevelaer, Passau, Napels en Loreto komen vaak voor. Soms wordt een gebeurtenis uit het leven van een heilige voorgesteld: Sint-Martinus die zijn mantel deelt met een bedelaar. Ook attributen zijn legio: de heilige Ambrosius met een bijenkorf of Sint-Pieter met de sleutels. Verder is de Heilige Familie goed vertegenwoordigd. Het lijden van Jezus is een der meest voorkomende onderwerpen.
Einde 19de eeuw begint de mechanische fabricatie. De onderwerpen veranderen en er komt meer variatie. Voorstellingen uit het Oude en het Nieuwe Testament, een begrafenisstoet, een monnik bij een open graf, engelen die een krans neerleggen en zelfs een doodshoofd of doodsbeenderen worden afgebeeld. Vanaf de tweede helft van de 17de eeuw verschijnt het gebruik dat er een gebed gevraagd wordt voor de overledene. Deze doodsprentjes komen vrijwel uitsluitend voor in katholieke middens. Later krijgt de herinnering aan de persoon meer belang. De gewoonte om bij een begrafenis een bidprentje te geven begon midden 19de eeuw. Eerst slechts voor leden van aanzienlijke families en voor priesters. Stilaan komen er meer gegevens voor zoals naam, geboorte- en sterfdatum, functie en lidmaatschap van broederschappen. Eén der vroegste voorbeelden was ter nagedachtenis van Thomas Philip dAlsace de Boussu, kardinaal-aartsbisschop van Mechelen, gestorven op 5 januari 1759. De zwarte rand rond het prentje verschijnt in 1855 en verdwijnt stilaan na 1940. Kinderdoodsprentjes beginnen rond 1900, vaak in kleurendruk en met een zilveren of blauwe rand. En zo is dit devoot gebeuren ook uitgegroeid tot een verzamelobject en tevens een belangrijke bron van informatie voor heemkundigen en genealogen. In de Koninklijke Kring voor Heemkunde besteden wij veel aandacht aan deze vorm van cultureel erfgoed. Als sluitstuk van de rites de passage past ons santje of bidprentje perfect in de rij van de geschreven bronnen die het leven van een mens begeleiden, te beginnen vanaf het geboortekaartje. Deze archivalische bronnen leveren ons een schat aan informatie over de tijdgeest van een bepaalde periode. De bezoeker aan het documentatiecentrum kan altijd op zoek gaan naar een overleden familielid. Er is een redelijke kans dat je er informatie vindt tussen de santjes.
We ontvingen vandaag een speciale eeuwigdurende kalender in onze elektronische brievenbus. Eentje die je de juiste datums geeft van de feestdagen (zowel de wettelijke als kerkelijke), de schoolvakanties, de aanvang van zomer- en wintertijd. Maar die je tevens helpt uit te vissen wanneer valentijnsdag, carnaval, moederdag, vaderdag, halloween, sinterklaas, sint-maarten,... plaatsgrijpen.
766) Tildonkenaren met de bus op bedevaart naar Banneux
In een fotoalbum dat ooit Victorine Pletinckx toebehoorde, zit een mooie foto van een groep Tildonkenaren die indertijd met de autobus op bedevaart naar Banneux togen. Een aantal onder hen konden we (met de hulp van Arlette De Potter) identificeren: 2de L: Nekke Vandersypen, 4de L: Fikke Germonprez, 6de L: Anna Stevens (een nicht van Victorine Pletinckx, die bij Nekke woonde), 7de L: Irène Pardon (met de witte hoed en lange sjaal), 4de R: Anna Pletinckx, midden met zwarte handtas: Maria Vandersypen, R achter de vorige: Victorine Pletinckx. De foto dateert van 1933 of later (verschijning Banneux).
We vragen ons af of het allemaal Tildonkenaren waren die op de foto voorkomen. Wie kan verder aanvullen?
(stuur gerust een mailtje indien je de foto in grotere resolutie wenst te bekomen)
De vzw Stop de Oven, het actiecomité dat zich verzet tegen de komst van een afvalverbrandingsoven aan Kampenhout-Sas, roept ons op om waakzaam te blijven. De plannen voor de bouw van de oven blijken helemaal niet opgeborgen te zijn, integendeel.
Jessa Wildemeersch (die ons in 2007 in de kloosterkerk van Tildonk vergastte op een sublieme vertolking in 'De Nacht van Margaretha') deelde ons zo pas haar nieuwste muziektheatervoorstellling mee, getiteld 'Long Days. Short Stories'. Je kan haar aan het werk zien in de Centrale Bibliotheek KU Leuven (Mgr. Ladeuzeplein) op 12, 13 en 14 februari, in het kader van Kulturama 2010. En, niet gans onbelangrijk: de inkom is gratis!
Meer info lees je in de brief van Jessa in bijlage:
Ben je benieuwd of je familienaam voorkomt in de blog? Of zoek je info over bvb. het klooster, 'varkens en beren', de vaart, ... Breng je zoekterm hierboven in en je krijgt onmiddellijk ALLE artikels waarin deze term voorkomt!
ZEKER EENS PROBEREN! DIT WERKT DUS NIET MEER
DE FOTO'S IN DE BLOG
Gebeurlijke miniatuurfoto's in het middengedeelte kan je doorgaans vergroten door erop te klikken.
De foto's in de linker- en rechterkolom echter niet, ze zijn dan ook veeleer bedoeld als opsmuk. Het gros kwam je wel al eerder tegen in een artikel in het middengedeelte.
.
WARM AANBEVOLEN
Voor slechts 34 € word je lid van HAGOK, de Haachtse Geschied- en Oudheidkundige Kring. Als lid kan je de meeste activiteiten van HAGOK gratis meemaken. Ontvang je HOGT, een glossy magazine met tientallen kleuren- en andere foto's; elk jaar goed voor meer dan 300 blz. streekgeschiedenis, heemkunde, genealogie, archeologie en wetenschappelijke bijdragen over de dorpen van de driehoek Aarschot-Leuven-Mechelen.
Als lid kan je de artikels over Tildonk, naast alle andere reeds verschenen artikels, en dat zijn er ondertussen meer dan 1400 (!), ten allen tijde gratis online raadplegen. Over Tildonk zelf verschenen doorheen de tijd heel wat uitgebreide bijdragen:
Arnold Bonne & Jan Gordts, Cimorné gezien in Tildonk
Jan Gordts, Raar maar waar?! De Tildonkse Sint-Jan-de-Doperkerk is gezegend met een merkwaardige preekstoel
Jan Gordts, Een geval van overbemesting te Tildonk in 1795
Arnold Bonne, West-Vlaamse WO I-vluchtelingen, poserend voor Hôtel du Cygne (1918)
Jan Gordts, Zieltjes redden in 1827. Tildonkse pastoor Lambertz neemt mes van chirurgijn Beckers ter hand
Jan Gordts, Jacobus Evers (°Tildonk 1828), een 'filius septimus' of zevende zoon
Arnold Bonne, Jan Gordts & Freddy Vens, De grauwzusters van Roeselare en andere vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog in Tildonk
Jan Gordts, 1848, de jonge Tildonkenaar Gaspar Gielielmus Engelborgs overlijdt in den vreemde
Kristien Suenens, Een man, duizend vrouwen. De ursulinen van Tildonk
Jan Gordts, 'Ge moet niet alles geloven wat in de gazetten staat...'
Jan Gordts, Vondelingen te Tildonk op het einde van de 18de eeuw
Jan Gordts, De memoires van Tildonks brugdraaier Jozef Mommaers, alias 'Jef van de brug' (1873-1968)
Jan Gordts, Lucienne De Keuster (1923-2015) dochter van de sassenier van Tildonk. Een vergeten partizane
Jan Gordts, Lokalisatie van enkele 18de-eeuwse gronden te Tildonk. Een oefening
Peter Dejaegher, Het gevecht aan de Lips (1266)
Jan Gordts, André Van Aerschot & Jan Cleynhens, Begin september 1944: de bevrijding van Haacht en omgeving
Jan Gordts, Betwisting rond een in 1820 te Tildonk gevonden geldpot
Ward Caes, Een zilvermunt van keizerin Maria Theresia of een pot bier in 1750?
Jan Gordts, 'Life in a Belgian Convent: A Sydney Girl Abroad'. Een relaas uit 1913 door Maie Mason, Australische oud-leerlinge van de Tildonkse ursulinenkostschool
Jan Gordts, Liedeken op de groote moordery geschied tot Tildonck in den nagt op Gulde Mis (1837)
Jan Gordts, Marie Antoinette Caroline van der Gracht de Fretin en het kasteel ter Elst te Tildonk
Jan Gordts, Voorjaar 1814. Het veldleger van "de Zwarte Hertog" Frederik Willem van Brunswijk strijkt neer in onze dorpen
Roger Casteels, Uittreksels uit het frontblad 'Het Kanton Haacht onder de wapens' - (Thildonck)
Jan Gordts, Wat mispeuterden de Tildonkenaren zoal een goede honderd jaar geleden? Een verhaal van onder meer 'varkens' en 'beren'
François van der Jeught, Een nieuwe Van den Gheinklok voor de kerk van Tildonk in 1601
Jan Gordts, Het Tildonkse ursulinenklooster, litho op postkaart 1903-04
Jan Gordts en Guido Abts, De preekstoel met de verkeerde parochieheilige
Germaine Verheyt, 'Maurice Neefs, een oorlogsslachtoffer uit Tildonk
Jan Gordts, Openbare boedelverkoop in 1771 van de Tildonkse hoeve van 'de Tafel van de Grote Heilige Geest van Leuven' (Hof Ter Leeps)
Jan Gordts, Leerlingenwerving voor de internationale kostschool van de Tildonkse ursulinen in de 19de en 20ste eeuw
Jan Gordts, Bijna vier eeuwen Tildonkse pastoors (1626-1999)
Willy Van Langendonck, De waternaam Lips
Hubert Simonart, Tildonk-Banneux 1933-2008. Een uitzonderlijke band
Jan Gordts, Het testament van kanunnik Philippus Van 't Sestich (+ Tildonk 15 oktober 1764)
Jan Gordts, De Tildonkse processie van weleer
Willy Van Langendonck, Het toponiem Tildonk
Jan Gordts, Een Tildonks politiereglement uit 1837
Jozef Hamels, Renners uit onze regio: Maurice Croon
Jan Gordts, De Tildonkse galg
Roger Casteels, Dagboek van de ursulinen van Caen over hun belevenissen te Wespelaar en Tildonk tijdens de Eerste wereldoorlog
Jan Gordts, Tildonk ten tijde van de Oostenrijkse Successieoorlog (1741-1748)
Louis Swiggers, Over Tildonkse dorpsfiguren: Jakke Vanden Acker, alias Sinterklaas; de smed; Jef van Woil; Lewie Van Krieken; Plien Borreman
Jan Gordts, De geschiedenisles van schoolmeester Paulus Goossens over Tildonk (1856)
Roger Casteels, Het Tildonkse ursulinenklooster en de Eerste Wereldoorlog
Jan Gordts,Tildonk beschreven rond 1830 in de 'dossiers d'expertise' van het kadaster
Jozef Hamels, Renners uit onze regio: met Tildonkse connectie
Henri Vannoppen, De familie de Behault du Carmois tegen de achtergrond van de samenleving van Tildonk
Jan Gordts, De Tildonkse notarissen in de periode 1758-1920
Jan Gordts, De bewogen carrière van Leon Vincart, gevolmachtigde minister van België in Venezuela (°Huy, 22 april 1848 - +Tildonk, 6 juli 1914)
Maurice Vandenheuvel, In 1945 was het klooster van Tildonk een Brits legerhospitaal
Jan Gordts, Knechten op de vuist in het 18de eeuwse Tildonk
Jan Gordts, De Tildonkse reuzen Jan en Babs in de kijker
Jan Gordts, Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof ter Elst, van pachthof van de abdij van Affligem tot kasteelhoeve van de families Van 't Sestich en Snoy
Jan Gordts, Over oude Tildonkse pachthoven. Het hof te Bettenrode, win- of pachthof van vele heren
Jan Gordts, Gaf Sus Artoos zijn naam aan de Tildonkse wijk Sussenhoek?
Maurice Vandenheuvel, Het Janssenskapelletje (1852) en de familie Janssens te Tildonk
Jan Gordts, Het Tildonks Sticht in de periode 1818-1832, voorloper van het latere ursulinenklooster
Jan Gordts, De Tildonkse handbooggilde van St.-Sebastiaan in het begin van de 18de eeuw
Jan Gordts, Tildonkse notarissen in de periode 1758-1920
Henri Vannoppen, Schilderijen en kunstwerken rond de notarisfamilie Verzyl te Tildonk
Jan Gordts, De grote kloosterbrand te Tildonk in 1928
Henri Vannoppen, De familie de Behault du Carmois tegen de achtergrond van de samenleving in Tildonk
Jan Gordts, Indische bedevaarders op bezoek te Tildonk in 1935
Maurice Vandenheuvel, Met Tildonkenaars op de vlucht in mei 1940
Jan Gordts, Het ploeg-handmerk van Louis Van Bolle, schepen van Tildonk (1664)
Marleen Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk. De Art Nouveauzaal
Roger Casteels, Op 26 mei 1940 verloor Tildonk 2/3 van zijn onderwijzerskorps
Marleen Rosier, Het Ursulinenklooster te Tildonk:een bouwhistorisch en iconografisch overzicht
Jan Gordts, 12/8/1942: een Engels gevechtsvliegtuig stort te pletter in Tildonk
Jo Vandesande, Een 18de-eeuwse kaart van Tildonk en Wespelaar
Jos Cools, Tildonk
Jan Gordts, Een drievoudige moord te Tildonk in 1837
Henri Vannoppen, Een beeld van de gemeenten Haacht, Tildonk en Wespelaar rond 1830
Jo Vandesande, Motten en heerlijkheden te Tildonk. Deel II: De heerlijkheid Lauwendries
Jo Vandesande, Motten en heerlijkheden te Tildonk. Deel I: De heerlijkheden Tildonk, Ter Borcht (Nieuwenborg) en Oudenborg, vanaf hun ontstaan tot omstreeks 1650
Bart Minnen, Getuigenissen uit 1390 over de verdeling van de tienden te Tildonk
(Knipselarchief J. Van Goethem)
.
