Norman Rockwell, American Freedom, is een heel andere expo, die niet zozeer picturaal dan wel historisch interessant is. Rockwell verdiende veel centjes als schilder en illustrator, omdat hij meestal bracht wat het publiek vroeg. Een grote scheppende kunstenaar kan je hem moeilijk noemen, maar best een leuk idee aan de hand van zijn werken (en die van anderen) doorheen de Amerikaanse 20ste eeuw te lopen. De eerste foto is tekenend: Amerika kreunde onder de Grote Depressie, Rockwell en zijn toenmalige krant poogde escapisme te bieden door reisjes te promoten. Rockwell reisde in de jaren ‘30 daadwerkelijk naar Europa, hij was een van de weinigen die het zich konden permitteren. Je ziet aan het gezicht van de ticketverkoper dat hij niet veel aantrek heeft, het is niet dat Rockwell blind was voor de realiteit. Maar een iconische foto als die van Dorothea Lange (de latere schilderes en mevrouw Max Ernst), waarop een weduwe te zien is die van geen hout pijlen weet te maken maar toch haar waardigheid behoudt (de foto verwekte een stroom van liefdadigheid) vermocht hij niet te maken. Rockwell steunde samen met de zijn krant de Saturday Evening Post de politiek van Roosevelt, en beroemd werd zijn Thanksgiving-compositie, die weer lijdt aan naïviteit, maar eens te meer de gezagsgetrouwe burger een hart onder de riem stak (Rockwells eigen vrouw en moeder zitten mee aan tafel). Voor het rauwe werk moest je terecht bij Robert Capa (prachtige compositie, die soldaten onder dat beeld van Nike, dat een bombardement heeft overleefd) en nog meer bij de baldadige exil-Rus Boris Artzybascheff, nou, wat een prent. Het merkwaardige is dat de oudere Rockwell radicaliseerde, terwijl je normaal eerder het omgekeerde ziet gebeuren. Misschien had het te maken met de verandering van een krant naar een maandblad, met name Look, de broodheer van Rockwell in de tweede helft van zijn carrière. Dat meisje tussen die mannenbenen is een zwartje dat als eerste in een blanke school werd toegelaten in New Orleans. Ze moet begeleid worden door Marshalls, maar haar waardigheid is groot, en van angst geen sprake. Rockwell had ook sympathie voor de proteststemmen tegen Vietnam en het zwijgen van de overheden, hij weigerde in die periode zelfs een opdracht van het leger om wervende affiches te maken (die hij wel had gemaakt ten tijde van WO2). En hij maakte zijn wat ons betreft beste doek in 1964, cfr laatste foto. De schaduwen rechts zijn die van de Ku Klux Klan, de slachtoffers zijn burgerrechtenactivisten (naar een waargebeurde moordpartij). Look publiceerde de prent niet, te radicaal, te zwartgallig. Een interessante figuur, die Rockwell. Nooit een baanbrekend kunstenaar geweest, maar altijd de vinger aan de pols van zijn evoluerende tijd.  

En wie kent Beatriz Gonzalez? Weinigen, vermoeden wij. Deze Colombiaanse leefde van 1932 tot 2018 en was zowat de godmother van de moderne Colombiaanse kunst, die volgende generaties als die van Doris Salcedo mogelijk maakte. Onze bewondering voor Salcedo is veel groter, maar toch een aangename kennismaking met deze Gonzalez, die begon door te dialogeren met Europese kunst. Haar Dejeuner sur l’herbe heeft echter een voorhang, zoals een circus. Een afwijzing van showkunst die buiten de maatschappij staat? Feit is dat Gonzalez, die Colombia zowel in Sao Paolo als Venetië vertegenwoordigde, steeds politiek actiever werd, naarmate La Violencia dichter bij haar in de buurt kwam. Ze ridiculiseerde zittende presidenten, beeldde hen en hun generalenkliek af als papegaaien, verdedigde de waardigheid van de lokale Indianen, bracht de wanhoop van huilende moeders in beeld en maakte diverse picturale versies van de zogenaamde columbaria’s, mensen die hun doden eindelijk ordentelijk konden begraven nadat het FARC de plekken had aangewezen waar de lijken lagen opgestapeld. Ze maakte daar zelfs een memoriaal voor, te zien op het hoofdkerkhof van Bogotà, dat onlangs dreigde afgebroken te worden. Maar daar stak vooral Doris Salcedo een stokje voor en een tekst vermeldt dat het monument met de beschilderde nissen dit jaar geklasseerd werd en aldus van de sloophamer gered. Gonzalez bleef levenslang een activiste, haar laatste werk vertoont de vluchtelingenstroom uit Venezuela, die Colombia veel last bezorgt. Een aardige expo, tevens een voorecho van ons 2de bezoek aan Colombia, dat februari 2020 plaats zal vinden.